|
2007
|
|
|
Bezperan jaiotakoak ziruditen neska haren bularrek. Urrutiago, belarretan kasik,
|
emakume
zuri bat eta gizon beltz bat etzanda, hogeita hamar urte ingurukoak. Neska zurbila zen oso, eta krema geruza lodia zeukan aurpegian.
|
|
2011
|
|
|
Oraindik saltzen al dira? Ez du sekula jarriko eredu gisa mendebaldeko gizon edo
|
emakume
zuri baten erretraturik. Itsusiegiak iruditzen zaizkio mendebaldeko gizakien sudurrak, sobera luzeak baitira ederrak izateko.
|
|
2014
|
|
|
Kaka! Poliziak ematen duen deskripzioa da
|
emakume
zuri bat
|
|
2015
|
|
|
| L hauspotzea izanj go zatekeen paiute batekin ezkontzea, baina hori baino askoz handiagoa zen ’’ beldurra, Bobbyren segurtasunari buruzko beldurra. Emakume indiarrekin ezkondutako zuriak ugariak ziren eta onargarriak —esan beharko—, baina hitzik ere ez zegoen
|
emakume
zuri batekin zebilen gizon indiarra izendatzeko.
|
|
|
|
Emakume
zuri batekin zaudelako gehiago zarela uste al duzu?
|
|
2016
|
|
|
«Nire historia amerikarra», esanez ekin zion bere buruaren aurkezpenari: «Kenyako gizon beltz baten eta Kansasko
|
emakume
zuri baten semea naiz. [...] Amerikako eskola onenetako batzuetan ikasi dut, eta munduko nazio pobreenetako batean bizi izan naiz [Indonesia].
|
|
|
Ikuspegi horren erakusgarri da nola berrikusten duen 1953ko gertakari bat, hain zuzen, Emmett Till hamalau urteko mutikoaren lintxamendua. Mutil gazte horrek txistu egin zion
|
emakume
zuri bati, Mississippin, eta, handik gutxira, hilotz aurkitu zuten mutikoa, mutilatuta, Tallahatchie errekaren hondoan. Brownmillerren esanetan,. Tillen ekintza ez zen soilik haur baten bihurrikeria lotsagabea?.
|
|
|
Emmett Tillek bere adiskide beltzei erakutsiko zien
|
emakume
zuri bat lor zezakeela berak, eta, ondorioz, baita haiek ere?, eta Carolyn Bryant zen han bertan modu komenigarrian zegoen objektua. Zehatzak izate aldera, emakume zuri ororen eskuragarritasunaz ari ziren(...).
|
|
|
Frederick Douglassek adierazi zuen moduan, esklabotza garaian, gizon beltzak ez zituzten bortxatzailetzat jotzen, bereizi gabe. Are gehiago, Gerra Zibilean, ez zuten gizon beltz bakar bat ere publikoki salatu
|
emakume
zuri bat bortxatu zuela-eta. Douglassen arabera, baldin eta gizon beltzek bortxatzeko grina basati bat bazeukaten, orduan, dudarik gabe, emakume zuriak babesik gabe geratu bezain pronto piztuko zen ustezko bortxaketa sen hori; alegia, gizon zuriak Armada Konfederatuarekin borroka egitera joan eta berehala.
|
|
|
Gizon zuri latz eta aurpegi goibelek heriotza ekartzen baldin badiote giza itxurako izaki bati,
|
emakume
zuri bat desloretu duelako, orduan, okerrik handiena mendekatu dute gizon zuri horiek, krimenik beltzena(...)
|
|
|
Esan dugu lehen ere: Gerra Zibil osoan ez zen halako kasurik salatu, bat bera ere ez; ez zen salatu esklabo batek
|
emakume
zuri bat bortxatu zuenik. Hegoaldeko ia gizon zuri guztiak gudu zelaian zeuden bitartean, ez zen bortxaketa bat bera ere salatu.
|
|
|
Ben Tillmanek AEBetako Senatuan esan bezala, hegoaldeko gizon zuriek?(...) ez zuten men egingo eta ez zioten [negroari] bere haragikeria asetzen utziko, emazte eta alaba zuriekiko haragikeria hura, negroa lintxatu gabe?. 1892an, Hego Carolinako gobernadorea zen Ben Tillman, eta, zortzi gizon beltz urkatu zituzten tokian bertan, Tillmanek adierazi zuen ezen lintxamendu aldra bat gidatuko zuela, pertsonalki,
|
emakume
zuri bat bortxatzera ausartzen zen gizon beltz ororen aurka. Are gehiago, Tillman gobernadorea zela, zurien aldra baten esku utzi zuen gizon beltz bat, nahiz eta bortxaketa salatu zuen emakume zuriak, aurrez, lintxamenduaren biktima jendaurrean absolbitu.
|
|
|
–Wells andereñoa Estatu Batuetara itzuli eta berehala,
|
emakume
zuri bati eraso zion gizon negro batek, New Yorken,, lizunkeria eta arpilatze asmoekin?. Gizon horren krimen zitalaren berri izanda, akaso, misiolari mulatoak behingoan sinetsiko du, justu oraintxe eta justu New Yorken, gutxien gutxienik tokiz kanpo daudela negroen aurkako ankerkeriei buruzko bere teoriak?.
|
|
|
Brownmillerrek probokazioz desitxuratzen ditu zenbait kasu historiko, hala nola Scottsboroko Bederatzien kasua, Willie McGeerena eta Emmett Tillena, eta, halaxe, bortxaketa salaketa faltsua egozten zaien gizon beltzen aldeko balizko elkartasun keinu oro deuseztatzen du. Emett Tillen kasuan, adibidez, argi eta garbi iradokitzen digu hamalau urteko mutiko horrek beste
|
emakume
zuri bat bortxatu izango zuela, baldin eta emakume zuri bati txistuka egin ondoren ez baliote buruan tiro egin eta Tallahatchie ibaira bota.
|
|
|
Brownmillerrek probokazioz desitxuratzen ditu zenbait kasu historiko, hala nola Scottsboroko Bederatzien kasua, Willie McGeerena eta Emmett Tillena, eta, halaxe, bortxaketa salaketa faltsua egozten zaien gizon beltzen aldeko balizko elkartasun keinu oro deuseztatzen du. Emett Tillen kasuan, adibidez, argi eta garbi iradokitzen digu hamalau urteko mutiko horrek beste emakume zuri bat bortxatu izango zuela, baldin eta
|
emakume
zuri bati txistuka egin ondoren ez baliote buruan tiro egin eta Tallahatchie ibaira bota.
|
|
|
Esklabotzaren aurkako mugimenduko
|
emakume
zuri batek halako jarrera arrazista agertu bazuen iparraldean neska beltz baten aurka, argi geratzen zaigu kanpaina abolizionistak hutsune nabarmen bat zeukala: ez zuen lortu arrazakeriaren aurkako kontzientzia sustatzerik.
|
|
|
Irakasle aritu ziren emakume beltzak eta zuriak, elkarrekin, eta, lan horri esker, elkarrekiko estimu sakona eta bizia piztu zitzaien. Adibidez, Virginian lan egiten zuen
|
emakume
zuri bat guztiz miretsita zegoen emakume irakasle beltz baten lanarekin, zeina esklabotzatik askatu berria baitzen. Emakume zuriaren arabera,?(...) mirarizkoa zirudien koloreko emakume batek, esklabo izanik Errendizioa sinatu arte, halako arrakastaz erdiestea berarentzat hain berria zen lanbidea(...)?.
|
|
|
Arrazakeria gehitzen baitzaio, beste emakumeen etxeko lanak egin behar izan dituzte emakume beltz askok, beren etxekoak egiteaz gain. Gainera, sarritan,
|
emakume
zuri baten etxean egin beharreko lanak direla-eta, etxeko langile beltzak bazter utzi behar izan ditu bere etxea eta haurrak. Etxe zaintzaile ordainduak ziren heinean, ordezko emazte eta amak izan dira milioika etxe zuritan.
|
|
|
XX. mendeko
|
emakume
zuri bat zen aldetik, aitzindaria izan zen Anita Whitney arrazakeriaren aurkako borrokan. Kamarada beltzekin bat eginda, Whitneyk eta haren antzeko beste hainbatek ezarri zuten Alderdi Komunistaren estrategia, langileriaren burujabetza lortze aldera.
|
|
|
Little andreak, absolbitua izan eta berehala, aldarrikapen hunkigarri ugari helarazi zituen Delbert Tibbs izeneko gizon beltz baten alde: Floridan zegoen, exekutatua izateko zain,
|
emakume
zuri bat bortxatu zuela egozten ziotelako, faltsuki egotzi ere.
|
|
|
Artikulua tonu serioagoarekin amaitzeko, desfileko
|
emakume
zurietako baten aipu bat hartu zuen DuBoisek, hark esan baitzuen errespetuz jardun zirela gizon beltzak oro. Milaka gizon beltzek ikusi zuten desfilearen igaroa,?(...) eta inor ez zen zalapartan edo modu txarrean aritu(...).
|
|
|
1833an, Esklabotzaren Aurkako Filadelfiako Emakumeen Elkartea sortu zen, Esklabotzaren Aurkako Amerikako Elkartea sortzeko biltzarraren abaroan, eta, ordurako, hainbeste emakume zuri paratu ziren beltzen kausaren alde, ezen oinarri sendo bat ezarri ahal izan baitzen, eta bi talde zapalduen arteko elkarlana mamitzen hasi. Urte hartan, bolo bolo zabaldu zen
|
emakume
zuri baten kasua, emakumeen ausardiaren eta arrazakeriaren aurkako militantziaren eredu. Prudence Crandall irakasleak erronka jo zien bere auzo zuriei, Canterburyn (Connecticut), neska beltz bat onartu baitzuen bere eskolan.
|
|
2017
|
|
|
Sexismoaren kasuan bezala, legeak egitea eta ezartzea eskatzen zuen arrazakeriak. Debeku nagusien artean, beltzen eta zurien arteko ezkontzak eta sexu harremanak galarazita zeudela azpimarratu behar dugu;
|
emakume
zuri bat esklabo beltz batekin ezkonduz gero, kondenatu egiten zen, eta ezkontza horretatik sortutako umeak esklabo bihurtzen ziren betiko. 1660ko urteetan Marylanden eta Virginian onartutako legeek argi erakusten dute gizarte arrazista eta zatitu bat eratu zela goitik, eta aski arruntak izan behar zutela, beltzen?
|
|
|
Karibeko emakume esklaboek eragin esanguratsua izan zuten biztanleria zuriaren kulturan ere,
|
emakume
zuriengan batik bat, sendalari, igarle edota jarduera magikoetan aditu ziren neurrian, eta nagusien sukalde eta logeletan zuten, agintearen, bidez.
|
|
|
Zutik zegoen, eskuak erdi altxata zituela eta ilunpetan haren begi ikaratuek zuri zuriak ziruditen. Alde batera begira zegoen, noski,
|
emakume
zuri bati begiratzeagatik garbi bait daiteke beltza.
|
|
|
Eta adina bikoizten dion
|
emakume
zuri batekin ezkondu da.
|
|
2019
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako hegoalde bortizki arrazistan, usadioz onarturik egon da beti, bai Sezesio Gerraren aurretik eta bai orain, emakume beltzekin oheratzea, eta gizonek jauntxoen harropuzkeriaz erabiltzen dute eskubide hori:
|
emakume
zuri bat, gizon beltz batekin harremanik izanez gero, hil egingo zuten esklabotza garaian, eta lintxatu gaur egun. Emakume batekin oheratu dela esateko, gizonak esaten du, gorputzez izan, duela,, bere?
|
|
|
Martin hil zenean, nire aita tematu zen terapiara joan behar nuela. Terapeuta, sariz jantzitako
|
emakume
zuri bat, eskuetara begira geratu zitzaidan.
|
|
2020
|
|
|
lehenengoan, irribarrez zegoen, dotore jantzita, sonbreiru eta guzti; bigarrenean, hilda; kolpatua, mutilatua, tirokatua eta errekara jaurtia. Argazkien oinak zioenez, mutikoa, Emmett Till, oporretan bidali zuten gurasoek Chicagotik Mississippiko herri batera, eta
|
emakume
zuri batek salatu egin zuen, txistu egin ziola, molestatu. Geroago, urteak pasata, emakumeak aitortu zuen ez zuela egia esan.
|
|
2021
|
|
|
|
Emakume
zuri batenak ziren, 18 eta 50 urte artekoa ezin zen gehiago zehaztu hain aztarna gutxirekin, behatz guztietan laka gorriren aztarnak zeuzkan eta ezkerreko orkatilan ebakuntza baten orbaina. Haren pisua, altuera, ile eta begien kolorea... ezin asmatu.
|
|
|
Floydena baino egun batzuk lehenago, hegaztizale afro amerikar bat zegoen Ramblean.
|
Emakume
zuri bat hurreratu zitzaion txakur batekin. Ora ez zegoen lotua, eta legeak hori agintzen du gune hartan, hegaztiak izutu ahal dira eta.
|
|
2022
|
|
|
Keniarrak esan zuen lehenbiziko egunetik garbi zegoela Edward bere emazte hezur azal horren gainean igoko zela azpikoa Ujunwa izan zedila desiratuz; zimbabwetarrak esan zuen Edwarden begiei lizunkeria zeriela Ujunwari begiratzen zion aldiro; hegoafrikar zuriak esan zuen Edwardek sekula ez ziola
|
emakume
zuri bati hala begiratuko Ujunwarekiko begirunerik gabeko irrika sentitzen zuelako.
|
|
2023
|
|
|
Hark ere ezagutu baitzuen zentsura garai hartan: A World of Strangers (1958) nobela ezin izan zuen Hegoafrikan publikatu —segregazioa oinarri duen Hegoafrikako gizartea deskubritzen duen gazte ingeles bat du protagonista—, ezta Occasion for Loving (1963) —gizon beltz baten eta
|
emakume
zuri baten arteko ezinezko maitasun harremana— nahiz The Late Bourgeois World (1966) —emakume baten istorioaren bidez, herrialdearen erretratua egiten duena— eleberriak ere. Beste hainbat lan ere zentsuratu zizkion aginteak.
|
|
|
Ikusten eta entzuten duena kontatu ordez, behin eta berriz azpimarratzen du zer ari den egiten eta zer ari den entzuten, eta horrek nabarmen iradokitzen du nola erakutsi nahi duen zein rol funtsezkoa duen berak,
|
emakume
zuri batek, emakume horien bizitzan. Horrez gain, Glamour eko irakurleak engaiarazi nahi ditu:
|
|
|
Enslerrek Glamour en argitaratutako artikuluan argi islatzen da salbatzaile zuriaren konplexua bete betean sartua dela feminismoan XXI. mendean.
|
Emakume
zuri batek bere gain hartzen du" beste" emakume bortxatu eta jazarri batzuen izenean" hitz egiteko" ardura, eta, horretarako, erreskatatzaile gisa paratzen du bere burua, hau da, emantzipazioa bideratzeko kanal gisa. Balio du, bestalde, ikusteko nola baliatzen den" hango" kinka larria Mendebaldeko emakumeen lorpenekin alderatzeko eta hartara lorpen horiek epaitzeko.
|
|
|
Gerra etengabea den garaiotan, komeni da mundu musulmaneko genero banaketek eta Mendebaldeko helburu feminista indibidualistek bat egitea.
|
Emakume
zuri baten bitartekaritza grinatsuari esker, zilegitasun moralaren eramaile gisa jarduten duenez gero, tortura eta menderakuntza aferak emakume zurien ausardiaren ospakizun sotil gisa erakusten dira, eta ez estatubatuarren krudelkeriaren agerkari gisa. Estatubatuarrak, Addarioren argazkiak edo Searceyk Times en Boko Harami buruz argitaraturiko erreportajea ikustean, ez dira jabetzen terrorismoaren aurkako gerraren egiazko ondorioez, ezta AEBk gerra horretan duen paperaz ere; aitzitik, emakume zurien" kemena" besterik ez dute ikusten, nola egin duten aurrera beren eremuan, ehun urte lehenago Gertrude Bellek bezalaxe, gizonen berdinak balira bezala beren potentziala burura eramanez, AEBren menderakuntzari esker indarturiko pribilegio zuriaren betiereko onurak lagun.
|
|
|
Horra hor, beraz, genero berdintasunaren doilorkeriaren gorena:
|
emakume
zuri bat bere onenak ematen gizon zuri bati erakusteko berak bezainbeste irrikatzen duela krudelkeria. Eta gizon zuri lakonikoak, antza, ontzat ematen du.
|
|
|
Ez zuen axola bonba suntsigarrien bidez milaka lagun hil eta hainbat gehiago elbarritzeak, hainbat familia betiko birrinduta utzi eta hainbat bizibide suntsitzeak; hori guztia beharrezkoa zen amaiera feminista distiratsu hartara iristeko. Estatubatuar
|
emakume
zuri batek zerbait ikaragarri krudela edo biolentoa egiten zuelarik (Chastainen Mayak Zero Dark Thirty filmean bezala, adibidez), Afganistani edo Iraki laguntzeko proiektu duin handiago baten parte gisa ulertzen zen, halako herrialdeetan balioa eman ziezaieten emakumeei, AEBn bezalaxe.
|
|
|
|
Emakume
zuriek batik bat Ekialde Hurbilaz eta emakume musulmanez jarduteko baliatzen dituzten taktiketako batzuk feminismo zuriaren izaera interesatuaren alegoria ankerrak dira. Haietariko askok" laguntasuna" edo are" ahizpatasunerako" esparru bat eraikitzea eskaini zuten, informatu nahi zuten emakumeon bizitzetan sartzeko.
|
|
|
1989an, Kimberlé Crenshawk, Columbiako Unibertsitatean zuzenbide irakaslea zela, kritika apurtzaile bat idatzi zuen VII. Tituluarekin195 (antidiskriminazioa) loturiko hiru epai judizialen harira: Crenshawk zioenez, indarrean zeuden lege esparruen barnean, emakume beltzak diskriminaziotik babesteko modu bakarra haien eskaerek gizon beltzenekin edo
|
emakume
zurienekin bat egitea zen.196
|
|
|
XIX. mendearen amaieran, bortxaketaren aurkako kanpainak antolatu eta haietan parte hartu zuten Ida B. Wells eta Fannie Barrier Williams aktibista feminista beltzek. Askoz geroago, XX. mendearen azken laurdenean,
|
emakume
zuriek bat egin zuten, azkenean, emakume beltzekin, konturatu baitziren beharrezkoa zela arazo horren aurka borrokatzea eta orobat oraindik ez zutela emakume beltzekin bat egin. Emakume beltzek arazoa lantzen mende bat zeramaten arren, testuliburu eta eztabaida feminista gehienetan emakume zurien interesa jotzen da ezinbestekotzat.
|
|
|
Ea beltz bat ikusi duten
|
emakume
zuri batekin.
|
|
|
|
Emakume
zuri bat eraman du: nire emaztea, Rachel.
|