|
2000
|
|
|
Komunikabideen globalizazioarekin batera eta, neurri handi batean, honen eraginez, lokalizazioa ere gertatu da.
|
Mundu
zabalekoaz jakin dugunean, hurbilekoaz ere piztu zaigu. Eta maiz bi joerak kontrajarri izan diren arren, sintesia ere iritsi da.
|
|
|
" Taquillazos" deritzonean, berriz, Euskal Herrian zein
|
mundu
zabalean diru gehien poltsikoratzen duten filmeen zerrenda egingo da.
|
|
|
ETAren zerbitzura eta honen laguntzarako lan egitearen akusazio generikoa da aipatzen den proba bakarra. Batzuk isilpean mantendu nahi dutenaz informatzeagatik, eta Espainiako eta Frantziako estatuek ezkutatu nahi dutena
|
mundu
zabalari azaltzeagatik edo Euskal Herriko herri mugimenduetan inplikatzeagatik besteak. Eta guztiak, menpekotasunean bizi nahi ez dutelako eta euskaldunak gure orain eta geroaren jabe izango garen Euskal Herria aske eta subirano baten alde egiten dutelako.
|
|
|
Bigarren tendentzia,
|
mundu
zabalean egiten dabiltzan demokrazia ordezkatzailaren inposaketa dugu. Kapitalismoak bere garapen egokirako demokrazia burgesa edo ordezkatzailea behar du eta laugarren globalizazioan honen aldeko saio berria bideratzen da.
|
|
|
Horrela, ondorio hauetara iristen zen: " Ba dago, beraz,
|
mundu
zabalean erakundeak egiten duten zapalketa eta indarkeri bat. Diru aldetik, gizarte aldetik, lege eta kultura aldetik gizakia zanpatzen duan erakunde zakar eta astun bat".
|
|
|
Momentu honetan dugun gabezia handienetako bat zera da:
|
mundu
zabalean bat bateko bertsolaritza zer den adierazten asmatu behar dugu. Gaur hemen dagoen bat bateko bertsolaritzak ez du inolako antzik ahozkotasunaren adituek deskribatzen duten ahozko poesiarekin.
|
|
|
Izan ere, liburu honetan munduan barrena eta mendeetan gaindi sorturiko olerkigintzan, Sarrionandiak bere denboran irakurritakoen artean hurbilekoenak egin zaizkionen bertsioa egiten baitu liburu honetan. Horrela irekitzen da irakurlearen begien aurrean
|
mundu
zabaleko literatura askotariko horren mostra zabala, Sarrionandiaren" alter ego" diren idazle mota guztietako horien emaitza aurkezten digularik. Bere obraren zale diren irakurle euskaldunei aukera eskaintzen die haiek ezagutzeko, eta bestetik, literatur iturrien inguruko gogoetarako bide ematen die liburu honek literaturzaleei, geroago aipatuko ditugun saiakera liburuetako iradokizunek bezalaxe.
|
|
|
Merkataritzako nabegazioan
|
mundu
zabaleko portuetan dabiltzan marinelak edo itsabazter urrunetan galdutako petroliountzien inguruko istorioak kontatuko zaizkigu; besteetan, gizon emakumeek gorpuzturiko istorio samin eta indartsuak: andrazko bat gizonezkoen untzi batera igo zenekoa, aspaldi ikusi gabeko marinelaren aurrean familiak sentitzen dituen gazi gozoak, aspaldiko piraten gorabeherak. (Rojo, Jabier:
|
|
|
lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua emanez batak zein besteak. Horrekin batera, arreta bera ematen diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai Espainia eta Frantzian bai
|
mundu
zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
|
Albiste gutxi dira Garan euskaraz EuskalHerriarekin harreman zuzena ez dutenak.
|
Mundu
zabala barik, etxe barrua daerreferente nagusia euskaraz jarduterakoan.
|
|
|
Hizkuntzari buruzkoetatik aparte, euskaraz aritzean, Deiak Euskal Herriari buruzhitz egiten du modu esklusiboan.
|
Mundu
zabalaren errepresentazio mediatikoa erdarahutsez egiten da Deian. Euskarazko albisteek ez dute loturarik etxez kanpokomunduarekin, eta eragina Euskal Herrian dute huts hutsean.
|
|
|
Izan ere, bai nazio izaera eta bai askatasuna ere ameskeriak badira, zertangabiltza euskaldunak burujabetzari begira? Zergatik jarraitzen dugu estatua aldarrikatzen (halakorik egiten badugu bederen),
|
mundu
zabalean gero eta nabarmenagoikusten dugun joera estaturik nahi ez izatea denean. Hitz bitan, berriz ere euskalduna historiaren aurka edo historiatik kanpo ote dabil?
|
|
|
DEMOKRAZIA ORDEZKATZAILARENINPOSAKETA
|
MUNDU
ZABALEAN
|
|
|
Nazio estatuaren eredu hori gradualki bermatu zen
|
mundu
zabalean, etaInperio Espainol edo Portugesak Ameriketan, Otomanoak edota Austriar Hungariarrak Europan edota, Bigarren Mundu Gerraren osteko Kolonialismoek aukera emanzuten estatu askoren sorrerarako, nazioak bailiren (esate baterako, gaur egun diren192 estatuetatik hogeita hamahiru (33) beste estatuetako parte ziren mende honenhasieran, eta ehun eta hamabi (112) estatu kolonialen menpean bizi zi... Zentzu honetan, demokrazia eta kontsentsuan oinarriturik ere, gehienimitatu izan zen Nazio Estatuaren ereduaren alorra, ez da izan herri subiranotasunaren eredua, Estatuaren eraikuntzarena baizik, askotan, Estatu horiek heterogeneoak izanik ere, Nazioa ahazturik.
|
|
|
World Wide Web edo
|
Mundu
Zabaleko Sarean audioa jasotzeko programeria orokortu ahala, informatika tresnen prezioa ere beheraka joan da, gero eta jende gehiagoren eskuetara helduz. Estandarrek gero eta RAM memoria gehiago eskatzen dute; halaber, mikroprozesatzaile arinagoak, eta programak eta dokumentu multimediatikoak gordetzeko gauza diren tresna egokiagoak.
|
|
|
Interneten World Wide Web(
|
Mundu
Zabaleko Sarea) deritzon sarea dugu, hipertestua, audioa eta irudiak garraiatzea posibilitatzen duena. Sareen Sarea deitu ohi dena, Interneten dauden eta egin daitezkeen zerbitzuetariko hedatuena da.
|
|
|
Sareen Sarea deitu ohi dena, Interneten dauden eta egin daitezkeen zerbitzuetariko hedatuena da. Estatistikek
|
Mundu
Zabaleko Sarean zehar nabigatzen %75 ematen dela dioskute, beste %25 posta elektronikoa eta FTP edo fitxeroak ekartzen edo igortzen egiten delarik. Datu hori kontuan hartuta, Sareak ateak zabaltzen dizkie ziber irratigunei, nabigatzaileen informazio egarria asetzeko.
|
|
|
Irrati hedatzaileak kontuan izan behar ditu, soinua Sarean ipintzeko dauden molde desberdinak.
|
Mundu
Zabaleko Sareak hiru aukera ematen dizkigu audioa agertzeko orduan:
|
|
|
Irratilariek baliabide onak dituzte
|
Mundu
Zabaleko Sarean (WWW) notiziei buruzko datu berriak eta lekukotasunak lortzeko. Ekai informatiboak ikertzen eta iturriak bilatzen, bilatzaile eta meta bilatzaileekin hasi ohi da irratiko berriemailea.
|
|
|
dator saguzarra jan beharraren monotoniaz hektometro erdiko
|
mundu
zabal horretan euliak edo tximeleta grixak irensten ditu 90 gradutan bere txilioak jaurtiz.
|
|
|
—Bai,
|
mundu
zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den mundu zabal delakoa...
|
|
|
—Bai, mundu zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den
|
mundu
zabal delakoa...
|
|
|
Gure mundu tipi hura zinez zen zabalagoa, jaun André, zeren Inkisizioneak manatzen zuen neurrikoa baitzen begien aitzinean genuen
|
mundu
zabalaren atea, gartzelarik ilunenetarat jotzen zuena, usu baino usuago!
|
|
|
Edo nigar hark, uraren itxurapean eta iduripean, esku ikustezin bat gordetzen ote zuen, zeinak emozione itoen korapiloak laxatzen baitzizkidan bat banaka eta bat bederaka? Eta alkimista jakintsu batena ote zen esku hura, malkoen gazitik bozkarioaren gozorat eraman ninduena, eta kateen mundu hertsitik libertatearen
|
mundu
zabalerat.... Eta itxuraldatze hura eta mudantza hura obra zedin eta konpli, zer on egin zidan zure jokabideak...!
|
|
|
Bai, egia da ezen munduak ez duela deus ere jakinen, nola nahi baitzuen Axularrek, zeren irakurle bakarra izanen zaitudan, baina, halarik ere, gogoan ditut osaba Joanikoten hitz haiek, Inkisizionearen ediktu baten ondotik erran zizkidanak, zeinak guztiz neureak egiten baititut mementu honetan: " Bai,
|
mundu
zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den mundu zabal delakoa..." Halakoxea baita zuri lotzen nauen mundua ere, jaun André...
|
|
|
Bai, egia da ezen munduak ez duela deus ere jakinen, nola nahi baitzuen Axularrek, zeren irakurle bakarra izanen zaitudan, baina, halarik ere, gogoan ditut osaba Joanikoten hitz haiek, Inkisizionearen ediktu baten ondotik erran zizkidanak, zeinak guztiz neureak egiten baititut mementu honetan: " Bai, mundu zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den
|
mundu
zabal delakoa..." Halakoxea baita zuri lotzen nauen mundua ere, jaun André...
|
|
|
Halarik ere, erran behar dizut guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri genukeela, nola egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula
|
mundu
zabalerat eraman behar genuela haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den mundu zabala, eta gaztelania bera ere den mundu zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
Halarik ere, erran behar dizut guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri genukeela, nola egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula mundu zabalerat eraman behar genuela haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den
|
mundu
zabala, eta gaztelania bera ere den mundu zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
Halarik ere, erran behar dizut guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri genukeela, nola egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula mundu zabalerat eraman behar genuela haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den mundu zabala, eta gaztelania bera ere den
|
mundu
zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
—Oker zaude, aita Bartolome, zeren eta ez mundu zaharra ez mundu berria baitira
|
mundu
zabala: izarrak dira mundu zabala, eta eguzkia eta ilargia dira; eta teleskopiotik kasik gauero izarrei beha egoiten naiz, eta izarrak ez dira, ez, gaztelaniaz mintzo, zuk bertzerik erran badezakezu ere...
|
|
|
—Oker zaude, aita Bartolome, zeren eta ez mundu zaharra ez mundu berria baitira mundu zabala: izarrak dira
|
mundu
zabala, eta eguzkia eta ilargia dira; eta teleskopiotik kasik gauero izarrei beha egoiten naiz, eta izarrak ez dira, ez, gaztelaniaz mintzo, zuk bertzerik erran badezakezu ere... Zeren bada gaztelania eta latina ere baino hizkuntza ederragorik, eta hori geometria da.
|
|
|
Eta lehen fruituak hor daude. Halarik ere, berori akort ez badago, bego lasai, zeren
|
mundua
zabala baita, bideak kontaezinak, eta guztiak ez baitira jauregitik iragaiten...
|
|
|
Eta, hala bada, Rosaren mundua aintzira hura zen, non
|
munduaren
zabala islatzen eta baretzen baitzen, eta aintzira hark bere mugak zituen, eta muga haien artean Rosa de Osoriok sentiarazten ninduen neurri, justu eta doi.
|
|
|
Azkenik, aipatu beharra dago egunkari honek azken orduko albisteei eskaintzen dien gunea. Bertan goizeko 7:00etatik gaueko 23:00ak arte, etengabe berritzen den zerbitzu baten bitartez,
|
mundu
zabaleko gertakari garrantsitsuenei buruzko informazioa eskaintzen da.
|
|
|
Baina, eztabaida txiki baten ondoren, amore eman behar izan nuen, gizon harentzat egunkariak ezinbestekoak zirela jabetuta. Eta, egia esanda, neuri ere tentagarria egiten zitzaidan egunkariak,
|
mundu
zabalari buruzko txosten txiki eta eroso haiek, eskura izatea.
|
|
2001
|
|
|
Proletargoaz hitz egiteko garaia ere etorriko ahal zait. Baina euskeraren hil ala biziko kinka estu hau benetan larria dugunez, ez dezakegu, inolaz ere, denborarik gal. Zenbait prolema, arrunta izan daiteke
|
mundu
zabalean, baina euskararen prolema euskaldunoi bakarrik dagokigu, gure gurea da, nahiz eta Europa oso baten kultura zati nabari izan, ez dugu ta kanpotiko laguntzarik".
|
|
|
Gertatzen denaz jabetzea da, ez zure mundu txikian,
|
mundu
zabalean baizik. Horrek estimulatzen du jakiteko irrika, ezagutzekoa, ikastekoa, bidaiatzekoa... uste dut lanbiderik osoenetakoa dela.
|
|
|
Eta hitzen bidez norberaren zein gertuko dituenen minen eta itxaropenen ispilu izan nahia kontu larria bada, horixe baino ez du Jon Benitok egiten errekan behera joango ez diren eta errekak jango dituen aingura hauekin, bost ataletan banatutako poema liburuan: konpromisorako eskaintza eta bidaiarako proposamenarekin hasiz, osatze ariketa egin eta non gauden eta nolakoak garen aztertu,
|
munduaren
zabala eta zu neurtu, distantzia eta denboraren balizko esanahiaz aritu, non amaitzen diren ametsak eta norekin konpartitzen ditugun erabakiz izan ditzakegun lo aurreko zalantzak planteatu, jakinik mila zati egin garela mina pieza bakar bat egiteraino; eta hori guztia gogoratuz azken gudarostea, gerrako partea, larrialdi mezua eta iheserako arrazoiak, hala nola poetaren ideal zaharrak edota eteng...
|
|
|
kultura egiazko bat, bere buruarentzat sortzen ari denean, mundu osoarentzat ari dela sortzen. Orain arte esan liteke idazle bakar baten obra oparitu diogula
|
mundu
zabalari, Atxagarena hain zuzen(...). Lehenik eta behin gogoan izan behar dugu munduan idazle asko dagoela, eta apur batzuek baizik ez dutela lortzen beren lanak itzuliak izatea.
|
|
|
Bai Europako hainbat erakundek (Gastroenterologia eta Nutriziorako Pediatriaren Europar Elkartea, adibidez) bai
|
mundu
zabalekoek (OMS edo Osasunaren Mundu Erakundea, besteak beste), amagandiko edoskitzea areagotzeko egitarauak eratu dituzte, hurrengo arrazoietan oin harturik:
|
|
|
Hor ezar daitekeen eragozpena bistan da: seguru samar,
|
mundu
zabaleko zientzialariek ikerkuntzan segitzekotan, esposizio muga horiek aldatu dira, lehenago edo geroago.
|
|
|
|
Mundu
zabalean telekomunikazioko OPERADOREAe den Interoute Taldeko kidea da.
|
|
|
Kaliforniako Palo Alto ko zentralak eskaintzen duena errepikatzen dute, mimetikoki,
|
mundu
zabalean hedaturiko bertsioek.
|
|
|
|
Mundu
zabalean hedaturiko direktorio zabal zabala, tokian tokiko boluntarioen eskuetan uzten du orri berriak bertan txertatzeko aukera.
|
|
|
Elikagaien segurtasunak espainiar estatuan eta
|
mundu
zabalean sortarazten dituen albiste guztien berri berehala izateko modurik soilena,
|
|
|
www.pandasoftware.com www.pandasoftware.com Bilboko konpainia hauxe da, zeinahi ordenagailutan ezinbesteko bilakatu den aplikazio batean (birusen aurkako programetan, alegia)
|
mundu
zabaleko lau erreferente nagusietako bat.
|
|
|
Eta oraino gutxiegi badira ere, tantaka bada ere, hainbatidazleren lumaren poderioz, hemen ere literatura egiten dela erakusten hasiak garakanpoan. Atxagak, aspaldi,
|
mundu
zabalean. Lertxundik, Saizarbitoriak, MariasunLandak, Patxi Zubizarretak, berrikiago, oraingoz Espainiako gure merkatunaturalenean baizik ez.
|
|
|
Irakurketa metaforikora etorriz, haurtzaroaren mundu babestutik munduzailera ateratzea ari zaigu testu bietan planteatzen, haurtzaroak eta inozentziarenaro horrek barnean daukan guztia galdu (ezpata, atabala...) eta nor bere bizitzarenbideari lotu beharra, erreferentziarik gabeko
|
mundu
zabalean, euripean, elurrarenerdian, ibiltzen hasi beharra, galdurik sentituko garelarik bertan eta munduareneta bizitzaren hutsa sentituko dugularik sarritan, «dena elurra bezain zuria etaesanahirik/ gabea egin»go zaigula.
|
|
|
Nazioarteko likideziaren murrizketaz arduratzea anakronikoa da. Aitzitik, ondokoa izan litzateke bistakoa, alegia,
|
mundu
zabaleko espekulaziorako pasibo, hutsak, eskuragarriak izateak zailtasunik garrantzitsuak sortzen dituela konturatzea.
|
|
|
" Azken boladako huelgak kalte ikaragarria egin diote Txileko ekonomiari". Baina,
|
mundu
zabalean aski hedaturik dabilen ustearen arabera, ez da Txilen, esateko moduan, huelgarik, grebarik edo lan uzterik izan: han batik bat gertatu denari lock out deritza, han eta hemen.
|
|
|
Obra mardul baino mardulago hau ez da, guztiok dakigunez, sail honetan Altunak eskaini digun lehenbizikoa; ez da ere izango, Jauna lagun, azkena. Etsi etsia dago euskal filologia, beste edozein bezala, testuen gainean bakarrik landatu eta eraiki daitekeela, eta horrelako zerbait da
|
mundu
zabalean barrena nonahi hedatua dabilen ustea. Testuak irakurri eta aztertu egin behar ditugu, bestetara jo baino lehen, eta ezagutu egin behar aztertuko baditugu.
|
|
|
Txillida
|
mundu
zabaleko seme dugu. Darabilen hizkuntzak ez du hitzen premiarik, aditzera eman nahi lukeena ez baitu inongo hitzek emango aditzera.
|
|
|
Erantzunik gabe utziko dut galdera: zuk dakizulako zein den, nik dakidalako eta
|
mundu
zabal osoak dakielako, begien bistan baitago. Ez dute, beraz, gure hizkuntza hutsa higuinduko, hizkuntza guztiak izango dituzte higuin eta, beste biderik ez dutelarik, gogozko mutu bihurtuko dira, hain galgarri den mintzatzeko gaitasuna erdeinuz baztertuaz.
|
|
|
Koldo Izagirre (nor bestela?) dugu aitzindari, baina bide beretik badatoz etorri beste batzuk. Azken finean,
|
mundu
zabaleko erreakzio eta sentimendu guztiak, tamaina txikian, norberaren auzoan ere garatzen dira, Misses Marplek erakutsi zigun bezala.
|
|
|
Badago, aldi berean, euskaltzale izateko molde berria, hizkuntza ororen aldekoa dena eta munduari irekia, beste hainbat gizartetan garatzen ari denaren parekoa.
|
Mundu
zabalean etorkizuna eleanitz dator, eta hor badu euskarak aukerarik. Une honetan haizerik gogorrena aurkakoa den arren, badira aldeko haizeak ere.
|
|
|
–
|
Mundua
zabala duk, hoa aparteko leku batera; zera... Ozeano Bareko uharte galduren batera.
|
|
|
jaio
|
mundu
zabalean.
|
|
2002
|
|
|
Efektu berezien
|
mundua
zabala eta koloretsua den arren, ikusleari gehienetan unibertso honetatik gehien erakartzen dion elementua odola da. Zerk, non eta nola izango den odol jarioa eta lortu nahi den efektuaren arabera, odola egiteko teknika desberdinak daude.
|
|
|
Gure dantza zortzikoa
|
mundu
zabalean zear bialtzeko zanaldia izan eban, Iparragirre bitarteko zala.
|
|
|
Basoak zaintzeko premia gorriaz jabeturik, egurraren sektorearen garapen iraunkorra bideratu eta babesteko oinarrizko baldintzak
|
mundu
zabaleko 25 estatuk aldarrikatu zituzten 1996 urtean.
|
|
|
Kontseiluak zaintza prozesu zorrotz zorrotzak betearazi ez ezik,
|
mundu
zabaleko agentzia egiaztatzaileen eginkizuna bermatzen du.
|
|
|
Dena den, adibide gisa, Espainian 300 higiezinetatik gora dituztela,
|
mundu
zabaleko konpainia handienenak aukeratuko ditugu: urtean astebetea, uztailean, igerilekua duen urbanizazio batean bi lagunentzako apartamendu terrazaduna, jantoki saloian sofa ohe bat duena, Costa del Sol eko hondartza batetik gertu, jatetxe eta gainontzeko zerbitzuez horniturik, 15.025 eurotan eskaintzen da (sarrera gisa:
|
|
|
|
Mundu
zabaleko milaka programatzailek dirua irabazteko interesik gabe sorturiko nabigatzaile honek aukera berri eta erakargarriak ematen ditu
|
|
|
Premia horri erantzunez, Agenda 21 agiriari onespena eman zitzaion: aldarrikapen hori euskarritzat harturik gauzatu zuten aurrerantzean garapena estatuek eta gainontzeko erakundeek, ingurumena biziki kontu eginez,
|
mundu
zabalean, estatuz estatu eta herriz herri.
|
|
|
Hona Rio+ 10 Gailurraren bereizgarrietako bat:
|
mundu
zabalean antolatu den sektore anitzen arteko lehen gailurra izatea.
|
|
|
Prozedura horiek berdintsuak dira
|
mundu
zabalean eta genez gene aplikatzen dira.
|
|
|
Petrolioaren eskakizun eta eskaintzaren arteko erlazioak,
|
mundu
zabalaz ari garela, petrolioaren prezioarekin lotura handia du.
|
|
|
Europak asmatu zituen kultura, klase gizartea eta iraultza industriala. Europako batasun ekonomikoak indartu egin du diskurtso hori, bai gure artean eta bai
|
mundu
zabalean ere. Eurozentrismoak demokrazia liberalaren jardunaren menpe jartzen du gizarte harremanen zilegitasunaren bermea.
|
|
|
|
Mundu
zabaleko harremanetan, nazioarteko hizkuntza ingelesa da. Zabalkunde kolonial britainiarraren eta hegemonia ekonomiko politiko estatubatuarraren ondorioa da hori.
|
|
|
Bai gaia eta bai kontatzeko era ere ezohikoak dira eta euskal literatura gehiago aberasteko mugarri interesgarriak iruditzen zaizkit. Saria jasotzeak, bestalde, lehenago Bernardo Atxagarekin gertatu zen bezala, gure literaturaren osasun ona
|
mundu
zabalean ezagutarazteko balio izan dezake, euskaldunoz hortik zehar esaten diren gauza gehienak maizegite rrorismoaz eta difamazio interesatuaz nahasirik agertzen direlako. Gure herriaren eta jendearen izenaren onerako izango ahal da oraingoa!
|
|
|
Hori dela eta, ezin pentsa daiteke inola ere ingelesez ondo aritu gabe
|
mundu
zabalean ibil gaitezkeenik. Berebiziko garrantzia du horrek hezkuntzaren ikuspuntutik.
|
|
|
Hona proposamen bat. Unibertsitate euskaldunak hiria konkistatu behar du, Bilbo da inguruko hiririk urbanoena, eta gaur modan dago, nola Euskal Herrian hala
|
mundu
zabalean. Bestalde, Bilbo bere ibaiertza berrantolatzen ari da, gizarte urbanoarentzat berkonkistatu gura ditu eremu enblematiko izandako horiek —enpresagune karakteristikoak izandako horiek— Bada, jar dezagun hor euskal unibertsitatearen lehen harria.
|
|
|
• Euskal gizartearen zerbitzura izan luke, berari atxikia,
|
mundu
zabaletik datorkiona jasotzeko gai alde batetik, eta bertara aporta dezakeena bestetik.
|
|
|
Esandako guztiak garamatza pentsatzera hilabete edo urte batzuen buruan, presoak prest egongo direla gizartera itzultzeko; halatan, bada, ez ote da gizalegezkoa gure zaintzapean eduki ditugunei behar bezala gizartera daitezen eta bizimodu berri bati ekin ahal diezaioten bitartekoak helaraztea? Ez ote litzateke maltzurra gure aldetik presoak batere hornidurarik gabe
|
mundu
zabalaren hatzaparretara botatzea?
|
|
2003
|
|
|
Aragoi Erregediko agiri batek dioenez, baziren Espaiñian ijitoak 1425garrenerako. Amairu hamalau milloi ijito dabiltza
|
mundu
zabalean edaturik. Hogei urte baino lehenago iltzen dira %tik irurogeiren bat.
|
|
|
«Zabal zabalik» kanpainan lehena, oraina eta geroa uztartzea lortu dute, euskaldunon ohiturak
|
mundu
zabaleko testuinguruan kokatuz.
|
|
|
Eusko Lege Biltzarrak bikote ezofizialen aldeko legea onartu eta, horrelako berri pozgarriaren aurrean, tradizio kulturala etikarekin nahastu eta horren aurka azaldu dira euskal gotzaiak.
|
Mundu
zabalean lan gogorrean dabiltzan misiolari askori galdetzea daukate jakiteko zein mugatuak diren gure familia, sexu harreman eta abarren estereotipoak. Misiolari horiek askotan beren kristautasuna aurrera eramateko «ez inori kalterik egin eta, ahal baduzu, lagundu» hemengo eskola teologikoetan ikasitako gehiena ahaztu behar izan dute.
|
|
|
Euskal Herrian musika estilo bat izan da nagusi hainbat urtetan. Azken urteotan, ordea,
|
mundu
zabalean bezala estiloak ugaritu egin dira: heavy a, rock a, hip hop a, technoa...
|
|
|
Beti da on
|
mundu
zabalean gertatzen denaren berri izatea. Esaterako, kontsolagarri izan zen niretzat hizkuntzalari biltzar batean entzutea Erresuma Batuko arazoak izan zituztela ingeles amerikarrean zetozkien lehen marrazki bizidunak ulertzeko.
|
|
|
Aurten, gure arteko lanik ezaren arazo larria jarri nahi izan deuskue aurrean. Esan beharrik ez dago, guztiok ondo dakigulako, lanik ez hori zenbaterainoko problema sakon larria dan
|
mundu
zabalean eta, batez bere, gure artean.
|
|
|
Euskal bihotz zintzo batentzat, ez Europan, ez
|
mundu
zabalean, ez dago lur hoberik:
|
|
|
geure berba, asmo ta egite guztietan bakezale izango gareala, alkarren anai arreba izango gareala. Eta Urte Barriak Urte Zaharrak baino egun zoriontsuagoak ekarriko al deutsoz gure Herri honeri eta
|
mundu
zabalari.
|
|
|
Alde batetik, hizkera argia, herrikoia, bizi bizia, gozotasunez betea nahi izango dau; bestetik, hizkera hori, morfologia zehatz baten bidez, eta
|
mundu
zabalean nausi dabiltzan literatur teknika barrien bitartez, gorengo gailurrera jaso. Baturantzako bidea hartuko dau, baina bere Bizkaiko euskerea lantzeari itxi barik.
|
|
|
meza isilotan kantaren bat edo beste sartzen bazan, holako kantak euskerazkoak izan ohi ziran. Vatikanoko II. Kontzilio aurreko meza guztietan bai hemen eta bai Latin Eleiza osoan
|
mundu
zabalean latina zan jaun eta jabe, herri hizkerak ez euken orduko liturgian ezetariko lekurik.
|
|
|
Eta gero gure nekazariak eta erri xeak kulturarik ez dutela esango digute. Ba zeudek
|
mundu
zabalean amaikatxo erri, orrenbesterako gauza ez diranak, bai orratik.
|
|
|
Bakea geugan, gure buru bihotzetan; bakea, baita, gure etxe ta auzoetan, gure herrian eta
|
mundu
zabalean. Ez, horraitino, edozelango bake ustela, lau oinarriok sendo daukazana baino:
|
|
|
Geugaz batera,
|
mundu
zabalean, era askotara, milioika kristinauk Jesusen Nekaldia, Kristoren Kurutzeko Heriotzea ekarten dogu gaur gogo bihotzetara, esker onez beterik, eta ospatzen dogu geure eleizkizunetan, Kurutze Bideetan.
|
|
|
" Zure izena, Jainko Jauna, bai miragarri, bai eder,
|
mundu
zabalean!
|
|
|
bere menpean dauko dana. Zure izena, Jainko Jauna, bai harrigarri, bai eder,
|
mundu
zabalean!" (salmoa)
|
|
|
" Bidea, Egia eta Bizia" dan Jesusegana; beronen deiari baiezkoa emon eta, apostoluen antzera, dan dana bertanbehera itxita, jarraitu deiogun azkeneraino, bere Barri Ona mundu guztira zabaltzeko, Jaungoikoaren Erreinura herrialde guztiei dei egiteko
|
,
mundu zabalean diran guztiak familia barri bakar bat egin dagien, Espirituaren lokarri bigun eta gozoetan.
|
|
|
Gogoan izan espezie inbaditzaileak direla,
|
mundu
zabalean, espezieak desagertzearen zergati nagusietako bat.
|
|
|
|
Mundu
zabaleko ikerkuntzan postu batzuk galduko al ditugu?
|
|
|
|
Mundu
zabaleko pertsonen arteko komunikaziorako ateak zabaltzen dituen bezala, planetako zeinahi bazterretako saltzaile eta erosleak toki berean biltzeko ere tresna egokia da
|
|
|
|
Mundu
zabaleko pertsonen arteko komunikaziorako ateak zabaltzen dituen bezala, planetako zeinahi bazterretako saltzaile eta erosleak toki berean biltzeko ere tresna egokia da.
|
|
|
Berak bezalako zaletasunak dituzten
|
mundu
zabaleko internautekin kontaktuan ipin daiteke erabiltzailea eta, horrela, ametsetako izan zituen gauzak modu onean eskuratu.
|
|
|
Arrisku bizieneko gizataldeak zaharrak, haurdunak, inmunodeprimituak, haurrak eta gaitz kronikoek jotako pertsonak badira ere, aipatu gaixotasunetakoren bat maizen harrapatzen duen bidaiariaren profila bestelako hau da: 30 urtez beherako gaztea, bidai kontuetan eskarmentu gutxikoa, aire zabalean kanpin egin, toki ibiltarietan saltzen denetik jan eta
|
mundu
zabaleko baserri mundua zeharkatuz hilabete baino gehiago (euri sasoian, batik bat) ematen duena.
|
|
|
Honelako eraikuntzek dituzten onurak gorabehera, arkitektura berdeak
|
mundu
zabaleko produkzio arkitektonikoan duen eragina hutsaren parekoa da.
|
|
|
Hala eta guztiz, Espainiak (420 hondartza eta 97 portu saridun) nazioartean aitzindari segitzen du osotasunezko (hau da, hondartza eta portuen) bandera urdinen zerrendan:
|
mundu
zabalean daudenetatik, sei banderetako bat Espainian dago eskegita.
|
|
|
|
Mundu
zabaleko ozeanoen hondoan gizakiak historian barrena utzi duen guztia ez da hondakin eta kutsadura: planetako museorik handiena urpetan datza.
|
|
|
Eskasia horrek, itsas espezien hazkuntza eragotzi eta murrizteaz gainera, bainulariei osasun arazo bihurtu zaie,
|
mundu
zabaleko zeinahi kostaldetan ikus dezakegun bezala.
|