|
2000
|
|
|
Nolanahi ere, benetako hasiera Rias Galegas eko 50eko hamarkadako muskuilu haztegietan kokatu behar dugu, eta beranduxeago barnealdeko arrain haztegietako ortzadar amuarrainen hazkuntzan. Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira
|
mundu
mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Aurrekontratu batzuk badaude, alabaina hau guztia ekainean Saroben burutuko den Zinema Eskolen Jardunaldietan zehazten joango da. Orduan
|
mundu
mailako enpresa asko etorriko da, postprodukzio digitalean murgilduak daudenak, eta esperientzia interesgarria izango da". Oarsoaldea Garapen Agentziako gerente Fernando Nebredak zera adierazi du:
|
|
|
Internet gauza ugari ari da iraultzen, haien artean ekonomia bera, informazio gizarteak ekonomian duen eraginaren gainean sorturiko
|
mundu
mailako eztabaidak aditzera eman duenez. Zibermundura sartzeak ekonomiak bere dituen hainbat arau zalantzan jartzen du, nazioarteko lehiakortasunaren hiru ezaugarri azaleraziz:
|
|
|
Industria eta ekonomia balio erantsi materialezko katea ustiaketan oinarritu izan dira denbora luzez. Zerbitzu materialgabeen booma kontu berria da, Interneti esker merkataritza elektronikoak
|
mundu
mailan izandako eragina bezain berria. Horrek guztiak langileria motan ere aldaketak dakartza.
|
|
|
Delako ziberespazioaren agerpena lan merkatua eraldatzen ari da azken urteetan, eta elkartrukatzeen desmaterialtzeak aberastasunaren sorreraren gainean eragina du. Gauzak horrela, enpresak
|
mundu
mailako merkatuak bereganatzeko prestatzen ari dira.
|
|
|
Gerra ondorengo urteetan, indarkeriarik gabeko borroka politikoaren beharrek pixkanaka hobetuz zihoan ordenagailu sare baten eratzea eragin zuten. Hedapena eta funtzioak zabaltzen joan ziren harik eta muga fisikorik ez zuen
|
mundu
mailako komunikabidea bilakatu zen arte, hots, Internet jaio zen. Komunikabide hau mende amaierako negozioa bihurtu da eta berau da egungo eta etorkizuneko negozio handienen tresna.
|
|
|
Beste era batera esanda, munduko kapital merkatuan gaude. Kapital honek gainera eskulan merkeagoa bilatzen du edonon, ahalik eta azkarren eta
|
mundu
mailan.
|
|
|
Eta hara non," Erick eta erresuma magikoa" bost finalisten artean hautatu zuten.
|
Mundu
mailan dagoen saririk handienetakoa dugu AITED 2000, telebistan edo multimedia arloan zabaltzen diren heziketa egitasmoak saritzeko. AITED Association International des Televisions d' Éducation et de Decouverte delakoak, bere egoitza Parisen duela, bost kontinentetako telebista kate andana ditu kide, esaterako, Estatu Batuak, Kanada, Brasil, Argentina, Mexico, Frantzia, Britainia Handia, Japonia, Korea, Zeelanda Berria, Maroko, Tunisia eta Senegalekoak.
|
|
|
Prekarizazioak ezarritako eginkizunik beharrezkoena pentsatzeko eta jarduteko modu berriak asmatzea da. Lan
|
munduko
mailarik onenak ere eragiten dituen prekarietatearen eta langabeziarekiko beldurraren esperientzian sustraiturik, prekarietatearen hedapen zabalak elkartasun modu berriak ekar ditzake, bereziki guztiz eskandaluzkoak gertatzen diren krisialdietan, esate baterako, Frantziako Elf eta Alcatel enpresetan gertatu den bezala, nahiko errentagarriak diren enpresetako akziodunei etekin handiagoak eskaintze...
|
|
|
|
Mundu
mailan nola ikusten da bertsolaritza?
|
|
|
Autoreak ez duela existitzen esaten dute, onomatopeia mordo bat daukala, joste lan asko baina originaltasun gutxi; sozialki liturgikoa dela baina ez errelebantea, komunikabide izateko batere onarpenik ez duena... Bat batekotasunaren adituak dabiltzan mundu horretan bat bateko bertsogintza gizarte honetan zer den eta nolako barne prozesuak dituen adierazten asmatzen badugu, ondorengo 20 urteetan ahozko literaturaren gairik preziatuena
|
mundu
mailan bertsolaritza izango litzatekeela. Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako ez dakit zer triburekin berdin.
|
|
|
Zabalkunde hispanikotik
|
mundu
mailakora egin behar da.
|
|
|
Gure beste hutsuneetako bat ikerketarena da. Herri honetan ikerketa institutu pila bat daude, eta
|
mundu
mailan gure aportazio txikiak direnei buruz apenas dagoen ezer, apenas dagoen ikerketa politika kontzienterik herri honetan gai batzuren inguruan. Geure arloan lehen zertzeladetan hasita gaude, baina oraindik ez gara serio abiatu, ikerketa institutu bat sortuz, adibidez.
|
|
|
8a+ mailako 3 bide igo ditu. Berak du Espainiako Estatuko emakumeen errekorra, eta
|
mundu
mailan 3 emakumea da maila hori igotzen. Bide hauen artean" El gran engaño" (Kanpezu, 2000) dago, gaur arte bistaz Josunek bakarrik igo duena.
|
|
|
Beraz, estilo pertsonal horrek ematen dio bere obrari balore berezia. Izan ere, mundu guztiko literaturaren erreferentziek eta euskal herriko tradizio ezberdinek elkarturik aditzera ematen dute badela gure artean erdi ezkutaturik eta erdi galdurik dagoen errealitate bat bere liburuetan islatzen saiatzen dena
|
mundu
mailako beste errealitate askorekin harremanetan jarriz, era bateko eta besteko ispiluez baliatuz, errealismotik fantasiaraino, eta alderantziz ere bai.
|
|
|
Irratigintzan Onda Cero eta Radio Voz kateak bereganatu ditueta prentsan Recoletos taldean ere badu presentzia Pearson talde britainiarraren bidez, El Mundo informazio orokorreko, Marca kiroletako eta Expansion ekonomiako egunkariak argitaratzen dituen Unidad Editorial taldea, hain zuzen ere. Azkenik, Internet enTerra ataria eratu du, Lycos en erosketaren ondoan
|
mundu
mailako atari nagusietakoabilakatu dena. Zentzu honetan komunikabideetan ere saiatu da telekomunikazioezaparte, bere nazioarteko presentzia areagotzen, hala EEBBetan Lycos ataria eta arakatzailea erosiz, nola Argentinan (telebista erregionalak, Patagonik Film Group produkzio etxea,...), zein Europan bertan ere (Pearson-en gutxiengoko parte hartze batekin, besteak beste, Britainia Handiko Financial Times edo Thames TV kudeatzen ditu, eta Herbeheretako Endemol produkzio etxearen erosketarekin).
|
|
|
Identitateak ez daude bata bestetik banatuta eta botere guneakgero eta elitistagoak eta indartsuagoak dira. Badirudi
|
mundu
mailako prozesu horietan (prozesu ekonomikoak, politikoak, sozialak edo kulturalak) identitatea eta askatasuna aldarrikatzea ameskeria dela. Edo, agian, erresistentzia modu bakarra, bizirik mantenduko gaituena.
|
|
|
Prozesu hori dialektikoada, eta bere barnean iragapen kualitatiboak erakusten dizkigu periodikoki. Iragapenkualitatibo horietariko bat,
|
mundu
mailarako hedapen berria egiten duenean gauzatzen da. Guk globalizazioa deritzogu horri.
|
|
|
Kapitalismoaren laugarren globalizazioa jarduera industrialean, finantza elkartrukeetan eta banaketarako sistemetan gauzatzen da bereziki; gaur egungolurralde industrializatuetan kokatzen da, eta nahiz Asian, nahiz etanahiz Europan, makroeskualde horien barnean garatzen da bereziki, Afrikako kontinente ia osoa eta Amerika Latinako zonalde zabalak baztertuz. Baina, hori bai, nahiz eta
|
mundu
mailako prozesu integratzaile orekatua ezin bideratu, mundu barneko zonalde eta jarduera guztiak baldintzatzen ditu.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten.
|
Mundu
mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten mundu mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten. Mundu mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten
|
mundu
mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Egoera berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute. Eta
|
mundu
mailako soldaten eta lan baldintzen arteko ezberdintasunak ezinbesteko bihurtu dira enpresa handien akumulaziorako, produkzioaren leku-aldaketak ugarituz.
|
|
|
Laugarren globalizazioarekin batera, ezagutzaren gizarteak, kapital ukiezinaren aldeko diskurtsoak,
|
mundu
mailako eredu neoliberalaren inposizioak, komunikabideen garrantzi estrategikoak, Internet ek, produkziorako sistema berriek etaabarrek, geure egunerokotasuna, geure aurreikuspena eta geure etorkizunerako begirada eraldatu dizkigute. Halaber, laugarren globalizazio honetan, mundu mailakoamerican way of life, homogeneizazioa eta inperialismo kulturala ditugularik, maremoto berria izango balitz bezala, intentsitate ezberdineko gerratan islatuz, zazpi milakultura eta herriren matxinaden bultzakadak ditugu agerian.
|
|
|
Globalizazioak
|
mundu
mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta gehiago, hirugarren munduko zatiak lehen munduan daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan ari den deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
|
gauzatzea da. Horretan,, american way of life" dakarren pertsona berria inposatu nahidu
|
mundu
mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista.
|
|
|
Kapitalismoaren hirugarren globalizazioak bideratu zuen demokrazia ordezkatzaileak,
|
mundu
mailako inposizio baina ez zuen lortu. Herri industrializatuetan, faxismo ezberdinez?
|
|
|
eta zenbait baldintza sozial betetzen ez badira, azpikontratazioa, soldata txikiak, gastu sozialen murrizpena eta malgutasun laborala denen kalterakohedatuko dira. Etorkizuna argitzeko, bai produkzioari dagokionez eta bai ekosistemari dagokionez ere, ezinbestekoa da
|
mundu
mailako erregulazio ekonomiko soziala.
|
|
|
delarik. Bestetik, gutxiengo egoeran dagoen taldeari buruzko ikerketa funtsezkoa da,
|
mundu
mailan sortu dituen, demokrazia gabezia, ren erakustaldiagatik. –Gonbidatu ez gonbitatu?
|
|
|
Estatuak beraz, mobilizazio edo kontramobilizazio sozialaren gune garrantzitsuak dira identitatearenautoafirmaziorako, eta baita baliabideen bilakuntzarako gatazka eta lehiaren guneakere. Gainera,
|
mundu
mailan, era batera edo bestera kulturkidetzarekin lotuta daudengatazkak, uste dugun baino maizagoak dira; eta askotan, suntsikorrak (Brogan1990). Esate baterako, II. Mundu Gerratik gatazka etniko garrantzitsua jasan izanduten herriak, munduan daudenetariko erdiak dira.
|
|
|
Hirugarrena, sorkuntzasozialeko estrategia izan daiteke, zeinaren arabera norbere identitatearen ezaugarrinegatibotarako tasun positiboak, sotzen? dituen (esate baterako,, euskarak
|
mundu
mailan hiztun gutxi ditu, baina Europako zaharrena baita?). Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo egoeran dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo dion, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko.
|
|
|
Hurbiltasuna: nahiz eta
|
mundu
mailan gertatzen diren jazoerak jendearen interesekoak izan, ekintza edo gertakizuna zenbat eta entzuleengandik hurbilago egon, hainbat eta handiagoa da interesa, salbuespenak gorabehera. Gertaera Japonian gertatzeak ala gure herrian bertan izan dela jakiteak interes maila desberdinak sor ditzake.
|
|
|
Buru belarri ekin zioten lanari eta lan setati honen adierazle gisa aipatu behar da nabigatzaile propioa sortzera ausartu zirela. Laster ohartu ziren ekimenak ez zuela etorkizunik, besteak beste,
|
mundu
mailako erraldoien aurka ez zutelako zer eginik.
|
|
|
1996ko hastapenetan Estatu espainiarrean sortzen den pizkunde teknologiko honekin batera, Ozeano Atlantikoaren beste aldetik zetozen albisteen arabera, 50 milioitik gora ziren Internet erabiltzen zutenak
|
mundu
mailan. Berri hauek ez zuten lo harrapatu Vicent Partal katalana, urteak baitzeramatzan begirik kendu gabe Estatu Batuetan gertatzen ari zen iraultza digitalari.
|
|
|
• Formakuntza: http://www.itcs.com/topten /libschools.html: helbide honetan
|
mundu
mailan dauden Bibliotekonomia eta
|
|
2001
|
|
|
Bada, Jose Maria Aznarrek. Ibarretxe ere horretan ari da gaur egun. Jar diezagula mahaiaren gainean planteamendu horrekin konpondu den
|
mundu
mailako gatazkarik; ez dago bat bera ere. Gaur egun, guretzat, zer da bakea aldarrikatzea Euskal Herrian?
|
|
|
|
Mundu
mailako panorama musikala nola dago?
|
|
|
Proiektu hau martxan jartzerakoan, Pedro Prieto eta Jose Maria Domingok Erresuma Batuko esperientzia hartu dute erreferentzia gisa. Izan ere, bertan daude
|
mundu
mailan gutxitu fisikoei egokitutako ontzi eskola biak, Gure Zita prest egon bitartean behinik behin, orduan hirugarrena gehituko baitzaie. Lord Nelson du izena ontzi eskola horietako batek eta 1986an ureratu ostean 14.000 lagun baino gehiagok nabigatu du bertan.
|
|
|
Bigarrenik, zein dira globalizazioaren aurka daudenak eta zer eskatzen dute? Globalizazioaren aurkako
|
mundu
mailako mugimendu hau osatzen duen jende gehiena ez da alderdi politikoetan antolaturik dagoen jendea. Nagusiki nekazaritzatik, unibertsitatetik, lantokietatik, ekologiaren aldeko mugimenduetatik, mundu indigenatik, Gobernuz Kanpoko Erakundeetatik datoz eta, asko, anarkismoaren esparrutik.
|
|
|
Nola eratu zen nazioarteko mugimendu hau? Merkatu globalaren aurkako mugimenduen
|
mundu
mailako koordinazioa 1998ko otsailean hasi zen gorpuzten, Genevan. Suitzako hiriburuan sortu zen delako Herrien Ekintza Globala, merkataritza librearen eta Munduko Merkataritzaren Erakundearen MME aurka.
|
|
|
Baina horrek memento bakarra irauten du.
|
Mundu
mailako sarraski baten atzetik albiste umoretsu bat, edo kiroletakoa jartzen dute, eta jendeak irudia asimilatzeko adina gaitasun du bereahala ahazteko ere. Niretzat kazetaritzako izarra idatzizkoa da.
|
|
|
Etekinak biderkatzen dira, baina ahalik eta jende gutxienaren artean banatzen dituzte. Bestela ez da ulertzen, hainbeste aurreratu denean gauza batzuetan, nola sortu dugun
|
mundu
mailako halako pobrezia. Horren aurrean zer egiten dugu denok?
|
|
|
|
Mundu
mailako zubia eraikitzeko, berriz, lau liburu kaleratuko ditu Elkarteak. Euskaraz, ingelesez, frantsesez, eta gazteleraz, bertsolaritza azalduko dute, ikuspegi ezberdinetatik:
|
|
|
Baina kontuz. Oraingoan gertatzen ari direnen ondorioz, litekeena da hurrengo hilabete eta urteetan aldaketak ikustea
|
mundu
mailako informazio sare berrien inguruan. Teknologia berriek erabilera berriak ahalbidetzen dituztela frogatu da, eta erabilera horiek ez datoz beti bat botereen asmo hegemonikoekin.
|
|
|
Tragedia haren ondorioz, 1977an Desertizazioaren Aurkako Nazio Batuen Nazioarteko Lehen Konferentzia antolatu zen Nairobin (Kenian) eta Desertizazioaren Aurka egiteko Ekintza Planaren ildo nagusiak finkatu ziren,
|
mundu
mailako eremu batean ekintzak egitea helburu harturik.
|
|
|
Azken hamarkadan
|
mundu
mailako biltzar eta bilera ugari egin da desertizazioaren ondorio suntsitzaileak arintzeko ekintzak bilatzeko.
|
|
|
Finantzen arloko globalizazioa da globalizazio ekonomikoa baino gehiago eta finantza merkatuak daude erdian eta, beraz, agente finantzarioak: multinazional handiak, Burtsa, Mundu Bankua, 7 indartsuenen Taldea, Merkataritzaren
|
Mundu
mailako Erakundea...
|
|
|
Globalizazioaren aurka daudenak ez doaz Estatuen aurka, globalizazioaren ardura duten nazioarteko erakundeen aurka baizik: Munduko Bankua, Merkataritzaren
|
Mundu
mailako Erakundea...
|
|
|
Espezieen desagerpenaren
|
mundu
mailako krisia uste baino askozaz ere larriagoa da.
|
|
|
Naturaren aldeko Munduko Batasunak (UICN), naturaren kontserbazioan diharduen
|
mundu
mailako erakunderik handienak, Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorria argitaratzen du aldian behin.
|
|
|
Zer garrantzi izan dute etxeko tradizioak, bokazioak eta esfortzuak
|
mundu
mailako gastronomiako izar bihur zintezen?
|
|
|
«Munduko ekonomiako emaitzen analisian aurkitzen den zailtasun oso ezagunetariko bat ondokoa da, alegia, herrialdeen balantza korronteak
|
mundu
mailan osotasun batean metatzen direnean agertzen den desberdintasuna. Nulua izan barik printzipioz izan zukeen moduan agregatu hori erabat negatiboa da 1970eko hamarkadaren bukaeratik hona.
|
|
|
1960ko hamarkadaren erdiaz geroztik, truke tasa finkoak gero eta gehiago jarri ziren presiopean, eta, ofizialen kopurua handia izan arren, moneta nagusiak krisi batean sartu ziren, ondorioz debaluazio gogorrak ekarriz, eta, azkenik, baita Bretton Woods en harturiko truke neurrien sistemaren bukaera ere. 1973ko martxorako, truke tasa flokatzaileetan oinarrituriko sistema batera aldatzeko akordioaren beharra zegoen
|
mundu
mailan. Alta, munduko moneta nagusien arteko akordio orokor bat eta truke tasaren fluktuazio marjinaren adosturiko %2, 25, goitik eta behetik sarrera lortzeko saioak ez zuen arrakasta lortu, eta horrek fluktuazio kontrolatuaren beste epealdi baten hasiera ekarri zuen.
|
|
|
Larrukigintzan
|
mundu
mailako ospea duen izena, XIX. mendean Madrilen tailerra zabaldu zuen. Perfumegintzan 1972an sartu zen L de Loewe perfumearekin, klasikoa eta loreduna.
|
|
|
Gaur egungo arrautza ekoizpena: Gaur egun,
|
mundu
mailan, eta 1998ko FAOren (Nekazaritzarako eta Elikadurarako Erakundea) datuen arabera, oilo arrautzen ekoizpena 48,5 milioi tonakoa da. Ekoizpen horrek 867.000 milioi unitate inguru sortzen ditu (batez beste 56 g unitate bakoitzeko), hau da, 72.250 milioi dozena inguru.
|
|
|
; eta itsaslabarra, jatorrizko herrialdea zehaztu gabe duena, itsas mailatik 500 metro baino gutxiagoko altueran hazten da.
|
Mundu
mailan, aguakatearen ustiapen intentsiboa hasi zen, merkataritza eta merkatu ikuspegiekin 1932an, hasieran Kalifornian eta Floridan, eta, ondoren, Israelen, Hego Afrikan, Argentinan eta abarretan zabaldu zen. hau da, ekologiaren aldetik ohikoak diren eskualde tropikal eta subtropikalei.
|
|
|
1979an, FDA substantzia horien gaineko azterketa toxikologikorako programa zabal bat garatzen hasi zen.
|
Mundu
mailan, estatuak akordio batera iristen saiatzen dira elikagaien legeak bateratzeko eta nazioarteko merkataritza errazteko. Elikagaietan baimendutako substantzia kopurua murrizteko joera dago, kontsumitzailearen osasunerako ustekabeko arriskuak saihesteko.
|
|
|
gatz mineralak, glukosa… disoluzio likido batean) eta gatz mineralen forma kimikoa (kirol hidratazioari buruzko Europako arauak eta American College of Sport Medicine ren irizpideak errespetatuz). – Potasioa eta magnesioa aspartato gisa daude,
|
mundu
mailan berrikuntza gisa edari energetiko batean gatz mota horiek sartzeari dagokionez. Oinarri zientifikoa honako hau da:
|
|
|
lehiakortasuna zein elkarkidetza, teknologi berr ikuntza nahiz nazioarteratzea. Kalitatea bera ere neurtuegin ohi da, aldez aurretik erabakitako zenbait parametro konbentzionalez beharbada, baina azkenean
|
mundu
mailan erabat onartzen den homologazio sistemaz. Aldi berean, Ezagutzak ere behar izango du neurkinen bat, aitzindariak eta atzeratuak nolabait alderatzeko, errefe rentziakazpima rratzeko, urte batetik besterako urraspidea baloratzeko, emaitzak eta etekinak ezagutzeko.
|
|
|
munduko merkatuaren era politikoa da, hots, hertsatzeko baliabide eta arma guztiak, erregulatzeko tresna monetario, finantzario eta komertzialak, baita, gizarte biopolitikobe rrian, hizkuntzen, komunikazioaren eta zirkulazioarent resna guztiak ere. Inperioa
|
mundu
mailako gizarte kapitalista poliedrikoan mugitzen den gobernatzeko estrategia da. Inperio hau Nazio Estatutik haratago doa, eta horrexegatik, atzoko Estatu kolonizatzailearen bestelakoa da.
|
|
|
Bote re militarrean autoritate bakar bat dugu armamentunu klea rretik Echelon espioitza sare mundialeraino1 Botere monetarioan moneta hegemoniko bat dugu, dolarra, finantzen gainean2 Komunikazio boterean kultur eredu bat inposatzen saiatzen da, hizkuntza unibertsal baten garaipen anglosaxoniarrean oinarrituta. Horrelako gailua nazioz gaindikoa,
|
mundu
mailakoa eta erabatekoa da. Hori dela eta, honi inperioa deitzen dio Negrik.
|
|
|
EEBBetako presidentziaren botere" monarkikoak", alde batetik, enpresa multinazional, finantzario eta produktiboen botere" aristokratikoa" pairatzen du, eta, bestetik, langile, herri nazio pobre, esplotatu eta baztertuen botere" demokratikoaren" (es) presioa jasotzen du. Polibio historialariaren teoria hartuz, EEBBetako Konstituzioa dela bide, errege eginkizuna, aristokraziarena eta demokraziarena hedatzen dira zuzenbide inperialean
|
mundu
mailako merkatuan.
|
|
2002
|
|
|
Joan den irailaz geroztik bereziki, ekonomiaren atzerapena antzeman da
|
mundu
mailan. Zein da une honetan Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) enplegu tasa?
|
|
|
Porto Alegrek bigarren eta azken aldiz hartu du globalizazio neoliberalaren kontrako Munduko Foro Soziala (MFS). Han definitu zen zer bertsio berri izango duen MFS honek 2003 urterako eta zein herrialdetan egingo den planeta osoko hamarka mila lagun mugitzen dituen
|
mundu
mailako biltzar erraldoi hau. Baina nola izan zen Foro honen sorrera eta nola joan da garatuz?
|
|
|
Davosko kontragailur horretan,
|
mundu
mailako beste biltzar bat antolatzea erabaki zuten, Davosko biltzarraren egun beretan egingo zena, 2002 urte honetan. Frantziako ATTAC erakundeko ordezkariek proposatu zuten bilkura hori hirugarren munduan egitea; zehazkiago, Porto Alegren, esperientzia demokratikoengatik eta neoliberalismoaren kontrako borrokagatik munduan gero eta ezagunagoa den estatu bateko hiriburua den aldetik.
|
|
|
Baina 80ko hamarkadan
|
mundu
mailako diru likidoa urritu zenean lehen munduko herrialdeek inbertsioak behar zituztelako interesak %6tik %22ra pasa ziren. Estutasunarekin batera dator Argentinako trantsizioa, eta kanpo zorra lehen aldiz birnegoziatu beharra.
|
|
|
Ondorioz, enpresa handien produkzio estrategia ekonomia eremu desberdinetan kokatzean datza, herri bakoitzak eskaintzen dituen tokian tokiko hobarizehatzez jabetzeko. Estrategia horiek hedatu eta orokortu egin direnez,
|
mundu
mailako jarduera produktiboaren integrazio gehikorra ekarri dute eta, horrekinbatera, herrialdeetako espezializazio produktiboaren areagotzea.
|
|
|
XX. mendearen azken bi hamarkadetan, berriz ere, historiografia historiaren kinkalarriaren zurrunbiloan sarturik dago.
|
Mundu
mailako historiografiaz ari naiz, historia globalaz. Baina ezin da ahaztu mundu mailan metahistoria desberdinak ditugula, eta arlo horretan mugatu eta ezarri behar dugula lehendabiziko desberdintasuna eta bereizketa.
|
|
|
Mundu mailako historiografiaz ari naiz, historia globalaz. Baina ezin da ahaztu
|
mundu
mailan metahistoria desberdinak ditugula, eta arlo horretan mugatu eta ezarri behar dugula lehendabiziko desberdintasuna eta bereizketa. Gure metahistoriak Biblia du iturri nagusitzat, hots, tradiziojudu kristaua.
|
|
|
Informazio eta komunikazio teknologien arloari dagokionez, merkatu horretan aditu direnek aurreratutako datuen arabera, hurrengo urteotan,
|
mundu
mailako merkatua hainbat aldiz biderkatuko da. Balizko erosle gaiak nonahi aurkitu gura dira:
|
|
|
Lehen, nazio estatuak ziren ekonomiaren motorea, eta orain, gero eta gehiago, munduko merkatuak ezartzen ditu denontzako legeak. Globalizazio ekonomikoarekin batera, ezagutzaren gizarteak, kapital ukiezinaren diskurtsoak,
|
mundu
mailako eredu neoliberalaren inposizioak, komunikabideen garrantzi estrategikoak, Internetek, produkziorako sistema berriek eta abarrek gure egunerokotasuna, gure aurreikuspena eta gure etorkizunerako begirada eraldatu dizkigute.
|
|
|
Telegrafoaren mugez gaineko ezaugarriak zirela eta, albisteek muga geopolitiko guztiak gainditu eta
|
mundu
mailako merkatura egin zuten jauzi. Telegrafoak albiste agentzien agerkundea ahalbidetu zuen, eta, agentzien eskutik, albisteek bizitza eredu eta kultura eredu oso zehatzak, mundu kapitalistarenak?
|
|
|
Obesitatearen kirurgiaren% 50 teknika laparoskopikoa erabil dezake, metodo tradizionalen bidez pazienteak tratatu beharrik gabe.
|
Mundu
mailan egiten diren esku hartzeak berrikusi egin dira Magdalenean, I. Sinposioan. 100 bat aditu bildu ditu, eta bideokonferentzia bidez Estatu Batuetan, Frantzian eta Italian egindako operazioak jarraitu ahal izan dituzte.
|
|
|
Nazio Batuek
|
mundu
mailako erantzuna eskatzen dute planetaren ingurumen degradazioari
|
|
|
Aitzitik,% 5 eta% 4 hazi ziren, hurrenez hurren, Asia Oriental Ozeano Barean eta Afrikan. Hozte ekonomikoa OMTren arabera,
|
mundu
mailako bidaia turistikoetan izandako atzerakada ekonomia nagusiak Ipar Amerikan, Afrikan eta Asian hoztearen ondorioa izan zen, baita aipatutako irailaren 11ko atentatua ere. Bi arrazoi horiek eragin zuten turismoaren hazkundea negatiboa izatea, hau da, Francesco Frangialli OMko idazkari nagusiak adierazi zuen industria 2002 urtearen amaieran berreskuratuko dela, urte hasieran sektoreak espero zuen bezala.
|
|
|
Ziurtagiria, normalean, ziurtagiriak enpresaren esku jartzen duen marka baten bidez egiten da, eta «ISO 9000 ziurtagiria» gisa identifikatzen du. Marka horrek
|
mundu
mailan onartutako kalitate sistema ematen dio enpresari. Hala ere, ENACek detektatu du zenbait kasutan ez datorrela bat errealitatearekin, kontsumitzaileengan itxaropen faltsuak sortzen dituela eta sinesgarritasuna arriskuan jartzen duela, bai markaren bai ziurtagiri sistemaren beraren sinesgarritasuna.
|
|
|
Horietako lau Euskal Herrian daude, eta beste hirurak Kanarietan, Gaztela eta Leonen eta Andaluzian. Zerrenda horretako hezeguneek, Unescok Gizateriaren Ondare izendatutako monumentuen izaeraren baliokidea izanik, baldintza ezin hobeak dituzte uretako hegaztien habitaterako, Parke Nazionalen antzeko babesa eta
|
mundu
mailako onarpena dute. Arabako Caicedo Yuso lakua eta Gesaltza Añanakoak hezeguneetako bat osatzen dute.
|
|
|
Piper gorria eta piperrautsa. Horietatik kapsantina koloratzailea ateratzen da, eta
|
mundu
mailan Espainia da ekoizle nagusia. Piperren olioa (Capsicun annuum), zaporeemaile gisa erabilia.
|
|
|
Baina lege mota horrek ez du dohaintza tasa handirik bermatzen, Alemanian edo Grezian ere badagoelako, milioi biztanleko 12,8 eta 1,9ko tasarekin, hurrenez hurren. Nahiz eta gure herrialdeak emaitza onak izan, oraindik ere
|
mundu
mailako lidergoari eusten dio, Transplanteen Erakunde Nazionalak iragarri zuen datorren urtean plan estrategiko bat jarriko dela abian organo dohaintzari negatiboen tasa murrizteko, gaur egun% 23koa baita. Hiru urtean garatuko da eta Osasun Ministerioaren eta autonomia erkidegoen dirulaguntzak izanen ditu.
|
|
|
Hori dela eta, Atlantikoan marrazo txikien espezieak ebaluatzeko azterlanak egingo dira marrazo sardinoa, marrazo marroi dienteusoa eta tindategia, adibidez, Ozeano Barean espeziea pixkanaka pixkanaka ezabatuz doalako. Espezie horrek Asian eskatutakoaren ondorioz, marrazo hegalaren bidez egindako zopa bat prestatzeko,
|
mundu
mailako merkataritza sortu da, eta, horren ondorioz, zenbait marrazo espezie oso murriztuta geratu dira. “Ozeanoan gailurra okupatzen duen harrapari harraparia suntsitzen bada, sektore horretako elikadura katearen oreka osoa eteten dugu”, adierazi dute Iccat en txostenek.
|
|
|
Moluskuak kontsumitu ondoren birus enterikoek eragindako gaixotasun agerraldiak arrisku handia dira osasun publikoarentzat
|
mundu
mailan. Norwalk taldearen birusak, eragin handia dutelako, eta A hepatitisarenak, sortzen duen gaixotasunaren seriotasunagatik, azken urteotan arreta gehien jaso dutenak dira.
|
|
|
“2 motako diabetesak jota dauden bost pertsonatik batek, diabetea detektatzen dutenean, erretina lesioak izaten ditu jada fase aurreratuan”, adierazi zuen FIDek. 2 motako diabetesa da gaixotasunik hedatuena, kasuen %90 Gizentasunak eta ariketa fisikorik ezak bizkortu egin dute
|
mundu
mailako hedapena. Federazioak ziurtatu duenez, laser bidezko kirurgiari esker, diabetesak eragindako begietako gaixotasun gehienak trata daitezke.
|
|
|
Eskakizun horren ondorioetako bat da Latinoamerikako herrialdeetan elikagaien segurtasunerako Europako irizpideak aplikatzen saiatzea. Horien artean, Arriskuen eta Kontrol Puntu Kritikoen Azterketa (APPCC edo HACCP, siglen arabera, gaztelaniaz edo ingelesez erabiltzen dira) da
|
mundu
mailan gailendu dena. Baina sistema ez da uste bezain eraginkorra izaten ari.
|
|
|
11
|
Mundu
mailako iritzi publikoaren presioak —eta Golkoko gerraren ondoren herritar musulmanak baretzeko iparramerikarren interesak—, 1991n, bake negoziazioei hasiera ematera behartu zuten Shamir, Likud koalizio erradikalaren lehen ministroa. Negoziazioek hitzarmen bat ekarri zuten 1993an.
|
|
|
Izan ere, Islama behin eta berriro iraintzen zen bitartean aberastasunean bizi ziren monarkien aurka zeuden. Lider boteretsueta ausart batek, Mendebaldeari aurre egin eta Golkoko lurraldea bateratzeko gai izango zen lider batek, Israel garaitu eta musulmanei duintasuna itzultzeko gauza izango zen
|
mundu
mailako potentzia bat sortu ahal izango zuen.
|
|
|
Beren ekarpenak tradizio arabiarrean integratu ziren, zibilizazio islamikoa deitzen duguna taxutuz. Erdi Aroan zehar, zibilizazio horixe izan zen —urruneko txinatar zibilizazioa alde batera utzita—
|
mundu
mailan garatuena. Omeiatar (659) zein Abbastar (750etik) distira handiko urteak izan zituzten, Mendebaldeko Europan iluntasun kulturala gailentzen zen garai berean.
|
|
|
Irailaren 11tik aurrera nazioarteko harremanetan aldaketa nabaria gauzatu da. Gerra Hotza bukatu zenetik, unipolarismo amerikarrak urrats handiak eman ditu
|
mundu
mailako sistema bakarraren eraiketa lanetan. Neoliberalismoaren totalitarismoak —globalitarismoak— eredu bakar baten inposaketa kudeatzen du.
|
|
|
Ez baita talka bakarra ematen. Globalitarismoak mundu osoari inposatzen dion ereduak
|
mundu
mailako komunitate, nazio, kultura, bizimodu edota giza sistema ororekin egiten du topo, eta praktikan, aurkitze horretan ahulenak dira beti desagertuko direnak. Logika horretan, Islamaren barnean zehazten diren ehundaka erreferentzia ezberdinak globalitarismoari aurre egiten dioten adierazpen boteretsuak besterik ez dira.
|
|
2003
|
|
|
Gure bake eta gure askatasunagatik ere bai. Aurrekariak ikusirik
|
mundu
mailako segurtasunarentzat arrisku bat ere bada, eta horregatik Nazio Batuen Erakundeak zilegitasun politiko eta juridiko osoa du desarmea exijitzeko, eta eskaturikoa bete dadin ziurtatzeko bitartekoak eta neurriak hartzeko ere bai.
|
|
|
GERRAREN aurka
|
mundu
mailan dagoen mugimendu zabalarekin bat eginez, euskal gizartea berriz agertu da gerraren aurkako jarrera erakutsiz, nagusiki hilaren 21eko 15 minutuko lanuztea eta 22ko manifestazioak medio. Gerraren blokearen AEB, Erresuma Batua, Espainia jarrera ikustea besterik ez dago gerra geldiaraztea oso zaila izango dela ikusteko.
|
|
|
|
Mundu
mailako inprobisatzaileen topaketak egingo dira udazkenean Euskal Herrian. Zer helburu jartzen dizkiozu?
|
|
|
Eraikuntza askotariko hori eta erakundeak eta erresistentzia zibileko tresnak guztiz beste era batera konbinatu daitezke. Kanpora begira,
|
mundu
mailan mugitzen ari den sentsibilitate sare horretan kokatzeko aukeran gaude. Mundu mailan egiten diren gogoeta interesgarri askotako praxi foko gara; esaterako, autoeraketan.
|
|
|
Kanpora begira, mundu mailan mugitzen ari den sentsibilitate sare horretan kokatzeko aukeran gaude.
|
Mundu
mailan egiten diren gogoeta interesgarri askotako praxi foko gara; esaterako, autoeraketan. Askoz konektatuago egon gaitezke nazioarteko mugimenduekin eta laguntza eta energia gehiago lor dezakegu.
|
|
|
Romano hizkuntza Europako ijito guztien hizkuntza da, baina beti daude moldaerak, toki bakoitzeko hizkera definitzen dutenak; hala ere ulertu, ulertzen diezu beste herrietakoei. Ijitoen asanbladak egiten direnean
|
mundu
mailan, romano hutsean hitz egiten da. Ni behin izan nintzen eta ez nuen gehiegi ulertzen; Errege" Kaotikoek" utzi zidaten marka hantxe sumatu nuen!
|
|
|
Espainian katalanak dira mota honetako probetan nagusi.
|
Mundu
mailan aldiz, italiarrak. " Nire inguruan lasterka nahiz mendian izugarrizko maila duen jende asko dago, baina mendi lasterketetan parte hartzeko garaian, ausardia falta zaie.
|
|
|
% 42,5ek fisikoki ongi egotea zuen helburu,% 15ari erlaxatzeko balio zion,% 14k denbora pasarako zerabilen,% 13k lagunekin egoteagatik, eta %3, 9k soilik, lehia. Duela gutxi Amsterdam-en
|
mundu
mailako kongresua egin da," Guztiontzako Kirola eta Eliteko Kirola: lagunak ala etsaiak" lemapean.
|
|
|
K. GARCIA. Gaur egun,
|
mundu
mailan ere ikusten da osasun erakundeak askoz gehiago inplikatzen direla ariketa fisiko eta kirolean. Esate baterako, gero eta gehiago dira lehen kirol ministerioak zirenak eta orain kirolaren eta osasunaren ministerioak direnak.
|
|
|
Horrek mantendu izan gaitu urte batzutan, beste estatuei begira nahiko kontsiderazio on batean eta orain ez da horrela.
|
Mundu
mailako baldintza denak kontra daude. Eta egoerara egokitzen gara, Darwinek imajinatuko ez zuen moduan.
|
|
|
Arlo sozialean, elkarrizketa eta akordio anitza exijitzeko, 100.000 sinadura biltzea eta bi manifestazio egitea ditugu helburu. Arlo politikoan, berriz, pixkanaka, alderdi politikoen arteko aurre adostasun baterako zirriborro proposamena lantzen ari gara, eta azkenik,
|
mundu
mailan nazioarteko sare sendo bat ehuntzen ari gara.
|
|
|
2002ko abuztuaren amaieratik irailaren hasierara, Johannesburgoko (Hegoafrika) Garapen Jasangarriaren Goi bileran gertatutakoa ulertzeko giltzarri dugu nazioarteko egoera politiko berezia. Hau da, nazioarteko ekitaldi hori egin zeneko egoerapolitikoa,
|
mundu
mailan jazotako areagotze militarrak zuzendu zuen, etsaiterrorista berriari aurre egiteko, desagertzear dagoen lehengo hamarkadetakobloke komunistaren lekua hartu duen etsaia, hain zuzen ere.
|
|
|
Azalpenaedo itzulpena honelako mobilizazioetan argitzen da. Hori geure bat etortzetikhasten da, bat etortze lokaletik, ez da mundu osoan edo
|
mundu
mailan hasten denmugimendu bat, oso gai konkretuak dituen mugimendua da; nekazaritzako gaietan, basoko kontuak, itsasoko gaiak edo ingurumeneko gaietan finkatzen da.
|