|
2000
|
|
|
Luis XII.aren ordenantza hura baztertzearen ondoriozko gertakaririk beltzena Bordelen ezagutu zen 1609 urtean. Pierre Lancre epaile zelarik, frantsesik ez zekiten ehunen bat euskaldun
|
emakume
sorgintzat epaitzean. Ulertzen ez zuten hizkuntzan zigorpeturik:
|
|
|
Kontuan izanik giza eskubideak ez ezagutzearen eta gutxiestearen ondorioz, giza kontzientziari irain egiten dioten basakeriak gertatu izan direla; eta gizon
|
emakumeek
, beldur eta gabezia orotik aske, hitz egiteko askatasuna eta sinesmen askatasuna izango dituzten munduaren etorrera aldarrikatu dela gizakiaren helburu nagusi;
|
|
|
Kontuan izanik Nazio Batuetako kide diren herriek gizakiaren oinarrizko eskubideetan, gizakiaren duintasun eta balioan eta gizonen eta
|
emakumeen
eskubideen arteko berdintasunean duten fedea tinko azaldu dutela Agirian; eta, askatasunaren ikuspegi zabalago baten barruan, gizarte aurrerakuntza sustatzeko eta bizitza maila jasotzeko erabakita daudela adierazi dutela;
|
|
|
1 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute.
|
|
|
6 artikulua. Edozein gizon
|
emakumek
du, nonahi, lege nortasundun dela aitor diezaioten eskubidea.
|
|
|
7 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak berdinak dira legearen aurrean eta denek dute, bereizkeriarik gabe, legezko babesa izateko eskubidea. Denek dute Adierazpen hau hausten duen edozein bereizkeriaren aurka eta bereizkeria horren eragileen aurka babes berbera izateko eskubidea.
|
|
|
8 artikulua. Pertsona orok du Konstituzioak edo legeek gizon
|
emakumeei
aitortzen dizkieten oinarrizko eskubideak hausten dituzten ekintzetatik babesteko, norbere herrialdeko auzitegi aginpidedunetan errekurtso eraginkorra jartzeko eskubidea.
|
|
|
16 artikulua. 1 Gizonek eta
|
emakumeek
, ezkontadinetik aurrera, ezkontzeko eta familia eratzeko eskubidea dute, arraza, herritartasun edo erlijioagatiko inolako mugarik gabe; eta, ezkontzari dagokionez, eskubide berberak dituzte bai ezkonduta jarraituz gero eta bai ezkontza lotura ezabatuz gero ere.
|
|
|
–Pluralismoa? aldarrikatzen dutenen alderdikoa den Bizkaiko
|
emakume
batek esan zuenez, euskara ikastea zaila omen da eta gainera ez omen da hizkuntza erabilgarria(, el euskera, es difícil de aprender y de muy poca utilidad práctica?, bere hitzetan). Ez da konturatzen edo ezin da konturatu, euskaldunok Frantzia eta Espainiaren arteko muga igarotzeaz bat, anaikiro agertzen garela euskarari esker.
|
|
|
ONUren Giza Eskubideen lehen Artikuluak argi eta garbi dio: . Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute?.
|
|
|
Esnatu da gure gizona! –entzun zion zuriz jantzitako
|
emakume
bati– Zer moduz sentitzen zara, txapeldun hori?
|
|
|
gaur ez zegoen. Berarekin berba apur bat egiteko gogoa nuen, baina txabolako atean jo eta gero inoiz ikusi dudan
|
emakumerik
zaharrena agertu zaigu. Mesfidati aritu da, uzkur.
|
|
|
|
Emakumeak
gehiago atzeratu zituen
|
|
|
"
|
Emakume
kontuak, beraz". Ordura arteko elkarrizketa osoa hiru hitz horietan laburbildu zuena Txemaren lagun berrietako bat izan zen, Legg, hiruretatik zaharrena.
|
|
|
Ordura arteko elkarrizketa osoa hiru hitz horietan laburbildu zuena Txemaren lagun berrietako bat izan zen, Legg, hiruretatik zaharrena. Koadrodun txapel bat zeukan jantzita, eta"
|
emakume
" hitza aipatzen zuenean laztan egiten zion mahai gaineko edalontzi luzeari. " Ez lizuke horrek buruhausterik sortu behar, motel.
|
|
|
Hain txarra al da ba? Izan ere, famatua egin zen nire astakeria hura, eta orduan ze
|
emakumek
izango du nirekin juntatzeko balorea. Baina beno, kontua da pokerrean oso garai txarra ari nintzela pasatzen, eta Allis kabroi hori nire egoeraz aprobetxatu zela.
|
|
|
Engainatu egin zenuen eta kito. Gizonek titi parea behar dugun bezala,
|
emakumeek
buru pixka bat nahi dute, eta zure inteligentzia, Legg, aspaldi ito zen zerbezatan".
|
|
|
Aurtengoan zirkua izango ziren. Gizon indartsua,
|
emakume
bizarduna, domatzailea, aurkezlea, pailazoak, malabaristak, lehoiak edo bala gizona. Gure mutikoari nano bufoia tokatu zitzaion.
|
|
|
Dohainik bidaiatzea maite dutenen, dugunon, merkatu bat ematen zuen Kilkennytik abiatuta Cashelera zihoan bide hark: gazte bat hemen, erosketak egiterakoan goiztiar ibilitako
|
emakume
edadetu bat harago, motxila handi bat bizkarrean zuen betaurrekodun despistatua urrunago. Ni azkenetakoa heldu naiz, baina hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik.
|
|
|
Agian hainbeste fijatu zen aspalditik ikusi gabeko hartan, non ez zuen beste inor ikusi kalean. Hori izango zen beharbada, baina zena zela ere, nahiko bakarrik sentitu zen
|
emakume
hura aurkitzean.
|
|
|
Kostata baina, azkenean adinean sartutako bikote batek hartu gaitu. Motxila biak maletategian sartu eta Cork hirirantz abiatu gara Fiesta gorri zaharrak uzten zuen abiadan, edo, zehazkiago, bolantean zihoan atsoak (bai, bai,
|
emakumea
zen gidaria) komenigarri ikusten zituen 30 MPHetan. Mile per hour, Bitakoratxo, mile per hour.
|
|
|
|
Emakumeak
gehiago atzeratu zituen
|
|
|
Ireki nuen meza liburua eta bi marrazki haiek ikusi nituen: ezkerreko orrian hamar harroineko zubi bat zegoen, hamarrak numeratuak eta hamar manamenduak signifikatzen zituztenak; zubi azpian infernu izugarri bat zegoen eta zubitik gizon
|
emakumeak
eta neska mutilak zihoazen, xuxen baino xuxenago, bekaturik egin ez zutelako eta zubia, halatan, osorik zegoelako; eskuineko orrian, berriz, antzeko marrazkia zegoen, baina zubiak zartatuak eta hautsiak zituen pilareak eta harroinak, eta zubia goiti beheiti zihoan, baita zubitik zihoazen jendeak ere, infernuko garretarat... Eta nik, istant batean, goiti beheiti zihoazen jende haien artean ikusi nuen neure burua, eta are gehiago asaldatu nintzen...
|
|
|
—Hi izarrei beha bizi haiz, eta ez ote dakik, bada, ezen
|
emakume
bakoitza konstelazio bat dela eta konstelazio bakoitzak bere denbora behar duela, izarrik ezkutuenen berri jakiteko.... Baina hik jakin huke Kasiopearen historia, zeren, oker ez banago, prezeptore jaun Marcelek kontatu baitzigun behin batean...
|
|
|
Eta ahalketu egin nintzen. Baina, neure zelataldiaz ahalke banintzen ere, ez naiz nehoiz ere damu izan orduan egin nuenaz, zeren gizon
|
emakumeen
arteko harremanen munduan loreak eta harri preziatuak ez baitira egunorozko kontuak, eta eszena labur hura, aldiz, diamante landu bat bezala oroitzen dut, bere baitan eguzki tipi bat gordetzen duena eta denboraren urrunetik, oraino ere, noizbehinka, izpi distiratsuren bat igortzen didana.
|
|
|
Eta halaxe egon nintzen egun osoan, eginkizun hura burutik kendu ezinik —iduri batek emaiten zidan bihotz, haatik: dukearen eta kondearen emazteek eta
|
emakume
haiek guztiek jarri behar zuten aurpegiak, sugea erakutsi bezain fite: nik hartu behar nuen orduan satisfazionea eta atsegina, baldin humoreak ohiz kanpoko neurrian nahastekatzen ez bazitzaizkidan, eta baldin, nahastekamenduaren ondorez, itsutzen ez banintzen eta burua galtzen, urduritasunaren urduritasunaz...! —, harik eta afal aitzinean osabarekin berriro bildu nintzen arte, hondar prestakuntzetan.
|
|
|
Arrosa gorri batzuek apaintzen zituzten aldarea eta aldare inguruko paretak, eta haien lurrina argizari zein intsentsuarenarekin nahasten zen, usain lodi baten osatzeko, zeinak baitzirudien ezen aditu ez ezik ukitu ere egin zitekeela, hain baitzen hertsia eta astuna; eta hain zen sarkorra, bertzalde, non burmuinetako zokorik zokoenetaraino barneratzen baitzen, zentzuaren eta adimenduaren kasik zorabiatzeraino. Eta jaun inkisidoreak, apez laguntzaileek eta eliz mutilek jantzirik elegantenak erakusten zituzten, baita eliztarretarik anitz gizon eta
|
emakumek
ere, zirimoniaren handitasunaren osagarri. Guztia baitzen han handia eta arrandia, eta guztiak baitzuen jaiaren eta festaren kutsua, Egiaren Egun Egiazkoan.
|
|
|
"... Badakizue ezen deabruak mila forma har ditzakeela, eta
|
emakume
baten iduripean ager daitekeela batean, herensuge batenean bertzean; edo katu beltzaren iduria har dezake gaur, eta bihar, berriz, txakur zuri baten gorputzean sar daiteke, hemen Urbiainen gertatu den bezala. Zeren Luthero hil zen, Jainkoak infernuratu zuen, eta orain harat eta honat dabilkigu hura, Luziferren legioekin deabru bihurturik eta jendea bereganatu nahirik.
|
|
|
Eta osaba hala zegoela, eta ni hari beha nengoela, begiak malkotan, gizon
|
emakume
odol gose haiek guztiak maradikatu nituen berriro behin, bi aldiz, mila aldiz... harik eta jendartetik emazteki bat aitzinatu zen arte: osabaganat zihoan lasterka eta hatsangaka, erdi nigarrez, eta, hura ikusi nuelarik, gibeletik iltki nintzen ni ere.
|
|
|
Eta zer egin nezakeen nik, baldin munduko spiritu guztiak apezarekin hitzarturik zeudela bazirudien? Zeren uda hartan lehorte izugarria izan baitzen, eta gosea heldu zen Urbiainerat eta, gosearekin batean, bertze izurri bat, baina gizon
|
emakumeak
hiltzen zituena, sukar izugarri eta beheitiko are izugarriago batzuk zirela kausa.
|
|
|
Bortz minuturen buruan, berriz ere karrikartean izanen ginen, eta ez nuen inola ere garbi zer deabru eginen ote nuen, nire zelatatuak, erritual esoteriko odoltsuetan jardun barik, libertitzeko gogoz kaleratzen den edozein bikoteren abiada arruntari lotzen bazitzaizkion, dantza egitera joan edo modako pub batera sartu. Hasian hasi, neure buruaz ere hasia nintzen dudatzen; ez nengoen batere seguru Ttipiren hilketa argitu nahian ari ote nintzen ala nirekin gehiago bizi ez zen
|
emakumearen
afera pribatuetan modurik zibilizatu gabeenean muturra sartzen. Oharkabean, haienganako tartea laburtu nuen.
|
|
|
Une horretantxe, giza bozen murmuriak trabeska egin zuen zurezko ateaz bertzaldetik.
|
Emakume
eta gizon batenak ziren eta, itxura guztien ariora, mokokan ari ziren, eztabaida gogorrean alegia. Ximurra eta Kristina, inondik ere.
|
|
|
|
Emakumearen
mintza doinuari ohartuta, erran zitekeen ikaragarri pozten zuela nire aurpegi handituak.
|
|
|
|
Emakumea
, esku bakarra aski ez, biekin ari zitzaidan espantuka; zoli eta kanpora zabalik eskuinekoa, trakets eta bere baitara bildua ezkerrekoa, barreneko altxorra gerizatzeko bere lanari fidel. Noizbait gertatu behar biek elkarrekin talka egitea.
|
|
|
Bizpahiru gauza erran eta bizpahiru gauza galdegin ere. Klararen arrazoi satsuetatik ale garbirik ateratzea ez zen erraza, eta afera hozki aztertuz gero, zilegi zen pentsatzea polizia, bere burua handi egiteagatik, gezurretan nahiz egierdietan ari izan zitekeela
|
emakumearekin
, nirekin, antza, egiten zuen gisa berean. Ez bainuen amesten ahal zer aieru klasetan funtsaturik egon zitekeen, nitaz erran merranak hedatzen aritzea azalpen bat baino gehiago merezi zuen belzkeria zen.
|
|
|
Haurdunaldiaren gaitzaldiak? Ezta ere; neure egunetan ez dut
|
emakume
hezur berri sasoikoagorik ezagutu.
|
|
|
Erretzetik gelditu zen, eta niri etxean debekua ezarri. Nire jaiegun urrietan
|
emakume
tropa bat —" Taldea" oraingoan ere," Taldea" beti— gure etxe berriko sukaldean metatzen zen, betroiak bezain gizen, infusioak edan bitartean beren gizonak tar tar tar larrutzera. Kristinak haiekin egiten zituen goizak, arratsaldeak eta kasik ere gauak.
|
|
|
Haren urrats marketsek lurrera igorriko zuten noski, bi morrosko bibotedunen beso sendoek ezker eta eskuin kontu ezean. Ez zidaten neure jakin beharra
|
emakumearekin
asetzeko biderik eman; deus galdetu baino lehen paretik kendu zidaten, eta herrestan eraman eskailburuan barna. Bihotza gero eta estuago zeharkatu nuen irekirik utzitako atea.
|
|
|
Disko zenbakiduna birarazirik, doinu metalikoaren nota bakarrak erasan zion berriz ere korridoreari. Charlyrenera deitzean bezalako
|
emakume
ahots atsegin uste lataratua ateraz gero zer mezu klase utzi —biraoa, laidoa, sarkasmoa— gogoan nerabilela, ezustean harrapatu ninduen bat bateko boz batek gibeletik.
|
|
|
Denbora murritzean errieta ematen zidan hirugarren
|
emakumea
nuen, eta horrek bestondoari lagun egin zion nire trenpu txarra areagotzeko. Haren begietako ganibetei itzuri eginez, gero eta irekiago zegoen atera bihurtu ziren nireak.
|
|
|
Errietari lotzeko ahalik eta aukera gutien eman nahirik —laugarrena izanen zen, eta aski nuen
|
emakume
errietaz—, haren aurpegi ustekabetuari zirika aitzindu nintzaion.
|
|
|
Munduko
|
emakume
guztien aldeko topa proposatu nuen. Horren ondotik, neke handirik gabe altxatu ziren gure basoak Ttipi zenduaren oroimenez.
|
|
|
Esaldia nirea izan zitekeen, baina zerbitzariak erran zuen.
|
Emakumea
ikararik egin gabe egona zen anarteraino, musika aparatuaren ondoan pipatzen. Bertzela jantzirik, betertzeko zimurrek baizik ez zioten adina salatuko.
|
|
|
Ulertu ez ote zuen, Parisen 18 urtetan lagunok elkarrekin ikusitako filme pornografiko batez ari izan zitzaion. Bi gizonezko eta
|
emakume
bat, batera. Bat aitzinetik eta bertzea gibeletik, eta alderantziz.
|
|
|
|
Emakumea
zerbait" bereziaren" bila omen zebilen. Seme zaharrena hurrengo urrian ezkonduko omen zitzaion eta, aldarera lagundu behar omen zuen.
|
|
|
Lehengo larunbateko dudak —noraino ote zen aferaren jakitun— ezabatu zizkidan
|
emakumearen
galdera zuzenak. Eskertzekoa zen inguru
|
|
|
Kontu gehiago neuzkan, burua higarazi beharrean, inork baieztatu edo argitu zain. Ate ondoan traban baikeunden igerilekura sartzeko asmoz heldu zirenendako,
|
emakumeari
besotik heldu eta sarreratik urrundu nuen. Nik ere zuzenetik ekin nion.
|
|
|
Zerbitzari ezkibelaz aparte, bezero bakarra zegoen ni sartzean:
|
emakume
bat, txanpon makinarekin lehian. Aire ezaguna zuen, baina ez nuen irudipena frogatu ahal izan.
|
|
|
|
Emakumeak
hats hartu zuen.
|
|
|
—Ikara ederra hartuko zuen, gainera,
|
emakume
gaixoak zerbitzugunekoa gertatuta, ezta?
|
|
|
Beharbada ez zen hain balentria handia, kontuan hartuta lagunaren agentzian azkenekoz izan nintzenetik bi egun baizik ez zirela joan, baina gisako huskeriek itzultzen didate niri bizipoza.
|
Emakumeak
aitzineko aldian sorrarazi zidan juzku eskasa hein batean zuzenduz, ez zitzaidan horren mari ozpina iduritu.
|
|
|
Hobe horrela. Hemezortzi urtetan norberaren autoestimuari ez dio kalte handirik egiten porrot bat aitortzeak
|
emakume
aferetan. Berrogeiak hautsita, hondagarri gerta daiteke, buru nahiz gorputz.
|
|
|
" Lurrorotako igarlea". Gogoan nituen
|
emakumearen
aitzin eguneko irain telefonikoak.
|
|
|
Denak haurrentzat ziren —Dumbo, Isidoro, Asterix eta— Coppolaren Dracula ren kopia erabili samar bat kenduta. Berriz ere erretzeari ematekotan nengoen
|
emakumea
itzuli orduko.
|
|
|
Mintzatzera utzi zidan. Pixka batera,
|
emakumearen
begitartea eztitzen hasi zen eta, hura eztitzearekin, ni laxatu. Bistan zen interesaturik zegoela.
|
|
|
—Horixe falta zuen
|
emakumeak
, eskuin eskuko hatz nagia.
|
|
|
—Papuasiako
|
emakumeek
eri hezurra mozten dute, doluz, senarra hiltzen zaienean, eta berdin egiten omen zuten Brasilgo herri batzuetakoek. Ez galdetu, ordea, zein hatzetakoa, ez baitakit.
|
|
|
Leiho aldera bihurtu nuen berriz burua,
|
emakumearen
zorioneko begirada ez berrikustearren. Beroa izaki, zinez, sala tiki horretan!
|
|
|
Ni ere neure libretara makurtua bainengoen, bereizten gintuen tartea ez zen arrabete baino luzeagoa.
|
Emakumearen
hatsean hortz ore fluoreztatuaren kutsua ezagun zen oraino. Haren mihiak berriz ere kukuka egin zidan ezpainen artetik, eta ezpain horiek —hein batean bederen— niretzat margotuak zituela gogoratu zitzaidan.
|
|
|
Libretak eta bolalumak lurrera egin zuten nire eskutik, zalapartaka, baita grabagailu beti piztuak ere haien ondotik. Bi neska mutiko ile busti begira gelditu zitzaizkidan,
|
emakumea
—Amagoia barik, Felicitas berriz— zutitzen zen bizkitartean. Urduritasunik batere adierazi gabe, ama batzuek beren kumeei mintzatzerakoan ohi duten doinu llegunaz ekin zien.
|
|
|
hire eguneroko lanarekin aski huela, sekulako karga zela... agerian zelarik ergel bati adar puska baino gehiago gustatzen zitzaiala halako axiendaño ttitti ttentte ixter guriak eskolatzea. Nik, bederen, bekaizto gorrian egiten nitian uda guztiak, Kirol atalean beti
|
emakume
eskasean eta...
|
|
|
Gorputza berez itzulikatu zitzaidan oheko mutur batetik bertzera: boz logaletu hori ez zen Josurena,
|
emakume
batena baizik. Emakume gazte batena.
|
|
|
boz logaletu hori ez zen Josurena, emakume batena baizik.
|
Emakume
gazte batena.
|
|
|
Korridorera ailegatu orduko desagertua zen
|
emakumea
. Haren itzalaren ezagutza baizik ez nuen egin, ateaz harata.
|
|
|
Berehala damutu nintzen deus iruzkindu izanaz. Tomas bere bizitzako une ezberdinetan
|
emakumeekin
nonbait izandako garaipenen berri ematera abiatu zen, bere ohiko jarioaz, ingurukoek entzuteko bezain ozen. Istorio gehienak ezagunak nituen, eta gainera ez nengoen horretarako.
|
|
|
kopa bana betetzeko adina baizik ez genion kendurik aurrekoari. Oraingoan alferrik nekatu zen nire lagunttoa bragetari igurtzika; botila berria eraman eta zaharra itzul zezala galdatu nion barra atzeko
|
emakumeari
. Erran banuen erran, Jennyren ordez, bi metro luze eta bertze horrenbertze zabal egiten zuen laguna nuen parean, bibotea trinko eta eskuak latz.
|
|
|
Proposamenak berak lizun kutsua zekarkeen: tokiak 40 urtez goitiko gizon
|
emakumeen
harrapalekuaren omena zuen, fauna askotariko —dibortziatu, banandu, neskazahar, mutilzahar, etxe aspertu— baina xede bakarrekoaren etzanaldi azkarren abiaburu. Hori, bistan da, gaueko ez dakit zenbatetik aitzina.
|
|
|
Hori, bistan da, gaueko ez dakit zenbatetik aitzina. Bazkalondoko ordu horietan, bi
|
emakume
zeuden mahai baten inguruan jarririk, ama alabak eitez, gizonetan aritzeko itxura handirik gabeak. Horiez gain, Ximurra bakar bakarrik, barra ondoan zutik eta mugikor urdin ñimiñoa eskutan.
|
|
|
Mahaietako bi
|
emakumeak
begira genituen, izuz, eta zerbitzariak ere duda ezagun zuen barraz harata, laguntza eskatu ez eskatu. Alabaina, Ximurrak egia zioen, ez nuen kausituko.
|
|
|
Gauzak zuzen aztertzera, lagunak berak ondorio horixe ekartzeko zantzu guztiak eman zizkidan, elkarren adiskide egindako hogeita hamarka urte handietan.
|
Emakumeenganako
jarrera bikoitza, amultsua eta aldi berean epela; haren manera xuabeak eta izaera biguna; haren pribazitate jeloskorra... Estereotipo zabalduenaren ezaugarriak konplitzen zituen, edo beharbada —nago orain— nahita nabarmenarazten zizkigun, bere" ezberdintasuna" agerian utzi nahian.
|
|
|
Ergelkeria bera galdegin behar beti? Oraindik ez zara ohartu
|
emakumeekin
ez zaiola tentetzen?
|
|
|
Bazen gehiagorendako lekua, baina, astegunetan, ez omen zuten afari gehiagorik zerbitzatzen gaueko hamaiketatik goiti. Horrela azaldu, bederen, eztiki azaldu ere, kimono handiegi batean sartutako portzelanazko
|
emakume
ñimiño eta irribera batek. Salbuespen bat egiteak gure herrien arteko harremanei zenbateko onura ekarriko zien ulertaraztera saiatu nintzen, onez onean, baina hain hauskorra zirudienak harkaitz baten itxura hartu zuen:
|
|
|
Jendetasunez ahantzi eta gure eskubideen aldarrika zakarrari lotu nintzaion, boza jatetxeko bezeroek aditzeko maneran goitituz.
|
Emakumearen
portzelanazko bisaia belztu bezalaxe atera zen, sukaldetik, karateka itxurako morroi bat. Irriño hilgarrian ezagutu nion ekialdeko nagusitasun komertzial zein filosofikoa agerian uzteko irrikan zegoela.
|
|
|
Ez zen, hain segur ere, jarrerarik aproposena xarmatu nahi duzun neskaren aitzinean. Karrikaratzean,
|
emakume
kimonodunaren itxuraz egin nuen txiste errazak ez zion ihardespenik merezi izan Anari.
|
|
|
Atalasera agertu
|
emakumeak
iduritzenago zuen etxekoandre lanpetua, nik gogoan erabili bezalako sorgin, igarle edo belagilea baino. Gomazko eskuzorroak eskuetan zituen eta mandarra, berriz, soinean.
|
|
|
Ihia baino meheagoa, sudur luze hezurtsu baten jabe, pikorrak nabari kokots aldean. Karrikan guztiz
|
emakume
arruntek baizik ez naute agurtzen; pasaian kausitu eta" iepa!" erraten didatenetarik zen ate ondokoa ere. Ederki zegokion postontziko izena:
|
|
|
Oraindik hor zegoen. Barnera sartu aitzin
|
emakumearen
ahotsak birarazi ninduen.
|
|
|
Korridorea biluzik eta zuri ageri zen, oker hautatutako koadroren bat eta arasa bat aparte utzirik.
|
Emakumea
aitzindari eta ni jarraikitzaile, gela guzti guztietako ateak itxi zizkidan aitzina egin ahalean, ni begiak bakar baten barnera ere luzatzeko plantan egon baino lehen.
|
|
|
Ez dakit zenbatgarrena zuen esaldi beraren errepika. Hamar minutu lehenago, garabiak
|
emakume
hila lur gainean uzten zuen puntuan berean aterarazi ninduen kazetari saldotik," Eduardo, Eduardo Saragueta!" nire izena oihukatuz. Hamaika besarkada eta hamalau bizkarrekoren ondoan, ostatu batera herrestatu ninduen, zubitik labur.
|
|
|
—Eta Zabalgune zaharreko txaleten aldean ibiltzen zen
|
emakume
erdi eroari egin hiona. Nola zuen izena, Sagrario...?
|
|
|
Ez nuen gogoan
|
emakume
alkoholiko etxegabe horri zer putakeria egin nion hogeita hamar urte lehenago, eta ez nuen oroimena berritzeko inolako azkurerik.
|
|
|
" 948172381 zenbakira deitu duzu. Ez gaude etxean, baina mezuren bat utzi nahi baduzu, itxaron..." Hatz kolpe batez isilarazi nuen Ximurraren erantzungailu automatikoko
|
emakume
ahots konputerizatua. Abuztuko ortziral horretan arrosario bera aditzen nuen borzgarren edo seigarren aldia zen, eta erran beharrekoak jadanik erranak eta, okerrik ezean, grabatuak ziren nire lagunak entzuteko moduko lekuan.
|
|
|
Ordu erdiren buruan etxepean izanen gintuan eta jadanik otoitzean ari ninduan, garajean auzo berankorren batekin topo ez egiteko. Haien parean odolusten ari bahintz, tirita bat ere ez liketek eskainiko gutiz gehienek, baina beti gelditzen duk gizon edo
|
emakume
prestu horietarik, hi zamaturik ikusi orduko hire karga partekatu nahi duenik. Horretaz kezkatzeko paradarik ez nuela izanen ohartu nauk, aparkalekura atera eta gure autora hurbiltzean —eskuak dardaritu zitzaizkion— Irekita zegoan, eta hutsik maletategia.
|
|
|
Bertzelakoan, hamahiru urte ingurukoak ditut lehen lehenak eta, hamahiru urtetan, imajina izugarriak kaskoratzen zitzaizkidan, lo arinak lo astunari zainak erauzi ondoan, erdi amets erdi ernai egiten nituen goiz orenetan. Imajina horietarik lazgarrienean —zer eta apez bat, ostia kontsagratua landatzen
|
emakume
baten iztape beltzean— anabasten zitzaizkidan nire orduko bi obsesioak: sexua eta erlijioa.
|
|
|
Ez dakit bertzerentzat gure taldekidearentzat bezain eskuzabala izan ote zen, bizi bitartean, izeba Milagros. Abuztuko asteazken horretan, bederen, eliza jendez ihaurri zegoen,
|
emakumeari
azken agurra ematera joana. Ni, horrelako egokieretan ohi dudanez, berandu ailegatu eta jartzeko lekurik ez zenez, zutik gelditu nintzen sarreraren ondoan.
|
|
|
Bertze edozein egokieratan ez ziren isilduko, baina abuztuko asteazken horretan lagun minek ez zuten elkarri zer kontaturik. Areago, bi
|
emakumeen
begiradak elkarri iheska ari zirela erran zitekeen. Neronek jaulki nuen:
|
|
|
Betaurreko beltzen gibelean zimurrak areagotu ziren
|
emakumearen
begitartean. Lepoa ezkerraldera higitu zuen, eta gero eskuinaldera.
|
|
|
Zuri beltzezko argazki bat. 18 urteko lau mutil gazte —gorputzak mehe, ileak handi eta pikorrak ugari—, adinean halako hiru izanen zituen
|
emakume
baten inguruan, portreta egin zen garaian ere desgaraiko gertatuko zen egongela jantziegi batean. Mutilak fardel ageri ziren, keinu eta espantuka.
|
|
|
Mutilak fardel ageri ziren, keinu eta espantuka.
|
Emakumea
, berriz, hieratikotasun bare dotorearen jabe. Eguzkia eta itzala.
|
|
|
Automatikoa abiaraztetik zuen artera itzultzen nintzen aldiro, bulkaka ateratzen ninduzuen koadrotik.
|
Emakumeak
berak errieta eman behar izan zizuen, ni ere agertu ahal izateko.
|
|
|
Perlazko lepokoa zintzurraren edergarri, forma zehaztezineko paparrekoa ezkerreko bularralde apalduan eta harri handi borobila eskuin eskuko erietan nabarmen zitzaizkion, tamainagatik ere, portretako
|
emakumeari
.
|
|
|
Kontuan hartuta botila erdi whisky edana nintzela lehenago eta 206 eguneko ezaldia, ez nuen barregarri gelditu nahi. Egiaz mintzatzera, ez dut uste
|
emakumeendako
aldizkarietan agertzeko moduko amorantea naizenik. Are gehiago, badut susmoa, bertze aunitzen aldean, hala holakoa baizik ez naizela.
|
|
|
... Zabalguneko pentsio batera gara
|
emakumea
eta biok. Jabea Eskalatzailea da, eta karpeta bat darama besapean.
|
|
|
Barraren gibelaldean Antonio dugu, beti bezain Musu triste. Eskalatzaileari galdegin diot zerbitzariak hor gelditu behar ote duen
|
emakumea
eta biok zerean ari bitartean, eta hark, besapeko karpeta zabaldu eta han irakurri ondoan, baietz erantzun dit, zerbitzaria ez ezik bera ere hortxe egonen dela. Orduan nirekin heldu den emaztekia eranzten hasi da, baita biluzgorri gelditu ere irri arra batean.
|
|
|
Hura, bizkitartean, kantatzeari lotu zaio," Badakizu? Rock and rollak bizia salbatu zion...", baina Amagoia Felicitasen, edo Edurneren, edo Kristinaren, edo Klararen, edo Anaren bozaren partez, gurea da
|
emakumearen
ahoaren adabakitik jalgitzen den boza, erran nahi baita, Charlyrena, Ximurrarena, Ttipirena eta laurona, hogei urtetan farra bati akabaila eman beharrez kantatzen genuen hordi aire urratu eta ozen berean. Nik —gainka beti, gainka, gainka— isiltzeko eskatu diot, guti baitut falta, baina hura ez isiltzen.
|
|
|
Oilo ipurdia egin zitzaidan:
|
emakumeak
lehengo eguneko zapata takoidunak zeramatzan, sobera finki estekatutako albornoz marradun lodiaren azpian. Nire begi sentiberek ihes egin zuten, bikotea endredatzen ari zen besaulkiaren gaineko irudira:
|
|
|
Potzoloren eta bien arteko mahai apalaren gainean bi katilu zeuden, jadanik kafesnez beteak.
|
Emakumearen
aurpegi izerditsuari herabetasun bozkariotsua zerion, mazela latzen gogortasunaren leungarri. Deus ikustekorik ez, astebete lehenago etxe horretan berean azaldu zitzaidan martini zahagi likitsarekin, eta are gutiago hiru egun aitzin" Lisboan" eraso zidan tigremearekin.
|
|
|
Itxura guztien ariora, pasio hilketaren mozorropean estali nahi zuelako afera: bi amoranteak beren habian, bat batean
|
emakumearen
senarraren bisita iragarri gabea jasotzen dutenak. Oroitu nolako lehiaz jantzarazi hinduen, eta Soria, berriz, biluzi.
|
|
|
senarra, bi amoranteen harrapatzaile, halako topaketek ekartzen ohi dituzten ondorioekin: oihuak, irainak, aieneak, negarrak, mehatxuak... baita, zergatik ez, bat bateko damutze bat ere
|
emakumearen aldetik
. Halakoak ere ikusiak gaituk.
|
|
|
—Ez, batere.
|
Emakumeak
harribitxi garestia zeramaan eri horretako eraztunean, esmeralda bat. Ezin bertzela aterarazi, moztea erabaki zitean hondarrean.
|