|
2001
|
|
|
Beraz bitamina aldetik eta gabezia batzuek badituzte. Gainera
|
emakumeak
haurdun daudenean anemiak eta izaten dira. Gaur egun Espainiatik espezialitate ezberdinetako mediku talde asko joaten dira bertara, eta egoera ez da amestu daitekeen onena, baina tira.
|
|
|
Zenbait lekutan ez zaie sartzen uzten
|
emakume
haurdunei eta bihotzeko arazoak dituzten pertsonei.
|
|
|
Horregatik,
|
emakume
haurdunak saunarik ez duela hartu behar ohartarazten da eta haurdun geratzeko asmoa dutenek ere 15 minutura mugatu behar lukete saio bakoitza.
|
|
|
|
Emakume
haurdunak haurrari transmititzea ez da ohikoa izaten hepatitisean eta amaren esnearen bidez kutsatzen denik ere ez da egiaztatu.
|
|
|
Ribavirina botika teratogenoa da (fetuan malformazioak eragin ditzakeena) eta, beraz, haurrak izateko adinean dauden
|
emakumeek
haurdun ez daudela egiaztatu dute tratamendua hasi aurretik eta haurdunaldia saihesteko bitarteko guztiak jarri tratamenduak irauten duen artean eta bukatu eta ondorengo sei hilabeteetan.
|
|
|
Listeriak defentsa apalak dituzten pertsonei bakarrik erasotzen die: gaixoak, haurrak, pertsona zaharrak eta
|
emakume
haurdunak.
|
|
|
(Serio.) Niregatik balitz? Baina debekatuta dago
|
emakume
haurdunak mendiko bizikletan eramatea.
|
|
|
(Moztuz) Ez dago bainarik. (Pausa) Nola joango da ba
|
emakume
haurduna inora bakarrik?
|
|
|
Andra Pradeshen, berriz, herriko handi mandiek
|
emakume
haurdun bat jainkoei sakrifikatu zieten, goialdetik euria ekar zezan. Esan beharrik ez dago:
|
|
2002
|
|
|
Dena den, dieta aberatsak murrizketa horiek orekatzen dituenez, arriskurik ez dago baina, halaz ere, horien kontsumoa kontrolatzea komeni izaten da nutrizio alorreko premia handiak dituzten pertsonen kasuan: hazten ari diren haurrak eta nerabeak,
|
emakume
haurdunak eta umea edoskitzen ari diren amak, digestio aparatuan arazoak nozitzen dituzten pertsonak, elikagaien hainbat nutriente behar bezala aprobetxatzea galarazten duten egoerak, etab.
|
|
|
Aurrekontuaren pusketa handiena haurra jaio ondoren gastatzen bada ere, bistan da
|
emakume
haurdunak aparteko gastuak egin behar dituela barne arropa eta neurri handiko janzkiak erosteko (nahiz, kasu anitzetan arropa horiek ez diren armairutik berriro irtengo, umea jaiotakoan): soineko, galtza, atorra, gona edota beroki horien prezioa bestelako arropenaren tankerakoa da, astungarri batez:
|
|
|
Thompson ek estatistikak erabiltzen ditu; horien arabera, AEBetako emakumeen %46k ez du orgasmo klitoridiano egokirik. Kremaren prospektuan, Estatu Batuetan ere El acento de Eva eta Herpleasure (Su placer) izenekin saltzen dena, Viacreme ez dela kaltegarria irakurtzen da, ez duela albo ondoriorik, baina kontraindikatua dago
|
emakume
haurdunentzat eta anorexia duten gaixoentzat. Viacremek, bere web orri latinoan, erabiltzaileei jakinarazten die “bero bat eta erresuminoso bat senti dezakezula ehun mehe genitaletatik ia gertu.
|
|
|
– Hodi neuraleko akats bat duen bularreko haur bat erditzeko arrisku handiagoa, azido folikoa edozein dela ere. Dirudienez, folato kontsumo egokiak ez die emakume horiei babesik ematen, pisu normaleko
|
emakume
haurdunei bezala. Baliteke emakume horiek azido foliko gehiago behar izatea.
|
|
|
Vigoko Unibertsitateko Ramón Hermida eta Diana Ayala doktore espainiarrek egindako azterketa, Floridako (AEB) Orlando hirian egindako Hipertentsioari buruzko Urteko Ikerketa Konferentzian aurkeztua. ) adierazi duenez, aspirina dosi txikiak hartuz gero, ez da garaiz aurreko erditzea lortzen odol presio handia jasateko arriskua duten
|
emakume
haurdunentzat. Hala ere, sendagile horiek haurdunaldiko 16 astea baino lehen terapia hasten denean eta aspirina gauez bakarrik hartzen denean sortzen da ondorio hori.
|
|
|
Hala, hiru urtetik bost urtera bitarte txerto hori merkaturatu ahal izango dela kalkulatu zuen, nikotinarekiko mendekotasuna gainditzeko. Erremedioa modu tradizionalean aplikatuko da, lehen dosia eta beste bat oroitzapenezkoa, eta, gainera,
|
emakume
haurdunengan eta erretzaileengan fetua babesteko balioko du. Svensson doktoreak adierazi duenez, txertoa larruazalpeko injekzio bidez ematen da, eta horrek tokian tokiko erreakzioak eragiten ditu, “baina ez dugu ikusi garrantzi handiko albo ondoriorik”.
|
|
|
Helburuko espezieetan ez da baieztatu kontrako ondorio esanguratsurik, bihotz erritmoa handitzea eta presio diastolikoa jaistea izan ezik. Gizaki osasuntsuetan eta
|
emakume
haurdunetan egindako ikerketa batzuek erakutsi dutenez, klebuterolak tolerantzia ona du paziente gehienengan dosi terapeutikoak ematen direnean, eta hauteman diren kontrako ondorio bakarrak urduritasuna, palpitazioak eta muskulu dardara izan dira. Gaixotasun koronarioa duten gaixoetan ez da eraginik hauteman sistema kardiobaskularrean eta arnasketa funtzioetan; arnas aparatuko gaixotasun buxatzaile kronikoak dituzten gaixoak, berriz, errazago agertzen dira gai aktiboaren eragin bronkio zabaltzailean.
|
|
2003
|
|
|
I. ARRATIBEL. Sei zazpi kirol dira
|
emakume
haurdunarentzat kaltegarriak izan daitezkeenak, besteak beste, hipika eta eskalada. Eta luzatutako galderari buru belarri helduz, Osakidetzaren kontua dago esate baterako.
|
|
|
Horietako batzuek, efektuak agertu aurretik, hainbat egun behar dituzte; beste zenbait ezin dira segun eta zeinekin batera aplikatu; hainbat eta hainbat, kaltegarri omen dira
|
emakume
haurdunentzat...
|
|
|
Haurrentzako edo
|
emakume
haurdunentzako esnea
|
|
|
Hala ere, dieta begetariano zorrotza ez da beti baliozkoa, nahiz eta ahalik eta modurik zuhurrenean egin. Osasungarria izatetik, osasunerako benetako arriskua izatera pasa daiteke, haur, nerabe eta
|
emakume
haurdunek praktikatzen dutenean edo seme alabak babesten dituztenean. Joan Sabaté doktoreak, Kaliforniako Unibertsitateko Loma Linda Osasun Publikoko Eskolako Nutrizio katedradunak, elikadura mota horretako azterketa garrantzitsuenak egin dituen erakundeak, esan duenez, “talde horiek gainerako biztanleek baino behar handiagoak dituzte elikaduran eta metabolismoan, eta dieta begetariano oso zorrotza ez da nahikoa”.
|
|
|
Horren ondorioz, mielinaren biosintesi eskasari lotutako patologia neuronalak agertuko dira, bai eta homozisteina plasmatikoaren metaketa ere, patologia kardiobaskularretan arrisku faktore gisa deskribatzen dena.
|
Emakume
haurdunen folato kopurua murriztearekin batera, handitu egin daiteke jaioberrien patologien arriskua, hala nola arantza bifidoa eta beste akats neuronal batzuk, aipatutako faktore guztien ondorioz. Elikagaietako folatoak eta horiei lotutako galerak Pertsona heldu batentzako eguneko folato gomendioak 400, g koak dira.
|
|
|
Araudi berri hori estatu kide guztietan sartu behar da orain, eta, haren arabera, 150 mg/ l kafeina baino gehiago kontsumitzeko edaria bada, etiketa egoki baten bidez jakinarazi behar zaio kontsumitzaileari," kafeina eduki handia" eta, ondoren, mg/ 100ml tan adierazitako eduki zehatza. Kasu batzuetan, informazio hori beharrezkotzat jotzen bada ere (bereziki, haur eta
|
emakume
haurdunentzat), 2004ko uztailaren 1a baino lehen fabrikatu eta etiketatutako edari guztiak merkaturatu ahal izango dira haien existentzia amaitu arte, ohartarazpen hori egin gabe. Azken egun hori dute ekoizle guztiek legeria berrira egokitzeko.
|
|
|
Urtero, Peruko Andeetan, zero azpiko 20 gradurainoko tenperaturek kalte handiak eragiten dituzte eskualdeko populaziorik ahulenean. Azken hilabetean, 150 haur eta 25
|
emakume
haurdun hil dira pneumoniaren ondorioz, eta milaka pertsonen bizitza arriskuan dago hotz bolada biziaren ondorioz. Egoera horren ondorioz, erakunde humanitarioak mobilizatu egin dira Altiplanoko komunitateei laguntzeko, 4.000 metroko altueran isolatuta baitaude.
|
|
|
Sistema bera erabili duten beste 19
|
emakume
haurdun daude
|
|
|
Kontsumo mugak Itsas arrain handietan, merkurio metaketa ur kontzentrazioa baino 500 aldiz handiagoa izan daiteke. Nazioartean, bai FDAk (Ameriketako Estatu Batuetako Elikagai eta Sendagaien Administrazioa), bai FSAk (Britainia Handiko Elikadura Agentzia) gomendatu dute latako atun kontsumoa mugatzea
|
emakume
haurdunentzat, merkurioa dutelako eta prebentzio harremana izan dezaketelako gehien kontsumitzen den espeziea atuna (eta ia bakarrik) den herrialdeetan, baina ez arrain asko kontsumitzen den herrialdeetan. Europan, 1993ko Batzordearen erabaki baten arabera, merkaturatu daitekeen arrainaren guztizko merkurioaren muga 0,5 µg/ g produktu freskoarena da.
|
|
|
Bitamina horrek garrantzi berezia du haurren hazkuntza aldietan eta, bereziki, haurdunaldiaren lehenengo hilabeteetan. Horregatik, pipak aperitibo gisa edo beste plater batzuen osagai gisa kontsumitzea interesgarria da, bai haurren bai
|
emakume
haurdunen ikuspegitik. Era berean, bitamina nabarmentzen da pipen osaeran gainerako fruitu lehorren gainetik (46 mg/ 100 g, eta 24 mg almendra eta hurretan edo 7 mg pistatxo eta kakahueteetan).
|
|
2004
|
|
|
Garraio publikoan 12 urtez beherakoek esertzeko lehentasuna dute,
|
emakume
haurdunek, pertsona ezinduek eta zaharrek bezala.
|
|
|
Begetarianoa izatea eta haurdun egotea ez dira bateraezinak.1997 urtean, Amerikako Dietetika Elkarteak (ADA) txosten bat zabaldu zuen, elikadura mota horren aurrean zuen jarrera azaltzeko. Bertan irakur daitekeenez, azterketek adierazten dute pertsona begetarianoek hilkortasun eta morbilitate tasa txikiagoak izaten dituztela eritasun kroniko eta endekapenezkoei dagokienez ez begetarianoek baino, eta, alde horretatik, dieta faktore erabakigarria da, argi eta garbi.Txostenak dio ongi diseinatutako dieta begetarianoak edozein pertsonaren nutrizio beharrak ase ditzakeela, baita
|
emakume
haurdunarenak ere. Elikagaien konbinazio adimentsua Zenbait elikagairen ohiko presentzia, beren nutrizio dohainengatik, ezinezkotzat jotzen da hazkuntza eta garapen organikoa ziurtatzeko, haurdunaldian areagotuz.
|
|
|
Algak proteina, mineral eta oligoelementu iturri baliotsua dira, baina, sodio asko dutenez, saihestu egin behar dira presio handia dagoenean. Egoera hori
|
emakume
haurdunen ehuneko txiki batean gertatzen da. Gainera, iodo ugari duenez, ez da komeni maiz jatea, zenbait jakiren noizbehinkako gozagarri gisa erabiltzea baizik.
|
|
|
Azken horri dagokionez, elkarteak adierazi du Espainia dela “talidomidak kaltetutako 50 herrialdeetako bakarra biktimei aitortu ez diena, nahiz eta 1980an Medikamentuaren Zuzendaritza Nagusiak baietsi zuen idazki batean Espainian talidomidadun zazpi produktu merkaturatu zirela”. Komertzializazioa 1957tik 1963ra bitartean garatu zen, “urte horretan Espainiako merkatutik zazpi sendagaiak erretiratu ziren, eta debekatu egin zen saltzea,
|
emakume
haurdunei eragindako kalteengatik”. Gaur egun, erakunde horren arabera, munduko ospitale guztiek erabilera errukiorra egiten dute mieloma edo hezur anizkoitzeko minbizia tratatzeko, “minbizi horren garapena atzeratzen duela diotelako, nahiz eta azken emaitza heriotza bera izan”.
|
|
|
Gomendioak FDAk, Estatu Batuetako sendagaiaren agentziak, segurtasun neurri batzuk eskatzen ditu talidomidaren eraginpean jartzeko. Lehenik eta behin, ohartarazten du matrikulatutako medikuek eta lizentziadun botikariek baino ezin dutela errezetatu,
|
emakume
haurdunetan horiek erabiltzearen arriskuez jabetzen badira. Horrez gain, astean behin haurdunaldi probak egin behar dira produktua erabiltzen den lehen hilabetean; ondoren, hilean behin, hileroko ziklo erregularrak dituzten emakumeen kasuan, edo, emakume irregularren kasuan, bi astean behin.
|
|
|
Gainera, adinekoengan gerta daiteke gai aktiboen eta elikagaien artean interakzioak izatea, eta kontuan hartu behar da, halaber, populazio talde bat direla, eta malabsortzio arazoak izan ditzaketela.
|
Emakume
haurdunek eta atletek ere kromo eskasia izan dezakete, haien egoera dela eta, nutrizio eskakizunak handitu egiten baitira. Kromo urritasunak arazo kardiobaskularrak sor ditzake odoleko kolesterol maila handiaren ondorioz.
|
|
|
Haurdun dagoen emakumearen elikadura ohituren artean kaloria gutxiko jakiren bat noizean behin kontsumitzea sartzen bada ere, ez dago haurdunaldian ohitura hori desagertzeko arrazoirik. Elikagai light edo arinak neurriz jan daitezke, baldin eta
|
emakume
haurdunaren eguneroko dietan ohikoak ez badira. Haurdun dagoen emakumearen dietatik falta ez diren oinarrizko elikagaiak:
|
|
|
Obesitatearen eragina Bularreko minbiziaren agerpenean eragina duten faktore gehienak ezin dira kontrolatu, hala nola genotipoa edo familiaren aurrekariak. Badira aldatu ezin diren beste faktore batzuk ere, hala nola lehen hilekoaren adina, haurdunaldi kopurua,
|
emakumea
haurdun geratzeko adina edo menopausia gertatzen den adina.Hala ere, bada kontrolatzen ahal den faktore bat, eta horrek ere eragina du minbizi mota horren sorreran, hala nola gehiegizko pisuaren eta elikadura ohituren kasuan. Estatu Batuetako Minbiziaren Institutu Nazionalaren aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, obesitateak areagotu egiten du odoleko estrogeno kopurua, eta horrek areagotu egiten du menopausia ondoko emakumeengan bularreko minbizia izateko arriskua.
|
|
|
Emaitzen arabera, txokolate mota horrek lagundu egin zezakeen gaixotasun kardiobaskularrei edo zenbait minbizi motari aurrea hartzen, batez ere esnearen edo deribatuen ehuneko aldakorrak gehitzen diren kontsumo modu ohikoenekin alderatuta. Orain, ikertzaileek diotenez, kontsumitzen duten
|
emakume
haurdunek haur alaiak ematen dituzte. Osasunerako onuragarriak izan daitezkeen emaitzak bat etortzea produktu bati balioa emateko saiakera gisa ikusten dute sektore kritiko batzuek.
|
|
|
Lan horren helburua zen txokolatearen kontsumoa eta haurdun zeuden emakumeen estres maila korrelazioan jartzea eta etekinen bat lortzen zen egiaztatzea. Raikkonenek koordinatutako taldeak 300
|
emakume
haurdun bildu zituen estudioan, eta hainbat parametro emozional sailkatu zituen haurtxoetan: beldurra, lasaitzeko, irribarre egiteko eta barre egiteko erraztasuna.
|
|
|
Nutrizio gabezia ohikoenak
|
Emakume
haurdunaren elikadura gabezia ohikoenak burdina, kaltzioa eta iodoa bezalako mineralez eta azido folikoa bezalako bitaminez osatuta daude.Oso garrantzitsua da dietan edozein aldaketa egin aurretik, edo gehigarriak edo elikagai aberastuak erabili aurretik, medikuarekin edo dietista nutrizionista batekin hitz egitea, aldaketa dietetiko horiek ondorio kaltegarriak izan baititzakete haurdunaldian.... Azido folikoa Bitamina hori hartzea bereziki beharrezkoa da aurretik haurdun geratu diren edo berriki ahotik antisorgailuak hartu dituzten emakumeentzat.
|
|
|
Kaltzioa garrantzitsua da amaren deskaltzifikazioak saihesteko (hezurretan eta hortzetan minerala galtzea). Laktosarekiko intolerantzia edo behi esnearen proteinarekiko alergia duten eta esnekirik hartzen ez duten
|
emakume
haurdunek kaltzio askoko beste elikagai batzuekin osatu behar dute beren dieta. Aberastutako soja deribatuak (soja irabiakia, tofua…), hezurra jaten duten arrainak (latako sardinak, antxoak…) mineral horretan aberatsak diren elikagaiak dira, baita fruitu lehorrak eta horien estraktuak ere (almendra esnea), nahiz eta azken horien kaltzio xurgapena ez den hain eraginkorra.
|
|
|
“itzulgarria da”.
|
Emakumeak
haurdun gelditzea erabakitzen badu, ginekologoarengana jo besterik ez du, hagatxoak atera diezazkion. Aste batean edo bitan hasierako emankortasun bera izango du.
|
|
|
AESAren arabera, ez da beharrezkoa kontsumitzaileei gomendio orokorrak ematea. Hala ere, AESAk dio talde sentikorrentzako(
|
emakume
haurdunak) berariazko gomendioak prestatu eta osasun profesionalen bidez bideratu nahi dituela. Ildo horretatik, AESA harremanetan jarri da sozietate medikoekin eta beste erakunde batzuekin, kutsatzaile horri buruzko informazio guztia eta talde sentikorretan izan dezakeen eragina helarazteko, eta, hartara, talde horiei zuzendutako prebentzio programetan arrain kontsumoari buruzko gomendio horiek barneratzeko.
|
|
|
Ikerketaren ondoren, adituek ondorioztatu dute beharrezkoa dela txikizkako saltokien gaineko kontrol neurriak indartzea, elikagaietako monocytogeneak detektatzeko. Bakterio horrek listeriosia eragin dezake, eta gaixotasun hilgarria da, batez ere sistema immunologiko ahulak dituzten
|
emakume
haurdunei, haurrei eta helduei eragiten diena. Urtero, 2.500 pertsona inguru kutsatzen ditu bakterio horrek AEBetan, Cornelleko Unibertsitatearen arabera.
|
|
|
Zenbait autorek diote haurren hortzen babesa ia osoa dela baldin eta hortzen gainazal lauak fluorraren eraginpean badaude erupzioa baino bi edo hiru urte lehenago, eta, beraz, prebentzioa jarraitu egin behar da jaio ondoren. Hala,
|
emakume
haurdunak ez du aparteko gehigarririk erabili behar, kaltegarriak izan baitaitezke, eta horien kontsumoa ez da segurua eta ez da beharrezkoa sistematikoki egitea, azken ikerketen arabera.
|
|
|
Salaketaren oinarria hauxe da: edari alkoholiko guztien ontzien etiketek edari horiek kontsumitzeko arriskuari buruzko edozein ohar edo informazio alde batera uzten dute, bereziki
|
emakume
haurdunentzat, eta horiek irentsiz gero, SAFen bidez sor daiteke jaioberriarentzat, anomalia neurologikoek eta itzulezinek eragindako sindromea. Nahiz eta onartu legegile frantsesak ahalegin handiak egin dituela gai horren inguruan —batez ere publizitatearen arloan, eta alkoholaren kontsumoak dakartzan arriskuez ohartarazi behar dela—, neurri hori ez dela nahikoa iruditzen zaie, seme alabek dituzten kalteak saihesteko, eta merkaturatzen diren edari alkoholdunen botila guztien etiketen bidez jakinarazi behar izan zaie.
|
|
|
6 eta 10 urte bitarteko haur txikietan, egunean 0,8 miligramo jatea gomendatzen da. Emakumeek, batez beste, 0,9 mg/ egun behar dute; 13 eta 16 urte bitarteko nerabeek, 1 mg egunean;
|
emakume
haurdunek eta bularreko haurrek, eta 0,8 mg/ egun 50 urtetik aurrera. Gizonetan, batez bestekoa 1,1 mg/ egunekoa da, eta 1,2 mg/ egunekoa 16 eta 40 urte bitartekoa.
|
|
2005
|
|
|
Hirugarren hiruhilekoan fetuak egunean 50 edo 60 miligramo hartu behar duenez,
|
emakume
haurdunak gainerakoen bikoa kontsumitu behar du.
|
|
|
Bileratik ateratzen saiatu zirenak irainduak eta erasotuak izan ziren. Egoerahorretan, barruan daudenek? 7 ume eta bi
|
emakume
haurdun, besteak beste, ezateratzea erabakitzen dute.
|
|
|
Bereziki kaltegarriak dira
|
emakume
haurdunentzat, haurrentzat eta asmatikoentzat.
|
|
|
Hau kontsumitu beharreko esneki errazioak lautan gehituta lortzen da kantitatea egun batean; beraz, adierazitako esne edo esneki kopurua hartzen bada, ez litzateke beharrezkoa esne aberastuak erabiltzea. Haurdun dauden emakumeentzako esnea
|
Emakume
haurdunei zuzendutako esneak aberastuta egoten dira hainbat bitamina eta mineraletan, haurdunaldia etapa fisiologiko bat da, eta, aldi horretan, beharrak mantenugaiak gehitu egiten dira. Esne askok burdina eta azido folikoa gehitzen dituzte.
|
|
|
Kixmi, bere inguruan esaten edo egiten zenetik kanpo, eskuzapi bat zirriborratzen ari zen: begi malkotsu batzuk, kaleko pintadakoak bezalakoak baina barrote barik, eta ondoan
|
emakume
haurdun bat. Agian huraxe zen begien ziega:
|
|
|
Ez dago jada han. Haren ordez,
|
emakume
haurdun gazte bat, ohean atseden hartzen. Gutxi falta zaio erditzeko.
|
|
|
Asuntoa tumore bat da.
|
Emakume
haurdunaren gelaren paretik pasatzean, hau ohetik altxata, zutik aurkitu du leihotik begira; irribarre egiten du sabel betea laztanduz. Ohean etzanda, bere ordez, senarra behar duena dago lo.
|
|
2006
|
|
|
Gavino bezalako artzain bakartiak, edo ezkondu gabeko
|
emakume
haurdun eta tormentatuak ohi ziren protagonistak Grazia Deleddaren eleberrietan. Deledda inguru honetakoa zen, Nugoro herrikoa hain zuzen ere.
|
|
|
Albaitariaren kontrolpean eta txertoa hartuak ez dauden animaliak, gainera,
|
emakume
haurdunentzat gaixogarri gerta daitezke.
|
|
|
Infusioen mesedeen zerrendak ez du amaierarik baina, kontuz, dena ez baita onura hutsa: landare batzuen infusioek populazio talde jakin zenbaitetan eragin kaltegarriak izan ditzaketenez (haur, bularreko ume,
|
emakume
haurdun, pertsona zahar eta antzekoetan) gaitz jakin batzuk nozitzen dituztenek ezin dezakete hartu edo, gutxien gutxienez, espero ziren efektuak ez dira erdiesten behar den unean hartu ezean.
|
|
|
Haur, nerabe eta
|
emakume
haurdunek askari hobezina egingo dute atunez moldaturiko ogitartekoa hartzen badute.
|
|
|
|
Emakume
haurdunek, pertsona zaharrek, erretzaileek, odol zirkulazioko arazoak pairatzen dituztenek eta Gaitz Buxagarri Kronikorik (GBK) eta gutxiegitasun kardiakoa nozitzen dutenek osatzen dute SZT pairatzeko arrisku gehien duen populazioa.
|
|
|
Jolas batzuetarako sarrera debekatua dute helduek edo estatura jakin batera iristen ez diren haurrek,
|
emakume
haurdunek eta bihotz arazoak nozitzen dituzten pertsonek.
|
|
|
Kasu larria bada eta eragindako
|
emakumeak
haurdun geratu nahi ez badu, uteroa eta obarioak erauz dakizkioke eta exeresiak (horrela deritzo ebakuntza horri) menopausiaren eragin berberak izango ditu.
|
|
|
|
Emakume
haurdunak biziki zaindu behar du bere burua, bere osasun egoeraren arabera bilakatuko baita bere umearena.
|
|
|
Euskal gizartean erekokatzen du bere ikerlana Elixabete Imazek, liburu honetantxe kapitulu bat duenegileak (5 kapitulua). Bere lanaren aspektu azpimarragarrien artean, aldagaiezberdinen arabera aukeraturiko
|
emakume
haurdunek berek bizitzen dutenaaztertzen dagoela aipatuko nuke, kanpoko zein barruko kontraesanak, gatazkak etaesperientziei helduta. Nire aldetik (Esteban, 1999a, 1999b, 2000), amaren zaintzarieta umeen ongizateari gure gizartean ematen zaien garrantziaz aritu naiz argitalpenbatzuetan, ondorengo atalean aurkeztuko ditudanak.
|
|
|
Gaur egun teknika horren bidez lortzen den haurdunaldi tasa txikia bada ere, %30 eta in vitro ernalketen %45 ugalketa arazoak dituzten bikoteei ematen zaizkie aukera berriak. Kataluniako zentroak 15 transferentzia egin dizkie orain arte 12 gaixori, eta beste bi
|
emakume
haurdun daude teknika horren bidez.
|
|
|
|
Emakume
haurdunek mezu kontraesankorrak jasotzen dituzte. Alde batetik, arrain urdina omega gantz azidoekin hartzeko aholkua, horiek gabe fetuaren hazkuntza ez bailitzateke egokia izango.
|
|
|
Egoera horren ondorioz, heriotza tasa handitu egiten da; izan ere, beste osasun arazo batzuk izatean, infekzio puntualak osasun egoera orokorra larriagotu dezake, eta kasu batzuetan heriotza eragin.
|
Emakume
haurdunei lotutako kasuei dagokienez, ohikoa da abortoak ikustea listeria bidezko infekzioa gertatzen denean. Normalean, abortuaren azterketa mikrobiologikoa egiten bada, kausaren eta elikagai jatorriaren zehaztapena lortzen da.
|
|
|
gorriak organismoan eta, beraz, burdin falta; horregatik deitzen zaio anemia ferropenikoa.
|
Emakume
haurdunek burdin gehiago eskatzen dute, eta emakume askok anemia haurdunaldian gertatzen da. Arazo hau bada ez da zuzentzen haurdunaldian; baliteke egoera larriagotzea erditzearen unean, are gehiago zesarea bidez bada.
|
|
|
Orain, Danimarkako Statens Serum Institut eko Epidemiologia Zentroko talde batek 100.000 emakumeko kohorte baten azterketaren emaitzak argitaratu ditu Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica aldizkarian. Emaitzen arabera, badirudi ez dela ohikoa pika populazio pribilegiatuetako
|
emakume
haurdunentzat, ikertzaileen definizioaren arabera. Elikadurari buruzko galdeketa bati erantzuteko eskatu zitzaien emakumeei, pikari buruzko galderak barne.
|
|
|
Emaitzen arabera, ikertzaileek diotenez, «populazio pribilegiatuetako pika mitoa da errealitatea baino gehiago». Mikronutrienteen urritasuna Herrialde batzuetan lurrak kontsumitzeak beherakoaren aurkako funtzioa betetzen duela uste da, edo
|
emakume
haurdunen goragalea saihesten laguntzen duela. Pika mota ezagunena geofagia da, lur, buztin edo lokatzen kontsumoa, eta ez da, hain zuzen, ohitura arraroa Afrikako eskualde batzuetan eta AEBko hegoaldean.
|
|
|
Egileek aurkitu zituzten biztanleek buztina ateratzen zuten 25 tokiak, eta zenbatu zuten emakumeen% 57k eta bi sexuetako haurren% 16k buztina hartzen zutela, baina ez gizonezko heldu eta nerabeek. Lan haren arabera, ez zen korrelaziorik aurkitu geofagiaren eta gosearen, anemiaren edo hesteetako parasito arazoen artean —geofagiaren arazoetako bat, larbadun lurrak kontsumitzen badira, parasitoak dira, hain zuzen ere— Herrialde batzuetan lurren kontsumoak beherakoaren aurkako funtzioa betetzen duela uste da, edo
|
emakume
haurdunen goragalea saihesten laguntzen duela. Pika eta, bereziki, geofagia azalduko lituzketen beste hipotesi hedatuenetako bat oligoelementu batzuen urritasuna litzateke, hala nola burdina, zinka edo bitaminak organismoan.
|
|
|
Nolanahi ere, aditu horren arabera, azpian dagoen nahaste emozional bat edo gehiegizko erantzukizunen aurreko estres handi bat izan litezke pika agertzeko joera duten egoerak, serotoninaren edo triptofanoaren gabeziarekin batera. Danimarkako Statens Serum Institut eko Epidemiologia Zentroak Kopenhagen egindako lanak erakusten duenez, ondo elikatutako
|
emakume
haurdunen arteko pika mitoa da, ez litzateke ideiarekin kontraesanean egongo. Gómez Jarabok adierazi du nutrizioa egokia ez den baldintzetan gerta daitekeela nahasmendua agertzearen oinarrian egon litezkeen defizitak.
|
|
|
Baina autoaren inguruan ez dago jenderik txaloka, irribarrez, nobiari bibaka. Makuluek lagunduta doan gizona,
|
emakume
haurdun bat, agure bat bere alabaren besoari helduta. Horiek ikusi ditu ospitaleko atetik irteten eta sartzen.
|
|
|
Gainera, ate txikitik bazen ere, erreginaren senarrarekin ahaidetzea kolpe polita izan zitekeen familia osoarendako, egoeraz profitatzen jakinez gero. Perzkinak auzoko
|
emakumea
haurdun uzten badu, ez du ahaleginik aski eginen bere ingurukoek jakin ez dezaten, bere emazteak bereziki. Bertzenaz, kasu.
|
|
|
– Hurbildu egin naiz, baina bertara joandako poliziek, inguratu diren beste batzuei bezala, atzera egiteko agindu badidate ere, DYAkoek esan digute etorkinaren gorpua dela,
|
emakume
haurdun baten gorpua, gaur irratiok zabaldu duzuen Santurtziko kasukoa...
|
|
|
– Bai, bai, halaxe esan digute DYAkoek. Denok ikusi dugu larru beltzeko emakume baten gorpua zela,
|
emakume
haurdun batena. DYAkoek argi eta garbi utzi dute uretara botatako emakumea dela, dauzkaten datuen arabera...
|
|
|
Hori da momentuz dakiguna: uretara salto egin duena
|
emakume
haurdun bat dela, atxilotuak bezala jatorri afrikarrekoa... Kontu hau argituz doan neurrian informazioa helaraziko dizuegu.
|
|
|
Tira, inkomunikazio eredu xelebre honen ostean, eta halakoak noizean behin izan bitez... ba... aurreko berri triste hura dela-eta, zera esan behar dizuet, Santurtziko gertakariez gauza gutxi dakigula.
|
Emakume
haurduna ez dutela oraindik topatu, nahiz eta Poliziaren zodiak batzuk hara eta hona ibili hango bazterretan. Atxilotutako etorkinak komisaldegira eramanak izan dira Sea Eagleko kapitainarekin eta besteren batekin batera.
|
|
|
Atxilotutako etorkinak komisaldegira eramanak izan dira Sea Eagleko kapitainarekin eta besteren batekin batera. Latza izan behar du halako egoera batean egotea, are latzagoa
|
emakume
haurdun horren bizia arriskuan egonda. Hauxe duzue gure Europaren politika, hirugarren mundu delako horretako gizon emakumeekiko elkartasuna.
|
|
2007
|
|
|
Gizonengan testosterona hormona nahasi eta larrutarako grinak behera egiten du.
|
Emakume
haurduna lehenago erdiarazten du.
|
|
|
Horrelakoetan ohiko iruzkinak egiten dira: , lehenean ez da asmatzen beti, horrek ere pazientzia eskatzen du, etab.Baina hilabete joan, hilabete etorri,
|
emakumea
haurdun gelditzen ez bada, denbora bihurtzen da bikotearen etsairik okerrena, hileko bakoitza aurrekoak baino sumin sakonagoz sufritzen delarik.Etsipenak agertu eta frustrazioa nonahi azaltzen da, tristezia, amorrua, inpotentzia sortaraziz eta sexu harremanak antsietatez kargatuz.Honelako topaketek berez sortarazten duten atsegina gehienetan bazterturik, ugaltzea izango du bikoteak helburu lehene... konponbidea eta elkarri sostengua ematea, bi bien kontua da.Halaz ere, batzuetan gerta liteke, maitasun eta gertutasuneko agerpen guztiak gorabehera, haurdunaldia gauzatzeko prozesu medikoa luzatu ahala, horretan barrena, irteerarik gabeko tunelean joatearen sentsazioa nozitzea.Horrelakorik gertatzen bada, artapen psikologikora jotzea da, etsipenean amildu gabe, egunerokotasunean arazoari aurre egiteko aholkuak jasotzera.Antsietate gabe itxaroteko aholkuakGeure kezkaz gertuko edo konfiantzako pertsonekin hitz egitea, horiek, hizki mizki eta berriketatik haratago, maitasuna eta babesa eman diezaguketelako.Bizitza normaltasun eta optimismoz bizitzea, kontu hori (noiz, zergatik neu ez", etab.) ororen ardatz egin gabe.
|
|
|
Bi X kromosoma dituzten enbrioiak aukeratzen dira, eta horietatik gehienez hiru (legeak hor jarri du muga) amagaiaren uteroan jartzen dira. Enbrioietakoren bat itsasten bada,
|
emakumea
haurdun geratuko da. Helburua bete da:
|
|
|
Kalitate hobeko ADNdun gizonek
|
emakumea
haurdun uzteko aukera gehiago daukate. Espermatozoidea obuluan sartzen denean enbrioia sortzeko posibilitate handiagoa dagoelako.
|
|
|
“Zelula horiek ehunen konponketarako eta organoak birsortzeko iturri baliotsua izatea da gure itxaropena”, adierazi du Anthony Atalak, Ipar Carolinako Wake Forest Unibertsitateko Medikuntza Birsortzailearen Institutuko zuzendariak. Zazpi urte Ikertzaileek duela zazpi urte ekin zioten proiektuari
|
emakume
haurdunen likido amniotikoaren laginak hartuz. Bazekiten likido horrek zelula heldugabe mota ugari dituela, baina ez zegoen argi zelula amak ere badituen, zelula espezializatuen maila batean bereiz daitezkeenak.
|
|
|
Haurdun dagoen emakumeak laktosarekiko intolerantzia badu, bere organismoak behar duen kaltzio guztia lortzeko modua ezagutu du, baina lehenik behi esnearen kontsumoa ekiditea da. Kaltzioa, esnerik gabe Intolerantzia hori duten
|
emakume
haurdunen kaltzio beharrak asetzeko, laktosarik ez duten esnearen deribatuak kontsumi daitezke. Jogurta eta gaztak mota horretako adibideak dira, eta laktosarik gabeko edo laktosa gutxiko produktuak ere badaude, baita mineral horretan aberatsak diren esnekiez bestelako elikagaiak ere.
|
|
|
Ez dago tratamendurik eta baliozko prebentzio bakarra, neurri higienikoak muturreraino eramatea edo ur araztua edatea bezala, ez dago bi kontinente horietako biztanle askoren eskura. Haurrengan ez da nabaritzen gaixotasuna, baina oso larria edo hilgarria izan daiteke helduengan, batez ere
|
emakume
haurdunengan. Birusaren presentzia hain ohikoa da Nepalen, Asiako herrialde horretan, non esperimentua garatu baitzen, ikerlanak iraun zuen urte eta erdian plazeboa hartu zuten boluntarioen %7k gaixotu zuten botikaren ordez.
|
|
|
|
Emakume
haurdunei laguntzeko elkarteek eskatu dute Espainian adopzioaren bidea bultzatzea abortuaren alternatiba gisa, eta Herbehereetako gobernuak hasitako antzeko politikak ezartzearen alde daude; izan ere, gobernu horrek haur bat espero duten emakumeentzako informazio kanpainak jarriko ditu abian. Conrado Jimenez Madrina Fundazioko lehendakariak ziurtatu du bide hori indartuko balitz, abortatzeko aukera bakarrik ikusten duten emakume askok semeari adopzioan ematea proposatuko lukete, ez baitute haurdunaldia amaitu nahi.
|
|
|
Familia historiala atopia duten (hau da, alergiak, asma edo ekzemak dituzten)
|
emakume
haurdunei kakahueteak ez hartzea gomendatzen zaie, bai haurdunaldian, bai jaioberriaren edoskitzaroan. Arrisku handieneko haurrek alergia izateko arriskua gutxitzea da helburua.
|
|
|
Beraz, alergenoa saihestuko lukete alferrik. Ikertzaileek, Wight uharteko (Erresuma Batua) Alergien Ikerketa Zentrokoak, 858
|
emakume
haurdun eta 660 haurrekin egin zuten azterketa, eta dietei buruzko galdeketa bat egin zuten. Bi urte geroago, alergia probak egin zituzten haurrengan.
|
|
|
Imagen: Gokhan Okur
|
Emakume
haurdunek iodo gehiago behar izaten dute haurdun ez dauden emakumeek baino. Hala ere, haien urritasuna kaltegarria izan daiteke fetuarentzat, eta ezinbestekoa da mineral horren oinarrizko beharrak betetzea.
|
|
|
Hori dela eta, arrazoizkoa da Munduko Osasun Erakundearen (OME) Europako Eskualde Bulegoak 2010erako proposatutako helburua betetzea: elgorriaren transmisioa etetea, baita sortzetiko errubeolaren sindromearen eragina ere, hura pairatzen duten
|
emakume
haurdunen fetuari eragiten diona, jaiotako 100.000 haurretik kasu bat baino gutxiagora», azaldu dute autoreek. Izan ere, programa horiei esker, ia inoiz gertatzen ez diren infekzio horiek murriztu egin dira.
|
|
|
Haurdunaldian edozein substantzia toxiko kontsumitzeak ondorioak ditu fetuan, eta haurdun asko ez dira horretaz jabetzen. Beste kasu bat da metadonaz kalteak murrizteko programa batean dauden
|
emakume
haurdunena, López Vilchezek nabarmendu duenez. «Emakume hauek heroina kontsumitzeari utzi diote, abstinentzia sindrome kontrolatua eta nutrizio ona dute.
|
|
|
Ikerketa The Lancet aldizkarian argitaratu berri da. ALSPACek Erresuma Batuko 11.875
|
emakume
haurdunen datuak biltzea lortu zuen, haurdunaren dietak seme alaben garapenean eta hazkundean duen garrantzia bereizteko. Emaitzen arabera, gakoa astean 340 g koa da:
|
|
|
Omega 3 iturri garrantzitsua Fetuaren garapenean itsaskiak dituen onurak ikusteko, kontsumo ideala astean 340 g da. Ikerketak adierazten duenez, arrain gehien kontsumitzen duten
|
emakume
haurdunek ere ohitura osasungarriak dituzte (dieta eta ariketa). Hibbelnek kritikatu egin du haurdunaldian arraina kontsumitzea ez gomendatzeko neurri ofiziala, eta azpimarratu du itsasoko fruituak direla omega gantz azidoen iturri nagusia dietan, eta haiei zor zaiela semearen garapen neurologiko ezin hobea.
|
|
|
Azido folikoaren gehigarriak onartzea Hain zuzen ere, azido folikoak, ogiaren gehigarri gisa, eraman ditu burutik zenbait herrialdetako elikagai administrazioak. Fetuengan eta
|
emakume
haurdunengan eragin onuragarriak izan zituenetik, Kanada lanean hasi zen eta 1997an ogiaren irina indartzeko neurriak ezarri zituen konposatu horrekin. Estatu Batuek neurri berberekin jarraitu zioten ondoko herriari urtebete geroago.
|
|
|
Espero den GIBaren aurkako txertoa laster iritsiko da, eta litekeena da 2010 baino lehen erabilgarri egotea. Aurrerapenak egin diren arren, oraindik tratamendurik ez duten paziente asko daude; OMEren arabera, mundu mailan seropositiboak diren pazienteen %28k bakarrik jasotzen du tratamendua, eta eragindako
|
emakume
haurdunen %10 bakarrik tratatzen dira transmisio bertikala eragozteko. Herrialde garatuetan hiesaren aurkako tratamendua jasotzen duten gaixoen kopurua handitu arren, balantza desorekatuta dago oraindik, eta medikazioa jasotzen duen pertsona bakoitzeko sei gehiago kutsatzen dira.
|
|
|
Astean lau aldiz edo gehiagotan fruitu lehorrak jaten zituzten emakumeek fruitu lehorrak jaten ez zituztenek baino %40 arrisku txikiagoa zuten gaixotasun koronarioagatik hiltzeko. Hurrak ere folato iturri bikaina dira, eta, beraz,
|
emakume
haurdunek eta, beren ezaugarri fisiologikoengatik, bitamina hori gehiago behar duten haurrek ohiko dietan hartu beharreko elikagaiak dira. Gainera, zuntz asko duenez, osagarri laxante bikainak dira hurrak.
|
|
|
Oraingo honetan, bi alderdi nagusitan jarri zuten arreta parte hartzaileek:
|
emakume
haurdunei txertoak ematea eta ‘Plasmodium vivax’ ren aurkako txerto espezifikoak garatzea, hain hilgarria ez den baina gero eta protagonismo handiagoa hartzen ari den malariaren forma baten eragilea.
|
|
|
Estatu Batuetako Erradiologia Elkarteak atzo jakinarazi zuen
|
emakume
haurdunek azterketa erradiologiko gehiegi egiten dituztela. Erakunde horren urteko biltzarrean, Browneko Unibertsitateak egindako azterlan bat aurkeztu zen, azken hamar urteetan erradiazioak igortzen dituzten diagnostiko probak bikoiztu egin direla erakusten duena.
|
|
2008
|
|
|
American Journal of Obstetrics and Ginecology aldizkarian argitaratu den ikerketak 1.063
|
emakume
haurdun aztertu zituen 1996 eta 1998 urteen artean, AEBetako San Frantzisko hirian. Parte hartzaile guztiek adierazi zuten zenbat edari kontsumitzen zuten egunean, bai kafeina zutenak eta baita kafeinarik gabekoak ere, beren azkeneko hilekotik hasita.
|
|
|
Adin txikikoak eta
|
emakume
haurdunak, nolanahi ere, zeinahi egoera juridikotan daudela, osasun laguntza osorik hartzeko eskubidedun dira.
|
|
|
Erretzaile pasibo diren
|
emakume
haurdunek, berriz, haurdun erretzaileek bezainbesteko arriskua dute denbora bete baino lehenago erditzeko eta, noski, haurtxoak malformazio eta pisu urriarekin jaiotzeko.
|
|
|
Enpresek
|
emakume
haurdunen osasuna babestu behar dute: horrela agertzen da haurdunaldi edo edoskitzaro naturalean oinarritutako despidoaren baliogabetasuna xedatzen duen Berdintasunaren eta Familia eta Laneko Bizitza Uztartzearen Legean
|
|
|
Muga bakarra, izatekotan, emakumeak edo jaiotzear dagoen haurtxoak nozi litzaketen arrisku fisiko edo psikologikoak izan lirateke, baina inola ere ez, oraino ere
|
emakume
haurdun ugarik pairatzen duten laneko presio erraldoia.
|