|
2000
|
|
|
Hala ere, ezberdintasunak ere azpimarratu zituen: Parkerren eleberrian emakumeak galtzaile irteten baziren ere," Arantxa Iturberenean, berriz,
|
emakume
guztiak ez dira galtzaile irteten. Hemen badago irabazle irteten denik, nahiz eta munduaren aurrean bakarrik izan irabazle eta ez bere barnean." (Egunkaria VII)
|
|
|
1 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute.
|
|
|
7 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak berdinak dira legearen aurrean eta denek dute, bereizkeriarik gabe, legezko babesa izateko eskubidea. Denek dute Adierazpen hau hausten duen edozein bereizkeriaren aurka eta bereizkeria horren eragileen aurka babes berbera izateko eskubidea.
|
|
|
ONUren Giza Eskubideen lehen Artikuluak argi eta garbi dio: . Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute?.
|
|
|
Eta halaxe egon nintzen egun osoan, eginkizun hura burutik kendu ezinik —iduri batek emaiten zidan bihotz, haatik: dukearen eta kondearen emazteek eta
|
emakume
haiek guztiek jarri behar zuten aurpegiak, sugea erakutsi bezain fite: nik hartu behar nuen orduan satisfazionea eta atsegina, baldin humoreak ohiz kanpoko neurrian nahastekatzen ez bazitzaizkidan, eta baldin, nahastekamenduaren ondorez, itsutzen ez banintzen eta burua galtzen, urduritasunaren urduritasunaz...! —, harik eta afal aitzinean osabarekin berriro bildu nintzen arte, hondar prestakuntzetan.
|
|
|
Munduko
|
emakume
guztien aldeko topa proposatu nuen. Horren ondotik, neke handirik gabe altxatu ziren gure basoak Ttipi zenduaren oroimenez.
|
|
|
" Hona hemen denetarik izan den gizona, bene benetako gizasemea, zintzilik duen bekatu baten bizkar mundu ororen irainak eta mespretxuak eta barre algara lizunak eraman behar izan dituena. Hona hemen ba  tzuen ezina eta besteen inbidia, eta
|
emakume
guztion gozagune azkena. Zuekin, orain, Abdul Ib Abraham Josef Celorrio".
|
|
|
SeN xua, beraz, sailkapenerako lotura bat gehiago izan daite<3 ke, adina, lurraldetasuna, euskalkia edo ideologia izan dais tekeen neurri berean, ez gehiago ez gutxiago. Okerra litzateke
|
emakume
guztiak saku berean sartzea, gizon guztiak saku berean sartzea bezain okerra alegia.
|
|
2001
|
|
|
Horren adibide dugu, J. Juaristik gogorazi bezala (1987: 125), 1968ko udan kaleratu zen Humanae Vitae entziklika polemikoa, edo garai hartako film berritzaileenetan arazoak zuen protagonismoa3 Horiekin batera, etengabe kaleratzen hasi ziren abortoaren aldeko manifestuak gogoratu nahiko genituzke, eta bereziki, 1971n 343 emakumek sinatu zutena.
|
Emakumeok
guztiok abortatu egin zutela aitortzen zuten eta zerrendakideen artean, lehenengoa, S. De Beauvoir bera izan zen. Abortoa Frantzian 1975 arte legeztatu ez bazen ere (Espainian 1985 arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinetan Gisèle Halimi abokatu ospetsuak Michèle Chevalier gaztearen kasua defendatu baitzuen.
|
|
|
Emaztea eta maitalearen ameskaiztohorretatik ihes egiteko, une batez bada ere, Elenarengan fijatzen da: berak usteduen eta gizonek eta patriarkatuak sortu duten
|
emakume
guztiz fin, dotore eta, garbiaren, estereotipoa jotzen du.
|
|
|
Horrenadibide dugu, J. Juaristik gogorazi bezala (1987: 125), 1968ko udan kaleratu zenHumanae Vitae entziklika polemikoa; edo garai hartako film berritzaileenetanabortoaren arazoak zuen protagonismoa4 Horiekin batera, etengabe kaleratzenhasi ziren abortoaren aldeko manifestuak gogorarazi nahiko genituzke, eta bereziki, 1971n 343 emakumek sinatu zutena.
|
Emakume
haiek guztiek abortatu eginzutela aitortzen zuten, eta zerrendakideen artean S. De Beauvoir bera izan zenlehenengoa. Abortoa Frantzian 1975 urtera arte legeztatu ez bazen ere (Espainian1985 urtera arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinean Gisele Halimi abokatu ospetsuak Michele Chevalier gaztearen kasuadefenditu baitzuen.
|
|
|
Bestetik, folatoen, C, A, D, E, tiamina edo B1, zinka, selenioa, iodoa, kaltzioa eta burdina gabezia kasu batzuen erantzuletzat hartu dira, eta gabezia hori zuzentzean konpondu ziren. Baina seme alabak izateko adinean dauden
|
emakume
guztiek neurriak har ditzakete haur osasuntsu bat izateko aukerak areagotzeko, umea izan aurretik ere. Badaezpadako neurri batzuk dira haurdun geratu aurretik medikuarengana joatea, bizimodu osasuntsua izatea eta elikadura zaintzea.
|
|
|
Bizilaguna zelatatzeari utzi zion. Ez zuen kanpaia jo nahi berak sortutako
|
emakumea
guztiz bukatuta egon arte. Ezkontza gaua bezalakoa izango zen.
|
|
2002
|
|
|
Gai genetikoen inguruan baserritarraren eskubideak zehaztu eta finkatu arte, eten egin litzateke gaihorien merkataritza. Baliabide genetikoak milurteko askoren eboluzioarenemaitza dira eta gizon
|
emakume
guztionak dira.
|
|
|
Kabiarrak %7ko Beza onartzen du, eta %16k, berriz, emakumezkoen higienerako produktuak.
|
Emakume
guztiek hilero hilero erabili behar izaten dituzten tanpoiek eta konpresek gehieneko Beza kargatzen dute, eta% 4k, berriz, lehen premia duten produktuak kargatzen dituzte; hala nola, elikagai, liburu eta farmakoak, eta, besteak beste, garraio, autobideen bidesaria eta arte-lanak. Produktu horien gastuak 264 milioi euro baino gehiago gastatzen ditu urtean Espainian.
|
|
|
Halaxe iragarri zuen atzo Bilbon Consuelo Crespo Euskal Herriko Haurrentzako NBEren Funtsaren presidenteak, eta azaldu zuen diru hori bost urterako programa baten parte den proiektu batean inbertituko dela, nahiz eta lehen fasea bi urteko epean eta GIBak gehien eragiten dien El Salvadorreko zazpi departamentuetan egingo den. Programa honen helburu nagusia da El Salvadorreko Osasun Unitateak bisitatzen dituzten
|
emakume
guztiei informazioa eta aholkuak ematea, emakumeei jaio aurreko kontrol zerbitzuen erabilera %86ra igotzea eta gaikuntza programak ezartzea. Horrez gain, ospitale publikoetan kutsatutako haurrentzako 15 arreta zentro irekitzea sustatuko da, eta nerabeentzako sentsibilizazio, informazio eta hezkuntza programak garatuko dira.
|
|
|
–gero, haserretuarena egiten nuela, halaxe esan nion–:
|
Emakume
guztiak berdinak zarete, baita zure ama ere: ez dakizue sekreturik gordetzen...
|
|
|
|
Emakume
guztiak eta, batez ere, ni filmeko emakume hotz kalkulatzaile haiekin lotze hark goragalea eman zidan, baina filma bukatu arte itxaron nuen. Telebista itzali eta hitz egin behar genuela esan nion.
|
|
|
Afganistanen talibanek gizonen eta emakumeen arteko erabateko bereizketa inposatu zuten, gaiso zeuden emakumeak ospitaletatik bidaltzeraino iritsiz.
|
Emakumeak
guztiz estaltzen dituen burka beti janztera derrigortu zituzten. Gainera, kaletik bakarrik joatea debekatu zitzaien; era horretan, ezkonduta ez zeuden emakumeentzat ia ezinezkoa zen bizitzeko lain irabaztea.
|
|
2003
|
|
|
|
Emakume
guztiok dirautse arpegira: " Mutilzaharra zara ta enaz zure gura, zu baino hobiagorik joan da zerura!".
|
|
|
Minbiziaren aurkako Plan Nazionalak, aurten amaitu baino lehen indarrean sartuko denak, 45 urtetik gorako
|
emakume
guztiei aurreikusten dizkie bularreko eta matrizeko minbizia detektatzeko probak, eta 40ko hamarkadatik aurrera, tumore horien familia aurrekariak dituzten emakumeei, testu honetan lan egiten duten elkarte zientifikoen iturrien arabera. Gaur egun, “screening” izeneko proba horiek, oro har, 55 urtetik gorako emakumeei egiten zaizkie.
|
|
|
Estrategia absurdoak edozein modutan. Oskarrek
|
emakume
guzti guztiak berdin tratatzen baitzituen. Begirune osoz, berba delikatuekin, begirada xamurrarekin.
|
|
|
Izan ere, berez hain da gogorra nekazarien lana, ez baitute barau eta azoteen beharrik. Nahikoa dute gorputza era zakarrean tratatu, janari, edari edo atseden askorik eman gabe?, eta, zer esanik ez, emaztea ez den beste
|
emakume
guztiengandik aski urrunduta.
|
|
|
a)" Birao, juramentu eta madarikazioen kontrako Funtzioa":
|
emakume
guztiak elizan biltzen zituen beste misiolari batekin, eta gizon guztiek berari jarrai ziezaioten agin  tzen zuen herriko kaleetatik, tarteka gelditu eta, belauniko, lurrari muin egitera behartuz,"  ¡ Viva Jesús!" eta"  ¡ Mueran los juramentos!" ohikatuz. " Besad la tierra; los rostros en tierra.
|
|
|
Baina ikusirik ez dagoela kulturaren edo kultur prozesuaren esanahiaren ulermena bideratzerik indarrean dauden kontzeptuak argitugabe, gogoeta honek kontzeptuzko elementuak ekarri nahi ditu kultur prozesuaren ulermenean sakontzeko, hori nahitaezkoa baita kultur proposamen egokiak egin eta, oro har, gizadiaren egoera, naturaren egoera eta norbanakoaren egoera hobetzeko, gizatasunaren balio guztiak barne harturik (hau da, Europako kulturak beti aintzat hartu izan dituen balioak. Nire ustez, ez baita hori aldatzeko beharrik), balioak ez baitira errespetatzen ari, eta ez daude gizon
|
emakume
guztien eskura. Helburu hori lortzeko asmoz, ezagutzaren modus operandi a gehiago interesatzen zaigu —horixe baita giza nortasuna edo izaera azaltzen duen giltzarria—, opus operatum a baino, hau da, ezagutza edo jakintza guztien gauzapen kulturala baino.
|
|
|
Horrela orduan androginoa zeritzan sexu komunaren zatia diren gizonak emakumezaleak dira eta adulteriogileetako gehienak mota horretatik sortuak dira, eta emakume gizonzale eta adulteriogile guztiak ere mota horretae tik sortzen dira. Baina emakumearen zatia diren
|
emakume
guztiek ez diete gizonei batere arretarik jartzen, emakumeengana daude zuzenduta gehiago eta mota horretatik sorten dira lesbianak. Eta gizonezkoaren zatia direnak gizonezkoen atzetik dabiltza eta, mutilak diren artean, gizonezkoaren erdiak izaki, gizonak maite dituzte eta gizonekin oheratuz eta lotuz poz hartzen dute.
|
|
|
Eta ez diezadala Eriximakok moztu nire hitzaldia barregarri utziz Pausanias eta Agatonez ari naizelakoan (horiek ere agian horietakoak dira eta biak izaeraz gizonezkoak dira). Nik bai gizon eta bai
|
emakume
guztiez diot horrela gure espeziea zorioneko litzatekeela maitasun osoa burutuko bagenu eta norberak bere maitea aurkituko balu, antzinako izaerara itzulita. Eta hori hoberena bada, nahitaezkoa da oraingo egoeran ere horren hurbilena hoberena izatea, eta hori norberaren adimenaren araberako izaera duen maitea lortzea da.
|
|
2004
|
|
|
Bedeinkatuak zuek, benetako ezkontzaren alde mintzatzean, ez dituzuelako gay eta lesbianak baztertzen. Nola gaitzetsiko dituzue, adibidez," ama birjina" moderno horiek, gizonik" ezagutu" gabe haurdun gertatzen diren
|
emakume
guztiz garbiak, bakarra aski ez eta bi amaren bihotzez haurra maitatzeko prest daudenak, aita" putatibo" edo ustezkorik ere gabe etxean?
|
|
|
Izan ere, bizitza libertinoa izan duen hirurogeita zortzi urteko emakume brasildar honek argi eta garbi uzten du desira piztu nahi liokeela bere oroitzapenak irakurtzen dituen orori, masturba dadila gutxienez. Sexuaren suak
|
emakume
guztiak harrapa ditzan nahi luke ere, eta beren buruari debekatu dizkioten guztiekin larrua jo dezaten. Horiek nahi ditu batik bat kitzikatu, txortan egin arazi.
|
|
|
UNESCOk gizon
|
emakume
guztien ondare izendatu zituen bi gotorleku horiek, eta gaur egun, ehunka turistak ikustaldiak egiten dituzte, egunero egunero, bertako ziega, kuartel, atezaindegi eta biltegietara. Haatik, 100 urte pasatxo baino ez dira igaro espainiar soldaduak tropikoko eguzkipean bateria eta gotorleku haietan zaintzan egoten zirenetik.
|
|
|
Hura hasten den adina ez da berbera
|
emakume
guztiengan, 45 eta 55 urte bitartean badago ere.
|
|
|
|
Emakume
guztiei ezin zaie estrogeno bidezko tratamendu hormonala jarri (ordezko terapia hormonala OTH), baina bada alternatiba bat: sojatik ateratako fitoestrogenoak dauzkaten konprimatuak hartzea.
|
|
|
Erroldak errepasatzen ditugunean badirudi emakumeen eta lan merkatuen arteko harremana noizbehinkakoa dela. Ezkondu aurretik fabriketan, neskame moduan, e.a. lan egiten zuten emakumeak agertzen dira dokumentuetan, baina ezkondu ostean
|
emakume
guztien jarduereak «sus labores» izendapenaren barnean sailkatzen dira. «Sus labores» kategoria honen atzean gordetzen dira emakumeek isilka, errekonozimenturik gabe, burututako lan guztiak.
|
|
|
Elizako kanpaiek bederatziak jo dituztenean hasi da erreferenduma. Ilarako
|
emakume
guztiek, zaharretatik hasi eta gazteenetara, sandaliak dituzte jantzita, orkatilan lotuta. Oinez baino gehiago hegaz zihoazela ematen zuten.
|
|
|
Baina kontsumo gizarte hartatik ez zegoen irteterik, ez hari aurre egiterik, on Kixotek bezala printzipioen lantza eskuan hartuta, urte luzeetan egonkortutako gizartearen haize errotak –multinazionalak eta komunikabideak nagusiki– inoiz baino erraldoiagoak eta garaitezinagoak zirenean, armadurak material elektroniko sofistifikatuenaz eginak; eta orduan, ereduaren kontra borrokatu beharrean, hura erabiltzea erabaki nuen. Bai, Montsek erabili ninduen bezala erabili behar nituen bizitzan edo bizitzako bidean agertzen zitzaizkidàn
|
emakume
guztiak.
|
|
|
Ni zain nengoen, zer mirari egingo ote zidan, aurretik probatutako
|
emakume
haiek guztiek egin ez zidatenik...
|
|
|
Batzokia ere bazegoen Nabarnizen eta batzokikoek eratzen zituzten gehienbat teatroak, zine saioak eta abar. Behin Nabarnizko
|
emakume
guztiak bildu zituzten antzinako soinekoz jantzita. Mantoien askotarikoak eta soinekoen arrarotasunak ahaztu ezineko irudia ezarri zidan akorduan.
|
|
2005
|
|
|
Eta garbia, hori bai? Baina nik ez zakinat zer gertatazen den, bai baitirudi gizonak emakumea beti inauterietan nahiko lukeela, pinturazko maskara batean sartua, eta
|
emakume
guztiak amen?
|
|
|
Edonola, kontuan hartu behar dugu frankismoak bultzatutako eredu honek ez zuela leku guztietan eta gizarte klase guztietan eragin berbera izan. Erregimena ezin izan zen
|
emakume
guztietaraino iritsi. Madril, Bartzelona, Bilbo edo Sevillako zonalde industrializatuetan, adibidez, frankismoaren emakume idealaren ereduak ez zuen ia eraginik izan.
|
|
|
Horien artean daude bizitzeko eskubidea, pertsonaren osotasuna eta segurtasuna, ohiko jarduera kaltegarrien aurkako babesa, bereizkeriaren debekua eta gatazka armatuetan emakumeen babesa. Era berean, pertsona gisa errespetatua izateko eta bere nortasuna erabat garatzeko eskubidea bermatzen die
|
emakume
guztiei; legearen aurrean justizia eta babes berdintasuna lortzeko aukera, eta prozesu politikoetan eta erabakiak hartzeko prozesuetan parte hartzea. Gainera, emakumeen osasunerako eta ugalketa eskubideetarako eskubidea, elikagaien segurtasunerako eskubidea eta etxebizitza egokirako eskubidea bermatzen ditu.
|
|
2006
|
|
|
Beste kontu bat feminismo antolatuaz edo informalki antolatuaz hitz egitea litzateke. Edozein kasutan, 80ko hamarkadan
|
emakume
guztiak ez zeuden antolakundeetan bilduta, egia izan arren orduko egoera bestelakoa zela. Hala ere, guztiz eztabaidagarria da egoera hobea ala okerragoa zen.
|
|
|
Bestean emetasun kontzeptu berria kritikatzen zuen: horren arabera
|
emakume
guztiak ama eta emazte baino ezin zuten izan, erdi eta goi mailako ikasketetatik baztertuz (lanbide ezberdinak lortzeko modu bakarretik), eta lehen mailako heziketa aukerakotzat joz euren kasuan. Egoera hartan, feminismoaren bigarren saldoak, sufragismo liberalak, bi eskaera horiek betetzea ezinbesteko helburu politiko gisa hartu zuen:
|
|
|
Feminismoa emakumeen aldeko mugimendua dela esan izan da. Eta horrela ez dago ondo definituta,
|
emakume
guztiak ez garelako berdinak eta zaila izango litzatekeelako emakumeen aldeko mugimendu bat egitea munduan. Feminismoa berdintasunaren aldeko mugimendua da eta badaude gizartean berdintasunaren kontra dauden emakumeak.
|
|
|
Franco hil ondoren ere biktima aunitz izan dira Nafarroan. ETAk eraildako eta zauritutako gizon
|
emakume
guztiak biktima dira jakina, horrela daude hartuak aintzat, aipatuak eta goraipatuak izan dira, familiakoek laguntza jaso dute, eta ETAkide asko dago espetxean epai bidez kondenaturik hilketa haien egile izateaz akusatuta. Baina ez da ETA izan giza eskubideak muturreraino zanpatu dituen bakarra, sufrimendurik bihozgabeena eragin duen talde bakarra.
|
|
|
Ahotsak taldea gauza da bere proposamena Bartzelonan, Madrilen, Bruselan edo Donostiako Zinemaldian aurkezteko, baina ez, ostera, euskal erakundeetan. Hitz egiten dute emakumeen mugimendu minoritario aldarrikatzailea bailitzan, eta inor ez da nonbait jabetzen
|
emakume
guztiek nahi izango balute Eusko Legebiltzarrean onartuko litzatekeela... emakumeak nagusi direlako bertan.
|
|
|
Nik sumatzen dudanez, gure merkatu politikoan alderdi bat dago, non gizon eta
|
emakume
guztiak kontra diren. Lau alderdi, zeinetan denak alde diren.
|
|
|
Baiona, 1307 Bertakoak ez ziren
|
emakume
guztiei Baionako merkatuan arraina saltzea debekatu zitzaien. Urte batzuk geroago, 1315ean ordenantza hura zabaldu eta, besteak beste, dragoiak saltzea debekatu zuten.
|
|
|
Beste muturrean, zazpi herrialdetan, Latinoamerikan, neurri handi batean, %15eko gehienezko atalasea gainditzen zuten zesareek, biztanleen %40k gutxienez. Kalkuluen arabera, edozein herritan, haurdun dauden
|
emakume
guztien %1ek, gutxienez, ebakuntza kirurgikoa behar dute beren bizitzak salbatzeko. Ikertzaileek %1era igo zuten zesarearen tasa gaur egun %1 baino gutxiago erabiltzen duen herrialde bakoitzean, eta ikusi zuten 80.000 jaiotzek betetzen zituztela zesarea behar zen eta eragiketa ez zela egiten.
|
|
|
Horri guztiari ugalketa ahalmenaren galera gehitu behar zaio. Nahiz eta prozesua ez den berdina
|
emakume
guztietan, eta horrekin lotutako arriskua edo eragozpenak asko alda daitezkeen, gaixotasun osteoartikularra, kardiobaskularra, ginekologiako minbizia, patologia neurodegeneratiboa eta nahaste psikiko eta emozionalak nagusitzen dira. Hala ere, adin talde honetan, adituak gai dira beren eraginak arintzeko mekanismoak aurkitzen saiatzeko (farmakologikoak, dietetikoak edo bizitza estilokoak).
|
|
|
Astean behin etortzen da orain Oñatiko emagina, kasu" larriak" bakarrik hartzen ditu baina, nork baloratu behar du zein den kasu larria eta zein ez? telefonoa hartzen duenak?", dio Mireia Gantxegi bergararrak." Emagina ez da bakarrik haurdun dauden edo umea izan duten emakumeak zaintzen dituena, emakumearen espezialista da eta herriko
|
emakume
guztiok gaude orain zerbitzu horren faltan, egunero izan behar genukeelako emagin zerbitzua", jarraitzen du.
|
|
|
Irribarrea ikustean, amaren gaztetako argazki baten irudia etorri zaio burura. Izagirre jatetxeko sukaldean hartutako argazki zahar bat da, eta bertan bere amarekin batera sukaldean lan egiten zuten
|
emakume
guztiak agertzen dira. Askotan erakutsi dio amak argazki hori.
|
|
|
beste aldean, autobus geltokiaren ondoan, pelikula baten kartelak begiratu zigun bioi. Eta
|
emakume
guztiei bezala, kartel hartako andreari ere erreparatu zenion. Hanka luze, ezpain borobil, dena bere lekuan.
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan, bere emazte erregina hertsatzen ibili zen, Erroma aldera bihur zedin. Debalde oroitarazi zion
|
emakume
guztien obligazioa senarrari obeditzeko. Burua hala makurraraziko ez ziola ikusirik, bertze arrazoi batekin saiatu zen:
|
|
|
Katalin bonbek erre zuten. Eta harekin, pergamu kiskaliak bihurtu ziren umeei hazten irakasten zieten
|
emakume
guztiak.
|
|
|
emazteak Antoniori ere. Uste denaren kontra, halako gauzei antzematea ez da
|
emakume
guztiek izan ohi duten dohaina, baina Ainhoarengan bereziki garatuta zegoen: Antoniorekiko harremanaren gorabehera txikiena ere sentitzen zuen larruazalean; inguru hurbilaren gogo aldarteak isobara mapa baten antzera zabaltzen ziren emakumearen begiradapean, eta edozein presio aldaketa sumatzeko gai zen.
|
|
|
Beste batzuei, aldiz, beldurraren usaina darie. Gizon eta
|
emakume
guztiek dute euretariko bakoitzari dagokion usainen bat barruan. Sumatzen al duzu zuk zeurea?
|
|
2007
|
|
|
" Literatura femeninoa" ere ez dute gogoko, abstraktuegia delako eta orokorrean gutxiespen zentzuan agertu ohi delako, bigarren mailako literatura bati buruz hitz egiteko. " Emakumeen literatura" da gehien gustatzen zaiena,
|
emakume
guztiek sortu eta sortzen ari diren literatura barneratzen duelako, diskriminaziorik egin gabe.
|
|
|
Halaber, emakumeak nagusi izan ziren zirga, bakailao lantegi, jute fabrika, kalamu txirikordatze, bela joste eta ontzigintzaren jarduerarekin zerikusia duten bestelako industria osagarrietan. Arduradunek diotenez, proiektu honek aintzat hartu nahi du
|
emakume
horiek guztiek eginiko lana, galletagileak ikurtzat hartuta.
|
|
|
Eseri eta luzez, beraiei begira irribarre egin nuen neuk ere. Gau hartan
|
emakume
haiek guztiek, ohe barruko beroak jota, kaleak bat batean emandako opari zoragarriarekin loak hartuko zuten gozo.
|
|
|
Badakit egia dela. Badakit Euskal Autonomia Erkidegoan, genero erasoa pairatu duten emakumeen artean, etorkinak %30 direla, nahiz eta berez
|
emakume
guztien artean %5 besterik ez diren. Badakit hori salatzeak kontzientziatzen eta konponbideak bilatzen lagun dezakeela.
|
|
|
–Gizadi: 1 gizon
|
emakume
guztiek osatzen duten taldea. 2 Giza multzoa?.
|
|
|
2 Gizakiari dagozkion bertuteen multzoa?. Definizio abstraktu gisa, ongi; baina bistan dago, aldagarriak direla, gizon
|
emakume
guztien multzoa egun batetik bestera, eta gizakiari dagozkion bertuteak kultura batetik bestera.
|
|
|
Kristaua eta ilustratua baita, haren printzipiozko ebazpena, zentzu etiko edo juridikoan, garbia da: . Gizakia arrazoiduna da bere berez; horretan errotzen da gizon
|
emakume
guztien eskubide berdintasunaren posibilitatea? 522 Zientzian, ordea, errealitateak ez dirudi hain erabakia. Arlo honetan, arrazen fisikoari dagokionean, Hegel-ek G. R.
|
|
|
Voyer d. Argensongo markesari idatzi dion legez: beharrizan absolutukoa ez dena gizon
|
emakume
guztientzat, garai guztietan eta toki guztietan, inortxorentzat ez da beharrezkoa. Historiaren estudioak hori irakasten du:
|
|
|
Ez naiz luzatuko hango egonaldia berritzen, lanak baititut oraindik hilabete batean ikusitako emakumeen kontua ematen. Jabea, Kosme Alonso, kapitain ohia zen, eta kalean galduta aurkitutako
|
emakume
guztiak biltzen zituen etxeko saloi arrosa kolorean. Emakumeak bakarrik asper ez zitezen, gizonezkoak ekartzen zituen kapitain ohiak, jolas zitezen haragiaren dibertimendu gorrian.
|
|
|
Emategi hartan ikusitakoa maitasuna zer den jakiteko baliagarri izan ez bazait ere, aitortu behar dut mesedegarri izan zaidala nire lanbidean. Ezagututako
|
emakume
guztiak bezero egin ditut. Gurera etortzen dira fotokopiak behar dituztenean.
|
|
|
Oso proba mugatua izan den arren, kaltziodun dietako
|
emakume
guztiei arindu zaizkie hileko aurreko sindromearen sintomak: gorputza puztea, depresioa eta umore aldaketak, besteak beste.
|
|
|
Gizonezko normal batek, eiakulazio bakoitzean, 40 milioi espermatozoidetik 300 milioira bitarte isurtzen ditu. Bakoitza obulu batentzat izango balitz, Estatu Batuetako
|
emakume
guztiak ernaltzeko beste. Gure taldeko gizonek, batez beste, espermatozoide kontaketan% 50 igo behar dute gutxienik maila normalera heltzeko.
|
|
|
Freud-ek bi dekretu eratzaile bereizi zituen: a) hordaren aita ukiezina da, eta b) aita horrentzat dira
|
emakume
guztiak. Horrek bidebeku eragiten ditu:
|
|
|
Kant-en aburuz gizon
|
emakume
guztien adimenak giza adimen bat bera diren moduan, Cassirer enean herri guztien hizkuntzak hizkuntza bat bera dira. Hala ere, Humboldt-en tradizioan, Cassirer-ek hizkuntza bakoitzak mundua nola bere gisan eratzen, objektibatzen duen azpimarra dezake, guztien batasun hura ukatzeke:
|
|
|
gizatasunaren indarrek egiten dute gizakia gizaki. Gizakiok bereizten gaituena, hortaz, ez indar horiek berak diferenteak izatea (gizon
|
emakume
guztiak bezala nazio guztiak, indar berdinek osatuak dira), baizik eta da izan besterik, indar horien higidura, norabide, erlazio, jarduera, erritmo diferenteak baino. Nortasun bezala, edozein pertsonak, beste edozein pertsonak daukan dena dauka, baina modu diferentean (berdin, edozein herrik, etab.). Karakterea, bada, ezin atzemango da alderdi edo puntu konkreturen batean, estatikoki?, baizik eta bizitza osoan eta jardun osoan, eta jardunean hain zuzen.
|
|
|
Araketa modu honek Humboldt-en antropologiari erantzuten dio: gizakia zer den ulertzeko, ulertu behar da, gizatasun edo esentzia gisa (1), gizadi edo gizon
|
emakume
guztien batuketa gisa (2) eta gizabanako errealki ematen dena gisa (3). «Der Mensch erscheint in einer doppelten idealischen d. h. nicht durch die Wirklichkeit zu gebenden Gestalt, einmal ohne Individualität, in seiner allgemeinen, nur durch den Gedanken zu erreichenden Beschaffenheit, in den nothwendigen Bedingungen seines Wesens, dann in der Gesammtheit aller Individualität, als Menschengeschlecht, in der Totalität aller gleichzeitig vergangener, gegenwärtiger und künftiger Zustände.
|
|
|
Hizkuntzaren teoria guztia lau elementuokin eraikiko da. Aristoteles-entzat arbitrario edo konbentzionala laugarrena bakarrik da (hizkuntza eta idazkuntza); beste guztia berdina da gizon
|
emakume
guztiengan (mundua, arima eta, arimako, afekzioak, errepresentazio edo ideiak).
|
|
|
«pentsatzeko legeek» («Gesetzen des Denkens») 451 Hizkuntza, beraz, bi maila edo modutako kontsideratu behar da aldi berean: denak batera hizkuntza bat bakar eta unibertsala (hizkuntza guztiak hizkuntza edo organismo bakarra, hori «pentsamenduaren organo eratzaile» bat bera gizon
|
emakume
guztion baitan) eta berdenboran hizkuntza bakoitza berezia bezala, bat bedera organismo bereki bat (hizkuntzak adina organismo). Hizkuntza guztiak bat dira; baina, batzuetan, oso antzekoak ziruditen hizkuntzak, analisiak deskubritzen dizu, arrunt organismo ezberdinak direla barnagoan452 Hizkuntzak, hortaz, aldi berean dira denak organismo bat bera eta anitz, organismo berdinak eta diferenteak.
|
|
|
N. Chomsky-rengandik partituz S. Pinker ek eralki duen «mentalesa»ren teoria (geroxeago azalduko da), hots, pentsamenduaren hizkuntza innato batena, zein ere izango balitzateke gero hizkuntza natural guztientzat oin egitura, Davidson-ek hori arbuiatu egin du1481 Izan ere, suposizio horretan, hizkuntza innato bat mentalesa gizon
|
emakume
guztientzat berdina (pentsamenduaren hizkuntza) eta gero aparte hizkuntza naturalak (komunikazioaren hizkuntzak), azken horiek berriro gu edo adimena/ mentalesa eta mundu objektiboaren artean hirugarren elementu bat bihurtzen dira; hau da, berriro bi muturrak egongo lirateke, adimena (orain bere hizkuntzarekin: mentalesa) eta beste muturra mundu objektiboa, eta bion artean zubia egiten hizkuntza naturalak.
|
|
|
Whorf-en konklusioa da, denbora, materia (horiek ez baitira hautemapen soileko datuak), gizon
|
emakume
guztiei ez zaizkiela ematen modu berean, baizik eta esperientzia horren modua mintzo diren hizkuntzatik dagoela. Baina Whorf aski zuhurra da berriro, gehitzeko:
|
|
|
Diferentzien azpitik, gizon
|
emakume
guztien eta hizkuntza guztien ohore berdina errebindikatzen da, hortaz. Hala, batek berdintasunaren defentsarekin errebindikatzen duena, besteak diferentziaren apologiarekin errebindikatzen zizun.
|
|
|
Diru hori bularreko minbiziaren kontrako ekimenetarako erabiliko du Espainiako Minbiziaren Aurkako Elkarteak (AECC). Lasterketan horrela nahi duten 12 urtetik gorako
|
emakume
guztiek parte hartu ahal izango dute, betiere behar bezala inskribatuta baldin badaude.
|
|
|
" Gure babes osoa eskaini nahi diogu eraso egin dioten neska gazteari eta edozein momentutan erasoak jasan dituzten
|
emakume
guztiei", adierazi zuten elkarretaratzean. Era berean, orain gutxi Baionan eta Gasteizen eraildako emakumeekiko elkartasuna adierazi zuten.
|
|
|
Aise ulertzekoa zen bere jokaera, ezen behin esan baitzidan bere ama ere itxuragabeen artekoa zela. Sorbaldaren gainetik ateratzen zitzaiola hirugarren beso alferrikako bat, haragi zati erdi hildako eta zintzilikatu bat,
|
emakume
guztiz ederra itsusten zuena. Eta ama gaitzetsi hura defendatzen urratu zituela aho eztarriak umetan eta geroago ere bai.
|
|
2008
|
|
|
Bion artean (3) munduak ariman eragindako zerak, eta horien sinbolo edo zeinuak (4) hizkuntza eta idazkuntza. Aristotelesentzat konbentzionala bakarrik hizkuntza eta idazkuntza da, beste guztia gizon
|
emakume
guztiontzat berdina. Humboldtek berriz bereziki azpimarratzen du hizkuntzen arteko diferentzia ez dela" hots eta zeinuena" bakarrik, eta Aristotelesi ez ezik hari jarraitzen diotenen tradizio nagusi arruntari egiten dio aurre.
|
|
|
Ezustea adierazi ondoren, ordea, beste begirada bat nagusitu zitzaion, harrotasunetik asko zuena eta bere adierazpidean halako zerbait esan zezakeena: . Banekinan azkenean etorri egingo hintzela,
|
emakume
guztiak berdinak zarete-eta?. Reginak, zalditegira ezin serioago sartu zenak, borondateak eragindako mugimendu batean aurpegiera ilundu eta hara zeramàn mezua jakinarazi zion, modurik hotzenean:
|
|
|
santa martiria atzetik pintatua zegoen, baina burua jiratua zuen alde batera; erretilu bati eutsiz, non bular ebakiak baitzeuden odol xorta batzuk zerizkiela, eskuak zituen, goraka jasoak, zerutik begira zuèn Jainko Aitaren irudiaren norabidean, eskaintza jarrera zintzoan. Koadroaren irudi hura hain geratu zitzaion Millani burmuinean itsatsita, non, handik aurrera,
|
emakume
guztiak, ia guztiak, nor bere erretiluarekin ikusten hasi baitzen.
|
|
|
–Ezin zaitut ulertu, lagun. Zelan maitemindu zaitezke ikusten dituzun
|
emakume
guztiekin?
|
|
|
Adiskide eta ezagunak musukatuz sartzen bazen ere, bakarrik atera ohi zen beti, halakoxea zen musikak bere baitan eragiten zuen antzaldaketa, eta pausoa luzatuz abiatu ohi zen, presarren. Atzetik jarraitzen nintzaion, bere ibileraren oreka ezinezkoa miretsiz eta
|
emakume
guztiak horrela mugituko balira mundua zenbatenaz ederragoa izango ote zen pentsatuz. Bera ohartarazteko, hala ere, aurrea hartu, parean planto egin eta neure burua lotsarazteko moduan agurtu behar izaten nuen, agerian eta imintzioak eginez ere bai batzuetan.
|
|
|
Indar handiko testua zen. Ordura arte ez zuen Gulag Artxipelagoaren berri eman, eta hitzaldia, bertatik bizirik irten ziren gizon
|
emakume
guztiei zuzenduta zegoen. Argi eta garbi agertzen zuen hori.
|
|
|
Gutxiago dira familia elkartzeko prozesuen ondorioz etortzen direnak. Kasu horiek ohikoagoak dira Magrebetik edota Ekialdeko Europatik datozen emakumeen artean, edonola ere, talde horietako
|
emakume
guztiek ez diote patroi honi jarraitzen.
|
|
|
Matthew Bowden 2005ean, Minbizia Ikertzeko Nazioarteko Agentziak (IARC, ingelesezko sigletan), Munduko Osasun Erakundearen (OME) mende dagoenak, onartu zuen hormona antisorgailu konbinatuak (estrogeno progestagenoak), gehien erabiltzen direnak, minbizia sor dezaketela, albo ondorioak dituztelako. Kalkuluen arabera, ugaltzeko adinean dauden
|
emakume
guztien %10ek (100 milioi inguru mundu osoan) mota horretako pilulak hartzen dituzte. Baina adituak ez dira ados jarri haien ondorioekin.’ Orain, bi ikerketa berrik diote onura gehiago dakartela kalteak baino; dena dosiaren araberakoa da.
|
|
|
bezalako kartel ugari ezarri zituzten. Ikuskizuna prestatzeari ekin zioten bost astez, non buruzagi moduko gizon aberats jasanezin baten oihuak entzun behar izan zituen,
|
emakume
haiek guztiek ez zutela ezertarako balio esanez. Beste dantzariek ez ezik, berak ere gertutik usaindu zuen gizonari ahotik zerion ron kiratsa bere denborarik ez galtzeko esan zionean:
|
|
|
|
Emakume
haiek guztiek, baina, kontzientzia txarrez ez baizik adurretan entzuten zioten, begiak diz diz eta belarriak erne, eta bat batean bere iritzia aldatu egin zuen Chiarak: «Bahitzaileak ez:
|
|
|
Are gehiago:
|
emakume
guztiak daude Abortuaren aurka. «Bizitzaren alde» daudela esaten duten guztiei ez zaie inoiz halakorik bururatu, ziur, baina ez dago abortatu nahi duen emakumerik.
|
|
|
Haurrak izateko adina duten
|
emakume
guztiak artatzeaz gain, minbiziaren tratamenduak beste hainbat oinarri izan behar dituela diote Saray elkarteko ordezkariek. Besteak beste, eriei laguntza integrala ematea, diziplina anitzeko taldeak sendotzea eta, sendabiderik ez duten kasuetan, zainketa aringarriak indartzea ezinbestekoa dela diote.
|
|
|
Gorputza bera arma bat da, eta tresna eraginkor gisa erabili behar da.
|
Emakume
guztiak dira gai?, dio Campanak. Hala, wing tsun borroka arteko teknikak irakasten ditu; horren bidez, erasotzailearen indarra bera baliatzen dute emakumeek.
|
|
|
Bukatzeko, autodefentsarako deia egin nahi diegu
|
emakume
guztiei, ezin dugu beste batzuek guregatik zer egin dezaketen pentsatzen zain gelditu. Kalera atera, borrokatu, antolatu eta «aski da!!!» esateko momentua heldu da.
|
|
|
Bi maila bereiztuko dira: batetik, ohiko piraguistak direnak eta, bestetik, esku hartu nahi duten
|
emakume
guztientzat (batean zein bestean K1 eta K2 kategorietan lehiatuko dira). Estropada andra, gazte eta neskato guztiei zuzenduta dago.
|
|
|
|
emakume
guztiek festa egiten
|
|
|
santa martiria atzetik pintatua zegoen, baina burua jiratua zuen alde batera; erretilu bati eutsiz, non bular ebakiak baitzeuden odol xorta batzuk zerizkiela, eskuak zituen, goraka jasoak, zerutik begira zuèn Jainko Aitaren irudiaren norabidean, eskaintza jarrera zintzoan. Koadroaren irudi hura hain geratu zitzaion Millani burmuinean itsatsita, non, handik aurrera,
|
emakume
guztiak –ia guztiak– nor bere erretiluarekin ikusten hasi baitzen. Harik eta egun batean amets bat izan zuen arte.
|
|
|
Ezustea adierazi ondoren, ordea, beste begirada bat nagusitu zitzaion, harrotasunetik asko zuena eta bere adierazpidean halako zerbait esan zezakeena: " Banekinan azkenean etorri egingo hintzela,
|
emakume
guztiak berdinak zarete-eta". Reginak, zalditegira ezin serioago sartu zenak, borondateak eragindako mugimendu batean aurpegiera ilundu eta hara zeramàn mezua jakinarazi zion, modurik hotzenean:
|
|
|
Xariar sultanak bere emaztea beste gizon batekin engainatzen ari zaiola jakin zuen egunean erail egin zuen emaztea. Jelosiak eta haserreak gidatuta,
|
emakume
guztiak desleialak zirela pentsatu zuen, eta bere bizirrari egunero emakume birjin bat lor  tzeko eskatu zion, gaua emakumearekin pasatu eta hurrengo goizean hilko zuela mehatxatuko zuen. Bizirraren alaba Xerezadek, basakeria hura gelditu nahian, plan bat prestatu zion.
|
|
|
Polimestor ailegatuko da eta, Hekubaren semearekiko galderen aurrean, itxurak eginen ditu ongi dagoela esanez. Hekubak emakume troiarrak gatibu dauden dendetara eramanen du, haren semeekin batera familiaren urrea gordetako tokiaren kokapena aitortzeko aitzakiarekin, eta han,
|
emakume
guztien artean, semeak hil eta Polismestorri orratzez sastatuko dizkiote begiak.
|