|
2001
|
|
|
Osasunaren
|
Munduko
Erakundeak (OMEk) beste erronka bat planteatu dio bere buruari: 2005 urterako poliomielitisa mundu osoan erabat desagertzea.
|
|
|
Bai Europako hainbat erakundek (Gastroenterologia eta Nutriziorako Pediatriaren Europar Elkartea, adibidez) bai mundu zabalekoek (OMS edo Osasunaren
|
Mundu
Erakundea, besteak beste), amagandiko edoskitzea areagotzeko egitarauak eratu dituzte, hurrengo arrazoietan oin harturik:
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME), “Osasun ekimen orokorra eskolan” izenekoan, honako hau dio ikastetxeari: “espazio esanguratsua da osasunari eta elikadurari buruzko ezagutza teoriko eta praktikoak eskuratzeko, haurrek zenbat denbora irauten duten bertan”.
|
|
|
Elikagaien bidezko energia indibidiu bakoitzaren beharretara egokitu behar da, adinaren, gorpuzkeraren eta egiten duen jarduera fisikoaren arabera. OMEren (Osasunaren
|
Mundu
Erakundea) arabera, 40 urtetik aurrera, emakumeen energia behar metabolikoak %5 murrizten dira hamarkada bakoitzeko. Horrek esan nahi du kaloria gutxiago eman behar direla, eta hori ez dute kontuan hartzen emakume gehienek; ondorioz, pisua handitu egiten da, eta, garaiz konpontzen ez bada, obesitatea eragin dezake.
|
|
|
Substantzia hori minbizia dela jakin arren, ez dakigu zenbat den. Horregatik, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) substantzia hori izan dezaketen elikagaiekin kontakturik ez izateko gomendatu du. Osasun Ministerioak berretsi du Espainiako legeriak ez diola mugarik jartzen substantzia horretatik kontsumi daitekeen kantitateari.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) ospitale psikiatrikoen ordez arreta komunitarioko zentroak jartzeko gomendatu zien atzo mundu osoko gobernuei. Zentro horiek “ospitale orokorretako ohe psikiatrikoen babesa izan lukete”, ‘Munduko osasunari buruzko 2001eko txostena, Osasun Mentala’ txostenean ageri denez.
|
|
|
Bereziki kaltetuak ziren haurdun zeuden emakumeak, fetuak berak eta haurrak. Be rehala ikusi zen arazoa merkurio metilikoz kutsatutakoarraina jatean zegoela. La Grande urtegien inguruko biztanleen %64k Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak arriskutsutzat jotzen zituen merkurio tasak zituzten gorputzean.
|
|
|
Ahaleginak alferrikakoak zirela ikusita, arazoari nazioarteko dimentsioa ematea deliberatu zuten. 1981 urtean Osasun
|
Mundu
Erakundearen eta Nazio Batuen aurrean aurkeztu zituzten beren salaketak. Geroztik, etengabe aritu dira nazioarteko mota guztietako elkarteekiko harremanetan, haien artean talde ekologistekin eta giza eskubideen eta herri indigenen aldekoekin.
|
|
2002
|
|
|
Adikzio hitza behin eta berriro erabili dugu erreportaje honetan, baina «ofizialki» ez omen da zuzena terminoa erabiltzea. Egia da ludopatia eta joko patologikoa, seguruenik orriotan aztertuko dugun adikziorik zaharrena, aspaldi onartu zuela OMEk (Osasunerako
|
Munduko
Erakundea) patologiatzat. Baina DSM IVak (AEBetako Psikiatria Elkartearen buruko desordenak diagnostikatzeko irizpideak) substantzia kimikoen menpekotasunari ezartzen dio soilik adikzio terminoa.
|
|
|
Alde batetik, beste herrialde batzuk ere hasiko dira kide izaten 2004 urtean, eta, ondorioz, gora egingo dute nekazaritzako gastuek. Beste aldetik, Merkataritzako
|
Munduko
Erakundearen (MME) eskakizunak daude, zeinek sektore liberatuagoa eta babes gutxiagoko nekazaritza produkzio familiarra nahi baititu, nekazaritzako industria handien mesedetan. Horrelaxe da hori guztia, nahiz eta Amerikako Estatu Batuek, oso bestela, beren laborantzari laguntzeko neurri gehiago hartu duten.
|
|
|
Aurtengoa Ekoturismoaren Nazioarteko Urte izendatu dutela eta, Turismoaren
|
Munduko
Erakundeak Frantzia, Italia, Espainia, Alemania, AEB, Kanada eta Erresuma Batuko 300 tour operadoreri eginiko inkestatik ateratako datuen arabera, turismo guztiaren %2 %4 bete zuen ekoturismoak.
|
|
|
Merkataritzaren
|
Mundu
Erakundea hasi berria da GATS hitzarmena garatzen. Horren bidez, zerbitzuetako nazioarteko merkataritzaren liberalizaziorako eta araugintzaren hastapenerakooinarriak ezarri dira.
|
|
|
Dena den, zerbitzu jardueretako joera berriekin, teknologia berriek urrutiko zerbitzu elkartrukeakahalbidetzen dituzten heinean4, zerbitzuen nazioarteko merkataritzaren garrantziakuantitatiboa eta kualitatiboa handiagotuz doaz. Hala erakusten du, bederen, Merkataritzaren
|
Mundu
Erakundeak bidea irekitzeak bere baitan zerbitzu jarduerennazioarteko merkataritzaren liberalizazioa helburu duen GATS hitzarmenari.
|
|
|
Celia Villalobos Osasun eta Kontsumo ministroak atzo jakinarazi zuen Espainiak Europar Batasuneko arteztarau proiektu bat bultzatuko duela transplanteetarako zelulak eta ehunak klinikoki erabiltzeko, EBko Espainiaren lehendakaritzaren seihilekoan. Villalobosek adierazi zuenez, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) eta Europako Kontseiluaren gomendioak gorabehera, “ez dago antolamendu eta kudeaketa sanitario egokirik herrialdeen artean trukatzen diren ehunen eta zelulen kalitatea eta segurtasuna bermatzeko; izan ere, gutxi dira Europar Batasuneko estatuak berariazko araudiekin, eta, beraz, transplanteei buruzko legeria orokorrera jotzen da”. Osasun ministroen kontseilu informal batek, EBko guztiak bertaratzea espero duenak, otsailaren 8an eztabaidatuko du Malagan gai hori eta Europako Auzitegiaren epai bat, pazienteen zirkulazio libreari buruzkoa.
|
|
|
Adibidez, produktu jakin bat argaltzen ari dela esaten denean, kausa efektu erlazioa ezartzen da; produktu jakin batek argaltzen laguntzen duela zehazten bada, berriz, “hitzekin jolasten ari da”, eta, beraz, kontsumitzaileari itxarondako mezua helarazten zaio, baina, egiaz, “dena lagun dezake argaltzen”, dio Muxikak. “Alikamenduen”
|
mundua
Erakunde kontsumeristak elikagai funtzionalak arautu behar ditu. Bestela, Muxikak azaltzen duenez, urte gutxiren buruan “alikamenduen” munduan sartuko ginateke, zenbait sendagai bezalako ezaugarri terapeutiko eta prebentiboak izan nahi dituzten elikagaiak, baina azterketa zientifikoen bidez frogatu direnak.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen gomendioz hartu da neurria
|
|
|
Kontsumoko urei buruzko araudi berriak, Margarita Palau Osasun eta Kontsumo Ministerioko teknikariak ostiralean aurkeztutakoak, eraikin guztietako berunezko hodiak kentzea aurreikusiko du. Neurri hori Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) gomendatuta hartu da, metal horrekin kutsatutako ura kontsumitu dutenen ondorengoen garapen arazoak direla eta. Lege berria otsailean onartuko da.
|
|
|
Turismoaren
|
Mundu
Erakundeak ekoturismoaren aldeko apustua egin du, industria garapen urriko herrialdeak aberasteko bide gisa.
|
|
|
Turismoaren
|
Mundu
Erakundearen (OMT) ustez, ekoturismoa da ekologia maila handiko eta industria garapen txikiko eremuak dituzten herrialdeak aberasteko biderik eraginkorrenetako bat, erakunde horretako idazkari nagusiak, Francesco Frangiallik, atzo esan zuenez, Nazioarteko Turismo Azokan (Fitur), Ekoturismoari buruzko Munduko Gailurraren atarian (maiatzaren 19a) egingo den mintegi batean. Urte horretan, Nazio Batuek Ekoturismoaren Nazioarteko Urtea izendatu zutenean, turismoa Latinoamerikako herrialdeetan duela urte batzuetatik egiten ari den garapen iraunkorreko estrategia garatzeko estrategia operatibo gisa txertatzeko beharra nabarmendu nahi du MMEk.
|
|
|
Hala dio Espainiako Pediatria Elkarteko Neonatologia Elkarteak bere “Amaren eta jaioberriaren arteko osasun gidan”, eta inor ez da ausartu zalantzan jartzen. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) sei hilabete bete arte amagandiko edoskitzearen alde egiten du, eta, Unicefekin batera, bi urte edo gehiago iraun dezan gomendatzen du. Horregatik, egunero egiten dute lan Valladolideko Del Río Hortega ospitaleko Amatasuneko eta Aurrematuroetako langileek.
|
|
|
Egile eskubideari buruzko Tratatua (WTC, ingelesez), Interneten pirateriaren aurka borrokatzeko nazioarteko bi hitzarmenetako bat, aste honetan jarri zen indarrean, atzo, Jabetza Intelektualaren
|
Mundu
Erakundeko (OMPI) Geoffrey Yo singapurtarrak. Nazioarteko bi hitzarmenek “lege esparru segurua sustatu” nahi dute “produktu eta zerbitzuen” merkataritza elektronikoa garatzeko, esan zuen Nik, JIMEko zuzendari nagusi albokoak.
|
|
|
«txertoen merkurioaren toxikotasunari buruzko azterlanetan egindako aurkikuntzek ez dute baliozko ondorioak lortzen uzten». Hala ere, munduko osasun erakunde nagusiek, hala nola Ipar Amerikakoak (FDA), Europakoak (EMEA) eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak berak (OME), farmazia laborategiak premiatu dituzte merkurioa beren txertoetatik kentzeko. Horiek zuhurtziaz alde batera uzten hasi dira, eta Espainiako Medikamentu Agentziak berak adierazi duenez, «gaur egun, Europar Batasunean baimendu gabeko txertoen eskaera berri bakar batek ere ez du tiomersalik barne hartzen Insaludek barne buletin bat eskaini die, oso osorik, merkurioak txertoetan dituen ondorioei buruz.
|
|
|
Tiomersala (%49, 6 merkurioz osatua) oraindik ere erabiltzen da biltegiratutako “stock” motako txerto batzuetan. Txerto horiek haurrei intoxikatzen zaizkie, nahiz eta txostenak egin dituzten metal astun horren intoxikazioa sintoma autistak dituzten haurren kasuak gehitzearekin lotzen dutela, eta, nazioarteko osasun erakundeen presioari esker (esaterako, Osasunaren
|
Mundu
Erakundea, OME), laborategiek formulatu dutela. Fernandorenak bezala, Espainiako guraso askok ez ulertzeko horma bat aurkitu dute, diagnostiko baten bila dabiltzanean, eta ez dakite semeak duen merkurio maila jaitsaraziko duen tratamendu bat eskatzen duten, “oso litekeena baita administrazio horiek berak inokulatutako txertoen ondorio izatea”.
|
|
|
Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak atzo ohartarazi zuenez, jarduera fisikorik ez izateak urtean bi milioi heriotza eragiten ditu zuzenean, eta horiek saihets litezke eguneroko 30 minutuko ariketa fisikoa eta dieta orekatua eginez gero. Azken urteetan, jarduera fisikoa murriztu egin da, eta munduko populazioaren %60tik %80ra bizimodu sedentarioa darama.
|
|
|
2003tik aurrera, eta bost urtez, Europako Batzordeak saiakuntza klinikoen programa bat egingo du hiesari, malariari eta tuberkulosiari aurre egiteko, Hirugarren Mundua mehatxatzen duten gaixotasun nagusiei aurre egiteko, Philippe Busquin ikerketa komisarioak gaur Bartzelonan iragarri duenez. Komisarioak, herrialde behartsuetako eta giza eskubideen eta garapenaren arloko
|
munduko
erakundeetako ordezkariekin batera, Nazioarteko II. Herritartasun Topaketan parte hartzen du. Topaketa gaurtik igandera arte egiten da, konde hirian.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) atzo jakinarazi zuen gaixotasun mentalen asistentzian gaur egun dauden akatsez. Hori dela eta, nazioarteko agintari nazionalei osasun mentalari eskainitako baliabideak gehitu eta hobetzeko neurriak hartzeko eta zentro psikiatriko publikoei laguntzeko eskatu zien.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak botiken prezioa jaisteko eskatu du
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) urteko batzarra atzo hasi zen Genevan, erakunde horretako zuzendari nagusi Gro Harlem Brundtlandek deituta, botiken kostua murriztearen alde. “Botiken prezioak jaisten jarraitu behar dute”, ohartarazi zuen Batzarraren lanak inauguratzeko hitzaldian.
|
|
|
Sendagai alternatiboak gero eta gehiago erabiltzen dira munduan, eta, horregatik, beharrezkoa da horiek arautzea, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) arabera. Erakunde horrek estrategia bat prestatu du aldirako, tratamendu horien segurtasuna, eraginkortasuna eta kalitatea sustatzeko.
|
|
|
Dokumentuak azpimarratzen duenez, “kezka handia dago oraindik modu desegokian elikatuta dauden bularreko haurren eta haur txikien kopuruagatik, eta horrek arriskuan jartzen du haien nutrizio egoera, hazkuntza eta garapena, osasuna eta biziraupena”. Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) arabera, “mundu osoko bularreko haurren %35 baino gutxiago elikatzen dira soilik amaren esnez” bizitzako lehen lau hilabeteetan, eta “sarritan, elikadura osagarriko praktikak desegokiak, desegokiak eta osasungaitzak dira”. Alde horretatik, nabarmentzekoa da urtero %55era arte hiltzen direla bularreko haurrak, “beherako eritasunen eta infekzioen ondorioz”, praktika horien ondorioz.
|
|
|
Ia hiru milioi espainiarrek gaixotasun arrarotzat jotako 3.000 patologietako bat pairatzen dute. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) gaixotasun arraroen izendapen honetan 10.000 pertsonako 5 kasu baino gutxiagoko prebalentzia dutenak hartzen ditu barne; hain zuzen ere, gaixotasun horiek ugariagoak eta ohikoagoak dira, besteak beste, hemofilia edo nananismoa, eta Gaucher, Fabry Anderson gaixotasuna, esaterako, «kristalezko hezurren» sindromea bezalako beste batzuk. Zenbait ingurumen estimuluk eragindako patologiak ere sartzen dira, kokapen geografiko oso aldakorra dutenak, adibidez, «olio toxikoaren sindromea», Espainian eragin handia duena, baina ia ezezaguna munduko gainerako lekuetan.
|
|
|
Turismoaren
|
Mundu
Erakundeak Ekoturismoari buruzko Adierazpena aurkeztuko du Johannesburg eko goi bileran
|
|
|
Garapen Jasangarriari buruzko Munduko Goi bilera datorren abuztuan egingo da Johannesburg en (Hegoafrika), Turismoaren
|
Mundu
Erakundeak (Kanada) Quebec-en idatzitako Ekoturismoari buruzko Deklarazioa aurkezteko. Aurreko asteko Ekoturismoaren goi bileran parte hartu zuten 133 herrialde aurkeztu zituen.
|
|
|
Arg. FAO Votgmann, H., 1983 Laborantza sistema desberdinetatik heldu diren nekazaritzako produktuen kalitatea. Nekazaritza eta Gizartea, 26, 69 Osasunaren
|
Munduko
Erakundea. 1998 Surface decontamination of fruits and begetables eaten raw:
|
|
|
Norvegiako agintariek patata frijituen kontsumoa murrizteko gomendatu zieten herritarrei, osasunerako arriskutsuak izan ez zitezen. Gaur egun, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) eta Europako Batzordeak beren azterketak egiten dituzte benetako arriskua zehazteko eta Suediak hasieran emandako datuak berresteko. Osasun Ministerioaren iturriek diote Carlos Iii.a Osasun Institutuak bere azterketak egiten dituela gaur egun. Bestalde, Aebetako Farmakoen eta Elikagaien Agentziaren (FDA) bozeramaile bat. zenbait elikagaitan konposatu horren mailari buruzko datu fidagarriak lortzeko aukera emango duen metodo analitikoa garatzen ari direla adierazi zuen.
|
|
|
Gozokiak, txikleak eta gominolak aukera zabala dira kioskoetan aurki daitezkeen eta azukre, gantz eta lurrin ugari duten eta itxura ikusgarri hori ematen dieten koloratzaile ugari, naturalak zein artifizialak. Koloratzaileentzako arreta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) zehaztu du baimendutako koloratzaileen artean «azoikoak» izeneko talde bat dagoela, eta horrek kontrako erreakzioak eragin ditzakeela aurrez ezarritako banakoetan. Zehazki, arazo hori duten pertsonek asma dezakete.
|
|
|
Nazioarteko turismoa %0, 6 jaitsi zen 2001ean, Turismoaren
|
Mundu
Erakundearen arabera
|
|
|
Hala ere, Europako, Mexikoko eta Ameriketako Estatu Batuetako zientzialariek egindako ikerketa baten arabera, planetako kapital naturala ustiatzea hain da handia, ekosistemen urteko berritze ahalmena% 20 baino handiagoa baita. Ikerketa horren ondorioek argi islatzen dute gizakiak garapen iraunkorraren kontzeptua ez betetzea, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko (OME) egungo arduradunak eta Norvegiako Harlem Gros Brundtland lehen ministroak 1992ko Rio de Janeiron egindako Lurraren goi bileraren prestaketan. Ez betetze hori nabarmena da 80ko hamarkadatik aurrera, baliabideen eskaera biosferaren birsorkuntza mugak gainditzera lehen aldiz iristen denean.
|
|
|
Bere herrialdeko emakumeen eta langileen eskubideen aldeko militantea, Fernándezek Hiesaren Munduko Goi bilerako hitzaldi zikloa ireki zuen atzo. Bernhard Schwartländer, Genevan, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko zuzendaria izan zen. MOEk, esan zuen bezala, hirugarren munduko biztanleen erdiak tratamendu antierretrobirala bermatzea proposatu du 2005erako.
|
|
|
Nazio Batuen Agentziako ordezkariek arto irinaren ordez irin zuria jarri behar izan zuten. Gro Harlem Brundtland, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko (OME) lehendakaria, hiru egunez bildu da Afrikan goseak gehien mehatxatzen dituen 10 herrialdeetako ordezkariekin, Mendebaldeko milioika herrialdek genetikoki eraldatutako artoa arazorik gabe kontsumitzen dutela konbentzitzeko. Harlem Brundtland en arabera, Afrikan zereala kontsumitzea ez da munduko gainerako lekuetan bezain segurua.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundea (OME) ohartarazten du gaixotasun isil hori XXI. mendean epidemia bihurtuko dela, eta 50 urtetik gorako hiru emakumetik bati eragingo diola.
|
|
|
Arrisku egoerak Tabakismoa, alkohol gehiegi kontsumitzea, inmobilizazio luzea, ariketa erregularrik eza, eta dieta gutxiegi bat, anorexiaren kasuan, edo kaltzio eta bitamina gutxi izatea dira gaixotasunaren agerpena elikatzen duten elementuak, bai eta aurrekari genetikoak, adin aurreratua, organoen transplantea, amenorrea eta kortikoideekin luzaroan egindako terapia ere, asma tratatzeko, adibidez. Osteoporosia prebenitzea lehentasunezko helburua da EBrentzat Osasunaren
|
Mundu
Erakundea (OME) ohartarazten du gaixotasun isil hori XXI. mendean epidemia bihurtuko dela, eta 50 urtetik gorako hiru emakumetik bati eragingo diola. Espainian, gaixotasunak hiru milioi pertsonari baino gehiagori eragiten die gaur egun, eta 100 milioi euroko gastua eragiten du hausturen fase akutuaren tratamenduan eta zainketan bakarrik.
|
|
|
Industriak urtero diru kopuru handiak inbertitzen ditu bere produktuak sustatzeko, hedabideetan publizitatea eginez eta hainbat ekitaldi babestuz (kirola, musika, bidaiak, zozketak, sariak, etab.). Tabakoarekin edo botikekin ez bezala, edari alkoholdunen publizitatean ez dago mezu argirik edari horiek kontsumitzeak eta abusuak osasunean dituen arriskuei buruz. “Zure erantzukizuna da” motako mezuak agertzeak, “ohartarazpen bat izan ordez, adierazten du enpresa fabrikatzaileek ez dutela gaiaren gaineko erantzukizunik”, salatu du Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME). Horregatik, nazioarteko erakunde honek Dekalogo gaztea alkoholaren publizitatearen aurrean (Osasunaren Mundu Erakundea, 2002) “edari alkoholdunen publizitatean kontsumoaren eta abusuaren eraginei buruzko ohar argi eta sendoak sartzea”, (adibidez:
|
|
|
“Zure erantzukizuna da” motako mezuak agertzeak, “ohartarazpen bat izan ordez, adierazten du enpresa fabrikatzaileek ez dutela gaiaren gaineko erantzukizunik”, salatu du Osasunaren Mundu Erakundeak (OME). Horregatik, nazioarteko erakunde honek Dekalogo gaztea alkoholaren publizitatearen aurrean (Osasunaren
|
Mundu
Erakundea, 2002) “edari alkoholdunen publizitatean kontsumoaren eta abusuaren eraginei buruzko ohar argi eta sendoak sartzea”, (adibidez: “alkoholak hil egiten du”).
|
|
|
3 fasean dagoen beste esperimentuaren emaitzak datorren urtean jakingo dira ziur aski. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) oraindik ez du iritzirik ematen. “Munduak txerto bat espero du, baina ez da konponbidea ekarriko duen makila magikoa izango”, zehaztu du OMEren ikerketa horietarako baterako ekimenaren koordinatzaileak, José Esparzak, bidea motela izango dela uste baitu.
|
|
|
Turismoaren
|
Mundu
Erakundeko Enpresa Kontseilua azterketa bat egiten ari da “Munduko turismoari eragiten dioten indar eta faktoreei” buruz, turismo merkatuaren egoera argitzeko. OMTk jakinarazi duenez, Enpresa Kontseilua Turismoa Suspertzeko OMTren Batzordearen bileretan zehaztutako ondorioetatik abiatuko da, eta 2002ko bilakaera turistikoan eragina duten alderdi positiboen eta negatiboen azterketa egingo du, bai estatuan, bai eskualdean eta nazioartean.
|
|
|
63 Votgmann, H., 1983 Laborantza sistema desberdinetatik heldu diren nekazaritzako produktuen kalitatea. Nekazaritza eta Gizartea, 26, 69 Osasunaren
|
Munduko
Erakundea. 1998 Surface decontamination of fruits and begetables eaten raw:
|
|
|
Bi faktore horiek oso garrantzitsuak dira bihotz hodietako eritasunetarako. Munduko Bihotzaren Federazioak azpimarratzen du Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) azterketa batek erakusten duela munduko populazioaren %65etik %85era ez dela behar adina ariketa fisiko egiten, eta horrek eragina duela osasun kostuetan. Adibidez, Estatu Batuetan, obesitateari eta jarduerarik ezari lotutako kostuak izugarri igo dira, herrialdeko osasun gastu osoaren ia %10era arte.
|
|
|
Amaren esnea da haur batek har dezakeen elikagairik onena. Sendotasun horrekin, medikuek eta adituek mota horretako elikaduraren balioa nabarmentzen dute, eta, beraz, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) eta Espainiako Pediatria Elkarteak amagandiko edoskitzearekin jarraitzea gomendatzen diete amei, gutxienez bi urte bete arte. Ameriketako Pediatria Akademiak (AAP) egindako ikerketen arabera, giza esnea askoz ere handiagoa da haurren elikagai gisa, eta gure espeziearentzat berariazkoa da haren ordezko elikagaien aurrean, hain zuzen ere egun horietan Amagandiko Edoskitzearen Mundu Astea ospatzen denean.
|
|
|
Stockholmeko Unibertsitateko ikertzaileek, langile talde bati egindako analisietan ohi baino akrilamida handiagoa zegoenez, ondorioztatu zuten haien jatorria ez zegoela produktu kimikoen eraginpean, hasieran uste zen bezala, baizik eta dietan. Gerora egindako ikerketek, apirilaren 24an jakinarazi zutenez, almidoi ugariko produktuen frijitzeei esan zieten kontzentrazioak eragiten zituztela, eta, kasu batzuetan, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutako gehieneko mugak baino 100.000 aldiz handiagoak zirela. Lehen informazio horrek, patata frijituei, ogiari edo gailetei zuzenean leporatzen zienak, eragindako zalaparta izugarria izan zen.
|
|
|
Duela hamarkada bat, Acción contra el Hambrea erakundeak elikagai terapeutiko berri bat garatzen hasi zen, eta oso jate protokolo berezia zuen; gaur egun, goseak jotako herrialdeetan banatzen ditu elikadura zentroak. “F100” esnea da, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) aitortua. Hogeita hamar urteko ikerketaren ondoren garatu zen, eta haren fabrikazio industrialak eskala handian erabiltzeko aukera eman du, eta horrek kalteak eragin dizkie.
|
|
|
2002ko Elikaduraren Nazioarteko Egunaren leloa urriaren 16an izango da, eta Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen
|
Mundu
Erakundeak (FAO) antolatzen du. Lema horrek ur gezak etengabe hazten ari den biztanleria elikatzeko duen funtsezko zeregina azpimarratzen du.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) txosten batean “estatu kopuru baten kezkei” buruzko 20 erantzun ematen ditu, eta txosten horretan dio gaur egun merkaturatzen diren genetikoki eraldatutako organismoak (GEO) edo transgenikoak ez direla arriskutsuak giza osasunerako. Hala ere, ingurumenerako arrisku erreala onartzen du, labore horien geneek tradizionaletara jauzi egin baitezakete.
|
|
|
Munduan urtean gertatzen diren 56 milioi heriotzetatik %40 saihestu daitezkeen hamar arrisku faktorek eragiten dituzte, baina kopuru horiek gora egingo dute gobernuek politika aktiboak egiten ez badituzte, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) urteko azken txostenaren arabera. Nazio Batuei atxikitako erakunde horretako adituek zehaztu dutenez, bizi itxaropen osasuntsua bost eta hamar urte bitartekoa izan daiteke, eskualde bakoitzeko osasunerako arrisku nagusien aurkako hainbat alderditan borrokatzen bada.
|
|
|
George Alberti irakasleak, Diabetearen Nazioarteko Federazioko (FID) presidenteak, esan zuenez, diabetikoei eragiten dieten begietako gaixotasunak “tratatu egin daitezke, baita prebenitu ere”. Egun hori Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) laguntzarekin antolatu du, eta aurten diabetesak begi bistan dituen arriskuez jabetu da. FIDaren datuen arabera, gaur egun, munduan 2,5 milioi pertsonak baino gehiagok ikusmen galera dute erretinopatia diabetiko baten ondorioz, erretina irrigatzen duten hodien nahaste baten ondorioz, odolean azukre gehiegi izateak eta hipertentsioak lagunduta.
|
|
|
Bere antolaketaren arabera, munduan 25.000 pertsona hiltzen dira gosearen eta pobreziaren ondorioz. FAOk argi utzi nahi ditu Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) osasun datuak, gaixotasunek, edateko urik ezak eta higiene baldintzek eragindako heriotzekin batera. Diouf en arabera, kalkulua “nahiko kontserbadorea da, eta urtean 9 milioi heriotza baino gehixeago izaten ditu; horietatik sei, gosearen zuzeneko edo zeharkako ondorioz garaiz hiltzen diren 5 urtetik beherako haurrak dira”.
|
|
|
Horiek, kaloriak ez ezik, gure organismoari proteinak, mineralak, bitaminak eta abar ere ematen baitizkiote. FAO/ OMEko (Osasunaren
|
Mundu
Erakundea) Adituen Taldeak eta antzeko beste erakunde eta elkarte batzuek gomendatzen dute kaloriatoen %55 kaloria baino gehiago ematea. Beraz, uste da azukrea eta haren deribatuak osatu gabeko elikagaiak direla, eta murriztu egin behar direla karbohidrato konplexuak eta beste mantenugai batzuk (proteinak, bitaminak, mineralak…) ematen dituzten beste elikagai batzuen alde, organismoak ongi funtziona dezan ezinbestekoak baitira.
|
|
|
Euskal gizartea ren eragileen artean, Udako Euskal Unibe rtsita teaz gain, gutxienez, Euskaltzaindia, Eusko Ikaskuntza, Ikastolen Elkarteak, euskararen
|
munduko
erakunde gehienek edo Kontseiluak ordezkatutakoek eta abar egon behar lukete unibertsitatearen proiektua bideratu ahal izateko. Gizarte erakunde hauek osatu behar dute Euskal Unibertsitatearen Kontseiluaren nukleo gogorr a. Erakunde horiez gain, langile sindikatuak eta enpresarien ordezkariak ere bertan inplikatu behar dira.
|
|
|
Galdeketa hau berrogei bat lagunen artean zabaldu dugu: horien artean daude Euskal Herriko unibertsitateetako errektore izan diren eta diren euskaldun guztiak, unibertsitateetako euskara arduradun izan diren eta diren guztiak, UEUko zuzendari guztiak, eta horiekin batera hainbat gizarte eragile (sindikatuak, hezkuntza
|
munduko
erakundeak) eta komunikabideetan eta gai honen inguruan iritzia plazaratu duten beste asko. Azkenean, hogeita zortzi erantzun jaso ditugu guztira.
|
|
|
Egipton dago Al Azhar unibertsitatea, Kairon, ikasketa islamikoen
|
munduko
erakunde zaharrena eta eragin handikoena. Han garatu da pentsamendu islamista eta hantxe jaio da Anaia Musulmanen mugimendua.
|
|
2003
|
|
|
Susmo txarrik ez izateko, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OMS), 1992 urtean bertan ziurtatu zuenez, mikrouhin labeetan prestaturiko elikagaien erabiltzaileen osasuna arriskutan dagoela esateko inongo frogarik ez dago, fabrikatzailearen argibideak zehazki betetzen badira.
|
|
|
Espainiako probintzi hiriburu guztietan dauden Nazioarteko Txertatze Zentroak, kasuan kasuko herrialdera joateko beharrezkoa den txertoa antolatu eta zehazteko ez ezik, txertatze txartela emateko Osasun Ministerioaren baimena duten eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak aintzat hartuak dauden bakarrak dira.
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak emaniko datuen arabera, zuhurgabekeriazko murgilaldiek
|
|
|
Globalizazioaren aurkako ekimen berri hauen berritasunik handiena, baitaHemen eta
|
Munduan
erakundearena ere, porrot egin zuen 90eko garapenerakoGKEen laguntza internazionalismoa eta, bestetik, ezker marxistaren inperialismoaren aurkako diskurtso eta ideologia zaharkitua baino aurrera egin nahi izandutela, etxean bertan, Iparraldean, Mendebaldean, jarduten ahaleginduz, etaonartuz mundu osoa ez dagoela globalizatuta eta aldatzeko itxaropena tokian tokian eta munduan jarduteko pentsamend...
|
|
|
Hemen eta Munduan osatzen duten kideen hitzetan, baita mugimenduarenagiri eta ekimenetan ere, mugimendua globalizazio neoliberalaren aurkako borrokan ari da, eta bereziki Munduko Bankuaren, Nazioarteko Diru Funtsaren eta Merkataritzako
|
Mundu
Erakundearen politiken aurka, horiek jotzen baititu mundukoetsai ofizialtzat. Hemen eta Munduan taldea borroka Europako herritarrei erabakiak hartzeko duten eskubidea onartzearen aldekoa da, herri guztien autodeterminazioaren aldekoa, giza eskubideen benetako bermearen aldekoa.
|
|
|
Euskal Herrian sortu den mobilizazio sozialaren eremuan zentratuta, etaglobalizazioaren aurkako mugimenduaren nazioarteko hitzorduen (Seattle, Praga, Niza, Miarritze, Goteborg, Qatar, Bartzelona, Sevilla...) haritik, gure asmoa da aldiberean tokian tokikoari eta, bestetik, globalitateari begiratu nahi dien mugimenduberri (berri?) honen arrazoietan eta aukeretan sakontzea. Mugimendu horrekEuskal Herrian dituen ideiak, diskurtsoa, ekintza bidea eta antolaketa erak aztertunahi ditugu, batik bat mugimenduak hemen duen erakunderik garrantzitsuarenak: Hemen eta
|
Munduan
erakundearenak.
|
|
|
Urtero, urtarrileko azken igandean, Lepraren Nazioarteko Eguna ospatzen da, gaixotasun hori oraindik desagertu gabe dagoela gogorarazteko. Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) arabera, munduan zazpi milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute gaixotasun hori, eta horietatik 300 Espainian bizi dira. Kalteturik gehienak garapen bidean dauden herrialdeetan bizi dira, hala nola Indian, Brasilen, Indonesian, Madagaskarren, Txinan, Vietnamen eta Myanmaren.
|
|
|
Nahikoa datu daude, nahiz eta bat ez datozen, Osasun Ministerioaren eta Espainiako biztanle gehienen tesiak bermatzen dituztenak egoera hori konpontzeko: espainiarren %33tik %36ra bitartean ohiko erretzaileak dira, bai Osasunaren Institutu Nazionalak (INS), Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) edo Erakundeak (OCS) emandakoak. Helburu zailegia dirudien arren, kontuan hartu behar da, Espainiako Osasun Inkesta Nazionalaren arabera, 1987 eta 2001 bitartean erretzaileen kopurua lau puntu baino ez zela murriztu.
|
|
|
Datu hori hurrengo hilabeteetan berretsi zen Britainia Handian eta Europako hainbat herrialdetan, baita Estatu Batuetan ere. Era berean, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen makineria jarri zuen martxan, eta berehala saiatuko zen egoerari buruzko lehen mapak egiten, munduko azken urteetako elikadura arrisku handiena eta konplexuena izan daitekeenaren aurrean. Hala ere, substantzia kimiko hori, labekatzean edo tenperatura altuetan karbohidrato maila handia duten elikagaiak frijitzean modu naturalean sortzen dena, lehen aldiz hauteman zenetik, ezin izan da frogatu zentzu batean edo bestean inolako ebidentziarik, salbu eta efektu kartzinogenikoa animalia ereduetan eta laborategiko baldintzetan gertatzen bada.
|
|
|
“Errotabirusaren” aurkako txertoak urtean 1,5 milioi haur baino gehiago irenstea eragotz lezake garapen bidean dauden herrialdeetan, ekimen honetan parte hartzen duten erakundeen kalkuluen arabera. Ikerketen ardura duten PATHko zientzialarien artean, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) eta Atlantako (Georgia) Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroen (CDC) osasun publikoko adituak daude.
|
|
|
Ia bost milioi pertsona hiltzen dira urtero munduan tabakismoaren ondorioz. Tabakoak beste edozein gaixotasunek baino pertsona gehiago hiltzen ditu, eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) kalkulatzen du 2030ean 10 milioi herritar baino gehiago hilko direla urtero, erretzearen ondorioz. OMEko kide diren 192 estatuak astelehenetik aurrera bildu dira Genevan, Tabakoaren Kontrolerako Esparru Hitzarmenari (tabakismoaren aurkako nazioarteko lehen hitzarmena) buruzko azken negoziazioetan adostasun zabala lortzeko.
|
|
|
Hain zuzen, medikuek diote dieta orekatu batek birusaren progresioa atzeratzeko balio dezakeela. Horren aurrean, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) eta NBEren Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundeak (FAO) eskuliburu bat argitaratu dute, elikadurari buruzko aholkuekin, munduan diren 42 milioi seropositiborentzat. Gida hau zaintzaileentzat, osasun profesionalentzat eta GKE espezializatuentzat ere bada, eta pisu galera eta elikagaien kontsumoa kontrolatzeko moduak azaltzen ditu.
|
|
|
Gutxienez 23 pertsona hil dira, eta Celebes uhartean urte honen hasieran sortutako denge epidemia batek 546 pertsonari eragin die. Dengea “Aedes aegypti” eltxoaren bidez transmititzen da, eta haren aldaera hilgarria, dengue hemorragikoa, 1950eko hamarkadan detektatu zen lehen aldiz Filipinetan eta Thailandian, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) arabera. OMEren kalkuluek adierazten dute urtero 50 milioi denge kasu inguru gertatzen direla mundu osoan, planetako eremu tropikaletako ehun bat herrialdetan.
|
|
|
Gaixotasunak zortzi pertsona hil ditu dagoeneko, eta ehun baino gehiago ditu ospitalean. Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak (OME) “mundu mehatxutzat” jotzen du, kutsatzeko duen gaitasunagatik. Oraindik ez da baieztatu Frankfurteko mediku bakartua pneumoniak jota dagoen, baina Espainiako, Italiako, Suitzako, Austriako, Frantziako, Belgikako eta Erresuma Batuko osasun arduradunek neurriak hartu dituzte aireportu nagusietan Asiatik datozen bidaiarien osasun egoera kontrolatzeko.
|
|
|
Gainera, martxoaren 1etik aurrera gripe sintomak izan eta Vietnamera edo Hong Kongera joan diren pertsona guztiek azterketa egin dute. Belgikako Gobernuak ere bere gain hartu ditu Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen gomendioak, eta informazio zirkular zehatza bidali du herrialdeko ospitale guztietara. Aireportuetako zerbitzu medikoek arreta berezia eskainiko diete Asiatik datozen bidaiariei.
|
|
|
" Produktu irradiatuaren" konnotazioa biztanleria orokorraren artean negatiboa izan arren, argi utzi behar da elikagaien irradiazioak ez duela zerikusirik energia nuklearrarekin. Hain zuzen, FAO OMEko Batzordeak (Food Agropecuure Organisation Osasunaren
|
Munduko
Erakundea) jakinarazpen bat egin zuen bere garaian, eta hau adierazi zuen: " elikagai irradiatuak, baimendutako dosiak, kontsumitzeak ez du inolako arriskurik pertsonen osasunerako".
|
|
|
Eta kutsatu egin ziren. Margaret Chan eskualdeko Osasun Publikoko zuzendariak atzo jakinarazi zuen Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) gaixotasunaren jatorria argitzeko egindako lehen ikerketen emaitza. Gaixoa bizi izan zen gelako maizterretako bat Honkoniako gazte bat izan zen, Galesko Printzea Ospitalean agertu zen agerraldia eragin zuena, eta kasu gehienak agertu omen ziren.
|
|
|
Izan ere, osasun arloko munduko ahots ezagunenetako bat da. Ikerketa bizkortu egin da Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) agerraldiaren aurrean mundu mailako alerta ezarri zuenetik, epidemia maila lortu baitu. Gaixotasunak 53 pertsona hil ditu orain arte, eta beste 1.323 infektatu ditu.
|
|
|
Carlo Urbani, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko medikua, Asiako hego ekialdean aurkitutako pneumonia atipiko arriskutsua identifikatu zuena, atzo hil zen Thailandian arnas sindrome horren ondorioz. Gaixotasun infekziosoetan aditua den mediku italiarrak gaixotasun berria identifikatzea lortu zuen Hanoiko (Vietnam) ospitale batean sartu zuten negozio gizon estatubatuar batean.
|
|
|
Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak (OME) Hong Kong erako eta Txinako Guangdong probintziarako bidaiak atzeratzea gomendatu zuen berak egin zuena aurrekaririk gabeko neurria da, Arnas Sindrome Akutu Larria (SRAS) ez zabaltzeko. OMEko adituek Asiako hego ekialdera joateko asmoa zuten pertsonei gomendatu diete, ahal den neurrian, “bidaia geroagoko data batera atzeratzeko”.
|
|
|
Baina, egia esan, prebentzio ekimen horiek beste ondorio batzuk dituzte. Epidemia horrek gizartean eta ekonomian izan duen eragina dela eta, Txinako gobernuak isiltasun ofiziala hautsi eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundearekin (OME) lankidetzan aritu behar izan du. “Txinako ekonomiak ez zuen inoiz sentitu horrelako gertaera global baten eragina”, dio Christian Murck ek, Pekingo Estatu Batuetako Merkataritza Ganberako lehendakariak.
|
|
|
Horixe adierazi zuten atzo Javier Urcola eta Carlos Sistiaga doktoreek, Donostiako Poliklinika Gipuzkoako Pneumologia Zerbitzukoak, patologia horren tratamenduan izandako eragina eta berrikuntzak jasotzen dituen jakinarazpen batean. Jakinarazpen hori Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) ezgaitasun handiena eragiten duten lau gaitz kronikoetako bat dela jotzen du. Bi adituek nabarmendu zuten kakekek eragin handiagoa dutela emakumeengan, hiruko proportzioan, eta azpimarratu zuten garrantzitsua dela “inor ez automedikatzea” eta migrainak dituztenak medikuarengana joatea buruko min mota sailka dezan eta behar bezala trata dezan.
|
|
|
Txinan, izurritearen benetako gunea, alarmak jarraitu egiten du, gaixotasuna herrialde ikaragarriaren iparralderantz hedatzen dela jakin ondoren. Informazio horiek kezkagarriak diruditen arren, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) lasaitasunerako deia egin du eta agerraldia arriskugarritasuna galtzen ari dela jakinarazi du. Pneumonia atipikoa “kontrolpean” egon liteke, joan den ostiralean David Heymann OMEko gaixotasun kutsakorren programako zuzendari exekutiboak adierazi zuenez.
|
|
|
Asiako pneumonia edo arnas sindrome akutu larria eragiten duen birusa azkenean identifikatu da. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak berretsi zuen. Susmatzen zen bezala, koronabirusen familiako agente patogenoa da, eta ikertzaileek “SARS birusa” deitu diote.
|
|
|
Atzo aurkeztu zen Erroman “Dieta, nutrizioa eta gaixotasun kronikoen prebentzioa” txostena, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) egina. Txosten horretan, fruta eta barazki gehiago eta azukre, gatz eta animalia koipe gutxiago kontsumitzea gomendatzen da.
|
|
|
Txinan 2.106 kasu susmagarri daude guztira. Hala ere, gaixotasunaren kasuak atzeraka doaz Hong Kong, Singapur, Toronto (Kanada) eta Vietnamen, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko (OME) gaixotasun kutsakorren ataleko zuzendari exekutiboak, David Heyman, adierazi zuen. “Hong Kong, Singapur, Toronto eta Vietnamgo txostenek erakusten dutenez, epidemia muga mugara iritsi zen, eta gero eta kasu gutxiago daude, eta, gainera, zenbait herrialdetan ez dago kasu berririk, Vietnamen esaterako”, adierazi zuen Heymanek.
|
|
|
Madrileko Elkartearen datuen arabera, asmak sortzen dituen osasun kostuen %70 saihestu egin daiteke, gaixotasunaren kontrola egokia bada. Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) babespean, gaur, astelehena, 2003ko Asmaren Nazioarteko Eguna ospatzen da. “Asmaren eragina” da aurten erabiltzen den lema, premisa honekin:
|
|
|
Pneumonia atipikoak ia eraginik ez duen arren Kontinente Zaharrean, Europako Batasunak (EB) gaixotasunaren aurkako prebentzio neurriak areagotzea erabaki zuen atzo, 28 herrialdetan zabaldu baita, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) datuen arabera. Europako Erkidegoko hamabost bazkideetako osasun ministroak eta kide izateko hamar hautagaiak Bruselan bildu ziren atzo, Arnas Sindrome Akutu Larriak (SRAS) eragindako egoera ebaluatzeko eta estrategia komunak diseinatzeko.
|
|
|
Herrialde horretan 4.698 kasu daude. Bestalde, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) ez du gomendatu “alferrikako bidaia” oro Taipeira (Taiwan) eta Tanjin eta Mongolia Barnera (Txinako probintziak), kasu asko igo baitira. Pekin, Hong Kong eta Kanton eta Shanxi Txinako probintzietara ez joateko gomendioei eusten die.
|
|
|
Epidemia geldiaraztea Pneumoniaren kontrako sendagai espezifikoak lortzeak nabarmen gutxituko du gaizkiaren heriotza tasa, hasierako %6tik gorakoa baita jada, eta epidemiologoen ustez %15 inguru hilko baita. Azken egunotan, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) mezu hau zabaldu du: isolamendu neurriak eta ezarritako koarentenak gai izango dira SRAS sistemaren aurrerapena geldiarazteko.
|
|
|
Landareen edo animalia zatien bidezko etxeko erremedioak, akupuntura, terapia espiritualak eta bestelako metodo ez konbentzionalak atzo aztertu zituen Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) Batzarrak, medikuntza konbentzional deritzonaren gainean duten eraginkortasuna hobeto ezagutzeko. OMEko adituen ustez, sendabelar mota jakin batzuk, eskuzko terapia batzuk eta akupuntura praktika batzuk eraginkorrak izan dira ikerketa zientifikoak egin ondoren.
|
|
|
2000 urtean 1,6 milioi europar hil ziren tabakoaren ondorioz, eta horietatik 55.000 espainiarrak izan ziren. Neurri gogorrik hartu ezean, tabakoagatik eroritako europarren kopurua bikoiztu egingo da 25 urte barru, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeko (OME) Haik Nikogosian jaunak esan duenez. Tabakorik gabeko Nazioarteko Egunaren ospakizuna dela eta, atzo, mundu osoan, “Tabakorik gabeko zinema, tabakorik gabeko moda, ekintza! ” lemapean, ibiltokiaren eta zeluloidearen munduko ordezkariak agertu ziren osasun agintariekin batera tabakoak hil egiten duela dioen mezua zabaltzeko.
|
|
|
Nazio Batuek eta Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) hezur eta artikulaziotzat jo dute XXI. mendeko lehen hamarkada. Bi organismoek ohartarazten dute hezurren sendotasuna galtzea —osteoporosiaren patologia deritzona— mende honetako epidemia bihurtuko dela.
|
|
|
Nazioarteko komunitate zientifikoa zatituta dago. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) azterlan zabal bati ekin zion iaz, zainetako tronbosi sakonaren eta iraupen luzeko hegaldien arteko erlazioa zehazteko. Erantzuna ez da jakingo 2006 arte.
|
|
|
Batzordearen ekarpena, bere VI. Ikerketa Esparru Programaren baitakoa, Asiako herrialdeei irekita dago, eta Bruselak parte hartzera gonbidatzen ditu, gaixotasunaren sendatze kasuen azterketari eta gaitzaren jatorriari buruzko proiektuak aurkeztuz. Bestalde, NBEko agentziak jakinarazi duenez, bihar erretiratuko da Taiwan, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) zerrendan dagoen herrialde bakarra, SRAS tokiko transmisioak eragindako eskualdeen artean. Izan ere, 20 eguneko muga gainditu du eta ez da kasu berririk erregistratu.
|
|
|
Asiak, oraingoz, pneumonia atipikoaren edo arnas sindrome akutu larriaren (SRAS) epidemia geldiaraztea lortu du. Taiwan zen Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) eraginpeko eremuen zerrendan geratzen zen herrialde bakarra, baina larunbatean erretiratu egin zuten, hogei eguneko muga gainditu eta kasu berririk diagnostikatu gabe. OMEren azken balantzearen arabera, SRAS eragiten duen koronabirusak 8.445 pertsona infektatu ditu mundu osoan, eta horietatik 812 hil egin dira.
|
|
|
Irailaren 30ean, zorro hori desagertu egingo da, dio BAT. Izan ere, data horretatik aurrera, ohartarazpen berriek paketearen azalera nagusiaren %30 eta %50 artean okupatu dute, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) tabakoaren aurkako hitzarmenak dioenez, Espainiak sinatu baitzuen. Bestalde, tabako industria dagoeneko gastatuta dagoen “light” terminoaren, kodeen edo koloreen ordez terminoak, kodeak edo koloreak bilatzen ari da.
|
|
|
Neurri batean, diagnostikora eta jakinarazpenera bideratutako osasun sistemak hobetzearen ondorio da igoera, baina baita zeharkako beste faktore batzuen ondorio ere, hala nola janari prestatuak edo kafetegia gehiago jatearen ondorio, eta beste herrialde batzuetara joateko erraztasunaren ondorio, prebentzio neurri egokiak hartu gabe. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak (OME) nabarmendu du elikaduratik eratorritako gaixotasunak direla osasun publikoko sistemen arazo larrienetako bat. Datu berrienek erakusten dutenez, herrialde garatuetan biztanleen %10ek baino gehiagok izan du elikagaiekin lotutako patologiaren bat, eta kopuru hori nabarmen hazi da garapen bidean dauden herrialdeei buruz ari garenean, haurren beherakoek gaixotasun eta heriotza ugari eragiten baitituzte.
|
|
|
Pouly science. 81 (5) 621 Osasunaren
|
Munduko
Erakundea" Surveillance Programme for Control of Foodborne Infigions and Intoxications in Europe. 7th Txostena.
|
|
|
Elikagai transgenikoek gainerakoek baino hamar aldiz kontrol gehiago egiten dituzte, eta gauza bera dira aseguruekin, esan zuen atzo Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziako (AESA) lehendakari María Neirak, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko udako ikastaro batean parte hartu ondoren. Agentzia sortu eta urtebetera, Neirak, 1993tik 1999ra bitartean, Osasunaren
|
Mundu
Erakundearen (OME) koleraren eta beste gaixotasun epidemiko batzuen aurkako munduko lan-taldea koordinatu zuenak, bere poza agertu zuen organismo horren ibileragatik, eta orain arte “330 elikadura alerta kudeatu ditu ekintzaz eta 150 informazio alerta”. Neirak azaldu zuenez, elikagai transgeniko batek merkatuan dagoen “beste edozein produktuk baino hamar aldiz kontrol gehiago” gainditu behar ditu, eta, beraz, elikagai transgenikoek bezain seguruak dira “osasun publikoaren ikuspegitik”.
|