|
2001
|
|
|
Nolanahi ere, Txina OMCn sartzeak beste herrialdeei kezka sorrarazi die. Une honetan, Japoniakoa bezala, munduko ekonomia nagusiak atzeraldi batean daudenean, barne produktu gordina goraka doa Txinan urtean %7 baino gehiago haziz, eta
|
munduko
gainerako herrialdeetan, berriz, aurreikusten den hazkundea %2koa da. Txina munduko zortzigarren herrialdea da BPGari dagokionez, nahiz eta per capita errentaren alorrean 140 lekuan egon.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, osasunerako arriskua ez dago gehigarrietan, ezta transgenikoetan ere, Calvoren iritziz, “salmonelan” baizik. Legeria murriztailea Espainiako legeria oso murriztailea da elikagai gehigarrien erabilerari, hautapenari eta erabiltzeko baldintzei dagokienez, eta EBko eta
|
munduko
gainerako herrialdeetako araudira ezin hobeki egokitzen da. “Legeria egokia da, baina, agian, kasu eta eremu jakin batzuetan zaintza handitu litzateke.
|
|
2003
|
|
|
Europako eta
|
munduko
gainerako herrialde ugari dabiltza kezkati, beren ekonomietan igartzen den prozesu inflazionista (prezioen indizearen igoera) dela kausa. Beste herrialde batzuk, aldiz, agian garrantzitsuenak, edota jada kontrako egoeran daude, hots deflazioa dute (jaitsiera iraunkorra prezioen indizean), hala nola Japoniak, edota ia muga horretara iristeko zorian dira (egoera horretan dago Alemania nonbait, eta Estatu Batuak ere ez dabiltza urruti).
|
|
|
Etxebizitzen merkatuaren egoera egunetik egunera kezkagarriagoa da, ez bakarrik Euskal Herrian, baita Espainiako Estatu guztian ere, halako punturaino, non Espainiako Bankuak berak eta Nazioarteko Moneta Funtsak, beren banketxeen osasun finantzarioan kontsumitzaileenean baino interesatuagoak, publikoki agertu baitute beren kezka, burbuila immobiliario horrek eztanda egin eta prezioen bat bateko gainbehera gerta ez dadin, horrek azkenean entitate finantzarioak ere herrestatuko bailituzke. Ez dugu ahaztu behar burbuila immobiliario horiek banku krisi larriak sorrarazi izan dituztela, ez bakarrik Espainiako Estatuan(), non etxebizitzen prezioa %32 jaitsi baitzen, baita
|
munduko
gainerako herrialdeetan ere: Mexikon() %81 jaitsi zen, Herbehereetan (1982) %48, Kanadan (1983) %21, eta Irlandan (1985), Japonian (1992), Suedian (1992), Thailandian (1997) eta Malaysian (1998) %10 eta %45 bitartean beheratu ziren prezioak.
|
|
|
Azkenik, eta kasu honetan ordenak inporta du, Hirugarren
|
Munduko
gainerako herrialdeak dira, G77 taldearen inguruan bilduak. Horien aburuz, hitzarmenaberrikusi behar da, bere horretan uzteak hegoaldekoen kalterako izaten jarraitukoduelako.
|
|
|
Colonek lehen bidaian aurkitu zuen eta gure herrialdean sartu zuen. Zalantzarik gabe, AEBetako landare horrek
|
munduko
gainerako herrialdeei egiten dien ekarpena, jarduera pikantearen izendapen eta gradu guztietan, munduko gastronomia prestaketarik ezagunenetako bat da, kontsumitu eta estimatuenetako bat. Eltzekarien berezko osagaia Piperminak oso jaki ezagunak dira gure herrialdeko gastronomian, plater askoren gozagarri gisa erabiltzen baitira (janaria, haragia, arraina…).
|
|
|
“Premiazko neurririk hartu ezean, Australiako fauna eta flora bitxiaren zati handi batek desagertzeko mehatxuari aurre egin behar dio”, esan zuen Kevin Thomson ingurumeneko bozeramaile laboristak. Australiak,
|
munduko
gainerako herrialdeetatik urte askoan isolatuta egon arren, biodibertsitate bakarra du, eta animalia espezie bereziak ere bai, hala nola kangurua. Hala ere, bertako dozenaka espezie galdu ditu Europako animaliak, laboreak eta intsektuak sartu ondoren, Erresuma Batuak 1788an bere lehen espetxe kolonia ezarri ondoren.
|
|
2004
|
|
|
Espainiak kontsumitzen duenaren bikoitza kontsumitzen du, eta, ondorioz, hipoteka ekologikoa “jasanezina” izango da, eta “ezin izango dugu onartu”. Diagnostikoa WWF/ Adenaren Planeta Bizia 2004 txostenean agertzen da, eta
|
munduko
gainerako herrialdeei aplika dakieke, garapen mailaren arabera graduazio desberdinak izan arren. Hala, Espainiak, mendebaldeko herrialdea den aldetik, munduko ingurumen gastuaren batezbestekoa baino askoz handiagoa du, eta WWF/ Adenak baliabideen %20 egiten du.
|
|
2005
|
|
|
Bereziki, autoak erabilera pribaturako erabiltzeak garraioak eragindako co2 emisioen %83 hartzen du, eta proportzio hori handitu egiten da hiriguneetan, Ingurumen Ministerioaren datuen arabera. World Watch elkarteak ohartarazi duenez, Estatu Batuetako eredua, ia edozein pertsonak ibilgailu pribatua duena eta erabiltzen duena, ez da bideragarria, eta
|
munduko
gainerako herrialdeek haren jarraipena egiteak ingurumen krisi atzeraezina dakar. “Gaur egungo emisioak zazpi aldiz biderkatuko balira, eta hori izango litzateke eredu iparramerikarraren eta Europa aberatsaren hedapenak ekarriko lukeena, bizitza ezinezkoa izango litzateke.
|
|
2006
|
|
|
Espainiako gidabaimenak Europar Batasunean bidaiatzeko balio du, baita Espainiak hitzarmena sinatuta duen herrialde guztietan bidaiatzeko ere: Andorra, Aljeria, Argentina, Bulgaria, Bolivia, Brasil, Kolonbia, Kroazia, Txile, Ekuador, Filipinak, Guatemala, Maroko, Peru, Paraguai, Dominikar Errepublika, San Salvador, Serbia, Turkia, Tunisania, Ukrainia, Uruguai eta Venezuela
|
Munduko
gainerako herrialdeentzat nazioarteko gidabaimena izan behar da. Eskaera egiteko, Trafiko Zuzendaritza Nagusira jo behar da.
|
|
|
«Politikariek publikoki hitz eman zuten osasun publikoa beti interes ekonomikoen gainetik egongo zela, eta, berez, hori ez da gertatzen», deitoratzen du. Zergatik da HIESa Espainian eta beste herrialde garatu batzuetan gaixotasun kronikoa eta
|
munduko
gainerako herrialdeetan gaixotasun hilgarria? 1997an hasi zenetik, HIESaren Munduko Kanpaina helburu argi batekin sortu zen:
|
|
|
Beste herrialde batzuetara ere ezin da deitu. “Lineak birdoitu ditugu, eta dagoeneko ez gaude hain kaltetuta”, Txinako telekomunikazio sareak eta
|
munduko
gainerako herrialdeak lotzen dituzten itsaspeko kable optikoen hausturaren ondorioz, adierazi zuen China Unicom en bozeramaile batek, linea finkoko bigarren operadore nazional nagusiak. Bestalde, Txina Netcom ek, Espainiako telefonia finkoko enpresa handienak, adierazi zuen bere langileek “48 orduz lan egin dutela larrialdietarako prozedurak abian jartzeko; beraz, komunikazio asko berreskuratu dira”.
|
|
2007
|
|
|
2006an, 2006ko azarora arte indarrean egon den ‘Gurutzatze argiak biziak salbatzen dituzte’ kontsulta dokumentua kaleratu zuen, neurria lehenbailehen sartzeko interesa duten alderdien proposamenak biltzeko.
|
Munduko
gainerako herrialdeetan, hamar herrialdek ezarri zuten arauaren indarraldia: Kanada, Uruguai, Estatu Batuak, Argentina, Kolonbia, Txile, Brasil, Paraguai, Israel eta Japonia.
|
|
|
“Ahalik eta azkarren izatea espero dugu; izan ere, umetoki lepoko tumoreak eragin txikia duen arren, emakumeen ugaltze aparatuko minbizia da prebenitzeko hautagai bakarra”, adierazi zuen sailburuak. Euskal Herriko emakumeen artean, zerbixeko minbizia “zortzigarren intzidentzia da, eta
|
munduko
gainerako herrialdeetan bigarrena”, Inclán en arabera. Osakidetzak txertoa jarri nahi die 13 urteko gazteei.
|
|
2008
|
|
|
Ohiko sistema analogikoan kanal bat sartzen den lekuan, sistema digitalari esker lau inguru sar daitezke. Horrek eragin du Europa osoan, eta
|
munduko
gainerako herrialde aberatsetan, LTDa bultzatzea azken hamarkadan. Gainerakoak, pobreak, motelago dabiltza, baina luze gabe iritsiko zaie txanda.
|
|
|
Beraz Azkue ez da Caro Baroja bezain kategorikoa euskaldunak folkloreari dagokionez europarrak direla esatean, baina duda gabe euskal folklorea europar testuinguruan kokatzen zuen. Eta esan bezala, Azkueren konparazioa ez zen nahitaez esklusiboki Europara mugatzen, baizik
|
munduko
gainerako herrialdeetara ere heda zitekeen, nahiz denbora faltak esparrua Europara murriztera behartu.
|
|
|
Orain, gasolina gero eta garestiagoa denez, erreserba horiek ateratzeko ideia berriro planteatzen da. Aldeko eta kontrako argudioak eredu paradigmatikoak dira
|
munduko
gainerako herrialdeentzat: petrolio gehiago ala energia berriak?
|
|
|
Berotegi efektua eragiten duten gasen emisioak gehitzea edo espezie inbaditzaileak hedatzea dira nazioarteko garraioaren ondorio negatiboetako batzuk Kasu batzuetan, bidaia luze eta bitxiak egiten dira, The New York Times egunkariko artikulu batek agerian uzten zuenez: bakailaoa Norvegian dago, Txinara bidaltzen da xerratan egiteko, eta Norvegiara itzultzen da
|
munduko
gainerako herrialdeetara eraman dezan; limoi argentinarrak Espainiako toki beretan saltzen dira, tradizioz zitriko horiek ekoizten dituztenak; Kenyako ilarrak dira, eta Europako fruta erdiak saltzen Joan etorri horien aurrean, “localtarianoek” beren hurbileko esparruan egindako produktuak kontsumitzea proposatzen dute. Dieta horren jarraitzaileek diote ingurumen, osasun, elikagai eta ekonomia abantailak askotarikoak direla:
|
|
|
Iazko abuztutik aurtengo iraila bitartean, bi hilean behin exekuzioak egiteko ohitura abiarazi zuen Hatoyamak.
|
Munduko
gainerako herrialdeetan exekuzio kopurua behera egiten hasia zenean, Japonian gora egiten hasi zen hari esker. –Heriotza zigorrak krimenen aurkako funtzio prebentiboak betetzen ditu?, esan zuen kargua hartu berritan.
|
|
|
3) Europako goi mailako hezkuntza eremua erakargarri egitea
|
munduko
gainerako herrialdeentzat.
|
|
2009
|
|
|
Lehen hiruhilekoan, turistak Espainiara iristen direnean,
|
munduko
gainerako herrialdeetan baino bi aldiz gehiago joaten dira.
|
|
|
Neurri hauekin batera, hiritar zibilei eskatzen diegu, ahal duten neurrian, erabateko boikota egin diezaietela Israelgo Estatua ordezkatzen duten produktu eta kultur edo kirol ekitaldi guztiei,
|
munduko
gainerako herrialde guztiak bezala nazioarteko legalitateari atxiki arte, eta palestinarren aurkako politika arrazista eta baztertzaileak bertan behera utzi arte. Era berean, euskal enpresei eskatzen diegu Israelekiko merkataritza loturak badauzkate, bertan behera utz ditzatela.
|
|
2010
|
|
|
Estrukturalismoak, herrialde azpigaratuek duten izaera ekonomiko ahula etaheterogeneoa eta lurralde garatuekin duten etengabeko borroka azpimarratzenzuen. Nazioarteko Lanaren Zatiketa klasikoaren ondorioz, AEBek eta Europakmundu mailaren zentroa osatzen zuten eta Latinoamerikak zein Hirugarren
|
Munduko
gainerako herrialdeek, ordea, periferia. Beren azterketa historikoan azpimarratzen zuten heredaturiko ekoizpen egiturek Latinoamerikako ekonomien dinamika baldintzatzen zutela, eta zentroko herrialdeen portaeretatik urruntzen zituztela.
|
|
|
‘Science’ en artikulua sinatu duten zientzialarien arabera, ustiategi horien kopurua mundu osoan hazi da, eta garatzeko bidean dauden herrialde askotan neurri handi batean handituko dela aurreikusten da. Ikertzaileek Estatu Batuetako Gobernuari eskatu diote luzamendu bat egin dezala meatzaritza mota horren baimenak blokeatzeko, eta, hala, eredu bihurtu dadila
|
munduko
gainerako herrialdeentzat. Energia merkea bilatzeak ezin ditu arriskuan jarri pertsonen osasuna eta ingurumena.
|
|
|
Orain, Google TV garatzen ari da Google, edukiak on line etxeko aretora eraman ditzakeen ekimena. Hala ere, ohikoa denez, oraingoz Estatu Batuetan bakarrik ezarriko da, eta ez du datarik
|
munduko
gainerako herrialdeentzat.
|
|
2011
|
|
|
Europako debekuarekin fini izan balitz asbestoarena, orain arte erabilitakoaren ondorioak geldituko lirateke, une oro azaltzen ari diren mesotelioma eta kantzer berriak. Baina kontua da
|
munduko
gainerako herrialde gehienetan legezko izaten segitzen duela, askotan betiko izen zaharrekin, Eternit bera tartean.
|
|
|
Berriro eskolara joateak autoestimua handitzen du, prestakuntza eta bizi kalitatea hobetzen ditu, eta, aldi berean, lan merkatuan lekua egitera bultzatzen ditu.
|
Munduko
gainerako herrialdeetan, erakundeak eta GKEak ere lanean ari dira hezkuntzara iristen diren emakumeen tasa handitzeko.
|
|
|
Japonia, tsumamien eta lurrikaren kontra prestatutako herrialdea Hondamendi naturalei erantzuteko
|
munduko
gainerako herrialdeek jarraitu luketen eredua dira japoniarrak. Lurrikara erregistratu zen unean bertan, 8,9 graduko Richter, Japoniako Meteorologia Agentziak (JMA) alerta gailua jarri zuen martxan.
|
|
|
Zientzialariek zaintza sismikoko sare bat dute eta arrisku mapak egiten dituzte. Sustapen Ministerioaren mendeko Geografia Institutu Nazionalak (IGN) Espainiako eta
|
munduko
gainerako herrialdeetako azken hamar egunetan erregistratutako lurrikarei buruzko datuak eskaintzen ditu bere webgunean, baita Iberiar Penintsulako eta inguruko sismikotasun mapei buruzko txosten sismikoak ere. Iragarpen fidagarriak egiteko, Topo Iberia jarri da martxan.
|
|
|
Errege Dekretu berri batek Itsas Inguruneko Parke Nazionala eta haren biodibertsitate handia zaintzera behartuko ditu erakundeak. Berri ona izan arren, hainbat erakunde ekologistek gogorarazten dute Espainia eta
|
munduko
gainerako herrialdeak urrun daudela itsasoa babesteko konpromisoak betetzetik: munduko ozeanoen %0, 6 baino ez dira AMP.
|
|
|
Arma nuklearrak beste herrialde baten aurka erabili dituen eta puskaz arma biltegirik handiena daukan estatuko herritarra naiz. Gure gastu militarrak
|
munduko
gainerako herrialde guztiek batera dituzten adinakoak dira. Hala ere, esaten didate (baita zuei ere) Amerikak duela" suntsipen masiboko armak" zabaltzea galarazteko erantzukizuna, eta horrek barne hartzen du egoskorrak inbaditzeko" eskubide" bereganatua.
|
|
2012
|
|
|
Azterlanaren arabera, gailu mugikorrak Internetera konektatzeko gehien erabiltzen dituzten erabiltzaileak estatubatuarrak dira (%8, 59). Alde horretatik, espainiarrak
|
munduko
gainerako herrialdeen batez bestekoaren oso azpitik daude (%4, 05). Hego Amerikan ere, mugikorretatik Internetera sartzen diren erabiltzaileen portzentajea txikia da (%2, 88).
|
|
2013
|
|
|
|
Munduko
gainerako herrialdeak 4.349.911% 8,34
|
|
|
b)
|
Munduko
gainerako herrialdeetan ere halako garrantzia izan al dute animaliek. Irakurri eta entzun arretaz" Kultura eta bizimodu bitxiak" testua, eta esan zergatik duten Indian behiekiko jokabide hori.
|
|
2014
|
|
|
Beste konpainia batzuek, hala ere, nortasun agiri baten beharra adierazten dute. Agiri hori NAN (Schengen espazioetako herrialdeetara bidaiatuz gero) edo pasaportea(
|
munduko
gainerako herrialdeetara) izan daiteke. Onena da, beraz, konpainiaren web gunean informatzea eta arduradunekin harremanetan jartzea edozein zalantza argitzeko.
|
|
2015
|
|
|
|
Munduko
gainerako herrialdeek soilik 8.442 siriar hartzeko eskaintza egin dute... NBEn errefuxiatuen babeserako erakundeak zentsatuta dauzkan eskarien %2, 2!
|
|
|
YOutube web orri bat da, multimedia edukiari eskainia. Bertan, erabiltzaileek beren bideoak igo ditzakete, eta
|
munduko
gainerako herrialdeekin partekatu. Gainera, Google bilatzailearen eta Facebook sare sozialaren ondoren munduan gehien bisitatzen den hirugarren webgunea da.
|
|
2016
|
|
|
Datuek diotenez, ez, behintzat, barietateari dagokionez.
|
Munduko
gainerako herrialdeek Arabica espeziearen %75 inguru hartzen dute, eta Robustaren %25 (kalitate gutxienekoa): Espainiako kontsumoa, Arabica espeziearen %36 da, eta Robusta barietatearen %64 Barietate merkeenaren kontsumo handiko datu horren aurrean, garbi dago erretzen ari den kafe kopurua altua dela.
|
|
|
Sare sozialek ama edoskitzaileei laguntzea «Gizarte sareek laguntza erabakigarria ematen diete ama edoskitzaileei». Horixe baieztatzen du Nazio Batuen Funtsak (UNICEF) Txinan zer gertatzen den adierazten duen dokumentu batek, nahiz eta baieztapen hori
|
munduko
gainerako herrialdeetara zabaldu daitekeen. Organismoak dio Asiako herrialde horretan zenbait faktorek (adibidez, amaren esneari buruzko uste okerrak), edoskitzea bultzatzen duten instalazio publikorik ezak, amatasunagatiko bajak iraupen txikia izateak edo formulen merkatuaren erasoaldiak presio handia eragiten dietela amen amari.
|
|
|
Eta" hazkunde eta berrikuntza" sasoian murgilduko direla esan du: " Ekonomia indartsuena izango dugu". Bestalde,
|
munduko
gainerako herrialdeekin ondo konponduko direla esan du," gurekin ondo konpontzeko borondatea" dutenekin. " Mundu guztia, nazioarteko herrialde guztiak, ondo hartuko ditugu, elkarlana bultzatuko dugu" esan du.
|
|
2017
|
|
|
Eta horrek protekzioaren logika indartu egingo du.
|
Munduko
gainerako herrialdeen erantzun erreaktiboa logika horretan ematen bada ondorioak aurreikusi ezinak dira.
|
|
2020
|
|
|
Adierazgarria da azken film horren kasua; izan ere, AEBetako Paramount estudio erraldoiak 50 milioi dolarreko aurrekontua bideratu zuen filmera, baina AEBetako zinema aretoetan harrera apala izan eta gero, ez zuen nazioartean estreinatu. Filma konplikatuegia eta intelektualegia zela argudiatuta, Netflix izan zen produktua
|
munduko
gainerako herrialdeetako ikus entzuleengana helarazteko bidea.
|
|
|
" Kyoton, beti herrialde garatuen gain jartzen zen isurketen erantzukizuna (1 eta 2 eranskinak).
|
Munduko
gainerako herrialdeek (Txina, Brasil, India...) sekulako ahalegina egin zuten horretarako. 1997an onartu eta 2005ean indarrean jarri zen, baina oso motz geratu zen eraginkortasunari dagokionez".
|
|
2021
|
|
|
Etapa lokal batetik abiatu dugu liburua, baina hori aldatuz joan da: azken urteotan, Balzateren moduko autoreak Berlinen daude
|
munduko
gainerako herrialdeentzat argitaratzen. Marraztea ez da liburu bat egitea soilik, hitzaldi batean marrazki bat egin dezakezu hitz egiten duzun bitartean, eta hori ilustrazioa da.
|
|
|
Infografiak eta ikus entzunezko edukiak ere izango dira, eta gai hauek landuko dira, besteak beste: zer den min neuropatikoa diabetesean eta, oro har, min kronikoa; nola aurre egin bi horiei edo zenbakiei, Espainiako eta
|
munduko
gainerako herrialdeetako min kronikoaren egungo egoera hobeto ezagutzeko.
|
|
|
Mazedoniarrek, harroak izanagatik, ongi zekiten beren herrialdea atabiko, tribal eta hutsaltzat hartzen zutela
|
munduko
gainerako herrialdeetan. Greziako estatu independenteen mosaikoaren barrenean, jakina, maila asko beherago zeuden atenastarren edo espartarren pedigriaren aldean.
|
|
|
Bestela esanda, gogoz kontra onartzen zituzten greziar klubeko kide gisa.
|
Munduko
gainerako herrialdeentzat, besterik gabe, ez ziren existitzen. Garai hartan, Ekialdea zen zibilizazioaren muina, historiak ongi argiztatua; eta Mendebaldea, barbaroak bizi ziren lurralde ilun eta basatia.
|
|
2022
|
|
|
Txinak badaki bere egonkortasuna eta garapena ezin direla egiaztatu
|
munduko
gainerako herrialdeetatik kanpo, baizik eta gainerako herrialdeekin komertzializatu, garatu eta trukatu behar duela. Gaur egun 120 ekonomia baino gehiagoren lehen bazkide komertziala da.
|
|
|
Mendebaldea eta Errusia lotzen zituen zilbor heste ekonomikoaren haustura atlantistari kontrajarriz, Moskuk Asiarako eta
|
munduko
gainerako herrialdeetarako bira indartu du, eta bazkideak topatu ditu bertan. Errusia ez dago ekonomikoki isolatua, areago, bere aliantzak indartzen ari dira, izan Eurasiako Batasun Ekonomikoa, Shanghaiko Lankidetza Erakundea edo BRICS antolakundea.
|
|
|
Herri txiki honetan, Euskal Herrian, nahiko ondo bizi zara
|
munduko
gainerako herrialdeekin konparatzen zarenean. Baina egia da, halaber, askoz hobeto bizi gintezkeela, kontua da egungo politikari legegileak konbentzitzea.
|
|
|
Nafarroa Europako estrategiarekin lerrokatuta dagoenez, pentsatzekoa da datozen urteetan Nafarroako sektore ekologikoak hazkunde handia izan dezakeela, bertze autonomia erkidego batzuetan, Europako herrialdeetan eta
|
munduko
gainerako herrialdeetan ematen diren kopuruekin bat etorriz.
|
|
2023
|
|
|
dagoeneko ez da hain low cost, eta guztiek ez dute izenean horrelako establezimenduak identifikatzen dituen “ fit” atzizkia. “Zerbitzuak ugaritu egin dira, Espainiako low cost berezi bat osatu arte,
|
munduko
gainerako herrialdeetatik nahiko desberdina, diseinu eta kalitate handiagokoa, klase kolektiboekin, nahiko onak diren aldagelekin…”, hausnartu du Rafael Cecilio Dreamfit kateko lehendakariak eta sortzaileak. “Hori dela eta, prezioak igo egin dira, hasierako 19,90 eurotik hileko 29 eurora.
|