|
2001
|
|
|
Martxoaren 8a Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna da mundu guztian eta baita Euskal Herrian ere. Baina ezin esan gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna hurbil dagoenik, eta horren adierazgarri garbiak dira Espainiako Gizarte Segurantzaren hainbat alderdi.
|
|
|
Irakurleak aldizkari hau eskuratzen duenerako, burutuak izango dira martxoaren 8ko Emakume Langileen Nazioarteko Egunaren inguruko ekitaldi, ospakizun eta mobilizazioak Euskal Herrian eta mundu osoan zehar. Emakumeen egoera eta bizi baldintzak hobetzearen alde ari diren munduko mugimendu feminista guztien helburu nagusietakoa gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna lortzea da. Hala ere, asko aurreratu den arren, bizitzako arlo guztietan berdintasun hori utopia da oraindik.
|
|
|
Ordura arte emakumeek eta ezintasuna zuten gizonezkoek soilik zuten diru hori jasotzeko eskubidea. Baina, keinu honek, nahiz eta gizon eta
|
emakumeen
berdintasunerako bidean lortutako aurrerapausoa dirudien, emakumeak nabarmen baztertzen ditu. Senarrak jasotzen zuen pentsioaren %45 jasoko du emakumeak hura hildakoan, eta, aldiz, gizonek emazteak zuen pentsioaren %100 jasotzen jarraitzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Eztabaidakizun izan diren beste gai batzuk honakoak dira: nazioarteko merkataritzan aldaketak egin beharra, bidezkoagoa izan dadin; elikadurako subiranotasuna, gosearen alternatiba moduan; elikagai transgenikoak; laneko eskubideak eta
|
emakumeen
berdintasuna; ura eta lurra lortzeko bidea; atzerriko zorra kitatzetik haratago joan beharra; oinarrizko errenta globalizatzeko moduko onura sozial gisa berrikustea; demokrazia parte hartzaileaz gozatzeko aukera; globalizazioa arrazionalizatuko duen munduko gobernu baten beharra; eta komunikabideen kontzentratze eta uniformatze suntsitzailea konpentsatuko duen askatasun kultural eta informatiboa....
|
|
|
Gauzak horrela, gizonezkoen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna lortzekoosagarri diren soldatapeko lanaren eremua eta etxeko lanaren (edo lan birproduktiboaren) eremua, biak batera hartu behar dira kontuan.
|
|
|
Amaren rola gizonezkoentzat bazterketa zeinua beharrean, lege objektibo bat da. Eta, horren ondorioz, ulertzekoa da zailtasunak zailtasun, bai lan merkatuan emakumea txertatzeak (honek dakartzan gaitasun ekonomikoekin), bai gizonek
|
emakumeen
berdintasunaren diskurtsoa onartzen dutela adierazteak, bai aldaketa sozialek, ekonomikoek eta teknologikoek etxean, lan merkatuan eta familia harremanetan aldaketak bideratu ahal izateak,, etxeko ondasun eta zerbitzuen ekoizpenen arduran aldaketarik ez ekartzea?. Etxeko lanetan, bereziki, emakumeen iraultza trabatu egiten da (del Valle, 1998:
|
|
|
Zientziak eta erlijioak berriro ere elkar adiskidetu behar dute, zibilizazio musulmanaren urrezko aroan bezala. Esparru askotan
|
emakumearen
berdintasuna defendatzera ere iritsi zen Abduh.
|
|
2003
|
|
|
Hemen eta Munduan taldea borroka Europako herritarrei erabakiak hartzeko duten eskubidea onartzearen aldekoa da, herri guztien autodeterminazioaren aldekoa, giza eskubideen benetako bermearen aldekoa. Pertsonen zerbitzurako ekonomiaren alde eta zerbitzu publikoen bidezko babes sozialaren alde borrokatzen da, baita
|
emakumeen
berdintasunaren alde, naturaren eta ingurumenarenalde; ere, planetako herrialde pobreen alde eta desmilitarizatutako mundu batenalde. Europar Batasunaren nekazaritzaren arloko polikaren kontra eta McDonal, s ekbultzatutako elikadura ereduaren eta janari transgenikoen kontra borrokatzen da.Tokian tokiko borrokari dagokionez, hemen Eusko Jaurlaritzaren eta euskaladministrazioen politika neoliberalen eta finantza enpresen aurka dihardu, besteakbeste, Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) banketxearen kontra.
|
|
2004
|
|
|
Europako Parlamentuak aurtengo martxoaren 31n eginiko bozketan, ondasun eta zerbitzuez gozatzeko, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasun eskubidea errespetatzeko agintzen duen arautegi berri bat onetsi zuen, enpresei primak zenbatekoak diren zehazteko garaian sexua diskriminatzaile gisa erabiltzea debekatuz.
|
|
2005
|
|
|
Ikerketen arabera, Espainiako Estatuan kategoria bakoitzak gizon guztien heren bat hartzen du. Baina Boninok dioenez, modu argi batean
|
emakumeekiko
berdintasunaren alde daudenen kopurua %5ekoa baino txikiagoa da.
|
|
|
Hau, beste batzuk baino jendetsuagoa da eta Ibon Arrizabalaga, saioaren gidaria, pozik dago. Ibon EHUko Emakume eta gizonen arteko berdintasunerako masterra ikasten ari da, baina gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunean eta gizonen inguruko lantegietan esperientzia andana du. UEUn, Gite Ipes en, sindikatuetan... eta maila pribatuan ere, lan horretan ari da.
|
|
|
Hala ere, genero eredu eta erlazioei buruz ikerketa ugari egin izanagatik, apenas topa daiteke jaien testuinguruan kokatutakorik. Nire iritziz, ikerketarik ez izatearen arrazoia argia da, izan ere, askok uste baitu jai giroa gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasunerako borrokatik at gelditzen den gunea dela, bai behintzat beste gune batzuekin alderatuz gero: eskubide politikoak, lan mundua, sexu askatasuna, ugalketaren kontrola, eta abar.
|
|
|
Dimentsio sinbolikoak jaietan islatutako generoen erlazioan etor litezkeen aldaketak ulertzeko zenbait gako ematen dizkigu, Irun, Hondarribia zein Euskal Herriko, Espainiako Estatuko edo Europako edozein herritan gaudela ere. Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunaren aldarriak sarritan gatazka soziala ondorio badu ere, badira aldaketa prozesua erraztu edo zaildu egiten duten inguruko ezaugarriak: iraganeko ezagutza soziokulturala; bizi den une historiko politikoa; beste emantzipazio gune batzuetan lortutako emaitzak; indarrean dauden murriztapenak; parte hartzen den ekintzaren garrantzia herriarentzat; eta agintarien laguntza.
|
|
|
Lan munduan emakumeak hartu badu ardura handiago eta zabalagoa, logikoki festan ere bai.
|
Emakumeek
berdintasunezko aukera aldarrikatzen dute, eta halaber, bai gazteek bai adinekoek ere potentzialki aukera eta protagonismo hori nahi dute.
|
|
|
Aldiz, bi udalek Alardeen antolaketa pertsona edo talde pribatu batzuen eskuutzi zutenetik, gizon eta
|
emakumeek
berdintasunean jaiak ospatu eta Alardeetanparte hartzeko aldarrikapenak ez du erantzun bera jaso instantzia judizialen aldetik.Egun arte behintzat. Gainera, azken urteetan bi Alardeak talde pribatuek antolatuizanak prozedura zibilari jarraitzea ekarri du eta ez auzialdi administratiboari.
|
|
|
aldarria edo errebindikazioa, bere horretan, abstraktua den berdintasuneskubidearen adierazpenen artean beste bat besterik ez da, zeina soilik eskumenzehatz bat egikaritzerakoan zehaztuta geratuko den. Gure kasuan, bi herrietakojaietan
|
emakumeek
berdintasunezko egoeran Alardean parte hartzeko aldarriarekinzehazten dena. Beraz, eskubide honen babesa aldarrikatu ahal izateko, ez da zertan (Hondarribiko alkatea den Borja Jauregui Fuertes ek bere jurista kalitatea goraipatuz, baina bere ezjakintasun juridikoa, funtsezko eskubideei dagokionez behintzat, agerian utziz, komunikabideen aurrean behin baino gehiagotan aurkako iritziaazaldu badu ere) frogaturik berdintasunezko egoeran Alardean parte hartzeko aukeraespresuki dagoela jasota lege batean ezta adierazirik legeak hala xedatzen duela ere; izan ere, berdintasun eskubideak, eskubide subjektiboa den heinean, bi Alardeetanbere izatearen adierazpen edo manifestazio bat gehiago aurkitzen baitu.
|
|
|
a. Hiritarren gehiengoaren borondatea: bi herrietako hiritarren ustezko gehiengoa
|
emakumeek
berdintasun egoera batean Alardean parte hartzeko aukerarenaurka dagoela dioen argudioa. Ohitura edo tradizioaren argudioaren arabera, ohituraberak eskatzen du emakumearen presentziak bi Alardeetan mugatua izan beharduela, kantinera izatera mugatuz.
|
|
|
Horregatik, gaur egungo errealitateak, oinarri sozial, ekonomiko, politiko eta juridikoak tarteko?
|
emakumeak
berdintasunezko egoera batean bi Alardeetan parte hartzeko eskubidea izatea eta Alardeak egungo errealitatera egokitzeainposatzen du.
|
|
|
a. Bi epaiek
|
emakumeek
berdintasunezko baldintzetan bi Alardeetan duten eskubide osoa onartzen dute.
|
|
|
Bestela esanda, legeriaren oinarrizko printzipioak aplikatuko badira, ezinbestekoa da ekintza positibozko politika abian jartzea, banakoaren eskubideak erabiltzean gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasun osoa erdiesteko. Eta berdintasunhori ez da lortzen Alarde pribatuak antolatzeko ustezko askatasunaren bitartez, askatasun hori formazkoa baino ez delako.
|
|
|
1 Alardea ofiziala edo publikoa denean, hau da, udalak antolatutakoa, ezin daukatu
|
emakumeek
berdintasun osoko baldintzetan gizonezkoekin batera Alardeanparte hartzea.
|
|
|
Programen bidez, honako hauek sustatzen dira: giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak, bakea eta herritarren parte hartzea gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasun baldintzetan, eta sexuagatik, arrazagatik, erlijioagatik eta kulturagatik bereizkeriarik ez egitea. Bidezko hazkunde ekonomikoa sustatzea.
|
|
|
Esparru honetan ere baditugu emakumeen eskubideen aldeko konpromiso sendo eta iraunkorra agertzen duten talde feministak. Berauen egitekoa (era profesionalean zein militantean)
|
emakumearen
berdintasuna etengabe aldarr ikatzea da, berdintasun hau urratzen duten kasuak salatzea, emakumeen tratu txarren aurreko prebentzio kanpainak burutzea, tratu txarren salaketa bideratzeko zerbitzuak jarri eta hauen berri ematea...
|
|
|
jazarpen sexuala, lan diskriminazioa sexua dela eta... Edonola ere, gizartean badago sentipen eta iritzi nagusia
|
emakumearen
berdintasuna eta berarekikoerrespetua inolako zalantzarik eta salbuespenik gabe defenditzen duena, gradu edo intentsitate ezberdinarekin bada ere. Administrazioaren azken neurria (azken hauteskundeetarako hautagaien arteko paritatea ezartzea dekretu bidez) honen guztiaren erakusgarri da:
|
|
|
Adi! Bi egoera hauek (gaur egun
|
emakumearen
berdintasunak eta natura zaindu eta babesteak gure gizartean lortu duten errespetu maila erreala) ez dira hemen eredugarri bezala planteatzen. Bai ekologian bai emakumeen alorrean asko eta asko dago zer hobetu eta zertan aurreratu.
|
|
2006
|
|
|
1986an hasi ginen biltzen 80 emakume Zarautzen, Jaurlaritzari emakumeen berdintasunari buruzko konpetentziak gara zitzan eskatzeko. Zeren, jakina, autonomia estatutuak konpetentzia batzuk eman zizkion eta batzuk garatu zituen, baina
|
emakumeen
berdintasunari zegozkionak garatu gabe zeuden. 1988an Emakunde sortzea lortu genuen.
|
|
|
Guk zer esango dugu, Emakunde guri esker sortu bada! 1986an hasi ginen biltzen 80 emakume Zarautzen, Jaurlaritzari
|
emakumeen
berdintasunari buruzko konpetentziak gara zitzan eskatzeko. Zeren, jakina, autonomia estatutuak konpetentzia batzuk eman zizkion eta batzuk garatu zituen, baina emakumeen berdintasunari zegozkionak garatu gabe zeuden.
|
|
|
Zentzu horretan, bi zeregin daude: batetik
|
emakumeen
berdintasun eskubidea babestea, eta bestetik Irun eta Hondarribiko herritarren arteko elkarrizketa lantzen laguntzea. Aurreiritzi izugarriak daude, zentzugabekeriak...
|
|
|
Gizaseme eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna.
|
|
|
...helburua, horrelako produktuak bai supermerkatuetan, baita Munduko Denda izenekoetan ere saltzeko aukera lortzea izan zen; horretarako, Bidezko Merkataritzako produktuak eta produktu konbentzionalak Bidezko Merkataritza Zigiluaren bitartez bereiziko lirateke, kontsumitzaileari ere berma zekion nazioartean Bidezko Merkataritzak onarturiko irizpideak (lan baldintza eta soldata duinak, gizonezko eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, haurrik ez ustiatzea, ingurugiroa errespetatzea, epe luzerako harreman komertzialak, ekoizpenaren zati bat aurretiaz ordaintzea eta kalitatea zaintzea, alegia) betetzen dituztela produktu horiek.
|
|
|
1 Gizonak eta
|
emakumeak
berdintasun juridiko osoz ezkontzeko eskubidea dute.
|
|
|
Bidezko merkataritzaren aldeko arrazoiak Gaur egun, biztanleen %20k baino gehiagok ezagutzen du bidezko merkataritzaren esanahia, eta kopuru hori handitu egiten da urtetik urtera. Truke modu honen helburua hegoaldeko herrialdeetako ekoizleei bidezko ordainsaria bermatzea da, gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, haurren esplotaziorik, soldata duinik eta ingurumena errespetatzeko. " Dendako ohiko kanalek baino soldata handiagoa ordaintzen dugu, gurasoek behar adina irabaz dezaten eta haurrek lanik egin beharrik izan ez dezaten eta eskolara joan daitezen", azaldu dute Intermón Oxfamek.
|
|
|
Erakundeak sexu diskriminazioaren aurka borrokatuko du, eta europarrak kontzientziatuko ditu gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasunaz.
|
|
|
“Mundu osoari mesede egiten dion arropa” programak tokiko ekoizpena eta transgenikorik gabeko produktu ekologikoak sustatu nahi ditu. “Bidezko merkataritzak gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bermatu behar du, oinarrizko eskubideak errespeta daitezen. Kontzientziaz kontsumitzeko deia egiten dugu” esan zuen Yumi Johek.
|
|
|
Bidezko merkataritza garapen jasangarriari laguntzen dio, merkataritza baldintza hobeak eskaintzen baititu eta produktoreen eta langile behartsuen eskubideak bermatzen baititu, bereziki hegoaldean. “Kontsumo arduratsu horri esker, Hegoaldeko 300.000 nekazari eta eskulangilek baino gehiagok soldata justuak kobratuko dituzte beren lanagatik, bizitza duina izan dezaten, eta beren lan eskubideak eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna errespetatu daitezen”, azaldu dute Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak. Ahaztu gabe – azpimarratu – produktuen kalitatea, ingurumena zaintzea eta artikuluen fabrikazioan haurren eskulana ez erabiltzeko bermea.
|
|
|
Legeria: Jabetzari eta ondorengotzari buruzko legean dauden lege erreforma nazionalek
|
emakumea
berdintasun mailan kokatu behar dute, gatazketan etxeko indarkeria eta genero indarkeria saihesteko neurri eta erantzunekin batera. Legegintzako kuotak:
|
|
|
Udalaren eta Debegesaren artean egin dute Gizon eta
|
Emakumeen Arteko
Berdintasunerako Plana. Udal barnean berdintasunerako plana garatzeko helburuarekin, 2007 eta 2008 urteetan jarraituko diren lan ildoak adostu dituzte.
|
|
2007
|
|
|
1 Gizonak eta
|
emakumeak
berdintasun juridiko osoz ezkontzeko eskubidea dute.
|
|
|
m) Neurriak eta ekimenak proposatzea, horiek ahalbidetzen badute zentroan elkarbizitza, gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, eta norberaren, familiaren eta gizartearen esparru guztietan gatazkak bake bidez konpontzea.
|
|
|
Ikasleak heztea, oinarrizko eskubide eta askatasunak errespetatzeko, gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna errespetatzeko, eta tolerantzia eta askatasuna elkarbizitzaren printzipio demokratikoen arabera egikaritzeko.
|
|
|
Behin zentroko eskola kontseilua eratuta, eskola kontseiluak pertsona zehatza izendatuko du, horrek hezkuntza neurriak bultza ditzan, gizonen eta
|
emakumeen artean
berdintasun benetako eta eragingarria suspertzeko.
|
|
|
EKren 32.1 artikuluan ezarritakoaren arabera, gizonak eta
|
emakumeak
berdintasun juridiko osoz ezkontzeko eskubidea dute. Horrek bi alderdi garrantzitsu planteatzen ditu, eta iruzkindu egin behar dira.
|
|
|
Han oraindik inork ez du pentsatzen berdinak direla gizaki guztiak, gizonak bestekoak emakumeak, etab.: hauxe berau ere gizarte baten kontzientzi maila baita, gurea; eta adibidea ona da ulertzeko, kontzientzia sozialaren mailak (gizonaren eta
|
emakumearen
berdintasuna) ez duela derrigor gizabanako bakoitzaren eta denen kontzientzi maila esan gura. Sokrates-engan ageri den kontzientzi maila indibidualak, Atenasko hiriaren kontzientzi mailarekin talka egin du, lehenengoari bizia kostatuz.
|
|
|
Politikak egiteko ardura dutenek —jarraitzen dute— uste badute hiri hazkundearen tasak altuegiak direla, aukera eraginkorrak dituzte eta, aldi berean, giza eskubideak errespetatzen dituzte. Gizarte garapenaren arloko aurrerapenak, hala nola genero berdintasuna eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna sustatzea, hezkuntza unibertsala lortzea eta ugalketa osasuneko beharrak betetzea, garrantzitsuak dira berez. Baina, era berean, emakumeei aukera emanen diete nahi ez den ugalkortasuna saihesteko eta, hartara, hiriko populazioaren hazkundearen faktore nagusia murrizteko:
|
|
|
Zertxobait gehiago itxaron da lana eta proposamenak ikusteko.2 Proposamenak programan oinarrituta leudeke, bai gai sozialei nola gai politikoei begira.
|
Emakumearen
berdintasuna, euskararen normalizazioa nahiz erabakitzeko eskubidea. Amasa Villabona eta Euskadi mailan, aurrerakoiak eta ezkertzaleak diren ideiak bultzatu nahi ditugu.3 Aurreko legegintzan EBko beste kide bat izan zen zinegotzi, ez ginen gu izan.
|
|
|
Bestalde, Parekatuz sarearekin ikerketa proiektu bat hasiko duela aurreratu du Berangoko Udalak. " Sare malgua da, zabalik egongo dena Bizkaiko eguneroko bizitzan gizon eta
|
emakumeen
berdintasuna sustatu nahian ardatz diren gizarte eta ekonomia erakundeei", aurreratu dutenez. BerdinGO proiektua, arrazoi bat dela edo bestea dela, udalerriko jendarte eta aisialdi arloan parte hartzen ez duten emakumeak jaso nahi ditu.
|
|
|
Erabaki politikoetan parte hartzerakoan oztopo ugari dituzte, bai etxeko lanak, seme alabak eta mendetasuna duten pertsonak zaintzeko lanak banatzean egiten den sexu bereizketagatik, bai boterea izateko duten gaitasunaren gainean aurreiritziz beteriko jendartean bizi garelako oraindik”, dio Iñaki Urkiza Gizarte Zerbitzuetako zinegotziak. Besteak beste, otsaileko udalbatzarrean, Gizon eta
|
Emakumeren arteko
Berdintasunaren aldeko Europako Gutunari atxikimendua ematea onartu zuten aho batez Getxoko Udalean ordezkaritza duten alderdiek. Argazkian, emakume elkarteetako kideak horma irudia margozten Algortako San Nikolas plazan, iazko martxoaren 8an.
|
|
2008
|
|
|
Besteak beste, Iñigo Lamarca Arartekoa, Izaskun Moyua Emakundeko zuzendaria eta Maite Erro Gizonen eta
|
Emakumeen
Berdintasunerako defendatzailea bertan izan dira.
|
|
|
Komenigarria litzateke, dena den, erakundeek ere berdintasunaren alde egitea. Oso lagungarria izango litzateke horren inguruko legedia aldatuko balitz, eta zehaztuko balute nola egin behar diren saiakuntza klinikoak gizonen eta
|
emakumeen
berdintasuna bermatzeko. Diru-laguntzak ematen dituzten erakundeek ere lagundu lezakete, diru-laguntzak onartzeko proiektuetan emaitzak sexuaren arabera aztertzea eskatuz.
|
|
|
Herrialde horietan malnutrizioari aurrea hartzeko neurri batzuk dira haurrei bularra ematearen garrantziari buruz amei aholku ematea eta A bitaminaren eta zinkaren osagarriak ematea. Baina horrelako jarduketekin batera, epe luzeko inbertsioak egin behar dira, hezkuntzaren bidez
|
emakumearen
berdintasuna lortzeko eta botere politiko, ekonomiko eta sozialeko egiturak eskuratzeko. Hortonen arabera, hori da ama haurren nutrizioan hobekuntza iraunkorrak lortzeko modu bakarra.
|
|
|
Uda honetan, genero indarkeriaren aurkako gizarte sentsibilizazioko kanpaina hasiko da, eta telefono bat jarriko da erasotzaileek “beren agresibitatea bideratu dezaten eta ez dezaten indarkeriarik erabili”. Hauek dira Berdintasun Ministerioak “indarkeria matxistari aurre egiteko eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasun eraginkorra bultzatzeko” dituen berrikuntzetako batzuk. Hala, uztailetik aurrera, Bibiana Aidok zuzentzen duen sailak sentsibilizazio kanpaina bat jarriko du abian, “jarraitua eta multifokala”, emakumeek “arriskuak ez gutxitzeko”, eta erasotzaileek ikus dezaten gizarteak ez dituela onartzen beren jokabideak, ministroak atzo Kongresuan egin zuen lehen agerraldian azaldu zuenez.
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunaren alde egin nahi du Eusko Jaurlaritzak ekimenarekin
|
|
|
Orobat, lanerako sei ardatz bilduko ditu Aralarren proposamenak: krisi ekonomikoari aurre egiteko gizarte politikak bultzatzea; giza eskubideen defentsa, torturaren salaketa eta bakegintza; etxebizitza eskubide unibertsala izatea; hizkuntza politika berria; gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna; eta ingurumen politika arduratsua.
|
|
|
Gipuzkoako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Batzar Nagusietako
|
Emakumearen
Berdintasunerako politiken batzordeko lehendakaria
|
|
|
Salaketarako bai, baina batez ere informazio, dibulgazio eta kontzientziaziorako. Hedabideek funtzio hezitzaile bat bete dezakete herritarren artean, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bultzatuz. Informazioak gizon eta emakumeen estereotipoak saihestu behar ditu, eta inposizioaren bitartez lortutako arrakastak alboratu.
|
|
|
Omar adiskidea: zure erresuman
|
emakumeen
berdintasuna lortzen baldin bada, Urrezko Aro berri bat ezagutuko dugu, eta gure gorabeherak bortxakeriarik gabe konpontzen ikasiko dugu gizakiok.... Emakumeak ez du zertan gizonaren mende bizi, baizik eta biek maila berean partekatu behar dituzuela bizitzako gertaerak eta etorkizuna" Narratzaile pertsonaia den Jasmina gazteak gaur egungo Irak suntsituan, amerikarrek eta aliatuek txikituriko Bagdaden bere historia latza, bizimodu krudela kontatuko digu.
|
|
2009
|
|
|
Emakumeek lan mundura salto egitea lorpen garrantzitsua izan da berdintasunaren izenean, baina bidea arantzaz betea dago eta familia eta lanaren uztartzeak hainbat kezka eta arazo sortzen ditu egun: " Lanean ari banaiz ezin diot behar hainbeste dedikazio eskaini haurrari, baina ez dut nire ibilbide profesionala gelditu nahi, eta zein da aitaren egitekoa honetan guztian?" Gizarteak eta Administrazioek ere badute zer esan eta egin, herrialde baten lehiakortasuna eta belaunaldi erreleboa jokoan dago, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna ere bai. Eta haurrak hitz egingo balu, zer esango luke?
|
|
|
EHUko Psikologia fakultateko irakaslea da. Azken hamabi urtetan berdintasunari buruzko hainbat ikerketa zuzendu ditu Administrazio Publikoarentzat, Gizon eta
|
Emakumeen arteko
Berdintasun Masterra zuzentzen du eta 2006ko maiatzaren 24an EAEko Berdintasunerako Defendatzaile postua hartu zuen. Bi alaba ditu.
|
|
|
Horrek zein ondorio du haurrarengan? Eta gizon eta
|
emakumeen artean
berdintasuna lortzeko bidean. Ugaria bezain oparoa da Euskal Herriko irakasle emakumeen zerrenda. Izan ere, etxeko heziketaz ez ezik, emakumea irakaskuntzaz arduratu izan da oro har.
|
|
|
Telebista, iragarkiak, zinema, etxeko egoera... Horiek denek dute zeresan handia auzian, eta nahiz eta eskoletan gizon zein
|
emakumeen arteko
berdintasunaren inguruko mezua helarazi, eskolatik atera eta euren inguruan kontrako mezuekin topo egiten badute, haurrak desorekatu egiten dira, eskolan kontaturikoa egia ez dela ohartzen baitira. Hori saihestu asmoz, eskolak eta gurasoek konplizitatea lortzea norabide horretan elkarturik lan eginez pauso garrantzitsua izan daiteke ezbairik gabe.
|
|
|
Horregatik erresumina, indarraren, biziaren eta osasunaren aurka oro har; gaixotasun eta ahultasunaren, apaltasunaren, obedientziaren, ideal aszetikoen gorazarrea, jopuen morala?. Errukia, kastitatea, baraua bezala, edo demokrazia eta
|
emakumeen
berdintasuna, razionalismo modernoa (zientzia) ideal aszetikoen produktua da eta haien sostengua. Erlijio zaharraren ordezko erlijio berri, fede zahartuaren tokian fede berritu, arrafindua?
|
|
|
Demokrazia plurala, paritarioa, parte hartzailea eta solidarioa izateko eskubidea. Kultura aniztasuna errespetatzea eskatzen dute, gizonen eta
|
emakumeen
berdintasunean parte hartzea, herritarrek gai publikoetan jardutea eta etorkizuneko belaunaldien eskubideak garatu eta babestea. 9 artikulua.
|
|
|
Parekotasuna erabakiguneetan bultzatu behar dela azpimarratu du: Botere guneetan
|
emakumeak
berdintasunean pareko izatean lortuko dugu, besteak beste, emakumeen berdintasuna. Eta, horrela lortuko da, Aralarren aburuz, emakumeen kontrako indarkeria amaitzea ere; emakumeak berdintasun osoa lortzean.
|
|
|
Parekotasuna erabakiguneetan bultzatu behar dela azpimarratu du: Botere guneetan emakumeak berdintasunean pareko izatean lortuko dugu, besteak beste,
|
emakumeen
berdintasuna. Eta, horrela lortuko da, Aralarren aburuz, emakumeen kontrako indarkeria amaitzea ere; emakumeak berdintasun osoa lortzean.
|
|
|
Botere guneetan emakumeak berdintasunean pareko izatean lortuko dugu, besteak beste, emakumeen berdintasuna. Eta, horrela lortuko da, Aralarren aburuz, emakumeen kontrako indarkeria amaitzea ere;
|
emakumeak
berdintasun osoa lortzean. Aralarrek berdintasun errealaren alde lan egiteko konpromisoa hartu du, Ezenarroren hitzetan
|
|
|
Besteren artean, Aralarren lehentasunak zeintzuk diren azpimarratu du: eskubide eta askatasun aurrerakoi guztien babesa; presoen eta biktima guztien eskubideen defentsa; euskararen, langileen, langabeen, gazteen,
|
emakumeen
berdintasunaren eta gizarteko behartsuen onurak eta interesak zaintzea; eta bakea eta demokraziaren alde lan egitea.
|
|
|
Buenok egindako iruzkinekin, azken 30 urteetan Nafarroako politikari gainbegiratu zorrotza egin zioten David Anautek, Elena Urabaienek, Gloria Rekartek eta Igor Arroyok. Hurrenez hurren, beren begirada euskararen alorrera,
|
emakumeen
berdintasunera, Poliziaren jazarpenera eta langileen eskubideetara zuzendu zuten. Mintzaldi baten eta bestearen artean bideoak, dantzariak, bertsolariak eta abeslariak izan ziren.
|
|
|
Euskara Sailean, euskaltegietan euskara ikasten dabiltzanei, Udako Euskal Unibertsitatean parte hartzen dutenei edo, adibidez, errotuluak, irudi korporatiboa eta webgunea euskaraz egiten duten enpresa eta komertzioei emango dizkiete laguntzok.Eta beste adibideren bat ipintzearren, gazte eta kultura elkarteendako, gizon eta
|
emakumeen
berdintasuna bultzatzeko edo ingurumenarekin lotutakoak bultzatzeko laguntzak izango dira.
|
|
|
politikarien egitasmoetan gai sozioekonomikoak lehenestea; agintarien koordinazioa indartzea; aurrekontu eta zergetan norabidetze soziala hobestea; bizitza erreala gobernatzea, eta ez funtzio erretoriko hutsaletarako zuribide bezala geopolitikaz eta nazioarteaz profitatzea; maila planetario batean giza eskubideen aldeko ekimenak defendatzea. Herritar europarren hiru balio nagusiak lirateke giza eskubideen babesa, Europar Batasuneko kideen artean elkartasuna eta gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna. Ez dira erretorika hutsa, baizik eta rol bat joka dezakete egitasmo politikoen lehentasunetan eta gauzatzean, agi denez ez datorrena bat agintari europarren jokabideekin.
|
|
|
gizateria osoaren unibertsal komuna eratzea. Nahitaez, giza eskubideetan oinarrituko litzateke unibertsal komun hori (bizitzarekiko begirunea, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, aberastasunen banaketa...).
|
|
|
Teoriak arin aldatzen dira, portaerak nekez. Seguru aski ez dago gure inguruan gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunari buruz zerbait entzun ez duen gazte edo gaztetxorik. [...] Are gehiago, beharbada teoria hitzez hitz ahoskatzeko gauza izango da, baldin eta norbaitek bere iritzia galdetzen badio.
|
|
|
Baina, jai lekua izateaz gain, txosnen filosofian gizarte hobe baterako aldarrikapenak funtsezkoak direla dio Arbuluk. Autogestioa, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, ekologia eta euskara bereziki zainduko dute egunotan. Esaterako, sexu erasoak saihesteko, emakumeek txilibituak erosteko aukera izango dute txosnetan.
|
|
|
Ondarroan, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna sustatzeko jardunaldiak antolatu dituzte
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bultzatzeko asmoarekin, hainbat jardunaldi antolatu dituzte Ondarroako udaletxean. Jardunaldiak bihar hasiko dira Xabier Odriozola antropologoaren hitzaldiarekin, eta asteartean amaituko dira, Aitzol Aramaioren Aitak film laburraren proiekzioarekin.
|
|
|
Xabier Odriozola aspalditik dabil gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna sustatzeko lanetan, eta Euskal Herrian egin diren hainbat herri ekimenetan hartu du parte. Biharko egunean, Gizonok eta aitatasuna hitzaldia emango du, Guzur Etxeko Udal Hitzaldi Aretoan.
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna lortzeko hitzarmen kolektiboak hobetu behar direla esan du
|
|
|
Tratu berdintasuna eta sexuagatik diskriminazioa, oso modu txikian? agertzen dira itun kolektiboak negoziatzen dituztenen arduren artean, Gizon eta
|
Emakumeen
Berdintasunaren Defendatzailearen txostenaren arabera.
|
|
|
Bestek beste, aztertutako 135 hitzarmenetatik 18k ez zuten gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna aipatu ere egiten. Gainontzeko hitzarmenak batuta 480 klausula daude genero berdintasuna lantzen dituztenak.
|
|
|
Era berean, hezikidetza eredua sustatzeko, zaintza eta etxeko lanetan erantzunkidetasuna aitortzeko eta emakume etorkinen eskubideak bermatzeko eskatu dute sindikatuek. Lan osasunaren arloan andreen arazo espezifikoak aitortzeko ere eskatu dute agirian, baita negoziazio kolektiboetan gizon eta
|
emakumeen
berdintasuna integratzeko, gizarte zerbitzu publiko eta integralak ziurtatzeko eta neurri horiek guztiak gauzatzeko beharrezko aurrekontua bermatzeko ere. Hori guztia emakumeen aurkako indarkeriak inolako lekurik izango ez duen eredu berria eraikitzeko, adierazi dute sindikatuek.
|
|
2010
|
|
|
Bilboko Udalak ere parte hartuko du ekimenean, True Love izeneko txapelketa antolatu baitu. Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunean oinarritutako maitasun harremanak sustatu nahi dituzte.
|
|
|
Datu horiek Espainiako Dibortzioaren Legea sekulako porrota izan dela berresten dutela uste du Kidetzak. Bilatzen zen gauzen artean gizonen eta
|
emakumeen
berdintasuna aurreikusten zuen, baina aurreko ereduak errepikatzen ditu legeak, azaldu du Saenzek. Alde horretatik, seme alabei zaintzaren ardura ez duen gurasoaren kontrako jarrera indartzen dela aipatu du Saenzek, emakumea lan munduan sartzea zailtzen dela, desoreka ekonomikoak eragiten direla...
|
|
|
Albiste Faktorian egin dioten elkarrizketan, Emakundeko idazkari nagusiak dio gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasun falta dela, oraindik ere, arazo nagusia. Kuoten alde hitz egin du, behar beharrezkoak direlako.
|
|
|
Portugaleten izan den berdintasunari buruzko jardunaldi batean, Bibiana Aido Berdintasunerako Estatu idazkariak gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna lortzeko egin den bidea aztertu du.
|
|
|
Ekitaldian, hamar urteren buruan, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna lortzeko egin den bidea aztertu dute.
|
|
|
Itun honetako estatu alderdiek konpromisoa hartzen dute, gizon eta
|
emakumeei
berdintasuna bermatzeko, itun honetan aitortutako eskubide zibil eta politiko guztiak baliatzeko orduan.
|
|
|
2015 Plataformak eta gehiagok uste dute emakumeak direla pobreziaren, desberdintasunen eta generoagatiko bereizkeriaren biktima nagusiak. “Emakumeen autonomia lortzea eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna sustatzea hegoaldeko eta iparraldeko herrialdeen lana da”, adierazi du. NBEk onartzen du emakumeek lan mota ahulenak betetzen dituztela, prestaziorik eta lan segurtasunik gabe.
|
|
|
“Globalizazioari buruzko gida, Milurtekoko Garapen Helburuak eta lan duina” duela gutxi gehitu zaio ahalegin horri, non muturreko pobreziak leku estrategikoa baitu. Errotik kentzea lortzen bada, beste parametro batzuk ere hobetuko dira, hala nola hezkuntzarako sarbidea, osasun zerbitzuak edo gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna. Gainditu nahi duen mundu krisiaren testuinguruan kokatuta dagoen lasterketa honetan, lana da herritarren nahirik handiena.
|
|
|
Gizarteak oro har, eta mendebaldeko gizarteak batik bat, ezin ditugu demokratikotzat hartu, pertsona guzti guztien eskubideak bermatzen ez badituzte. Hau da, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bermatzen ez badute.
|
|
|
Beste alde batetik ere, ezin da gizarte garaturik lortu, ez bada aurrera egiten gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunean. Ezinezkoa da giza garapen iraunkorra nahi izatea, ez baduzu kontuan hartzen giza eskubideak badirela; eta emakumeen eskubideak ere giza eskubideak direla, gizonenak diren bezalaxe.
|
|
|
Iraganean bezala, gizon eta
|
emakumeen
berdintasunaren alde lan egin nahi dut orain, nire bizimodu berrian, grina eta indar guztiarekin.
|
|
|
Gainera, gizon eta
|
emakumeen
berdintasunaren aldeko borrokarekin egunetik egunera konpromiso gero eta handiagoa duen gizartea da gurea. Horixe da, nire iritziz, XXI. mendeko egitasmo politiko nagusia.
|
|
|
Bigarren lerro nagusia, zientziaren gerturatzea da, hiru lerro orokor proposatzen dituelarik, zazpi neurri jasoz: gizarte zibilaren parte hartzea (metodoen planteatzea); gizon eta
|
emakumeen
berdintasuna sustatzea zientzian (emakumeen plataforma europarra sortzea, esparru pribatuan emakume zientzialariak mobilizatzea); eta zientziak gizartera egokitzeko erraztasuna izatea (krisi eta fenomeno berrietara egokitzeko neurrien hartzea); eta, • zientzia arduratsua egikaritzea politika desberdinetan. Hirugarren estrategia honetan hiru lerro nagusi proposatzen dira, eta bederatzi neurri ditu:
|
|
2011
|
|
|
«Egin behar zela eta egin behar nuela uste nuen horretan egin dut lan, pasioz egin izan dut beti, eta gainera horregatik horrelako aitortza jaso dut». Haren esanetan gizonen eta
|
emakumeen
berdintasunarekin konpromiso pertsonala izan du betidanik. «Gizonak eta emakumeak elkarrekin goazen gizartean sinesten dut».
|
|
|
1996ko Konstituzioa «modu globalean» erreformatuko zuela esatearekin batera, hauek izan ziren konkretuki aipatutako aldaketak: legebiltzarrak eta gobernuburuak botere gehiago eskuratzea, eskualdeetako autonomiak indartzea, norbanakoak askatasun gehiago izatea eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bultzatzea. Amazigera arabierarekin batera ofiziala izendatuko zuela ere ziurtatu zuen, eta erakunde bat sortu hura bultzatzeko, modu horretara berbereen eskaera nagusietakoari erantzunez.
|
|
|
Hala ere, ezinbestekoak zaizkigun baloreen garraio ibili behar dugu, eta ezinbestekoak zaizkigun neurrian irabaziko dugu zilegitasuna. Legitimoa da gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna, legitimoa da gizartea gaixo eta ezinduen kargu egitea… eta legeak zentzu horretan ez doazela ikusten badugu, legalitatea zilegitasunaren gainetik jartzen badute, erresistentzia eta disidentziarako eskubide osoa daukagu. Legalitatearen aurka zilegitasuna aldarrikatzen duen borroka oro justua da, errealitate bat arriskutsu bihurtzen denean desobedientziarako tartea atzeman behar baita, irtenbiderik gabeko kaosean jausi gabe.
|
|
|
X. Nik uste dut hor obsesio moduko zerbait dagoela. gazteek ez dute gizartean ikusten ez dutena egingo. guk beti pentsatzen dugu gazteek eta haurrek normalizatuko dutela euskara, heziketa tartean dela-eta. Beste hainbat gairekin gertatzen den bezala, esate baterako gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasun gaiak, trafikorako heziketa eta abar. dena heziketak konponduko duelakoan gaude. zama handiegia da hori eskolarentzat! ez badago kultur mugimendu indartsu bat euskaraz, gazteak ez dira hurbilduko, edo ez dute sentituko. gaur egun gainera euskal herriko
|
|
|
Eskola Kontseiluaren osaera.. 1 Ikastetxeen Eskola Kontseilua osatuko duten kideak honako hauek dira: a) Ikastetxeko zuzendaria, Eskola Kontseiluaren lehendakaria izango dena.b) Ikasketaburua.c) Ikastetxea kokatuta dagoeneko udalerriko Udaleko zinegotzi edo ordezkari bat.d) Klaustroak aukeratutako irakasleak; irakasle horien kopurua Kontseilua osatzen duten guztien herena izango da gutxienez.e) Gurasoak eta ikasleak, haiek beren artean aukeratuak; guraso eta ikasle horien kopurua Kontseilua osatzen duten guztien herena izango da gutxienez.. f) Ikastetxeko administrazioko eta zerbitzuetako langileen ordezkari bat.g) Ikastetxeko idazkaria, Kontseiluko idazkari lanak egingo dituena; hitza izango du, baina botorik ez.127 artikulua. ...duari dagokionez dituen eskumenak aparte utzi gabe.c) Zuzendaritzarako kandidaturak eta hautagaiek aurkeztutako zuzendaritza proiektuak ezagutzea.d) Ikastetxeko zuzendariaren hautaketan parte hartzea.. e) Ikasleen onarpena erabakitzea.f) Diziplina gatazken ebazpenaren berri izatea eta gatazka horiek indarrean dagoen araudiaren barruan bideratzeaz arduratzea.g) Ikastetxeko elkarbizitza, gizonen eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna eta gatazken konponbide baketsua, bizitza pertsonalaren, familiakoaren eta sozialaren eremu guztietan, bultzatzeko neurriak eta ekimenak proposatzea.h) Eskolako instalazioen eta ekipoaren kontserbazioa eta berrikuntza sustatzea, eta baliabide osagarrien lorpena onartzea, 122.3 artikuluan ezarritakoari jarraiki.i) Hezkuntza helburuak eta kultura helburuak lortzearren toki administrazioekin eta beste ikastetxe, erakunde eta organismo batzuekin lankidetzan jarduteko jarraibideak finkatzea.. j) Ikastetxearen funtzionamendu orokorra, eskola errendimenduaren bilakaera eta ikastetxearen parte hartzea duten barneko eta kanpoko ebaluazioen emaitzak aztertzea eta balioestea.k) Bere ekimenez edo administrazio eskudunak eskatuta, ikastetxearen funtzionamenduari, kudeaketaren kalitatearen hobekuntzari eta kudeaketaren kalitatearen inguruko beste zenbait alderdiri buruzko proposamenak eta txostenak lantzea.l) Hezkuntza administrazioak esleitzen dizkion guztiak.
|
|
|
Estatuan, Genero Indarkeriaren aurkako Legea (Ley Integral contra la Violencia de Genero delakoa) andre atzerritarren aparteko hauskortasuna aitortu zuen lehen araua izan zen. Lege horrek emakume atzerritarrei biktimentzat abian jarritako baliabideen eskuratzea bermatzeko konpromisoa hartu zuen, bertako
|
emakumeekin
berdintasun egoeran. Nolanahi ere, 2007an, Más riesgos y menos protección:
|
|
|
egoera ekonomikoa, hirigintza plan zaharkitua, hainbat arlotan erregulazio falta eta Hiriburu eta Zubiaur Mendikoa industrialdearen egoera. Horrekin batera, euskara eta euskal kulturaren sustapena, gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasunaren aldeko lana eta garapen jasangarria aipatu zituen. PPko kideei zuzenduta, Rodriguezek salatu zuen" oraindik ere, ez dute esan zer egin behar duten herriaren alde.
|
|
2012
|
|
|
Bihar goizean gizonentzako joko bat antolatu dute" gizona bazara ausartu zaitez" izenburuarekin. Gizon eta
|
emakumeen arteko
berdintasuna bultzatzeko joko soil bat egingo dute Azoka jartzen den plazanOstegunean aldiz, barreterapia saioa antolatu dute. Villa Mirentxun gidatuko du saioa Nagore Vazquez psikologoak.
|