|
2001
|
|
|
Gorago adierazi dut, itxura batera, arrazoiketa pragmatikoa egiten zuela Xarritonek gerraren amaieraz, ez baitzuen nazien alderako gaitzespenik ageri, ez eta honen alde jokatzen ari zen Petainen alderako. Handik, euskaldunok ere gogo eta gorputz bizi izan dugun historiatik, bigarren
|
mundu
gerra ere bizi izan baitugu iparreko haurrideengogo gorputzetan, atera genezakeen irakaspena jaulki dut. Ikus dezagun zein zen garai honetan Iparraldean ideologia nagusia.
|
|
2002
|
|
|
Eskerrak Tharsis, Rio Tinto eta beste enpresa batzuek bussines egiten duten! Lehen
|
Mundu
Gerran ere ez zenuten parte hartu!
|
|
2004
|
|
|
Disko dendak zabaltzen hasi ziren orduan, baina ez zen denbora asko igaro I. Mundu Gerra heldu eta material faltak arazoak eragin zituen arte. II.
|
Mundu
Gerran ere arazo bera izan zen. Disko zaharrak ekartzen zituenari baino ezin zitzaizkion berriak egin.
|
|
2006
|
|
|
Gerrak iraun zuen bitartean, bere egunkaria frankisten bozeramaile sutsuena izan zen. Bigarren
|
Mundu
Gerran ere faxismo eta nazismoaren aldeko jarrera gartsua adierazi zuen «Garcilaso»k. Zer esanik ez Francoren garaian diktadurarekiko atxikimenduari dagokionez.
|
|
2009
|
|
|
Esan behar da gainera, partzialkeria hau ez zela gurean bakarrik azaldutakojoera. Bigarren Mundu Gerra baino lehen hasi eta Gerra Hotzaren hasierako beroaldia amaitu aurretik, hau da Espainiako gerran, baita
|
mundu
gerran ere, partehartze zuzena izan ez zuen belaunaldi berri bat sortu eta nagusi izatera heldu arte, gerraren zergatiak aztertzen jardungo zuten idazleek bakoitzaren arrazoiak etajustifikazioak emateari ekin zioten. Idazten zutena idazten zutela, Espainiakoborrokari buruz, mundu gerrari buruz edo Mendebaldeko erregimen demoliberaleneta Sobiet Batasunaren eta bere aliatuen arteko gatazkez aritu, ideologiak pisuhandia hartzen zuen historialarion eta publiziston lanetan.
|
|
2010
|
|
|
Etiopian hasi zen lanean berriemaile moduan, abisiniarren alde eta italiarren aurka. Bigarren
|
Mundu
Gerran ere izan zen.
|
|
2011
|
|
|
Estanisek Afrikako gerran ibilitako osaba bat zuen, Ollopenzukoa, gerrari buruzko mila istorio zekizkiena, Afrikako gerraz ez ezik lehen
|
Mundu
Gerraz ere; Estanisek anitzetan erraten zien lagunei militarra izan nahi zuela, eta hala, hartara ohitzeko edo, desfilatzen jartzen zituen mutilak maiz, makila fusiltzat harturik bizkar gainean, batean, ir mo!, jartzeko agintzen ziela; hurrengoan, aitzina!, bat eta bi, ezker eskuin, bat eta bi??; eta hurrengoan, gel di!?.
|
|
|
jazar zezatela eta harrapa iheslaria, bai edo bai??, baina honek, une hartan, lasterrari eman eta, hiruzpalau ordutako ihesaldiaren ondoren, entzun ere egin ziren esesleen hiruzpalau tiro ihesaldiaren lehenengo hamar minutuetan?, bikoteari arrastoa galarazi eta aitzina egitea lortu zuen: erran nahi baita, bere ihesean, gauetan bereziki gauzatua, zeruko izarrak gidari?, iparraldeko mendietara jo zuela Atilanok, makiekin bat egiteko; Bigarren
|
Mundu
Gerran ere aritu zen urtebetez, alemanen aurka, misio berezi batean, baita, gerra bukatu ahala, frantses herritartasuna eskuratu eta Frantzian bizitzea erabaki ere.
|
|
|
Virginia Woolf 1941ean hil zen, bere buruaz beste eginda. Between the Acts eleberria idatzita zeukan, argitaratzeko pronto, eta garaitsu hartan lagun batek bere biografia bat argitaratu zuen, baina oso harrera hotza egin zioten irakurleek. Bigarren
|
Mundu
Gerra ere hasia zen, alemaniarrek etengabe josi zuten bonbaz Londres, besteak beste Woolfen etxea suntsituz. Horrek guztiak ez zion batere lagundu idazlearen osasunari.
|
|
2013
|
|
|
Horrekin berresten dugu Xabier Altzibarrek dioena: mende hastapenarekin batera, «Zazpiak Bat» ideia ahuldurik gelditu zen, eta «Lehen
|
Mundu
Gerrak ere kolpe handia eman» zion. Iñaki Aldekoakkontraesana ikusi du Frantziako Errepublikak Elizaren kontra hartu neurrien ondotik, gerla garaian apaizek eta Eskualduna k Errepublika horrekin bat egitean, baina hori horrela izan zela onarturik, jarrera horrek Ipar Euskal Herriko laborarien kontzientzian funtsezko eragina izan zuela dio.
|
|
|
Lehen
|
Mundu
Gerraz ere idatzi zuen Hiriart Urrutik. Horregatik, haren testuak ere aztertuko ditugulako, beharrezkoa da idazle honen aurkezpena egitea, nahiz eta lehen ere zerbait aipatu dugun.
|
|
|
Aurkariek, gerla edo gatazka garaian, beti besteek gerla horretan egiten dutena kondenatzeko ohitura daukate. Hori gertatu zen Lehen
|
Mundu
Gerran ere. Bi arlotan egin zuen astekariak kritika nagusia:
|
|
2014
|
|
|
Alabaina, Hego Euskal Herriak ez zuen zuzenean bizi izan gerra hura, eta franko urruneko zerbait bezala sentitu izan du beti. Gauza bera erran liteke Bigarren
|
Mundu
Gerraz ere, baina Lehenak ez bezala, Bigarrenak, bederen, presentzia handia izan du zineman eta historia orokorreko orrialdeetan.
|
|
2019
|
|
|
Jakina, hauek badute beren alde iluna, kontranarratiba edo gertaera faltsuen ingeniaritza ere hor da, baina hau ez da orain sortutako kontua. Bigarren
|
Mundu
Gerran ere ingelesen MI5 zerbitzu sekretuek erabiltzen zituzten zurrumurru eta albiste faltsuak etsaiari aurre egiteko. Marc Argemi ren Rumores en Guerra liburu zoragarrian primeran azaltzen da hori guztia.
|
|
|
Emanaldiko denbora jauziek despistatu ez, eta garaiko Paris irudikatzeko ariketa egin dudalako. Euskaldunok II.
|
Mundu
Gerran ere gure ekarpena egin genuela entzutea maite dudalako. Edo Errastiren gidoian jasotako elkarrizketa bizietan erabilitako euskara zaindua eta euskalkien nahasmen dotoreaz gozatu dudalako.
|
|
|
Jakina da 1492an Espainiako Errege Katolikoek Granadako Erreinua konkistatu zutenean Euskal Herrian egindako suzko armak erabili zirela. Lehen
|
Mundu
Gerran ere erabili ziren gurean fabrikatutako armak dagoeneko bazeuden 40 bat enpresa. Eibar edo Soraluze izan dira armagintzarekin lotura estuenetakoa izan duten herriak, baina izan dira beste hainbat ere XX. mendean; urte luzez herri askoren diru iturri nagusia izan da sektore hau.
|
|
|
Orain. Eta baita Lehen eta Bigarren
|
Mundu
Gerren artean ere.
|
|
2020
|
|
|
Zauritua ere izan zen. Bigarren
|
Mundu
Gerran ere hartu zuen parte, eta gerran hil zen.
|
|
2021
|
|
|
Askok gero Asturiaseraino jarraitu zuten, edo Kataluniaraino, Frantziatik barrena, edo Madrileraino edo Terueleraino. Bigarren
|
Mundu
Gerraraino ere jarraitu zuten batzuek. Bigarren Mundu Gerra osteko erresistentziaraino ere bai, gutxi batzuek.
|
|
2022
|
|
|
Espainiako gerrak jo zintuzten, Bigarren
|
Mundu
Gerrak ere bai…
|
|
|
1933an Kontseilu Orokorrari sinadura andana bidalirik, gizonen sufragio unibertsala onartu zen emakumeena, Suitzan bezalatsu, 1970ean. 1936 gerran eta II.
|
Mundu
gerran ere neutral iraun zuen Andorrak, eta XX. mendearen bigarren erdian populazioa hamarkoiztu zuen, 85.000 biztanlera heldurik (Ikus: Història d´Andorra en onze claus.
|
|
|
Laster, bai Frantziak zein Erresuma Batuak beren soldaduei horrelako armak ematen hasi ziren eta beraiei buruzko erreferentziak ohikoak dira soldaduen eta ofizialen gerraosteko literatura lan autobiografikoetan. Lehen
|
Mundu
Gerrak ere soldadu mota berrien agerpena ekarri zuen, beren jardueren ezaugarriengatik soinean arma arinak eramatera behartuta zeudenak: hegazkinetako pilotuak, tankeetako tripulazioak edota metrailadore astunen erabiltzaile taldeak.
|
|
2023
|
|
|
Arrifeko Amesauron, Tauriten edo Al Hoceiman herritarren kontra bezala, aurretik Lehen
|
Mundu
Gerran ere erabili ziren arma kimikoak soldaduen kontra Europan: Ypresen, Loosen, Wiltejen… Gerra ura izan zen kloroaren, fosgenoaren eta iperitaren laborategi handiena, eta hainbaten arabera 90.000 hildako eragin zituen.
|
|
|
Ia ez du ilea mugitzen, eta hori egokia da alergia arazoak dituzten txakurren maitaleentzat. Duela hamarkada batzuk, schnauzer a ez zen lan txakur gisa bakarrik erabili nekazaritza inguruneetan; Lehen eta Bigarren
|
Mundu
Gerran ere erabili zuen Alemaniako armadak txakur militar gisa. f441️ Schnauzer erraldoiaren balizko jabeentzako aholkuak Schnauzer erraldoiak azkar ikasten du eta ondo erantzuten dio trebakuntzari, baina gomendagarria da aurretik esperientzia duten pertsonentzat.
|
|
|
Umeen etxeak antolatu zituzten eurentzat, eta espainolez irakasteko irakasleak eroan zituzten eurekin. Bigarren
|
Mundu
Gerra ere sufritu zuten, baina askok eta askok unibertsitate ikasketak lortzeko aukera izan zuten.
|