|
2009
|
|
|
UNESCO Etxeko eta
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedrako Amarauna ikerlari taldeak Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak izeneko ikerketa burutu du.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak lankidetza hitzarmena sinatu dute gaur, ekainaren 23an, Bilbon. Hitzarmen horrek, euskara, euskal kultura eta, oro har,
|
munduko
hizkuntza ondarearen egoera ikertzeko, irakasteko eta zabaltzeko ekimenak gauzatzea du helburu. Biak elkarlanean arituko dira, bereziki euskararen normalizazioari buruzko proiektuak gauzatzeko eta Euskaltzaindiak euskararen arloan ezarritako arauak zabaltzeko.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri aitortzen diote euskararen eta, oro har,
|
munduko
hizkuntza ondarearen ikerguneak izatea. Horregatik, bi erakundeok lankidetza proiektu zehatzak bideratu eta garatuko dituzte, euskarari, euskal kulturari eta munduko hizkuntza ondareari buruzko irakaskuntza, ikerketa eta pedagogiaren eremuan.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri aitortzen diote euskararen eta, oro har, munduko hizkuntza ondarearen ikerguneak izatea. Horregatik, bi erakundeok lankidetza proiektu zehatzak bideratu eta garatuko dituzte, euskarari, euskal kulturari eta
|
munduko
hizkuntza ondareari buruzko irakaskuntza, ikerketa eta pedagogiaren eremuan.
|
|
|
Argitalpenen arloan, elkarlana bultzatuko da, eta baterako argitalpenak sustatuko dira, euskara, euskal kultura eta
|
munduko
hizkuntza ondarearen egoera ikertu, irakatsi eta zabaltzeko arloan.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak beren beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan hartuta, bi erakundeok hainbat egitasmo burutzeko konpromezua hartzen dute.
|
|
2010
|
|
|
Horren adibide dira honako ekimenak: 1) 2001ean Würm adituak argitaratutako Atlas of the World’s Languages in Danger of Disappearing, 2009an berriro argitaratua; 2) 2008 urtea mundu mailako hizkuntzen urtearen izendapena; 3) Hizkuntza aniztasunaren alde eta arriskupean dauden hizkuntzen biziraupenaren alde hartutako erabaki eta bideratutako ekimenak; 4) Euskal Herrian UNESCO Etxeak, IKUSPEGIk eta UPV/EHUko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedrak burutu dituzten zenbait ikerketa eta argitarapen. Horien artean etorkinen hizkuntzen inguruan egindakoak azpimarra daitezke.
|
|
|
2.1 UNESCOren ekimenak
|
munduko
hizkuntza ondarearen alde
|
|
2011
|
|
|
Bertan hitz egiten diren hizkuntzak.
|
Munduko
hizkuntza ondarearen UNESCO katedraren arduradunarekin mintzo gara, gure hizkuntzaz.
|
|
|
Honela irakurri dugu: " Katedraren helburu nagusia
|
munduko
hizkuntza ondarearen zaintzan laguntzea da, ikerketaren eta sentsibilizazioaren bitartez, eta, batez ere, nazioarteko elkarlan akademiko eta instituzionalaren bitartez". Ekarriko diguzu esaldi biribil hori zehaztasunera, faborez…
|
|
|
Bilbao: unesco etxea, Ikuspegi &
|
Munduko
hizkuntza ondarearen unesco katedra, upV/ ehu.
|
|
|
UPV/EHU – Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO katedra
|
|
|
Ikuspuntu tipologiko batetik, baina baita ere, adibidez, ikuspuntu soziolinguistiko batetik. Horretarako,
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak Azkue Fundazioaren bidez eskura jarri dituen hizkuntza leihoak tresna baliagarria dira (http://www.azkuefundazioa.org/web/ hizkuntz gutxituak/ hasiera). Gurean, adibidez, oso ohikoa izango da euskaraz gain, ikasleen etxeko hizkuntzak ere hizkuntza gutxituak izatea jatorrizko lurraldean.
|
|
|
Guraso etorri berriak ikasgelara gonbida litezke, euren jatorrizko hizkuntza komunitatearen berri eman dezaten, argazkiak edo bestelako baliabide audiobisualak erabilita.
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak Interneten dituen baliabideak oso erabilgarriak izan daitezke hemen: Munduko Hizkuntzen Amarauna World Languages Network (http:www.amarauna languages.com) eta Azkue Fundazioarekin elkarlanean ikusgarri dauden Hizkuntza Leihoak (http:// gutxituak/ hasiera).
|
|
|
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO
|
|
2013
|
|
|
2011ko udazkenean hitz bilketan sakontzen eta ēpera pedea phãdai sortzen jarraitu zen, baina interesgarriena, hainbaten, irakasle enberentzat diseinatutako prestakuntza ikastaroa izan zen. Horretarako, OREWA elkarte indigenak eta FUCLA unibertsitateak, Euskal Herriko Unibertsitateko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedraren laguntzarekin, Diplomatura de Etnolingü� stica deritzon 200 orduko ikastaroa diseinatu zuten, 2012an zehar gauzatzeko.
|
|
|
Salamancako Unibertsitatea, UPV EHUko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen
|
|
|
UPV EHUko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra
|
|
|
Egitasmo hau gauzatu ahal izateko aholkularitza eskatu zitzaion Euskal Herriko Unibertsitateko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedrari, Euskal Herriak bizi izandako esperientziagatik eta hezkuntzaren arloan euskara eskola sisteman txertatzean izandako arrakastagatik.
|
|
|
Garabide Elkarteak 2011n hartu zuen erronka, eta 2013an gauzatu ditu lehen urratsak tokian tokiko egitasmoa gauzatzeko: lau ikastaro antolatu ditu uztailean eta abuztuan
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedraren eta Durangoko Udalaren laguntzaz. Ikastaroak eskola materiala sortzeaz eta haur hezkuntzako metodologiaz izan dira, eta balorazio ezin hobea izan dute, bai nasa yuwe sustatzaileen, irakasleen eta ama laguntzaileen aldetik, zein Euskal Herritik bertara joandako irakasleengandik.
|
|
|
Haatik, Euskal Herriari begira zenbait ekimen abiatu ditu Garabide Elkarteak. Batetik, garapenerako lankidetzako eta euskalgintzako beste zenbait talderekin (UNESCO Etxea,
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, Soziolinguistika Klusterra) sentiberatasun kanpainari ekin dio, garapenerako lankidetzan lerro indartsu berri bat txertatzeko, Lankidetza linguistikoa eta identitarioa, hain zuzen. Horretarako, nazioarteko garapen lankidetzan hizkuntza irizpidea txertatzeko propoAndoni Barreña, Jon Sarasua, Kepa Matxain, Viviana González, Iñaki González, Aldegundo González, Joanes Igeregi eta Ander Bolibar – Garabide Elkartea eta lankidetza linguistiko identitarioa:
|
|
|
Hamburgoko eta Calgaryko unibertsitateetan egindako ikerketetan, etorkinen ikasketa prozesuak aztertu ditu, tartean irakaskuntzarik jaso ez dutenena ere bai. Bilbon da egunotan, EHUren
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak hizkuntzen ikasketari buruz antolatutako kongresuan. Irakaskuntzarik jaso gabe alemana ikasi duten etorkinen kasuak aztertu dituzu.
|
|
2014
|
|
|
Urte asko dira ordea, Chiapaseko haurren berriketei belarria jarrita dabilela. Euskal Herriko Unibertsitateko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak egindako biltzarrak gonbidatu zuen joan den udazkenean eta Bilbon egin genion elkarrizketa.
|
|
2015
|
|
|
Bere aurpegiak gogorarazten dituen arbaso indigenen miraz, nasa herriarekin topo egin, hizkuntza ikasteko prozesuan hasi eta nolabait bertakotu ondoren, nasa hizkuntza berreskuratzeko prozesuan eragile garrantzitsua da. Garabide elkartearekiko eta
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrarekiko harreman estuan, nasa eta euskal komunitateen arteko zubigile dabil azken urteotan.
|
|
2016
|
|
|
Hauek dira: Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Gipuzkoako Foru Aldundia, Donostiako Udala, UPV/EHU, Euskal Herriko Unibertsitateko
|
Munduko
Hizkuntzen Ondarearen UNESCO Katedra, Mondragon Unibertsitatea, Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Topagunea, AEK, Bai Euskarari Fundazioa, Hekimen eta Kontseilua, eta, Europako hizkuntzen aldeko sare nagusien artean, Mercator eta NPLD.
|
|
2017
|
|
|
Aldiz, ahozko erabileraren ohiko moldeak, arruntak, informalak, eta artistikoagoak nahiz formalagoak ere apenas lantzen diren gure eskoletan?. Itziar Idiazabal,. UPV/ EHEko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO katedrak 10 urte, eta 11 erronka?, Campusa (UPV/EHUko aldizkari elektronikoa), 2017.
|
|
2018
|
|
|
Azken hamarkadetan Euskal Herrian egindako lana ezagutzera ematea da erronka. Garabideko kidea da Mikel Mendizabal, eta baita EHUko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrako kidea eta Easo institutu politeknikoko irakaslea ere.
|
|
|
Ekimena ez da hutsetik sortua, hainbat erakunde dira tartean. Gasteizko Udaleko Gazteria eta Euskara Zerbitzua dira bultzatzaile, eta babesle, berriz, EHUren Arabako Errektoreordetza eta
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Laguntzaileetan da, bestalde, Oihaneder Euskararen Etxea.
|
|
|
(ITZIAR IDIAZABAL GORROTXATEGI Euskal Filologiako katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean eta
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedraren koordinatzailea)
|
|
2019
|
|
|
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, UPV/EHU
|
|
2021
|
|
|
Hirugarrenik, Inés Garcia Azkoaga eta Itziar Idiazabalek
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedraren (MHOUK) ibilbidea eta lan ildoak azaltzen dizkigute. UNESCOk lan ildo ezberdinak jarri zituen abian mundu mailan eta Euskal Herriko Unibertsitatearen baitan hizkuntza aniztasunaren sustapenean arituko zen Katedra sortu zen gurean.
|
|
|
Lan honetan, Katedraren ibilbidearen ildo nagusi horien aurkezpen laburtua (eta kritikoa) egin nahi dugu, beti ere, aurrera begira gure helburu eta ekimenak ahalik eta eraginkorrenak gerta daitezen, eta gure izena eta izana osatzen duen munduko hizkuntza ondarearen babeserako euskarri baliagarriak eskaintzeko asmoarekin.
|
Munduko
hizkuntza ondarea eta haren egoera ezagutzera bideratutako lanetatik abiatuko gara; ondoren, proposamen praktikoagoei begira, hizkuntza lankidetza eta garapen iraunkorra bateratzen dituzten egitasmoak Katedraren agendan nola lantzen ditugun erakutsiko dugu; hezkuntza eleaniztunaren
|
|
|
|
Munduko
Hizkuntzen Ondarearen UNESCO Katedra (UPV/EHU) itziar.idiazabal@ehu.eus
|
|
|
|
Munduko
Hizkuntzen Ondarearen UNESCO Katedra (UPV/EHU) ines.garciaazkoaga@ehu.es
|
|
|
Laburpena. Munduko hizkuntza aniztasunari buruzko ezagutza zabaltzeko eta partekatzeko xedearekin sortu zen Euskal Herriko Unibertsitateko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, 2006an. Denbora honetan jorratu dituen ildo ezberdinen berri ematen du artikulu honek, beti ere, hizkuntza ondarea eta, batez ere, hizkuntza gutxiagotuak babesteko baliagarriak diren ekimenak garatzera bideratu izan direnak, bereziki, garapen iraunkorrarekin bateratzen diren hizkuntza lankidetzaren eta hezkuntza eleaniztunaren inguruko ekimenak.
|
|
|
2006 urtean UPV/EHU eta UNESCO erakundeen arteko hitzarmenari esker sortu zen
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra (Katedra, aurrerantzean). Helburu nagusitzat hizkuntza aniztasuna, bereziki hizkuntza gutxituei buruzko ezagutza garatzea, prestakuntza, zabalkundea eta sentiberatze ekimenak elikatu ahal izateko.
|
|
|
• Euskal Herriko gizartea sentsibilizatzea, bereziki unibertsitateko giza talde osoa,
|
munduko
hizkuntzen ondareak galtzeko duen arrisku larriaren inguruan.
|
|
|
Lan honetan, Katedraren ibilbidearen ildo nagusi horien aurkezpen laburtua (eta kritikoa) egin nahi dugu, beti ere, aurrera begira gure helburu eta ekimenak ahalik eta eraginkorrenak gerta daitezen, eta gure izena eta izana osatzen duen
|
munduko
hizkuntza ondarearen babeserako euskarri baliagarriak eskaintzeko asmoarekin. Munduko hizkuntza ondarea eta haren egoera ezagutzera bideratutako lanetatik abiatuko gara; ondoren, proposamen praktikoagoei begira, hizkuntza lankidetza eta garapen iraunkorra bateratzen dituzten egitasmoak Katedraren agendan nola lantzen ditugun erakutsiko dugu; hezkuntza eleaniztunaren
|
|
|
Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) Nazio Batuen Erakundeak argitaratutako 17 helburu dira, etorkizun justuagoa eta jasangarriagoa lortzeko ibilbide orri moduan funtzionatu luketenak. Hizkuntza aniztasuna ez da ageri 17 helburu horien artean eta, horren harira,
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco katedrak U17+ 1 helburua proposatu du: Hizkuntza eta kultura aniztasunaren bermea.
|
|
2022
|
|
|
Hau da, garapen iraunkorrerako ereduen eta hizkuntza aniztasunaren babesaren arteko lotura banatu ezina dela interpretatzen du eta, hortaz, garapen iraunkorrerako aurrerapausoen artean euskararen indarberritzea ekarriko dutenak barneratzea ezinbestekotzat jotzen du (Baztarrika 2019). Hori dela eta, EEL Ereduak aintzat hartzen ditu, batetik, NPLD (NPLD 2015a) erakundeak osatutako Europako hizkuntza aniztasunerako ibilbide orrian eremu sozio-ekonomikoari dagokionean luzatzen dituen eskariak eta, bestetik, euskal ikuspegi batetik UPV/EHUko
|
Munduko
Hizkuntzen ondareari buruzko UNESCO Katedrak plazaratutako 17+ 1 Garapen Iraunkorrerako Helburuen planteamendua (MHOUK 2015), lekuan lekuko hizkuntzen babesa eta sendotze lana, –gure kasuan euskararen ingurukoa– Garapen Iraunkorrerako Helburuen (GIH) artean txertatu dadin.
|
|
|
Iturria: UPV/EHUko
|
Munduko
Hizkuntzen Ondareari buruzko UNESVO katedra
|
|
|
Berrikuntza sozial korporatiboaren ikuspegitik enpresek ekarpen esanguratsuak egin ditzakete kultura eta hizkuntza aniztasuna babesteko beren inguruneko erakunde zibil, publiko eta pribatuekin lankidetzan, proiektu kolaboratiboak eta partekatuak garatuz, esate baterako, garapen iraunkorraren alorrean. Adibidez, enpresek ekarpen esanguratsuak egin ditzakete UPV/EHUko
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedrak proposatutako 18 GIHaren alorrean ere berrikuntza sozial korporatiboa eta erantzukizun linguistikoa uztartuz (ikus 2 Atala).
|
|
2023
|
|
|
Ondoren,
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak bultzatutako tailerra egin zen: marrazki bizidunetan kontatutako bi ipuin bikoiztu ziren ahal izan ziren hizkuntza gutxituetara, Ane Murua (Binahi Akademy) eta Hala Bedi irratiaren laguntzarekin.
|