|
2000
|
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita
|
emakume
gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
|
|
Emakumeak
gehiago atzeratu zituen
|
|
|
|
Emakumeak
gehiago atzeratu zituen
|
|
|
Ikusi besterik ez dago bisitetako kabinetan emakume eta gizonezkoen proportzioa.
|
Emakume
gehiago etortzen da beti, eta gehiagotan ere bai, nahiz arrebak izan, nahiz amak, emazteak edo, lagun soilak edo direnak direla. Enkartelada eta manifestazioetan ere emakumeak dira hutsik gabe joaten direnak leku guztietara...
|
|
2001
|
|
|
Herritarren %10ek txakurrekiko beldurra du,
|
emakumeek
gehiago sufritzen dutelako eta bizitzako lehen urteetan (batez ere zazpi urte bete aurretik) jaten dutelako beldurra. Valentziako Unibertsitateko irakasle eta Kabineteko kide den José Gil Martínez psikologoaren arabera, beldur horren hasiera bi arrazoirengatik izan daiteke:
|
|
|
Oraingoz Indian 100 gizoneko 93 emakume daude, naturak
|
emakume
gehiago ematen baditu ere.
|
|
2002
|
|
|
esparru honetan lan baldintzak zeuden, emakumeek zein kuota betetzen dituzten, zein postu hierarkikotan... datuak bildu eta errolda moduko bat osatu behar zen. Zentzu honetan deigarria da unibertsitatean, hedabideekin zerikusia duten ikasketetan,
|
emakume
gehiago matrikulatzen dela gizonak baino, baina gero horrek ez du islarik lan merkatuan.
|
|
|
Beharbada, bada ezaugarri berezi bat, gizonezkoak baino
|
emakumeak
gehiago etortzen direla.
|
|
|
Emakumezkoen artean biriketako minbiziagatiko heriotzak bikoiztu egin dira Europan, eta Estatu Batuetan dagoeneko
|
emakume
gehiago hiltzen da biriketako minbiziagatik bularrekoagatik baino.
|
|
|
Hala ere, gutxi aldatu dira gizon eta emakumeen arteko klixeak, haien interesei dagokienez. Gizonak eguneroko bizitzari aplikatutako berrikuntza teknologikoekiko zaletasunei eusten die, eta
|
emakumea
gehiago arduratzen da edertasun produktuen berrikuntzez eta itxura estetikoari buruzkoez.
|
|
|
Emakumea lan eta gizarte bizitzan sartzeari buruzko zifrek erakusten dute egindako bidea luzea dela, baina oraindik asko falta dela. Irakaskuntzako maila altuenetako ikasgeletan, irakasleen artean (irakasleen %59, 1) edo Administrazioko eliteko kidegoetan (epailetza, esaterako, %54, 6)
|
emakume
gehiago egoteaz gain, “gainditzen zailak diren kultura oztopoak geratzen dira” esan du Ana Alberdik, Emakumearen Euskal Erakundeko (Emakunde) ikasketa arduradunak. Oztopo kulturalak, jasotako hezkuntza, tradizioa… Parekatzeko oztopo bakarrak dira, legeriak berariaz debekatzen baitu sexuagatiko bereizkeria oro.
|
|
|
Biztanleria lan horretan eta beste batzuetan, emakumeek gizonek baino ‘food craving’ gertaera gehiago ageri dituzte. Era berean,
|
emakume
gehiagok nahi dituzte elikagai azukredunak eta koipetsuak, hala nola pastelak, galletak, txokolatea eta izozkiak; gizonek, aldiz, proteina eta/ edo koipe ugariko elikagaiak jateko gogoa dute, hala nola pizza, intxaurrak, hanburgesak eta patata frijituak. Gozokietara “craving” egiten duten pertsonek maiz hautatzen dituzte elikagai hauek:
|
|
|
Gizonetan, jarrera ausartegiak maizago izaten dira. Adibide bat jartzearren, Toledoko Paraplegiko Zentroan sartzen diren muineko lesionatuen ia %80 gizonak dira, baina gero eta
|
emakume
gehiagok dute arriskuarekiko eta abiadurarekiko grina. Antsietatsuagoak eta deprimituagoak Antsietateak eta depresioak eragina dute, kasu askotan, gizabanakoaren gidatzeko moduan.
|
|
2003
|
|
|
Garai hartan emakumeak hain berandu kalera ateratzea ez baitzen arrunta.
|
Emakumeak
gehiago aritzen ziren programa artistikoetan, gidoiak idazten edo istorioei ahotsa jartzen.
|
|
|
Gizonezko (%75) baino
|
emakume
gehiagok (%85) uste dute euroaren erruz prezioak biziki garestitu direla.
|
|
|
“Zenbait azterketa epidemiologikok nabarmendu dutenez, 30etik gorako gorputz masaren indize (GMI) batek hiru aldiz handitzen du 2 motako diabetesa izateko arriskua, ia bi aldiz arteria hipertentsioa eta 1,5 aldiz dislipemia (lipidoen asaldura) izateko arriskua, arrisku kardiobaskularreko faktore nagusiak baitira”, azaldu zuen Madrilgo Endokrinologia Zerbitzuko Clotilde Vázquez doktoreak. Gizentasuna Duela gutxi arte, menopausiaren ondoren gizentasuna areagotzea bizitzaren etapa horrekin lotutako alderdi emozional eta psikologikoei lotuta zegoen, eta, ondorioz,
|
emakumeak
gehiago jaten zuen. Ildo horretatik, Vázquez doktoreak adierazi zuen menopausia obesitatea erlazioaren patogenia oraingoz zehatz mehatz ezagutzen ez den arren, epidemiologikoki egiaztatuta dagoela.
|
|
|
Ondoren, “besteen aintzatespena” dator(% 36), laneko betebeharra(% 7), higienea(% 5) eta osasuna(% 3). Gizonen eta emakumeen arteko bereizketan,
|
emakumeak
gehiago zaintzen dira autoestimuagatik (%78), eta gizonezkoak, berriz, %58 Bestalde, emakumeek gehiago egiten dute, %13rekin, eta emakumeek %3rekin. Azkenik, kirurgia estetikoari dagokionez, txostenean adierazten da kontsultatutako pertsonen %9k kirurgia estetikoko tratamenduren bat egin duela edo egiteko asmoa duela.
|
|
|
Ondoren, “besteen aintzatespena” dator(% 36), laneko betebeharra(% 7), higienea(% 5) eta osasuna(% 3). Gizonen eta emakumeen arteko bereizketan, emakumeak gehiago zaintzen dira autoestimuagatik (%78), eta gizonezkoak, berriz, %58 Bestalde,
|
emakumeek
gehiago egiten dute, %13rekin, eta emakumeek %3rekin. Azkenik, kirurgia estetikoari dagokionez, txostenean adierazten da kontsultatutako pertsonen %9k kirurgia estetikoko tratamenduren bat egin duela edo egiteko asmoa duela.
|
|
|
Tabakismo indize altua izan arren, beherakada txiki bat izan da 1997ko ENSaren datu globalarekiko (%35, 7). Hala ere, gero eta gazte eta
|
emakume
gehiago hasten dira tabakoa kontsumitzen. Hala, 80.000 eta 100.000 gazte inguru egunero erretzeko zale bihurtzen dira, 13,3 urte egiten dituzte batez beste, eta 16,8 zigarro jaten dituzte egunero.
|
|
|
Estatu Batuetan, tumore hori da emakumeen heriotza eragile nagusia. Bularretik banandu egin du hilgarritasunari dagokionez, eta 1987az geroztik
|
emakume
gehiago hiltzen dira biriketako minbiziagatik bularrekoengatik baino, Minbiziaren Ameriketako Elkartearen arabera. Europan, gizonek %15 egin dute behera, eta emakumeek, berriz, %32 Erritmo horretan jarraituz gero, adituek uste dute 2025erako biriketako minbiziak eta planetako bularreko minbiziak eragindako emakumeen heriotza kopuru bera egongo dela.
|
|
|
Baina fenomeno hori batez ere gizonezkoa zen duela urte gutxi arte. José Luis Díaz Pérez katedradunak dioenez, gero eta
|
emakume
gehiagok jasaten dute arazo hori “eta hori estatistika guztietan nabaritzen da”. Ilearen galera ez da gizonena bezalakoa.
|
|
|
Ez sinesteko modukoak.
|
Emakumeak
gehiago ordaintzen zirela, haien gizonen garrantziaren arabera, aita edo senarraren arabera. Itzelak zirela ordainketako diruak.
|
|
2004
|
|
|
Nahiz eta Aro Garaikidea lantzen duen atalean soilik izan, emakumeek sortutako arteak merezitako arreta izan du, eta tamalez, hori oraindik berrikuntza bezala ikusi behar dugu. Azken urteetan, erakusketetan gero eta
|
emakume
gehiagoren lanak aurkeztu arren, lehenengo aldiz izan dute mota honetako liburu batean aipatuak izateko" ohorea". Gaur egunean, arte sorkuntzan emakumeek duten presentzia gero eta handiagoa ederki islatzen du liburuak eta pentsatu genezake, Aro Garaikideko atala osatzeaz arduratu diren bi irakasleak emakumeak izateak, eduki duela eraginik horretan.
|
|
|
Ikuspegi fisikotik argi dago
|
emakumea
gehiago bizi dela, baina gaixotasun ugariagoak eta mendekotasun handiagoa nozituz.
|
|
|
Emandako dosi kopurua erditzeak irauten duen denboraren araberakoa da. Tatuajeak Gero eta
|
emakume
gehiagok dituzte gerrialdean tatuajeak, eta teknika horretan aldaketa txiki bat egitera behartu dituzte medikuak. Fernando Mozo de Rosales ginekologoak zehaztu duenez, horrelako kasuetan, orratza sartu aurretik azala ondo bereizteko ebaki txiki bat egin behar da, tatuajeko tinta muin espazioan sar ez dadin eta bizkarrezur eremuan infekzioa sor ez dadin.
|
|
|
Baina bere horretan jarraitu zuen, gizonezkoen mundu batean gailendu zen arte. Orain
|
emakume
gehiago zegoen, baina betiere ur lasterraren aurka.
|
|
|
Baina orduan ere, bat gertatu zitzaidan teoria, eta beste bat praktika. Esan nahi baita, egun batean
|
emakumeek
gehiago nahi izaten zutela nik haiekin aurrez hitzartutakoa baino; besteetan, ni neu izaten nintzen gehiago nahi izaten nuena, eta hala luzatzen nuen festa goizeko lehen orduetaraino, larrua eta whiskya, whyskia eta larrua. Baina nire gorputzak bere mugak zituen eta, urtebete baino lehen, nabaritzen hasi nintzen nire gehiegikeria haiek guztiak, bai entrenamenduetan eta bai partidetan ere.
|
|
2005
|
|
|
Atxiloketak, galdeketak eta tratu txarrak egon ziren. Tentsio horiek
|
emakume
gehiagok kontzientzia hartzea eta emakumearen inguruko mugimendu demokratiko bat sortzeko nahia zabaltzea eragin zuten. 1965 urtea oso garrantzitsua izan zen emakumearen borroka klandestinoaren testuinguruan.
|
|
|
legea eta Pilar Primo de Rivera izan zen Gorteen aurrean beraien proposamena aurkezteko ardura bete zuena. SF kezkatua zegoen geroz eta
|
emakume
gehiagok etxetik kanpo lan egiten zutela ikusita, baina argi zutenez ezin zela joera hori atzera bota, emakumeak beraientzat egokiak ziren lanbideetara bideratzen saiatu ziren. Horrek ez du esan nahi SFk bere oinarriak traizionatu zituenik, Pilar Primo de Riverak Gorteetan emandako hitzaldian argi utzi zuen bezala:
|
|
|
Bigarren Frankismoaren urteetan lan egiten zuten emakumeen kopurua asko areagotu zen arren (1960ean 18,2 eta 1966an 24,1), Europako beste herrialde garatu batzuetako kopuruarekin alderatuta, askoz ere baxuagoa zen. Gainera,
|
emakume
gehiagok lan egiten zuten arren, horrek ez du esan nahi berdintasunaren bidean pauso garrantzitsurik eman zenik. Emakume gehienak gaizki ordaindutako lanpostuetan zeuden, hala nola, nekazaritzan, industrian espezializatu gabeko lanesku bezala, etxeko zerbitzuan, magisteritzan, etab. Profesio liberalen esparruan, emakumeen presentzia ez zen handiegia.
|
|
|
oinarrizko bost heziketa ziklo, goi mailako bi ziklo eta erdi mailako 3 ziklo eskaintzen ditugu, denak nekazaritza arlokoak. Emakumeak guztira %26 direla ere azpimarratu behar da; bai sektorearen bai heziketa profesionalaren helburuetako bat horixe baita, gero eta
|
emakume
gehiago animatzea mota guztietako jarduerak ikas ditzaten.
|
|
|
Aste honetan, Angiologiaren eta Kirurgia Baskularraren Espainiako Elkarteko (SEACV) ordezkariek jakinarazi dutenez, barizeak prebenitzea eta sendatzea da hanka nekatuen sindromea edo zain gutxiegitasun kronikoa deritzonaren seinale nagusietako bat. Sindrome horrek gizonezkoak baino
|
emakume
gehiagori eragiten die. Barizeak, edemak eta ultzerak agertzen dira larruazalean, eta mina, astuntasuna, hantura, gaueko karranpak, hanka urduriak eta gorputz adarretan eragozpen handiak eragiten ditu.
|
|
|
Emakumeek gizonek baino janari eta edari artikulu gehiago kontsumitzen dituztela ohartuta, eta joera hori, gutxienez, hurrengo bost urteetan, linealki hazten jarraituko duela kontuan hartuta, elikagaien industriak ez du inolako eragozpenik jartzen gizartean emakume gazte eta aktibo bat aurkezteko orduan, gizona baino askoz ere gehiago arduratzen baita osasunaz.
|
Emakumeek
gehiago begiratzen diote jaten duten guztiaren nutrizio edukiari eta balio dietetikoari. Haien kontsumoa orekatuagoa da, eta, beraz, orokortuz gero, gizonek gehiago irabazten dute galdu baino, eta ez pisua.
|
|
2006
|
|
|
Euskadin gero eta
|
emakume
gehiagok erabakitzen dute lan munduan enpresari modura sartzea, erakundeek eskaintzen dituzten dirulaguntzak baliaturik.
|
|
|
Gure herrialdean, gero eta
|
emakume
gehiago sartzen dira landako lan merkatuan. Hori aurrerapen seinale garbia da.
|
|
|
Oro har, esan daiteke guraso bilakatzeak eragin biziagoa duelaemakumearengan gizonarengan baino, baina horren arrazoia ez da biologikoa, gizartearen efektu kulturalean errotutakoa baizik. Beraz, esan daiteke
|
emakumeengan
gehiago eragiten duela bere ardura balitz bezala hezi delako neurri handi batean.
|
|
|
1.291 alta (%11, 91); arnas aparatukoak, 1.052 (%9, 71); eta tumoreak, 933 (%8, 6).
|
Emakume
gehiago Bestalde, 2004ko ospitaleetako alten %53 emakumeak izan ziren, haurdunaldiko konplikazioengatik ospitaleratu behar izan zirelako, hori izan baitzen emakumeak ospitaleratzeko lehen arrazoia. Bigarren arrazoia zirkulazio aparatuko gaixotasunek (%10, 7) hartu zuten, eta, ondoren, digestio aparatukoek (%9, 4), tumoreek (%7, 7) eta arnas aparatuko gaixotasunek (%7).
|
|
|
“Emakumeek arreta desberdina jasotzen jarraitzen dute bizi diren komunitatearen arabera, eta kolektibo batzuk oraindik ere diskriminatzen dira laguntza, babesa edo justizia eskuratzeko”, salatu zuen atzo Esteban Beltrán Amnistia Internazionalak Espainian duen zuzendariak. Gero eta
|
emakume
gehiagok salatzen dute. 2005ean 73.109 izan ziren, eta horietatik 47.616k “babes agindua” lortu zuten.
|
|
|
Hala ere, patologia horren ondoriozko heriotza tasa %2 eta %3 artean handiagoa da emakumeen artean gizonezkoena baino. Infartua hilgarriagoa da emakumeen artean, hainbat arrazoi direla medio, besteak beste, gizarte eta kultura arlokoak,
|
emakumeei
gehiago kostatzen zaielako infartuaren sintomak identifikatzea. Izan ere, emakumeek gizonek baino 30 minutu gehiago behar izaten dituzte, batez beste, infartu akutua jasan ondoren ospitale batera iristeko.
|
|
2007
|
|
|
Oro har emakumeak baino gizonezko mediku gehiago dauden arren, banaketa hori aldatzen ari da. 35 eta 44 urte bitarteko adin tartetik behera, gizonezkoak baino
|
emakume
gehiago dago lanbidean, eta egungo feminizazio tasak %10etik (Urologia) %61era bitarteko maila du (Mikrobiologia eta Parasitologia). Gainera, 43 espezialitate medikoetatik 13k emakume gehiago dituzte gaur egun. Eskaintza handitzea Medikuntzako lizentziadunen kopurua erretiratzeko adinetik hurbil dauden elkargokideen kopuruarekin alderatuz gero, azterlanak adierazten du hurrengo hamar urteetan 2.514 mediku direla urtean, batez beste, erretiratuko direnak ordezkatzeko.
|
|
|
35 eta 44 urte bitarteko adin tartetik behera, gizonezkoak baino emakume gehiago dago lanbidean, eta egungo feminizazio tasak %10etik (Urologia) %61era bitarteko maila du (Mikrobiologia eta Parasitologia). Gainera, 43 espezialitate medikoetatik 13k
|
emakume
gehiago dituzte gaur egun. Eskaintza handitzea Medikuntzako lizentziadunen kopurua erretiratzeko adinetik hurbil dauden elkargokideen kopuruarekin alderatuz gero, azterlanak adierazten du hurrengo hamar urteetan 2.514 mediku direla urtean, batez beste, erretiratuko direnak ordezkatzeko. 2016 urtetik aurrera, urtero 7.085 mediku berri izango dira.
|
|
|
Balearretan, berriz, digestio aparatuaren ukipenek lehen lekua hartu zuten altetan, eta Nafarroan neoplasiek (tumoreak).
|
Emakume
gehiago Sexuen arabera, emakumeak izan ziren ospitalizazioen %53, eta horien erdiak erditzean eta erditu ondoren izandako zailtasunak izan ziren. Gizonen kasuan, gaixotasun kardiobaskularrek lehen postua betetzen dute ospitaleko alta kopuruan (guztizkoaren %15, 4).
|
|
|
Beldurragatik, nagikeriagatik edo norberaren ibilgailurik ez izateagatik, batzuetan, gerta daiteke baimena kaxa batean utzi eta hainbat urte pasatzea berriro atera arte. " Oro har, gidabaimena duten eta gidatzen ez duten
|
emakume
gehiago daude, beren bikotekideek eramaten uztea nahiago baitute. Haiek joaten dira gehien birziklatze ikastaroetara", azaldu du Amadorrek.
|
|
|
Ikerketa Amak garuneko odoljarioa, biriketako tronboa edo apendizitisa duela susmatzen bada, eskanerra erabili behar izan daiteke, arriskua egon arren. Proba horien preskripzioa ez da oso ohikoa, nahiz eta azken hamarkadan espezialistek haurdun dauden
|
emakume
gehiagori azterketa erradiologikoa egitea gomendatu dioten, dio Lazarus ek. Ikertzaileek 5 ebaluatu zituzten.
|
|
|
Gero eta jende gehiago biltzen bada hobeto, beraz ea jendea animatzen den.4 Adin tarte batean gazteak galduta egoten dira eta horien inplikazioa beharrezkoa dela uste dugu.
|
Emakume
gehiago egotea ere gustatuko litzaiguke.Gureari dagokionean instalazio eskasak dauzkagu Sakanan eta hori konponduko balitz gazteentzat erakargarriagoa izango litzateke.5 Agian beste talderen batek guk baino gehiago merezi du, baina ilusio handia egiten du horrelako sari bat jasotzeak. Gure ustez gure taldeak lan handia egin du.
|
|
2008
|
|
|
Entzun al duzue inoiz mater familia esaera? Ez, baina familia monoparentalak daude eta familiaren euskarri diren
|
emakumeak
gehiago dago." Eta honela jarraitu zuen," ez gara sentimenduetan heziak izan, amodio erromantikoaren ideia sartu digute eta honek gizonaren boterearen jarraipena dakar. Zure bizia alde batera utzi eta ama, emazte izatera bultzatzen zaituzte eta emakume izateaz ahazten zara."" Berdintasuna egoteko bikotearen %100a behar da, berdintasuna aldarrikatu behar da, baina bikotea ondoan izanik, berdin bezala onartu behar gaituzte.
|
|
|
Dinamikan hasiz gero, nahastu egiten dira motibazioak.Zein da ikasleen profila. Gehienak %70 eta %80 bitartean emakumezkoak dira. Irakaskuntzan eta osakidetzan gero eta
|
emakume
gehiago dago, beraz lanerako titulu baten beharra ikusten dute. Iruditzen zait ere, emakumea bere prestakuntzan askoz ere gehiago ari dela kezkatzen.
|
|
|
Parte hartzaileen tipologia definitzen duten alderdiei dagokienez, ezaugarri hauek daude:
|
Emakume
gehiago dago: %54, 4.
|
|
|
Parte hartzaileen tipologia definitzen duten alderdiei dagokienez, ezaugarri hauek daude:
|
Emakume
gehiago dago: %54, 4.
|
|
|
|
Emakumeek
gehiago, gizonek bi halako.
|
|
|
Sineste hori, agian, sustraituta dago, gaixotasun kardiobaskularrak (BEK) “gizonen” patologia direlako ideia transmititu delako. Hala ere, argi dago duela hamarkada batetik gizon baino
|
emakume
gehiago hiltzen direla gaitz horien ondorioz, besteak beste, bizi itxaropena handiagoa dutelako. Hain zuzen, emakumeen artean gertatzen diren hamar heriotzatik hiru CVri zor zaizkio zuzenean, eta gizonezkoen miokardioko infartuak izateko joera jaisten ari den bitartean, Isabel Calvo kardiologoak azpimarratu zuenez, “emakumeen heriotza gero eta handiagoa da”.
|
|
|
Helburu nagusia da emakumeek patologia horrekiko kontzientzia handitzea eta gaixotasun kardiobaskularra duten emakumeentzako osasun arreta gizonezkoena bezalakoa izatea, beharrezkoa bada, prestakuntza kanpainak eginez. Europan eta Estatu Batuetan gertatzen den bezala, Espainian gizon baino
|
emakume
gehiago hiltzen dira gaixotasun kardiobaskularrengatik. Azken datu ofizialen arabera, 2006ko datuen arabera, gure herrialdean 65.327 emakume eta 55.433 gizon hil ziren zirkulazio sistemako patologiengatik.
|
|
|
Nolanahi ere, emakumeen presentzia aizkoran «txikia» dela esan dute biek. «Geroz eta
|
emakume
gehiago ikusten dira herri kiroletan, batez ere txinga, fardel, ingude eta lokotxetan, baina aizkoranoraindik ere gutxi gara», adierazi zuen Berasategik. Agian urritasun hori dela medio, aizkolari biek nabarmendu zuten txaloak ere «gehiago» direla berentzat.
|
|
|
«Aspaldiko urteetan baino
|
emakume
gehiago gabiltza arraunean; eutsi egin behar diogu»
|
|
|
Manzisidorrek hartu du hitza: «Aspaldiko urteetan baino
|
emakume
gehiago gabiltza arraunean, eta egoera on horri ondo eutsi behar zaio». Odriozolak bultzada eman nahi izan dio itxaropen horri:
|
|
|
Maite Errok egindako galderari erantzutea, ordea, zaila da. EHUn gizon baino
|
emakume
gehiagok lortzen dituzte titulazioak, eta nota hobeekin, gainera. Beraz, ez dago prestakuntza faltarik emakumeen artean.
|
|
|
Graduatu ondoko ikasketak egiten dituzten gizonen zein emakumeen %74k motibazio profesional argia dute.
|
Emakume
gehiago ari dira EHUn ikasketa horiek egiten.
|
|
|
Emakumeak dituzten enpresen etekina. Amerikako Estatu Batuetako 500 enpresa handienetan egindako azterlan baten arabera, administrazio kontseiluetan
|
emakume
gehiago dituzten enpresen etekinak gutxiago dituztenenak baino %53 handiagoak dira.
|
|
|
Aldiz, emakume asko gogogabetuta daude, ikusten dutelako gizonek azkarrago igotzen dutela mailaz.
|
Emakumeek
gehiago erakutsi behar dutela nabaritzen dute, eta nekatzen dira, aukera berdinik ez dutela sumatzen dutelako.
|
|
|
«Askoz gogorragoa da, herri txikietan batik bat». Hala ere, EHGAMek urtero antolatzen duen kanpaldia «arraroa» da, gizon baino
|
emakume
gehiago biltzen ari direlako azken urteetan. «Hori ez da batere normala, emakume lesbianak askoz ere ezkutatuago daudelako».
|
|
|
Heriotzen jaitsiera. Gero eta
|
emakume
gehiagori diagnostikatzen diete bularreko minbizia, baina hilkortasun tasak behera egin du. Azken hamabost urteetan, EAEn %30 jaitsi da minbizi horren ondorioz hiltzen diren emakumeen kopurua.
|
|
|
Beldurrik gabe jarri lasterketa gogorrak. Eta haiek erantzuten didate: Eta
|
emakume
gehiago etortzea nahiko duzu, gainera. Eguraldi aldetik, berozalea naiz; hotzarekin ezin dut.
|
|
|
«Gaur egun tabernetara ligatzera joaten garen legez, duela urteak, erromeriara joaten zen. Orduan, herrietan
|
emakume
gehiago zegoen, gizonak itsasora edo kanpora joanak baitziren lanera; horregatik, amonek panderoa jotzen zuten ilobek liga zezaten».
|
|
2009
|
|
|
Eta egoera honetan dauden gehienak emakumeak dira. Ez dakigu
|
emakume
gehiago itzuliko diren etxera edo jaiotza tasak jaitsiko diren... edo agian gutxiago erabiliko dira, egia baita ez direla debalde. Baina agian kontrako efektua eragingo du krisiak.
|
|
|
Berdintasunean heztea bilatu behar dugu. Unibertsitateko ikasleen artean
|
emakume
gehiago daude gizonezkoak baino. Hori oso garrantzitsua da baina karrera teknikoetan emakumeak oso gutxi dira.
|
|
|
Nahiz eta ikerketek dioten lanera gehien huts egiten dutenak gizonezkoak direla. Alegia, beti egon den ustea,
|
emakumeek
gehiago huts egiten dutela, okerra dela.
|
|
|
Dena den, Amaia Zubietaren iritziz egoera hori aldatzen ari da: " Emakumeek eremu gehiagotan dihardute lanean, eta orain arte gizonezkoenak izan diren lanpostu batzuetan ingeniaritza edo lanbide heziketan, kasu gero eta
|
emakume
gehiago daude". Eskoletako zuzendaritza karguan ere emakumeen presentzia areagotzen ari omen da; tranpa bat ikusten du nolanahi ere joera horren atzean:
|
|
|
Gero eta
|
emakume
gehiago ausartzen da tratu txarrak salatzera. Zehazki, %16 igo da Espainiako Estatuan pauso hori ematea erabaki duten emakumezkoen kopuruak.
|
|
|
Justiziaren sektorean gero eta
|
emakume
gehiago egoteak ez du hainbesteko eraginik izango baliabideen antolakuntzan, baina bai, agian, justizia egiteko moduan. Halakoak beti betetzen ez badira ere, emakumeek enpatia maila altuagoa eta negoziatzeko zein elkarrizketarako ahalmen handiagoa dituztela adierazten dute zenbait ikerketak.
|
|
|
Justiziaren sektorean gero eta
|
emakume
gehiago egoteak ez du hainbesteko eraginik izango baliabideen antolakuntzan, baina bai, agian, justizia egiteko moduan. Halakoak beti betetzen ez badira ere, emakumeek enpatia maila altuagoa eta negoziatzeko zein elkarrizketarako ahalmen handiagoa dituztela adierazten dute zenbait ikerketak.
|
|
|
NBEren txosten baten arabera, halaber,
|
emakumeek
gehiago nabaritzen dituzte horren ondorioak; izan ere, lehorteen eta uholdeen eragina jasaten dituzten lanez arduratzen dira.
|
|
|
|
Emakumeari
gehiago eragiten diolako errezeloa dut. Zuzena da?
|
|
|
Hortaz, zenbat eta adin handiagoa, arriskua ere handiagoa. Arrazoi duzu estatistikaren ikuspegitik, baina ez dakit zenbateraino azal daitekeen hori
|
emakumeak
gehiago bizi izatearekin.
|
|
|
Gaur egun, betidanik izan den bezala, baserrian funtsezko zereginak betetzen jarraitzen dute emakumeek; hala ere, haien lana ez dago behar bezala ezagututa. Gutxi dira oraindik, baina zorionez gero eta
|
emakume
gehiago dira baserri baten jabe gisa agertzen direnak. Giza talde horrek gero eta protagonismo eta gero eta lidergo handiagoa hartu du euskal landa-guneak dinamizatzeko orduan, landa guneak garatzeko oinarrizko zutabea izanik, eta horren ondorioz, funtsezko zeregina betetzen du ingurune naturala zaindu, lehen mailako sektoreari bultzada eman eta gure kultura tradizionala bizirik iraunarazteari begira.
|
|
|
Gizonen eta emakumeen arteko harremanetan
|
emakumeek
gehiagotan ematendute beren ahultasunen berri. Emakumeek berotasuna, maitekortasuna edozaurgarritasuna agertzera, eta haserrea edo erasokortasuna gordetzera bultzatzenditu inguruneak.
|
|
|
|
Emakumeak
gehiago egokitzen dira solaskidearen komunikazio proposamenetara, interes handiagoa jartzen dute haren adierazpenetan eta hobetoirakurtzen dituzte haren keinuak.
|
|
|
Emakumeek gizonek baino gehiago ukitzen dute elkar, etagehiago ukituak dira, gizonak baino.
|
Emakumeek
gehiagotan hasten dituzte etagehiago baloratzen dituzte ukipen fisikoak gizonek baino (Willis eta Rinck, 1983). Baina, kontuan eduki behar da, emakumeek afektuzko ukipen fisikoa eta izaerasexualekoa bereizi egiten dituztela, eta gizonek, ez hainbeste.
|
|
|
Emakumeek arreta handiagoa jartzen dutebesteen jantzietan eta artefaktuetan, eta gehiago kezkatzen dira janzteko araueiburuz. Eskuarki,
|
emakumeei
gehiago begiratzen zaie (Argyle eta Williams, 1969). Emakumeek besteen onarpena bilatzen dute, eta horretarako janzkera mota bat edobestea eraman dezakete (Fisher, 1975).
|
|
|
Elkarren ondoan ibiltzean,
|
emakumeak
gehiagotan jartzen dira gizonaren eskuinaldean, ezker aldean baino. Bikoteko bi kideak elkarren ondoan ibilian doazenean, biak eskuinak edo ezkertiak direnean, zoriz itxaron litekeena baino esanguratsukigehiagotan joaten dira emakumeak gizonaren beso menderatzailearen aldetik (Kalbfleisch eta Cody, 1995).
|
|
|
Europako populazio aktiboan gero eta
|
emakume
gehiago badago ere, eraberean, emakumeak lan baldintzen degradazioaren eta onartutako pobrezia batenaurrean bereziki kaltetuak ageri dira. Gizartean, dirudienez, langabeziarekikotolerantzia maila desberdinak daude (Torns, 1995) irizpide sozial inplizituekinlotuak daudenak (Maruani, 2002).
|
|
|
Hala ere, miokardioko infartuagatiko ospitale hilkortasuna AEBn. (American Heart Associationen datuen arabera) berdina da gizonezkoetan eta emakumezkoetan, infartu mota jakin bat denean, hala nola elektrokardiogramaren ST segmentuaren igoera dagoenean, aldea handiagoa da estatistikoki,
|
emakume
gehiago hiltzen baitira. Azterlanaren egileek argitu dutenez, aldea ez da kasualitatea, alde handia baitago tratamenduen erabileran:
|
|
|
“Zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta zesarea gehiago. Eta, era berean, zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta aukera gehiago izango da klase sozial aberatsagoa izateko, eta, beraz,
|
emakume
gehiago egon daitezke klinika pribatuetara joango direnak. Baina ikerketan ikusi genuen aldea ez zela hain garrantzitsua”, adierazi zuen ikertzaileak.
|
|
|
Obulutegietako minbizia detektatzen zaila den bitartean eta sarritan hilgarria den bitartean, ez da ohikoenetako bat, ikertzaileak adierazi zuen obulutegiak mantendu zituzten partaideetatik 34 bakarrik hil zirela gaixotasun horretatik jarraipen aldian. “Bihotzeko gaixotasunek 20 aldiz
|
emakume
gehiago hil zituzten urtero”, esan zuen. 29.380 emakumeren datuetan oinarritzen da ikerketa; horietatik 16.345i umetokia eta obulutegiak kendu zitzaizkien, eta 13.035 emakumek umetokia bakarrik galdu zuten.
|
|
|
Soldatarik altuenak kontuan hartuz gero, gizonen% 16,7k LGSa baino lau aldiz diru sarrera handiagoak izan zituen, eta emakumeen% 7,4k. EINek, besteak beste, lanaldi partzialean lan egiten duten
|
emakume
gehiago egoteari egozten dizkio desberdintasun horiek, eta, horren ondorioz, urteko irabaziak txikiagoak dira. Autonomia erkidegoen arabera 2007an, soldata handienak Madrilgo Erkidegoak (24.242,08 euro urtean langile bakoitzeko), Euskal Autonomia Erkidegoak (23.892,65 euro) eta Nafarroak (22.219,46 euro) izan zituzten.
|
|
|
Lortzen dugu, teknika erasokor gutxiago eginda amniozentesia, adibidez, askoz ere
|
emakume
gehiago diagnostikatzea. Amak zenbat eta urte gehiago izan, Down sindromea izateko arrisku handiagoa dute umeek.
|
|
|
Emakumeen kasuan, ordea, %67, 1ek daukate kontratu mota hau. Aldi baterako kontratua dutenen artean, berriz,
|
emakume
gehiago daude (%32, 9) gizonak baino (%24). Emakumeek lanaldi partziala aukeratzeko joera handiagoa erakutsi dute baita ere.
|
|
|
Errepidean
|
emakume
gehiago dabil, baina mendian korrika egiteari nolabaiteko beldurra zaio. Lasterketa ezezagunagoak dira mendikoak, eta, maldan gora joan behar denez, gogorragoak diren ustea oso handia da.
|
|
|
Proportzioan gutxiago izanagatik, urtetik urtera
|
emakume
gehiagok parte hartzen du mendi lasterketan; igandean, 43 irtengo dira. Stephanie Jimenez edota Manuella Brizzo aintzat hartzeko izenak dira, eta euskal lasterkarien artean Alizia Olazabal, Alizia Romero, Oihana Azkorbebeitia, Oihana Kortazar...
|
|
|
Beharbada horregatik, gizon baino askoz
|
emakume
gehiago daude estadioan, Mousaviren alde Irango kulturako pertsona garrantzitsuak bertan direla egiten ari diren mitinean.
|
|
|
Bi sexuetako populazioa igo egin da: 195 gizon eta 166
|
emakume
gehiago. Herriei dagokionez, hamaika udalerritan igo da populazioa.
|
|
|
Tropa gehiago bidali beharra zalantzan jarri zuen, gainera: . Estrategia egokia finkatzen dugun arte, ez dut gizon eta
|
emakume
gehiago hara bidaltzeko asmorik. Ez dut Afganistanen egon nahi egoteagatik?.
|
|
|
Hain zuzen, emakumeen parte hartze handiagoa eskatzekoeskatu zuten atzo dozena bat eurodiputatuk, Bruselan. Gorbata eta exekutiboen kapelua jantzita, goi karguetan
|
emakume
gehiagok egon behar dutela aldarrikatu zuten. Horixe bera eskatzeko bilduko dira berriro gaur Belgikako hiriburuan, Europako Kontseiluko atarian:
|
|
2010
|
|
|
Garaipen garrantzitsua izan zela esango nuke, seguruenik egoera horretan dauden
|
emakume
gehiago egongo direlako. Ikusi da horrelako kasu gehiago agertuz gero nola erantzungo duen Gizarte Segurantzak.
|
|
|
gure garaian feministok ginen emakumeentzako eskubideak eskatzen eta aldarrikatzen genituen bakarrak. Gaur egun, gero eta
|
emakume
gehiagok goratzen dute ahotsa beren eskubideen alde eta Gobernuko instituzioek ere hitz egiten dute berdintasunaz, famili plangintzaz,... Egoera aldaketa horrek aldatu egin du feminismora hurbiltzeko modua.
|
|
|
Lehenbiziko azterketa egin zutenean, 2006an, sortzaile kopuruen portzentaje banaketa zorioneko 70 hori zen. Ordurako, hala ere, konturatzen hasiak ziren gero eta
|
emakume
gehiago zebiltzala zuzendaritzan eta dramaturgian, eta joera bere horretan mantendu da. Baina hori ez da behar bezala islatzen antzokien programazioan.
|
|
|
Pisua jaitsi eta bere elikadura zaindu nahi duen pazientearen perfila oso zabala da.
|
Emakumeak
gehiago animatzen dira eta adinari dagokionez, 25 urtekoetatik 70 dituztenetara arte gerturatzen dira, esan du sendagileak.
|
|
|
Gizonezkoetan beherakada nabarmenenak digestio aparatuko (sabeleko eta hestegorriko) minbizietan eta Hodgkin en gaixotasunean eta leuzemiatan eman dira.Emakumeen kasuan, sabeleko, kolon eta ipurtesteko eta uteroko minbiziek eragindako hilkortasun tasak behera egin du, baina birikietako minbiziak gora egin du, eta orain urte batzuk baino askoz
|
emakume
gehiagok dute birikietako minbizia.
|
|
|
2006tik aurrera, gizartean
|
emakumeak
gehiago ikusten dira, politikan. Hor daude Angela Merkel, Michelle Bachelet, Cristina Fernandez...
|
|
|
Oso interesgarria da. Enpresetako zuzendaritzan zenbat eta
|
emakume
gehiago egon, burtsako kotizazioak orduan eta beherakada txikiagoa egiten baitzuen.
|
|
|
Krisi garaietan enpresek aurretik hartutako arriskuak ordaindu egiten dituzte. Beraz, enpresetan zenbat eta
|
emakume
gehiago egon, hobeto orekatuko dute gizonen arriskurako joera.
|