|
2002
|
|
|
Produktu mediatikoetan,
|
emakumeari
etxeko lanen rola ematen zaio maiz. Patriarkatuan lau haizetara hedatzen diren produktu kulturaletan, emakumeari bere gizonaren ondoan egotea eskatzen zaio, hari laguntzeko eta hura aupatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Ijito kulturan nola ikusten duzue
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egitea?
|
|
2004
|
|
|
Emakumientzat hala izatezan.
|
Emakumeak
etxeko lanak, etxeko gauzak eta beno, josita, oso diferentea zan, oso diferentea zan.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, emakumeak ama eta emazte izatera mugatu behar zuten, eta besterik ez.
|
Emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ez zen begi onez ikusten; doktore batzuek emakumeak arrazoi natural eta biologikoengatik lan egiteko gai ez zirela defendatu zuten, gizonak umeak hazi eta hezteko gaitasunik ez zuten legez. Lana ez zen osasuntsua emakumearentzat, gaixotasunak areagotzea eragiten zuen, eta testuinguru horretan, emakumeek etxetik kanpo lan egitea ekiditeko ahal izan ziren neurri legal guztiak jarri zituen indarrean erregimenak, beranduago ikusiko dugun bezala.
|
|
|
Emakumeek etxetik kanpo lan egitea ez zen begi onez ikusten; doktore batzuek emakumeak arrazoi natural eta biologikoengatik lan egiteko gai ez zirela defendatu zuten, gizonak umeak hazi eta hezteko gaitasunik ez zuten legez. Lana ez zen osasuntsua emakumearentzat, gaixotasunak areagotzea eragiten zuen, eta testuinguru horretan,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ekiditeko ahal izan ziren neurri legal guztiak jarri zituen indarrean erregimenak, beranduago ikusiko dugun bezala.
|
|
|
1938ko martxoaren 9ko Lanaren Foruaren(, librar a la mujer casada del taller y de la fábrica?) eta 1945eko uztailaren 17ko Espainiarren Foruaren(, la familia tiene derechos y deberes anteriores y superiores a toda ley humana positiva?) artean, Francoren erregimenak seme alaba gehiago edukitzea bultzatzeko eta
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ekiditeko 30 neurri juridiko inguru hartu zituen. Horietako batzuk finantza neurriak izan ziren, eta beste batzuk, neurri errepresiboak.
|
|
|
Garapen Planak argi utzi zuen emakume langileen kopurua handitzeko beharra zegoela. Horrela, haurtzaindegiak eta zahar etxeak eraikitzeko planak ugaritu ziren, helburua
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egin ahal izatea zelarik.
|
|
2006
|
|
|
Gurasotasuna atzeratzen duten bikoteek heziketa maila altuagoa, sarreraekonomiko altuagoak, lanean prestigio handiagoa, eta haurdunaldia planifikatzekoprobabilitate handiagoak izaten dituzte, gazteagoek baino (Baldwin eta Nord, 1984; Daniels eta Weingarten, 1982; Rindfuss, Morgan eta Swicegood, 1988). Bestetik,
|
emakumeek
etxeko lanetan ardura gehiago hartzen jarraitzen duten arren, gurasotasunera beranduago iristen diren bikoteen kasuan, laneko arduren banaketaberdintsuagoa gertatzen da (Coltrane, 1990; Daniels eta Weingarten, 1982).
|
|
2008
|
|
|
Eta emakumearen askapena. Gizonen faltan, familia askotan
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egiten hasi ziren. Askatasun ekonomikoak bizimodua ere aldarazi zien.
|
|
2009
|
|
|
berdintasunaren aldeko jarreretan eragindakoaldaketak (Spence eta Hahn, 1997), emakume mota azpitaldeetan sumatzen dira (e.b. emakume karreraduna), ez emakumeei, emakumeak talde gisa hartuta, buruzko estereotipo orokorrean. Horrela, gaitasun dimentsioan preskripzioa ahulduta gerta daiteke,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea espero daitekeen aldetik.Atsegintasun dimentsioan, berriz, preskripzioa sendoa da, emakumeak etxeanzaintzaileak izatea espero delako. Beraz, emakumeei dagokienez, aldaketa sozialekez du eragin emakumeekiko estereotipo orokorrean, emakumeen azpiestereotipoakerabiltzean ezarri da, ordea, emakume tradizionala vs ez tradizionala dimentsioriknagusia izanda.
|
|
|
Zehazki, oso denbora gutxi ematen da asteko menua planifikatzen, erosketak antolatzen eta plater landuagoak prestatzen, “etxeko salerosle, osasuntsu eta elikagarriagoak” direlakoan. Hainbat arrazoik eragin dute hori guztia, baina, agian,
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egiteak izan du pisurik handiena. Bera arduratzen bazen etxeko lanez, lan egoera berriaren ondoren ez du hainbeste denborarik plater landuak eta etxekoak prestatzeko.
|
|
|
Haien ustez, krisiari aurre egiteko gobernuak hartzen ari diren neurriak gizonak nagusi diren sektoreetara bideratuta daude, batez ere autogintzara eta eraikuntzara. Gainera, langabeziak gora eginez gero,
|
emakumeak
etxeko lanetara eta menpeko pertsonen zaintzara mugatuko diren beldur dira.
|
|
|
Bilgune Feministak gogor kritikatu du, halaber, Emakundek gaurko egunaren harira egin duen kanpaina. Kanpaina horren bidez,
|
emakumeak
etxeko lanak egiteari utziz gero, greban jarriz gero zer gertatuko litzatekeen galdetzen du Emakundek. Gai garrantzitsua izanda ere, Emakunde ez da inolako lanik egiten ari emakumeok pairatzen ditugun lanaldi bikoitz, eta batzuetan hirukoitzak, agertzeko.
|
|
2010
|
|
|
Fenomeno honen arrazoiak, besteak beste,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitean, edota
|
|
2012
|
|
|
Salatu behar dugu krisiaren aitzakiarekin eta eskubide murrizketen bitartez, etxean giltzapetu nahi gaituztela berriz, norberaren etxebizitzan zein hurkoarenean, baina gero eta baldintza prekarioagoetan. Horren froga argiak dira Menpekotasun Legean ezarritako murrizketak, sorreratik guztiz eskasa zen legea, eta inondik inora zaintza zein ardura partekatuaren aitorpen soziala konpondu ez zuena, kasu askotan,
|
emakumeak
etxeko lanetan iraunarazi zituen eta ezkutuko enplegua sustatu, eskubiderik gabeko lanetarako emakume etorkinak kontratatuz?. Baina, gutxienez, argitara eman zuen lan horien errealitatea eta garrantzia, esan dugunez, emakumeek eginikoak.
|
|
|
Pertzepzioak eragindako oztopoak (estereotipoak):
|
emakumeak
etxeko lanez arduratzen dira; horregatik, garbigailuei buruzko iragarkietan, garbigailua jartzeaz arduratzen den emakume bat agertu ohi da. Gizonek beti gidatzen dute; hortaz, hainbat kiroletan, hala nola 1 Formulan, pilotuak gizonak izan ohi dira.
|
|
|
“Neskak gainerakoak ondo zaintzeko hezi gaituzte eta mutilei erosoago bizitzea egokitu zaie. Horretaz konturatzea garrantzitsua da, ohiturak aldatu ahal izateko”, aipatu zuten gazteenek.Eginbeharrak banatuErantzun zuten hurrengo puntua,
|
emakumea
etxetik kanpora lanean hasitakoan, etxe gehienetara etorritako aldaketen ingurukoa izan zen, “garai horretantxe iritsi zen etxeko lanen banaketa egin beharra”. Gizona etxeko lanetan zertxobait hasiagatik, ordea, hizlarien aburuz, “emakumea arduratu izan da batik bat etxeko eginbehar eta ardurez.
|
|
2015
|
|
|
lanarekin batera gizonek gizartean galdutako estatusa, familia buru ekonomikoarena? etxean mantentzea, konpentsazio moduan, eta
|
emakumeek
etxeko lan gehiago egitea.Eta alderantziz gertatzen denean. Langabezian geratzen dena emakumea denean. Etxekoandre bihurtzen da.
|
|
|
Itsasondon ez zen grebarik izan, baina bizi sistema horrek zerikusi zuzena izango zuen meategiak itxi osteko bizimodua entenditzeko. Hiru langiletik bat emakumea zen Sarasolarenean, gure amarena bezalako soldata miseriazkoekin, baina jakina da, garai hartan, ezkondu arteko zeregina zela
|
emakumearentzat
etxetik kanpoko lana, edo osagarri bat bestela, senarraren irabazia familia aurrera ateratzeko aski ez bazen. Emakumearen langabezia inork ez zuen dramatzat hartuko; gizonezko gazte bakanek han hemen lortuko zuten bizibide berria:
|
|
2016
|
|
|
Emakumeek oro har bete behar izaten dituzten etxeko zeregin ahulgarriek argi erakusten dute zer boteretsua den sexismoa. Arrazakeria gehitzen baitzaio, beste
|
emakumeen
etxeko lanak egin behar izan dituzte emakume beltz askok, beren etxekoak egiteaz gain. Gainera, sarritan, emakume zuri baten etxean egin beharreko lanak direla-eta, etxeko langile beltzak bazter utzi behar izan ditu bere etxea eta haurrak.
|
|
|
Eta, bai, egia da, oro har, emakumeek egin izan dutela lan etxean, hainbat garai historikotan. Dena dela,
|
emakumeen
etxeko lanak ez dira beti izan gaur egun diren modukoak; izan ere, fenomeno sozial guztiak bezalaxe, etxeko lanak ere giza historiaren fruitua dira, eta, beraz, aldakorrak. Sistema ekonomikoak hazi eta deuseztatu ahala, goitik behera eraldatu da etxeko lanen garrantzia eta nolakotasuna.
|
|
|
1973an egin nuen bidaian batean, are eta zorrotzago egiaztatu nuen
|
emakumeen
etxeko lanek sekulako garrantzia zeukatela kapitalismoaren aurreko gizarteetan. Masaiak bizi ziren lautadetara joan nintzen, jeep batean.
|
|
|
Masaien ekonomia prekapitalistaren eta nomadaren barruan, ezinbesteko jarduera ekonomikoak dira
|
emakumeen
etxeko lanak, gizonen abeltzaintza lanak bezainbeste. Emakumeei, ekoizleak baitira, gizarte estatus garrantzitsua dagokie.
|
|
|
Industrializazioak aurrera egin ahala, etxean ekoizteari utzi zitzaion, eta lantegian ekoizteari ekin; hala,
|
emakumeen
etxeko lanaren garrantzia sistematikoki apaldu zen. Emakumeek galdu egin zuten, bi zentzutan galdu ere:
|
|
|
Baldin eta berrikusten badugu gizonek nola betetzen zituzten senarren eta aiten zereginak, pentsatzekoa da normalean esaten den baino askoz konplexuagoa behar zuela izan emakumeen posizioak. Kontuan hartzen badugu zer nolako jarrera zeukaten
|
emakumeek
etxeko lanekiko, eta bereziki sukaldaritzarekiko, eta erreparatzen badiogu haien femenitateari, bada, orduan, konturatuko gara jarrera horiek guztiak ez datozela bat harako irudipen harekin, zeinaren arabera emakume esklaboek, etxean, beren burua berresten baitzuten, haurrak babesten, eta normalean gizonei dagozkien bestelako ardura batzuk hartzen baitzituzten beren gain, eta, ondorioz, nahi gabe...
|
|
2017
|
|
|
Aztarna ugari utzi dituzte eskulangileen ahalegin horiek.64 Italian, Frantzian edota Alemanian, ofizialek agintariei eskatu zieten emakumeei beraiekin lehiatzen ez uzteko, beren artean emakumeak debekatzeko; eta debekua kontuan hartu ez zenean, greba hasi zuten, eta uko egin zioten emakumeekin lan egiten zuten gizonekin aritzeari. Gainera, badirudi
|
emakumeak
etxeko lanetara mugatzeko interes berezia zutela eskulangileek; izan ere, zailtasun ekonomikoak tarteko,, emaztea etxeko lanen kudeaketa egokiaz arduratzea, ezinbesteko baldintza bihurtu zen haientzat, hondoa ez jotzeko eta beren negozioari eusteko.
|
|
|
Bestalde, esklaboen lanaren bidez ekoitzitako salgaiak merkaturatzeko bide bihurtu zen metropolietako soldata, eta haren bidez hartzen zuten balioa gatibu lanarekin egindako produktuek. Horren harira eta
|
emakumeen
etxeko lanarekin gertatu bezala, esklabo lana metropolietako lan indarraren produkzioan eta erreprodukzioan txertatu zen, gero eta indar handiagoz, eta metaketarako baliabide gisa definitu zen soldata, haren bidez ordaindutako langileen lana nahiz haren ezkutuan zeuden askorena mobilizatzeko, soldata gabeko lan baldintzetan baitzeuden asko.
|
|
|
Mexikon eta Perun, biztanleriaren gainbeherak
|
emakumeen
etxeko lana sustatzea eskatzen zuen, eta, horren ondorioz, sexu hierarkia berri bat ezarri zuten espainiar agintariek; emakume indigenek autonomia galdu zuten, eta botere handiagoa eman zitzaien haien gainean senide arrei. Lege berrion bidez, gizonezkoen jabetzako bihurtu ziren emakume ezkonduak, eta behartuta zeuden senarrei atzetik etxera jarraitzera (tradizioaren kontra).
|
|
|
Gaur egun, lanorduak gora egiten ari dira eta soldatak, berriz, behera; beraz, merkatuek eskulana izateko eta gizonek lanordu gehiago egiteko,
|
emakumeak
etxeko lanetara eta zaintzara bideratzen ari dira berriz, soldatarik gabe. Azken kapituluetan, ikusi dugu industriak behera egin duela, eta zerbitzuek, ostera, gora egin dutela, baina sektore horrek industriak baino lanpostu gutxiago sortzen ditu, eta produktibitate txikiagokoak (industria zerbitzuak kanpo); ondorioz, langileak sobera daude:
|
|
|
Egun, pausoak eman diren arren, oraindik desberdintasunean eraikitzen da denboraren banaketa etxeko eta zaintza lanetan. EUSTATen «Generoa eta denboraren erabilera» ikerketa lanaren arabera, 1993an gizonek baino lau aldiz denbora gehiago ematen zuten
|
emakumeek
etxeko lanetan; eta 2013an, ordea, denbora kopuru bikoitza. Baina, oro har, emakumeak denbora gutxiago badihardu etxeko zereginetan, ez da izan lan horiek gizonak egiten dituelako, baizik eta emakumeak lan batzuk egiteari utzi diolako, garai batean zeukan profesionalizazio maila jaitsi baita.
|
|
2019
|
|
|
Eta gainera ze zortea, emakumeek egiten dituzte lanok, bizi guztian egin dutena izanik oso ondo egin ere, eta orain arte doan egindako horrengatik sos gutxi batzuk ematen badizkiegu hauxe da garaiko negozioa [ironiaz]. Emakumeok egiten ditugun lanei ez zaie inolako baliorik ematen, hala gertatu izan da beti,
|
emakumeek
etxean lan egiten zutenean berdin, lanoi ez zitzaien baliorik ematen. Nik beti esan izan dut ez gaituztela emakume langiletzat hartzen, baizik eta emakumetzat soilik.
|
|
|
Guzti hau kalera atera ahala jendea ohartarazten, emakumeen lanaz eta emakume aurpegidun prekarietateaz hitz egiten hasi dela esan daiteke. Baina hau ez da berria, ezta atzoko edo Bizkaiko zaharren egoitzetako grebaren kontua ere; hau askoz atzeragotik dator,
|
emakumeek
etxeko lanak doan egiten zituztenetik, inori beste munduko ezer iruditu barik. Emakume horiek hain zeuden menderatuta, ezin zuten pauso bat bera ere eman beren senarra gabe, soldatarik ez zeukaten eta.
|
|
|
Kontrazepzio praktikak askoz zabalduagoak daude burgesian; bainugela izanez gero, aiseago jo liteke praktika horietara, eta obreroek eta nekazariek, berriz, ez dute iturriko urik izaten etxean; burgesiako neska gazteak besteak baino zuhurragoak dira; haurra ez da hain zama astuna haien familian: pobrezia, etxebizitzaren krisia,
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egiteko premia dira abortua ekartzen duten kausa nagusietako batzuk. Gehienetan, bikoteek bi haur izan eta gero erabakitzen bide dute jaiotzak mugatzea; beraz, besoetan bi aingerutxo ilehori kulunkatzen dituen ama zoragarri hori bera da abortatzen duen emakume gorrotagarria:
|
|
|
|
Emakumea
etxeko lanaren bidez jabetzen da bere, habiaz?; horregatik, nahiz eta, zeinek lagundu, eduki, zuzenean ekin nahi izaten dio lanari; zerbitzariek egoki egindakoak bere egiten saiatzen da, zainduz, kontrolatuz, kritikatuz behintzat.
|
|
|
Tresna berriak sortzean lanaren banaketan gertaturiko aldaketa du oinarri. . Garai batean, etxeko lanetara emana egoteak segurtatu zion emakumeari etxeko autoritatea, eta, gero, gertaera horrek berak segurtatu zion gizonari nagusitasuna; handik aurrera,
|
emakumearen
etxeko lana desagertu egin zen gizonaren lan produktiboaren aldean; gizonarena zen dena, eta emakumearena, berriz, eranskin hutsal bat?. Orduan, aita eskubideak ama eskubidea ordezkatu zuen:
|
|
|
Pentsamolde horretan garrantzi handiagoa du lanpostuan egoteak errendimenduari baino. Pentsamolde aldaketa familia zaintzeari eta etxeko ardurei dagokienez. Gizonek eta
|
emakumeek
etxeko lanak, familiakoak eta lanekoak banatzeko ardura hartu behar dute. Lan batzuetan, psikologoak dioenez, «ez dago ondo ikusia gizonak lanaldi murriztua eskatzea seme alabak zaintzeko edo aitatasun baja eskatzeko».
|
|
2020
|
|
|
Gatozen kanpoko lanaren eta familia lanaren kontziliazio zailaren arlora.
|
Emakumeak
etxetik kanpo lan egiten duenean ere, etxearen ardura nagusia berak daramala baieztatzea eta salatzea oso ohikoa da. Gizona gehiago brikolajean eta agian sukaldean, baina emakumea gehiago garbiketa lanetan eta umeen zaintzan; gizona, onenean, edo maiz, laguntzaile.
|
|
|
Egungo eredu neoliberalean lanorduak gora egiten ari dira eta soldatak, berriz, behera; beraz, merkatuek eskulana izateko eta gizonek lanordu gehiago egiteko,
|
emakumeak
etxeko lanetara eta zaintzara bideratzen ari dira berriz, soldatarik gabe. Aurreko kapituluetan ikusi dugu industriak behera egin duela eta zerbitzuek gora, baina sektore horrek industriak baino lanpostu gutxiago sortzen ditu eta produktibitate txikiagokoak (industriako zerbitzuak kanpo); ondorioz, indarrean dagoen ereduaren arabera, langileak sobera daude.
|
|
|
Publifikazio prozesua bihar bertan zabal daitekeen prozesua da, horrelako prozesu batean eskola publiko orok (eskola orok publikoa izan lukeela kontuan hartuz) jangela publikoa izan luke, bertan lan egiten duten emakumeek soldata duina irabazi lukete eta umeak eskolan bazkaltzera bultzatu litzateke,
|
emakumeen
etxeko lan karga eta lan ez ordaindua murrizteko. Horrek demokratizazioa zabaltzen du, jangela publikoek pribatuek baino janari osasuntsuagoa bermatzeaz gain, umeen eta emakumeen ongizatea handitzen dute ardatz horretan, bai jangelan lan egiten duten emakumeena baita etxeko lanetan eta zaintzan ari direnena.
|
|
|
Gogoratu Glaude eta de Singly k (1986) diotena: Jarraitua edo konstantea eta ez jarraitua edo inkonstantearen arteko enfrentamendua, gure unibertsoan,
|
emakumeen
etxeko lan errutinazkoen eta gizonek beren buruei gogotsu esleitzen dizkieten, erabaki handien, arteko oposizioan berragertzen da.
|
|
|
Garaiko
|
emakumeen
etxeko lanen multzoa ortuan lan egitearekin, mahastietan aritzearekin, ardoa ekoiztearekin eta basogintzako lanekin osa zitekeen. Adibidez, 1448an Mari Ibañez Ustarakoa bilbotarrak zenbait gaztainondo zaintzen zituela esaten zuen:
|
|
2021
|
|
|
" Gizonak lantokietara joaten zirenean,
|
emakumeek
etxeko lanak egiten zituzten. Baina ez soilik etxe barruan, kalean ere bai.
|
|
2022
|
|
|
Mirenek, hamaika urteko alaba, eskolako jantokian bazkaltzen zuen eta arratsaldeko eskolak hartzen zituen lau eta erdiak arte. Juan, senarra, lanera itzultzen zenean
|
emakumeak
etxeko lanak egiten zituen. Horrela egunero eta arratsetan afaria prestatu bitartean alabarekin izaten zen.
|
|
|
|
Emakumeak
etxeko lanetan soilik aritu direla pentsatu izan den arren, anitz kanpora irten ziren. Espartingile, unai edo irakasle lan egitera, adibidez.
|
|
|
Ez da ahantzi behar 1961era arte, legez, lana utzi beharra zutela emakumeek, familia zaintzeko; aitaren edo senarraren baimena behar zutela kontratu bat sinatzeko edo negozio bat irekitzeko; ezin zutela konturik eduki banketxeetan, ez bertzelako jabetzarik ere.... Finean, lan produktiboko lanbide gehienetara sarbiderik gabe gelditu ziren, aginteak haiena lan erreproduktiboa zela agintzen zuelakoz, eta, ondorioz, sozialki zein kulturalki ez zegoen ongi ikusia
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, bereziki ezkondutako emakumeek. Hala, emakumeen lana arrunt ezkutukoa izatera heldu zen, kasik ikusezin bihurtzeraino.
|
|
|
Baina gerra bukatutakoan, emakumeak espazio publikotik atera eta Espainiako Bigarren Errepublikan onartutako berdintasunerako legeria guztia bertan behera utzi zuten".
|
Emakumeen
etxetik kanpoko lana kezka iturri bihurtu zen, eta Lanaren Foruak, frankismoaren lanerako legediak, emakumeak lantegietatik atera eta etxerat bueltatzera behartu zituen, 1938an," emazteen eta amen eginbeharrak bete zitzaten". Iruditeria bat osatu zuen frankismoak:
|
|
|
Frankismoaren urterik gogorrenetan, gerraondoko urteetan, bereziki, Caritasek eta Falangek txosten hagitz gogorrak egin zituzten emakumeak lan mundura sartzearen kontra. " Heraclio Fournier karta fabrika 1870ean ireki zenean, ez zen begi onez ikusten
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, are gutxiago industrian. Hiruretan hogeita hamar urte geroago ere familia tradizionalaren kontra zihoala azpimarratzen zuten, emakumeen lan produktiboa arazo sozialtzat zuten, mehatxutzat, naturaren kontrako zerbait zela esaten zuten, zaintzaz nor arduratuko zen galdetzen zuten...".
|
|
|
Areitiorentzat kremaileretako klipak jartzen bezala, Fournierren kartak kutxetan sartzen, pintzak muntatzen, ‘tricotosa’ makinekin arropak josten... Merkatu handi bat zegoen
|
emakumeek
etxetik lan egiteko". Merkatu beltza, arautu gabea, jakina.
|
|
|
Aurrerantzean aldaketa latzak gertatu dira: ...ntsumitzailearen eskura doaz fresko, sasoian sasoikoaz eta lekuan lekukoaz elikatzea iraganeko kontua da, kontserbatzeko teknikak izugarri aurreratzeari esker zernahi iraunaraz daiteke, mikrohuin sistema, hutsa, indukzioa edota nitrogeno likidoa sukaldaritzan" noiznahi" aplikatzen dira, elikagaien segurtasuna inoiz baino zorrotzagoa da, aurrekozinatua lehengaia baino ugariago saltzen da,
|
emakumea
etxetik kanpora lanean hasi denez denbora gutxiago emango du sukaldean, kaleko eskaintza mugagabe biderkatu da, fast food saltzen dituzten kateak nonahi jarri dira, etab.
|
|
|
• elikadura industrialak lagundu du
|
emakumea
etxeko lanetik hein batez askatzen, sukaldeko denbora laburtu zaiolako (sukaldean gizasemerik sartzen ez den kasuan, alegia);
|
|
|
Marokon abian da emakumeak modernitatera eta emantzipaziora irekitzeko prozesu bat, eta fenomeno horiek agerian geratzen dira enpleguaren eta prestakuntzaren arloko lorpen garrantzitsuekin. Bi elementu horiek emakumeei rol sozial berriak gauzatzen laguntzen diete, eta, pixkanaka pixkanaka,
|
emakumeak
etxeko lanei eta familiaren zerbitzuari bakarrik atxikitzea gainditzen ari da.
|
|
|
Bi elementu horiek emakumearengan rol sozial berriak gauzatzen laguntzen dute, eta, pixkanaka pixkanaka,
|
emakumeak
etxeko lanei eta familiaren zerbitzuari bakarrik atxikitzea gainditzen du. Aldaketaren protagonistak erresistentzia kultural handia jasaten ari dira, eta hori areagotu egiten da ordaindutako lanaren munduan, Marokoko gizarteak gizonari esleitutako eremuan.
|
|
2023
|
|
|
Urte haietan ez zen hain ohikoa
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, beren denbora familiari bakarrik eskaini behar ziotelako. Hori ez da zure kasua, ezta?
|
|
|
Bai. Gizonek harrobian lan egiten zuten normalean, eta
|
emakumeek
etxean lan egiten zuten. Iluntzean, gizonek ganaduarekin laguntzen zuten, baina, egunean zehar, emakumeek lan egiten zuten baserrian.
|
|
|
Harritu egiten da" ezer egin barik" entzuten duenean, etxeko zereginak amaigabeak zaizkio eta.
|
Emakumeek
etxetik kanpo lan egiten dute euren burua askatzeko, burujabe izateko. Baina egia zer da?
|
|
|
Berdintasunaren alorrean urrats handiak egin badira ere, kanpalekuetan berdintasuna ez dago bermatuta. Sahararra, oro har, gizarte kontserbadorea da, eta,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ondo ikusia dagoen arren, etxeko lanez ere andreak arduratzen dira. Oso gazte ezkontzen dira, eta berehala izaten dituzte haurrak.
|
|
|
1970eko eta 1980ko hamarkadetan, bi mugimenduak uztartu ziren, eta biak kolonizatu zituen kapitalismoak.
|
Emakumeak
etxeko lanez haragoko eragile ekonomiko gisa agertu zirenean, zorroa berek irabazitako diruz beterik, kontsumitzaile mota berri bat sortu zen. Emakumeen askapenaren aldeko zenbait pertsonak sexy ikusiak izan nahi zuten; alegia, sexualki askeak ziren emakumeen irudiz beteriko iragarkiekin limurtzen zituzten, lentzeria mota jakin bat soinean, makillajea eta modako gauzak erosten, marka jakin bateko zigarretak erretzen eta marka jakin bateko alkohola edaten.
|
|
|
Irakurri al duzu RosalÃa de Castrok Itsasoaren alaba lanari egindako hitzaurrea? Ideia bera bestelako hitzekin agertzen du, ez zaio onargarria
|
emakumea
etxeko lanetarako baino gai ez izatearen ideia, ez zaio onargarria bizitza baketsu eta lasai horretatik irteten dena gaitzesgarria izatea edo, Feijook esango lukeen bezala, munduaren matxinada nahasgarrietan inplika  tzen dena gaitzestea. Prest egon beharra daukazu zu zeu gai  tzetsi zaitzaten.
|