|
2002
|
|
|
Ez zen lurra ikusten eta ia itsuan joan behar izan zuen kainuari helduta. Besteak zain geratu ziren teilatuan,
|
emakumeak
zer esango. Segundo gutxira entzun zuten Alazneren oihua:
|
|
2003
|
|
|
Orduan, zertan ari gara? Zuk uste duzu ginekologoak esango diola haurdun dagoen
|
emakumeari
zer egin behar duen. Zer kanpaina egiten ari dira?
|
|
|
Baina ez nuen komunean luzatu nahi. Komunera joateko emakumezko bat zain uzten duzularik, ez da komeni berandutzea; onenean, eragin ahal izan diozun lilura hondatu, eta galdu egiten ahal da bertan hainbeste denbora pasatzen baduzu,
|
emakumeari
zertan ari zaren pentsatzeko beta ematen badiozu. Emakumeak luzatzen direnean, ostera, besterik da.
|
|
|
Errazki ez bazen ere, uler baitzezakeen gizon haien gutizia, baina emakumeak.
|
Emakumeak
zerk bultzatzen zituen hartara. Zerk eramaten zituen jolas lizunetara.
|
|
|
Aitortzea ere lotsarazten zuena.
|
Emakumeak
zer sentitzen duen nahi zuela jakin, horixe esan zion Jaioneri. Emakumeak zer sentitzen duen gizona bere barnera sartzen denean.
|
|
|
Emakumeak zer sentitzen duen nahi zuela jakin, horixe esan zion Jaioneri.
|
Emakumeak
zer sentitzen duen gizona bere barnera sartzen denean. Eta irri egin zion Jaionek bere desioari.
|
|
|
Izpizua eta Jaione, biak biluzik Oxford Klubean. Izpizuak esaten dio Jaioneri,
|
emakumeek
zer sentitzen duten nahi nuke jakin Jaione bihotzekoa. Jaione ederra.
|
|
2004
|
|
|
Halaz ere, gizonezko batzuei zail gertatzen omen zaie bereiztea. Ez omen dakite
|
emakumeok
zergatik hitz berarekin batzuetan haserretu egiten garen eta beste batzuetan maitemintzen.
|
|
2008
|
|
|
Ala kultura latindarreko nazioetan ohikoa den legez, emakume batetik bestera dabilen txuloputa horietako bat da, buztan arinkeria urrun ametsez zurituz? Eta
|
emakumeak
zergatik agoantatzen du, zergatik ez du pikutara bidaltzen. Irakur daiteke kanta maitaleak bi gizon izanda?
|
|
|
Baina ALIZIAk aurrera jarraituko du
|
EMAKUMEAk
zer esan dion erreparatu gabe.
|
|
|
Manuel Larramendik zergatik bultzatu zuen euskararen loraldia XVIII. mendean; Frantziako Iraultzak zergatik onartu zuen euskara hasieran, eta baztertu, gero;
|
emakumeek
zer toki izan duten euskararen transmisioan; nola erabili diren erregistroak tokien arabera. Euskararen gizartekotasuna aztertu eta hizkuntzari gertatu zaizkion gauzak ezagutzea.
|
|
|
Filmeko musikan Laboak kantatzen duen abestiak zera dio, gutxi gorabehera:
|
Emakumeari
zer dagokio. Gizon indartsuaren sari izatea edo emakume baztertuaren baztertzaileago izatea.
|
|
|
Nik ez dakit gazteek zer esango duten, baina nik alde handia nabaritzen dut. Nire adineko
|
emakumeok
zer izan nahi ez genuen jakin izan dugu, gizon izaten ahalegindu gara urteetan, sumatu baitugu baloratuak izateko modu bakarra zela. Orduan, heldu da momentu bat non ez dakigun nor garen.
|
|
2009
|
|
|
Gure Anton Zapatarik, ostera,
|
emakumea
zer dan ondo ezagutu, eta hiru lau berba gozo eta bigunkeriagaz laster baketu eban Zezili gaixoa. Baketu, poz adurretan ipini be bai, honako bertso honeek kantau eutsazanean:
|
|
|
Zuzendariak nabarmendu du El club de las mujeres invisibles antzerkiak fikzioaren barruan kokatutako ingurune erreala erakusten duela, baina gizonekiko fobiarik gabe eta emakumeak biktima moduan erakutsi gabe. Maitasuna bukatzen denean zer gertatzen den, ama izan nahi ez duen
|
emakumeak
zer sentitzen duen, eta tratu txarrak nola bizitzen diren jakiteko aukera eskaintzen du antzerkiak.
|
|
|
Ama Birjinaren errepresentazioen bilakaeran, adibidez, gizartearen eboluzioaren ispilu: emakumea beti idealizatu baita (demonizatzen zenean ere), baina
|
emakumearen
zer idealizatu izan den aroan aroan, beti ez da berdin. Arantzazuko Ama Birjina bera nabariki (eskulturaren ukituekin eta) eboluzioko irudi bat da.
|
|
|
Hark bazekian debekatuta dagoenak erokeriak egitera bultzatzen gaituela. Baina behin ikasita, badakik
|
emakumeak
zer ezkutatzen duen, eta ez duk denborarik galtzen txorakeriatan.
|
|
|
Emakumeek egindako edo antolatutako
|
emakumeekin
zer ikusia duen gairen baten inguruko zerera, emakumeak baino ez dira hurbiltzen, batik bat. F hitz arriskutsu, uxatzaile hori izenburuan daraman edozer, susmagarri bihurtu ohi da.
|
|
2010
|
|
|
hain sutsu, non markesak, ondotik, bere iragarpena egin baitzion: Ama Birjinak emakume garbiak zituela gogoko, bai, egoera latzetan kastitateari eusten ziotèn
|
emakumeak
zer esanik ez, eta ziur zegoela amari noizbait agertuko zitzaiola.
|
|
|
«Hazia» ipuina, Esti, oso bortitza iruditu zait ideia aldetik.
|
Emakumeak
zer paper hartzen duen, edo hobe, gizarteak zer paper ematen dion erditu ondorengo emakumeari, ama izan denari, nola bilakatzen duen lugorri, akasdun, tabu ia, gizabanakoa merkantzia gisa tratatzen duen jendarteak, arren neurrira egindakoak. Ama baten testigantza ezin gordinagoa iruditu zait «Hazia», purrustada traza har dezakeena, baina probokazio gisa bada ere, ideia trafiko modura, nirekin funtzionatu duena.
|
|
|
Beste ezer baino lehen, gaur galdera bat egin nahi diot Luisi:
|
Emakumea
zergatik kokatu da beste toki batean, eta zergatik utzi gaitu jokoz kanpo. Kontuan harturik gainera, gizonen arteko lehia zela, gure esparruan jokatzen genuela eta arauak geuk jarritakoak zirela.
|
|
|
Isidro Urzelairen emaztea beti izan zen gorabeheratsua, pozaldi txinpartatsu eta ilunaldi makurrak izaten zituena, azken horiek gero eta sarriago. Ezkongaietan, umoretsu eta alai ezagutu zuen Isidrok maizenik, eta egun petralen bat suertatzen zenetan
|
emakumeen
zerei egozten zien aldarte xelebre hura.
|
|
|
hain sutsu, non markesak, ondotik, bere iragarpena egin baitzion: Ama Birjinak emakume garbiak zituela gogoko, bai, egoera latzetan kastitateari eusten ziotèn
|
emakumeak
zer esanik ez, eta ziur zegoela amari noizbait agertuko zitzaiola.
|
|
|
Aho handia. Niretzat,
|
emakumea
zer den ezagutu gabe joan zela hura beste mundura. Auskalo nori entzungo zion gerran emakume oro lubaki hura eta beste aho kontu hura.
|
|
2011
|
|
|
Prozedura obstetrikoen kontrako ondorioak ikusita, eta OMEk esandakoa kontutan hartuz, arrisku kasuetan izan ezik erditze naturalak bultzatu behar lirateke, eta egoera arriskutsuetarako bakarrik utzi prozedura teknikoak. Garrantzitsuena, dena den, ez da emaitzarik onenak dituena aukeratzea; aitzitik, haurdun dagoen
|
emakumeak
zer nahi duen aukeratu ahal izatea da garrantzizkoena, umea izateko esperientzia behar bezain ona izan dadin. Ezin diogu erditzerakoan, ez emakumeari ezta naturari ere bere parpera kendu, beraiek baitira gertaera horren protagonista nagusiak.
|
|
|
Horrek erabakitzen du zer izango den eta zer ez: Jainkoak batere izango al diren, zer izango diren eta ez diren, gizon
|
emakumeak
zer izango diren eta jardungo diren, zer jazoko den eta ez den, eta noiz. Daseinaren izatea historia da; historia Patua da; Patua, sakratua.
|
|
2012
|
|
|
Emakumearen giza eskubideen kontua, Nazio Batuen giza eskubideen jardueren zati osagarria izan behar da, bereziki,
|
emakumearekin
zer ikusia duten giza eskubideen instrumentu guztiak sustatzeari dagokionez.
|
|
|
Gizartearen erdia kontuan hartzen ez duten albisteek ez diote jendarteari ekarpenik egingo. Horregatik, albistea lantzean informazio horrek
|
emakumeei
zer ondorio ekarriko dien zehaztea komeni da. Horrela, albistea bera osoa izango da.
|
|
|
Abandonuaren albisteak pintorea deskontzertatzen du. Jakin nahi luke
|
emakumeak
zer nolako motiboak dauzkan abandonatu egin duen gizon baten erretratua eskatzeko, baina ez zaio logika pitin bat lukeen ezer bururatzen. Ez da, ordea, ezer galdetzera ausartzen.
|
|
|
Ou j’appelle la Police. Ez du sekula korridorean gurutzatu eta ez daki
|
emakumeak
zer itxura duen. Edonola ere, ez du uste halakorik egingo duenik, baina mehatxu hutsak bere egoera ezegonkorra oroitarazten dio eta urduritzen:
|
|
2013
|
|
|
|
Emakumeok
zer nolako pertsona izan nahi dugun pentsatu, asmatu, amestu beharrean aurkitzen gara, ez baitago eredurik. Egungo emakumearen ideia, kontzeptua, bizi garen gizarteko ideologia menderatzaileari loturik dago, jorratutako bide zahar, zapalgarriak atzean utzi behar ditugu.
|
|
|
Ez daukat segurantzarik, baina goapoa, nazkagarriro goapoa dela esango nuke, gizonezko arruntoi narda, oka egiteko gogoa eragiten digun edertasun mota hori du. Emakumea banintz, ez nuke pauso bakar bat emango beragatik, pentsatu dut, baina zer dakit nik
|
emakumeek
zer pentsatzen duten. Berriro ordulariari erreparatu dio.
|
|
|
Igogailura sartu orduko ohartu nintzen
|
emakumeak
zer nolako trebeziaz erabiltzen zituen bere bularrak hurkoa bazterraren kontra estutzeko. Pare bat mugimendu eginda, galtzen ari den boxeolaria sokaren kontra bezala geratu nintzen ni izkina batean, eta arnasa hartzeko ere arazoak nituela igo nituen bospasei solairu.
|
|
2014
|
|
|
Kukukaren antzerki eta dantza astearen baitan, gaurkoan Arturo Erregea antzezlana ikusi ahal izan da Manuel Lekuonan. Arturo gaztea zigortua ez izateko
|
emakumeak
zer nahi duen galderari erantzun behar izan dio. Horretarako senide eta sorgina Pirulinaren laguntza izan du.
|
|
|
Erregearen lurretan izan denez, urte beteko epean galdera bati erantzuna bilatu behar dio zigortua ez izateko.
|
Emakumeak
zer nahi du?
|
|
|
" Dena nahi duzu" esaten zioten, eta" bai horixe" erantzuten zien hark: " Gizonezkoek dena izan dezakete eta
|
emakumeok
zergatik ez. Ez nuen ulertzen".
|
|
|
Krisiak
|
emakumeengan
zer eragin duen ikertzera sartu zara bete betean. Zer dakarkie krisiak emakumeei?
|
|
|
Baina zeinen jende gutxi jartzen den muineko arrazoiei begira: gizona eta
|
emakumea
zer den erabakitzen duten testuinguru, balio, irudikapen, uste, hertsapen eta azturei beha; hau da, senez mozorrotutako ideologia aztertzen; hots, norbere barruak astintzen. Halaxe EITB ere:
|
|
|
Bera da eta ez da. Ispiluko
|
emakumeari
zer gertatu zaion galdetu dio bere buruari, eskuak masailetara eramanez. Espero ez zuen zerbait atzeman du emakume ezezagunaren aurpegian.
|
|
|
Azken batean
|
emakumea
zer den definitzeko orduan, jendarte eraikuntzakgorputz emeetara jotzen duen argumentu biologizista izan du historikoki. Eta gorputzemeak definitzeko orduan emankortasun edo ugalkortasunera jo izan du.
|
|
|
Emakumearen historiak objektu gisa gehiegizko ikusgarritasuna edohiper ikusgarritasuna du, hau da, begiratzeko objektu edo gizonaren zerbitzurakoedertasun espazioa da, baina subjektu bezala ikusezina da. Historian subjektu bezalaez gaude, izan ere, diskurtso maskulinoa izan baita
|
emakumea
zer eta zein den esan
|
|
|
Horren bidez, herritarrak kontzientziatu nahi dira pertsonaren ongizatean sexualitateak duen garrantziaz eta bikoteko bi kideek sexu disfuntzio baten aurrean duten zereginaz. Artikulu honek osasun sexual ona izateak zer esan nahi duen eta sexuan desira aldatuak gizon eta
|
emakumeengan
zer eragin duen aztertzen du.
|
|
|
Beraz, Euskaltzaindiak gizon izenak eta emakume izenak zeintzuk diren erabakitzen duenean, berarentzako gizona zer den eta
|
emakumea
zer den esaten ari da. Izan ere, jaiotze beretik haur sortu berriari ezarriko diogun lehen ikurra da izena, eta ziurrenera, lehendabizi barneratzen duen hizkuntz elementua.
|
|
|
Metaforen jokoa, edo izendegiaren arabera gizonak eta
|
emakumeak
zer diren
|
|
2015
|
|
|
tradizioz emakumeei edo gizonei lotzen zaizkien objektuen izenak bilatu zituen Ereduzko Prosa Gaur datu basean. Takoi hitza sartuta, literatur testuei zegozkien 236 adibideetatik, puska handi batek emakumeen takoi zorrotzei egiten zion erreferentzia, eta adibide horietan azpimarratu egiten zen
|
emakumeak
zer ziren sexiak, takoiak soinean zituztela. Literaturan, hortaz, takoiak emakumeei eta horiek kitzikatutako sexu desirari lotuta agertzen zaizkigu, eta ez, esate baterako, herrenka dabilen norbaiten ortopedia oinetakoei.
|
|
|
Zer ikusteko dauka horrek?, pentsatu zuen Ramsay jaunak, luze iritzita. Orduantxe, antzinako haize bolada baten indarrez, ezin bere buruari eutsi?, halako antsia jaulki zuen, non mundu osoko beste edozein
|
emakumek
zer edo zer egin, zer edo zer esango zukeen, nik izan ezik, pentsatu zuen Lilyk, bere baitara saminki bilduz, ni ez bainaiz emakumea, baizik eta neskazahar petral, erretxin, elkor bat.
|
|
|
Benetako dilema ez da
|
emakumea
zer den jakitea, maite ditugunei kalte zergatik egiten diegun jakitea baizik. Beldurragatik, beharbada?
|
|
|
–Hi ere
|
emakumea
zer den jakin ezinik al habil. Lasai egon hadi, nik hogei urte zeramatzaat andrearen ondoan eta oraindik ez diat ezagutzen.
|
|
2016
|
|
|
Beren kezkatik abiatuta, kirola egiten duten
|
emakumeek
zer pentsatzen duten jakiteko eta eskola umeentzat material didaktikoa sortzeko beste ikerketa bat abiatu dute. Horretarako, Lehen Hezkuntzako, DBHko, unibertsitateko eta goi mailako kirolariak elkarrizketatu dituzte.
|
|
|
|
Emakumea
zer da. Ahula, indarrik gabea, erdi heldua, sentsiblea, erraz hunkitzen dena, emozionala, biraorik egin ezin duena, basa, naturari lotua, ama izateko jaioa, zaintzari genetikoki lotua, indarkeriarako joerarik gabea, maitagarria, ez razionala, pentsamendua egituratzeko ez-gauza, publikoan hitz egiteko ez gaia, botere publikoan jarduteko bokaziorik gabea, txokokoa, etxekoa, itzalean egotekoa.
|
|
|
Inoiz ez gara ariko neurri berean gizonezkoak eta emakumezkoak, baina marka onak lortzeko aukera ona daukate emakumezkoek. Hemendik hamabost urtera jabetuko gara
|
emakumeak
zer egiten ari diren.Prestatzaile fisikoa behar al du harri jasotzaileak. Bai, bai, behar du. Eta ez norberak nola egin behar duen ez dakielako.
|
|
|
Gerra Zibilaren hasieran, emakumeen eskubideen aldeko buruzagiei eskatu zieten beren borroka indarrak bil zitzatela Batasuna defendatzeko. Berdintasun sexualaren aldeko borroka eten egin zen, beraz, eta bolada horretan jakin zuten
|
emakumeek
zer sakon zegoen txertatua arrazakeria AEBetako gizartean. Elizabeth Cady Stantonek, Lucretia Mottek eta Susan B. Anthonyk bidaiak egin zituzten New Yorkeko estatuan barrena; Batasunaren aldeko hitzaldiak eman, eta, askapena?
|
|
|
(...) Baldin eta aurten uko egiten badiogu jendaurrean hitz egiteko eskubideari, bada, orduan, datorren urtean uko egin diogu eskakizunak aurkezteko eskubideari, eta hurrengoan idazteko eskubideari, eta abar.
|
Emakumeak
zer egin dezake, bada, esklaboaren alde, emakumea bera gizonaren oinpean badago, isiltzera behartua?
|
|
|
" Euskaltzaletasunean ere
|
emakumiak
zer edo zer izango giñake, nai bagenu. Gure izkuntza gutxitzean emakumea dala errudun diote batzun batzuk, nik ere ez nuke ezetzik esango".
|
|
2017
|
|
|
Kapitalismoaren garapenak
|
emakumeari
zer ekarri dion," kapitalismoaren garapena emakumearen ikuspegitik" azaltzen du Silvia Federicik Caliban eta sorgina saiakeran," eskoletan gaur egun ez dagoena, foku hori beti maskulinitatean jartzen delako".
|
|
|
Tradizioa eraberritzen da guk eraberritzen dugunean. Beti gizonezkoak atera dira, baina
|
emakumeak
zergatik ez dira aterako?".
|
|
|
Kasu bakoitza aztertu behar da. Ikusi egin behar da zer albo ondorio den, zer eragin duen eta
|
emakumeak
zer nahi duen. Adibidez, buruko mina bada, saiatzen gara antisorgailu mota aldatzen, hormonalak kendu eta beste mota batekoak jartzen.
|
|
|
Eginkizun horretan oinarritu da Caliban eta sorgina, ulertu beharra baitago hiru mendetan zehar Europako milaka
|
emakume
zergatik markatu eta exekutatu zituzten jainkoaren etsai eta deabruaren zerbitzaritzat. Garapen kapitalistaren historia zabal berreraikitzea izan da emaitza, erdigunean jarrita erreprodukzio sozialean eta batez ere lan indarra erreproduzitzeko jardueretan izan duen eragina.
|
|
|
Eta gero zer? Apaiztuta atera eta ama urrun, Ama Birjina berriz aldarean, baina haragi hezurrezko
|
emakumeekin
zer. Badakizu nik oroipen txar bat dudala, makurkeria bat gertatu zitzaidan baina berriz ere bide zuzenean nauzu.
|
|
|
Hainbesteraino, ezen beti esne mamitan bizi izan diren emakumeak maiz sinetsita dauden begien bistakoa dela prostituzioa ez dela legeztatu behar. Dirudunak ez diren
|
emakumeek
zer lan klase egiten dituzten, zer soldata ziztrinen truke saltzen duten beren denbora, ordea, ez zaio inori interesatzen. Behartsu jaiotako emakumeei dagokien patua da, arazorik gabe ohitzen gara horretara.
|
|
|
fanaren histeria omen. Inork ez du entzun nahi
|
emakumeok
zer duten esateko: bero bero eta irritsez beteak daudela.
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
zer
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
zer indarkeria
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
zer urratze gertatzen dira sarrien munduan?
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
zer urratze gertatzen dira sarrien Euskal Herrian?
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
zer indarkeria mota ezagutzen duzu?
|
|
|
–Bigarren mailako albisteak direla uste dute askok? dio Nerea Rego (Algorta, 1995) Uribe Irratiko Eta
|
emakumeak
zer, saioko esatariak,, baina jendearen informazio eskaria ikusita, bigarren saioan ohartu ginen ordu erdi ez zela nahikoa, eta, hala, iraupena bikoizteko esan ziguten?.
|
|
2018
|
|
|
|
Emakumeek
zer egiten zuten erretaguardian?
|
|
|
Elhuyar arduratuko da lana egiteaz, eta Aizpea Otaegi enpresa horretako kideak azaldu duenez, lanarekin aztertu nahi dutena da sexuaren arabera zer jarduera egiten dituzten herritarrek. " Ikusi nahi dugu gizonen eta
|
emakumeen artean
zer alde dauden; hau da, zenbat denbora eta zertan erabiltzen duten horiek. Izan ere, horrek lotura du gizarte antolaketarekin eta ekonomiarekin".
|
|
|
Gaur egun nabarmena da antzeko zerbaiten hasiera izan daitekeela. Emakume bertsolariek eta publikoaren gehiengoa osatzen duten
|
emakumeek
zer leku izango duten bertsolaritzan, horrek nabarmen baldintzatuko du bertsolaritzaren etorkizuna.
|
|
|
Arrazoizkoa da zalantza izatea:
|
emakumeok
zer ari gara galtzen eskaintzen ari zaizkigun autoritate horretan, segurtasun horretan. Eta ezinago argia da erantzuna ere:
|
|
|
Horrek eragiten dituela migrazio klandestino eta hilgarriak.
|
Emakumeentzako
zer esanik ez. Ahaztu egiten zaie aipatzea politika horiek sustatzen dituztela nagusiki pertsonen trafiko sareak, mafiak eta salerosketa.
|
|
|
Ez, ezin du. Galdetu al zaie
|
emakumeei
zer irizten dieten kontratu itxurazko honen baldintzei?
|
|
|
Egia da: gizonak zer diren eta
|
emakumeak
zer diren, eta haien arteko harremanak nola egituratuta dauden, horren guztiaren oinarrian fisiologia eta biologia naturala baino askoz ere gauza gehiago dago. Dena den, orobat da egia gizonen naturaren eta emakumeen naturaren esanahiak (baita gizonezkoen eta emakumezkoen hezurduraren eta fisiologiaren deskribapenak ere) gizontasunari eta emakumetasunari egotzitako esanahi politikoaren arabera sortu direla.
|
|
|
Ezkontza kontratua da abiabururik onena deskribatzeko nola berritzen den etengabe eskubide patriarkal politikoa eta nola berresten den egunerokoan egiazko kontratuen bitartez. Ezkon harremanari buruz mundu guztiak daki zerbait, eta, are, gehienok dezente dakigu, baina
|
emakumeek
zer dakiten eta gizonek zer dakiten, hori oso diferentea izaten da maiz, ez alferrik. Kontratu sexuala behin baino ez da egiten, baina egunero erreplikatzen da, gizon bakoitzak ezkontza kontratu jatorrizkoa baliatzen duen heinean.
|
|
|
|
Emakumeak
zer esan ez zekitela zeuden, elkarri begira, eta baiezkotzat hartu zuen Jean Pierrek ezbai hura.
|
|
|
Aldaketa proposatu zuten
|
emakumeek
zer eskatu zuten. Horixe da auzi hau ulertzeko beste gakoetako bat:
|
|
2019
|
|
|
Baina
|
emakumeek
zer egin behar dute erasoa jasan behar dutela ikusten dutenean?
|
|
|
Horrek posible egin du egoera duela hamarkada batzuk baino hobeagoa izatea, eta horregatik egin du gora plazan dabiltzan emakume bertsolarien kopuruak, baina argi izan behar dugu zerotik egin duela gora, %20 ingurura iritsi arte. Arazoa, baina, ez da soilik kuantitatiboa, kualitatiboki ere baloratu behar da, aintzat hartuta
|
emakumeak
zer leku duen jendartean, zer posiziotatik kantatzen duen, zein gorputzekin, nondik entzun eta begiratzen zaion eta nondik epaitu. Ikerketan elkarrizketatutako batek zioen gisan:
|
|
|
Emakumeek jasaten dituzten gehiegikeriak handiak dira, tradizio patriarkal eta familiarren menpe: ezkontza behartuak, mutilazio genitala… Azpiratze horrek pertsona gisa gutxiagotzen gaitu, baina egoera horietan ere, harrigarria da
|
emakumeak
zer nolako indarra eta irmotasuna bereganatzen duen, beti aurrera ekiteko, bere bizitzaren jabe egiteko. Hartzen dituzten erabakiak errazegi juzgatzen ditu gizarteak batzuetan, baina ezin da egoera bati buruz hitz egin, egoera hori eragin duen zergatia ezagutu gabe.
|
|
|
Nola liteke, orduan, sexuen artean ez planteatu izana horrelako erreziprozitaterik, bietako batek bere burua hartu izana esentzial bakartzat, bere korrelatiboarekiko erlatibotasun guztia ukatuz, hura bestetasun huts gisa hartuz?
|
Emakumeek
zergatik ez dute auzitan jartzen gizonen subiranotasuna. Ezein subjektuk ez du bere burua inesentzialtzat hartzen hasieratik eta bere kabuz; Bestea ez da Norbera definitzen duena, bere burua Beste gisa definiturik:
|
|
|
Dena dela, azkenean produkzioaren eta ugalketaren arteko oreka beti lortzen denez gero, nahiz eta trukean infantizidioak izan, sakrifizioak, gerrak?, gizonak eta emakumeak berdin beharrezko dira kolektiboaren iraupenari dagokionez; are gehiago: pentsa genezakeen ezen, janaria ugari zegoen garaietan, zaintzaile eta elikatzaile eginkizunak gizasemearen gaineko nagusitasuna emango ziola emakume amari; amatasunak erabateko autonomia ematen die animalia eme batzuei; orduan,
|
emakumeak
zergatik ez du lortu aldare batean egotea. Emakumeek ezin izan dute lehenbiziko postua konkistatu, ez gizadiak gehien estutu duenean jaiotzak ugaritzeko, eskulan premia handiagoa zelako ustiatzeko lehengaia baino?, ezta amatasuna gehien ohoratu den garaietan ere.
|
|
|
duela. . Hona
|
emakumea
zer den: senarrak bihurtzen duen horixe?, dio Balzacek; baina kontrakoa esaten du orrialde batzuk aurrerago.
|
|
|
Emakumeari baliotsua izango zaio beste emakume batzuekin lehendik duen edo berriki egin duen adiskidantza; halako harremanak, ordea, oso bestelakoak dira gizonek dituztenen aldean; gizonak, norbanakoak diren aldetik, ideien eta egitasmo pertsonalen bitartez komunikatzen dira elkarrekin; emakumeak, berriz, emakume destinoaren orokortasunean gatibu daudenez, halako konplizitate immanente batek lotzen ditu. Hona hemen
|
emakumeek
zer aurkitu nahi duten batzuek besteengan: beren unibertso komunaren berrespena.
|
|
|
Bi sexuek elkarren beharra dute, baina behar horrek sekula ez die ekarri erreziprozitaterik; emakumeek inoiz ez dute kastarik eratu, hots, gizonen kastarekin berdinetik berdinera trukeak eta kontratuak egingo lituzkeen kastarik. Gizartean, gizona banako autonomo eta oso bat da; beste ezeren gainetik, ekoizletzat hartua da, eta kolektibitateari eskaintzen dion lanak justifikatzen dio existentzia; ikusia dugu
|
emakumeari
zergatik ez dion bermatu pareko duintasunik presondegi duen ugaltze eta etxekoandre rolak. Egia da gizonak emakumearen beharra duela; zenbait herri primitibotan, gizon ezkongabea paria moduko bat da, ez delako gai bere bizibidea segurtatzeko; laborantza komunitateetan, gizon nekazariak ezinbestekoa du emakume bat laguntzaile izatea; eta gizon gehienentzat, abantaila da lan gaizto batzuen zama emakumearen gain uztea; halako gizabanakoak bizitza sexual egonkorra izan nahi du, ondorengoak eduki, eta gizarteak eskatzen dio irauten lagun diezaiola.
|
|
|
Galdu egiten ditu emakume ezkongabeari legeak onartzen dizkion eskubide batzuk. Erromako legediak senarraren esku uzten zuen emakumea, loco filiae; XIX. mendearen hasieran, Bonaldek adierazi zuen haurra
|
emakumearentzat
zer den, bada, huraxe dela emakumea senarrarentzat; 1942ko legea onartu arte, senarrari obedientzia zor ziola agintzen zion Frantziako kodeak emakumeari; legeak eta ohiturek oraindik ere autoritate handia ematen diote gizonari: halakoxe egoera baitu ezkon sozietatearen barrenean ere.
|
|
|
Gizona nagusitasunaren bila dabil bat egitearen eta erreziprozitatearen bila baino askoz gehiago; bikotearen batasuna desegiten denean, gizona da subjektu bakarra: maitasun edo eskuzabaltasun handia behar da pribilegio horri uko egiteko; gizonak gogoko du emakumea umiliaturik eta bere buruaren despit posediturik sentitzea;
|
emakumeak
zer eman, bada, gizonak gehixeago hartu nahi izaten du beti. Emakumea neke askotatik libratuko litzateke baldin eta gizonak arrastaka eramango ez balitu amodio saioa borrokatzat hartzea dakarkioten hainbat konplexu:
|
|
|
ia inoiz ez dute arma zuririk edo suzkorik erabiltzen. Askoz ere gehiagotan, ito egiten dira, Ofelia nola, erakutsiz
|
emakumeak
zer antz duen ur pasibo gautiarrarekin, zeinean bizia pasiboki urtu baitaiteke itxuraz. Oro har, lehen aipatu dudan anbiguotasuna ikusten da hor:
|
|
|
gizasemearen ausardia oldarkorrik ezean, beren erresistentzia pasiboaren tema bareagatik nabarmentzen dira emakume asko; senarrek baino indartsuago egiten diete aurre krisiei, miseriari, zorigaitzari; begirune handia diote denborari, presaturik ere ezin bezatuzkoa baita, eta, ondorioz, ez dute neurtzen zenbat denbora duten; ekinen batean beren tema lasaiarekin aritzen direnean, garaipen txundigarriak erdiesten dituzte batzuetan. ?
|
Emakumeak
zer nahi...?, dio esakuneak. Emakume eskuzabalarengan, barkaberatasunaz janzten da konformidadea:
|
|
|
Bestea izan dadin nahi du, baina izatedun orok, bere buruari itsuki uko eginagatik ere, subjektu dirau; gizonak, ordea, nahi du emakumea objektu izan dadin, eta emakumea objektu egiten da; hori izateko ekiten dion aldetik, jarduera libre batean ari da; horra hor jatorrizko traizioa; emakumerik otzanena eta pasiboena ere kontzientzia bat da; eta gizasemeak batzuetan, engainaturik sentitzeko, nahikoa du ohartzea emakumeak, bere burua eskaintzen dionean, ikusi egiten duela bera, epaitu egiten duela; eskainitako gauza bat, harrapakin bat: horra hor
|
emakumeak
zer izan behar duen, hori besterik ez. Hala eta guztiz ere, gizonak exijitzen du gauza horrek libreki ematea bere burua:
|
|
|
esanahi bat du gizonarentzat, eta beste bat emakumearentzat. Nahiko argi dago
|
emakumeak
zer jotzen duen amodiotzat: sakrifizioa egiteaz gainera, nork bere burua osoki ematea, gorputz eta arima, mugarik gabe, beste ezeri jaramonik egin gabe.
|
|
|
Estasi hori ez da ez sakrifizio bat eta ez abandonatze bat; bi sexuetako batek ere ez du utzi behar besteak irents dezan; ez gizonak eta ez emakumeak ez dute agertu behar bikote baten zati hautsiaren gisan; sexua ez da zauri bat; bakoitza izaki oso bat da, ederki polarizatua; bata bere gizontasunean irmo dagoenean, eta bestea bere feminitatean,, bakoitzak sexuen zirkuitu polarizatuaren perfekzioa erdiesten du?; koitoa ez da anexio bat, ez bietariko inoren errenditzea, baizik bata zoragarriro mamitzea bestearen bitartez. Ursulek eta Birkinek halako batean elkar aurkitu zutenean,, askatasuna deitu behar zaion izarren oreka hori ematen zioten elkarri[...] Gizona
|
emakumearentzat
zer zen, horixe zen emakumea gizonarentzat: beste errealitatearen handitasun antzinakoa, mistikoa eta ukigaia?.
|
|
|
–Esan, maitea, hain jakintsua zarenez?
|
emakumeek
zergatik maite dute hainbeste bekatuan jaustea. Eta zergatik jausten dira hain sarri?
|
|
2020
|
|
|
Alarguntasun pentsioei dagokienez, 1.080 eurotik behera kobratzen duten 43.000 pentsiodun daude eta horietatik 37.000 emakumezkoak dira, %84 Beraz, zalantza guztietatik kanpo dago problematika hau emakumeekin lotuta dagoela. Eta baita gu balioestearen, eta nola esplotatuta gauden eta
|
emakumeari
zer kontsiderazio eman zaion ikustearen garrantzia ere. [...] Hortaz, lau lurraldeetako emakumeak batu gara indartzeko eta emakume talde moduan jarduten hasteko Pentsionistak Martxan eta Duintasunaren barruan.
|
|
|
Eta oraindik ere, esparru horietan parte hartzen dugun emakumeok askotan, gehienetan, esango nuke emakumeen ordezkari garela. Gure iritzia eskatzen zaigula
|
emakumeok
zer pentsatzen duten jaso ahal izateko. Nik behin baino gehiagotan erabili behar izan dut hori.
|
|
|
Eta hori da jorratu beharreko mezua, landu beharreko arloa: ez
|
emakumeek
zer arropa daramaten edo zer zita egiten dituzten, baizik eta gizon erasotzaileek nola hartzen duten elkar, nola baliatzen dituzten kale bazterraren iluna edo Interneten itzala, nola baliatzen duten beren boterea emakumeei eraso egiteko. Kontua ez baita atzaparretatik ihes egiteko eskatzea, atzaparrak desegitea baizik.
|
|
|
Horrekin batera, harreman horien dinamika ulertzeko garaian nahasmendua sortu ohi da, eta ohikoak izaten dira honako galdera hauek: '
|
Emakumeek
zergatik jarraitzen dute erasotzailearekin. Zergatik ez zuten utzi lehenengo erasoa jasan bezain azkar?
|
|
|
Virginia eta Martin adin berekoak ziren; paretsu jaio ziren. Javier Echalucek nahiago zuen mutila izan balitz, baina Aranguren medikuak esleitu zien
|
emakumeak
zer munduratuko zuen ezin aldez aurretik jakin. Javierrek ez dauka ahaztuta mojari gorria al zen galdetu ziola, umea joera berarekin jaioko zen beldurrez, eta ezetz esan bai, baina, ikusitakoak ikusita, berari inork ez dio burutik kenduko Virginia gene ezkertiar baten eramaile dela.
|
|
2021
|
|
|
Azken neurketen arabera bertsolarien% 25 eta publikoaren% 53 emakumeak direla kontuan harturik, prozesu honek duen garrantzia azpimarratzen du ikertzaileak: " Emakume bertsolariek eta publikoaren gehiengoa osatzen duten
|
emakumeek
zer leku izango duten bertsolaritzan, horrek nabarmen baldintzatuko du bertsolaritzaren etorkizuna" (Zubiri, 2018: 36).
|
|
|
Nafarroako Gobernuak ikerketa bat egin du, Nafarroako Berdintasunerako Institutuarekin batera, itxialdiko lehen hilabeteetan lurralde horretako
|
emakumeek
zer egoera izan dituzten jasotzeko, eta bizipen horiek «memorian» iltzatuta gelditzeko. Uste dute andre horiek «konfinamenduaren apendize bat» bainoago «protagonista» izan direla, «lehen lerroan» egon direlako.
|