|
2001
|
|
|
. Oraindik ezker asko dago langilerian eta mugitu egiten da, ez da kasualitatea gutun sozialarekin gertatu dena, nahiz eta emaitzak azkenean badakigun zoritxarrez nolakoak izan diren. Hor badago ezkerra, badago ekologi munduan dabilen jendea eta
|
emakumeen
mugimenduan eta batez ere Hirugarren Munduarekiko elkartasunean. Milaka eta milaka pertsona daude beren erakundetan antolatuta, lan egiten dutenak.
|
|
2003
|
|
|
Autonomiaren bilaketa antzinako Grezian ditu sustraiak, eta eklipse luze batiragan ostean, sasoi modernoetan berpiztu zen XI. gizalditik aurrera: Mendebaldeko Europan komuna independienteak ezartzearen aldeko mugimendu iraultzaileeta demokratikoan, geroago Amerikako eta Frantziako Iraultzan, XIX. eta XX. gizaldietan egin ziren iraultzetan eta langileen zein
|
emakumeen
mugimenduan, gazteen eta ikasleen mugimenduan zein gutxiengo kulturalen eta nazionalen mugimenduan ere bai. Bigarren imaginarioan, imaginario kapitalistan, signifikazio zentralak ez dira autonomia, askatasuna edo justizia, baizik eta arrazionaltasun motabaten mugarik gabeko hedapena.
|
|
|
mankomunitatearen proposamen bateratu batlortu nahi dugu. Adibidez, Via Campesinak elikadura subiranotasunaren kontzeptukonkretu bat plazaratu du neoliberalismoaren aurrean; gauza bera egin dute bestemugimendu batzuek ere; adibidez,
|
emakumeen
mugimendua munduan zehar indarra hartzen ari den mugimendua da eta ez dauka estruktura burokratikorik, estruktura horizontal batean oinarritzen baita. Izatez mugimendu lokalak dira eta gaiakere oso lokalak dira, baina borroka global batean azaltzen dira; hori mugimenduinternazionalista da, eta horizontalki antolatzen da, prekarietate handi batekin.
|
|
2005
|
|
|
Ez da egia. Feminismoa
|
emakumeen aldeko
mugimendu teoriko, kritiko, multidiziplinarra da. Baina kontuan hartu feminismoa patriarkatuaren aurka zuzen jotzen duen mugimendua dela, eta patriarkatuari gure lana desitxuratzea komeni zaio.
|
|
|
Atxiloketak, galdeketak eta tratu txarrak egon ziren. Tentsio horiek emakume gehiagok kontzientzia hartzea eta
|
emakumearen inguruko
mugimendu demokratiko bat sortzeko nahia zabaltzea eragin zuten. 1965 urtea oso garrantzitsua izan zen emakumearen borroka klandestinoaren testuinguruan.
|
|
|
–Movimiento Democrático de Mujeres? (MDM) jaio zen eta horrela, borroka tresna eta errebindikazio propioak zituen lehen
|
emakumeen
mugimendu autonomoa garatzen saiatu ziren. Zenbait emakume komunisten ekimenez sortu zen Madrilen, baina ideologia ezberdineko emakumeetara zabaltzeko nahiarekin.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde esango nuke gizonezkoentzat eta emakume batzuentzat garela beldurgarriak. Feminismoa
|
emakumeen aldeko
mugimendua dela esan izan da. Eta horrela ez dago ondo definituta, emakume guztiak ez garelako berdinak eta zaila izango litzatekeelako emakumeen aldeko mugimendu bat egitea munduan.
|
|
|
Feminismoa emakumeen aldeko mugimendua dela esan izan da. Eta horrela ez dago ondo definituta, emakume guztiak ez garelako berdinak eta zaila izango litzatekeelako
|
emakumeen aldeko
mugimendu bat egitea munduan. Feminismoa berdintasunaren aldeko mugimendua da eta badaude gizartean berdintasunaren kontra dauden emakumeak.
|
|
|
Ahotsak taldea gauza da bere proposamena Bartzelonan, Madrilen, Bruselan edo Donostiako Zinemaldian aurkezteko, baina ez, ostera, euskal erakundeetan. Hitz egiten dute
|
emakumeen
mugimendu minoritario aldarrikatzailea bailitzan, eta inor ez da nonbait jabetzen emakume guztiek nahi izango balute Eusko Legebiltzarrean onartuko litzatekeela... emakumeak nagusi direlako bertan.
|
|
|
Orain, berriz, aukeratu beharreko programa eztabaidatu egiten da (dena den, bada beti teleagintea kontrolatzea hautatzen duena, besteak ezertaz konbentzitu barik). Jokaleku aldaketa hau, gizartea eraldatzen ari diren subjektu sozialen ekintzarekin lotuta dago; hortxe, esate baterako,
|
emakumeen
mugimenduak (Flecha, Gómez eta Puigvet, 2001: 129).
|
|
|
Horregatik, beren ustez, irtenbideak ezin dira ikuspegi neutraletik generora etorri, gaur egun egiten ari den bezala. Ingurunea eta haren eskubideak defendatzeko
|
emakumeen
mugimenduak gero eta garrantzitsuagoak eta askotarikoak dira. Andaluziako Los Verdes alderdiko Francisco Garridok zenbait adibide eman ditu, horiek bultzatu dituzten faktoreen arabera:
|
|
|
Generoa eta trantsiziozko justizia.
|
Emakumeen
mugimenduak zigorgabetasunaren aurka. / Mendia Azkue, Irantzu; Guzman Orellana, Gloria; Ziron Landaluze, Iker*.
|
|
2008
|
|
|
eta beste partean malda gora, beldurrak defentsa mekanismo psikologikoei eragitea da beldurraren maldak berdintzeko modu bakarra?; Nazariok, ondorioz, deseroso behar zuen egoera hartan, ardoak eragiten ziòn adorea deserosotasunaren leungarri bazuen ere. Haiek, baina, txikikeriak ziren, munta eskaseko gorabeherak, berandu gabe gertatu behar zuenarekin konparatuta, bi gizon eta bi
|
emakumeen
mugimenduek mugatutako eremuan sartu ez zen, bada, Regina, tupustean! Eta, burua horizontalki jiratzen zuela, baita begirada gizon bat zegoèn tokitik bestea zegoèn tokiraino eramaten ere, honela mintzatu zen:
|
|
|
Halere, autore horren ustez, ezinezkoa izango zen gisa horretako mugimendurik sortzea aldez aurretik izandako mugimenduen esperientzia eta baliabideen metaketarik gabe, eta mugimendu bakezalea sortu baino lehenagoko beste talde batzuen agerpenik gabe; esaterako, ikasleen mugimendua, mugimendu ekologista, eta
|
emakumeen
mugimendua (beste atal batean aztertuko dugu bakezaletasunak horiekin izan duen lotura). Gainera, mugimenduak beste faktore bat izan zuen alde; izan ere, gobernu kontserbadoreei oposizio bateratu bat egiteko gune gisa eratu baitzen herrialdez herrialde.
|
|
|
Bestalde,
|
emakumeen
mugimenduaren aldetik, emakume migratuak deitzen dituzte eta haien partaidetza emakume gisa dituzten elementu komunetatik abiatuta sustatzen dute. Emakumeok elkar ezagutzeak ahalbidetuko du gure arteko gauza komunak azaltzea, ahalegin dialektikoa eta errealitate desberdinen arteko zubiak eraikiz.
|
|
|
plazerari lotutako indarra, batetik –emakume gaztearen esku leuna berean sentitzea plazer iturri behar baitzitzaion Nazariori–, eta beldurrari lotutako indarra, bestetik, hain zen hurbila eta gertaerraza besteen begietarako irrigarri gelditzeko posibilitatea, segundo gutxiren buruan gauzatu eta mami zitekeena, baldin eta emakumeak bere helburua lortzen bazuen, Nazario dantzalekura atereaz; irri hura, beraz, parte batean zen malda behera –gorputzaren atsegina beti da malda behera– eta beste partean malda gora –beldurrak defentsa mekanismo psikologikoei eragitea da beldurraren maldak berdintzeko modu bakarra–; Nazariok, ondorioz, deseroso behar zuen egoera hartan, ardoak eragiten ziòn adorea deserosotasunaren leungarri bazuen ere. Haiek, baina, txikikeriak ziren, munta eskaseko gorabeherak, berandu gabe gertatu behar zuenarekin konparatuta, bi gizon eta bi
|
emakumeen
mugimenduek mugatutako eremuan sartu ez zen, bada, Regina, tupustean! Eta, burua horizontalki jiratzen zuela, baita begirada gizon bat zegoèn tokitik bestea zegoèn tokiraino eramaten ere, honela mintzatu zen:
|
|
2009
|
|
|
Zilegi ote da, baina, moral publikoaren gainean horrela tu egitea? Edo
|
emakumeen aldeko
mugimenduen ekintza publizitario baten lekukoak izan ote gara. Zer egiten du Poliziak??.
|
|
|
Teherango gobernuari, matxista? iritzi dio
|
emakumeen aldeko
mugimenduko buruzagiak defendatzen ari den abokatuak; gizarteak hobera egiten ari bada ere, legeak bere horretan daudela salatu du.
|
|
|
Txikia da, berrogeitaka urtekoa, eta rusari zuri bat darama buruan. Batez ere Irango
|
emakumeen aldeko
mugimenduko buruzagiak defendatzen ditu, baina ez dio uko egiten epaileen aurrean jartzeari kazetariak edo bestelako akusatu politikoak defendatzeko. Human Rights International saria jaso berri du.
|
|
|
Reggio Emilia Italia iparraldeko hiria da. Komunismoak eta herri mugimenduak indar handia eduki duten hiria eta
|
emakume
mugimenduak bultzatutako esperientziak ugari izan diren hiria da. Horien artean haur eskolen sorrera kokatzen da.
|
|
|
Reggio EmiliaReggio Emiliako Udala 1963an hasi zen 3 eta 6 urteko haurrentzako lehen eskolak sortzen. Aurreko esperientziaren jarraipena izan ziren, bai
|
emakume
mugimenduek aurrera eramandakoa, edo baita gerra aurretik sortutako eta herrialdean zehar asko hedatutako esperientziena. Loris Malaguzzi da Reggioko hezkuntza proiektua abiarazi eta bultzatu zuena.
|
|
|
Bai; gainera, uste dut ondo aritu garela lanean elkarrekin familia,
|
emakumeen
mugimendua eta Udala. Batera aritu gara lanean, eta oso inportantea izan da familiaren jarrera:
|
|
|
Zilegi ote da, baina, moral publikoaren gainean horrela tu egitea? Edo
|
emakumeen aldeko
mugimenduen ekintza publizitario baten lekukoak izan ote gara. Zer egiten du Poliziak? ’ Bada, hemen ere, Espainian gauza bera, Epaileek eta Poliziak zigor eredugarriak jarri bailituzkete, horrelako zentzugabekeriei amaiera emateko!
|
|
2010
|
|
|
Baiezko mutu bat egin du ostera ere Julenek. Gero,
|
emakumearen
mugimenduei erreparatu die kafe kenyar hori prestatzen duen bitartean. Esku motxa nola darabilen, nolako arintasun eta naturaltasunez.
|
|
2011
|
|
|
Horrela, Markinako eta Xemeingo emakume tradizionalistak Margaritak izeneko taldean antolatzen ziren; eta emakume abertzaleak Emakume Abertzale Batzan. Bereziki Emakume Abertzale Batzak garrantzi handia izan zuen emakumeen kontzientziak astintzen,
|
emakumeak
mugimendu politiko eta kulturaletara bideratzen, eta emakumeei ulertarazten mundua ez zegoela etxe edo eliza barruan.
|
|
|
Ikusiz atsegin handiz
|
emakumearen aldeko
mugimenduek bultzaturiko lana, emakumearen aurkako indarkeriaren arazoak dituen izaera, larritasuna eta handitasuna arreta gehiagorekin begira daitezen,
|
|
|
o) Mundu guztian zehar,
|
emakumearen aldeko
mugimenduak eta gobernuz kanpoko erakundeek egiten duten lana, emakumearen aurkako indarkeriaren arazoaren inguruan kontzientzia sortzen eta arazo hori arintzeko burutzen duten zeregin garrantzitsua aitortzea,
|
|
|
p)
|
Emakumearen aldeko
mugimenduaren eta gobernuz kanpoko erakundeen zeregina erraztu eta sustatu, eta udalerri mailan, nazio mailan eta erregio mailan horiekin lankidetzan aritzea;
|
|
2012
|
|
|
Guk geuk Marxismoa eta nazional arazoa Euskal Herrian idatzi genuenean, arazo horri erantzun nahi izan genion, euskal nazio borroka eta klase borroka uztartu nahirik, bietarik bat bestearen menpe jarri gabe. Simone de Beauvoir-ek, bere Le deuxième sexe liburuan, klase borrokaren dinamika sendoa zen herrietako
|
emakume
mugimenduentzat autonomia eskatzen zuen. Horrekintze adierazten zuen emakume askatasunen aldeko borroka inolaz ere ez zela klase borrokan menperatuen garaipena helduko denerako utzi behar.
|
|
2013
|
|
|
Latinoak asko ziren han ordurako.
|
Emakume
mugimenduak indarra zuen, klase ertaineko emakumeak, esan nahi dut. Behe mailakoak lanaren estutasuna bizi zuen, ez zuen burua beste ezertan pentsatzeko.
|
|
|
Boliviako eta Boliviako landa komunitateetan eta indigenetan, 200 ama baino gehiagok hartu dute parte ekimen horietan, baita Maliko hainbat komunitatetan ere. Emakumeak espazio publikoetan Indiako
|
emakumeen
mugimenduak Konstituzioan eta sufragio unibertsalean eskubide berdintasuna ekarri du. Hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran eta laurogeiko hamarkadaren hasieran sortu zen, eta kritikoa da patriarkatuarekin eta industrializazioan oinarritutako garapen ereduarekin.
|
|
2014
|
|
|
Hondo iluna zuen, beltza ia ia.
|
Emakumearen
mugimendua sotila zen, eta zuziaren efektua, aurpegian, parte txarrekoa.
|
|
|
Gehienetan, emakumearen presentzia osourria izan da eta, betiere, bigarren plano batean agertu ohi da. Azken urte hauetan, hainbat egoera direla medio,
|
emakumeen
mugimenduak, kontsumoaren aurkakojoerak, globalizazioaren kontrakoak. aurreko azken urtetan gorputzaren inguruanjendarteak zituen ideiak aldarazi dituzte eta gorputza ulertzeko era ere aldatu da, etamodu horretan, hainbat gorputz eredu agertu dira gorputzaren esanahi sexuala, moralaedo estetikoa aldatzen (Feldenkrais, 1997). Hala, pertsonaren esperientziarekinlotutako kontzeptuak agertu dira «bizitutako gorputza», «esperientziako gorputza»,
|
|
|
Beallek honela definitzen du ekimen hau: «bere istorioak kontatu eta gorputz aldakorrak ospatzera datozen
|
emakume
mugimendua, etorkizuneko emakumeen belaunaldiak sufrimendu horretatik aske bizi daitezen». Deskribapena web orrian:
|
|
|
Erreforma honi erantzun bateratu bat emateko mugimendu feminista eta
|
emakumeen
mugimenduak egindako lan itzelari errekonozimendua egiten dio, eta Udal honek bat egiten du eskubide hau babesteko mobilizazioekin.
|
|
2015
|
|
|
Melike Yaşar da horietako bat. Kurdistango askapen mugimendua izan dute hizpide, bertan
|
emakumeen
mugimenduak eta gazteenak daukan garrantzia azpimarratuta. Ikuspegi sozialista tradizionalenetik bestelako eredu bat proposatzera igaro dira kurduak, eta, erasoak gorabehera, horretan dihardute buru belarri.
|
|
|
Kurdistango askapen mugimenduaren oinarrietako bat da
|
emakumeen
mugimendua, bere egitura propioekin antolatuta dagoena.
|
|
|
Esan liteke, PKKren eskutik hasi zela
|
emakumeen
mugimendua ere martxan jartzen?
|
|
|
Borroka armatua hasi zenean, 1984an, emakume askok jo zuten mendietara, borrokara.
|
Emakumeen
mugimendua esnatzen hasia zen, eta bultzada handia izan zen honetaz jabetzea: mendira jo zuten emakumeetako askok erabaki hori hartu zuten, ez hainbeste nazio askapenagatik, ez bada egitura feudal eta patriarkaletik askatzeko aukera gisa ikusten zutelako PKKren mugimendua.
|
|
|
Bestalde, 1995etik aurrera, emakumeen askapenaren aldeko taktika bat jarri zuen martxan, erabat ezohikoa: lehenik,
|
emakumeen
mugimendu independentea hasi zen. Emakumeek beren kabuz antolatu zuten beren kuartela eta ekintza propioak egiteari ekin zioten horri esker gizonen eta herritarren errespetua irabazten hasi ziren, gero, emakume komandanteak ipini zituen gizonezkoen milizien buru, eta, azkenik, emakumeen alderdia sortu zen.
|
|
|
Zer motatako gizarte lanak egiten dituzte
|
emakumeen
mugimenduko egiturek?
|
|
|
egitura guztietan egon behar du gizon adina emakume. Gainera, emakume horiek ez dituzte gizonek hautatzen,
|
emakumeen
mugimenduak bidaltzen ditu eta kito, onartu behar dituzte. Bestelako irizpideak ere ezarri ziren:
|
|
|
Azaroaren 25ean, 19:30ean, urtero legez, Arriaga Antzokiko plazan manifestaziorako deia egiten dute Feministen eta
|
Emakumeen
Mugimenduak.
|
|
|
Honakoak dira manifestua sinatu duten talde feministek egiten dituzten eskariak: Emakumeen etxea, Jabekuntza Eskola bat, Emakumeen Dokumentazio Zentroaren iraunkortasuna bermatzea, aurrekontu hobeak berdintasun sailarentzat, diru laguntza duinak talde feministarentzat,
|
emakumeen
mugimenduaren benetako parte hartzea udalaren koordinazio guneetan eta indarkeria matxistaren kontrako apustua.
|
|
2016
|
|
|
Mezu hori jasota dago dokumentalean:
|
emakumeen
mugimendu bat bazegoela, eta emakumeen mugimendu horrek emaitza handia eta sakona izan zuela gizartean.
|
|
|
Mezu hori jasota dago dokumentalean: emakumeen mugimendu bat bazegoela, eta
|
emakumeen
mugimendu horrek emaitza handia eta sakona izan zuela gizartean.
|
|
|
Noizbait, bista publikoak egiten hasi zen Legebiltzarra, eta, hain justu ere, Lowelleko emakumeek irabazi zuten AEBetako gobernu egitura batek lan baldintzei buruz egindako estreinako ikerketa. Ezin uka, horrek guztiak bultzada ederra eman zien emakumeen eskubideei,
|
emakumeen
mugimendua ofizialki jaio baino lau urte lehenago.
|
|
|
Emakume langile zurien borrokei ondo erreparatuz gero, ez legoke dudarik: haiek izan ziren
|
emakumeen
mugimenduaren aitzindari, beren langile eta emakume duintasuna defendatu baitzuten eta kolokan jarri baitzuten emakumetasunaren ideologia sexista, bai kontzienteki, bai inplizituki. Hala ere, mugimendu berriaren buruek ez zioten jaramonik egin emakume haien bidegile lanari, ez baitzuten zeharo ulertzen emakume langileek ere, beren erara, nagusigo maskulinoa pairatzen zutela eta aurre egiten ziotela.
|
|
|
1848ko uda erabakigarri hartako gertaera batzuen harira, argi geratu zen jende asko ez zela ohartzen zer nolako indarra har zezakeen
|
emakumeen
mugimendu integralak, hezkuntzako sexismoaren aurka, bereziki?. Ironia handia da, Frederick Douglassen alaba egon baitzen gertakariaren erdigunean.
|
|
|
Emakumeen eskubideen aldeko lehen aktibistek ez zioten jaramon handirik egin beren ahizpa beltzen sufrikarioari; hala ere,
|
emakumeen
mugimendu berriaren oihartzunak gogotik astindu zuen beltzen askapenaren aldeko mugimendu antolatua. Lehen esan bezala, Koloreko Gizon Askeen Nazio Biltzarrak emakumeen berdintasunaren aldeko ebazpen bat onartu zuen, 1848an.
|
|
|
–Ain, t I a Woman?? [Ez al naiz emakume bat?], galdetu zuen Sojourner Truthek 1851n, Akronen (Ohio), emakumeen biltzar batean, eta, XIX. mendean, izaugarri zabaldu zen lelo hori
|
emakumeen
mugimenduan; garai hartako lelorik ezagunenetako bat da, eta barra barra aipatzen da gaur egun ere.
|
|
|
Zorionez, Frances Dana Gagek ez zien amore eman bere kamaraden presio arrazistei, eta zorionekoa izan zen erabaki hura Ohioko emakumeentzat,
|
emakumeen
mugimenduarentzat, borroka grina militante bat ekarri baitzuen Sojourner Truthen hitzaldiak?, bai eta geuretzat ere, Truthen hitzak inspirazio iturri baitzaizkigu, oraindik ere. Nagusigo maskulinoaren zaleei erantzun zien emakume hark eta lezio sakon bat irakatsi zien emakume zuriei ere.
|
|
|
–Ez al naiz emakume bat?? galdetu zuen, gutxienez lau aldiz, eta, horrela, agerian utzi zituen
|
emakumeen
mugimendu berriko klase aurreiritziak eta arrazakeria. Emakume oro ez zen zuri, emakume oro ez zen klase ertainaren eta burgesiaren erosotasun materialaren jabe.
|
|
|
Bien bitartean, askatasuna eta berdintasuna lortzeko konpromisoa adierazi zuten beste hainbat emakume beltzek ere, bakoitzak bere eran, nahiz eta orduantxe antolatutako
|
emakumeen
mugimenduarekin estu lotuta egon ez. Lurpeko Trenbideari eskaintzen zizkioten beren indarrak iparraldeko hainbat emakume beltzek.
|
|
|
hegoaldeko beltzen esklabotza, iparraldeko langileen zapalkuntza ekonomikoa eta emakumeen menderakuntza soziala.
|
Emakumeen
mugimenduan, hastapenetan, ezer gutxi esan zuten langile zuriei buruz, izan gizon, izan emakume. Emakumeen aldeko mugimenduko askok babesten zuten mugimendu abolizionista; hala ere, ez zuten esklabotzaren aurkako kontzientzia hori txertatu emakumeen menderakuntzaren analisian.
|
|
|
Emakumeen mugimenduan, hastapenetan, ezer gutxi esan zuten langile zuriei buruz, izan gizon, izan emakume.
|
Emakumeen aldeko
mugimenduko askok babesten zuten mugimendu abolizionista; hala ere, ez zuten esklabotzaren aurkako kontzientzia hori txertatu emakumeen menderakuntzaren analisian.
|
|
|
–The Racist Use of Rape and the Rape Charge?. Emakume sozialisten talde baten adierazpena,
|
Emakumeen
Mugimenduari (Louisville, Kentucky: Socialist Women, s Caucus, 1974), 5 or.
|
|
|
Philip Fonerren arabera,. Douglassi ez zitzaion ondo iruditzen Susan Anthonyren jarrera; izan ere, James Brooks legebiltzarkidea goretsi baitzuen Anthonyk, emakumeen sufragioaren alde buru belarri jardun zela-eta; Douglassen iritziz, ordea, Brooksen jarrera ez zen, etsaiaren amarrua baino, gizon beltzen eskubideei eraso egin eta arriskuan ipintzeko?. New York Express egunkariko editorea izan zen Brooks, negroen aurkako eta esklabotzaren aldeko egunkari makurrekoa, eta, orain,
|
emakumeen
mugimenduaren buruzagiei lausenguka ari zitzaien gizon hura, soilik negroen sufragioaren aurka egin zezaten. Douglassek ohartarazi zuenez, baldin eta emakumeek ez bazituzten ikusten esklabo jabeen eta haien iparraldeko aliatuen trikimailuak,, bada, orduan, istiluak izango ditugu etxean?.
|
|
|
Nahiz eta
|
emakumeen
mugimenduaren hastapeneko jarrera haiek izugarri arrazistak iruditu, emakumeen sufragio kanpainak XIX. mendeko azken hamarkadan onartu zuen osoki nagusigo zuriaren besarkada hilgarria. Bi bandoak, Stanton Anthony eta Blackwell Stone, zeintzuk Hamalaugarren eta Hamabosgarren Zuzenketen harira banatu baitziren, atzera batu ziren 1890ean.
|
|
|
Eleanor Flexnerrek ikerketa itzela egin zuen
|
emakumeen
mugimenduari buruz, eta, bertan, azaldu zuen esperientzia politiko izugarri baliotsua pilatu zutela emakume abolizionistek; baldin eta mugimendu horretan militatu ez balute, ez ziren gai izango, hamar urte pasa beranduago, emakumeen eskubideen aldeko kanpaina antolatzeko. Dirua biltzeko teknikak prestatu zituzten, literatura banatzen ikasi zuten eta jendaurrean hitz egiteko trebatu ziren emakume asko.
|
|
|
Esklabotzaren aurkako
|
emakumeen
mugimenduan ziharduten askok gogo beroz jaso zituzten ahizpa paregabe haien idatziak eta hitzaldiak. Hala ere, kanpaina abolizionistako buru ziren zenbait gizonek adierazi zuten emakumeen eskubideei buruzko kontu hark nahasi eta urrundu egingo zituela esklabotza deuseztatzea beste asmorik ez zuten pertsonak.
|
|
|
Londresen gertatu zen pasadizo hori, 1840an, Esklabotzaren Aurkako Mundu Biltzarra abiatu zen egunean bertan, eta sarritan kontatzen da, eta Estatu Batuetako
|
emakumeen
mugimendu antolatuaren jaiotzatzat jotzen. Kondaira kutsua dauka orain, beraz.
|
|
|
Azken hamarkadan, emakume puertorricarrek, beltzek, txikanoek eta natibo amerikarrek gidatu dute, batik bat, antzutze abusuaren aurkako borroka.
|
Emakumeen
mugimenduak oraindik ez du osoki babeste haien kausa. Klase ertaineko emakume zurien interesak ordezkatzen dituzten erakundeek ez dituzte babestu nahi antzutze abusuaren aurkako kanpainaren eskakizunak, zeren klase ertaineko emakumeei sarritan ukatu baitzaie antzutzeko eskubide indibiduala, urrats hori egin nahi izan dutenetan.
|
|
|
|
Emakumeen
mugimendu garaikidearekin lotutako kontzientzia berriari esker, gero eta emakume gehiagok eskatu diete beren gizonei haiek ere har dezatela lan zama astun horren puska bat. Gero eta gizon gehiago hasi dira etxeko kontuetan jarduten; are, batzuen kasuan, bi kideek eskaintzen diete denbora tarte bera etxeko zereginei, emakumeek eta gizonek.
|
|
|
Kontua ez da emakumeen etxeko rolari arreta izpirik eskainik ez zaionik. Aitzitik,
|
emakumeen
mugimendu garaikideak adierazi du etxeko lanak direla emakumeen zapalkuntzaren funtsezko zutarrietako bat. Are, zenbait herrialde kapitalistatan badaude beren beregi etxekoandrearen kausari lotzen zaizkion mugimenduak.
|
|
|
Esklabo ohi batek esan zituen hitzok, gizon batek, zeina hain estu lotu baitzitzaion XIX. mendeko
|
emakumeen
mugimenduari, ezen, emakumeen eskubideen gizona, izatea leporatu baitzioten.
|
|
|
Frederick Douglass dugu, herrialdeko abolizionista beltzen burua, eta, bere garaian, emakumeen askapenaren aldeko eledun nabarmenetako bat. Bere printzipioei jarraikiz, babesa eman zion
|
emakumeen
mugimendu polemikoari, eta, ondorioz, irrigarri utzi zuten sarri, jendaurrean. Garai hartako gizon gehienak, baldin eta ikusten bazuten beren gizontasuna kolokan zegoela, automatikoki altxatuko ziren, eta beren maskulinitatea defendatu.
|
|
|
Lehenengoak Progressive Labour Partyko kideak ziren, hasiera batean maoismoaren orbitan bazeuden ere, sozialdmeokraziatik hurbil kokatuko dira. Talde honek beraien babesa ukatuko die beltzen eta
|
emakumeen
mugimenduari. Bestetik, RYM (Revolutionary Youth Movement) aurkitzen dugu, non WUOko etorkizuneko kideak aurkitzen baitira.
|
|
|
Berariaz hartzen dugu aintzat
|
emakumeen
mugimenduaren borroka historikoa, eta feminismoa aitortzen dugu tresna moduan, beharrezkoa dena gizon eta emakume guztion berdintasunerako, behin betiko elementuak eta elementu finkagarriak lortzeko.
|
|
|
|
Emakumeen
mugimenduarena errespetatzen dut, baina uste dut oso konplikatua eta gehiegi dela harentzat.
|
|
2017
|
|
|
Feministek eta foucauldarrek gorputzaren analisietan azaldutako aurkako ikuspegiak ekarri zuen Caliban eta sorginan jorratutako beste auzietako bat, garapen kapitalistaren historiari buruzko ulerkera praktikan jartzean.
|
Emakumeen
Mugimenduaren hasieratik, ekintzaile eta teoriko feministek, gorputza, kontzeptua giltzarritzat jo izan dute nagusitasun maskulinoaren eta identitate sozial femeninoa eraikitzearen sustraiak ulertzeko.
|
|
|
Geroago ikusiko dugu
|
emakumeek
mugimendu heretikoetan izan zuten eginkizuna. Oraingoz aski da esatea, independentzia femenino berriari erantzunez, kontraeraso misogino bat sortzen hasi zela; nabariagoa da hori fabliaux ipuinetako satiretan:
|
|
|
XI. mendean, emakumeak ziren Frantziako eta Italiako mugimendu heretikoei bizia ematen zietenak. Orduko hartan, emakume heretikoak jopu maila apalenetakoak ziren, eta hainbat talde heretikoren esparruaren baitan garatutako
|
emakume
mugimendua egiazkoa osatu zuten (Koch 1983: 246? 47).
|
|
|
hitzak ez du adierazten nahitaez emakumeak parte hartutako ekintza subertsibo bat. Botere feudalaren aurkako borroketan, batez ere nekazarien artean, emakumezkoek garatutako nortasuna deskribatzen du bereziki;
|
emakumeek
mugimendu heretikoen gidaritza hartu zuten garaiaz ari gara, emakume elkarteak antolatu zituzten garaiaz, gizonezko agintariei eta Elizari desafio egin zieten uneez. Sorginen deskribapenak irakurrita, Erdi Aroko antzezlan moraletan eta fabliaux haietan ageri ziren emakumeak datozkigu gogora:
|
|
|
Dena den, emakumeen historia garapen kapitalistarenarekin nola gurutzatzen den genuke ulertu, baldin eta klase borrokaren ohiko eremuak soilik jorratuko bagenitu, lan zerbitzuak, soldata adierazleak, errentak eta hamarrenak?, alde batera utzita bizitza sozialaren ikusmolde berriak eta gatazka horien ondorioz sortutako genero harremanen eraldaketa, ez baitziren inondik ere hutsalak izan. Borroka antifeudalaren baitan aurkitu genuen, hain zuzen,
|
emakumeen
mugimendu oinarrizko baten lehenengo berria: Europako historian finkatutako ordenaren aurka eta elkarbizitzarako bestelako ereduak eraikitzen jardun ziren emakume haiek.
|
|
|
sustraiekin, eta bai emakumeen askapenerako borrokan mugimenduak erabaki beharreko estrategia politikoekin ere. Une hartan, sexu diskriminazioaren errealitatea aztertzeko erabiltzen ziren ikuspuntu teoriko eta politiko behinenak
|
emakumeen
mugimenduko bi adar nagusiek proposatu zituzten: Feminista Erradikalek eta Feminista Sozialistek, hain zuzen.
|
|
|
Ia ia harea bustiraino joan behar izan nuen toaila jartzera, hondartza jendez gainezka zegoen-eta. Beno, dena dela nahiago nuen itsasertz partea;
|
emakumeak
mugimenduan ikusteko aukera hobea ematen baitzidan. Emakumeak paseoan dabiltza, gluteo eta gainontzeko gihar biluziak aireztatzen.
|
|
|
Adibide batzuk oso garbi daude:
|
emakumeen
mugimendua eta ekologiaren ingurukoak. Ekologiak gero eta garrantzi handiagoa dauka neoliberalismoaren kontrako borrokan.
|
|
|
Ordea, aurretik Legion d' Honneur distintzioa, College de France ko katedra eta Academie Française eko kide izatea baztertu bezala, sariari uko egin zion. Beauvoirrekin batera, berori idazle ospetsu eta
|
emakumeen aldeko
mugimenduaren erreferente bihurtua, biderkatu egiten zituen deklarazioak, posizio hartzeak, topaketak, mundu osoan zehar ezkertiar borrokari babesa emanez.
|
|
|
Ezaguna denez, kontzeptu hau XX. mendeko 60ko hamarraldian hasi zen erabiltzen, Ameriketako Estatu Batuetan eta Latinoamerikan, afroamerikarren eta pobreen eskubideen aldeko borroketan. Baina 70eko hamarraldian hedatu eta sendotu zen,
|
emakume
mugimenduen eskutik. Kontzeptu horrek aurrez kontzientziazioari eta partaidetza sozio-politikoari buruz eman ohi ziren definizioak aberastu ditu, eta horietatik harago jo du.
|
|
2018
|
|
|
Brasileko kideoi dagokigunez, mugimenduaren lehen eragin positiboa zera izan zen, neoliberalismoaren kontrako posizionamendua zeukan kaleko mugimendua sortzea ahalbidetu izana. Izan ere, garai hartan oso instituzionalizatutako
|
emakumeen
mugimendua nagusitzen zen, NBEren agendari oso lotua, genero kontzeptua hutsaltzen zuena. Globalizazio neoliberalaren gaia eztabaidagai zen garai haietan, eta eratzen zebilen nazioarteko erresistentzian emakumeok posizionatu egin ginen.
|
|
|
Gainera, hauek zigorrean oso oinarrituta daude, eta indarkeria berriz gertatzea eragozteko gaitasun oso gutxi daukate. Nik uste
|
emakumeon
mugimenduko partaideontzat erronka bat dela indarkeriari aurre egiteko beste modu batzuk pentsatzea, irtenbidea bakarrik komisaldegian aurkitu ez dezagun. Sareak eta auto antolakuntzarako modu berriak pentsatu genituzke, datuek adierazten dutenez emakumeak antolatuta dauden auzoetan indarkeria jaitsi egiten baita.
|
|
|
Klase ertaina deitzen zaion horretako emakumeak, profesionalak, unibertsitateko ikasleak, horiek ere geure artean nahi ditugu noski, klase ikuspegia barneratuta. Langile klaseko
|
emakumeak
mugimenduaren baitan hartzea garrantzitsua da, eta agendarekin, antolaketa moduekin eta mobilizatzeko erekin zerikusia dauka.
|
|
|
Horregatik, emakume horien guztien banakako bidaia isil horri bozgorailua jarri nahi izan zion atzo mugimendu feministak. 07:30etik 09:30era,
|
emakumeen
mugimendu hori irudikatzen duen performancea egin zuten ibaiertzean, eta, ileorde moreak jarrita, soka batean eskegita utzi zituzten garbiketarako eskularruak. Eta eskularru horietan idatzitako aldarrikapen mezuen bitartez eman nahi izan zuten zaintzaile horiek egunero bizi duten egoeraren neurria.
|
|
|
–Ezkontza kontratuaren egia egiazko funtsa, laburbilduz, ez zen izan libertatea, estatua, autoritatea eta den dena gizonen esku uztea besterik, eta, harrezkeroztik, emakumea emakume huts izan zen, hots, esklabo bat?. XIX. mendean ere,
|
emakumeen
mugimenduan, oihartzuna izan zuen emazteen eta esklaboen arteko konparazioak. Emakumeek leku nabarmena izan zuten mugimendu abolizionistan, eta berehala jabetu ziren lotura zegoela esklabo kondizioaren eta beren emazte kondizioaren artean.
|
|
|
Beraz, emazteak esklaboekin konparatzea, zoritxarrez, ez da oraindik erredundantzia guztizko bat. Dena den, oraintxe ezin da harago eraman konparazio hori, nahiz eta
|
emakumeen
mugimenduaren gaur egungo piztaldiaren hasieran berriz ere erabili zen emaztea esklabo delako arrazoibidea. Argudioetako bat zen ezkontideen etxean egun osoz lan egiten duen emazte batek ez duela eskubiderik soldata kobratzeko.
|
|
2019
|
|
|
Emakumeak kontinentea astintzen ari dira. Latinoamerikan indar handia hartu dute
|
emakumeen
mugimenduek azken urteotan. Gertatzen ari den matxinada feministari buruzko ikuspegi orokorra eman du Raquel Gutierrez soziologoak (Mexiko Hiria, 1963), Iruñean.
|
|
|
Dena den, jende konprometitua badago. Azken bolada honetan gauzak mugitzen ari dira
|
emakumeen
mugimenduan, pentsiodunen artean… Huerta de Peraltako lan gatazkan ikusi genuen zer lor dezakeen elkartasunak. Zaila da gauzak aldatzea, baina ezin dugu ahaztu gu, langileok, asko garela, gehiengoa garela.
|
|
|
Saizarbitoriak aurreratu egin zituen euskal literaturan
|
emakume
mugimenduek trantsizioaren ondoren bakarrik planteatu ahal izan zituzten eztabaidak eta entzunarazi egin zituen. Nola?
|
|
|
–Nola demontre bizitzen ginen feminismorik gabe??. Elorrioko (Bizkaia)
|
emakumeen
mugimenduak Txantxibiri kanta tradizionala berridatzi du, eta letra feminista jarri dio Ferixa Nausiko festen pregoia girotzeko. Izan ere, mugimenduko ordezkariek pregoia irakurtzean hasiko dira festak, pregoilari hautatu baitituzte.
|
|
|
Bi aldetatik entzun ahal izango dira aldarriak gaur, 20:00etan, herriko plazan: batetik, udaletxeko balkoitik, eta, bestetik, haren azpitik,
|
emakumeen
mugimenduak Txantxibiri feminista ikastera eta kantatzera gonbidatu baititu herritarrak.Mugimendua osatzen duten talde guztien izenean emango dute pregoia, eta, hartara,, talde plural bat, osatuko dute gaur balkoian, Haizea Lazkano talde feministako kideak nabarmendu duenez.
|
|
|
aldarrikatuko dute, eta argi utziko dute ez dutela egoera hori, onartzen?: . Nahikoa dela, alegia?. Pregoiaz aparte,
|
emakumeen
mugimendua erne egongo da jai egun guztietan, erasoen aurkako protokoloa aktibatzeko, beharrezkoa bada. Izan ere, Ferixa Nausikoak bukatu arren, lana izaten jarraituko dute, Lazkanoren esanetan; egitekoak, pilatu?
|
|
|
Gaur12: 00 Umeentzako antzerkia, Pirata Garrapata, txosnetan.20: 00 Txupinazoa,
|
emakumeen
Mugimenduaren eskutik, plazan.00: 00 DJ Bull eta DJ Elepunto. txosnetan.
|
|
|
Baina Raimundo Silvak honako hau esan behar du, Ulergarria da argitaletxeak bere neurriak hartzea, ni ez naiz inor egingo dutenarengatik haserretzeko, barkamena eskatzen dizuet, hitz batez, eta agintzen dizuet neure onean nagoen bitartean ez dela berriro gertatuko, hemen etenaldi bat egin zuen, bere buruari galdetuko balio bezala aurrera segitu behar ote zuen, baina gero pentsatu zuen dena esana zegoela eta isildu egin zen. Zuzendari literarioak esan zuen, Ongi da, eta espero izatekoak ziren hitzak esatera akomeatu zen, Arazoa bukatu da, orain goazen lanera, eta hori esatean altxatu egingo zen eta esku irekia luzatuko zion Raimundo Silvari, bakeak egin nahian, irribarrea ezpainetan, baina ezkerrean eseririk zegoen
|
emakumeak
mugimendua eta eskuzabaltasuna eten zituen, Zuen baimenarekin, harritzen nauena da ikustea Silva jauna, uste dut hau dela bere izena, ez dela saiatu ere egin horrelako gehiegikeria larria zergatik egin zuen azaltzen, zergatik aldatu zuen esaldi haren esanahia, zuzentzailea den aldetik esanahia errespetatu eta defendatu behar zuelarik, ezinbestean, horretarako daude-eta zuzentzaileak.... Lehoia berriz agertu zen, orroka, hortz izugarriak erakusten ditu, atzapar zorrotzak eta osoak, orain, hondartzan galdurik gaudela, gure azken esperantza Tarzan agertzea da, liana batetik zintzilik eta oihuka, A-a a o o, oroimenak huts egiten ez badu, eta are, baliteke elefanteak ekartzea ere, laguntzaile, horiek bai memoria ona.
|
|
|
Sobietar Batasuna aurrera pausu eta atzera pausu guzti horien adibide dugu. Gogora ekar dezagun stalismoak berehala ezabatu zituela iraultzaren lehen urteetan Leninek ezarri zituen dibortzioaren eta abortuaren legeak, sexuen arteko berdintasun politika aitzindariak eta antolatzen hasi berria zen
|
emakumeen
mugimenduaren bestelako" bigarren mailako behar pertsonalak".
|
|
|
Testigantza bilketa hau ahots publikoa duten
|
emakumeen
mugimendu marjinari buruzko gogoeta bat da, bertsolaritzaren esparrutik harago doana. Esfera publikoan emakumeen zailtasunak ez dira testualak, ezpada testuinguruari lotuak.
|
|
|
Elorrioko
|
emakumeen
mugimenduaren izenean Autodefentsa Feminista taldeko kideak izango dira txupinazoaren arduradunak Ferixa Nausikoeran. Abuztuaren 31n izango da hori, herriko plazan.
|
|
|
Elorrioko
|
emakumeen
mugimenduak jaurtiko du Ferixa Nausikoetako txupinazoa
|
|
2020
|
|
|
umilduta baina oihutxo tarzankarak imitatuz Oier, eta zeharo lotsagorriturik Ainara, gurasoaren aginduz jantzi duen soinekoa belaunetaraino heltzen zaiola segurtatu nahian. Txiki txikitatik bridatzen digute
|
emakumeoi
mugimendua, antzutzen jolasa, eta lotsa iturri bihurtzen gorputza.
|
|
|
Gehiago hitz egiten da, eta, horren ondorioz, gehiago ezagutu.
|
Emakumeen
mugimendu handia dago ablazioa praktikatzen den herrialde eta komunitateetan, baita mundu mailan ere. Hala ere, oraindik gehiago hitz egin litzateke.
|