|
2000
|
|
|
Engainatu egin zenuen eta kito. Gizonek titi parea behar dugun bezala,
|
emakumeek
buru pixka bat nahi dute, eta zure inteligentzia, Legg, aspaldi ito zen zerbezatan".
|
|
2003
|
|
|
Konfiantza ematea baita halakoetan komeni dena, susmo txarrik ez eragitea. Maletaren ondotik sartu nintzen, beraz, baina
|
emakumeak
buru belarri jarraitu zuen idazten, begiak paperetik altxatu gabe. Eta nire etorreraz ohartu zenean, bere oin biluziak pareko eserlekutik jaitsi zituen, oinetakoetan egokitu.
|
|
2005
|
|
|
|
Emakumeak
burua altxatu zuen arrebari begietara begiratzeko: begi grisak zituen, urtsuak, eta matrailak ere bustita zeuzkan.
|
|
|
Orduan ohartu zen. Behin eztarria garbitu eta arnasestua amiñi bat sosegatu zuelarik, Mirandek
|
emakumearengana
burua jiratu zuenean. Ez zegoen han.
|
|
|
" Ahal nuen denbora guztian eduki ditut polizia etxean atxiloturik. Fiskalak argi esan dit, ordea, hildako
|
emakumearen
burua eta eskuak agertzen ez diren artean, ez dagoela emakume hura Jaione Urdanpilleta dela ziurtatzerik. ADN frogak ere ez ligukeela behar beste lagunduko.
|
|
2006
|
|
|
Buruko minak hilekoa iritsi baino egun batzuk lehenago agertzen dira emakumeengan, edo hilekoan. Zenbait
|
emakumek
buruko mina izaten dute zikloaren erdian eta obulazioaren unean, estrogenoen maila aldatu egiten baita hilekoaren ziklo osoan, eta buruko minak estrogeno mailaren erortzearekin lotuta daude. Hala, La Paz Unibertsitate Ospitaleko neurologoak dioenez, emakume gehienek hormonak nahastearen prezipitatzaile gisa jokatzen dute.
|
|
|
Mutilak burukoa bota zion, baina huts egin zuen.
|
Emakumeak
burukoa jaso zuen batailari ekiteko asmoz. Burukoak astintzen hasi ziren, lehenengo aldiz amonaren etxean lo egiten duten umeek egiten duten gisan.
|
|
2007
|
|
|
Hikmetek arnasa hartu du sakon, eta irratia piztu du. Musika komertziala jartzen duten diala hautatu du,
|
emakumea
burutik kendu nahi du lehenbailehen. Ez du pentsatu nahi emakumeak, esaterako, bat bateko heriotza izan nahi zuela erantzun izan balio (nahiko erantzun ohikoa, bestalde) zer pasako ote zatekeen.
|
|
|
Juanito, kasinoan kantari ibili ohi zen mutil festazale bat.
|
Emakumeak
burua jaso zuen preso hartutakoak zein ziren ohartzean, eta garrasi batean lehertu zen:
|
|
2008
|
|
|
Pobreziak eragin handiagoa du, gainera, pertsona edo guraso bakarreko etxeetan bizi direnengan, bi pertsona edo gehiagoko etxeetan bizi direnengan baino. Bestalde, pobreziak eragin bikoitza du
|
emakumeak
buru diren etxeetan, gizonezkoak buru direnetan baino. Lan egoera, ikasketak eta adina dira pobreziarekin zerikusia duten beste aldagaietako batzuk.
|
|
|
I wanna know what, s in their minds... Zer ote dugu
|
emakumeok
buruan. Zer ote dute gizonek.
|
|
|
Inaziok beren kosketatik irten beharrean ditu begiak, ezin sinetsirik bezala emakumearen hitzek iradokitzen dutena, emakumearen aurpegiko aztarna guztiak aztertuz benetan ari ote den jakiteko. Pixkana pixkana, ordea, ematen du hasita dagoela harrapatzen
|
emakumeak
buruan darabilen asmoa.
|
|
|
Hartan, jarduna eteten du eta Rosari begira gelditzen da,
|
emakumeak
buruan duena ezagutu nahiko balu bezala. Une horretan eguzkiak bete betean jotzen du Rosa eta Inazio dauden trenaren aldea.
|
|
2009
|
|
|
Zerri hiltzea zenean, era bateko azpila erabiltzen zen. Ur bila joan behar zela, halako suila zeramaten
|
emakumeek
buru gainean. Gaur egunean bestelakoak dira beharrak.
|
|
|
|
Emakumea
buruan tiroa jota hil da El Fondillon, Las Palmasen, gizonarekin eztabaida bat izan ostean. Polizia ikertzen ari da emakumeen kontrako indarkeria kasua den ala bere buruaz beste egin duen.
|
|
|
Guardia zibil bat atxilotu dute bikotekidea hil duelakoan, Las Palmasen.
|
Emakumea
buruan tiroa jota hil da, gizonarekin eztabaida bat izan ostean. Polizia ikertzen ari da emakumeen kontrako indarkeria kasua den ala bere buruaz beste egin duen.
|
|
|
H ISTORIAN (ETA PREHISTORIAN) Jainkoaren gogoeta gizon
|
emakumeari
burura gehien datorkion aldartea, hasiera eta amaiaren bi ertzak ematen du: norbanakoaren jaiotza edo/ eta heriotza, edo unibertsoaren (gizartearen) kreazioa eta suntsipena.
|
|
|
zaldiaren besoen mehatxua ikusten zuen, ikusteko moduan zegoen bederen?, besook, kasko ferradunetan bukatzen zirenak? bi mailu ere izan baitzitezkeen, edo bi gabi, zaldiak
|
emakumearen
buru gainera jaurti zitzakeenak; hara hantxe nagusien nagusikeriaren argazkia!, Domingok, argazki makinarik ezean, begietan jaso zuena, amorru biziz jaso ere: hain amorru handiz, non zerbait egin behar zuela bururatu baitzitzaion?
|
|
|
Norbaitek atea jotzen du.
|
EMAKUMEAK
burua altxatu eta argazkia gordetzen du ohe ondoko mahaitxoaren kajoian. MEDIKUA sartzen da.
|
|
|
Emakumea eta ingurunea Abortua jasan duten emakumeek depresio batean erortzeko arrisku bikoitza dute. Zer gertatzen da hiru egoera horietako batean dauden
|
emakumeen
burutik. Ama lehengusinak beldurra eta antsietatea izateko joera du, bere organismoan arazoren bat izateko eta haurdun geratzeko beldur baita.
|
|
|
eraso oihutzat eta garaipen oihutzat, aldi berean–, zaldiak kutsatuta, antza, baita egoeraren goriak bultzatuta ere; esan nahi baita emakumea zaldi zutituaren besoen azpian zegoela, ez bertikal berean, atzerago baizik, metro eta erdira edo: emakumeak, beraz, behetik gorako begiradan –egin ere, egin zuen buru mugimendu bat, norantza hartan– zaldiaren besoen mehatxua ikusten zuen –ikusteko moduan zegoen bederen–, besook –kasko ferradunetan bukatzen zirenak– bi mailu ere izan baitzitezkeen, edo bi gabi, zaldiak
|
emakumearen
buru gainera jaurti zitzakeenak; hara hantxe nagusien nagusikeriaren argazkia!, Domingok, argazki makinarik ezean, begietan jaso zuena, amorru biziz jaso ere: hain amorru handiz, non zerbait egin behar zuela bururatu baitzitzaion... orduantxe egin behar zuen, gainera, istant hartan, egitekoa:
|
|
|
|
Emakumeak
buru mugimendu labur arinekin erdi onetsi edo erdi gaitzetsi dizkit epitafiok, baina ez zuen ematen bakar batek ere konbentzitzen zuenik.
|
|
2010
|
|
|
Sarrazinek liburuan hauxe dio: Ez dut nahi nire biloben eta birbiloben herrialdearen gehiengoa musulmana izatea, ezta
|
emakumeek
buruko zapia erabili behar izatea ere. Horrez gain, langile turkiar eta marokoarrak Alemaniako ongizateari ez diotela ekarpenik egiten dio.
|
|
|
Berdintasuna Mundu osoko hainbat herrialdetan, 1992az geroztik, genero arrazoiengatik antolatzen da. Espainian duela aste batzuk aurkeztu zen, baina bere ekintzak aspalditik dira nazioartekoak eta
|
emakumeak
buru dituzten erakundeei laguntzen diete. Batzuetan, banakako kasu batean jartzen dute arreta, modu kolektiboan eragiten duen egoera bat salatzeko.
|
|
|
Azken asteotan Hiriska elkarteko
|
emakumeak
buru belarri ibili dira jendeak utzitako tresnak, jostailuak, apaingarriak, liburuak eta saltzeko moduan dauden mota guztietako etxeko gauzak jasotzen. Eskarmentua badaukate, hamargarren urtea da-eta Gabonetako Merkatu Txikia antolatzen hasi zirenetik, eta oraindino laguntzeko beharra dago.
|
|
|
Ezetz egin dio
|
emakumeak
buruaz, paperarekin mukiak kentzen dituen bitartean.
|
|
2011
|
|
|
|
Emakumeak
burua astindu zuen: Janek ez zion laguntzen uzten; beti gertatzen zitzaion berdin burugogor harekin.
|
|
|
Hodeiek, igaro ahala, deformatu eta hainbat silueta zehazgabe eratzen dituzte: itsasontzi handiak, trenak, emakume makurtuak, perla distiratsuak eta, azkenik,
|
emakume
buru bat adats guztia solte duela, zintzilik.
|
|
|
Dena den, poliziak bere burua aurkeztearen kontu hori, filmetan eta telesailetan usu gertatzen dena, ez da errealitatean hain arrunta. Gaizkileak ginela ere pasa zitekeen
|
emakumearen
burutik. Guk ezin genuena asmatu zen, ea zerk aztora zezakeen gehiago emakume hura, aurrean zituenak polizia ala gaizkile izateak.
|
|
2012
|
|
|
gizarteak pertsonak gaixo ditzake, eta, ildo horretatik, generoa patogenoa izan daiteke.
|
Emakumeen
buru osasunean atzeman daitezke ondorioak; adibidez, gizonek baino depresio gehiago dituzte. Ana Tavora Granadako (Espainia) Santa Fe ospitaleko Buru Osasuneko Unitateko psikoterapeuta eta psikiatraren aburuz, andreen bizi baldintzekin lotuta dago:
|
|
|
–Mendebaldeko herrialdeekin alderatuta, Israel ez da oso ezberdina gizartearen hipokresiari eta
|
emakumeen
burua kontrolatzeko modua ri dagokienez?, esan du manifestazioaren buruan joan den 22 urteko ikasle eta gizarte langile batek.
|
|
|
–Erran bezala, tontakeria hutsa izan daiteke?
|
emakumeak
burua astindu zuen?. Sandra eta Irati hil zirenean lur jota gelditu nintzen.
|
|
|
Koitoan gomendatutako bikotearen posizioak Espermatozoideen grabitatearen legea errespetatzen dutenak dira haurdunaldia errazteko jarrera sexual gomendatuenak Haurdun geratzeko sexu jarrera gomendatuenek (oinarri zientifiko zalantzagarriarekin edo gabe, ikusi dugunez) grabitatearen legea errespetatzen dute espermatozoideentzat.
|
Emakumea
buruz gora etzanda egoteko aholkuarekin batera, jarrera horiek bat datoz Newtonen legearen alde. Komeni da, noski, horiei jarraitzeko interesa ez bihurtzea inola ere faktore negatibo, barne harremanak «neurotizatzeko» gai.
|
|
|
Oihuka eta barrez agertu ziren kafetegian.
|
Emakumeek
burutik oinetaraino begiratu ninduten; batzuk makillatzen saiatu ziren hormetako ispilu zurbilen aurrean; alferrik, ispilu horiek hazpegiak deformatzen baitituzte; beste batzuk leihoetara hurbildu eta euri zaparradaren pean zeuden karrika estura eta etxe lokartuetara begira jarri ziren.
|
|
2013
|
|
|
Indarkeriaren alegoria bat da. Leihotik ageri den
|
emakume
buruak izurria irudikatzen du, ahoa zabalik duela, jarrera erasokorrarekin. Aurpegi hori Espainiaren askatasuna irudikatzen duen emakumearen alboan dago, baina bizkarra ematen dio, eta, kriseiluarekin, indarkeria dagoen eszena argitzen du».
|
|
|
Bi txosten aurkeztu dituzte, dena den: bat,
|
emakumearen
buru osasunari buruzkoa, eta bestea, fetuaren malformazioen larritasuna egiaztatzekoa. Hartara, larriak izanda ere, bizitzarekin bateragarriak diren malformazioak edo eritasunak dira argudiotzat hartu haurdunaldia eteteko.
|
|
|
Hala ere, Poliziak zurrumurru hau ezeztatu egin du.
|
Emakumeak
buruan eta besoan tiro bana jaso ditu, eta jarraian zendu da.
|
|
|
Zuhurtzia, umore ozpintsua, barrurako joera eta kasketaldiak halako molde bitxian zeuden nahasturik Bennet jaunarengan, non, hogeita hiru urteko esperientziaren ostean, Bennet anderea ez baitzen artean gai haren izaeraren nondik norakoa ulertzeko.
|
Emakumearen
buruak ez zeukan horrenbeste tolestura. Erdi mailako adimenekoa, informazio gutxikoa eta jite aldaberakoa zen bera.
|
|
|
Ezetz esan zuen Amaiak buruarekin, hura bere urtebetetze eguna zen arren,
|
emakumeak
burua galdu behar zuela pentsatzen zuen bitartean. Berehala, ordea, andrearen pentsamenduak lasaitu bide ziren, eta zuzen begiratu zuen Amaiaren begietara:
|
|
|
Faktore genetikoek edo hormonalek eragina duten arren, aditu askok uste dute faktore sozialek, adibidez, langabezian egoteak edo lan gainkargak, arazo psikologiko gehiago izaten dituztela (depresioa edo antsietatea, adibidez). Artikulu honetan,
|
emakumeen
buru nahasteen kausa nagusiak eta haien arrisku faktoreak deskribatuko ditugu.
|
|
2014
|
|
|
Piperminen minaren graduaz galdetu eta betirako lagun egin ginen. Hamahiru urte zitueneko kontuak berritu zizkigun, duela 69, tratura jaisten hasi zenean
|
emakumeek
buruan, sorkiaren gainean, edozer gauza nola garraiatzen zuten, otzara bezala pegarra, gerriaren hara honako graziaren zipitzik ere galdu gabe, marinelen bat begira izanda ere... Sorkia, urteak neramatzan hitz horren peskizan.
|
|
|
Henryk sinesgaitz egin zuen barre, eta Choupetteri begiratu zion, hark ere barre eginen zuelakoan edo, baina
|
emakumeak
burua jiratua zuen eta azkar hartu zuen arnasa, ahoa erdi zabalik. Bat batean konturatu zen Wiese benetan ari zela:
|
|
|
|
Emakumeak
burua astindu zuen. Horixe zen arazoa:
|
|
|
Jaso nuen erantzunak ordeagehiago mindu ninduen: «Saiatu gara bati deitzen, baina ez dago emakumezkorik!». Eta nik aurrekoan Durangotik bueltan erositako zortzi disko ditut bat batean parean.Ohartu gabe, euskaraz aritzen diren zortzi
|
emakume
buru dituzten zortzi disko ditut.Pentsatu dut, ez inon inor egoteko, ez dela kopuru makala. Izan ere, duela urte batzukfesta bat osatzeko edo txosnetan emakumeen musika errekopilatzeko, estutasun uneakpasa izan ditugu.
|
|
2015
|
|
|
Garraiatzean hondatu ez zitezen,
|
emakume
buru argi hark pentsatu zuen lehortzea izango zela onena.
|
|
|
Kaletik noala alde guztietara begiratzen dut X ren arrastoaren bila. Hura ikusteko gogoz eta ikusteko beldurrez, beste norbaitekin balihoa, zer egingo nukeen jakin gabe; ihes, ala isilka jarraitu, nora ote doazen ikusteko, haien aurrean paratu eta aldarrika hasi, nire poltsarekin X rekin doan
|
emakumea
buruan jo, gabardinapetik pistola bat atera eta X bertan akabatu. Nahiz eta hilketa hori melodramatikoegia izan, kursiegia.
|
|
|
Sei dira guztira, eta haur, emakume eta gizonezko helduak binakako proportzio zuzenean banatuak daude taldean zori aritmetiko batez. Masustondo tankerako zuhaixka baten itzal meharraren babesera bildu diren arren, bero ikara pixka bat sortzen du seikotearen arropa lodi, bizar luze eta
|
emakumeek
buruan dituzten zapiak ikusteak. Metro gutxira dute itxura guztien arabera bidaia egiteko erabiltzen ari diren Renault kaxkar luzea, garai bateko ikazkinen mandoa baino zamatuagoa.
|
|
|
Kristaleko emakumeak aurpegia parentesi artean jartzen zion melenatxo borobil eta errubioa zeraman, eta haren iduna sorbalda goratuko jaka gris baten barruan galtzen zen. Kristaleko
|
emakumeak
burua beherantz okertu, eta Miliak traje griseko praka zabalak ikusi zituen bere aurrean. Gezurra zirudien:
|
|
|
Atetik leihora, eta leihotik
|
emakumearen
burura doazkizu begiak erabaki ezinean. Aske gelditzeko aukera daukazu eskumenean, tentagarri, eta galdezka ari zaizu behin eta berriz zure burua:
|
|
|
Minbiziaren lehenengo abisua min bizi baten itxuraz agertu zen. Min bizia sentitzen zuen
|
emakumeak
buruan bat batean, eskua kopetan tinkatu behar izaten baitzuen, hura baretu nahian edo. Segundo luze batzuk ematen zituen halaxe, eskua kopetan tinkatuta, geldi, burua makur, bere onera itzuli arte.
|
|
|
Bilbo Hiria Pop Rock Lehiaketako finalista izan zen aurreko edizioan.
|
Emakumeak
buru dituzten taldeak joko dute haiekin batera: La Basu hip hop egiten duen taldea eta Ni Nago, reggaearekin.
|
|
2016
|
|
|
Komisarioari idatzi diot berehala, emakumearen irudirik ba al duen galdetuz, eta malekoian atzetik ateratako argazki bat bidali dit. Biak elkarri gerritik helduta doaz eta
|
emakumeak
burua idazlearen sorbaldaren kontra abandonaturik darama. Jarrera horrek mirespena adieraz dezake, edo atxikimendua gutxienez, edo gizonarekiko lotura.
|
|
|
Orain hogeita hamar bat urte bere seme bakarra hil zen lehergailu bat prestatzen ari zela. Ez da harritzekoa
|
emakumeak
burua galdu izana: kontatzen dutenez, leherketa entzun orduko susmatu zuen bere semea izan zitekeela, eta, gertakariaren lekura korrika iritsi zelarik, bere begiz ikusi zuen triskantza, eta lurrean aurkitu zuen oinetakoagatik jakin zuen hildakoa zein zen.
|
|
|
Gauzok ez dira sarritan gertatzen, egia esan behar bada, baina gurean mirari hitza debekatuta dago. Nik
|
emakumearen
burua eraman dut ebakuntza gelara, eta baietz erantzun diot, salbatuko dugula. Dena josi beharra dago:
|
|
|
Sekula emakumerik egon bazen, aspaldi lausotu zen haren aztarna, eta historiaren anonimotasunean galdu. Hurrengo hamarkadetan,
|
emakumeek
buru belarri jarraitu zuten lanean beren langile elkarte propioetan, esklabotzaren aurkako mugimenduan eta beren eskubideen aldeko kanpainetan. Hala ere, zantzu guztien arabera, ez zuten mugimendu marxista sozialistan parte hartu.
|
|
|
Behiala morroi horiek mamut gehiago ehizatuko zituzten, baina gure gizartean gizon bortitzek ez dute ezertarako balio. Hala ere, atabismo horrek zenbait
|
emakumeren
buruetan dirau.
|
|
|
Familiako zesareen ezaugarriak Zesarea egiteko, kontuan hartu behar da baginako erditzeen baldintza nagusietako bat ama, operazio gelan, bikotekidearekin (edo berak erabakitzen duen pertsonarekin) egotea dela. Eta, gainera, denbora batez, sabelaren eta
|
emakumearen
buruaren artean jartzen den oihal esterila jaistea nahi da, horrela, berak eta bere laguntzaileak semearen jaiotza ikus dezaten. Beste ezaugarri garrantzitsu bat da erditzea motela dela.
|
|
|
Tabakoak lurrin gozoa du haatik, ez duzu uste? esan dio elektrikariak motorista galduaren alargunari habanoa luzatuz, eta
|
emakumeak
burua tabakora hurreratu duelarik arrain irin fabrikako kiratsa dator Paulino handiaren sudur zapalera, fonderiako burdin saldarena, pintura kolarena, eztainuzko hodiena, berrogei eta gehiago atelierretako isuriena ibai arroaren jabe gau hartan mareajea behe egokitu zelako errekan hego haizearekin. Vazquez bere onera etorriko zen minutu hartan Zeinen izen polita Romeo y Julieta, ezta?
|
|
2017
|
|
|
PERTSONAIAK keinu bat egiten du eskuaz
|
EMAKUMEAREN
buruaren gainetik, laztanduko balu bezala. Eskuarekin zer edo zer zapaldu eta gero putz egiten du esku ahurraren gainean.
|
|
|
Biak gelditzen dira apur batez EMAKUMEARI begira. AGUREAK keinu bat egiten du eskuaz
|
EMAKUMEAREN
buruaren gainetik, laztanduko balu bezala.
|
|
|
|
Emakumeak
burua jiratu zuen istant bat eta begirada zorrotz bat bota zuen kafetegi barrura. Aurpegi gorritua dirdiraz zeukan, begiak txinparta jario.
|
|
|
Alargunak jauzi egin zuen ezkerretara, lasterrari eman zion eta patioko nekosta handia besarkatu zuen. Harri batek txistuka ebaki zuen airea,
|
emakumea
buruan jo zuen eta mantalina beltza burutik behera irristarazi zion; askatu zitzaion buruko adatsa eta sorbalden gainera isuri zitzaion.
|
|
|
XVI. mendeko Nurenbergen, amek haurra hiltzen bazuten, ito egingo zituzten zigor modura; 1580an aldatu egin zen zigorra: haurra hiltzeaz kondenatutako hiru
|
emakumeren
buruak moztuta jarri ziren urkamendian jende aurrean iltzatuta, eta halaxe egingo zuten aurrerantzean (King 1991: 10). 60
|
|
|
Beste ikertzaile batzuek azaltzen dute emakumeek lanbide ez tradizionaletan sartzeari uko egin diotela, ez heziketa edo estereotipoengatik, baizik eta beste era batzuetako mugengatik. Nahiz eta
|
emakumeei
burutik pasa lanbide maskulinizatu batean sartzeko nahia edo ideia, zailtasun ugariri aurre egin behar izateagatik uko egiten diotela azaltzen dute. Zailtasunen iturria familia eta lagunen gaitzespenean oinarritu daiteke, lan ordutegietan zein bazterketa sozialaren arriskuan, besteak beste.
|
|
|
|
Emakumeak
buru keinu batekin agurtu zuen Asiain, arreta jendarmeari bihurtu aurretik. Asiain libre zegoen aulkian eseri zen.
|
|
2018
|
|
|
Emakumearen legea gizarteari berari lotuta dago.
|
Emakumeok
buru belarri sartuta gaude giza esparru orotan. Guk ikasi eta ikertu ditugu iraultzak, sobietarra, adibidez.
|
|
|
Gizonek lehengo bizimoduari eutsi nahi zioten, baina, aldi berean, gogotik saiatu ziren langile estatus berria gizonezkoen pribilegio bat izan zedin. Horregatik,
|
emakumeek
buru egin ziotenean etxekoandre bihurtu beharrari, senarrak ez ziren egon emazteen ondoan. Brecht-ek honela idatzi zuen behin langileaz:
|
|
|
Ez da erosoa emakume honen buru barruan bizitzea. Oro har, ez da oso erosoa ezein
|
emakumeren
buru barruan bizitzea. Topatu behar luke leku hobeagoren bat.
|
|
|
Eta egur ilun haren erdian, burdinazko triangelu distiriatsua: marraza, azkeneko ehun urteetan milaka gizaseme eta
|
emakumeren
buruak ebaki zituena. Gillotina zeraman gurdia gelditu eta berehala, guardia nazionalak eta borondatezko batzuk hurbildu ziren, pilatu zituzten pieza guztiak galtzada harriaren gainean, eta sua eman zieten bertaratutako paristar askoren aurrean; haiek, bitarte guztian, txalo eta aupaka aritu ziren, kapelak airera botatzen poz eta alai:
|
|
|
luzea, hezea, bere baitan korapilatua... Eta burua,
|
emakume
burua, urre koloreko uztai edo eraztun sorta batetik ateratzen zitzaion.
|
|
|
Artikulugileak lepoko bitxi horien jatorriaz zenbait gogoeta egin ostean, emakume jirafen hiru argazki eder eskaintzen ditu, eta hona baten oinean zer dioen: " Inoiz senarrak edo beste norbaitek uztai horiek kenduko balizkio, lepoa ahuldurik,
|
emakumea
buruari eutsi ezinik geratu, eta luze gabe hil egingo litzateke...".
|
|
2019
|
|
|
Kontakizun batzuetan, itxura berbera du:
|
emakumearen
burua eta enborra, eta arrainaren buztana gerritik behera. Beste batzuetan, ordea, lamina edo amilamia jeinu modura azaltzen da, eta arrainaren buztana eduki beharrean, oiloaren, ahatearen edota ahuntzaren hankak izaten ditu.
|
|
|
" Kirol munduari oraindik falta zaio sinestea emakumeak gai garela presidente, entrenatzaile edo epaile izateko, gizonezkoen lehiaketa edo emakumezkoena izan. Dena den, gehiago demostratu behar izate ori, hein batean,
|
emakumeok
buruan sartuta dugun zerbait ere badela iruditzen zait".
|
|
|
Beste ama hantxe zegoen zutik, suntsitutako munduko lanbro grisaren erdian, paperaren koloreko behe laino hartan. Haren adats beltza zabuka zebilen
|
emakumearen
buruaren inguruan, ileak burmuin eta asmo propioak balitu bezala. Bat batean, andrea eztulka hasi zen eztarriaren barrenetik, eta gero ahoa ireki zuen.
|
|
|
Guztiarekin ere, zenbait
|
emakume
buru belarri engaiatzen dira egitasmoren batean, eta aktiboak dira egiazki; halakoetan, ez dabiltza zeregin bila, baizik helburu batzuk bete nahian; ekoizle autonomoak izanik, ihes egiten dute hemen aipagai dugun bizkarroi kategoriatik; dena dela, bilakaera hori ez da maiz gertatzen. Beren jarduera pribatu eta publikoetan, emakume gehienak ez dira aritzen emaitza baten bila, ezpada zertaz okupatu izan nahian:
|
|
|
eta osatugabea dela, huts eginiko gizon halako bat. . Gizona da
|
emakumearen
burua, nola baita Kristo gizonen burua?, idatzi zuen. –Bistan da emakumea gizonaren eraginpean dela eta ez duela berez batere autoritaterik?.
|
|
|
Maitale zein senar izan, gizonak eramaten du emakumea ohera, eta emakumeak ez du ezer egin beharrik, bere burua abandonatu eta obeditu besterik ez. Nahiz eta
|
emakumeak
buruan onartua izan autoritate hori, izuturik egoten da modu konkretuan pairatu behar duenean. Hasieran, beldur dio begirada horri, hartan galtzen baita.
|
|
|
Gizonak harrapatu egiten du plazera emakumearekin; gizonak eman egiten dio plazera emakumeari; hitzek berek ere ez dute erreziprozitaterik islatzen.
|
Emakumeak
buruan dituen errepresentazio kolektiboetan, kutsu loriatsua ematen zaio gizonaren beroaldiari, eta amore emate lotsagarritzat jotzen da emakumearen durduza: emakumearen esperientzia intimoak berretsi egiten du asimetria hori.
|
|
|
Urrutiago jende gehiago, bakoitza berean. Ordenagailu ilaren artean, ile gaztainkara lepo inguruan ebakita zeraman
|
emakumeak
burua pantailatik aldendu eta begirada jaurti zidan, zertan nenbilen jakin nahian bezala. Ziurrenik kontzentrazio handiz irakurtzen ari nintzen folioak medikuarenak zirela usteko zuen, eta ez zirela berri onak izango.
|
|
|
Elkarren besoetan zeuden, artean musukatu gabe, elkarri begiratzen zioten eta irribarre zabalak zituzten, aurpegi alaiak, gero irribarreak biltzen joan ziren emeki emeki, lurrak xurgatzen eta dastatzen duen ura bailiran, azkenik biak serio gelditu ziren arte, elkarri begira, itzal fin eta azkar batek hegalak harrotu zituen logelan zehar, agudo etorri eta agudo alde egin zuen, eta orduan, hegal erraldoi eta boteretsuek bildu zituzten Maria Sara eta Raimundo Silva, eta gorputz bakarra bailiran estutu zituzten, eta musua hasi zen, atzo elkarri eman ziotenaz oso bestelakoa, pertsonak berberak ziren, beste pertsona batzuk ziren arren, baina hau esatea edo ezer ez esatea berdintsu da, izan ere inork ez daki musua benetan zer den, agian elkarren gorputza irenste ezinezkoa, agian komunio demoniakoa, agian heriotzaren hasiera. Ez zen Raimundo Silva izan Maria Sara ohera eraman zuena, emakumeak ez zuen gizona, ezta ere, poliki bultzatu, bestela bezala hor topatu ziren, aurrena ohe ertzean eseririk, estalki zuria zimurtuz, gero gizonak atzerantz bultzatu zuen eta musu ematen segitu zuten, emakumeak garondoa inguratzen zion besoez, gizonaren eskuin besoa
|
emakumearen
buruaren euskarria zen, baina ezker besoa zalantzan bezala zegoen, zer egin ez baleki bezala, edo jakin bai, baina ausartuko ez balitz bezala, azken segundoan azken pareta ikusezina tartekatu izan balitz bezala, finean esku jakintsuak gidatu zuen besoa, Maria Sararen gerria ukitu zuen, aldakaraino jaitsi zen, eta izterraren biribiltasunetan pausatu zen azkenik, presiorik egin gabe ia, eta gero, p... Ukituak zorabiaturik, Raimundo Silvak burua altxatu zuen, han zegoen eskua benetan bere eskua zela begiratu, ikusi, sumatu, seguru jakin nahi zuen, orain bai, pareta ikusezina abailtzen ari zen, paretaz bestaldera gorputzaren hiria zegoen, kaleak eta plazak, itzalak eta argiak, ez dakigu nondik datorren kantu bat, leiho infinituak, erromesaldi etengabekoa.
|
|
|
Orain emakumeak gorputza tentetu du, besoa gora eta behera darabil arropa astintzeko, kolpearen hotsak ur gainean korritzen du, hots nahastezina da, beste kolpe bat, eta beste bat, eta gero isiltasuna dator, emakumeak, atseden hartzeko, bi eskuak pausatzen ditu harri zuriaren gainean, harria erromatarren hilarri zahar bat da, Mogueimek begiratzen dio eta ez da mugitzen, orduan haizeak almuedano baten oihu zorrotza dakar, distantziak itoa ia, baina ulergarria hala ere, arabiera ezagutu ez arren, duela hilabetetik egunean hiru aldiz entzun dituenarentzat.
|
Emakumeak
burua ezkerrerantz jiratzen du poliki, deiadarra hobeki entzuteko bezala, Mogueime dagoen aldera jiratu du burua, pixka bat atzerago dago, guztiz ezinezkoa zatekeen gizonaren begiek eta emakumearen begiek elkarrekin topo ez egitea. Mogueimeren desio fisiko guztia ziztu batean iraungi zen, bihotza jauzika hasi zitzaion laborri bezalako batean, egoeraren azterketa urrutiagora eramatea zaila da, kontuan hartu behar baita garaiak eta sentimenduak oso primitiboak zirela, anakronismoan erortzeko arriskua dago, burdinazko koroetan diamanteak jartzea, esaterako, edo hasieratik azkar hasiz bukaerara zuzen joatearekin konformatzen diren gorputzetan erotismo finduaren zolitasunak asmatzea.
|
|
|
Liburua mahai gainean pausatzean izan zen, Maria Sara zutitzen zen une berean, biak aurrez aurre gelditu ziren, bietako inork ezin zuen ihes egin, edo ez zuen nahi. Gizonak sorbaldatik oratu zion, horrela oratzen zuen lehen aldia zen,
|
emakumeak
burua goratu zuen, begiek, lanpararen beheko argiak ukiturik, dir dir berezia egiten zuten, hauxe xuxurlatu zuen, Ez ezazu ezer esan, hitz bakar bat ere ez, ez ezazu esan zure gustukoa naizela, ezta maite nauzula ere, musu bat emadazu. Gizonak beregana erakarri zuen pixka bat, baina ez gorputzek elkar ukitzeraino, poliki makurtu zen ezpainez emakumearen ezpainak ukitzeraino, hasieran ozta ukitu zituen, igurtzi arin bat baizik ez, eta gero, zalantza txiki baten ondoren, ahoak poxi bat ireki ziren, bat batean musua total, bizi, grinatsu bilakatu zen.
|
|
|
Maria Sara, Maria Sara, murmurikatu zuen gizonak, ez zen beste hitzik esatera ausartu, emakumeak ez zuen erantzun, beharbada oraindik ez zekien Raimundo esaten, oso engainatuta dago maitasunean, lehen aldiz, izen bat ahoskatzea erraza dela uste duena. Maria Sarak atzera egin zuen, gizonak eutsi nahi izan zion, baina
|
emakumeak
burua mugitu zuen, urrundu egin zen, gizonaren besoetatik atera zen zakarkeriarik gabe, Alde egin behar dut, esan zuen, emadazu nire jaka, bulegoan dago, eta poltsa ere bai, mesedez. Raimundo Silva itzuli zenean, emakumeak orria zuen eskuan, irribarre egiten zuen, Mundua hau bezalako zoroez beterik dago, esan zuen, eta Raimundok erantzun zuen, Mogueime, hor behean ikusten dut, Porta de Ferron, erasotzeko aginduaren zain, gero, gaua abailtzen denean Ouroana deituko dute Henrique zaldunaren dendara joan eta zalduna emakumeaz goza dadin, eta gu, gure aldetik, dorre gainetik patuaren aurreratzea zaintzen ahal dutela uste duten mairuak gara.
|
|
|
Autoa, orain bai, kontrolik gabe doa maldan behera. Haren dinbili danbala ibili behar horretan,
|
emakumearen
buruak eta gorputzak jotzen dute atearen eta aurreko eserlekuaren kontra, semearekiko babes ahalegina ia guztiz eragotziz. Azken danbatekoak, kristal hautsien hotsak eta autoaren bat bateko gelditzeak, autoak zerbaitekin talka egin duela adierazten dute modu garbi bezain bortitzaz.
|
|
|
Blokera barrura doa, gizonetako askori bostekoa emanez eta
|
emakumeak
buru keinu batekin agurtuz; emakume adinekoak, bereziki. Badakite zer egiten duen han, eta bera gauza gehiago esplikatzen saiatzen da.
|
|
|
|
Emakumeak
burua makurtu zuen.
|
|
|
–Garagardo bat, mesedez?
|
emakumeak
burua aurreratu eta begiak pittin bat zimurtu zituen?. Una cerveza, por favor, eta zerbitzaria edari bila biratu zen.
|
|
|
|
Emakumearen
burua handia zen, aurpegi obalatukoa. Ilea eta begiak kolore argikoak zituen, eta oreztak zipriztinak bezala zabaltzen zitzaizkion masailetan.
|
|
2020
|
|
|
|
Emakumeak
buru turbanteduna makurtu zuen maiestatez: Mais si, Madame.
|
|
|
Les das la mano y te cogen el brazo farfuilatu du
|
emakumeak
burua astinduz eta, eskuzabal, esaldiari falta zaizkion tildeak gehitu dizkio.
|
|
|
nolakoa izango zen alegiazko Judith haren patua, anaiaren talentu bera izan balu? Woolfen irudipena da «XVI. mendean dohain handi batekin jaiotako edozein
|
emakumek
burua galdu, buruaz beste egin edo herritik kanpoko etxe bakarti batean bukatuko zituela bere egunak, erdi azti, erdi sorgin, beldurra piztuz eta denen iseken jomuga bihurtuta».
|
|
|
Ez dutenak jarraituko beren buruekin konformatzen eta dagoenarekin moldatzen. Horrek ez lizkiguke
|
emakumeoi
buruko min denak kenduko, baina hil gaitzaten eragotziko luke.
|
|
|
Barne aldean, berriz, arteari lotutako Artziniegako hiru museoei egin diete tartea. Hala, Museo Etnografikoaren omenez laia ikusi daiteke dorreetako batean, arte sakroaren seinale den gurutze zahar bat, eta Santxotena museoak sortutako"
|
emakume
buru baten abstrakzioa".
|
|
|
Horrela jakin zuen Felisa Mendinueta Errota zahar baserrian bizi zela alaba eta koinatuarekin, mutilzaharra baitzen Pako. Senarra eta semea San Kristobalgo kartzelan zeuzkaten preso, eta
|
emakumeak
burua erabat galdu omen zuen, tisiko zeudela esan ziotenean. Orbanak atera omen zitzaizkien gorputz osoan zehar.
|
|
|
Ai, igelak! Bedeinkazioa bailiran, zaplaztekoak iduri, erori ziren arrainak, gizon eta
|
emakumeen
buruen gainera, eta barre egiten zuen jendeak, eta airera jaurtitzen zituen berriro, itzuli nahi izan balizkigute bezala, baina ez zuten horrelakorik nahi, eta guk ere ez genituzkeen onartuko. Korroka egiten dute igelek sabel barrenean.
|
|
|
Uste dut
|
emakumeek
burua dutela, arima, bihotzaz gain.
|
|
|
|
Emakumeak
burua askoz hotzagoa du.
|
|
2021
|
|
|
Luzarokoek domina bat lepotik zintzilikatu nahi didate, aitzakia Liverpooleko saria jaso izana, hau da, eta lehenago esan bezala, bertako egunkarien kultura ataletan zein BBCren telebista saio batean azaltze hutsalagatik. Maltzurregia naizela ere egozten dit Sergyk, oso harroputz jotzen dudala herri txiki baten erabakia mesprezatzerakoan, are gehiago nire jaioterria izanda, ala beharbada horrexegatik ere, ez zuela niregandik halakorik espero, oso
|
emakume
buru eta esku zabala ninduela. Baina horra hor bere emazte maitea, ustez beti apal apal eta dotore dotore jokatu duena, handiusteko bat aldatu zaiola bere herri txikiak eskaini nahi dion domina aintzat ez hartu nahian, edozein motiborengatik dela ez dago zergatik erdeinatu behar adeitasun handiaz, eta nitaz benetan harro harro izanda, eman nahi didaten sari xume hori.
|
|
|
Onuradun nagusien artean, onetsitako arauan agertzen den bezala, honako talde hauek daude, denak ere kontsumo harremanetan egoera txarrean daudenak: Kolektibo feminizatuenak, horien artean guraso bakarreko familiak (gehienak
|
emakumeak
buru dituztela). Etxe horien ia erdiak pobrezia eta gizarte bazterketa jasateko arriskuan daude.
|
|
|
Halako batean, Nü Wa (女娲) jainkosak zeru lurrak tinkotu, egoera konpondu eta leku egoki bat sortu zuen gizateriarentzat.
|
Emakumearen
burua eta sugearen gorputza zuen espiritua omen zen Nü Wa, aldakorra eta ekintzailea. Horrela, zeruaren eta lurraren ezegonkortasuna konpontzeko Nü Wak bost koloretako harriekin eta Ao dortokari moztutako hankekin lortu zituen zeru lurrei eusteko zutabeak.
|