|
2003
|
|
|
Zientzialariak ez daude ziur, baina adostutako ondorio nagusia da muturreko gertakari larri horrek agerian utzi dituela gaur egun eskualde mailan dauden eredu klimatiko eskasak. Eredu horiek ozeanoen eta atmosferaren parametro fisikoei buruzko milioika datu erabiltzen dituzte, eta erabilgarriak izan dira
|
mundu
mailako fenomenoak aurresaten direnean, baina klimaren ekuazio konplexua erabat korapilotsua da, eskualde mailako kliman aldaketak atzeman edo iragarri nahi badira. Aste honetan, “Nature” aldizkarian, zientzialari entzutetsuek muturreko fenomenoak iragartzeko behar adina eredu zehatzik ez dagoela nabarmendu dute; esaterako, abuztuan Europa ito duen bero bolada.
|
|
|
Liburu hori AstraZéneca Fundazioak sustatu zuen, eta atzo aurkeztu zen Valladoliden egiten ari den Adinekoen Erakundeen VI. Biltzar Nazionalean. Liburua aurkezteko mahai inguruan azaldu zenez, zahartzea, arazo bat baino gehiago,
|
mundu
mailako fenomenoa da, Espainiarentzat garrantzi berezia duena. Gaur egun, gure herrialdea da biztanle zaharturik gehien dituen munduko zazpigarren herrialdea.
|
|
2005
|
|
|
Areago:
|
mundu
mailako fenomenoa da gizon gazteen suizidio kopuru altua.
|
|
|
Arrantzak beste espezie batzuetan, hala nola mazopetan, duen eragina aztertuko dute. Arrantzaleen sareetan harrapatuta geratzen diren izurdeak, mazopak eta bestelako espezieak istripuz harrapatzea
|
mundu
mailako fenomenoa da. Ekologistek uste dute urtero 300.000 zetazeo inguru hiltzen direla munduko itsasoetan.
|
|
|
Lurraren berotze globalaz gain, adituek urtze hori azaltzeko beste arrazoi batzuez hitz egiten dute, hala nola jarduera bolkanikoaren aktibazio motela. Zoritxarrez, glaziarren urtzeak ez dio Kilimanjarori bakarrik eragiten,
|
mundu
mailako fenomeno bat da, ondorio lazgarriak izan ditzakeena. Hala, adibidez, Himalaiako glaziarrak abiadura azkarrean ari dira urtzen, eta horrek uholdeak eragin ditzake ibai askotan, eta horrek ondorio katastrofikoak izan ditzake.
|
|
2008
|
|
|
Izen bat, hizki bat: Q,
|
mundu
mailako fenomenoa. Ekaitzaren ostean, nolako ajea?
|
|
|
Munduan 27 milioi pertsona baino gehiago dira praktika horren forma tradizional eta berrien biktimak. Esklabotza herrialde aberatsei zein pobreei eragiten dien
|
mundu
mailako fenomenoa da, NBEk eta Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) ohartarazi dutenez. Gaur egun, 27 milioi gizon, emakume eta haur baino gehiago bizi dira egunero esklabo moduan.
|
|
2009
|
|
|
Hiru anaia gazte hauek
|
mundu
mailako fenomeno berezia sortu dute. Bi disko dituzte kalean, Jonas Brothers eta A Little BIt Longer, eta bi diskoek Erresuma Batuan Urrezko Diskoa eta AEBetan Platinozkoa lortu dute izan dituzten salmenta ikaragarriengatik.
|
|
2010
|
|
|
Hitzez hitz Entelman, R.F. k, Teoría de conflictos. Hacia un nuevo paradigma, Gedisa, Bartzelona, 2002, 16 eta 60 or. Gatazka
|
mundu
mailako fenomeno gisa aztertzen duen egile horren esanetan, jurisdikzioa oso bortitza da, nahiz eta «indar publikoaren izen aristokratikoa jaso». Sistema honen izaera bortitza azpimarratuko da bide jurisdikzionalaren emaitza aztertzean.
|
|
2012
|
|
|
Aurreko hamarkadetan ezagunak egin zaizkigun aktoreei Afrika eta Sobietar Batasuna izandakoaren herri indigenak gehitu zitzaizkion. Modu horretan, Laugarren Munduaren agenda eta identitate kolektiboa
|
mundu
mailako fenomeno bihurtu zen kontinente guztietara zabaldurikoa.
|
|
2013
|
|
|
Orduan, klaserik dirudunenentzat baino ez ziren. XX. mendean, baina, 70eko hamarkadaren hasieran, Miamin hasita, garraiobide berriak (besteak beste, hegazkina) agertu zirelako, masa turismoa
|
mundu
mailako fenomeno gisa sendotu egin zelako eta destinoen eta enpresen lehia areagotu egin zelako, gurutzaldiak beste gizarte maila batzuetako herritarren eskura ere jarri ziren, eta, gaur egun, esan daiteke edozein bidaiarirentzako moduko aukera bat direla. Era berean, gurutzaldien eskaintza bera ere dibertsifikatu egin da, prezioetan (luxuzko gurutzaontziak eta low cost direlakoak), iraupenean (astebetekoetatik hasi, eta ehun egun baino gehiagoan munduari bira ematen diotenetaraino, hala nola Cunarden Queen Elisabethk eta Queen Mary 2k egiten duten bezala), tematikan (gurutzaldi tematikoak), ibilbideetan eta destinoetan (Mediterraneoan zeharrekoak, Karibekoak, fiordoetakoak, etab.). Turismo jarduera hau asko hazi da azken urteotan (Munduko Turismo Erakundearen arabera% 8).
|
|
2017
|
|
|
Txantxetan esaten dut sinetsita nagoela hor mendiaren erdian semaforoa dagoela, eta berdea jarritakoan jendea trumilka iristen dela. Egia esanda, bidearena
|
mundu
mailako fenomenoa da, gero eta jende gehiago erakartzen du, eta faktore askoren eragina suma daiteke. 2016an 278.041 pelegrinek osatu zuten bidea, eta haietatik %55 Espainiako Estatutik kanpokoak ziren, gehienbat Italia, Alemania, Amerikako Estatu Batuak eta Portugaletik iritsiak.
|
|
2020
|
|
|
Nazioarteko komunikazio joera bertsuak gertatu ziren pandemiaren zabalpena gurera heltzean ere. Euskal komunikabideetan informazio kontsumoa ikaragarri hazi zen,
|
mundu
mailako fenomenoaren pare; batez ere online komunikabideak eta jada aipatu den telebistaren hazkundea gailenduz. Halaber, erabiltzaileek —gazte hartzaile digitalek nabarmennabarmen— sare sozialen eta plataformen kontsumora jo zuten, eta horrek IKTen erabilera masiboa eta ikus entzunezko edukien kontsumo ikaragarria eragin zituen.
|
|
|
Koronabirusak mantsoago baina bazetozen prozesuak bizkortu zituen, eta gorago aipatu moduan asko zabaldu zen ordainpeko OTT zerbitzuen harpidetzaren
|
mundu
mailako fenomenoa. Gure ikasleak ez ziren salbuespen izan.
|
|
|
Koronabirusak mantsoago baina bazetozen prozesuak bizkortu zituen, eta gorago aipatu moduan asko zabaldu zen ordainpeko OTT zerbitzuen harpidetzaren
|
mundu
mailako fenomenoa. Gure ikasleak ez ziren salbuespen izan.
|
|
|
Lehen aldiz aitortu zieten, publikoki eta inolako zalantzarik gabe, beren 40 urteko borrokak zentzu osoa zuela eta duela. Eta aitortza hori ez dator edonondik, nazioarte mailan gai horretaz (eta orokorrean, giza eskubideen urradurez), hau da, bortxazko desagerketez gehien dakien erakundetik baizik, NBEtik (Bortxazko Desagerketen Lan Taldeak dio mota honetako desagerketak
|
mundu
mailako fenomenoa direla, eta 43.000 kasu dituela jasota, 89 herrialdetan; seinale zerbait jakingo dutela aferaz).
|
|
2021
|
|
|
' La casa de papel' telesailak agurreko azken bost atalak estreinatu ditu. Alex Pina nafarrak gidatu du, eta
|
mundu
mailako fenomeno bilakatu da
|
|
2022
|
|
|
Tertziarizazio efektua deitzen zaio horri. Eta garrantzitsua da
|
mundu
mailako fenomenoa dela ezagutaraztea. Inplikazio zuzenak ditu enplegu eskarian adibidez", azaldu du Miren Estensorok.
|
|
2023
|
|
|
Bestalde, munduko hizkuntzen% 6 inguruk gutxienez milioi bat hiztun ditu, biztanleria osoaren %94; munduko hizkuntzen% 94, berriz, planetako biztanleen %6k bakarrik hitz egiten dute (Flores et al. 2020). Beraz, Sadembouo k eta Ngoumamba k azaldu bezala (2015), hizkuntza gutxituak biziberritzeko beharra
|
mundu
mailako fenomenoa da. Hain zuzen ere, 2000 urtean, Micheal Krauss ek iragarri zuen munduan hitz egiten diren 6.000 hizkuntzen% 90 desagertuko zela XXI. mendearen amaieran (Krauss, 2000 in Flores et al., 2020).
|
|
|
Eta norbaitek biak dituenean, fama eta prestigioa, beti dago norbait kanpoan saiatuko dena prestigio hori kentzen, sinetsarazten proiektu hori hutsik dagoela, jendea engainatu dutela. Adibide pila daude
|
mundu
mailan fenomeno honena, eta ez da egia. Gainera, batzuetan estetikaren gaia ere engantxatu egiten zaigu pixka bat.
|