|
2002
|
|
|
emakume batek, batez beste, soldata bat kobratzen du, gizonezko baten hiru laurdenak, eta, gainera, askotan aldi baterako edo lanaldi partzialeko kontratuarekin egiten du lan. Eta
|
emakume
gisa hartzen diren sektoreetan presentzia handia du —hezkuntzan, osasunean, zerbitzuetan oro har—, eta askoz txikiagoa da beste sektore batzuetan, hala nola industrian, eraikuntzan edo goi finantzetan; hain zuzen ere, gizonezkoentzat jotzen diren sektoreetan. Olga Algar Bizkaiko Enpresaburuen eta Zuzendarien Elkarteko lehendakariak dioenez, “industrian eta teknologietan ardura postuak dituzten emakumeak behar ditugu, karrera femeninoen nitxotik atera behar dugu”.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, emakumeen mugimenduaren aldetik, emakume migratuak deitzen dituzte eta haien partaidetza
|
emakume
gisa dituzten elementu komunetatik abiatuta sustatzen dute. Emakumeok elkar ezagutzeak ahalbidetuko du gure arteko gauza komunak azaltzea, ahalegin dialektikoa eta errealitate desberdinen arteko zubiak eraikiz.
|
|
2009
|
|
|
Urtebete darama Gipuzkoako Sagardogileen Elkarteko presidentetzan, eta berarengan eta besteengan sentitzen duen naturaltasunak harritzen du. Erronka handia izan zen, pertsona gisa eta
|
emakume
gisa, baina oso normala da dena. Sagardotegiaren irudia gizonezkoek eman arren, emakumezkoak beti aritu gara lanean, eta sagardogile askok alabak baino ez dituztenez lagungarri zaie ni elkarteko buru izatea.
|
|
|
Gauza arraroa zen: Dariok, ez baitzion inoiz Elinorri
|
emakume
gisa begiratu, halako erakarmen handi bat sentitzen zuen orain harenganako, eta ez soilik interesak sortua, baita halako jakin min bitxi batek ere. Orain, hain zegoen itsututa amodiozko desioarekin, ezen emakume guztiek pizten baitzioten halako gogo bizi bat, bere buruari ahalmena erakutsi beharra.
|
|
|
Eta beste gauza bat ere adieraziko dizuet, iragarpen bat: zuek biok elurrarenak zarete, eta elurraren izenean bat izango zarete, gizon eta
|
emakume
gisa elkar hartzeko bezain handi egiten zaretenean. Ez ahaztu orain entzundako iragarpena:
|
|
2010
|
|
|
Niretzat, feminismoa deskubritzea, nire borrokalari, justiziagile eta askatzaile sena, nire emakume izatea eta eta nire lesbiana izatea uztartzeko eta bideratzeko modua aurkitzea izan zen. Lehen aldiz,
|
emakume
gisa afirmatu nintzen, ordura arte ez bezala. Ordura arte, mutiko artean ibili izan nintzen beti eta ez nintzen gutxietsia sentitzen, saltsa guztietako perexila nintzen, eta ez nuen diskriminaziorik sentitzen.
|
|
|
“Gizonezkoen hezkuntza krisietatik babestuago dagoenez, litekeena da gurasoek eskolatik neskato bat erretiratzea”. Datuek erakusten dutenez,
|
emakume
gisa hartzen diren enpleguetan ere, gizonek aukera handiagoa dute beren lanpostuari eusteko, Etiopiako, Kenyako eta Ugandako lore mozketaren industrian eta Kenyako eta Lesothoko ehungintzan gertatu den bezala. Maileguak murriztean, emakumeentzako mikrokredituak mugatzen dira eta, beraz, beren negozioa izateko aukerak.
|
|
2011
|
|
|
Jakina, ezin dugu ahaztu gizartea misoginoa dela, eta
|
emakume
gisa lortzen dugun eksubide bakoitza ordainaraziko zaigula. Ama izan nahi baduzu, horrek prezio bat izango du, ez baduzu izan nahi ere prezioa izango du, lesbiana izan nahi baduzu, ordaindu egin duzu, senarrak adina eskubide nahi badituzu, bidesaria izango da...
|
|
2013
|
|
|
Beste hiruk bakarrik! Dinkoren heriotza ulertu behar zenuke,
|
emakume
gisa. Zu izan zintezkeen Dinkoren hurrengo biktima.
|
|
|
—Su elementuari Marik ematen dio indarra. Mari, maiz, su garretan dagoen
|
emakume
gisa azaltzen da; gainera, atmosferako gorabehera elektrikoak menderatzen ditu.
|
|
|
Emakumeak
|
emakume
gisa entzun behar direlako.
|
|
2014
|
|
|
"
|
Emakume
gisa, ganadua bezala tratatzen gaituztela sentitzen dut", gehitu du 1997az geroztik hondartza eskubaloian ari den Loreto Ochando i Muriel jokalariak. " Zergatik jokatu behar dut kulerotxoekin?
|
|
|
Kodetze hori ez dago zuzenean lotuta ar/ emeoposizioarekin; izan ere, argi dago bai gizonek bai emakumeek hartzen dutela parteesparru material eta ideologikoetan, baina esparru horien baitan, emakumeek etagizonek posizio ezberdinak hartzen dituzte. Produkzioaren esparru materialean, adibidez, gizonek produkzio funtzioa betetzen dute, eta emakumeek, ostera,
|
emakume
gisa, hein handi batean erreprodukzio funtzioa betetzen dute, nahiz etaprodukzioan jarduten duten. Ideologiaren esparruan emakumeak pasibo eta femeninogisa sortuak dira, eta gizonak aktibo eta maskulino gisa.
|
|
|
Dewhurst eta Gordonek amaiera zoriontsu hori alderatzen dute ezjakintasunmedikoaren ondoriozko tratamendu okerrekin edo utzikeriarekin. Berrogeita hamarurteko pertsona baten kasua deskribatzen dute, bizitza guztia
|
emakume
gisa emanaduena, eta irakurleari berriz ere eskaintzen diote pazientearen genitalen gertuko irudibat138, non ikus baitaiteke falo antzeko klitori handi bat, eskrotorik eza, eta irekidurauretral eta baginal banatuak. Pazienteak kezkak izan zituen nerabezaroan beregenitalen ondorioz eta ez zuelako ez hilekorik ez bularrik, baina «bere zorigaiztokoegoerara» moldatu zen, sendagileek adierazten dutenez.
|
|
|
Identitatea eta rol sexuala eskuratzeko prozesua adinarekin estuki erlazionatuta dago; bereziki, garapen mailarekin. Umeek beste ahalmen batzuk lortu ahala (hizkuntza, denboraren eta bizitzako adinen kontzeptua, eta abar), gero eta gaitasun handiagoa lortzen dute, adibidez, rolari esleitutako desberdintasunak bereizteko, autosailkatzeko, mutil ala neska bizitza guztirako izango direla jakiteko, eta beren burua gizona edo
|
emakume
gisa errekonozitzeko.
|
|
|
Eta bestetik, emakume gazte hauen parte hartze indibiduala eta kolektiboa bultzatuz, emakume gazte hauen topaleku bat sortzea bultzatuz, desberdintasunen gainetik, batzen dituena lehenetsiz. " Diagnostiko hau egiterakoan
|
emakume
gisa kontzientzia handia duten gazte batzuekin lan egin da. Horri esker, lantaldeen ondorioetan genero ikuspegi argia egon da, aztertu diren eremu guztietan", zehaztu dute tokiko arduradunek.
|
|
|
Brunnhildek beteko ez duen ekintza da (eta emakume maitemindu gisa bete ahal izango dituen horiek guztiak) Wotani ihes egingo dion guzia. Wotanek galdu egiten du bere alabak ekartzen ziona, irribarre bat eta hildako heroiak, eta galtzen du bere kontura egingo duena,
|
emakume
gisa maitatzea. Pixka bat beranduago, Brunnhilderi mingostasunez esango dio maitasuna dastatzen ari dela.
|
|
2015
|
|
|
Haien esanean, Nazioarteko Komite Olinpikoak emakume izan eta
|
emakume
gisa bizi diren kirolari horiek diskriminatzen ditu. Hortaz, politika aldatzea eskatu diote, eta emakumezko guztiak onartzea.
|
|
|
Ezin zion erakutsi zer adierazi nahi izan zuen, berak ere ezin antzeman, pintzelik gabe eskuetan. Berriro hartu zuen lehengo margotzeko jarrera, begiak lauso eta bere baitaraturik,
|
emakume
gisa jasotzen zituen inpresio guztiak askoz orokorragoa zen zerbaiten mende jarriz; behin argi ikusitako ikuskizun hari berriro men egin, eta orain haztaka miatu behar zituen hesi eta etxe eta ama eta ume artean... bere koadroan. Eskuineko masa ezkerrekoarekin lotzea zen kontua, oroitu zen.
|
|
|
Ehiztari kapela eramaten zuen; botak jantzita joaten zen belardian barrena korrika, ume bat bihurrikeriatik aldentzeko. Hala, haren edertasuna soilik aintzat hartuz gero, gogoan hartu behar zen zer dardarti hura, zer bizi hura, adreiluak ari ziren eramaten arrapala txiki batean gora, begiratzen zien bitartean?, eta irudi hartan tartekatu; edo soilik
|
emakume
gisa aintzat hartuz gero, idiosinkrasiazko bitxikeria bati egotzi behar zitzaion, ez zen mirespen zalea?, edo suposatu behar zen desira latente bat zeukala bere erreginatasunaz biluzteko, aspertua balego bezala bere edertasunarekin eta gizonezkoek edertasunaz zioten guztiarekin, eta beste gainontzekoak bezalakoxea izan nahi balu bezala, hutsala. Auskalo.
|
|
|
Hemen geratu naiz nahi izan dudalako, hamaika aukera izan baitut kanpoan geratzeko?.
|
Emakume
gisa, gizonek izan dituzten aukera berak izan dituela iruditzen zaio: –Guri aukera berak eman dizkigute, ikasteko, lan egiteko, parte hartzeko.
|
|
2016
|
|
|
Han eman nituen nire lehendabiziko urratsak profesionalki. Egia esan, antzerkiari esker ireki zitzaizkidan
|
emakume
gisa munduaren ateak, emakume izatea arazoa zen sasoi hartan.
|
|
|
Horregatik hiztun eta
|
emakume
gisa boteretzeak herritar gisa boteretzea dakar gizarte justuago baten bilaketan. du, tresna teoriko praktikoak landuz menderakuntza egoerei aurre egin ahal izateko. Eta boteretzeak, kolektibo edota gizarte gisa boterearen kudeaketa eta botere harreman justuago eta berdinzaleagoen posibilitatea eta beharra dakar berarekin.
|
|
|
Euskal hiztunak boteretzea behar du, euskarak boterea behar du, nola emakumeak. Horregatik hiztun eta
|
emakume
gisa boteretzeak herritar gisa boteretzea dakar gizarte justuago baten bilaketan. Eta horregatik euskaltzale garelako gara feminista, eta, feminista garelako gara euskaltzale.
|
|
|
Konturatu ziren sexismoa kolokan jar zitekeela politikaren esparruan, baita haren aurka borrokatu ere, nahiz eta beren ezkonbizitzetan gauza aldaezin bat iruditu. Bai, emakume zuriek sutsuki defendatu behar izan zituzten beren eskubideak,
|
emakume
gisa, hartara beltzen askapenaren alde borroka egin ahal izateko.
|
|
|
Edonola ere, beren aurkako eraso maskulino supremazistak gertatu ondoren, ondo ohartu ziren: ez bazuten beren burua
|
emakume
gisa defendatzen, ez bazituzten, oro har, emakumeen eskubideak defendatzen?, esklaboak askatzeko kanpainatik kanpo geratuko ziren, betiko. Angelina Grimkek, bera baitzen hizlari abilena, kolokan jarri zituen emakumeen aurkako eraso haiek, jendaurreko hitzaldietan.
|
|
|
Gainontzeko artikuluetan jorratzen diren errepresentazio artistikoen sortzaileak ez ziren Gerra Zibilaren lekuko izan. Daniela Bister doktoreak zinemagintza eta genero ikuspegitik heltzen dio gerraren memoria lekuaren errepresentazio artistikoen analisiari. Espainiako Gerra Zibila eta frankismoa jasatea
|
emakume
gisa: Silencio roto (2001a) eta Si te dicen que caí (1989)?
|
|
|
Halaber, Okondo Aurrerak argitu du bere zinegotziak ez zuela asmorik iraintzeko koalizioko ordezkaria, are gutxiago
|
emakume
gisa. Aldiz, erreferentzia egin nahi zuen Itziar Caminok OHZren inguruan izandako jokaerari.
|
|
|
Nosotras, mujeres de Euskalduna dokumentalak, Euskalduna Ontzioletako Emakumeek (AME), ontziolen jarraipenaren alde, 1983 eta 1988 urteen artean Bilbon aurrera eraman zuten borrokaren oroimena berreraiki nahi du. Beste mota bateko oroimena, borroka galduaren zamatik haraindi, langileen borrokan parte hartze zuzena izatetik sortu ziren kontzientzia hartzea eta ahalduntzea, eta ia erabat gizonezkoek osatutako ingurune hartan, emazte eta ama baino gehiago emakume izatearen eta norberaren burua
|
emakume
gisa aldarrikatzearen zailtasuna erakusten dizkiguna.
|
|
2017
|
|
|
' Zertarako ikasi eta karrera bat egin, azkenean zaintzaile izango bagara?'" (Fatma Galia, Sahara). Kontrapuntua,
|
emakume
gisa jatorrizko herrialdean baino askeago izateko ere balio izan diola hainbati bidaiak: " Hemen aukera izan dut ez inoren ama, ez arreba, ez alaba izateko; nire buruarentzat baino ez naiz jaikitzen goizetan.
|
|
|
Sorginen jazarpenaren eta zientzia modernoaren sorreraren arteko loturaren froga bat metodo zientifiko berriaren aitatzat jotzen den Francis Baconen lanean aurkitu zuen Merchantek. Naturaren ikerketa zientifikoaz Baconek zuen ikuspegia torturapeko sorginen galdeketetan oinarrituta modelatu zen, eta, hala, konkistatu, aurkitu eta bortxatu beharreko
|
emakume
gisa islatzen zen natura (Merchant 1980: 168? 172).
|
|
|
Oporretako hilabetea igaro eta guk herritik alde egin edo irakaslea porturik desagertzean gauzak bere onena itzuliko zirela iruditzen zitzaidan, baina hilabetea ahitzen zihoan neurrian okerrera egin zuen egoerak. Irakaslea burua galtzen hasi zen eta bion arteko jolasa,
|
emakume
gisa neure ahalmenen berri ematen zidan sokatira hura, atsekabe bihurtzen hasi zen?, esan eta etenaldi bat egin zuen, bekaina bukatu eta ezpainarekin hasi aurretik arnasa hartu behar balu bezala. Burua pixka bat aldendu zuen eta margolariak margolanari bezala begiratu zion nire zauri josi berriari.
|
|
|
Pertsonaia herrikoiak dira, antiamak, hitzaren adiera erlijiosoan, epaitzen ez duten emakumeak, ulerberak, gizonen desirekin ados daudenak, madarikatuak eta askatuak. Gizonek emakume direla amets egiten dutenean, gogotsuago irudikatzen dute beren burua noranahi joateko aske diren puta eta
|
emakume
gisa, etxeko garbitasunaz arranguratzen diren ama familiakoak baino. Maiz, esaten digutenaren kontra kontrakoak izaten dira gauzak, horrexegatik errepikatzen dizkiguten hainbesteko temaz eta bortizkeriaz.
|
|
|
Eta, gero, bigarren zati batean, emakumeek beren erasotzaileei jasanarazten dizkieten mendeku ultraodoltsuak zehazten dira. Pertsonaia femeninoak eszenaratzean, gizonak oso bakanetan saiatzen dira emakume horiek
|
emakume
gisa dituzten bizipenak edo sentimenduak ulertzen. Beren gizonen sentiberatasuna emakumeen gorputzetan eszenaratzeko aprobetxatzen dute gehienetan.
|
|
|
Langabezian nengoenean ez nuen inolako lotsarik sentitzen baztertu bat izateagatik, sumindura besterik ez. Gauza bera gertatzen zait
|
emakume
gisa: ez dut lotsa izpirik ere sentitzen sekulako emakume puska ez naizelako.
|
|
|
Sexu ahularen kontua txantxa bat izan da beti. Nahi bezainbeste erdeinuz ikus dezakegu zelako eraginkortasun aztoragarriz mugitzen duten ipurdia emakume beltzek 50 Centeko bideoetan, errukigarriak iruditu ahal zaizkigu apaletsitako
|
emakume
gisa erabiltzen dituztelako: emakume esklaboen alabak dira, haien amek gizonek bezainbeste lan egiten zuten, gizonak bezainbeste jo zituzten zigorraz.
|
|
|
Orokorrean, emakumeak eta
|
emakume
gisa definitu diren gorputzak kutsadura kontzeptuarekin lotu izan dira modu desberdinetan historian zehar (Douglas, 2000). Hilekoa kultura askotan zikin eta kutsakor bezala ikusi izan da (Ortner, 1979) eta Mendebaldeko kultura mediko zientifikoan, gaixotasun gisa definitu da, kontrol eta debekuen iturri bihurtzeraino.
|
|
|
Non indartzen dira? Eta non eta nola ahaldundu gaitezke hiztun gisa,
|
emakume
gisa, langile gisa, migrante gisa. Borroka horien aliantza ez al dugu beharrezko?
|
|
2018
|
|
|
Emakumeek parte hartu zuten, baina bukatu zenean etxera itzuli ziren. Guk uste dugu zerbait egin behar dugula gure kabuz,
|
emakume
gisa, etxera ez itzultzeko behin iraultza egin eta gero.
|
|
|
Siriako etorkizun politikoa ez dago argi. Nik esaten dizut gu borrokatuko garela emakumeen legearen alde,
|
emakume
gisa, ez kurdu edo arabiar bezala. Emakume siriarrok borrokatu eta erresistitu beharra daukagu, dagozkigun eskubideak bermatzeko etorkizuneko Sirian.
|
|
|
Nire esperientzia borroka armatuan
|
emakume
gisa oso ona izan zen. Ez Brigadak hobeak zirelako, baizik eta bizia jokoan jartzera daraman egoera batean zaudenean rolek askoz eragin apalagoa daukate.
|
|
|
Ez dakit nola eragingo dion ekoizpen zientifikoari norekin oheratzen zaren. Bere garaian ere esaten zen emakumeek ez ziotela ekarpenik egingo ikerketaren edukiari
|
emakume
gisa! Bada, ez dakit, baina egia da garai modernoetan aniztasun sexuala garunean ikertzeko kezka izan duen lehenengo neurozientzialaria homosexuala izan dela.
|
|
|
Emakumeek gizonen aukera bera eduki behar lukete merkatuan sexu zerbitzuak erosteko. Baina prostituta
|
emakume
gisa irudikatu ohi da, eta, egiaz, gehienak emakumezkoak dira. Kontraktualistentzat, ordea, prostituzioaren alderdi huts hutsean kontingente bat da hori; haien ustez, prostituzio sanoa ezarriko balitz, estatusak (edo sexuaren arabera bi alde bereizteak, gizona erosle gisa eta emakumea zerbitzu saltzaile gisa) bide emango lioke kontratuari, bi norbanakoren arteko harreman bati.
|
|
|
naturala/ zibila, pribatua/ publikoa, emakumea/ norbanakoa (eta sexua/ generoa). Emakumeak gizarte zibilean genero bateko kide gisa sartzea, norbanako gisa, aldi berean da sexu bateko kide gisa sartzea ere,
|
emakume
gisa. Subrogazio kontratu berriak modurik latzenean islatzen du zenbateraino diren elkarren mendeko sexua eta norbanakoa/ generoa.
|
|
|
Erreparatzen zaie bai sufragioari eta bai berrikiago egin diren beste erreforma batzuei (besteak beste, emakumeei epaimahaietan parte hartzeko bidea zabaldu izanari, soldata berdintasunaren aldeko eta diskriminazioaren kontrako legeak onartu izanari, ezkontzaren eta bortxaketaren inguruko legeak erreformatu izanari eta prostituzioa despenalizatu izanari), eta kontsideratzen da emakumeei gizonak bezain herritar izaten uzteko egin direla horiek denak, bai eta gizonak bezala beren baitako jabetzaren jabe izan daitezen ere. Historian, ordea, ez da ohikoa izan pentsamolde hori; duela gutxi arte, feminista gehienek berdintasun zibila eskatzen zuten espero zutelako
|
emakume
gisa adierazpide berezi bat emango ziotela beren berdintasunezko posizio horri.
|
|
|
Egiazki, aintzat harturik patriarkatu modernoaren barruan mundu zibil maskulinoan egiten direla herritartasunaren alderditzat eta lantzat jotzen diren jarduera guztiak, feministek gauza bermaezin bat eskatzen dute emakumeen eginkizunak (pribatuak) berraztertzeko eskatzen dutenean. Nolanahi ere, lehengo feministak sexu ezberdintasuna adieraztearen problema politikoaren kontra borrokatzen ziren berdintasun juridikoa eta
|
emakume
gisa aitortuak izatea eskatzen zutenean, eta aldarrikatzen zutenean beren herritartasunaren parte zela eremu pribatuan emakume gisa egiten zuten hori. Ez ziren saiatu esanahi politikoa ukatzen emakumetasunari.
|
|
|
Egiazki, aintzat harturik patriarkatu modernoaren barruan mundu zibil maskulinoan egiten direla herritartasunaren alderditzat eta lantzat jotzen diren jarduera guztiak, feministek gauza bermaezin bat eskatzen dute emakumeen eginkizunak (pribatuak) berraztertzeko eskatzen dutenean. Nolanahi ere, lehengo feministak sexu ezberdintasuna adieraztearen problema politikoaren kontra borrokatzen ziren berdintasun juridikoa eta emakume gisa aitortuak izatea eskatzen zutenean, eta aldarrikatzen zutenean beren herritartasunaren parte zela eremu pribatuan
|
emakume
gisa egiten zuten hori. Ez ziren saiatu esanahi politikoa ukatzen emakumetasunari.
|
|
|
Eremu pribatu hori, aldi berean, bada eta ez da gizarte zibilaren parte, eta, beraz, emakumeak, aldi berean, badira eta ez dira ordena zibilaren parte. Izan ere, emakumeak ez dira norbanako gisa sartzen gizarte zibilean, baizik eta
|
emakume
gisa, eta horrek, jatorrizko kontratuaren istorioan, esan nahi du mendeko natural gisa sartzen direla (esklaboak jabetza dira). Jatorrizko kontratuari eusteko, eta gizonek beren eskubide patriarkala onartua izan dezaten, guztiz nahitaezkoa da segurtatzea emakumeak mendeko izango direla gizarte zibilean.
|
|
|
Kontratu sexualaren istorioan, kontatzen da kontratuaren bidez sortu zela eskubide patriarkala, eta hari esker irauten duela, gainera. Ezkontza sexu erabilerarako kontratu huts bat bihurtuko balitz (edo, zehatzago, sexu harremanak prostituzio unibertsal bihurtuko balira), hori porrot politiko bat litzateke emakumeentzat
|
emakume
gisa. Kontratuak eta norbanakoak eragin bete betean funtzionatzen badute askatasun zibilaren aldarrian babestuta, emakumeek ez dute beste aukerarik izango gizonen erreplika bihurtzea baino (edo bihurtzen saiatzea baino).
|
|
|
batetik, Zuzenbide Erkideko Estalduraren Doktrina izeneko ezkontza legean, ezarrita zegoen emaztea senarraren jabetza zela; bestetik, gizonek oraindik ere ekinean dihardute gizonezkoen sexu eskubidearen legea betearaz dadin; eta, horrez gainera, gizonek gaur egun ere exijitzen dute emakumeen gorputzak publikoki eskuragarri edukitzea, hala hezur mamiz nola errepresentazio gisa. Horrenbestez, emakumeek beren baitako jabetza dutela onartzea, dirudienez, kolpe erabakigarria da patriarkatuaren kontra, baina, historian (nahiz eta mugimendu feministak norberaren baitako jabetzaren hizkeran erraz formula zitezkeen auzien inguruan egin dituen kanpainak), arrazoibide feminista nagusia izan da emakumeek askatasun zibila behar zutela
|
emakume
gisa, ez gizonen isla hits gisa. Argudio horren oinarrian, beraz, inplizituki errefusatu zuten norbanakoa jabe gizonezko gisa agertzen zuen eraikuntza patriarkal hura.
|
|
|
Problema hauxe da: kontratua hain erakargarria den garai honetan, patriarkatuak behin eta berriz azpimarratzen du sexu ezberdintasuna politikoki garrantzitsua dela, eta hortik oso erraz segitzen da emakumeak
|
emakume
gisa nabarmentzen dituzten arrazoibideek indartu egiten dutela beti naturara jotzeko joera patriarkal hori. Hala, badirudi erantzun feminista egokia zera dela:
|
|
|
Emakumeak ez dira, nolabait esatearren, langile gisa sartu enplegu kapitalistaren egitura patriarkalean:
|
emakume
gisa sartu dira. Eta nola izango da bestela, aintzat harturik emakumeak ez direla gizonak eta ezin direla gizonak izan?
|
|
|
–Uztazu, laztana. Haiei esker berresten gara
|
emakume
gisa!
|
|
|
–Eztabaida gogorrak izan genituen, konpainia bat sortzea amore ematea baitzen:
|
emakume
gisa, eskubidea dugu dagokigun konpainian parte hartzeko. Baina ohartu ginen ez genuela hain erraz lortuko.
|
|
|
–Orduan planteatu genuen zergatik ezin genuen alardean parte hartu besteek bezala. Bagenekien atera izan zirela emakumeak soldadu, bakanki, mozorrotuta edo, baina ez
|
emakume
gisa. Iruditu zitzaigun polita izan zitekeela aztertzea?.
|
|
|
Tratamendu horiez baliatu ahal izateko(% 60 deskontuak,% 40 edo% 20), zenbait baldintza erakutsi behar dira, dokumentazio ofizialarekin. % 60ko etekinaren kasuan, 12.050 euro gordin baino gutxiagoko soldata izan behar da, INEmen bi urte baino gehiago jarraian inskribatua, edo 16.870 euro gordin urtean, gehiago tratatutako
|
emakume
gisa aitortuta egotea, urritasuna duen pertsona izatea, familia ugaria izatea, guraso bakarreko edo mendeko kideak izatea. 10 Hortz tratamenduak epeka ordaintzea Hainbat ondasun eta zerbitzu epeka eskuratzeak dentistaren faktura ordaintzen lagun dezake.
|
|
|
Zikiratzailea zara
|
emakume
gisa.
|
|
2019
|
|
|
Bakardadea ere bada sorginaren estereotipoa: bakarrik bizi zen
|
emakume
gisa irudikatzen da. Sorgintzat jotako emakume asko eta asko alargunak ziren.
|
|
|
Uxue Alberdik sinatu du lana, baina lan kolektiboa da hein batean, hamabost emakume bertsolariren testigantzak bildu baititu; tartean, zeurea.
|
Emakume
gisa irakurria izateak plazetan nola eragin dizuen eta nolako zapalkuntzak bizi izan dituzuen kontatu duzue. Ez da irakurraldi samurra.
|
|
|
Haien esanean, Nazioarteko Komite Olinpikoak emakume izan eta
|
emakume
gisa bizi diren kirolari horiek diskriminatzen ditu. Hortaz, politika aldatzea eskatu diote, eta emakumezko guztiak onartzea.
|
|
|
normatibitate bat sortzen dute. Biktimaren hitza publikoki auzitan jarriz, haren jardunari buruzko balorazioak argitaratuz,
|
emakume
gisa egin litekeenari eta egin ezin litekeenari buruzko narratiba oso bat eratzen dute komunikabideek.
|
|
|
Amatasunak eman diezaioke, haurraren bitartez, zakilaren baliokide bat. Baina, horretarako, aldez aurretik bere burua
|
emakume
gisa onartu behar du osoki, eta, beraz, gutxiago izatera etsi. Emakumea zatiturik dago bere buruaren kontra, gizona baino askoz sakonkiago.
|
|
|
emakume dira, gizaki guztien artetik, era arbitrarioan, emakume? hitzaz izendatu diren horiexek bakarrik; bereziki, emakume estatubatuar askok pentsatzen dute emakumeak,
|
emakume
gisa, ez duela lekurik izango aurrerantzean; hala, atzeraturik dabilen baten batek oraindik uste badu emakumea dela, adiskideek aholku emango diote psikoanalisia egiteko, obsesio hori bazter dezan. Modern Woman:
|
|
|
Nolanahi ere, oso maskulinoa den lesbianak jarrera anbibalentea izango du emakumeei dagokienez: mespretxua die, baina gutxiagotasun konplexua du haien ondoan,
|
emakume
gisa eta gizon gisa; beldur da ez ote duten pentsatuko porrot eginiko emakume bat dela, bukatu gabeko gizon bat, eta horrek nagusitasun harroputz batez jokarazten dio, edo oldarkortasun sadiko bat erakutsarazten emakumeen aurrean, Stekelek aipaturiko trabestituak bezala. Dena dela, bakanak dira halakoak.
|
|
|
Konformismoa otzantasunetik datorkio, herabetasunetik, baina amore emate hori aise bihurtuko da matxinada, nahikoa iruditzen ez bazaizkio gizarteak trukean eskainitako ordainak. Horixe gertatuko zaio
|
emakume
gisa zantarra sentitzen den neska nerabeari: batez ere halaxe hartzen dute ezaugarri anatomikoek beren garrantzia; itsusia, gaizki egina baldin bada, edo halakoa delakoan baldin badago, emakumeak uko egiten dio destino femeninoari, uste baitu ez duela dohainik destino hori mamitzeko; dena dela, okerra litzateke esatea feminitate falta konpentsatzeko hartzen dela gizontasunezko jarrera:
|
|
|
Lotharrengan, berriz, dena zait erakargarria. Baina iruditzen zait puta bihurtzen naizela gozatzeko, goi gizarteko
|
emakume
gisa plazera ukatzen zaidanez gero?. Uko egiten dio Paulekin ezkontzeari, baina harekin oheratzen segitzen du; halakoetan,, bestelako izaki bat bihurtzen da, eta hitz gordinak irteten zaizkio ahotik, inoiz ere ahoskatzen ausartuko ez litzatekeen hitzak?.
|
|
|
Jakina, mutil nerabeak ere amets egiten du emakumearekin, eta hura desiratzen du, baina sekula ez zaio bihurtuko bere bizitzaren osagai bat baino: emakumea ez da mutilaren destinoaren funtsa; neskatoak, berriz, haurtzaroaren ondoren, betetasuna eta ihesbidea espero du gizasemearengandik, bai
|
emakume
gisa bere burua mamitu nahi badu, eta bai bere feminitatearen mugak gainditu nahi baditu; gizonak Pertseoren, San Jurgiren begitarte zoragarria du; askatzailea da, aberatsa eta boteretsua ere bai; zorionaren giltza du, eta Printze Urdina da. Neskak susmatzen du biziaren emari oparoak eramana sentituko dela gizonaren laztanei esker, amaren magalean atseden hartzen zuenean bezala; gizonaren autoritate eztiari otzana izanik, aitaren besoen arteko segurtasun berbera aurkituko du:
|
|
|
Neskak interes bizi bizia du parean duen eta subirano baten gisan erreinatzen dueneko munduaren aldera, baina badu gizonaren inguruko jakin mina eta desira sentsual erromantikoa ere. Vincak harramazkak egiten ditu sasi artean, izkirak harrapatzen ibiltzen da, zuhaitzetara igotzen, eta, hala ere, dar dar egiten du bere kide Philek eskua ukitzen dionean; halaxe ezagutzen du gorputza haragi bihurtzen deneko durduza, hau da, emakumea
|
emakume
gisa agerrarazten duen lehen errebelazioa; durduzaturik, polita izan nahia pizten zaio: tarteka, orraztu egiten da, makillatu, organdi finez jantzi, atsegin hartu pinpirin eta seduzitzaile izanez; baina besterentzat ez ezik bere buruarentzat ere existitu nahi duenez, soineko zahar zarpailak janzten ditu beste batzuetan, galtza desegokiak; haren parte batek gaitzetsi egiten du pinpirinkeria, eta amore ematetzat hartu:
|
|
|
esperientzia bitxia da, bere burua Norbera gisa ikusten duenarentzat, ohartzea bestetasun dela. Horixe gertatzen zaio neskatoari bere burua
|
emakume
gisa atzematen duenean, mundua zer den ikasten ari delarik. Gizonen unibertsoak alde guztietatik giltzapetu, mugatu eta menderatzen du emakumeari dagokion esparrua:
|
|
|
sortu zuen Londresen; alderdi laboristari loturik, talde berriak jardunbide deliberatuki militante bati ekin zion. Historian lehenbiziko aldiz, emakumeek ahalegin bat egin zuten
|
emakume
gisa: horrek interes berezia ematen dio Ingalaterrako eta Ameriketako Estatu Batuetako sufragisten abenturari.
|
|
|
Batzuetan, oso sufrimendu latza dakarkio horrek.
|
Emakume
gisa egin gabea da, eta gizon gisa, inpotentea; haren ezinegona psikosi bihurtzen da batzuetan. Emakume gaixo batek honela esaten zion Dalbiezi:
|
|
|
Arrazoi askok zuritzen diote herabetasuna. Gustagarria izatea du kezkarik behinena; eta, askotan, beldur da ez ote den desatsegina gertatuko
|
emakume
gisa, idazten ibiltze hutsagatik: –mari maisu?
|
|
|
aurreratzen den baino denbora eta indar gehiago gastatzen da. Talkarik nahi ez duen emakumeak, gizartean balioa galdu nahi ez duenak
|
emakume
gisa bizi behar du emakume kondizioa: askotan eta askotan, arrakasta profesionalak berak ere hala eskatzen dio.
|
|
|
Gizonek ezker eskuin aldarrikatu dute maitasuna dela emakumearentzat bere burua mamitzeko modu gorena. ?
|
Emakume
gisa maite duen emakumea askoz ere emakumeagoa da?, dio Nietzschek. Eta Balzacek:
|
|
|
Tradizio femeninoari otzan, argizaria emango dio lurreko zurari, eta janaria prestatuko, bere kide gizonezkoa bezala jatetxe batera joan ordez. Aldi berean gizon gisa eta
|
emakume
gisa bizi nahi du: hala, pilatuz doazkio zereginak eta nekeak.
|
|
|
arrakasta profesionala lagungarria zaie, gizonei bezala? beren balorazio sexualean; gizaki gisa mamitzean,
|
emakume
gisa mamitzen dute beren burua: ez dabiltza asmo kontrajarri batzuen artean erdibiturik; aitzitik, beren nartzisismoa justifikatzeko modua ematen die lanbideak; zeregin profesionalen parte dira janzkera, apainketa, xarma; bere itxuraz maitemindurik dagoen emakumeari gozatu handia ematen dio zerbait egiteak, hain zuzen, bera zer den erakutsi hutsez; eta, aldi berean, erakustaldi horrek ezinbestekoak ditu artifizioa eta lanketa, ekinaren ordezko gisa agertuko bada, Georgette Leblancen hitzez esateko.
|
|
|
–Askatu egin zaitut, ene laztana. Mundura atera zaitezke orain, beste guztiak bezalakoa izan,
|
emakume
gisa dagokizun tokia bete, eta inork ez dizu kalterik egingo, inork ez zaitu jazarriko. Zure lagunen berdina zara orain.
|
|
|
• [Mary] Bearden hitzetan," tradizionalki maskulinotzat jotako territorioetan sartuz gero, ez du axola
|
emakume
gisa hartzen duzun jarrera zein den", automatikoki aktibatuko dira mugatze mekanismoak. Hori dela eta dabiltza emakume publiko asko emakume hitza" mandeulia bailitzan" uxatu nahian, ez ditzaten saldo subordinatura murriztu, Woolf amorratu bainoago nahi luketelako izan Shakespeare puru.
|
|
|
Ahots autorizatuaz eta haren eraikuntzaz pentsatzea ezinbestekoa iruditzen zait bertsolaritzaz pentsatzerakoan. Bearden hitzetan, “tradizionalki maskulinotzat jotako territorioetan sartuz gero, ez du axola
|
emakume
gisa hartzen duzun jarrera zein den”, automatikoki aktibatuko dira mugatze mekanismoak. Testigantza bilketa hau horrexen erakusle da.
|
|
|
Emakume bertsolariotako asko saiatu dira
|
emakume
gisa irakurriak ez izaten: gorputza neurtzeko, estaltzeko, neutralizatzeko eta kontrolpean edukitzeko ahalegin automatizatuak horren adierazgarri.
|
|
|
Nik badakit emakume izateak badakartzala ondorio batzuk, gizona izateak bezala, baina nik ez dut inoiz hala planteatu izan; orduan, neure burua ere ez dakit zenbateraino sailkatzen dudan binarioki. Ezin dut nire burua
|
emakume
gisa irakurri. Ez dut neure burua mutiltzat ere.
|
|
2020
|
|
|
Unibertsitate publikoan lan egiten duen hegoaldeko emakumea da: " Afiliazio politikorik eta aitorpen konfesionalik ez duen
|
emakume
gisa, ustelkeriak egunero zapaltzen nauela sentitzen dut. Eguneroko bizitzako gauza guztien gaineko munstro ahalguztiduna da ustelkeria, kutsatutako airea arnastera behartzen gaitu, minbizia eragiten duen janaria jatera, trafiko istripuen tasarik altuenetakoa duen herrialdean gidatzera edo ustelak diren lankideekin lan egitera.
|
|
|
Buruz buru Pierre' kin egotea atsekabe zitzaion. Gizon asko bere inguruan begira ikusi ondoren, ba zekien Pierre' ri atsegin zitzaiola; eta
|
emakume
gisa atsegin zitzaiola bestalde. Aterako bidean gogoeta anitz etorri zitzaion burura, eta hau batez ere:
|
|
|
ez hartzeko, hau da,, emakume? izateak esan nahi du zuri dagozkizun lan eta jarduera batzuk daudela (soldata eta oro har kapital ekonomiko eta kultural bat dagokigula) eta zuri,
|
emakume
gisa, ez dagozkizun beste lan batzuk daudela, hala nola, ingeniariak, arkitektoak, zuzendariak edo enplegatzaileak, produktoreak edo gerenteak izatea. Hori sozializazio prozesu patriarkal baten bidez egiten da, erakunde publikoek eta pribatuek (hala nola, familiak) bermatzen duten sozializazio patriarkala:
|
|
|
Ez dio «oinarri transzendental pisutsurik» antzematen erakusketari, eta helburua, hain justu, hori zela dio; sasoi bertsuan beste proiektu batekin aritu baitzen, Hysteron ekin, eta hura bai izan baitzen sakoneko prozesu bat. «Ni
|
emakume
gisa, ni besteekiko... kokatze lan bat izan zen. Paraleloan, eskertu egin nuen honen arintasuna, kanpo begirada.
|
|
|
erakusketa uztailean egin duzue. Zer da horretan bildu nahi izan duzuena. Herri mailan
|
emakume
gisa zer ulertzen den ikusi nahi dugu, herritarren ikuspuntua bildu eta bertatik lanean jarraitzeko.
|
|
|
galderaren bidez hausnarketara joko du eta galdera hori erantzuteko egon daitezkeen ekarpenak ikusi ahal izanen ditu. Zenbait genero, adin eta eremutako jendeak parte hartzeko aukera duenez,
|
emakume
gisa ulertzen dugunarekiko ikuspuntuak bildu dira bertan, adierazpen modu anitzetan. Bakoitzak istorio edo esanahi anitzak izan ditzakeela ikusi ahal izan dugu.
|
|
|
Izeba Elisabete kolegioko irakaslea zen eta ikasleek Dragoi izena ezarri zioten.
|
Emakume
gisa nolako indarrak erabili irakatsi zidan eta Armindarekin ikasle bainenbilen, hark aholkatuta karate eskola batean matrikulatu ninduen.
|
|
|
Badirudi Penelope klasikotik modernorako bidea egiten duela Martiñak, bere bizitzaren amaieran zama batzuetatik askatu eta bere borondatea betetzen duela, heriotzarako bidaia hasiaz. Gizonezkoen munduaren arabera bizi izan den Martiñak
|
emakume
gisa jasandako indarkeriarekin amaitzeko modutzat planteatzen da heriotza. Zentzu horretan, gainera, Martiñaren hiltzeko uneak, itsasoari begira egoteak eta ondoren urpean galtzeak, Virginia Woolf idazlearen heriotza moduari egiten dio keinu.
|
|
|
Ikasi dut nolakoa den mundu honetan
|
emakume
gisa bakarrik bizitzea.
|
|
2021
|
|
|
Street artist gisa eta
|
emakume
gisa, emakume ez konbentzionalak irudikatu nahi ditut, beraien burua identifikatzeko espazioak aurki ditzaten. Horren adibide da Bilbiko Plazan margotu nuen Espainiako Gerra Zibileko murala; auzokideen eskari bat izan zen eraikina eraberritu zenean, aurreko murala ezabatzen zelako.
|
|
|
Uztailetik, Argentinako nortasun agirietan' X' izendapena ageri da, gizon eta
|
emakume
gisa identifikatzen ez diren guztientzat. Urrats hori egin duen Latinoamerikako lehen herrialdea da Argentina.
|
|
|
Uztailaren 21ean, maskulino femenino binomiotik kanpoko identitateak errekonozitzen dituen Latinoamerikako lehen herrialdea bihurtu zen Argentina: X izendapena erantsi zuen nortasun agirian, gizon edo
|
emakume
gisa identifikatzen ez diren guztientzako aukera gisa. Genero Identitatearen Legearen (2012) harira hartu zen erabakia, eta Gobernu Etxean egindako ekitaldi batean iragarri zuten.
|
|
|
Gerora, Albertine estrategia deitu izan diote horri: Marcelen maitalea da Albertine, eta
|
emakume
gisa irudikatzen du autoreak, baina protagonistaren sexu orientazioa agerian ez uzteko eginiko tranpa litzateke, hainbat adituk azaldu dutenez.
|
|
|
Eskuineko indarrek, ordea, UDCren kanpaina babestu zuten. «Emakumeek ezin dute onartu arnastea eta pertsona eta
|
emakume
gisa agertzea galarazten dien tela bat izatea aurpegi gainean», adierazi zuen Alderdi Liberal Erradikaleko Jaqueline de Quattro parlamentariak, emaitzen berri izan ostean.
|
|
|
Hark esaten zidan sindikalista nintzela, baina nik, ezetz, nekazaria nintzela; hala ere, batzuetan era horretako bultzadak behar dira aurrera egiteko. Horrelako urratsekin, gainera,
|
emakume
gisa badago aukera beste andre batzuei ere bideak irekitzeko, eta animatu egin ginen.
|
|
|
Bertsolaritzaren komunitate funtzioak aztertu dituzte Ane Bengoetxeak (Aulesti, Bizkaia,, 1996), Leire Amenabarrek (Larrabetzu, Bizkaia, 1997), Ines Huartek (Hiriberri, Nafarroa, 1997), Miren Aiertzak (Azpeitia, Gipuzkoa, 1996) eta Ana Villanuevak (Iruñea, 1995) —azken hori falta zen elkarrizketan—, «bertsolaritzan aktiboak diren belaunaldi ezberdinetako
|
emakume
gisa sozializatutako agenteen bizipenetatik». Argi utzi dute, hasteko, osatu dutena ez dela «emakumeen inguruko lan bat, baizik eta bertsolaritzaren ingurukoa, orokorra, emakumeen ahotsekin egindakoa».
|
|
|
Espainiako parlamentuan irtengo den trans legearen harira dator hitzaldia. Legeak polemika sortu du, feminismoko sektore batzuek zalantzan jarri dutelako; emakume transak
|
emakume
gisa onartzeak andreak ezabatzea omen dakar. Ni ez nago oso ados planteamendu horrekin; uste dut emakume kontzeptua oso zabala eta askotarikoa dela, eta badakigu zaila dela termino biologiko batzuetara soilik mugatzea.
|
|
|
Badaude ñabardurak, halere, antolatzaileek azaldu dutenez. Esaterako, proportzioan,
|
emakume
gisa identifikatzen diren profesional gehiago daude hautatutako filmetan ikusitakoetan baino. Horrez gain, aurreko urteekin alderatuta, andreen presentzia nabarmenagoa izan da lehiaketa ofizialeko zuzendarien artean; epaimahaikide gehienak ere emakumezkoak izan dira aurten, eta, bigarren urtez jarraian, emakume gehiago saritu dira.
|
|
|
Nafarroako errealitatea kontuan hartuta, are gutxiago. Ikusi genuen bide bat egin behar genuela, nafar gisa eta
|
emakume
gisa. Elkar hartuta beti errazagoa da bidea egitea, gauzak konpartitzea, eta proiektu berriak sortzea.
|