|
2000
|
|
|
...en aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia
|
emakumeek
egina)
|
|
|
ETAk ekarpen politiko hori eskaini dezake, baina ezin duena da ekarpen hori ezarri proiektu baten truke. Proiektu guztiak eztabaidagarriak eta hobetzeko modukoak dira, are gehiago alderdi politikoek edo gizon
|
emakumeek
egina badira. Herri baten etorkizunaz erabakiak hartzen ari gara.
|
|
|
Ezdakit, bada, oso ondo nola esan, ugari baino ugariago baitira burura datozkidan kontuak: beren buruaz beste egiten dutenak, erasotuak, legearen izenean birrindutakogazteak,
|
emakumeekin
egiten dituzten basakeriak, etengabea da laztura... Esateko baino ez naiz gauza; izan ere, larritasuna handitzen zait ohartzean neure ingurumarikoek, gutarrek, harreman sozialetan gaitzesten dutena edo gaitzetsi bide dutena, gero lagunarteko harremanetan berrekoizten dutela.
|
|
2001
|
|
|
Ipar Amerikan idazten diren gauzak interesatzen zaizkit. Batetik,
|
emakumeek
egindako nobela beltza. Oso modu originalean uztartzen dituzte (eta" Koaderno Gorria" k badu hor ikasitako zerbait) trama beltza eta emakumeen kezkak.
|
|
|
M. MARTORELL. Dena den, badira beste era bateko taldeak, erreformista eta moderatutzat jo ditzakegunak, eta hauen helburua ere boterea hartzea da, eta Jainkoa herrialde bateko gizon
|
emakumeek
egin dezaketenaren gainetik dagoen sistema politikoa eraiki nahi dute. Dena den, lurraldeak eta zonak bereizi lirateke, gizarte musulmanak guk uste eta ikusten dituguna baino desberdinagoak baitira elkarren artean.
|
|
|
Beherakada hori 45 eta 70 urte bitarteko
|
emakumeekin
egindako ikerketan ikusi zen.
|
|
|
Soja kontsumitzeak kolesterol maila “txarra” apur bat jaistea ekar lezake, kolesterol maila normala edo pixka bat altua duten adineko emakumeengan, American Journal of Clinical Nutrition ek argitaratutako azterlan baten emaitzen arabera. Jaitsiera txiki hori ikusi zen 45 eta 70 urte bitarteko
|
emakumeekin
egindako ikerketa batean. Isoflaboiak hartu zituzten —zomaren osagai bat—, eta hiru bat hilabetez aberastu ziren.
|
|
|
" Txokolteak ez din kalterik egin, neska!, gizonak emana izanagatik! Tripako min hoiek,
|
emakume
egiteko haizelakoz ditun!".
|
|
|
ama umeak sortzen eta umeak hazi
|
emakume
egin
|
|
2002
|
|
|
Eta hauen eskutik jasaten dituzte zibil txetxeniarrek torturarik basatienak: kolpeak, elektrizitatea, mutilazioak (behatzak, belarriak, esku zein hankak moztea, begiak ateratzea...),
|
emakumeei
egiten zaizkien bortxaketak eta baita pertsonen bahiketa eta horien inguruko negozioa ere. Eta horien guztien oso berri gutxi heldu da gureganaino.
|
|
|
Karakter handiko hainbat
|
emakumerena
egin du Gonzalo Suárezek (Ditirambo, La regenta, Don Juan de los infiernos), Mario Camús ek (El Alcalde de Zalamea, La vieja música), Eloy de la Iglesiak (Los placeres ocultos), Vicente Arandak (Tiempo de silencio), Daniel Calpasorok (Pasajes), Pedro Almodóvar ek (Kika), Montxo Armendárizek (Bihotzeko sekretuak) eta Imanol Uribek (Plenilunio) zuzenduriko filmetan.
|
|
|
Bizkaian, ostera, indartsu jarraitu zuen, eta Lapurdin, kontserbatarako arrain motatan espezializatu zirenez, kontserba industriagaratu zuten. Horrela, tradizionalki itsasoa gizonezkoen zeregina izan bada ere (nahiz eta lehorreko lana bereziki
|
emakumeek
egin, sareak josi, arraina lonjetaraeraman, garbitu, saldu, etab.?), eraldaketaren bidez emakumezkoek lanpostuordainduak lortu zituzten sektorean.
|
|
|
Gaur egun, argi dago etxeko lan gehienak
|
emakumeek
egiten dituztela. Banaketa hori emakumeak gizonarekiko izan duen menpekotasunarekin loturik dago, eta, ondorioz, generoen arteko lan banaketa horrek eremu askotan du bere eragina.Batetik, emakumeen lanegun osoa (ordaindutako lana eta ordaindu gabekoa) gizonezkoena baino luzeagoa izatea dakar, sarri oporrik gabekoa.
|
|
|
Haurtzaroari buruz jarduteko garaian, arlo hori nahiko berria dela esan beharda, eta azken urte hauetan zenbait lan, hauetako asko
|
emakumeek
egindakoak, egiten ari direla horren inguruan. Berrikuntza sozialaren gaia jorratzean zenbaitlanek ez dituzte ahanzten haurtzaroari eta emakumeei zuzendutako asistentzia bideak, eta giza talde horien inguruko diskurtsoa eta trataerak.
|
|
|
hamahiru mahai inguru, euskalduntze alfabetatzea, poesia, folklorea, komunikabideak, ekonomia, Aranzadi eta inbestigazioa, margolari eskulturagileak, liburu argitaldariak, antzerkia, nobela eta saiakera, bertsolariak eta kantari eta diskoetxeak gaiei buruzkoak? , bi ordu eta erdiko berezia euskal irakaskuntzaz, hogeita lau bailaratan euskal kulturaren egoera zer nolakoa den kontatuko duten beste hainbat kronika, euskal kulturan izena duten zenbait gizon
|
emakumeri
egindako hogeita bost elkarrizketa, Euskaltzaindiaren batzarra eta bertsolariak... 21.
|
|
2003
|
|
|
|
Emakumeentzat
egiten omen da irratia, baina emakumeek egiten al dute?
|
|
|
Emakumeentzat egiten omen da irratia, baina
|
emakumeek
egiten al dute?
|
|
|
Nekazaritzako teknika garatuko zen, behin hazi eta landarearen harremana ikusita, eta norberaren hondarrak eroritako lekuan gehiago hazten zirela landareak; gero konturatuko dira, lurra bueltatzen bada hobeto hazten direla, teknikak garatuz doazelarik denborarekin (lurra mugitu, jorratu, ureztatu,?).
|
Emakumeek
egingo zuten fruitu bilketa eta gero nekazaritza txiki bat: ortuzaintza eta goldaketak (garrantzia eman ziena gizartean); denborarekin etxeko abereak ere haziko zituzten (oilo, antzar, txerriak,...) eta salduko; lihoa ere landatuko zuten oihalgintzarako.
|
|
|
Minbiziaren aurkako Plan Nazionalak, aurten amaitu baino lehen indarrean sartuko denak, 45 urtetik gorako emakume guztiei aurreikusten dizkie bularreko eta matrizeko minbizia detektatzeko probak, eta 40ko hamarkadatik aurrera, tumore horien familia aurrekariak dituzten emakumeei, testu honetan lan egiten duten elkarte zientifikoen iturrien arabera. Gaur egun, “screening” izeneko proba horiek, oro har, 55 urtetik gorako
|
emakumeei
egiten zaizkie. Era berean, plan horrek ezartzen du gehienez ere hilabeteko epea, paziente bati tumore bat diagnostikatu eta tratamendua hasten zaion unetik hasita.
|
|
|
Nolanahi ere, zientzialariek gogoan dute oso arraroa dela hasierako saiakera batek ikerkuntza biomedikoan izandako arrakasta, eta azpimarratzen dute ezen, nahiz eta zailtasun zientifiko handiak izan, prebentziozko txertoa lor daitekeela. Kaliforniako VaxGen enpresak joan den astean onartu zuen Estatu Batuetan, Kanadan, Puerto Ricon eta Herbehereetan 5.100 gizonezko homosexualekin eta 300
|
emakumerekin
egindako probek ez zutela eraginkortasun handirik erakutsi. Txerto horren arduradunek adierazi zuten eta asiarretan bakarrik hauteman zela erantzun positibo bat, nahiz eta analista independenteek zalantzan jarri zituzten egun batzuk geroago datu estatistiko horiek.
|
|
|
Herrixka baten argi konstelazioa utzi genian alde batera, uharte bat ilunaren baitan, herrixkaren izenaz gogoratu ninduan baina ez nian esan, emakumea beste zerbaitetan pentsatzen ari zela baitzirudien. Zubi batetik barrena airean gindoazenean eraman zian bere eskua nire kokotera, nirekin lehen zihoan
|
emakumeak
egingo zukeen bezalaxe, keinu makinal bat besterik ez zuan, nire ilearekin jolas egitea gustatzen zitzaioan, baina nire ondoan zegoen emakumeak ez zian ilea bere behatzetan kiribildu, izuturik apartatu eta txilio bat egin zian. Autoak ere ikara mugimendu bat egin zian eta, begiak itzuli nituelarik, atearen kontra kizkurturik ikusi nian, bi eskuekin bere aurpegiko izua ezkutatuz.
|
|
|
Bekatu batzuk askoz ere larriagoak dira, gizonezkoek egin beharrean
|
emakumeek
egiten badituzte. Horditzea, esa  terako.
|
|
2004
|
|
|
Bertan biltzen zen ur gazia, burdinazko galdaretan berotzeko eta ura lurrindu ondoren mineral preziatua jasotzeko. Lan hau
|
emakumeek
egiten zuten, uztailetik abendura bitartean. XIX. mendean esku lan hau amaitu zen, Productos Leniz enpresaren eskutik ustiapen industriala hasiz.
|
|
|
Hizpide dugun denbora tarte honetan anitzak dira Hernaniko
|
emakumeek
eginiko ekarpenak. Frankismoarekin sortzen den «familia idealean» senarrak betetzen zuen «ogi irabazlearen» rola, eta emazteak «etxearen zaindari eta kudeatzailearena».
|
|
|
Mercedes, JOC (Juventud Obrera Católica) sindikatuko kide eta zuzendari izan zen. Hernanin
|
emakumeek
egin zuten lehen greban nagusietakoa izan zen.
|
|
|
Arantxa eta Mercedesena «isilpean» Hernaniko
|
emakumeek
egin zuten lanaren bi adibide dira. Bi adibide hauek ez dira anekdota edo salbuespenak, oso zabaldua zegoen errealitate baten isla baizik.
|
|
|
Burututako elkarrizketetan iritzi ezberdinak jaso ditut fabriketan
|
emakumeek
egiten zuten lanaren inguruan. Batzuen iritziz fabrikan lan egiteak ez zuen inolako kutsu ezkorrik.
|
|
|
Bigarren zatian jada industria pizten deneko urteetan zentratuko naiz, herrian gertatutako hainbat aldaketari so eginez. Azkeneko atalean, garai honi
|
emakumeek
egindako hainbat ekarpen aztertuko ditut artxibo eta erroldetan agertzen ez direnak.
|
|
|
Artikulua idazterako orduan, bekaren iker aldian lortuak izan ziren hainbat datu hartu ditut aintzakotzat. Ikerketa beka honen ondorioz idatzitako lanean, industrializazioa lantzeaz gain, 1936eko gudan eta guda ostean Hernaniko
|
emakumeek
eginiko ekarpenak aztertu dira. Lan hau, aurten emango da argitara, Ahotsak (Emakumeak historian, Hernani) izenburupean (ikus bibliografian Barrutiabengoa et alii, 2004).
|
|
|
Azterlanetako bat Arthritis and Rheumatism aldizkariaren azken zenbakian argitaratu da. Gaixotasunik ez zuten 55 eta 69 urte bitarteko 29.368
|
emakumerekin
egindako ikerketaren ondoren (1986tik), bitaminak artritis erreumatoidea prebeni dezakeela esaten da. Ikerketa horren bidez, beren dieta eta bitaminen erabilera zehaztu zituzten hamaika urtez.
|
|
|
Kasu bat emakume ezindua da, Espainiako Minusbaliatu Fisikoen Estatuko Konfederazioaren arabera (Cocemfe), emakume ahul eta menpekoaren irudi soziala duena. Bestalde, Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (CEACCU) kritikatu egiten du ordaindu gabeko lanaren %80
|
emakumeak
egiten duela, eta Gobernua hertsatzen du bost milioi etxekoandre baino gehiagok jasaten duten babesgabetasuna desagerrarazteko. Erakunde horren arabera, irtenbidea da etxekoandrea langile gisa onartzea, erretiroa kobratzeko eskubidea ematea eta etxean bakarrik lan egiten duten seme alaba txikiak dituzten amei 100 euroko laguntza ematea.
|
|
|
esnea eta esnekiak, fianbreak eta urdaiazpiko egosia, pateak, maionesa, margarina, kakao hautsa, freskagarriak, marmeladak, gozokiak, patata frijituak, etab. Beharrezkoak dira haurdunaldian? Haurdunaldia egoera fisiologiko bat da, eta kontuan hartu behar da haurdun dagoen
|
emakumeak
egiten duen dietak, bere beharrak betetzeaz gain, fetuak hazkuntzaren ondorioz dituen elikatze eskakizunak ere bete behar dituela. Gainera, amak behar bezala elikatzen badu, bere organismoa hobeto prestatuta egongo da erditzeari aurre egiteko, eta behar adina erreserba lipidiko izango ditu esnea edoskitzaroan ekoizteko.
|
|
|
Palacios doktorearen iritziz, emakume hauek “badakite, baina arazoa da ez dutela dakitena betetzen”. 4.676
|
emakumek
egin zuten azterketatik ondorioztatzen denez, 1.856 emakumek bakarrik erabili zuten pilula azken bost urteotan. Horietatik% 62,8k ez du metodo antikontzeptibo hori lotzen, baina% 50,9k nahiago luke astean beste tratamendu bat eman.
|
|
|
" Herritar orok dugula edozein
|
emakumeen aurka
eginiko eraso, bazterketa, isolamendu edo errepresioaren aurrean erantzunkizuna, modu zuzenean nahiz zeharkakoan".
|
|
|
Hizkuntza ez da errealitatea adierazteko tresna soila, ezta gizakion arteko komunikabide hutsa; besterik ere bada hizkuntza: gizon
|
emakume
egiten gaituen zera, gizaki eta honenbestez gizakide egiten gaituen gaitasun eta jarduera, hain zuzen ere. Areago, errealitatea ezagutzeko ezinbesteko eta noraezeko baldintza dugu hizkuntza.
|
|
|
Balioeste edo baloratze horren bidez gizakiak bere egiteen zentzuari antzematen dio. Eta, funtsean, prozesu honetan datza gizon
|
emakumeok
egiten duguna zuzenesteko dugun joera geure geurea, zuzenespena hainbatetan (maizegi!) oinarrigabea edota eztabaidagarria izango bada ere. Etikaren bihotzean gaude dagoeneko, bihotz hori nahi eta uste bezain garbia eta aratza ez izan arren.
|
|
|
" Burua ez, onartu zuen Sakik, gainerantzean...
|
Emakumeek
egiten ditek asko: kendu sudurra, jarri bularra...
|
|
2005
|
|
|
Gizon gunea gizonen rolak aztertzeko, hausnarketak egiteko, emakume eta gizonen arteko berdintasuna aldarrikatzeko, gizon eredu tradizionala gainditzeko... sortu du Urtxintxak. Bostgarren saio honen hasieran, parte hartuko duten zortzi gizonek (Ibon barne) maiatzean Urtxintxako
|
emakumeekin
egingo duten asteburuko lantegiaren data finkatzen ari dira. Ordurako ari baitira pixkanaka prestatzen, saio hauen bidez. «Asmoa da ordura bitarte gaia pixka bat lantzea, eta beraz, emakumeen eskarmentu horren guztiaren aurrean moldatzeko gai izatea.
|
|
|
Gizon gehienentzat hala da?
|
Emakumeek
egin duten bidea onuragarria da gehienontzat, eta gizon batzuei ireki digu atea beste era batera jokatzeko gure harremanetan. Beste gizon gehiengo bat oraindik mantentzen bada ere itxuraz lehengo ereduak diren horietan, beraiek ere badaukate orain beste abagune bat, lehen oso estua zena eta orain zabalagoa.
|
|
|
Filmen artean daude Arantxa Gurmendiren Basamortuko irribarreak dokumentala, Oscar Galanen Xoxoak beleari laburra eta iñaki Beraetxeren Art police sormen lana. Bestalde,
|
Emakumeek
Egindako Zinemaren X. Erakustaldia egingo dute Bilbon, larunbata bitarte. Besteren artean, Sara Marazkiaranen La llorona eta Isabel Ayguavivesen La Valiente laburrak eta Patricia Ferreiraren Para que no me olvides eta Ángeles Gonzalez Sinderen La suerte dormida proiektatuko dituzte.
|
|
|
–
|
Emakume
egiten haizenean, erabakiko dun pintatu behar dunan ala ez. Baina pintatzea erabakitzen badun ere, ez hain nabarmen pintatu, mesedez?
|
|
|
Baina orain ezin dinat kontatu historia hori: aurrerago bai,
|
emakume
egiten haizenean.
|
|
|
–Gauza asko ikasi behar ditut,
|
emakume
egiten naizenean?
|
|
|
–Ama,
|
emakume
egin naiz, eta uste dut esplikazio bat zor didazula, aitari buruz?
|
|
|
Hirugarren elementua eztabaida historikoarena da.Logikoa da A. Aramburu bezalako pertsona bat eztabaida honetan(, gonbidatua?) izatea, bere liburua egin berria baitzuen. Baina Irungo Emakumeak taldea ere honetan murgildu egin zen, beranduago Bidasoaldeko
|
Emakumeek
egin zuten bezala.Eztabaida honetan ez naiz sartuko; izan ere, liburuan gai hau sakonean jorratzen da.
|
|
|
Hitz hauek argi uzten dute tradizionalisten estrategia zein den: hirian ezagunak eta
|
emakumearen alde
egin zuten pertsonen aurkako presioa erabatekoa izanbehar zen. Epe ertainera, jarrera hau arrakastatsua izan dela ikusi da.
|
|
|
4 EAk hasiera batean, 1999 urtera arte, bere zerrendaburuak bultzatuta (Maribel Castello, kultur arloko zinegotzia)
|
emakumearen alde
egin zuen.Baina 1999 urteko udal hauteskundeetako zerrendetatik baztertu zuten, etaPNVrekin koalizioan joanda hauen diskurtsoa bereganatu dute. Gaur egunIrunen bi zinegotzi dituzte PNV EA koalizioaren barruan.
|
|
|
«Aztertu eta gero. EAEko Auzitegi Nagusiaren epaia?
|
emakumeek
egin duten interpretazioakhartan egokiera baduela ikusi dugu eta onartu egin dugu, horrenbestez, proposamena, epailearen autoa beteaz». –Onartu?
|
|
|
bihurtzen duen gehiengoaren jarrera.
|
Emakumeek
egindako balorazioaz aparte? «erabateko garaipena»kalifikatu baitzuten (Egin, 1996/7/1)?, El Diario Vascok haien aurkako jarreraguztiak azpimarratzen ditu, hori bai, irain bortitzenak ezabatuz eta jarrera baikorbakarra txalo bakan batzuetara mugatuz. Emakumeak ekintzaren subjektu pasibotzat hartzen ditu narrazioak, aditz errezeptiboen subjektutzat(, jaso zuten?,, entzunbehar izan zuten?) eta aditz prozesuaren subjektu pazientetzat («bazterrean jarribehar izan zuten eta, babestuak izan ondoren, eraman zituzten»).
|
|
|
Haurdun dauden 38.000
|
emakumerekin
egindako ikerketa batek frogatu du Down en sindromea detektatzeko analisiak fidagarriagoak direla haurdunaldiko 11 astean egiten badira, 16ra arte itxaron beharrean. Ikerketaren arabera, Down sindromearen edo trisomia 21en arriskua kalkulatzeko haurdunei egiten zaizkien odol analisiek eta fetuaren hotz lodiera neurtzen duen ekografiak kasuen %87 aurresaten dute bi probak lehen hiruhilekoan egiten badira.
|
|
|
Espainian bakarrik 56 emakume hil dituzte bikotekideek edo bikotekide ohiek urte honetan. Emakumearen aurkako Indarkeria Ezabatzeko Nazioarteko Eguna dela eta aurkeztu den txostena egiteko, 24.000
|
emakumeri
egin zitzaien elkarrizketa, gehienak garapen bidean dauden herrialdeetakoak. Espainian, 246 pertsona hil ziren 1999 eta 2003 bitartean, Emakumearen Institutuaren datuen arabera.
|
|
|
Zer diok baina, heure lehengusinaz!
|
Emakume
egiten ari dela, besterik ez. Eta zelako emakumea, Panpatik zaldiz ibilirik gogortutako ipurdia, antza.
|
|
|
Baina zer uste zenuen? Haren begietan beti izan zara eta izango lehengusina txikia, babestu beharrekoa, umea, inoiz
|
emakume
egiten ez dena. Laguna, adiskidea, gura duzuna.
|
|
|
–Ordaindu gabeko zerbitzuak eta merkatuan ez dabilen oro ez dira BPGan sartzen. Konparazioa, ordaintzen ez diren etxeko lanak, gehienak?, batez ere
|
emakumeek
eginak, ez dira BPGan sartzen, baina ezinbestekoak dira gizarteak behar bezala funtziona dezan. Ordaindu gabeko beste zenbait zerbitzu, aipatuak bezala funtsezkoak halaber eta ez soilik gizartearen funtzionamendu onerako baizik eta gizartea bera eraikitzeko, ez dira BPGan jasotzen.
|
|
|
Martinez de Antoñana Carrion, Marta;"
|
Emakumeek
egindako gaurko euskal ipuingintza: Arantxa Iturberen Ezer baino lehen".
|
|
|
Genero hitzarekin bi bide har ditzakegu artikulu honetan: bata genero kulturalarena da (sexua biologikoa da, emea eta arra, eta generoa kulturala da, femeninoa eta maskulinoa), eta honen arabera banatu izan da
|
emakumeek
egindako literatura literatura unibertsaletik, edo bestela esanda, gizonezkoenetik. Emakumeen literatura rol femeninoarekin identifikatu izan da, literatura ‘arrosa’ edo ‘femeninoa’ sortuz.
|
|
2006
|
|
|
Literatura femeninoa? Emakumeek
|
emakumeentzat
egindakoa. Nobela arrosa, adibidez?
|
|
|
Aipamena bigarren eskukoa da, Jose Felix Diaz de Tuestak Euskal Herria atzerritarren ahotan liburuan egin duen bildumatik hartua. Ugariak dira atzerritarrek euskal
|
emakumeez
egindako iruzkinak, eta ez bakarrik gorpuzkerari eta itxurari buruzkoak. Ikusi bestela:
|
|
|
...en, askatasunaren, osotasun moralaren, sexu askatasun eta ukigabetasunaren aurkako delituen, edo indarkeriaz nahiz larderiaz egindako delituetatik beste edozeinen ondorioz zigor erantzukizuna sortu eta erantzukizun hori eskatzeko prozesuan instrukzioa egiteko, baldin eta delituok egilearen emaztea den edo izan denaren edo, elkarrekin bizi ez arren antzeko maitasun harremanak dituen edo izan dituen
|
emakumearen aurka
egin badira, eta, orobat, horren edo beraren emaztearen edota bizikidearen ondorengoen aurka egin badira, edo, berarekin bizi
|
|
|
|
Emakumeari
egindako autopsiaren ondorioz, aluminio kontzentrazio handiak agertu ziren Alzheimerren aldaera horrek garunean eragindako eskualde guztietan. Deigarria da Carole Cross izan zela Ingalaterrako Camelforden aluminioak ustekabean eragindako 20.000 pertsonetako bat.
|
|
|
Espainiako osasun zentroek egunero milioi bat kontsulta jasotzen dituzte. Horietatik, %60
|
emakumeek
egiten dituzte, eta horietatik %60.000 inguruk tratu txarrak jasaten ditu. Hala ere, Carmen Fernández doktoreak, Valladolideko Barkuko Osasun Zentroko familia medikuak, Oviedon egindako Elkarrizketa Klinikorako eta Osasun Komunikaziorako XVII. Tailer Nazionalaren esparruan, adierazi zuenez, gaixoek ez dute espresuki aipatzen arazo hori medikuaren aurrean.
|
|
|
Hauek akitu bezain laster triki poteoa hasi zen eta ondoren kanpinean egin zen afarian 65 pertsona inguru elkartu ziren. Hurrengo egunean, igandean, herriko
|
emakumeek
egindako eskulanen erakusketa izan zen Ulibeltzak elkartean. Aurten, gainera, bertze batzuk egindako eskulanak ere ikusgai izan ziren:
|
|
|
Gizarte jakin batean bizi den emakumezkoa da Amaia. Gaur egungo
|
emakumeari
egin zaion argazkirik bikainenaren aurrean gaude Xabier Aldairen ustez.
|
|
2007
|
|
|
Ugaritu egin dira lurren desjabetzeak, herritik ihes egin beharra, hilketak, taldekako masakreak, mehatxuak, bortxaketak... baita lurren kutsadura ere, herrietako jendeari alde eginarazteko. Wayuutarron antolakuntzagatik, gizonekin baino gehiago
|
emakumeekin
egin dute topo mertzenarioek.
|
|
|
Hala ere, Sareinek desberdindu egiten dituzte blogean irakur daitekeen moduan: Feministak izan arren," literatura feminista" terminoa ez dute gustuko
|
emakumeek
egindako literatura definitzeko orduan. Eurek ez dute uste halakorik dagoenik; gai feministak, gaiak lantzeko era feminista, pertsonaia feministak badaudela, baina estilo feminista edo egitura feministarik, aldiz, ez.
|
|
|
Lehenengo eta behin, ezkontzeko eskubidearen titulartasunari dagokiona: testuak hitzez hitz dio «gizonak eta emakumeak ezkontzeko eskubidea dute», eta planteatzen den zalantza da ea konstituzio testuan gizonaren eta emakumearen arteko ezkontza soilik jaso den, edo bi gizonen edo bi
|
emakumeren artean
egindako ezkontza ere barruan sar daitekeen. Gai hori oso polemikoa da, eta Espainiako legegileak 2005 urtetik aurrera ulertu du ezkontza sexu desberdinetako pertsonen artean egiteaz gain, sexu bereko pertsonen artean ere egin daitekeela.
|
|
|
Laurehun
|
emakumeri
egindako azterketa batek erakutsi du, ordea, PGSa egin duten emakume gutxiago geratu dela haurdun, PGSa egin ez duten emakumeekin alderatuta. Zelula kentzeak enbrioiari kalte egin diezaioke nolabait, eta, ondorioz, behin uteroan dagoenean, enbrioiak garatzeko zailtasun handiagoak dituela pentsatzen dute azterketaren egileek.
|
|
|
eta, umiliagarria da gizajendetasunarentzat? (CXLIII kap.). Voltaire razionalista oso kritikoa da giza irrazionalkeriekin; beraz, gizon
|
emakumeak
egiten duen gehienarekin. –L, instinct, plus que la raison, conduit le genre humain? 171 Bere azterketak txinarren miresmen handi bat erakusten du eta juduen (Israelen) erdeinu absolutua.
|
|
|
Hizkuntza ez baita errealitatea atzemateko tresna soila, ezta gizon emakumeen arteko adierazpide, komunikabide hutsa; besterik ere bada hizkuntza: gizon
|
emakume
egiten gaituen zera, hots, gizaki (de) bihurtzen gaituena. Bestalde, hizkuntza, edozein hizkuntza (hizkuntzak oro, hizkuntza?
|
|
|
Datu horiek gorabehera, CDCetako ikertzaileek esan dute alarmak ez duela jo behar. Hala ere, beren kezka onartu dute behar ez dituzten
|
emakumeetan
egiten diren zesareen kopurua azkar handitzen delako. Jaioberrien heriotza Adituek, halaber, zesarea selektiboez ohartarazten dituzte, justifikazio medikorik gabe egiten direnak eta jaioberrien heriotza tasa handitzen dutenak.
|
|
|
Datu horiek gorabehera, CDCetako ikertzaileek esan dute alarmak ez duela jo behar. Hala ere, beren kezka onartu dute behar ez dituzten
|
emakumeetan
egiten diren zesareen kopurua azkar handitzen delako. Espainian 36.000 bat zesarea egiten dira urtean, OMEren datuen arabera.
|
|
|
Horrela bakarrik azaltzen da 10 urtez Mumbaiko aldirietako txaboletan beste bat bezala bizitzea eta 1984an Creative Handicrafts (CH) bidezko merkataritzako kooperatiba sortzea. Gaur egun, 1.100
|
emakumek
egiten dute lan, artisau ehungintzako 12 kooperatibatan eta aurrezki talde eta mikrokreditutan antolatuta. Azken proiektuak janari lasterreko zerbitzua dira eta, Gobernuak baimena eman bezain laster, emakumeek gidatutako lehen taxi flota aterako dute kalera.
|
|
|
Ondoren, zelulak rabdoesfinterrean (muskulu zuntzez osatutako esfinterra) eta emakume bakoitzaren uretran injektatzen dira, uzkurkortasuna handitu eta gernu inkontinentzia murrizteko. Azterketa 36 eta 84 urte bitarteko 63
|
emakumeren artean
egin zen, esfortzuko gernu inkontinentzia zutenen artean. Bi herenek (42 pazientek) jaso zuten tratamendu berria; gainerako 21 emakumeei, berriz, kolagenozko injekzio endoskopiko konbentzionalak eman zitzaizkien.
|
|
|
Javier Martínez Salmeán doktoreak, Madrilgo Severo Ochoa Ospitaleko Ginekologia eta Obstetrizia Zerbitzuko buruak, aurkeztu zuen atzo. Antisorgailuei buruzko inkesta hau ugaltzeko adinean dauden 2.105
|
emakumek
egin zuten, 15 eta 49 urte bitartekoek. Pilula da erabiltzaileen artean gogobetetasun maila handiena lortzen duen antisorgailua (horietatik %94k adierazi du gustura edo oso gustura dagoela); preserbatiboaren %82k, berriz, gogobetetzen du.
|
|
|
Bertan, erakundeek ondorioztatu zuten kontsumitzaileen esposizio marjinak txikiak zirela, nahiz eta horrek ez zuen salbuesten arriskua murrizteko neurriak hartzetik. Herbehereetako 62.000
|
emakumeri buruz
egindako azterlan baten arabera (duela gutxi argitaratua), akrilamida egunero hartzeak lotura izan lezake obulutegiko minbizia izateko arriskuarekin.
|
|
|
Ekitaldi hauek guziak iragaiten diren bitartean, aurtengo eskulan ikastaroan egindako lanak, eta herriko
|
emakumeek
egindako eskulanen erakusketa ikusgai egonen dira Kultur Etxean. Bestalde, goiz osoan argazki zaharren bilketa eginen da, gaia erreka izanen delarik, zubiak, presak, errotak eta ur jauziak bertzeak bertze.
|
|
|
Kultur egunen bigarren egunerako egitarau arinagoa prestatu dute. Goiz iratzartzen direnentzat, 11:00etatik 19:00etara, Sunbillako
|
emakumeek
egindako eskulanen erakusketa zabalduko dute Ulibeltzak elkartean. Arratsaldean, igandeko ekitaldi nagusia Itturburu ostatuan eginen da, hau da Mus Txapelketa.
|
|
|
Kargu berrian neurriak hartzeko aukera izango du. Arakisek azaldu duenez, genero perspektibatik landuko dute Montehermosoko programazioa eta “egiten diren ekintzetatik erdiak
|
emakumeek
egingo dituzte. Eta aurrekontuaren erdia ere emakumeentzako izango da.
|
|
|
Leon, Burch eta Tamayo irakasleek azken urteotan Latinoamerika eta Kariben garatu diren zenbait esperientzia bildu dituzte (2005). Brasilgo MST Lurrik Gabekoen Mugimendua eta Nekazaritza Bidea erakundeetako gizon
|
emakumeek
egin dituzten hainbat heziketa tailerren berri eman dute gai honen inguruan plazaratu duten liburuan. Oro har, gizon emakume nekazarien trebetasun komunikatiboak lantzeko esperientziak izan dira.
|
|
|
– Zein eritasunek eraman zintuen Lyongo ospitalera? Zein
|
emakumek
egin zintuen birrin edo, zerk, zergatik eta nola?
|
|
2008
|
|
|
Baina baliabide gehiago behar dira legeak dioenak aurrera eramateko," azaldu zuen Teresak. Hezkuntzaren garrantziari buruz ere hitz egin zuen, instituzioen esku hartzeaz eta prebentzioa eta indarkeria jasan duten emakumeen segurtasunaz.Indarkeria erak Ostean, Europako kontseiluaren arabera dauden indarkeria mota desberdinak aipatu zituen.Lehena guztiok ezagutzen dugun, indarkeria fisikoa; bigarrena sexuala, hau da,
|
emakumeak
egin nahi ez eta helburu sexuala duten ekintzak; indarkeria psikologikoa da hurrengoa, txisteak, esamesak, irainak, etab.; laugarrena ekonomikoa da, hau da, dirua kontrolatzea, lan postua bilatzea ez uztea, idei honekin lotuta emakume eta gizonen arteko soldaten desberdintasunari buruz jardun zen eta emakumeen lanpostu ezegonkorrei buruz; bosgarrena espirituala da, hau da, nahi digun sineskera iz... Adibide gida, irrati saio eta telebistetako mahai inguruetan gonbidatuak gehienak gizonak izatea ez da arraro egiten, edo ekonomia munduan ere komunikabideetan ikus eta irakurri dezakegun bezala boterea gizonek dute.
|
|
|
Muturreko kasua dirudien arren, halako egoerak eta dramatikoagoak ohikoak dira gizonezko bananduetan. " Bat batean eskutitz bat jasotzen duzu hamabost egunetan zure etxetik alde egin behar duzula esanez, dibortzio legeak beti
|
emakumearen alde
egiten duelako, eta kale gorrian ikusten duzu zure burua. Nik negozio bat nuen, ekonomikoki ongi bizi nintzen, eroso… eta begira iezadazu orain.
|
|
|
Espainian miloi 1 2 miloi pertsonek jasaten dute arazo hau, eta horien artean proportzio handi bat
|
emakumeek
egiten dute; halere proportzio hori gizonezkoena baino askoz txikiagoa da.
|
|
|
Hamabi urtez jarraian 34 eta 59 urte arteko 77.761
|
emakumerekin
eginiko azterketaren emaitzak 1997an
|
|
|
Ildo beretik, menopausia nozitu aurretik eta ondoren, Asiako
|
emakumeetan
eginiko azterlanek, sojazko elikagai ugari kontsumitzea eta bularreko minbiziaren arteko alderantzizko erlazioa agertzen omen dute.
|
|
|
Hainbat ikerketa egin dira glukosa ahotik hartu eta gorputzak nola onartzen duen ikusteko, eta emaitza horixe eman dute; azterketa horietako asko haurdun dauden
|
emakumeei
egin izan zaizkie (modu sistematikoan egiten diete azterketa, haurdunaldiko diabetesik baduten edo ez ikusteko).
|
|
|
Apur bat aurrerago umea besoetan daukan
|
emakumearekin
egin dugu topo. Metro eta erdi inguruko harresi baten atzean daude biak, beste etxoletatik bereizitako zabalgunean.
|
|
|
Lehenengo ahapaldiaren ondoren ireki egin zituen fadistak bere begi ñimiñoak, eta lokaleko mahai batetik so egiten zion
|
emakumearenekin
egin zuen topo. Adi adi jarraitzen zuen honek kantariaren jarduna, gainerako bezeroek ez bezala.
|
|
|
emakumeen lana okerrago ordainduta dago eta gizartean ospe txikiagoa dauka (Juliano, 2006). Orain arte zerbitzuak, garbiketak, zaintzak eta antzeko lanak, bertako
|
emakumeek
egiten zituzten baina gaur egun dagoen hutsunea beste herri batzuetatik iritsitako emakumeek betetzen dute (Zabala, 2006).
|
|
|
Elkarri laguntzeko talde horiek dituzten onurak ahaztu gabe, kontuan izan behar dugu talde ahultzat eta sozialki baztertutzat hartzeko dagoen arriskua, irudi arazotsua eraikiz. Irudi horrek ez du bat egiten gure azterlanean aurkitutakoarekin,
|
emakumeek
egiten duten balantzea positiboa delako, jarrera bitalista aurkezten dutelarik.
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI FDAren arabera, dermisean zeharreko adabaki antikontzeptiboaren prospektuak, Ortho Evra markakoak —astean behin aplikatzen da—, 15 eta 44 urte bitarteko
|
emakumeek
egindako ikerketa horren emaitzen berri emango du, eta ohartarazi du odolean koagulatzeko arrisku handiagoa dagoela beste metodo batzuen aldean, hala nola pilularen aldean. Enbolia potentzialak Koagulu horiek biriketako enbolia potentzialak eragin ditzakete, Janet Woodcock FDAren programa mediko eta zientifikoetarako ordezkariordeak dioenez.
|
|
|
Bortzirietako Berdintasun Arloarekin elkarlanean, Berako Uxua Emakume Taldeak erakusketa eginen du
|
emakumeek
egindako lanekin. Martxoaren 5ean, asteazkenean, erakusketako lanak bilduko dituzte, goizeko 11:00etatik 13:00etara eta arratsaldeko 18:00etatik 20:00etara.
|
|
|
Orain arte
|
emakumeek
egin dituzte lan mundua eta bizitza pribatua bateratzeko ahaleginik handienak; Martinez Tolaren ustez, beste eragileek esku hartu dute aurrerantzean.
|
|
|
estereotipo kultural eta sozialak, enpresen barne kultura... Orain arte
|
emakumeek
egin dituzte ahalegin handienak. Orain gizonei, enpresei eta estatuei dagokie lan mundua eta bizitza pribatua bateragarri egitea.
|
|
|
Unibertsitatean irakasle izan nuen Carmenek, askotan errepikatzen zigun zein arriskutsua den konparazioaren jolasa borroka feministarentzat. Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako
|
emakumeekin
egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Unibertsitatean irakasle izan nuen Carmenek, askotan errepikatzen zigun zein arriskutsua den konparazioaren jolasa borroka feministarentzat. Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako
|
emakumeekin
egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Gastronomiarekin zerikusia duten alorretan hainbat
|
emakumek
egindako lana aitortu eta saritu dute Eva sariek Iruñean
|
|
|
Hala ere, ez da sari hori jaso duen bakarra. Demmeren esanetan, «lan asko egin ondoren eta eztabaida luzearen ondoren, bi Zilarrezko Maskor ematea erabaki dugu,
|
emakumeek
egin dituzten interpretazio indartsu ugari egon baita Zinemaldian». Emakumezko aktore onenaren Zilarrezko Maskorra «beste maskor bat, ez bat erdibanatua» adierazi zuen modu grafikoan Demmek Melissa Leo estatubatuarrak jaso du.
|
|
|
Le Deuxième Sexe k arlo berri asko ireki zizkion teoria feministari, Lopez Pardinaren iritziz. «Esate baterako, generoa eraikitako zerbait dela planteatu zuen; emakumea ez dela emakume jaiotzen, emakumea
|
emakume
egiten dela». Mitoen garrantzia nabarmenduz, kulturak generoa sortzen duela utzi zuen agerian.
|
|
|
Neolitiko aroan emakumeok jainkosak ginela diote, baina, gero, hortik aurrera, patriarkatuak berehala bidali gintuen etxera... Urte askoan,
|
emakumeek
egiten zituzten manifestazioak histerikoak izan zirela esan zuten. Gaur egun sarri esaten da gaizki daudela, eta psikofarmakoak erruz ematen zaizkie.
|