|
2004
|
|
|
Erditzeak amaren hobekuntza ekarri du, “koma laugarren gradutik bosgarrenera edo seigarrenera igaro baita, nahiz eta egoerak larria izaten jarraitzen duen”. Aitak, saltzaile gisa lan egiten duenak, eskerrak eman zituen atzo mediku eta erizainen ahaleginagatik, bi
|
emakumeak
beren bizitzatik salbatzeko. “Ezkondu ginenetik, duela pare bat urte, seme alabak izan nahi genituen.
|
|
2006
|
|
|
UNICEF “2007ko Munduko Haurren Egoera” jakinarazi berri du.
|
Emakumeek
beren bizitzan jasaten duten diskriminazioa eta botere falta aztertzen ditu txostenak, eta genero diskriminazioa ezabatzeko eta emakumeen eta nesken autonomia sustatzeko zer egin behar den deskribatzen du. Lehenik eta behin, emakumearen egoera aztertu behar da, eta, ondoren, genero berdintasunak Milurtekoko Garapen Helburuak bultzatzeko nola balioko lukeen aztertu behar da.
|
|
|
Azterketa batean sartu ziren garatze bidean zeuden 30 herrialdeetatik hamarretan soilik, emakumeen erdiak edo gehiagok hartzen zuten parte etxeko erabaki guztietan; besteak beste, etxeko gastu nagusiei, osasun arretari eta lagunei edo etxetik kanpoko senideei egindako bisitei buruzkoak. Txostenaren arabera,
|
emakumeek
beren bizitza kontrolatzeko eta beren familiei eragiten dieten erabakiak hartzeko duten gaitasuna estu lotuta dago haurren elikadurarekin, osasunarekin eta heziketarekin. Emakumeek erabakiak hartzeko zeregin erabakigarria duten familietan, haurrei eskainitako baliabideen proportzioa askoz handiagoa da emakumeak garrantzi txikiagoa duen etxeetan baino.
|
|
2010
|
|
|
Munduko bigarren antisorgailu erabiliena Margaret Sanger eta Katharine McCormick feministen lorpena izan zen; hirurogeita hamar urte bete zituztenean pilula magikoa lortu nahi izan zuten. Mende erdiren ostean, 215 milioi
|
emakumetik gora
beraien bizitzak planifikatzeko erabili dute.Margaret Sanger erizaina eta Katharine McCormick biologoak emakumearen emantzipazio tresna jotzen zutenaren ikerketa bultzatu zuten. Horrela, Gregory Pincus doktoreak pilula garatu zuen 1955ean, baina ez zen antisorgailu metodo gisa onartu bost urte beranduago arte.
|
|
2012
|
|
|
Ibilitako horretan euren eskubideen jabe bihurtu dira andreak, eta horrek ez du atzera bueltarik, bereganatutakoari uko egitea zailagoa ez ezik, frustragarriagoa ere badelako. Haurdunaldia ezkutuan etetera itzultzea, fetuak arazo larriak izanda ere gurasotasunera behartzea eta
|
emakumeei
beren bizitza antolatzeko gaitasuna ukatzea ere etikoki onartezina da.
|
|
|
165). Bizitza historiaren bidez ikertzaileak aztertzen dituen gizon
|
emakumeek
beren bizitzari ematen dioten zentzua eta beren bizitzan garrantzitsua edo adierazgarria izan dena ezagutu nahi du. Metodo narratibo biografikoan oinarrituta, Jiř� Nekvapil ikertzaileak language biography teknika landu du, honela definiturik:
|
|
2014
|
|
|
Horrekin ez dut esan nahi historia horiek luketenik indar moralikizan, betiere, gai izango balira morbosotasunari izkin egiteko, haragi entrenatu, esplotatu eta distortsionatuaren historiei izkin egiteko, bortxatutako gorputzak, erdaindutakoak, kutsatutakoak, erditzean oker kudeatutakoak edo etengabekohaurdunaldietara derrigortutakoak? 7 Garatutako herrialdeei dagokienez, esandaiteke emakumeak gaur egun ez daudela neke fisikoetan hain harrapatuta, ezbehintzat garai batean zeuden bezain modu gordinean; izan ere, haurdunaldia saihestudaiteke eta ginekologia arriskuak ez dira, inondik inora, hain katastrofikoak. Beraz, zentzu horretan,
|
emakumeek
beren bizitzako denbora gutxiago ematen dute berengorputzen barruan deseroso. Edonola ere, kontuan hartzen badugu kontrazepzioa ezdela sekula izan erabateko misterio bat, ezta erreprodukzioaren fisiologia zehatzaargitu gabe zegoen garaietan ere?, ezin diogu aurrerakuntzaren baieztapen hauskorhorri ere eutsi.
|
|
|
Hamarkadatako borrokaren bidez lortutako eskubidea zartada batez ezabatu nahi dute:
|
emakumeek
beraien bizitza sexual eta erreproduktiboaren inguruan erabakitzeko eskubidea izatea, alegia, inolako tutelarik eta jarraipenik gabe. Egin asmo duten kontrarreformak emakumeen autonomia urratu, emakumeen heldutasuna, erabakitzeko gaitasuna eta ardura ukatu eta infantilizatu egiten ditu, abortatu ahal izateko beste batzuekiko menpekotasuna ezarriz.
|
|
2015
|
|
|
Hori ere, egoera horretan bizi den adineko emakume baten ohiko sentimendua dela esan dezakegu, eta emakumeen kasuan gehiago errepikatzen dena, gainera ziurrenik, gizonezkoen kasuan baino. Hori, nagusiki, adineko
|
emakumeek
beren bizitzan zaintzara bideratutako lanak egin behar izan dituztelako da, beren seme alabena, bilobena, adineko familiakoena... Ondorioz, bestea beren buruaren aurretik jartzeko ohitura dute, eta era berean, badakite zaintza lanak zer nolako karga dakarren egin behar duenarentzat.
|
|
2021
|
|
|
Haietako asko emakume desberdin batzuei egindako argazkiak ziren. Argazkiek
|
emakumeak
beren bizitza normalean" harrapatzen" zituzten. Segimenduak eta zaintzak ziren eta haietako batzuk Evarenak ziren.
|
|
2022
|
|
|
Baina amatasuna ez da aurreko belaunaldientzat izan zitekeen patua: haientzat ama izatera iristea naturala eta normala zen, ez zegoen metodo antikontzeptiborik, eta abortu hori legeztatu eta eskubidetzat onartu ez den arte, denbora asko igaro da
|
emakumeek
beren bizitza arriskuan jarri eta ama izan behar izan dutenean, nahi gabe edo planteatu gabe. Gaur askatasun handiagoz erabaki dezakegu, baina badira beste baldintza batzuk ere.
|
|
2023
|
|
|
Misoginiazko, jabetzazko eta menderakuntzazko taxonomia doilor berberak behin eta berriz agertzen ziren tratu txarren emaileen hizkuntzan eta jokamoldean. Bikotekidearen edo ahaideren baten tratu txarren aurka egiten ausartzen ziren
|
emakumeak
beren bizitzak galtzearen beldur ziren, ni neu ere bezala. Kezkatuta zeuden beren seme alaben zaintzagatik, babes etxetik ateratzean izango zuten etorkizunarengatik, ekonomiagatik eta beti atezuan zekarren logistikarengatik.
|
|
|
Zer atera zen gaizki nazioarteko erakundeek" ahalduntzearen ikuspegia" aintzat hartu zutenean garapenaren arloan? Zakariaren arabera, nola ahaldundu litezke arrisku egoeran dauden
|
emakumeak
beren bizitzak eta komunitateak hobetu ditzaten?
|