|
2002
|
|
|
Munduko ia herrialde guztietan,
|
emakumeen
bizi itxaropena gizonena baino handiagoa da
|
|
|
Azterlanaren aldeko puntu bat da Kazakhstanen eta Azerbaijanen gizonezkoen bizkarroien zaurgarritasuna lau aldiz handiagoa dela emakumezkoena baino. Izan ere, munduko ia herrialde guztietan,
|
emakumeen
bizi itxaropena gizonena baino handiagoa da. Estatu Batuetan, adibidez, 79 urtekoa da gizonezkoentzat eta 73koa emakumezkoentzat, 1996ko zifren arabera.
|
|
2003
|
|
|
Alde horretatik, Nazio Batuek nazioarteko finantza erakundeei eta etxebizitzak finantzatzeko eskualdeko, estatuko eta tokiko finantza erakundeei gomendatzen die beren programetan emakumearen parte hartzea bultza dezatela. Azkenik, proposamenak pobreziaren “feminizazioari” egiten dio erreferentzia, eta adierazten du munduko leku batzuetan
|
emakumeen
bizi baldintza kaskarrek “zaila egiten dutela indarkeriazko familia egoerak uztea”.
|
|
|
Sistema horren bidez, 151
|
emakumeren
bizia salbatzea lortu du, eta susmopean dauden beste 100 emakumeak txekeatzea ere lortu du.
|
|
2004
|
|
|
|
Emakumeen
bizi zikloaren arabera (haurtzaroa, gaztaroa, ezkondu bizitza, alarguntzea...) lan merkatu ofizialarekin izan zuten harremana ere aldakorra izan zen. Merkatu ofizial eta extraofizialetan sartu rtenak oso ohikoak ziren.
|
|
|
Doval Conderen esanetan, “sendagai horiek funtzionatzen ez badute, hormona antisorgailuak erabiltzea komeni da”. “Arauaren alterazio askok tratamendu egokia izan dezakete pilularen bidez,
|
emakumearen
bizi kalitatea hobetzeko tresna izan daitekeena”, dio adituak.
|
|
|
Ezin baititeke pertsonen bizkarrera horrelakorik ez proposa, eta ez gutxiago obra. Hizkuntza gizonengan eta
|
emakumeengan
bizi baita. Eta hizkuntza, beraz, nola edo hala, gizonaren zerbitzuko egon behar baita.
|
|
|
–Egia erran, azken aldi honetan galdu egin dut ia jendartean egoteko ohitura. Ni oso
|
emakume
bizia nintzen, dena dastatzea, dena gozatzea atsegin zitzaidan. Hori ere lapurtu didate.
|
|
2005
|
|
|
Horrela, Auzitegi Nagusiak adierazi du udalak ez daukala Alardea, egiteko, inolako obligaziorik, ezin dela exijitu udalak jarduera hori zuzenean gauzatzea.Baina argitu du festaren ospakizunean badirela udalaren eskumeneko beste kontubatzuk, zeinen ondorioz indar osoz jokoan sartzen diren Konstituzioaren eta Autonomia Estatutuaren 9.2 artikuluan ezarritako aginduak, hau da, herri agintari orokpertsona guztien arteko egiazko eta benetako berdintasuna sustatu behar duela. Biudalak beren herriko zenbait
|
emakumek
bizi duten bazterkeriazko arazotik hurbilen aurkitzen diren erakunde publikoen ordezkari direnez, zuzeneko erantzukizunadute: «Botere publikoei baldintzak bultzatzea dagozkie askatasun eta pertsona bateneta denena batera osotzen dutenena benetazko eta eragileak izan daitezen; baitagalerazi edo osotasuna zailtzen dituzten oztopoak eragitea hiritargoen parte hartzeaerraztea bai politika mailan, bai ekonomia, kultura eta gizarte mailan ere» (Espainiako Konstituzioaren 9.2 artikulua).
|
|
2006
|
|
|
Heste suminkorraren sindromea da ia oharkabean joaten den trastorno horietako bat. Aurrekoak bezain larria ez bada ere,
|
emakumearen
bizi kalitatea nabarmen okerragotzeko gai da, ohizkoagoa emakumeetan gizonezkoetan baino, eta normalean 30 urte baino lehenago agertu ohi den arren, bizitza osoan iraun dezakeen patologia kronikoa da.
|
|
|
Besteak beste, Mendebaldean duela gutxira arte soldatapeko lanaren eremutik eta lan merkatutik kanpo egon izan diren emakumeak ere, portaera molde horretan integratzen ari dira modu masiboan. Lanaren ideiak eta bizitza profesionala garatzeko desioak, gaurko
|
emakumeen
bizi esperientzia alderik alde zeharkatzea lortu dute.
|
|
|
Menopausia ondoko
|
emakumearen
bizi kalitatea
|
|
|
Menopausia ez da bakarrik joaten. Iristen denean, 50 urte inguru,
|
emakumearen
bizi kalitatean eragin negatiboa duten asaldura eta nahasteekin batera gertatzen da, eta gaixotasun osteoartikularrak, kardiobaskularrak, neurodegeneratiboak eta are psikikoak agertzeko arriskua areagotzen dute. Espainian zortzi milioi inguru diren emakume talde horrentzat, adituak ordezko hormona terapia bizi kalitatearen prebentziorako eta hobekuntzarako mekanismo gisa erabiltzeko aukera aztertzen ari dira.
|
|
|
Adituek «alderdi fisikoan eta psikikoan» gertatzen diren aldaketez hitz egiten dute. Aldaketa horiek menopausia ondoko
|
emakumearen
bizi kalitatea arriskuan jartzeaz gain, zenbait gaixotasun agertzeko arriskua areagotzen dute. Horri guztiari ugalketa ahalmenaren galera gehitu behar zaio.
|
|
2007
|
|
|
|
Emakume
bizia eta arduratsua dela dirudi.
|
|
2008
|
|
|
eskolara joan nahi du, baina ez diote uzten. Ume baten begirada xalo eta magikotik azaldu du Makhmalbafek Afganistanen
|
emakumeak
bizi duen egoera. Txanponaren beste aldea da, fundamentalismo islamiarrari etxetik egindako kritika.
|
|
|
Hori gerta daiteke batzuetan Emakume Langilearen Egunarekin.
|
Emakumeak
bizi duen errealitateak, ordea, herritarrak, administrazioak eta erakundeak behartu gintuzke emakumeen defentsarako politika zehatzak garatzera.
|
|
|
Atal honetan deskribatzen diren emaitzak 2 taulan ageri dira. Emigratzeko arrazoiak ugariak eta konplexuak dira, baina, oro har,
|
emakumeak
bizi egoera hobetzeko etortzen dira, hau da, motibazio ekonomikoei jarraituta. Emigratzearen oinarrizko arrazoia ekonomikoa da latinoamerikarrentzat, hala ere, familiarekin berriro biltzea bigarren motibazioa da beraientzat.
|
|
|
“Ama osasuntsuak, eskubidea eta itxaropena” lemapean garatuko den kanpaina da. Zehazki, amentzat eta, bereziki, herrialde pobreenetan bizi diren
|
emakumeentzat
bizi baldintza duinak lortzean oinarrituko da ekimena. Amen heriotza tasa, “gai hau emakumeei soilik dagokiela pentsatzeagatik” Munduko Osasun Erakundeak (OME) kalkulatzen du urtero milioi erdi emakume hiltzen direla amatasunarekin zerikusia duten arrazoiengatik.
|
|
|
Azken batean, bi talde horiek, emakumeak eta haurrak, aintzat ez hartzeak inbertsio falta eragiten du konpontzeko behar diren baliabiderik ez duen bizi gai batean. GKEak
|
emakumeentzako
bizi baldintza duinak sustatzearen alde egiten du, amen eta haurren heriotza arriskua murrizteko. Emakumeek garapen bidean dauden herrialdeetan jasotzen duten arreta ere parekatu nahi da, desberdintasunak nabarmenak baitira.
|
|
|
Kasu gehienetan, konpartitzeko etxebizitzak 90 metro koadrotik gorakoak dira, eta beste instalazioak erabiltzeko eskubidea duen gela bat alokatzeak 350 euro inguru balio du Bartzelonan eta 370 euro Madrilen, higiezinaren baldintzen, kokapenaren eta etxebizitzaren prestazioen arabera. Etxebizitza partekatzen duten maizterren ezaugarriei dagokienez, gehienak (%45 ia) etxebizitza mistoak dira, eta bertan gizonak eta
|
emakumeak
bizi dira. Ia kasu guztietan, nahiago izaten da, etxeko kide gisa, erretzaile ez diren eta maskotarik ez duten pertsonak.
|
|
|
Ildo horretatik, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ohartarazten du sendagai mota hori erabil daitekeela arazo sozialak konpontzeko. Baina emakumeen gehiegizko medikazioa, psikofarmakoen errezetari eta kontsumoari dagokionez ez ezik,
|
emakumearen
bizi zikloko tratamendu farmakologikoei dagokienez ere gertatzen da. Txostenaren arabera, emakumeen bizitzari eta osasunari buruzko “ikuspegi ugaltzailea kontuan hartuta”, klimaterioaren unea gaixotasun gisa irudikatu da (sindrome menopausikoa), eta, beraz, “gehiegi medikalizatu” da.
|
|
|
Gainera, 2004 urtean kapital zigorra ezarri zenetik, ehunka pertsona heriotzara kondenatu dituzte, asko epaiketetan gutxieneko berme prozesalik gabe. Erlijio talde fundamentalista ugariek ere okerrera egin dute
|
emakumeen
bizi baldintzetan. Munduko Osasun Erakundeak (OME) 2006 eta 2007 artean egindako azterketa baten arabera, emakume irakiarren %21, 2k indarkeria fisikoa jasan du nolabait.
|
|
|
Indarkeria horren faktoreetako bi gaur egungo globalizazio neolierala eta gizartearen ikuspegi indibidualista dira, Altamiranoren ustez. Horren kontra aritzen da lanean, batez ere,
|
emakumeen
bizi kalitatea hobetzeko.
|
|
|
Landa eremutik bizi direnak geroz eta gutxiago izan arren, baserri asko dago, ehundik gora.
|
Emakumeak
bizi direnak laurogei. ELKARRIZKETEN NONDIK NORAKOAKHerriko zerbitzuen berri ematen duen orritxoa banatzearekin batera, besteak beste, honako galderak egingo dizkie Dami Muñoz gizarte langileak elkarrizketatuei: EMAKUMEAK• Zaintza:
|
|
2009
|
|
|
Nafarroako datuak hobeak dira:
|
emakumeen
bizi itxaropena 85,3 urtekoa da eta gizonena 78,9koa.
|
|
|
Amodiozko istorioa da, bat batean emakumeen aurkako bortxakeria bilakatzen dena. Ricardo Combi, ikuskizunaren zuzendari eta egileak
|
emakumeen
bizi duten egoera larriaz arituko da.H. R.
|
|
|
Alabaina, fenomeno kurioso hau dago: etengabe heriotzagaz inguruan bizi den hankabiko lumagabeak, bere heriotza beste edozerena baino arras bestelakotzat, bakartzat jotzen du, eta esplikazio bezala kausa eznatural bat aurkitzen dio horri mitoan (gaizkiulertze baten ondorioa da, bekatuarena, etab.). Halaber, ia orokorra da gizon
|
emakumeentzat
biziaren luzapenaren ideia hil eta gero (ez dena derrigor gure hilezkortasuna, hau oso ideia metafisikoa baita) modu diferentetan: heriotza ez da akabantza, baizik ate bat, txalupa bat, bidaia bat bestelako haraindi batera, han jarraitzeko.
|
|
|
Gandiagak Jainkoa gauzetan ikusi badu (edo gauzen jainkozkotasuna), aipatu ditugun lore eta izarretan baino ageriago eguzkian eta suan ikusi du, eta bion presentzian gizon
|
emakumearen
bizian. H. d., gizon emakumearen etxeko, familiako bizian oroz gain.
|
|
|
Natura horren barruan da, gizakiari Jainko maitagarri eta Jainko beldurgarrietan manifestatzen zaion horretan, non ere baita grekoa bildua/ lotua sentitzen. Gizon
|
emakumearen
bizia, patua, giza historia, Jainko horiekin eta Natura horrekin doa eskuz esku, Dena Bat. Baina, berriro, ez Dena Bat logiko matematiko edo metafisikoa (hori filosofoek bihurtuko dute), baizik ere Dena Bat pertsonala, bizidun, biziberbat duna.
|
|
|
Asiako pentsamendua gustatzen zaigu, liluratzen gaitu; hala ere, nik ezagutzen dudan gizakiaren mitorik ederrena, esango nuke dogmatizatzeko asmorik gabe, mito judu kristaua da, helenizatua. Jainko kreatzailea eta Natura eta historia lotzen ditu; Jainkoa gizon emakume egiten da, gizon
|
emakumeagatik
bizia ematen du, eta bizia emate horretan (heriotza) jainkotasunera berpizten da. Gainera, badu abantaila bat guretzat, eta da, mitoa ez dela bere bertsio arkaikoan betiko landatua geratu, hori dena razionaltasun eta zientziaren garapen modernoarekin batera gogoetatu eta berritua etorri dela (islamismoa ez bezala, esaterako):
|
|
|
Luz La Santén eduki zuten preso 1942ko irailaren 30 arte, eta hortik aurrera Romainville ko gotorlekuan. Luz (guk Loutch esaten genion)
|
emakume
bizia zen, bere loditasuna gora behera, alaia, oparoa oso. Oholen gainean dantza egiten zuen, dantza espainiarrak erakusteko, kanta egiten zuen, eta mundu guztiarengan irribarrea sorrarazten zuen Romainville ko presondegian.
|
|
|
Beharrezkoadugu, ordea, arazo honi irtenbidea ematea, nahastea ondo ebaluatu eta honeninguruko informazio gehiago izateko: zein beste aldagairekin erlazionatzen den, zein izan daitekeen nahastearen zergatia, eta noski, zein irtenbide ematen diogun.Azken finean,
|
emakumeon
bizi kalitatea hobetuko duen bidea jorratu behar dugu.
|
|
|
Oro har,
|
emakumeak
bizi egoera hobetzeko etortzen dira, hau da, motibazioekonomikoei jarraituta. Beren prestakuntza ona da,% 50ek bigarren mailakoikasketak ditu eta% 25ek unibertsitatekoak.
|
|
|
Magrebeko
|
emakumeek
bizi duten egoera lanaren eta baimenen inguruanberdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditubehar horiek; hala ere, haien prestakuntza eta lan egoera oso desberdinak dira.Magrebtarrek ikasketa maila txikiagoa dute eta gehienek ez zuten etxetik kanpolan egiten beren herrialdean zeudenean. Latinoamerikako emakumeen egoerapsikosoziala beste emakumeena baino hobea da, agian, haien emigrazio sareakhandiak eta kalitatezkoak direlako.
|
|
|
Hala ere, emakume langabetuaren kasuan zenbait berezitasun nabarmendu dira. Batetik, emakumeen rol tradizionala azpimarratzen da, eta, bestetik,
|
emakumeek
bizi dutendiskriminazio egoerari erreferentzia egiten zaio. Azkenik, azalean aurrez aipatutako dimentsioak aberasten dituzten hitzak aurkitzeaz gain, beste zenbait dimentsio azaleratzen dituzten hitzak daude.
|
|
|
Hainbat erakundek parte hartzen dute, besteak beste, Espainiako Gurutze Gorriak eta Caritasek. Espainian, 65 urtetik gorako 1.358.937
|
emakume
bizi dira bakarrik, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) azken datuen arabera. Horietatik, hirutik bi bakarrik sentitu dira azken asteetan.
|
|
|
Obarioak eta umetokia erauzten dituzten
|
emakumeek
bizi itxaropena murrizten dute
|
|
|
Sindikatu eta talde feministek kezka agertu dute, atzeraldi ekonomikoa emakumeei ari zaielako eragiten bereziki. Gainera, nabarmendu dute, horri lan merkatuan
|
emakumeek
bizi ohi duten diskriminazioa gehitu behar zaiola. Salatu dute emakumeen soldatek gizonenak baino txikiagoak direla oraindik, eta langabezia gutxiago kobratzen dutela.
|
|
|
Atzo goizaldean, berriz, kutsatutako pertsona bat identifikatu zuten Hego Korean; 51 urteko moja bat, bi aste Mexiko Hirian igaro ondoren etxera itzuli dena. Bidaia dela-eta berekin harremanetan egon diren beste hogei bat lagun gaitzak jota ote dauden ari dira aztertzen Hego Koreako osasun zerbitzuak; baita
|
emakumearekin
bizi den 44 urteko kidea ere. Azken hori gaixo dagoela baieztatuko balitz, Mexikon egon gabe kutsatu den lehen korearra izango litzateke.
|
|
|
Guretzat, garrantzitsuena da emakume irandarrek legeak aldatu ahal izatea. Esaterako, Iranen, gizonentzako herentziaren erdia da emakumeentzako herentzia; gizonen biziaren erdia balio du
|
emakumeen
biziak; eta emakumeen zigorrak gogorragoak eta latzagoak dira beti, gizonenak baino. Auzietako espedienteak eraman behar izaten ditut justizia bulegoetara, eta horrelakoetan gobernutik hurbil dabiltzan gizonak izaten dira.
|
|
|
Esango nuke liburu antifaszista dela.
|
Emakumeekin
bizi izandako sexu harremanak ditu ardatz liburuak, eta, beraz, Jimenezek ez du bere burua soilik jarri konpromisoan. Denok jartzen gaitu konpromisoan, baina zurikeriaz nazkatuta nago.
|
|
|
Normalean, Bidasoa eta Oiartzun ibaien artean aritzen naiz. Parranda eta koadrila garaian grazioso horietakoa izaten nintzen, orain hiru
|
emakumerekin
bizi naiz, eta ni bezalako tipo xinple batentzat batzuetan hori gehitxo izaten da.
|
|
|
–Ez, moztu zion
|
emakumeak
bizi bizi?. Orain jada ez dira haren apetak, nire borondatea baizik.
|
|
|
Ikaskideak Dorotea zuen izena.
|
Emakume
bizia eta alaia zen; festa zalea eta gizonak erakartzeko erraztasuna zuena. Horrela gogoratzen zuen, behintzat, Irenek.
|
|
|
Ez dira bakarrik ideologia politikoak jausi.
|
Emakumeek
bizi dituzten aldaketek gertakariaren zati garrantzitsua azaltzen dute: ez daude prest euren amak agerturiko sakrifiziorako; espazio publikoa konkistatu eta arrakasta profesionala dute helburu; jaiotzak kontrolpean dituzte.
|
|
2010
|
|
|
Saturrarango kartzelan
|
emakumeek
bizitakoak kontatzen ditu \' Izarren argia\' Baleukoren pelikulak. Donostiako zinemaldian estreinatu dute filma, eta zinema aretoetara hilaren 22an helduko da.
|
|
|
Taldearen indarra eta abesti bizi, bero eta dibertigarrien bidez, ostirala gauean kafe antzokiko entzuleak dantzan jartzeko asmoa du talde honek.Afrikako egoeraEta kultur eskaintzarekin jarraituz, larunbatean, hilaren 13an, Akaziaren jokoa ikuskizuna iritsiko da herriko kultur etxera.Kultura eta hezkuntza saila eta Medicus Mundi elkartearen eskutik, antzerkia eta dantza garaikidea biltzen dituen lan berezia ikusiko da.Afrika eta Europaren arteko harremana eta loturak aurkezten dira lan honetan. Era berean, Afrikan
|
emakumeek
bizi duten egoera azaldu eta herritarren sentsibilizazioa lantzen da. Gauzak honela, antzezlan honetan, Afrikara lagun min baten bila joan eta arrazoirik eman gabe bertan geratzea erabakitzen duen pertsona baten istoria kontatzen da.
|
|
|
Behi bat besoetako egin ezazu ekimenaren helburu nagusia sare sozialen eta Interneten bitartez
|
emakumeak
bizi duen egoerari buruz berri ematea da. Proiektua garatzen ari diren herriak Ammappettai eta Mathur dira.
|
|
|
EAEko
|
emakumeen
bizi itxaropena 84,3 urtekoa da, Europar Batasuneko altuenetakoa, Espainiakoarekin batera.
|
|
|
Hori azaltzekobi arrazoi nagusi erabiltzen dira. Batetik, herrialde horietan gizonen aldeanemakume gehiago izatea, eta bestetik,
|
emakumeek
bizi itxaropen handiagoa izatea.
|
|
|
Beste obraanitzen artean honako antzerkiak itzuli zituen: Jacinto Benaventeren Abere indarra (La fuerza bruta, 1908) EG 1951; Gaitzetsia (La malquerida, 1913) EG 1954, non gizonek menderatutako munduan
|
emakumearen
bizi gogorra azaltzen den, etaJulio Dautas36, Kardinalen zauta (A ceia dos kardiaes) galdua, antzerkitxo otsandikoa, baina garaiko apaizentzat gogorxkoa, itzultzailaren arabera.
|
|
|
bularrarekiko sentikortasuna, buruko edo muskuluko mina, likido atxikipena edo pisua handitzea, emakumeen% 45,7 Halaber, suminkortasuna(% 29,2), negar egiteko gogoa, errefusarekiko sentikortasuna(% 24,7), janarirako gehiegizko gogoa eta begirakoa(% 21,6), nekea edo energia falta(% 21), eta interesa galtzea etxean(% 7,1), lanean(% 6) eta bizitza sozialean(% 5,6) sentitzen dira, Grupo Daphnek egindako ikerketa baten arabera. Sintoma horien eragin maila ertaina edo larria da,
|
emakumearen
bizi kalitatean zuzenean eragiten duenean. Kasu horietan, sintomek, batez beste, hiru egun irauten dute hilean, eta inkestatuek onartzen dute familia harremanei eragiten dietela kasuen %7, 1ean, gizarte bizitzari %5, 6an, eta laneko interesa %6an galtzen dutela.
|
|
|
Albistea ia oharkabean pasatu da, baina funtsezko inflexio puntua da berdintasunerako bidean. Orain arte, nazioarteko hainbat erakundek
|
emakumeen
bizi kalitatea hobetzeko lan egin dute, baina aldarrikapen horiek eremu berriak konkistatzen hasi dira. Munduko Osasun Erakundeak behin baino gehiagotan ohartarazi du etapa honetan emakumeei arreta eman behar zaiela “osasun eta garapen arazo nagusi gisa”.
|
|
|
Datu hori Suediak eta Frantziak bakarrik gainditzen dute.
|
Emakumeen
bizi itxaropena 84 urtekoa da, eta gizonen artean, berriz, 78 urtekoa. Joera horrek hazten jarraitzen du.
|
|
|
Egin beharreko bidea luzea da baina eskoletatik, heziketatik hartu behar da aldaketaren beharra eta berau landu”.Inma Mateos“Gaurko egunerako ekitaldi garrantzitsua da hemen plazan egin duguna. Hala ere, herritar gehiago elkartzea beharrezkotzat jotzen dut, guztiek bere egin behar baitute
|
emakumeok
bizi dugun egoera eta jasaten dugun diskriminazioak beste bide bat har dezan. Gehienbat emakumeek, gazteek eta nola ez gizonezkoek ere, bere egin behar dute arazo hau, konponbide bat lortu nahi bada.
|
|
|
|
emakumeen
bizi baldintzak hobetzera bideratuko dira 11.016 euro. Venezuelako komunitate indigenetako gazteen hezkuntzarako 4.590 euro emango da, eta Nikaraguan bi gela eraikitzeko 11.016 euro.
|
|
|
Suteak ia kiskalita utzi zuen hildako bi
|
emakumeak
bizi ziren etxea, eta kalte handiak eragin zituen goiko solairuko terrazan.
|
|
|
Jakin balu, ez zitzaidan faltako haren laguntza eta gozotasuna, nik uste, eta seguru asko horrek atseginagoa egingo zuen nire gaixoaldia. Alabaina, lehen ere ez haren errukia baizik maitasuna bilatu nuen bezala, orain ere nahiago dut, desagertzen banaiz, H.ren gogoan geldituko den azken irudia ez izatea gaixo ohean datzan andre makaldu gupidagarriarena, ezpada haren besoetan dardara batean inarrosi zen
|
emakume
biziarena, berarekin batean barre eta intziri egitea maite zuena, fabrika sabaiko pistina batean gauaren erdian arrainez inguraturik biluzik igeri egiten zuena.
|
|
|
Euskal giza garapen iraunkorraren ereduaz ezer esatekotan, denboran zehar iraun duen eredua dela esango genuke, eta aurrera egin ahala, hobetuz joan dena. Eta Euskadin bizi garen gizon eta
|
emakumeen
bizi kalitatea izan duela xede eta helburu.
|
|
|
Itsaso alabarengan pentsa nezakeen, baita emazte ohiarengan ere nireak izaniko bi
|
emakumeen artean
bizi nintzenean kanpoko munduak ez ninduelako hain gogor jotzen.
|
|
|
Babesik gabe daude emakume horiek, are gehiago etorkinak badira. Hartara, indarkeria sexista desagerrarazteko jendartea eraldatu behar dela berretsi du, eta horren barruan,
|
emakumeen
bizi baldintzak hobetzea nabarmendu du: Enplegu duina edukitzeko eskubidea dugu.
|
|
2011
|
|
|
Hilketaren ordua ez dute oraindik zehaztu. Bizilagunek 07: 40ean ikusi zuten azkenengoz
|
emakumea
bizirik, balkoian. Senarra 10:30ean itzuli zen etxera.Gaitzespen andanaJazoeraren berri izandakoan Emakumeen Mundu Martxak emakumeen aurkako indarkeriatzat jo zuen.
|
|
|
Shariaren zentzugabekeria salatzen du, herritarrek egunerokotasunean dituzten arazoei aurre egiteko traba suposatzen baitu. Bestalde,
|
emakumeek
bizi duten egoera kezkagarria eta euren aurkako indarkeria ere iradokitzen da behin baino gehiagotan; batetik, thrillerra Razieh izeneko emakumeak senarrari dion beldurragatik hasiko da, eta bestetik, Siminek bere alaba herrialdetik atera nahi du atzerrian etorkizun hobea izango duelakoan.
|
|
|
Autoaren ate zabaldura makurtu eta etorkizunetik begiratuko balit bezala begiratu zidan beste behin. Ondoko gertakariak irudikatzen ari zela ematen zuen, ikusi egiten zituela alegia, eta orduan pasatu zitzaidan lehen aldiz burutik bolada batez bi
|
emakumerekin
bizitzeko aukera izan nezakeela beharbada, aldi berean biak maitatuz.
|
|
|
Idatzi horretan Kafkak Theodor Storm en eredua aipatu zuen. Gertrud Storm ek idatzi zuen biografian aitaren gutun bat tartekatu zuen non aldi berean bi
|
emakumerekin
bizi zela aitortzen zuen, Constanzerekin eta Dorothea Jensen ekin. –Nire bizitza, nire poesia bezalaxe, bi emakumerekin partekatzen dut?, omen dio Theodor Storm ek.
|
|
|
Nik interesik bizienaz entzun nion Nadiari bi
|
emakumerekin
bizi zen idazle aleman horren historia, neurri batean neurea ere bazela pentsatu bainuen, baina esatera ausartu gabe.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, hala ere, errenta kalkulatzeko aseguru etxeak beste alderdi batzuk hartuko dituela kontuan, hala nola adina, sexua eta aseguratu kopurua (bat edo bi izan daitezke). Sexuari dagokionez,
|
emakumeen
bizi itxaropena gizonena baino handiagoa da. Horregatik, adin berean, produktua kontratatzean ordaindu behar duten prima bakarra gizonena baino handiagoa da.
|
|
|
Horrez gain, ebaluazioko bi asteetan egun batetik bostera bitarteko beroaldiak zituzten emakumeek ldl kolesterol maila %48 handiagoa zutela sofokorik gabeko emakumeek baino. Ikerketa horren arabera, sofokoek, menopausiaren sintomatzat hartzeaz gain,
|
emakumearen
bizi kalitatea murrizten du, aldaketa baskularren eta arrisku koronarioaren aurkako markatzaile izan daitezke. Menopausian elikadura hobetzeko gakoak Gantz aseek, trans gantzek, azukreek, kolesterolak eta gatzak eragin erabakigarria dute osasun koronarioan.
|
|
|
Bazenekite nolako baldintzetan behartzen ninduen bizitzera! Berarekin bizi izan nintzen Europako ezein
|
emakumek
bizitzea onartuko ez zukeen herrixketan! Afrikako handiki batentzako jauregia eraikitzen jardun zuen garaian, adibidez.
|
|
|
1900 urtean jaiotako
|
emakumeen
bizi itxaropena 48 urtekoa zen, gutxi gora behera; gizonezkoena apur bat beherago zegoen. Gaur, euskal herritarron bizi itxaropena 81 urteren bueltan dago (84 andrazkoen kasuan, 77 gizonezkoenean).
|
|
2012
|
|
|
Loditasuna eta hezurretako arazoak eragin ditzake sedentarismoak. Alegia, luzera begira,
|
emakumeen
bizi kalitatea okertuko duten gaitzei bide ematen die. Ondorioa, sarritan errepikatzen den esaldia:
|
|
|
Ebakuntzaren kostu ekonomikoa aztertzeaz gainera, ebakuntza egin dieten
|
emakumeen
bizi kalitatearen hobekuntza ere balioetsi da, eta azkenik, bi parametroak erlazionatu dira. Ondorioa da, osasunaren ekonomiaren estandarren ikuspuntutik, kostu eraginkorrekoak direla; hau da, errentagarriak direla gizartearen ikuspegitik, kostu erlatiboki baxuarekin, onura nabarmenak lortzen baitira bizi kalitatean.
|
|
|
Baina Luperekin akordatzen naun? Lehen
|
emakume
bizia hunan, borrokalaria?
|
|
|
Orokorra: xede populazioari dagokion taldeko emakumeen artean titietako minbizia goiz detektatzea, hilkortasuna murrizteko eta eraginpeko
|
emakumeen
bizi kalitatea areagotzeko. –
|
|
|
Askotan, azterketa bat egiten da emakume bat zergatik ez den haurdun geratzen zehazteko. Egoera hori gorabehera, gaixotasun kroniko hori —ez da arriskutsua, nahiz eta
|
emakumearen
bizi kalitatea asko aldatzen duen— asintomatikoa izan daiteke edo ondoezik sor dezake. Ohikoena pelbiseko mina da, ondoren hilekoa mingarria edo zaila (dismenorrea), sexu harreman mingarriak (tireunia), hilekoaren zikloari lotu gabeko pelbiseko mina, mikzio zaila, mingarria eta osatugabea (disuria) eta idorreria.
|
|
|
Gizonezkoen mina ez da beti begi bistakoa, haurdunaldian inplikazioaren araberakoa da Gizonari, agian, gehiago kostatzen zaio galera hartzea, terapeutak apuntatzen du, «fisikoki ez baitu inolako agurrik jasaten». Bai, ordea,
|
emakumearen bidez
bizi daiteke. Askotan, gizakiak hautematen duena emakumearen min fisiko eta emozional urratzailea da.
|
|
|
Eta 8.000ren lana azpimarratu, akaso 80.000rena. Zenbat
|
emakume
biziko zen gure herrian? Denak gogoan izan nahiko genituzke. Guzti guztiak.
|
|
|
Nahia Bellosok azaldu duenez," estufa horri esker, baltiek –gehienetan, emakumeek– egur gutxiago garraiatu dute inguruko mendietatik etxera; eta era berean, egunero arnasten duten sukaldeetako ke beltzak desagertuko dira, sukaldeetan dauden ume eta
|
emakumeen
bizi itxaropena areagotuz".
|
|
|
Guzti honen aurrean, emakumeon tresna autodefentsa da. Autodefentsa, emakumeon arteko elkartasuna da, autodefentsa bizitzeko jarrera bat da,
|
emakumeok
bizi dugun errealitatearen aurrean bizitzeko hartzen dugun jarrera bat.
|
|
|
Heidi Hartmann ekonomialariaren ustez, marxismoak garapen historiko kapitalistaren inguruko analisirik egokiena eskaintzen badu ere, ez du generoa kontuan hartzen. Teorialari marxistek salatu dute kapitalismoaren ondorioz
|
emakumeek
bizi duten zapalkuntza, baina ez dute patriarkatuaren eragina aintzat hartu (Hartmann, 1980: 4).
|
|
2013
|
|
|
seme bat izateko ilusioa partekatzen du, bere irudia eta kontrol ekografikoetan duen bilakaera ikusteko emozioa. Haurtxoaren lehen mugimenduak
|
emakumearekin
bizitzea esperientzia dira, eta aitaren atxikimendua indartzen eta indartzen dute, jaiotzeko dagoen txikiarekin. Abortuaren ondoren, ahaztuta dago aitaren eta semearen artean sortutako lotura Hala ere, galdu egiten da aita semeen arteko lotura hori.
|
|
|
Helburu didaktikoak dituen artearen historiari buruzko ikuspuntu feminista daukaten argitalpen didaktikoak dira lan hauek.Guerrilla Girls en taldea arte eremuan Eurak, “Arte munduaren kontzientzia” bezala definitzen duten Guerrilla Girls taldearen lana, praktika artistiko feministetan inflexio puntua da bi arrazoirengatik.Lehenak, sexu desberdintasunaren produkzio eta erreprodukzio arazoaren “enkoadratze” zabalak, arte feministan garatzen ari ziren estrategiekiko diskurtsoaren biraketarekin dauka zerikusia. Eta horrekin lotuta dago, lehenengo aldiz eskaintzen baitu sexismoa artean finkatzen duten maila eta prozesu desberdinen ikuspuntu orokorra, baina ahaztu gabe, era berean, prozesu hauek beste instituzio eta gizarte alorrekin mantentzen dituzten loturak.Guerrilla Girls en kartel ospetsuak berehala ezagutzen dira Estatuaren zientzia den estatistikari estetika ukitua ematen jolasten dutelako. Arte alorrean eta beste zenbaitetan ere
|
emakumeak
bizi duen errealitatea islatzen duen estatistikaren hizkuntza erabiltzen dute, gizarte demokratikoen esanetan jarraitu nahi dituzten helburuekin, batez ere berdintasunari dagozkienekin kontrastatu, eta promes horiek lortzerakoan izandako porrota agerian jartzeko. Arte alorrean agintzen duten eragile eta kontzeptuen arteko lotura konplexua lehenengo plano batean azaltzen duten kartel hauek dira gainera euren ekintzen oinarri.
|
|
2014
|
|
|
Gurekin espetxean egon direnek oso ondo dakite beraien bizi baldintzak ez direla gure jarreragatik batere okertu. Zuerako espetxean berdintsu jarraitzen dute eta Kordobakoan dauden
|
emakumeen
bizi baldintzak ez dira batere aldatu. Orokorrean, lehen bezala jarraitzen dute.
|
|
|
Amaiera hark ez zidan inolako gorrotorik eragin. Eta gerora ere, gaztaroan
|
emakumeekin
bizitako harremanek ez zidaten aparteko traumarik ekarri. Istorio politak izan ziren gehienak, eta eskerrak eman nahi dizkiet guztiei, barruko demonioak kontrolatzen eta dominatzen lagundu zidatelako.
|
|
|
Gatazkak Kongoko RD ere eragiten dio, eta, liskarrak zuzenak ez diren eremuetan ere, ondorioak nabaritzen dira. «Axolagabetasuna eta utzikeria» ingurune patriarkalaren eta matxistaren erdian
|
emakumeek
bizi duten eszenatokia osatzen dute. Senegalen, hain nimioa, motoa gidatzea zalantzan dago.
|
|
|
Nola hobetu bizitza estiloa haurdunaldian Irudia: CONSUMER EROSKI Aipatzekoa da haurdunaldiko pisua handitzea ez zela oso garrantzitsua izan haurren osasunerako arriskuak aurreikusteko, eta hori nabaritu zen
|
emakumeen
bizi ohituretan izandako aldaketekin. Bi azterketek aipatzen duten Adelaidako Unibertsitateko prentsa ohar batean azpimarratzen da bizimodu osasungarri bati jarraitzeko onurak begi bistakoak ez badira ere, mozkin «ezkutuak» dituztela.
|
|
|
Ez da neurri edo baliabide berezirik ezartzen etengabeko eraso eta erailketa hauekin bukatzeko. Era berean,
|
emakumeen
bizi kalitatea okerrera doa, zerbitzu publikoak deuseztatzearekin batera emakumeen bizkar geratzen ari baitira gero eta zaintza lan gehiago. Esaterako, PPren Espainiako gobernua pertsona dependienteentzako laguntzak deuseztatzen ari da, izan helduak, adin txikikoak edo dibertsitate funtzionala duten pertsonei bideratuak.
|
|
|
Beraz, PPren gobernuak, jaio ez denaren eskubideak defendatzearen aitzakian, emakumeen eskubideak zapaldu nahi ditu,
|
emakumeek
bizitzea merezi duen bizitzak izateak ezer gutxi kezkatuta.
|
|
|
Euskal Herrian genero aliantza bat ere egiten ari da. Kapitalari, pobrezia funtsezko zaio eta lege kolpez prekarizatutako gure jendarte honetan, pobrezian bizi den gizon batengaitik 5
|
emakume
bizi gara pobrezian, baserritarren artean bereziki larria delarik egoera. Hau da indarkeria!
|
|
2015
|
|
|
Aldaketa egiteko baldintza nahi izatea da, eta ez daki alderdi tradizionalek benetan nahi duten. Uste du emakumeak goi zuzendaritzetan sartzen badira gauzak aldatuko liratekeela, «labur esanda,
|
emakumeek
bizitzeko beste modu eta behar bat dutelako momentu honetan. Eta ez badira behintzat moduetan gizontzen, aldaketa dakarte berekin batera».
|
|
|
Errealitate sozialaren edo, bederen, zientifikoaren kreatura bat da, azken buruan; mundu aldakor baten fikzioa. Cyborga fikzioaren kontua da, baina baita bizitako esperientziarena ere, batez ere
|
emakumeek
bizi izaten duten esperientziarena, Harawayren aburuz.
|
|
|
Gaztaina kolorekoa zeukan ilea; bizkarrean behera askatua, oso luzea zeraman garai hartan.
|
Emakume
bizia zen, oinarri politiko sendokoa, eta aire berezi bat zerion: espirituala, konpromisoa hartzeko idealizazio puntu bat behar izango balu bezala.
|
|
|
Artikulu honek Kode Iktus protokoloa zer den eta iktus baten aurrean edo garuneko hodietako istripu baten aurrean zer seinale jar daitezkeen deskribatzen du. Iktus bat izan ondoren,
|
emakumeek
bizi kalitate okerragoa dutela ere adierazten du.
|
|
|
Iktusa duten emakumeak: bizi kalitate okerragoa Iktus bat izan ondoren,
|
emakumeek
bizi kalitate okerragoa dute, 2014an Neurology aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera. Ikertzaileak, Wake Forest Baptist Medical Center en, Ipar Carolinan (AEB)), 56 eta 77 urte bitarteko 1.370 pertsonen bizi kalitatea konparatu zuten, istripu zerebrobaskularra edo istripu iskemiko iragankorra (TIA) izan ondoren.
|
|
|
Emaitzek adierazten dutenez, hiru hilabetera emakumeek mugikortasun, min, antsietate eta depresio arazo gehiago izaten zituzten, batez ere 75 urtetik gorakoak. Urtebete igaro ondoren, gizonezkoen eta emakumezkoen arteko aldea gutxitu egin zen, nahiz eta
|
emakumeek
bizi kalitate okerragoa izan. Gainera, ikertzaileek aurkitu zuten hiru hilabeteren buruan bizi kalitatean eragin handiena zuten aldagaiak adina (gutxienekoa), talde etnikoa eta egoera zibila (neurri handiagoan) izan zirela.
|
|
|
hemorroideak. Gaixotasun bat hartzen ez bada ere, arazo horrek egoeran dagoen
|
emakumearen
bizi kalitatean eragin dezake, eta eguneroko jarduerak oztopatu. Horregatik, espezialistek tratamendu kontserbatzailearekin aurre egitea gomendatzen dute.
|
|
|
Hemorroideak ez dira gaixotasun larritzat hartzen haurdunaldian. Cesar Quijano zirujauak dioenez, «sintomak, oro har, arinak eta iragankorrak dira, eta uzkitik eta minetik odola ateratzen dute.» Hala ere, hemorroideek
|
emakumearen
bizi kalitatean eragin dezakete, eta «eguneroko bizitzako jarduerei aurre egiteko benetako zailtasuna» eragin dezakete. Sintomak gutxitzeko tratamendu kontserbatzailea proposatzen dute adituek.
|
|
|
Zenbait pertsona beren etxean sartu ziren bila, baina ez zegoen han, eta, haren ordez, familiari eraso egin zioten. «Ordutik, bere familiaren parte batek beste herrialde batzuetan babestu behar izan du, eta denbora gehiago ematen du Europan eta Amerikan zehar bidaiatzen, nazioarteko hainbat forotan», azpimarratu du, Kongoko ekialdeko gatazkan
|
emakumeek
bizi duten egoera salatzeko», nabarmendu du Alboan euskal erakundea, Synergie de Femmesi laguntzen diona. Marie Dolororo Kafanya, Femmes Engagége ko (FEPSI) Fointion Engagée erakundeko lehendakaria da.
|
|
2016
|
|
|
Baina, alor horretan ere, analisi kezkagarria egin du soziologoak: " Zortzi urte inguru hazi da bai gizonezkoen bai
|
emakumeen
bizi itxaropena azken 30 urteetan. Eta, justu, horixe da auzo marginalen eta onenen artean dagoen aldea.
|