|
2000
|
|
|
Arantxa Urretabizkaiak aitortua du langintza lotsagarri bat balitz moduan idatzi zituela bere lehen poemak, ezkutuan, inori deus esan edo erakutsi gabe," poesia egitea" emeei —edo ez aski arrei— dagokien ahultasuna balitz bezala. Baina, zorionez, gizonen artean gizonezkoago azaldu behar zuen
|
emakume
gazte hark oso bestelako jarreraz idazten zituen poemak, defentsa artifizialik gabe, bere sena libre eta laxo isuriz. Naturaltasun zail hori da Urretabizkaiaren poesiaren balore nagusienetako bat.
|
|
2001
|
|
|
Handik atera, eta bandolero talde batek bahitu egin zuen. Buruzagiak beretzat nahi zuen
|
emakume
gazte hura. Baina, Vikram buru ordeak okasioak izan zituen bere buruzagiarekin eta hil egin zuen.
|
|
2009
|
|
|
Hala zebilen, bada, Domingo, bere izaera urduriaren baitan lasai, harik eta, hiriko festetako egun batean, itsasertzeko paseotik zihoala, hogei hogeita bi urteko emakume gazte bat ikusi zuen arte, polita, deigarria ere egin zitzaiona honako bi arrazoi hauengatik: ...kusgarria; Domingo zerbait esatekotan egon zen, gelditzeko keinua ere egin zuen, emakume gaztea bizpahiru urratsera zuela?, baina, ezer esan aitzin, buruan Adaren irudia tartekatu zitzaiolako, edo herabetasuna, besterik gabe, adoreari gailendu zitzaiolako, aurrera egin zuen; aurrera egin baino lehen, baina, emakume gaztearen paretik pasatzerakoan doi, Domingok beste arrazoi batengatik aurkitu zuen
|
emakume
gazte hura deigarria, hain ziren ezohikoak haren begi berde handiak, errimelaren arrastoek handiago egiten zituztenak; jarraian, haren paretik pasatuta gero, Domingok atzetik so egin zion hiruzpalau segundoko tartean: emakumea arina zen, zinez, eta arina zuen ibilera, grazia handikoa, txori gangardun bat iduri:
|
|
|
plazak zituèn bankuetako batean, bankuko izkina batean?
|
emakume
gazte hura ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago, banku berean, atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten elkarri hitz egiten ez begiratzen; eguzkiak, bestalde, sonbreiruan jotzen zuen emakumea, halako eran, non, sonbreiruak proiektatzen zuen itzalaren ondorioz, aurpegia bi zatitan banatuta azaltzen baitzitzaion:
|
|
|
gerizpean, eta behekoa, ezpain kokotsak? ..., misterioari misterioa erantsiz; edo hala iruditu zitzaion Domingori, txartelean idatzitako esaldiaren eta begien aurrean zuèn irudiaren arteko kointzidentziak eta bat egiteak bultzaturik edo; Domingo, ondorioz, istant haren magian harrapatuta zegoen, gertatuak kasualitatea baino gehiago behar baitzuen, itxuraz, patuak edo Probidentziak bideratutako zerbait, agidanez; hargatik begitandu zitzaion
|
emakume
gazte hura, beharbada, polita ez ezik, ederra ere; edertasun hura begiesten zegoela, baina, atso zaharra bankutik orduantxe altxatu zelako edo?, bihotzak jauzi egin zion; Domingok, beste alor batzuetan bere zalantzak izan zitzakeenak, bazekien, bai, zergatik egin zion jauzi:
|
|
|
Hala zebilen, bada, Domingo, bere izaera urduriaren baitan lasai, harik eta, hiriko festetako egun batean, itsasertzeko paseotik zihoala, hogei hogeita bi urteko emakume gazte bat ikusi zuen arte, polita, deigarria ere egin zitzaiona honako bi arrazoi hauengatik: ...Domingo zerbait esatekotan egon zen –gelditzeko keinua ere egin zuen, emakume gaztea bizpahiru urratsera zuela–, baina, ezer esan aitzin, buruan Adaren irudia tartekatu zitzaiolako, edo herabetasuna, besterik gabe, adoreari gailendu zitzaiolako, aurrera egin zuen; aurrera egin baino lehen, baina, emakume gaztearen paretik pasatzerakoan doi, Domingok beste arrazoi batengatik aurkitu zuen
|
emakume
gazte hura deigarria, hain ziren ezohikoak haren begi berde handiak, errimelaren arrastoek handiago egiten zituztenak; jarraian, haren paretik pasatuta gero, Domingok atzetik so egin zion hiruzpalau segundoko tartean: emakumea arina zen, zinez, eta arina zuen ibilera, grazia handikoa, txori gangardun bat iduri:
|
|
|
Neska mutilen iruzkinek barre txikiak eragin zizkioten Domingori, eta horregatik ere, menturaz –horregatik ere bai–, inoiz baino animatuago sentitu zen; barne ahots baten presentzia ere igarri zuen orduan, berak ere probatu behar zuela eta probatu behar zuela... baita probatu ere, handik segundo gutxira!; jolas bat zen –ongitxo zekien Domingok hori–, baina, halere, urduri bezala zegoen, tentazioan erori eta kanario zaintzaileari txartel baten eske joan zitzaionean; gero, zaintzaileak kaiolako atea ireki, kanarioak bere egitekoa egin, Domingok zaintzailearen eskuetatik txartela jaso, hari ordaindu, eta, lauzpabost segundora, mezua irakurtzeari ekin zion: ...de horiek, sekula ahaztuko ez dituzunak..."; irakurri ez beste, paseoan ikusi zuèn emakumezko gazte sonbreirudunaz oroitu zen; baina ezustekoa –benetakoa–, handik hogei bat minutura izan zuen, plaza hartatik ez oso urruti zegoèn beste plaza batera joan zenean, non urmael bat baitzegoen, zisne eta ahate batzuekin... plazak zituèn bankuetako batean –bankuko izkina batean–
|
emakume
gazte hura ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago –banku berean– atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten e... goikoa –sudur betinguruak– gerizpean, eta behekoa –ezpain kokotsak– argitan; baina, argiaren eta itzalaren eremuak bereizten zituèn lerroa garbia zen arren, haien artean ez zegoen hausturarik, eta bai jarraipen bat, ez fisikoa baina bai beste era batekoa –jarraipen metafisiko bat, beharbada–, bi eremuak misterioaren haloak bildu balitu bezala; Domingok ikusten zuèn fotogramak, beraz, gehiago zuen irrealetik errealetik baino; une hartan, gainera, fotogramaren bazterretik urmaeleko zisne bat eta bizpahiru ahate agertu ziren, lerro lerroan zeudenak eta emakume gaztearen norabidean zihoazenak, misterioari misterioa erantsiz; edo hala iruditu zitzaion Domingori, txartelean idatzitako esaldiaren eta begien aurrean zuèn irudiaren arteko kointzidentziak eta bat egiteak bultzaturik edo; Domingo, ondorioz, istant haren magian harrapatuta zegoen, gertatuak kasualitatea baino gehiago behar baitzuen, itxuraz, patuak edo Probidentziak bideratutako zerbait, agidanez; hargatik begitandu zitzaion emakume gazte hura, beharbada, polita ez ezik, ederra ere; edertasun hura begiesten zegoela, baina –atso zaharra bankutik orduantxe altxatu zelako edo–, bihotzak jauzi egin zion; Domingok –beste alor batzuetan bere zalantzak izan zitzakeenak– bazekien, bai, zergatik egin zion jauzi:
|
|
|
" Begi berde horiek, sekula ahaztuko ez dituzunak..."; irakurri ez beste, paseoan ikusi zuèn emakumezko gazte sonbreirudunaz oroitu zen; baina ezustekoa –benetakoa–, handik hogei bat minutura izan zuen, plaza hartatik ez oso urruti zegoèn beste plaza batera joan zenean, non urmael bat baitzegoen, zisne eta ahate batzuekin... plazak zituèn bankuetako batean –bankuko izkina batean– emakume gazte hura ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago –banku berean– atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten elkarri hitz egiten ez begiratzen; eguzkiak, bestalde, sonbreiruan jotzen zuen emakumea, halako eran, non, sonbreiruak proiektatzen zuen itzalaren ondorioz, aurpegia bi zatitan banatuta azaltzen baitzitzaion: ..., misterioari misterioa erantsiz; edo hala iruditu zitzaion Domingori, txartelean idatzitako esaldiaren eta begien aurrean zuèn irudiaren arteko kointzidentziak eta bat egiteak bultzaturik edo; Domingo, ondorioz, istant haren magian harrapatuta zegoen, gertatuak kasualitatea baino gehiago behar baitzuen, itxuraz, patuak edo Probidentziak bideratutako zerbait, agidanez; hargatik begitandu zitzaion
|
emakume
gazte hura, beharbada, polita ez ezik, ederra ere; edertasun hura begiesten zegoela, baina –atso zaharra bankutik orduantxe altxatu zelako edo–, bihotzak jauzi egin zion; Domingok –beste alor batzuetan bere zalantzak izan zitzakeenak– bazekien, bai, zergatik egin zion jauzi: esan nahi baita istantean ulertu zuela atsoak utzitako lekua berak bete behar zuela, antzeko aukerak behin bizitzan!; hala, neska eserita zegoèn bankua atzetik inguratu eta, haren aurrean paratzen zela, erarik abegikorrenean –betartean irri bat, urduritasunak marraztua– galdetu zion:
|
|
2010
|
|
|
|
Emakume
gazte harekin gogoeta egiten hasi nintzen. Kartzelako harreman munduan pertsona orok baitu zerikusia zigor sistemarekin.
|
|
2011
|
|
|
Baina, barra harekin eta Onofreren negarrarekin batera, haren alaba bakarra oroitzen du Leonek: Anastasia, hemezortzi hogei urteko
|
emakume
gazte hura, hazpegietan sufrimenduaren marka zeramana. Emakume gazte hark bazuen, izan ere, Leonek gogoko zuèn zerbait, guztiz erakartzen zuena lehendik ere?
|
|
|
Anastasia, hemezortzi hogei urteko emakume gazte hura, hazpegietan sufrimenduaren marka zeramana?
|
Emakume
gazte hark bazuen, izan ere, Leonek gogoko zuèn zerbait, guztiz erakartzen zuena lehendik ere, mutilaren etxera esne bila joaten zen bakoitzean eskaintzen ez zion, bada, irri berezi hura, oinaze ezkutu baten ertzean jaioa behar zuena?!
|
|
2012
|
|
|
Haitzulora daramaten mahatsondo errenkadetan barrena abiatu naiz; triste nengoen. Gogoan nerabilen masailean orezta daukan
|
emakume
gazte hura, doktoreak aipatu zidana... Zertarako etorri ote da hona?
|
|
|
Armairura hurbildu, eta amantal bat hartu zuen Malenek Margaritari emateko.
|
Emakume
gazte hura patatak zuritzen moldatzen zela ikusita, arto irinarekin orea prestatzeari ekin zion Malenek. Martinen agurrak hautsi zuen sukaldeko isiltasuna:
|
|
|
Brigitte Declos du izena. Pentsatzen nuen Coudrayko eta Errota Berriko pertsonak auzo harreman onean biziko zirela eta
|
emakume
gazte hura ikusi nahi nuen. Eta, nik espero bezalaxe, han agertu zen.
|
|
|
|
Emakume
gazte hura sartu zenean, Hélène zutik zegoen, nigandik ez oso urruti. Hunkiturik zegoela ematen zuen eta nekatuta.
|
|
2013
|
|
|
|
Emakume
gazte haren oin finak berriz ere sentitzeko zain.Takoidun zapata dotoreak, senarrak oparitutako zapata preziatu haiek, bide bazterrean gelditu zirenakoin leun haiek berriz ere sentitzeko zain.
|
|
2015
|
|
|
Berak esan zion denbora luzean ari zela fraide harekin hitz egin nahirik eta ez zegoela erremediorik; une hartan aitorlekuan zen. Emakumeak hara eraman zuen eta erregu egin zion entzun ziezaiola
|
emakume
gazte hari, eta horrela aitortza orokorra egin zuen berarekin. Aitor entzuleak, hain arima aberatsa ikusirik, poz handia hartu zuen eta poz eman zion, Karmeldar Moja oinutsak izango zirela esanez, eta bera arduratuko zela har zezaten berehala.
|
|
2016
|
|
|
Azken hilabeteotan amaren jokaera behin eta berriz madarikatu duen arren, une batez haren lekuan jarri eta argi itsugarri batez ikusten du zer nolako estutasuna, nolako itolarria sentituko zuen
|
emakume
gazte hark, bere bi guraso goizegi zahartuekin zihoan alaba bakarrak, jakinda sabelean umegai bat zeramala, momentuz hazi txiki ikusezina baina laster batean koskortuz eta handituz joango zena; zer nolako larrimin eta beldurrak sentituko zituen hogeita bat urteko neska hark, pentsatuz, lehentxeago edo geroxeago baina berak nahi baino lehen nolanahi ere, agerian geratuko zela bere sekretu lotsariz... Askapen sexualaren olatuaren aparraldian ibili zen unibertsitatean Alsina, bera gehiegi busti ez zuen arren, baina neke handirik gabe uler lezake 1941ean, bere amaren garaian eta euskotar katolikoen komunitate hartan, zelako danbatekoa izango zen neska zintzo, maratz, guraso maite eta etxerako moduko bat haurdun geratzea, ezkondu gabe eta aita nor zen esan nahi izan gabe gainera.
|
|
2017
|
|
|
Iturri andreak Pipermin bere aholkularia zuen ondoan eserita. Betaurreko borobilek eta burutik ihes egiten zioten txima luzeek piztia itxura ematen zioten
|
emakume
gazte hari ugazabaren hitzei buruaz baietz egiten zien bakoitzean, larrean dabilen basabehorra balitz bezala.
|
|
2018
|
|
|
|
Emakume
gazte hark erreferentzia aski susmagarriak aurkezturik egina zuen lanposturako eskabidea: edozein maiordomo arituk berehala ondorioztatuko zukeen arrazoi ilunen batengatik utzia zuela aurreko lanpostua.
|
|
2019
|
|
|
Matisserekin maiz agertzen zen. Argi zegoen bere emaztea ez zela, baina nor ote zen
|
emakume
gazte hura. Dokumental erdia eman nuen emakumearen izen abizenak buruan errepika eta errepika.
|
|
|
|
Emakume
gazte hura ez zen Juan Martin, betiko liburuzaina. Udal liburutegia eraiki aurretik udaletxeko erregistroan egin zuen lana urte luzez Juan Martinek, eta handik ekarriak zituen formulario begirada grisa eta jendea beragana hurreratzean aurpegira erreparatu gabe luzatzen zuen ikasitako esaldia,. Bai, esan??.
|
|
2020
|
|
|
Handik, Place Royale' tik arkupeetan behera, erdiruntz abiatu zan, Neuve Kaleko almazen nagusietako erakustegietan entretenitzeko asmotan. Baiñan
|
emakume
gazte haren irudia aurrean zeukan beti, baleak arpoia noranahi daraman gisa.
|
|
|
Jagobek Manuela Mena gogoratu zuen. Sebastianek lau urte zituela
|
emakume
gazte haren asku utzi zuten haurra. Orduan ez zegoen beste aukerarik, Sebastianen etorkizuna babestu nahi bazuten.
|
|
|
Gurean igaro zuen denboraldi bat. Gurasoekin eta
|
emakume
gazte harekin egindako auto bidaia bat gogoratzen dut, abortu batez ari ziren, fetu hitza esan zuten, fetu hitza lehenago inoiz entzun gabea nintzen.
|
|
2021
|
|
|
Datiboa: Berak niri adina arazo sortu nion nik
|
emakume
gazte hari (O. Arana).
|
|
|
Une batez neure burua ikusi nuen ispilu batean bezala. Gizajo bat,
|
emakume
gazte hura ustekabean hil zuen gizajo bat. Nigana hurbiltzen hasi zen.
|
|
|
Beti egin zien ihes bizitzaren betebeharrei:
|
emakume
gazte hura ustekabean hil zenean, ihes egin zion; kartzelara joan beharra zegoenean, ihes egin zion; bisita tokatzen zenean, ihes; eta ongietorrira etortzea gizalegea zenean, orduan ere ihes egin zion.
|
|
2023
|
|
|
Kasualitateak ez omen dira existitzen, eta apika, horregatik, ezustean topatu nintzen aspaldi zerrenda batean nuen
|
emakume
gazte harekin. Minen aurkako nazioarteko eguna zen, eta sentsibilizazio ekintza bat egiten ari ziren Rabunin.
|