|
2000
|
|
|
Ori da biarrena, eta gu bizi gera nola ta nundik jaten degun jakiñ gabe. Lurrak ematen ez badu, ez da ezer
|
mundu
ontan"
|
|
|
Hautu bakoitza ikuspuntu baten adierazle bilakatzen dela. Beste askoren ustez berriz, horretan datza hain zuzen bere xarma, kontraesan eta erantzun gabeko galderez oratutako
|
mundu
honetan, zentzuzko ikuspuntua ematen dutelako.
|
|
|
Kezkak sortarazteko, gai berriak plazaratzeko, gai horiei buruz ikertzeko eta irakurleari kontzientzia harrotzeko. Agian Mario Vargas Llosak esandakoaren aurka ez du literaturak
|
mundu
honetako problemak soluzionatzen lagunduko baina sikiera pertsonago egingo gaitu. Horregatik uste dut formalismo eta teknika hutsetik haratago joan beharrean gaudela.
|
|
|
bata, BBVA finantza enpresarena eta, bestea, Iberdrola energia enpresarena, azken urteetan negozioa anizteko politika bideratzen ari baita. Erakunde biak dagoeneko zeharo murgilduta daude sarearen
|
mundu
honetan. 26 orrialdean, halaber, Interneten munduan" Kristina" izenaz ezagutzen den eta dagoeneko 1.000tik gora milioi pezetako (40 milioi libera baino gehiagoko) inbertsioak eskatu dituen Iberdrolaren proiektuaren berri duzu.
|
|
|
8 urteko haurrei eskola ematen nenbilenean sartu nintzen
|
mundu
honetan. Haurrentzako literatur materialak biltzen nituen, eta gustatzen hasi zitzaizkidan gauza batzuk.
|
|
|
Hala eta guztiz ere globalizazioaren
|
mundu
honetan krisi finantziero beldurgarrienak gerta daitezke. Horregatik Markos komandanteak garbi azpimarratu du Laugarren Guda Mundialean gaudela, Gerra Hotza igaro ondoren, hirugarrena izango zena.
|
|
|
Zergak eta denak han ordaintzen ditugu, ezta?
|
Mundu
honetan alferrik daudenak nortasun agiri eta mugak dira. Karnetean askotan ez dakigu abizena ere autentikoa daukagun...
|
|
|
Gaur egun gezurra dirudi ere lehiara ohitu gabea naiz eta behin honetaraz gero ez al gara jarriko. Jakinaren gainean izanda ere aurreko batean
|
mundu
honetako eta Nafarroa eta Donostiako pipermin onenak ekoizten diren errio erriberak dituen Usurbilgo hamaika baserritako piperren artean onenak zeintzuk ziren erabaki behar zuen epaimahaikide izatera deitu ninduten. Nahi gabe ere kristau kutsuadura gutxiena uste dugunean azaleratzen da eta pipermina gurtzen dudan eran gurtzen dudanez, baserritarren lanaren emaitzak aparteko majeran jaten emateko modukoa den nire minaren ahosabaiaren arabera sailkatzera bezatu nintzen.
|
|
|
Hipotesi bat zen, baina ez baikortasun itsu batez hartzeko modukoa.
|
Mundu
hau aspaldiko urtetatik ezagutzen dugu eta bere gorabeheren ezagule gara. Izaera hertsikoa da, ez ditu berrikuntzak aise onartzen.
|
|
|
Ezta pentsatu ere orrelakorik! Oso bakanak eta kontatuak dira
|
mundu
ontan beti nagusi irtendakoak. Deportetik bizi bear duanak, eta deporteari urretik jarraitzen dionak, ez du batere arritu behar bein galdu eta bein irabaztearekin".
|
|
|
30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez badute. Baina, zer egin digute animalia eder hauek
|
mundu
honetako jende gaixoen tratu zoro hau jasateko?
|
|
|
El Correo XII). Bestalde, pertsonaien barne
|
mundu
honetan denek badute sentimendu komun bat: nolabaiteko bakardade sentimendua.
|
|
|
Esate baterako, Lapurdiko Biltzarrari idatzi zion gomendiozko gutun hartan zioen: ?
|
Mundu
hau bada bere oinean badago, mantentzen bada, legeak egiten badira, nori bere zuzena begiratzen bazaio, jakintasuna, eta eskolak irakasten, eta ikasten badira, eta guztien gainetik baldin salbatzen bagara; ontasun eta fagore hauk guztiak heldu zaizkigu mintzotik eta hitz egitetik?.
|
|
|
Ikasketak gazteleraz egin zituen euskalduna izanik, helvetiar konstituzioa ezagutzeak iratzartu ninduen eta hortik bihurtu nintzen euskaltzale.
|
Mundu
hau bakoitzak beretik osatu behar duela iruditzen zaidalako.
|
|
|
En su carta de recomendación a dichas juntas, entre otras cosas viene a expresar: ?
|
Mundu
hau bada bere oinean badago, mantentzen bada, legeak egiten badira, nori bere zuzena begiratzen bazaio, jakintasuna, eta eskolak irakasten, eta ikasten badira, eta guztien gainetik baldin salbatzen bagara; ontasun eta fagore hauk guztiak heldu zaizkigu mintzotik eta hitz egitetik? (Si este mundo se asienta en sus bases, y se mantiene, si crea sus leyes, respetando el derecho de cada uno, si se enseña y se aprende la sabiduría y conocimientos, y si en fin conseguimos la salvación, todos estos bienes y favores nos vienen del lenguaje y de la palabra).
|
|
|
Nire ustez, fedea, ala fedearen antzeko hori, ez dugu ez herrigintzan ez kulturgintzan nahastubehar.
|
Mundu
honetakoa ez den erregetzak, nekez argituko digu hemengoa nolaantolatu behar dugun. Naturaren aurrean gure naturaren indarrekin buruz buru biluzikaurkitzen gara.
|
|
|
Apenas daukaberak zer aukeratu handirik.
|
Mundu
honetan bakoitza bere aukera baldin bada, ordea, esan dugunez, zer da, azken finean, gizakia. Ezer ez da!
|
|
|
Irratiak lagundu egiten du, konpainia ematen du. Funtzio horren bidez bakartasuna saihesten dugu, inkomunikazio pertsonala nagusitu den
|
mundu
honetan.
|
|
|
Eta etxeko oilarra, berriz, harroa, oilar guztiek behar luketen legez. Hala ere, horma guztiak baino altuago eta oilar guztiak baino harroago,
|
mundu
honetan jaun eta jabe eguzkia da.
|
|
|
Ondoren lasaitu, Eider barreka erakusten zuen argazkiari begiratu," Goian bego. Eider Bengoa Erzilla, 1965eko otsailak 8 1994ko apirilak 21", eta sentitzen zuen guztia esatea, hala nola ez zuela eskubiderik berari horrelakorik egiteko, eta ea nork maite zuen gehien
|
mundu
honetan, eta gezurretan ibiltzea baino nahiago zuela dena bertan behera utzi izan balute, eta ea ez zen ulerkorra izan udalekuko kontua aitortu zionean, bai ezta. Ba zergatik ez zenidan hau ere esan?
|
|
|
Zertan nabil? Ez daukat inor,
|
mundu
hau kaka bat da, putakumez betetako mundua diosss! Ezin dut sinetsi.
|
|
|
gaur hilko naiz. Ez diot inori agur esango,
|
mundu
honetan nire oroimena gordetzeak ere ez baitu merezi. Hobe denek ahazten banaute ahal denik eta arinen.
|
|
|
Eta nola, beraz, kontradikzioneak, hartaraz gero, itxurazkoagotzat jotzen ditudan egiazkoagotzat baino, zer gertatuko litzateke, baldin, zuk gutunean erraiten zenidan bezala, Giordano Brunoren ideiak aintzakotzat hartu eta are urrunago joanen bagina? Izan ere,
|
mundu
honetaz eta bertzeaz mintzatzen gara franko, baina zer, mundu hau eta bertzea bat eta bera balira. Materiaz eta spirituaz mintzo gara, baina zer, biak bat eta bera balira, espazioaren infinitutasunean?
|
|
|
Eta nola, beraz, kontradikzioneak, hartaraz gero, itxurazkoagotzat jotzen ditudan egiazkoagotzat baino, zer gertatuko litzateke, baldin, zuk gutunean erraiten zenidan bezala, Giordano Brunoren ideiak aintzakotzat hartu eta are urrunago joanen bagina? Izan ere, mundu honetaz eta bertzeaz mintzatzen gara franko, baina zer,
|
mundu
hau eta bertzea bat eta bera balira. Materiaz eta spirituaz mintzo gara, baina zer, biak bat eta bera balira, espazioaren infinitutasunean?
|
|
|
Zeren plazerrarekin itsutzen denak edireiten baitu azkenean desplazerra, eta zeren aski plazer baita, bertzenaz ere, oinazerik ez izaitea...! Baina
|
mundu
honetan nor bere buruaren gainean zentzatzen da, eta alferrik da kontseiluen emaitea, gazteei bere batez... Eta Demostenes bezalako jakintsu guti dira...
|
|
|
—Oroit, Miguel, nola erran zuen Kristok: " Ene erresuma ez da
|
mundu
honetakoa..."
|
|
|
—Bai, egia da Kristok erran zuela ezen bere mundua ez zela
|
mundu
honetakoa, baina egia da, halaber, ez zuela erran ez zela noizbait izanen... Eta hortxe ditugu lehen giristinoak, Paradisu horren lekuko izan zirenak...
|
|
|
—Bizitza eskailera bat bezalakoa duk, mutilak, bere mailekin eta bere graduekin, eta goiti nahi duenak goiti behatu beharra dik —bere arrakastaren esplikazionea eman nahi zigun aitak Mattini eta bioi— Eta, hala, nik Villagrandeko dukea diat lagun, Villagrandeko dukeak balidoa, balidoak errege... Eta hala egiten dituk tratuak eta bertzelako negozioak
|
mundu
honetan...
|
|
|
—Izan ere,
|
mundu
honetan bi historia zeudek: garaileena eta galtzaileena, eta ni garaile izaiteko jaio ninduan!
|
|
|
—Mutilak: gaurko honetan ere baduzue ikasbiderik, zeren eta bizitza talentuen eta merituen araberakoa baita, eta bakoitzak merezi duena jasotzen dik
|
mundu
honetan.
|
|
|
" Mutilak: gaurko honetan ere baduzue ikasbiderik, zeren eta bizitza talentuen eta merituen araberakoa baita, eta bakoitzak merezi duena jasotzen dik
|
mundu
honetan".
|
|
|
Adi egon, bada, zeren kontatuko baitizuet nola sendatu zuen Avilako Teresak gure aita —eta ikusirik ezen guztiek kasu egiten zidatela, nahiz eta zaldunek, artean, mesfidantzaz behatu, aitzina segitu nuen, hiztun onen antzera, hitzaren jabe—: ...izonak erraiten zuen ezen erlikiontzi hark santaren behatzezurrez zeuzkala —ezker oineko hatz lodikotearenak—, eta erran zigun ezen egun baten buruan sendatuko zuela berak aita, baldin harekin bakarrik uzten bazuten, bere erlikia harekin eta bere orazinoekin; hura entzun nuenean, ez nion sinetsi, zeren baitakizue nolakoak izaiten diren gauza hauek, eta zenbat gezurti eta engainati dagoen
|
mundu
honetan; eta, ikusirik hark ezen sinesgaitz agertzen nintzaiola, galdegin zidan: " Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu:
|
|
|
Eta, horrela, zenbatetan bururatzen zaidan ezen azkenean edabea edan gabe joanen naizela
|
mundu
honetarik...!
|
|
|
Eta hala izan da ene bizitza eta halakoa da, jakin dakidan arren ezen
|
mundu
honetan ez dudala nehoiz ere libertatea guztiz eskuratzerik izanen, zeren mementuko libertatea mementuan agortzen baita, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak emaiten dituen zuhaitzik, ed...
|
|
|
Eta ene Urbiaingo erresuma ezdeus hartan, anitz errege baino erregeago izan nintekeen, zeren eta
|
mundu
honetan ez baita erregeago gehien duena baina gutien behar duena, eta nik deus guti behar nuen aitzina egiteko.
|
|
|
—Gaur eginen dizudan aitorra, seme, denbora batean pentsaezina izanen zen, beti uste izan nuelako ezen nork bere tokia eta bere kargua zituela
|
mundu
honetan, eta ezin higi zitekeela nehor toki hartarik, inguruan kalapita eta nahaste borrastea sortzeko ez bazen... Umetarik hala irakatsi zidaten Ezpeldoiko jaun Christian Etxehandik eta haren emazte Graziana Larresorok, zeinak baitziren ene gurasoak eta zure aitona amonak, erraiten zidatelarik ezen, etxe printzipal bateko anderea izan nahi banuen, funtsezkoak izanen zitzaizkidala manera onak eta buru hoztasuna, eta hobe izanen nuela neure sentimenduen gordetzea eta itzalean mantentzea ezen ez haien agertzea.
|
|
|
Eta indiarrek salbatu gintiztean, eta ni, ordainean, zernahi egiteko disposizionean nagok haien salbatzeko... Zeren eta
|
mundu
honetan obretan baita ezagun nor den bat bedera, ez mihian.
|
|
|
—Ez al dakizue Testament Zaharrak irakasten digula ezen Jainkoak Paradisuan jarri zituela Adan eta Eba, baina hura guztiz galdu zela, haien bekatuagatik, eta, halatan,
|
mundu
honetan daudekeen paradisu guztiak asmakizun hutsak baizik ez direla eta gezur hutsak. Edo ez al dakizue zer gertatu zitzaion Ponce de León-i berari ere, Bimini rat joan zenean, gaztetasunaren iturriaren bila, gaztetasuna aurkitu beharrean zahartasuna eta heriotza baizik aurkitu ez zituela?
|
|
|
Eta horregatik baizik ez ditut indiar emaztekiak hartzen, eta horregatik igortzen ditut haiek, erditzear direnean, beheko txaboletarat, haien haurrek ere tipitarik ikas dezaten zer den sufrimendua, harik eta, sufrimenduari sufrimendua eratxikiz, sei zazpi urteko direnean, Cumanáko perla saltzaile lagun bati igortzen dizkiodan arte, dohainik, hark enplega ditzan perla bilatzaile gisa han edo hemen, Vene zue lako kostan oraino ere geratzen diren perla toki bakanetan, eta halatan hil daitezen haiek guztiak bizimodu ezin gogorrago baten ondoren, birikak leherturik —eta, burua goiti beheiti higitzen zuela, akabatu zuen—: Zeren
|
mundu
honetan sufrimenduak erredimitzen baikaitu eta ene seme bastartek ene seme lejitimoa erridimituko baitute, sufrimenduaren bidez.
|
|
|
—Mundu honetan aitzina egin gogo duenak...? Eta nork egin du
|
mundu
honetan aitzinago, hik edo nik.... Edo, hik jaso ote duk jauregia eta hik ote dauzkak harremanak Villagrandeko dukea bezalako jende printzipalarekin...?
|
|
|
Eta ez genuke nehoren ez deusen beldur izan nahi, eta argiaren seme izan nahi genuke, baina gauak bizi gaitu atergabe. Eta hala darama
|
mundu
honetan bat bederak oinpean bere Pagabasoko leizea, herensugez eta munstroz josia, eta hala gabiltza guztiok haren gainean, soka batetik zintzilik, osaba Joanikot bezala... Eta hausten da soka batzuetan, eta erortzen eta amiltzen gara zuloan beheiti, non herensugeak eta munstroak ditugun aiduru —izua eta bekaitza, herra eta zorigaitza—, ahutzak zabal eta hortzak zorrotz.
|
|
|
Jaun Marcel:
|
mundu
honek matematika gehiago behar du, eta eskolastika gutiago, ai tzina eginen badu...
|
|
|
erran nahi baita ezen, gauden denboran eta gauden mendean, numeroak hartu duela eskolastikaren lekua, eta numeroena dela, halatan, etorkizuna. Zeren eta oinak lur gainean jartzea baita
|
mundu
honetan abantzatzeko eta aitzina egiteko modu bakarra... eta numeroek hori baizik ez dute egiten: abstrakzio eta unibertsal orotarik harat eta hitzen maskaretarik harat, objektu konkretuen errealitaterat ekartzen gaituzte, neurrirat eta esperimentazionerat...
|
|
|
ENE malenkonia, oroitzen ditudanean neure haurtzaroko egun haiek, zeinetan ezin dohatsuagoa izan bainintzen...! Baina egun haiek ere handik gutira izan zuten,
|
mundu
honetan guztiak bezala, fina eta akabantza, eta, horrela, bertze egun hura oroit dezaket, noiz eta zorigaitzak atrapatu eta bere egin baininduen, berehala ohartuko zaren bezala.
|
|
|
Izan ere, Kristo gizon guztien salbatzerat etorri zen, eta, horregatik, pobre jaio bazen ere, aberatsena ere bada pobreena bezainbat, errege magoena eta artzainena, gurea eta haiena. Baina
|
mundu
honetan bakoitzak bere maila eta bere gradua du, eta bakoitzak bere mailatik adoratu beharra du Jainkoa: aberatsek beren aberastasunetik eta pobreek beren pobretasunetik...
|
|
|
Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan... Zeren
|
mundu
honetan ordaintzen ez den bekatua bertzean ordaindu beharra baitago, eta hobe da honetan ezen ez bertzean...
|
|
|
Zer ez nuen ikusi, eta zer ez ikasi, jaun André, ikuskizun ikaragarri hartan! Izan ere, kantuen eta lantuen
|
mundu
honetan maizago ukitzen gaitu, maleruski, lantuak kantuak baino... eta ukitzen gaitu, halaber, batzuetan, izurriak. Eta han berean genuen osaba Joanikot, Egiptoko hamar izurriek joa zirudiena.
|
|
|
Zeren, ona maitatzeko, gaitza gorrotatu behar baita. Eta gure
|
mundu
honetan heresia da gaitza... Eta, baldin erraiten badidazu ezen Kristok lapur onari eskaini ziola paradisua, ez gaixtoari, jakizu ezen, lapurren artean onak eta gaixtoak egon daitezkeen bezala, hereseen artean ez, zeren guztiak baitira gaixto, berez eta izaitez, eta zeren guztiak bizi baitira deabruaren menerat, aita Bartolome jakintsuak ongi erraiten duen bezala.
|
|
|
Eta erran zuen: " Ez nintzen
|
mundu
honetarat bakea ekartzerat etorri, baina gerla". Eta hemen gero eta konbentzituago gaude ezen Joanikot luthertarra dela.
|
|
|
—Ama, osabari orain dela guti erran diodana erranen dizut zuri: maite zaitut zu, mundurat ekarri ninduzulako, eta maite dut hura,
|
mundu
honen barrenean bertze mila mundu daudela erakutsi zidalako. Eta biak maite nahi zaituztet eta biak maitatzerat entseiatuko naiz, zeren eta lehen giristinoak ere amorioan bizi izan baitziren, Paradisua lurrean eraikitzen zutela —eta, pausa labur bat egin eta behakoa zorrozten niola, erantsi nuen—:
|
|
|
—Ama, gorroto dizut eta gorrotatu egiten zaitut, zeren zure kulpagatik joan baitira
|
mundu
honetarik gehien maite nituenak, Maddalen eta osaba Joanikot, beren buruaz bertze egin ondoren...!
|
|
|
—Joanes, guztiok behar diagu kontzientzian ausiki egiten ahal digun har bat, zeren, bertzenaz, bakoitzak nahiko lukeena eginen bailuke, eta hori ere ez duk kontua. Baina
|
mundu
honetan harrak eta harrak zeudek, eta hireak ez hau gaitzaz libratuko, zeren eta harra bera baituk gaitza.
|
|
|
Samindu eta sumindu zitzaidan apeza, erranez ezen, errespetua eta begirunea zor niola Jainkoaren ministroa zen aldetik, baita ni baino zaharragoa zen aldetik ere, eta ezin seriosago mehatxatu ninduen ezen auzitarat eramanen ninduela. Jalgi ziren liskar hartan kapitaina eta frantsesez zekiten bertze hiruzpalau marinel ene alde, erraiten zutelarik ezen giristino zaharra nintzela, eta estatu eta kondizino ezin hobekoa, Nafarroako handiki baten semea, hau eta bertze, eta, nola
|
mundu
honetan kasik ez dagoen ate hertsirik, urrezko edo zilarrezko gakoz ireki ezin daitekeenik, amore eman zuen finean apezak zilarrezko hiru errealen truke. " Gure erlijioneak barkamendua aldarrikatzen du eta seguratzen dizut ezen hiru meza emanen ditudala zure arimaren salbazionearen alde, moneda bakoitzeko bat" eta, monedak eskuko hatzez laztandu eta irri maltzur bat luzatzen zidala, nehongo lotsarik gabe egotzi zidan:
|
|
|
" Zuhaur zaitugu asasinoa, zalantzarik gabe!" Eta ustezko asasinoa, kontra egin gabe, guztiz damuturik, belaunikatu, eta oihuka hasi zen, barkatzeko eta barkatzeko. "
|
Mundu
honetan aitzinetik dago damutu beharra, ez ondotik, krimenak urkabean baizik ez duenean erremedioa...", ihardetsi zion guardia buruak frantses garbian. Eta asasino ustezkoak jaitsi zuen bere burua, eta nik hats hartu nuen, ohartu nintzenean ezen haren kaltetik ene salbazionea etor zitekeela.
|
|
|
Azterketaren emaitzak buruko mina apaltzeko ahalmena izan zuen. Handik gutira, paretaz bertzaldetik, Josuren gelako malgukien karraskak oroitarazi zidan ez nintzela
|
mundu
honetako biztanle bakarra. Malguki karraskari horien gaineko koltxoiaren gainean gorputz eme eta eder bat bakarrik lo zetzala oroitzeak pentsuen norabidea bihurrarazi zidan.
|
|
|
—Kontu horrexekin etortzen zait larunbatero, ez dakit zenbat denboraz geroztik. Aspertu dela
|
mundu
honetaz eta pilula bat emateko, behin betikoz lokarrarazten dutenetarik. Eta nik,, ez ematen, eta orduan hura zakartzen eta garrasika hasten, eta barride guztiek jakin behar Rosarioren zorioneko pilularen berri.
|
|
|
" Ez dago deretxorik! Non dago
|
mundu
honetan Justizia! Ireki ditzatela Askatasunaren Ateak!
|
|
2001
|
|
|
Medikuntzan XX. mendea farmakologiarena izan bada, XXI.a prebentzioarena izango da, eta horretan ur termalak zeresan handia izango du.
|
Mundu
hau ikusgarriro aldatzen ari da, eta Fiteroko Bainuen gerente Raimundo Azpilikuetak adierazten digun bezala," lehen bainuetxeak gaixotasun, zahartzaro eta goibeltasunaz lotzen baziren, orain ongizate, gaztaro eta osasunarekin lotzen dira". Osasunaren kontzeptua eraldatu egin da, eta jadanik ez da nahikoa osasuntsu izatea, helburua orain osasuntsu sentitzea baita.
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan genezake. Batetik askotan dirulaguntzen bidez hurbiltzen diren pertsona nagusiek bezeria potentzial nagusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira
|
mundu
hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu, duela urte batzuk hemen haurtzaindegi bat jartzea zorakeria irudituko zitzaigukeen, eta jadanik abian dago".
|
|
|
Guk geronek ondo geronena dugu haixea eta inguruan eta ingurumenean agintzen duenak hamabost axola. Diruari diogun beldurra nagusi, lurrak ia antzutzeraino pozointzen eta gure barrunbeak estoldatzartzat jotzen ditugun artean bada
|
mundu
honetan gosea mahaikide duten tokirik. Gosearen aurkako borroka bertena dagoen kutxazaina baina urrutiagora begira antolatutako estrategia jasangarrian zutabetzen dute han, batzuk.
|
|
|
Nahiz eta esaera zaharra ezezkoan egon, alegia, balizko olak burdinarik ez duelakoan, mirariak ere badira gure
|
mundu
honetan, guk geuk egiten ditugunak, gainera, eta egoera batzuetan badirudi baietz, balizko ola batetik burdina atera daitekeela. Horretan zegoen, bederen, 1971ko martxoaren 28ko ZERUKO ARGIAren bihotza.
|
|
|
Guk euskaldunok, ez dugu onartzen egungo antolaketa bihurri hori, Mikel Ugaldek lehengo batean esaten zuan bezala. Baiña
|
mundu
hontan" zezena" izateko haundi izan behar da. Beraz, txikiok (herrialde txikiok)" ziraun" izan beharretan gara.
|
|
|
Hinduen ustez
|
mundu
honek eskain dezakeen guztia topa daiteke hiri honetan. Eta arrazoi dute, baina zentzurik onenean zein txarrenean.
|
|
|
ETBrekin edo ez, beti da zaila
|
mundu
honetan murgiltzea. Gainera, ez dut inoiz telebistan lan egiteko asmorik izan.
|
|
|
Canal+ katearentzako egin izan dut lanen bat, baina ekoiztetxea abian jarri bezain laster, idatzi ditudan gauza gehienak pantaila handiko zinemari begira izan dira.
|
Mundu
honetan batzuetan laino tartean zaude eta bestetan lur azpian sakon. ETBrentzako egun lan egitea nahiko konplikatua da, irudiaren mundu honetan beti tentuz ibili behar zara.
|
|
|
Mundu honetan batzuetan laino tartean zaude eta bestetan lur azpian sakon. ETBrentzako egun lan egitea nahiko konplikatua da, irudiaren
|
mundu
honetan beti tentuz ibili behar zara.
|
|
|
Profesionalek erabiltzen dituzten pilotak berriz, ez dira zikintzen, behin eta berriz aldatzen dituztelako, eta orduan ez dago paretak zertan zuriz margotu behar. Beste alde batetik,
|
mundu
honetan telebista indar handiz sartu denetik frontoiak berde ilunez pintatzeari ekin diote, telebistaren estetikari (pilota eta paretaren arteko kontrastearen bila) eta psikologiari (berdea oso kolore lasaia, atsegina delako) egokitu asmoz.
|
|
|
Ez baikara sufritzeko jaioak.
|
Mundu
honetako nekeen ordaina beste munduko asean jartzen zuen erlijioaren ondaretzat edo, askok nahi genukeen baino zabalduago egon da gure artean sakrifizioaren laudorioa; horixe izan da gure maiseatzaileen kritika erraz eta merkeenetakoa ere, baina ez beti funtsik gabea.
|
|
|
Bizi dugun gizarte eta
|
mundu
honetan hutsune asko daudela sumatzen dugu. Hainbestetan aipatzen den demokrazia honek zuloak besterik ez ditu eta, finean, herriaren esku lukeen zerbait izan beharrean boteretsuenen esku dagoen tresna bat da.
|
|
|
Objektuez inguraturiko
|
mundu
honetan, objektuekiko gure erlazioaren bidez definituko gara. Ortegak nobelari buruz zituen ideiak errepikatuz, esan dezagun objektuak dauden lekuan, beraiei buruz hitz egitea alferrikakoa dela.
|
|
|
Geroago, Jacques Rigaut ek 1924 urtean eta Jean Cocteau k 1930.ean, beren pertsonaiak ispiluaren beste aldera bidali zituzten. Rigaut ek fantasma filosofikoa jarri zuen agerian, ispiluaren beste aldera igaro eta gauzak
|
mundu
honetakoak bezala zirela ikasi zuena, Cocteau ren" Olerkariaren odola" lanean badago arazorik beste aldera igarotzeko.
|
|
|
Bidaia linealaren eta biribilaren arteko paradoxarekin bukatzeko bakarrik dago bide bat:
|
mundu
honetako egoera garbi eta paradisuetakoetan sinestea...
|
|
|
funtzionarioak eta presoak.
|
Mundu
honetan Sarrionandiak bere autobiografia idatzi du, sortu du.
|
|
|
Ez da soilik errealitatea zatikatua dagoela, bada, neurri berean, zientziak (fisikak) ez duela mundua azaltzeko teoria unibertsalik, metafisikak indarrik ez duen munduan bizi garela. Eta zatiak agintzen du ziurtasunik ez orekarik ezagutzen ez duen
|
mundu
honetan.
|
|
|
Gero eta aldakorrago den
|
mundu
honetan ibiltzeko eta mundua ulertzen lagunduko diguten zeinuak interpretatu nahi ditugu.
|
|
|
Dena den, azaletik bada ere, garai hauetako nekropolienezaugarri orokorrak adierazten saiatuko gara. Beraz,
|
mundu
hau ezagutzeko lehenpausotzat har dezakezue hemengo artikulu hau.
|
|
|
Beharbada, bai. Orain baino lehenago aditua naiz literaturak ez duelamundua aldatzeko balio; gehien gehienez,
|
mundu
hau eramangarriagoa egitekodoi. Nik erran bezala izan ez bada ere, orain, bederen, inork ez digu aurpegiratzenahalko desgaraiko gertatu garenik edo geure inguruari ezikusia egin diogunik.Inork ez digu erranen engaiatu ez garenik.
|
|
|
Mundua ez da, Sokrate maitea, atzo goizekoa. Gu ez gara, gure belaunek hala adierazi nahi diguten arren, honen zaharrak, baldin eta nahikoa atrebentzia izango bagenu gure adina
|
mundu
honek bete duenarekin konparatzeko, eta litekeena da, aldi berean, honen gazteak ez izatea, munduak luze iraungo baitu, gaztetasun apartekoa dauka aurrerantzean. Mundua ez da, Sokrate maitea, atzo goizekoa, ezta bihar artekoa ere.
|
|
|
Ezinbestekoa deritzot, nere adiskidea, zuk diozuna barneratzea esan nuen. Honezkero jakin genuke, gu garela
|
mundu
honetan inoiz kontzepturik zailenetan aldrebestuenak pertsonatik pertsonara transmititzeko gai. Baina askotan, badirudi zenbaitek birtute hau ahantzi egiten dutela, eta beste bide bat erabiltzen dute, ziurrenez beste animaliena baino mespreziagarriagoa, indarkeria deitzen dugun hori, hain zuzen ere.
|
|
|
Isuritako petrolioak, pentsatu du hondarra eskuetatik astinduz, edozein herritako biztanle guztiak isuritako odolak baino gehiago balio baitu oraingoz merkatuan. Dirua, errepikatu du berekiko, hori duk
|
mundu
honetan zerri guztiak martxan jartzen dituen akuilua.
|
|
|
Guk euskaldunok fraile eskaleak deituko genituzke. Ez dute
|
mundu
honetan ondasunik. Zin egiten dute, pobre biziko direla.
|
|
|
Indio askorentzat
|
mundu
honetako konturik larriena arimen transmigrazioa, metenpsikosia da. Hots, hil eta gero zure arima beste gorputz batera aldatuko da.
|
|
|
Beraz, hobekiago edo gaizkiago, diru gehiago edo guttiago izateak,
|
mundu
hau erosoago edo neketsuago iragaiteak ez du haientzat guretzako bezainbat pisurik.
|
|
|
|
Mundu
honetako gorabehera asko inongo zuzenbiderik gabe jazotzen dela begitantzen zaie. Nahaste borrastea zuzentzen zergatik nekatu?
|
|
|
Bazterrak ongi arakatuz gero, Iztueta ez legoke hain bakarti. Hau izan zen, halaz guztiz, Larramendiren bidea saiatu zuena inork baino  lehenago eta areago,
|
mundu
honetako gauzak (dantzak zein erabateko  kondaira) tratatzeko. Gure egunotaraino begira egon gabe, horrexek erakusten digu Larramendi izan zela, lehenengo eta behin," aldiritarren" hizkuntza hiritartu nahi izan zuen euskaltzalea.
|
|
|
Lotsatuxe gelditu nintzen behinik behin, duela hogei urtetsu, Cabezon de la Sal en, han
|
mundu
honetarako eta besterako gidari zirenekin batean bazkaltzen ari ginenean. Aski bizirik zebiltzan politika nahastetara jo genuen azkenean, ez nire gogoz, eta horra non jakin nahi duten  nongoa edo nongotarra naizen ni; nik, berriz, isilune labur bezain nabari baten ondoan," Gipuzkoarra" erantzutea aukeratzen, hoberik ezean edo.
|
|
|
Niri, egia esan, Popper atseginago zait Adorno baino. Hori ez da iritzi bat baizik, baina, bataren eta bestearen iritzien gainetik, badirudi badela gure artean, Mendebaleko
|
mundu
honek XVI XVII. mendeetan biribildu zuen lehen iraultzari buruz, halako nahas mahas korapilaturen bat: Galileo aurrekoa, ez da Orixe bakarra izan gurean.
|
|
|
Azkeneko aldiz elkarrekin izan genuen hizketaldia datorkit gogora:
|
mundu
honetako gertariak, alegia, inurritegi bateko inurrien lanen gisa, asmoz eta buruz doazela ustekabeko ezbeharren batek nahasteka zoro bihurtzen ez ditueino. Horrelako zerbait dirudi Luisen heriotzak ere:
|
|
|
Bigarrenak, esan beharrik ez, zorrotzagoak dira lehenbizikoak baino. Ez da aski gure hizkuntzaren batasuna euskarak iraun dezan, ez hurrik eman ere; ez da aski, baina premiazkoa da, batasunik gabe ez baitu iraungo, bizi garen oraingo eta biharko
|
mundu
honetan. Batasuna eginik ere, gal daiteke; batasunik gabe galdua dago aldez aurretik.
|
|
|
Hor aipatzen nuen lurrikara etxean dugu orain eta nola ez genuke izango horrelakorik? Ez gaitezen gehiago
|
mundu
honetako, garai honetako munduko, ez diren Paradisu galduen bila ibil.
|
|
|
Besterik nahi luke:
|
mundu
honetan gaudeino denboraren joana gelditzea edo. Bere nortasuna desegitea nahi ote du?
|
|
|
Erlijio gaietarik kanpo Joanes Etxeberri Sarakoa abiatu zen behar zen bidetik, euskara latinaren irakasbide bihur zedin: jakina da garai horretan, eta baita gero ere, ezinbesteko tresna zela latina
|
mundu
honetakoen eta bestekoen berri jakingo bazen. Eta ekitaldi zuzenen eta gogorren honek hartu zuen erantzunik latzena, hotzena izan zelako.
|
|
|
Euskarazko lanen gaiak zabaltzen doaz. Batez ere, gero eta ugariago dira
|
mundu
honetako gauzez mintzatzen direnak eta elizgizon ez diren idazleak. Gogora datozkit orain Peru Abarca, Iztuetaren Guipuzcoaco  condaira (Gipuzkoako euskaldunei beren izaera eta arbasoen esanak eta eginak irakasteko asmoz ondua), Hiribarrenen Eskaldunac, eta abar.
|
|
|
Artista, halaz guztiz, ez dago edozein legeren gainetik. Bere eskuko den etikaren sortzaileak esan zuenez, eta ondorengo zuzen izan du Txillida, ez da deus
|
mundu
honetan eskubide osoz on dei dezakegunik, borondate ona izan ezik.
|
|
|
asozialak 9 dira, desorekatuak, odolzaleak, mafiosoak edo gaizkileak, eta abar. Hedabideek ekintza armatuen erakusketa pornografiko bat bideratzen dute, eta bat egiten dute honetan jendearen arreta ekar lezaketen albiste sentsazionalisten aldeko joera nagusiarekin, albiste saturazio ikaragarria bizi duen
|
mundu
honetan.
|
|
|
Intelektualen partaidetza" ikusgarritasunaren" paradigman, hau da, hedabideek politika neurri handi batean aurkezten duten paradigman, ez da berria, eta gure inguruan bertan tradizio handia zuen zutabe idazlea" news showman" hutsa bihurtzeak. Horretarako,
|
mundu
honetako erlazio kausalak ulertzen lagunduko diguten, teorian behinik behin, arrazonamenduen aldeko funtzioaren aurretik jarri behar dute demagogia, irain erraz eta ixkinerako trebetasuna.
|
|
|
Hola beraz mendez mende Eskualdunen itzuli mitzulier jarraikiz, ohartuko zira izana gatik Erromano, Moro, Angles, Español, Amerikano, Frantses, Eskualduna bethi gelditu dela Eskualdun. Eta nola jakiteak
|
mundu
huntako harat hunaten achalezko on gaitzen gatik, ororen buru, oro Jainkoaren goresterat ari direla, Jainkotiarra kampoko zerentzat ezazoltzen baitu, barnekoentzat aldiz atzartzen, halaber heien arbasoek jauntzi dituzten izenen oichtian aiphatu lerroa ikhusita, Eskualdunek bihar jauntziko dutenaz achola gutiago izanen dute, gehiago aldiz ethorkizuneko beren izanaz: Eskualdungoaz.
|
|
|
Eta bere ideiak pentsamendu bakarrarenak dira. Gaur ideiak beste merkantziak bezalakoak dira, teknozientziaren ikerkuntza (bioteknologia eta informatikarena, hain zuzen ere) eta informazioaren ekonomia (Nasdaq burtsa eta teleteknologiarena, kasu) merkatuaren motorrak direnetik8
|
Mundu
honetan leku gutxi dago betiko pentsamendu eta filosofiarako.
|
|
|
Platon pentsalari fundamentalista da, hau da, badenaren atzetik berau ahalbidetzen duen eta izateaz gain den bezalakoa izatea ahalbidetzen duen hori bilatzen du. Mendebaldeko kulturan egon den fundamentalismo modu agian famatuena, baina ez bakarra, kristautasuna izan da, bizi dugun
|
mundu
hau deskribatzen duena: ezerk kontra egin ezin dielarik aro batek besteari jarraitzen diola erakusten digu; edo nolatan gizakiak nahi ez arren hilkorrak diren halabeharrez, eta bizitzaren jabe direla bere buruari bizitza eman ez badiote ere; abisatzen digu munduak ere ezin izan duela bere burua sortu.
|
|
|
Hau da dagoeneko osaturik dagoen mundua. Zein alde da
|
mundu
honetan mugagabe eta zein mugatua. Mugagabetasuna honako gertakarietan sumatzen da:
|