|
2000
|
|
|
Esanak esan, zertarako balio du hizkuntzak jakiteak?
|
Mundua
ulertzeko modu ezberdina damaigutelako, akaso?
|
|
2001
|
|
|
M. Butor ek gogoratu bezala (ik. Répertoire (1964)), nobela egiteko modu bakoitzaren oinarrian,
|
mundua
ulertzeko modu bat ere badago. Alegia, idazmolde bakoitza hertsiki lotzen zaiola nobelan iradokitzen den munduari.
|
|
|
M. Butor ek gogorarazizuen bezala (ik. Repertoire (1964)), nobela egiteko modu bakoitzaren oinarrian,
|
mundua
ulertzeko modu bat ere badago. Alegia, idazmolde bakoitza hertsiki lotzenzaio nobelan iradokitzen den munduari.
|
|
2002
|
|
|
Bakoitzarentzat nahi duena izan dadila, ezta? Nik ez dut esango literatura jolasa edo artifizioa denik, edota
|
mundua
ulertzeko modu bat. Bakoitzarentzat gauza bat izango da eta hori da literaturak duen gauzarik handiena.
|
|
|
Lau publizitate filosofia hauen azpian, publizitatearen
|
mundua
ulertzeko modu nagusi bi agertzen zaizkigu:
|
|
2003
|
|
|
Hau da, 4.000 baino gehiago dira 10.000 hiztun baino gutxiago dituzten hizkuntzak. Baina horietariko bakoitzak dauka gure hizkuntzak bezain egitura konplexua, gurearengandik bereizten duen
|
mundua
ulertzeko modua, eta bakoitza da bere giza taldearen nortasun etniko eta kulturalaren adierazpena. Beraz, horietariko bakoitzak du bizirik iraun eta bere giza taldearen kultura eta bizitzeko eraren adierazpena izaten jarraitzeko eskubidea.
|
|
2004
|
|
|
Treveris aurrekoa eta ondorengoa. Treveriseko mikrokosmosak eta giro bereziak
|
mundua
ulertzeko modua aldarazi diezazukete. Marga Do Val Treverisen hezi eta hazi omen da bigarrenez.
|
|
|
Izenburuak dira, azken hiru urteetan maorieraz eta maoriarrek egindako film luze, dokumental eta film labur batzuen izenburuak. Maoriena adibide bat besterik ez den arren, herrialde eta herri txikiek zinema egin dezaketela frogatzen du; zinemari esker isolamendua apurtu daitekeela azaltzen digu; zinemari esker kultura bat eta
|
mundua
ulertzeko modu bat zabaltzea posible eta errentagarria dela erakusten du.
|
|
2006
|
|
|
Filosofia arkaikoa, Jonian, kultura heroikoaren aurka sortu bazen —hurrengo saiakera batean aztertuko denez—, kultura heroiko hura garatu zuen gizartea aztertuz hasi dugu; zehazki, hamar mendetan barrena, Aro Lausoan eta Aro Arkaikoan ere,
|
mundua
ulertzeko modu bakarra izan zen epikari lehen oinarriak jarri zizkion gizarte mizenikoa. Izan ere, kultura heroikoa, 1200 urtearen inguruan Heladek jasan zuen kataklismoa baino lehenagokoa da, Tebas edo Mizenas bezalako hiribilduak Mediterraneoan garatutako maila handiko zibilizazioen parera jarri zirenekoa, alegia.
|
|
2007
|
|
|
|
Mundua
ulertzeko moduak ez dira berdinak, eta horren argigarri ipiniko dut hurrengo euskal esaunda zaharra, gaztelaniazko haren ordezkoarekin batera. Horretara, bada," I etxako besteik ez dagonako"(" Hi etxerako, besterik ez dagoenerako") esaeraren gaztelaniazko ordaina izango litzateke" cuando no hay más contigo Tomás".
|
|
2008
|
|
|
Hedabide tradizional batek Internetera jauzi egiten duenean ezin du bere lerro editoriala mantendu. Interneten
|
mundua
ulertzeko modu desberdinak aurki daitezke, baina sarean modu naturalean gertatzen den hori ez da hedabide tradizionaletan gertatzen. Hedabideek komunitatea sortu nahi dute, interaktibitatea sustatu, baina lerro batean bakarrik.
|
|
2009
|
|
|
Kontuan hartzen bada orduko giro politikoa eta euskararen eta euskal kulturaren egoera, isilpean eta erdi gordeta, bertsolariok ikusleen ikuskera bera dute,
|
mundua
ulertzeko modu eta balore berak dituzte. Ez daukate aparteko sorkuntzarik egin beharrik entzuleak bereganatzeko, euskaraz jardutea bera nahikoa dute euren artean lotura sendoa sortzeko.
|
|
|
lur bat, fabrika bat, jauregi bat, hiru hitz, hiru puntu balira bezala, triangelu bat osatzen zutenak; triangelu hartan inskribaturik, berriz, bere begia: bere begirada boteretsua, alegia, jainko txiki batenaren antzekoa,
|
mundua
ulertzeko modu bat ere bazena; kontu haiek zerabiltzan Nazariok, beharbada, buruan, bere gain Reginaren begirada galdetzailea nabaritu zuenean:
|
|
|
Autismo kasuen detekzio goiztiarra da sintomak gutxitzeko metodorik eraginkorrena. Beraz, hasiera hasieratik ezagutzea funtsezkoa da, inguruan duten
|
mundua
ulertzeko modua ulertzea bezala.
|
|
|
Zientzia modernoa,
|
mundua
ulertzeko modu berria
|
|
|
Reality show baten egitekotik harago, pantailan ageri diren horien izaerak eta
|
mundua
ulertzeko moduak harritu nau ni. Tribuek eta familia espainiarrek ez dute hizkuntza bera partekatzen, eta antolakuntzak ez du itzultzailerik jarri.
|
|
|
Courbeten lanean alua hastapena bazen, izan ote daiteke uzkia mundu baten edo
|
mundua
ulertzeko modu baten akabera edo beste mundu edo pentsatzeko modu baten hasiera. Halako zerbaiten susmoa hartzen diot Charlotte Roche-ren Feuchtgebiete (Zonas húmedas, Anagrama, 2009) liburuari.
|
|
|
lur bat, fabrika bat, jauregi bat, hiru hitz, hiru puntu balira bezala, triangelu bat osatzen zutenak; triangelu hartan inskribaturik, berriz, bere begia: bere begirada boteretsua, alegia, jainko txiki batenaren antzekoa,
|
mundua
ulertzeko modu bat ere bazena; kontu haiek zerabiltzan Nazariok, beharbada, buruan, bere gain Reginaren begirada galdetzailea nabaritu zuenean:
|
|
2010
|
|
|
Bigarren edo hirugarrenmailako hiri baten (Sarajevon), aparteko garrantzirik izan behar ez zuen ekintzabaten ondorioz (Austria Hungariako enperadoreordearen eta honen emaztearenhilketaren ondorioz) piztu zen sekula ordura arte ikusi ez zen bezalako gatazka.1914ko ekainaren 28an hil zituen Gavrilo Principek Frantzisko Fernando printzeaeta haren emazte Sofia Chotek, eta laster batean, abuztuaren amaierarako jakinazen, apenas aste batzuk lehenago udazkenerako, ustez behintzat, amaituta beharzuen gerrak, luze eta krudel, oso krudel, iraungo zuela. Gerrarekin batera ez zenbakarrik belle epoque izenez ezagutzen dugun garai alai, optimista eta ia akatsgabea amaitu,
|
mundua
ulertzeko modu bat ere Flandria, Polonia edota Alpeetakoguda eremuetan akabatu zen1.
|
|
2011
|
|
|
Portaerak moldatzeko indarra du eta jokaera ereduak ematen ditu. Gazteak beren identitate soziala eraikitzen ari dira eta musikaren bidez
|
mundua
ulertzeko modu bat jasotzen dute eta gehienetan horiekin identifikatzera iristen dira. Honela, gurasoekiko identitate ezberdina ezartzeko aukera izaten dute, hau da, beren independentzia eta errebeldia azaltzeko bidea izango da askorentzat.
|
|
|
Gainera, ia beti, musikari lotuta musikatik kanpo dauden balio eta praktika kultural asko ere agertzen dira. Identitatearen elementu bihurtuko diren janzkera, orrazkera, diskoen portadak, hizkuntza, kamisetak, irudiak, estetika, hizkera eta sinboloak eskuratzen dituzte, esate baterako eta lehen esan bezala,
|
mundua
ulertzeko modua osatzen joango dira16 Ez da ahaztu behar aurreko atalean idolo eta erreferentziei buruz esan duguna. Nerabezaroan imitazio indarra oso handia da eta identifikaturik sentitzen den ereduak bilatzen ditu.
|
|
2012
|
|
|
Miguelek narkolepsia du, emaztea hil berri zaio eta lurperatu bezain pronto iraganarekin dituen zorrak kitatzea erabakiko du. Frantziako iparraldeko Argeles sur Mer herrixkara joko du; han Emilia lagun ohiaren memoria dago, baita
|
mundua
ulertzeko modu oso bat ere. Baina bidaia korapilatuko zaio; Zaragozan geldituko da, semearekin egotera, eta Blanca ezagutuko du.
|
|
|
eta, eternal? gisa aurkeztu dituzte beren itzulpenetan, eta estereotipatze horrek izugarrizko eragina izan du ez soilik zibilizazio mendebaldarrak Hirugarren
|
Mundua
ulertzeko moduan, baizik eta baita sorburu kulturak berak bere buruaz duen pertzepzioan ere. Hori horrela izanik, baliorik gabe gelditzen dira, Niranjanaren ustez, guk postmoderno gisa deskribatu ditugun hainbat teoria, besteak beste Gideon Touryk proposatutakoa, 46 zeina itzulpenak xede hizkuntzaren eta
|
|
|
Herriko eta atzerriko haize berrien eraginez, giro aldaera larria gertatu da, bestelako pentsabidea bestelako bizimoduen eskutik: usteak, sinesteak eta, azken batean,
|
mundua
ulertzeko modua aldatu egin da.
|
|
2015
|
|
|
Denbora eta tenpora, biak ala biak behar ditu musikariak sorkuntza doitzeko. Denbora eta
|
mundua
ulertzeko modu berriak behar ditu pertsonak aurrerabidea lantzeko. «Tenpora ez da denbora bakarrik/ denbora ez da tenpora soilik/ tenpora gu gara eguratsaren lihoan/ gu eta guztiok batera bakarrik/ elkarrekin behin eta berriz mundua sortuz».
|
|
|
Gizartea konplexua dela erakusten dute, Rebordinosen arabera, aurrera egitea duela urte batzuk baino zailagoa delako egun. Krisi ekonomikoaz gain, baloreen krisia da nagusi.
|
Mundua
ulertzeko moduaren inguruan hausnartzen dute pelikulek.Mugak deseginezGero eta gehiago dira herrialde bat baino gehiagok elkarlanean ekoitzitako filmak. «Munduak gero eta muga gutxiago ditu», azaldu zuen Rebordinosek.
|
|
|
historia politikoa, ekonomikoa, demografikoa, juridikoa, etab. Zorionez, badirudi gauzak aldatzen ari direla eremu honetan. Hizkuntza, komunikazio faktorea ez ezik, imajinario kolektiboak eraikitzeko osagarria, eta
|
mundua
ulertzeko modua ere bada, beraz, oinarrizko osagaia dugu gizarteen garapena ulertzeko bere dimentsio historikoan. Bere garaian bidegileak izan ziren Koldo Mitxelena, José María Jimeno Jurío, Aingeru Irigarai, José Maria Satrustegi, Ricardo Ciérvide, Julio Caro Baroja, Alfonso Irigoyen eta beste batzuk egin zituzten ikerlan klasikoei, azkenaldi honetan eremu honekiko ikerketa sentsibilitatea adierazi duten ekarpen berriak batu dira.
|
|
|
Behinolako egia ziur eta sinesmen finkoen arrakalatik etorri zela, beraz, aldaketa. Krisi giro betean, gerraosteko gainbehera moralean, gazte jendearen ezinbesteko beharra aurrera jarraitzeko era topatzea izango zela, norbera eta
|
mundua
ulertzeko modu berri bat doitzea, garai berrietarako.
|
|
2017
|
|
|
Legez kanpokotzat jotzen diren pertsona immigranteek jasotzen duten indarkeria erretratatzen du Sylvain George zuzendariak collage inpresionista modura egindako dokumentalean. Sistema kolonial baterako itzuleraz ohartarazten du irudi gogorrekin jositako filmak, eta
|
mundua
ulertzeko modua gaitzesten du. Qu' ils reposent en révolte lanean erabili ez zituen materialekin osatu du filma.
|
|
|
Jendea oso hurbilekoa da, zu bezalako beste batzuk dira.
|
Mundua
ulertzeko modua partekatzen dugu, guztia berriz pentsatzeko jarrera da nagusi. Astebete euskaraz bizitzea niretzat handia da, erdaraz hitz egiten baduzu gaizki begiratzen dizute, eta nik horrela bizi nahi dut!".
|
|
|
Oso berandu hasi zen hitz egiten eta ordura arte ez ginen gai izan bere beste mezu horiek ulertzeko.
|
Mundua
ulertzeko modua erabat aldarazi zigun. Oso potentea da.
|
|
|
183. Hizkuntza mundua adierazteko era da eta
|
mundua
ulertzeko modua eta munduaren moldea. Pentsamenduaren bidea eta pentsamendua bera.
|
|
|
Inposaketa. Beste batzuetan, profesionalak oharkabean biktimaren babesgabetasuna erabiltzen du norberaren
|
mundua
ulertzeko modua eta ekiteko modua inposatzeko, iruditzen baitzaio ez dela gai izango bizitza berregiteko. Baina jarrera hori kaltegarria da biktimarentzat, ikasitako babesgabetasuna erakartzen baitu eta pertsonak egoerari aurre egiteko dituen gaitasuna murrizten baitu.
|
|
2018
|
|
|
Taulan ikus daitekeenez, ugariak eta, noski, eztabaidagarriakdira elebakartasunaren eta eleaniztasunaren artean bildu ditugun ezberdintasunak. Aldeak nabariak dira eta hizkuntza paradigma ezberdinak ez ezik, elkarren artetik lekutan dauden kultura ikuspegiak eta
|
mundua
ulertzeko moduak ere islatzen dituzte.
|
|
|
hizkuntz ideologia kontzeptua, alegia. Cameronek hizkuntz ideologia esaten duenean ohartarazten digu hizkuntza ez dela diskurtso edo ideologiak eraiki eta zabaltzeko tresna hutsa bakarrik, baizik eta, halaber, hizkuntza berari buruzko irudikapenen multzoak (edo beste era batera esanda, hizkuntz ideologiak) ideologiak sortzen dituela, hau da,
|
mundua
ulertzeko modu jakinak. Hots, hizkuntza baten sorrerari buruzko irudikapen multzoak, edo haren ezaugarriei buruzkoak, mundu ikuskera zabalagoa baldintzatuko duela.
|
|
|
5 eta 7 urte bitartean irakurtzera behartuz, haien
|
mundua
ulertzeko modua kolokan jartzen dugu.
|
|
2020
|
|
|
Gure hizkuntza zapaldua den neurrian, ukipen egoeraren arabera ez minoritarioa minorizatua baizik, eta hura erabiltzean, hautu linguistikoa egiteaz gain,
|
mundua
ulertzeko modu heterogeneoa eta dibergentea ari baldin bagara ekoizten, idazle moduan, Garbiñe Ubedak dioen bezala," euskararena ez bada, ez dakit zein den gure muina."
|
|
|
Gorputza oso presente dago haur garaian, baita gaztaroan eta zahartzaroan ere. Gorputza publiko egiten da Teresaren bidez, gerra bete betean plaza erdian jendaurrean jartzen dutenean, baina baita pribatuan ere, zahartzaroan, Martiñaren elbarritasunaren bidez. Gorputzaren markak egiten dira ikusgarri, bakoitzak pertsonaiari izaeran eragin eta
|
mundua
ulertzeko modu bat ematen diotela. Herrentasunak Maria Jesusen bizitza baldintzatzen du, eta oreka mantentzeko zailtasun fisikoak oreka emozionala irudikatzen du; Martiñaren tamaina txikiak ere ez dio mundua aitak nahi lukeen altueratik ikusten uzten, eta horrek beti besteen begietatik begiratzera darama; azkenik, Teresaren gorputz bortxatuak gizartearen bazterkeria ekartzen dio, besteak beste.
|
|
2021
|
|
|
LIR1 en ustez, heziketa literarioa oinarri izango duen literaturaren didaktika egokia eta esanguratsua bideratzeko, literatura
|
mundua
ulertzeko modu gisa ikusten saiatzea garrantzitsua da, eta adierazten duenez, errealitatearen ikuspegi poetikoa edo literarioa interesatzen zaion ikuspegi bakarra izan ohi da. Hori horrela, begirada hor jarri eta hor bizitzen irakatsi litzatekeela uste du, eta horretantxe, hain zuzen ere, huts egiten dela pentsatzen du.
|
|
|
Artea diziplina zehatz batetik haratago doa. Bada sentikortasun bat edo
|
mundua
ulertzeko modu bat. Artista izatea sentikortasun hori garatzea da.
|
|
|
Berriro ere, atera nahi dudan ideia errepikatzen dut: leku horietan, klase herrikoiek, oro har,
|
mundua
ulertzeko modu bat sortzen zuten (hitzaldi, egunkari, ikastaro edo antzerkietan islatua), boterearen aparatu ideologikoetatik independizatua, gizarte maila nagusiek emandakoarekin eztabaidan.
|
|
|
Batetik, Toulmin i jarraituz, teoria berri bat onartzeak hizkuntza aldaketa dakar ezinbestean; ez hori bakarrik, hizkuntza berriarekin, Hanson en hitzetan, karga teoriko berri bat edo antolakuntza kontzeptual berri bat barneratzen baita. Azkenik, Feyerabend ekin, teoria zientifikoak
|
mundua
ulertzeko moduak diren heinean, ikuspegi jakin bat hautatzeak gure sinesmen orokorretan du eragina, gure esperientzien eta errealitatearen kontzepzioan. Hots, natural gisa ikusten bukatzen dugu, guk geuk eraikitako produktua den arren; bestetik, Foucaultek erakutsi bezala, episteme —edo paradigma— bakoitzak pertzepzioa eta pentsamendua modu ezberdinean baldintzatzen du, ezagutzaren produkzioa eta menderakuntza, bi prozesu horiek, azken batean, prozesu beraren aurpegi biak baitira.
|
|
|
Han, errege erreginen diruak eta ikastunen ahaleginak kontserbazio eta salbamendu lan handia egin zuten. Greziarrek, lehen aldiz beharbada, garbi ulertu zuten liburuetako hitz ahulak beren seme alabek eta beren seme alaben seme alabek bizitza azaltzeko zuten herentzia bat zirela; hain gauza iragankorra aire putz baten marrazkia, gure pentsamenduen bibrazio musikala— gorde egin behar zela geroko belaunaldientzat; antzinako istorio, elezahar, ipuin eta poemak helburu batzuen eta hil nahi ez duen
|
mundua
ulertzeko modu baten testigantza direla.
|
|
2022
|
|
|
Hori uste dute Digital Freedom Found bezalako erakundeek. Ditugun teknologiek
|
mundua
ulertzeko modu jakin batzuk jasotzen dituztela eta mundua homogeneizatzeko modu bat direla," egite" horretan parte hartu ez dutenen kalterako.
|
|
2023
|
|
|
Beraz, eragite horrek deserosoa izan behar du, eta susmoa dut ez gaudela horretarako prest.
|
Mundua
ulertzeko modua da aldatu behar duguna, jendarte bezala, baita norbanako gisa ere. Gure etxeetan, lagunartean, auzoetan, herrietan… eragin behar dugu, eta hori kostatu egiten zaigu.
|
|
|
KULTURA Kultura gizartea eta bizi garen
|
mundua
ulertzeko modu batekin lotzen gaituen praktika, adierazpen, hizkuntza eta ideien multzoa da. Ezaugarri bereizgarri eta nortasun zeinuen multzoa, geure burua ezagutzeko eta besteekin bizitzeko eta pentsatzeko modu bat partekatzeko aukera ematen digutenak.
|