|
2006
|
|
|
emetasunaren mistika (amak eta emazteak) amaitu zen. Lortutako konkista guztiak alde batera utzita,
|
emakumeen
egoera ez zen gizonen berdina gizarte hartan, gizonen hierarkia injustuaren ezarpena ageri baitzen. Antzeman zen boto eskubideak ez zuela lege aldaketarik ekarri (familia eskubidea, kode penala, eta abar), eta morala eta ohiturak erregulatzen dituzten arau ez idatziek ez zutela aldaketarik txikiena ere izan.
|
|
2009
|
|
|
Eta segitu baino lehen, argitu nahiko nuke pittin bat nesken aipatu kontu hori. Garai hartan,
|
emakumearen
egoerak ez zuen gaur egungoarekin zerikusirik. Emakumezkoentzat gizarte mailan bizimodu onartu bakarra zen ezkondu ala moja sartzea, baina horretarako gutxieneko ondarea behar beharrezkoa zuten.
|
|
2014
|
|
|
Independentziaren bideari ekin behar zaio, nahiz eta bidearen malkarra etagogorra zenbaterainokoa izango den aurrez ere jakin.
|
Emakumeen
egoera ez daaldatuko harik eta gizartearen errotikako aldaketak ekarriko dituzten emakumeeneta gizonen arteko ekintza bateratuak gertatu arte. Emakumeak, emakume guztienaskatasunarekin askatuko dira, ez bitartean.
|
|
2016
|
|
|
bai komunikazioan, bai aurreikuspenetan, bai itsasontzietan. Halere, itsas
|
emakumeen
egoera ez da hobetu. Kontserba fabriketan aritzen dira, sareak egiten; portuetan egiten diren lanik astun eta zailenak egin izan dituzte beti, baina ez da ulertzen zer den itsas emakume baten bizitza.
|
|
2017
|
|
|
Hau guztia, emakumeen eskubide sozialekin lotu genezake, hots, emakumeek lan merkatuan erakusten duten parte hartze ezberdinak zein eragin izan dezakeen hemendik eratortzen diren eskubide sozialetan. Hala, pentsa dezakegu
|
emakumeen
egoera ez dela hiritar eskubidedun batena, edo ez guztiz behintzat. Gainera, genero aldagaia beste zapalkuntza aldagai batzuekin gurutzatuz gero egoera okerrera joango dela dudarik ez dago.
|
|
2019
|
|
|
objektuak, balioak, sortzen zituen haurrak ez ziren haren ondasunak, baizik familiarenak; alegia, familiaren buru zen gizonarenak. Beste herrialdeetan,
|
emakumearen
egoera ez zen liberalagoa, aitzitik baizik; batzuetan, tutoretza atxiki zuten; guztietan, emakume ezkonduaren ahalmenak hutsa ziren, eta usadioak, zorrotzak. Europako kode guztietan, zuzenbide kanonikoa, erromatarra eta germanikoa izan dira abiaburuak, denak ere emakumearen kontrakoak; jabetza pribatua eta familia zituzten herrialde guztietan, eta bi instituzio horien moldera makurtzen ziren.
|
|
|
Egia da matronek ez zutela oso ondo erabili beren askatasun berria, baina egia da, orobat, eragotzi egin zietela hartaz onuragarriro baliatzea. Bi joera kontrajarri horien ondorioz, bata, joera indibidualista, emakumea familiatik erauzten zuena; bestea, joera estatalista, emakumea gaizki tratatzen zuena norbanako gisa?,
|
emakumearen
egoerak ez zuen orekarik. Emakumea oinordekoa zen, aitak bezalako eskubideak zituen seme alabei zegokienez, testamentua egin zezakeen, doteari esker ihes egin ziezaiekeen ezkontzako betebeharrei, nahieran dibortzia zitekeen eta berriz ezkondu, baina ezin emantzipa zitekeen modu negatiboan baino, zeren ez baitzitzaion proposatzen bere indarrak erabiltzeko bide konkreturik.
|
|
|
Emakumea zenbat eta gehiago sendotu gizartean, orduan eta gehiago egingo dute ez ikusiarena; baina zorrotz zelatatuko dute gehienetan, probintzietan bereziki. Zirkunstantziarik mesedegarrienetan ere, iritzi orokorraren beldur izateari utzi dionean?,
|
emakumearen
egoera ez da gizonaren egoeraren parekoa. Desberdintasunak tradizioak ekarriak dira, eta, aldi berean, emakumeen erotismoaren izaera singularrari dagozkion arazoek ekarriak.
|
|
|
nafar ekoizlea eta gidoilaria Kanaki Films konpainian, eta 2 Goya sariren eta Urteko Europako Ekoizle onenaren sariaren irabazlea Bordeleko Cartoon Movie izenekoan, animaziozko filmen ekoizpenerako foro handian, ‘Un día más con vida’ lanarengatik, bertze sari eta aintzatespen asko jaso izanaz gain.
|
Emakumeek
egoera ez oso erraza duten eremuan, zinean eta zine ekoizpenean saritua eta aintzatetsia, benetako erreferentea da zinearen munduari ikus entzule gisa begiratzera mugatzen diren neskatoentzako eta neskentzako. Mundu horretan ere neskek egiteko eta esateko asko dugu, ekoizle, zuzendari, gidoilari gisa edo kamera ostean dagoen bertze edozein zereginetan.
|
|
2021
|
|
|
Atzerantz begiratzeko deiek eta iragana mitifikatzen duten diskurtsoek ere urduritasuna sorrarazten didate.
|
Emakumeon
egoera ez da sekula hobeagoa izan iragandako sasoietan. Urduritzen nau, era berean, zelan doan" askatasun liberala" zabaltzen esparru gero eta gehiagotara, benetan aukeratzeko parada bagenu bezala edo gure" nahiak" bideraturik ez baleude moduan, eta zelan doazen beste balio eta borroka batzuk iruditeria kolektiboan lausotzen, hala nola independentzia, historikoki emakumeon borroka nagusienetako bat izan dena eta, datu guztiek adierazten dutenez, erdiestetik urrun gaudena.
|
|
2022
|
|
|
" Tristuraz ikusten dut ia 50 urte geroago ere nola gauden.
|
Emakumeen
egoera ez da hobetu lan munduan. Ikusi besterik ez dago zein egoeratan dauden emakume asko, soldata arrakalak, lan feminizatuen egoera, ‘kelly’25 langileen egoera...
|