|
2000
|
|
|
Orduan, Euskal Herrian egon zitekeen bizitzen lehen gizakia. Bestalde, On Joxe Mielekin lanean ari ginela aurkitu genuen 1966an Arrasateko Lezetxiki kobazuloan
|
emakume
gazte baten beso hezur oso zaharra. Orduan ikusi genuen Erdiko Paleolitoko geruzaren azpian zegoela, Behe Paleolitokoa izan zitekeela.
|
|
|
Pedrok abokatua ezagutzean honen antza izugarria zuen aspaldiko maitale baten irudia datorkio gogora.
|
Emakume
gazte honek ere, aspaldiko bere maitaleak bezala, Axun du izena. Honela, bi emakume hauek senideak direla ohartuko da, eta Axun iraganeko maitearen lekua betetzen joango da.
|
|
|
–Gizon gazte, normal? bat
|
emakume
gazte, normal, batekin maitemintzen da.
|
|
|
boz logaletu hori ez zen Josurena, emakume batena baizik.
|
Emakume
gazte batena.
|
|
|
Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau:
|
emakume
gazte bat Leongo mendialdeko herrixka batera joan da irakasle; han jende gutxi bizi da baina, neguaren etorrerarekin batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere, horrek ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz batekin maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, bai... etxera sartu da, ganbarara igo, eta, han, sabaitik esekiak, bi zaku handi eta lirdinga  tsu ikusi ditu, barnean bizia dutenak eta arnasketa ikaragarri horren sortzaile direnak; gero, amona batek emango dio usadio bitxi horren berri:
|
|
|
Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau: ...n batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere, horrek ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz batekin maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, baina irakasleak ezetz erantzun; harrezkero arotza ere desagertu egingo da eta, jakina, horrek bete betean kezkatuko du
|
emakume
gaztea; handik gutxira, kalexketan barrena dabilela, irakasleak etxe batetik irteten den arnasketa sakon eta sarkorra entzun du: etxera sartu da, ganbarara igo, eta, han, sabaitik esekiak, bi zaku handi eta lirdinga  tsu ikusi ditu, barnean bizia dutenak eta arnasketa ikaragarri horren sortzaile direnak; gero, amona batek emango dio usadio bitxi horren berri:
|
|
|
elurraren eta ilunaren etorrerarekin, hibernatzen duten animalien antzera, herrixka urrun horretako biztanleak zaku horietan bil  tzen edo babesten dira neguari aurre egiteko; eta irakasleak orduantxe ulertu du, izularriturik, arotzaren desagerpenaren arrazoia eta hark egindako proposamena: gaua eta negua elkarren berotan igarotzea eskatzen zion, elkarren arnasa birikaratuz, elkarren isurkinetan babestuz...; eta erotuko ez bada,
|
emakume
gaztea lehenbailehen joango da herrixka hartatik iheska.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaiak aitortua du langintza lotsagarri bat balitz moduan idatzi zituela bere lehen poemak, ezkutuan, inori deus esan edo erakutsi gabe," poesia egitea" emeei —edo ez aski arrei— dagokien ahultasuna balitz bezala. Baina, zorionez, gizonen artean gizonezkoago azaldu behar zuen
|
emakume
gazte hark oso bestelako jarreraz idazten zituen poemak, defentsa artifizialik gabe, bere sena libre eta laxo isuriz. Naturaltasun zail hori da Urretabizkaiaren poesiaren balore nagusienetako bat.
|
|
|
Orduantxe puntuan
|
emakume
gazte bat irten zen etxe barrutik atarira, besoetan haurtxo txiki bat zuela.
|
|
|
Hurrengo geralekuan igota, Xanen aldamenean
|
emakume
gazte bat: argala, zurbila, soineko beltz zimurtu batez jantzia, magalean haurtxo bat zuela jarri zen.
|
|
|
" Zer da hau?", galdetu zuen
|
emakume
gazteak. " Ez dakit", esan zuen Xanek," bia muerta bat dirudi".
|
|
|
" Huelga izango da", esan zuen pasiloaz bestaldetik emakume sendoak. " Huelga?", esan zuen
|
emakume
gazteak;" ez dut ezer aditu". Xanek, haraxeago zeozer ikusten ote zuen, musua kristalaren kontra paratu zuelarik:
|
|
|
Korridore luzean,
|
emakume
gazte bat lurra garbitzen ari zen. Handia, ile beltza, birristi barrasta, brioz, apur bat lardaskan lan egiten zuen.
|
|
|
Barra alderantz bilin-balanka heldu eta, han zenetako bati basoa eskutik kendu, zurrut batean hustu zuen. Gero, Xanen alboantsu zen
|
emakume
gazte baten atzean jarri eta haren mugimenduak baldarki irudikatzen hasi zen. Emakumeak berriz, eta harekin ziren gizonek ere, ez bide zuten hura ikusten, ez zuten erreparatzen.
|
|
|
Burlak haatik ezin ez ikusizkoak ziren. Xan hari begira zegoela, bada, bat batean ohartu zen,
|
emakume
gaztearekin zeuden gizonezkoak, jertse gorrikoari ez baina, berari begira zeudela: zorrotz eta lazki.
|
|
|
Zihoan espaloian aurreraxeago, atari baten ondoan zutik, hiru
|
emakume
gazte ikusi zituen: elkarrengana bilduta, zigarroak erretzen.
|
|
2001
|
|
|
Handik atera, eta bandolero talde batek bahitu egin zuen. Buruzagiak beretzat nahi zuen
|
emakume
gazte hura. Baina, Vikram buru ordeak okasioak izan zituen bere buruzagiarekin eta hil egin zuen.
|
|
|
Ez hain aspaldi Nazio Batuen Erakundeak aurkezturiko Giza Garapenari buruzkotxostenaren atal batean agertzen da, argiki, 1999ko uztailaren 13ko Egunkariakdioen eran, «Pauso nabarmenik ez d (el) a izan berdintasunaren alde» azken urteotan, eta ez bakarrik hirugarren munduko herrietan. Alderantziz, atzerakada handiakpairatu dira emazteen lanaren (gure Iparraldean %25 langabetuen artean %60
|
emakume
gazteak dira), osasunaren (Frantzian Weil legea hautsi nahiz dabiltza lobbyintegristak), gorputzaren erabiltze eskubidearen (Alabamako epaile batek emanduen jujamenduak ez dio emazteari «orgasmorako neholaz ere funtsezko eskubiderik onartzen»), politikagintzako agerpena segurtatzearen (Elisabet Badinter andereakuota direlakoen aurka dago) eta kirolaren (behin gizon eta emakumeen Tourrakgarai be... Eta, jadanik literatura aipatugabe, eskubide murrizteen zerrenda luza nezake lasaiki.
|
|
|
Bi nahaste ohikoenak anorexia eta bulimia dira, biak ere urduri kalifikatuak, erroa egoera psikologiko batean baitago gaitz fisiko batean baino. Nerbio anorexiaren ezaugarri nagusia argaltzeko gogoa da, eta, batez ere, pisua galdu nahi duten
|
emakume
gazteei eragiten die, gorputz handiegia dutelako, nahiz eta dagoeneko nahiko argal egon daitezkeen. Bulimia asaldura bat da, eta, horren ondorioz, bulimia duten pertsonek modu konpultsiboan jaten dute lehenik eta behin, eta, ondoren, janaria deuseztatzen dute, bai okada induzitu, laxante, barau edo gehiegizko ariketen ondorioz.
|
|
|
Platanondoen azpian. Berataz aparte
|
emakume
gazte bat baino ez dago plazan, haur txiki batekin jolasean.
|
|
|
Etxetik hurbil gelditu zen
|
emakume
gaztea. Plastiko ontzi batean gasolina zeukan.
|
|
|
|
Emakume
gazte baten ahots xuxurlaria eztiki irristatzen zitzaidan belarritik barrena. Zinez eskertzekoa gertatu zitzaidan makaltze une hartan prexixo deitu izana.
|
|
2002
|
|
|
Etxaniz, X.: 1997); gainera, gizonak nagusi ziren tradizio literarioaren barruan emakume baten lehen argitalpena izan zen3
|
Emakume
gaztea zen Bizenta, eta, gainera, kultua (latina, gaztelania eta euskara zekizkielako); egileak berak liburuaren hitzaurrean dioskun modura, garai hartan desegoki edo arrarotzat har zitekeen hori. Esandakoaz gain, 2 I. Sarasolak bere Historia social de la Literatura Vasca (1976:
|
|
|
narratzaile orojakilea erabiltzen du, eta hautu horrek bakarrik testuaren estilo tradizionala adierazten digu. Hariak Elsaren ibilbide sentimentala kontatzen digu;
|
emakume
gazte hori, Luc bere mutil lagunak baztertu ondoren, bere bakardade izugarria gainditzen saiatzen da Pierre Maunier apaizarekin harremanetan hasiz. Bruselan kokatua den eleberri honek ere aurreko eleberrien oinarri modernoa dauka, eta idatzia izan zen garaiaren isla da:
|
|
|
|
Emakume
gazteek gizonezkoek baino gehiago erretzen dute
|
|
|
langabezia masiboarekin eta emakumeei aurrezarriak zaizkien lanpostuetako arrazionaltasun erreserbekin, lanbide baten jabe egitea oso zaila bilakatu da. Baina aldi berean, bikote eta familiara itzultzeak,
|
emakume
gazteetan bereziki, gero eta posibilitate urrunagoa dirudi.
|
|
|
Hala ere, emakumeen zati handi batek uste du nahiko ogi gutxi kontsumitzen duela. Era berean, akats asko daude pisua galtzeko jarraibide egokienekin alderatuta, eta gai horrek
|
emakume
gazteen ehuneko handi bat kezkatzen du. Arlo honetan, nutrizio arloko heziketa handiagoa eskatzen da dieta irrazionalen jarraipenari aurre egiteko, eta horrek kalte egiten dio nutrizio egoerari, eta horrek baldintzatzen du, hain zuzen ere, osasunerako galera gutxi, labur eta arriskutsuak izatea.
|
|
|
Bagoia erdi hutsik doa, aurrealdean dagoen
|
emakume
gazteak begirada leihoaren iluntasunean galdurik dauka, magalean daraman haur lokartua besoekin goxotasunez inguratzen duen bitartean. Honantzago eseri diren lau gaztek, ikasleak antza, liburu lodikoteen aurrean begiak itxi ez dakizkien etengabeko borroka batean dihardute.
|
|
2003
|
|
|
Emakumeen, eta bereziki
|
emakume
gazteen, izaera, joera, burutazio eta gogoak oso ondo deskribatzen daki. Ez dago irakurri besterik, adibidez, Akatsbako gizonaren heriotza narrazioko Nati, Blanquita eta Triniren arteko autuak.
|
|
|
Ofizinan, esandako zurezko hesiaz bestaldean, gizon bat eta
|
emakume
gazte bat dagoz aurrez aurre exerita mahai bat bitartean dutela.
|
|
|
|
Emakume
gazteengan gehiago
|
|
|
Migrainak bi sexuei erasaten dien arren, ohikoagoa da
|
emakume
gazteengan agertzea, eta haurtzaroan ere ager badaiteke ere, eskuarki 10 eta 35 urte bitartean azaleratu ohi da.
|
|
|
Gernu maskuriaren infekzioak zistitisa eragiten du, eta uretraren infekzioak, gernua kanporatzeko hodiak, uretritisa. Zistitisa ohikoagoa da 20 eta 30 urte bitarteko
|
emakume
gazteetan. Hala ere, emakume helduek ere jasan dezakete, eta zahartu ahala ohikoagoa da.
|
|
|
CUNeko aditu batek dioenez, bularreko minbizia areagotzen ari da
|
emakume
gazteetan
|
|
|
Gerardo Zornoza Nafarroako Klinika Unibertsitarioko Titietako Patologiaren arloko zuzendariak esan zuen joan den asteazkenean bularreko minbizia “handitzen ari dela eta
|
emakume
gaztearen kontura ari dela, seme alabak izateko adina asko atzeratzen ari delako”, esan zuen. Zornozaren arabera, Espainian 100 emakumek 4 edo 5 emakumek dute bularreko minbizia.
|
|
|
Alde horretatik, 75 urtetik gorako emakumeek %83ko arriskua dute osteoporosia izateko, Santiago Palacios AEEMeko lehendakariak dioenez.
|
Emakume
gazteek %16 izan dezakete patologia hori; 60 urteko emakumeek, berriz, %30 osteoporotikoak (modu arinean) eta %60 osteopemikoak (larria) izan daitezke. Gizartea patologia horren larritasunaz eta patologia hori prebenitzearen garrantziaz kontzientziatzeko, Osteoporosiaren Nazioarteko Eguna ospatzen da aurten, “Bizi kalitatea:
|
|
|
Beharbada bera ere harriturik zegoen oraindik beranduko bere bular oparoen mirariarekin.
|
Emakume
gazteagoekin ditudan harremanetan, ikasle ohiekin batik bat, badago muga bat adinaren tartea gogorarazi eta deseroso sentiarazten nauena. Gogotxartu eta zakartu egin ohi nau horrek, eta zakar samar moztu nion Monikari ere.
|
|
|
Aitortzen dut, eta Monikak berak askotan aitortu izan dit, gau horretan adeitsu, sentibera eta samur egon nintzaiola, harrigarriro samur nonbait. Gizonezko helduok
|
emakume
gazte batzuen aurrean serbilismora irits gaitezke. Emakume batzuek uste dute sexu bila gabiltzala eta ez da hori, askoz ere zailagoa den zerbaiten bila gabiltza, gaztetasunaren atzetik.
|
|
|
Gure literatura txikia da eta poztu egiten dira idazle kontsakratuak gazte bat agertzen denean. Nik hogeita bost urte bakarrik nituen eta zahartuxeak iruditu zitzaizkidan, garaiz kanpoko igaliek duten kolore zurbil eta ajatuarekin, hain urduri eta adeitsu
|
emakume
gazte batekin zeudelako eta hain aitakoi aldi berean, aholku bat beti pronto ezpainetan; beren buruaz eta beren obraz hitz egiteko sekulako gogoarekin, beren konplexuen morroi, gaueko hitzorduak luzatu nahian ibiltzen ziren beren galai itxura zainduegi horiek exhibituz, zenbat eta beranduago emakume gazte batekin ikusi, orduan eta harroago, ez gauza handirik egiteko asmorik zutelako, oso zuhurrak... Formol usain pixka bat zeriela erabaki nuen.
|
|
|
Gure literatura txikia da eta poztu egiten dira idazle kontsakratuak gazte bat agertzen denean. ...u zitzaizkidan, garaiz kanpoko igaliek duten kolore zurbil eta ajatuarekin, hain urduri eta adeitsu emakume gazte batekin zeudelako eta hain aitakoi aldi berean, aholku bat beti pronto ezpainetan; beren buruaz eta beren obraz hitz egiteko sekulako gogoarekin, beren konplexuen morroi, gaueko hitzorduak luzatu nahian ibiltzen ziren beren galai itxura zainduegi horiek exhibituz, zenbat eta beranduago
|
emakume
gazte batekin ikusi, orduan eta harroago, ez gauza handirik egiteko asmorik zutelako, oso zuhurrak baitziren eta adorerik gabeak, gehienez ere ukondotik heltzera iristen zitzaizkizun jendez beteta zeuden lekuetara sartzeko, soineko luzez jantzita nindoan irudipena izaten nuen haien ondoan, halakoxe zeremoniak egiten baitzituzten nirekin. Formol usain pixka bat zeriela erabaki nuen.
|
|
|
Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean: Erratzuko eskolan bi maistra, bi
|
emakume
gazte, elkarren lagun bihurtzen direnak; bata guardia zibil baten emaztea, bestea torturaren traumatik osatzen ari den euskalduna; honek hari bihotza zabaldu nahi lioke, sufritu dituen izugarrikeriak kontatu, saiatu ere egingo da pare bat aldiz... baina ezin. Ipuin bat ematen duela dio egileak une batean; niri beste kontakizun ezagun bat etorri zait burura:
|
|
|
Eskola ere txikia, eta beste maistra bat eta biok ginen irakasle bakarrak. Lankide hau
|
emakume
gaztea zen, Aragoikoa, guardia zibil baten emaztea. Ni heldu nintzenean senarra beste norabait bidalia zuten, eta haurdun zegoen.
|
|
|
(Nor da emakume ederrago hori). (Nor da
|
emakume
gazteago hori). Ez zegoela nondik.
|
|
|
Beste aldera egin nuen.
|
Emakume
gazteari beste emakume batzuk bildu zitzaizkion. Gizonak egunkaria airean astindu zuen, euliak uxatzen balego moduan.
|
|
|
Euliak garela uste din, andreok! –zioen
|
emakume
gazteak.
|
|
|
Pauso bitan ailegatu nintzen beste hegalera.
|
Emakume
gazteari eskumuturretik eusteko sasoiz. Baina tamalez txapela behera jausi zitzaidan.
|
|
2004
|
|
|
Are gutxiago, emakumezkoei. Nolanahi den, Hiromi
|
emakume
gaztea da, kanpotik eta barrutik. Haren hitz egiteko erak, irribarreak eta begiradak gizaki xume bezain apala salatzen dute.
|
|
|
Baina badute ezinezkoa gertatzen ari zaien kasu bat ere, Laura Novorena, hain zuzen. Ahaleginak egin arren, ozta egon da
|
emakume
gazte horretan aipatzeko moduko aurrerapausorik. Kontratatu berri duten mediku gazte bat jarriko dute haren arimaren baitan sartzen saiatzen.
|
|
|
1527an Avellaneda inkisidoreak akelarreak ikusi zituen Erronkarin, Zaraitzun eta Aezkoan: " Gizon
|
emakume
gazteak eta deabruak orgia sexualean neskatilei gehiegikeriak eginez", goikoaren, ilargiaren, argitan. Avellaneda Nafarroako mendialdean ibili zen sei hilabetez eta 150 lagun atxilotu zituen.
|
|
|
Kantatzen ari den
|
emakume
gazte ta ederra irentsi egin du Kaxintok begiz. Lehenago, aberastu aurretik, jantzi zahar nabarmenez jantzita, protesta kantuak kantatzen zituen mundu guztian entzute haundia duen abeslari horrek; orain ez du holakorik kantatzen.
|
|
|
Hotelaren kudeatzaileak, Consuelo MacMurrayk, azaldu duenez, Ana de Lansos y Menendez izena zuen emakume hark, eta alargun geratu zen gazte zelarik; senarrak, kapitain espainiar garrantzitsua bera, holandarren aurkako borrokan galdu zuen bizia.
|
Emakume
gazteak bizitza guztia otoitz egiten ematea deliberatu zuen, eta, oinordetzan dirutza handia hartu zuelarik, komentu zoragarri bat eraikitzeko agindua eman zuen. Mojek 250 urtez jardun zuten erlijio lanean, eta 1903an utzi zuten eraikina.
|
|
|
Hori bai, dena zegoen garbi. Egunero etortzen ziren bi
|
emakume
gazte eta hamalau urte inguruko neskato bat garbiketak egitera.
|
|
|
Gero eta gehiago zabaltzen ari den beste elikadura ohitura bat etxean prestatu eta fianbrera batean garraiatutako elikagaiak lantokian jatea da. Jesús Contrerasek azaldu duenez, “oso ohikoa da hori, batez ere
|
emakume
gazteen artean”, eta gaineratu duenez, “horri esker, berriro berreskuratu dira hainbeste prestatzen ez ziren janariak, baita dilistak ere, adibidez, erraz garraia daitezkeelako eta, gainera, lantokietan mikrouhinak zabaldu direlako”. Horretarako, funtsezkoak izan dira etxetresna elektriko berriak, hala nola izozkailuak eta mikrouhinak.
|
|
|
Enbrioiaren ikusmoldea New Yorkeko Ugalketa Medikuntzako eta Ernalezintasuneko Zentroan lortu zen, eta aurrerapena martxoan argitaratu zen “The Lancet” aldizkari medikoan. Talde zientifiko askok konfiantza dute obulutegiko autotransplantean, tratamendu oldarkor baten ondoren menopausia goiztiarra duten
|
emakume
gazteei hormona oreka eta ugalketa funtzioa itzultzeko. Obuluak obulutegi osoaren ordez ateratzea da ernalketa bat egiteko autotransplantearen alternatiba bakarra.
|
|
|
Pertsona hori Bordeleko aintziratik hurbil aurkitu eta Marokotik bertatik legez kanpo sartutako amorruz kutsatutako txakurrarekin kontaktuan egon zitekeen. Nazionalitatea baieztatu ezin izan den arren, lekuko batzuek diote
|
emakume
gazte bat ikusi dutela, frantsesez hitz egiten zuena espainiar azentu indartsu batekin, neskato txiki batekin eta terrier txakur batekin. Orain arte, Frantziako osasun agintariek esposizio ondoko profilaxia egin dute infektatutako txakurrak hozka egin zien sei pertsonarengan.
|
|
|
|
Emakume
gazteak harriduraz aztertu zuen. Irribarre egin zuen gero.
|
|
|
Beste pistoladuna ikusi zuen, autobuseko geltoki alboan.
|
Emakume
gazte bat zen. Estutasunak lausotuta, ez zen ohartu bezperan Josebarekin zegoen neska bera zela.
|
|
|
Ate danbateko batek jalgiarazi zuen bere baitatik. Asaldaturik, danbateko aldera itzultzean
|
emakume
gazte bat agertu zitzaion, barkamen imintzioka. Behera jaitsi zen berriz ere, eta barrako aulkietan eseri.
|
|
2005
|
|
|
Ez da egia, ez da liburu pornografiko bat, ahotsa ez baita pornografikoa.
|
Emakume
gazte horren inozentziak egiten du erraten duen guztia ezin dela pornografikoa izan. Eta gainera, biziki eszena guti badira pornoak.
|
|
|
Uste dut ingurukoek pentsatu zutela hura «Loloren bitxikeria bat gehiago» zela. Ez nuen inoiz guzti haren arrazoirik azaldu baina gizonak
|
emakume
gazteekin askoz atseginagoak, askoz zuzenagoak, askoz jatorragoak, askoz edukazio hobeagokoak direlako egin nuen eta beraiekin, gazteekin, jarrera ez hain agresiboa dutelako. Nagusia zarenean ez zaitu inork errespetatzen ez zaituztelako gustuko.
|
|
|
|
Emakume
gazte baten gorpua aurkitu eben atzo uriko pisu baten. Iturri ofizialek ez dabe nor dan jakitera emon.
|
|
|
Ekuadorri dagokionez, ikaragarriak dira hango zifrak, ez baita hutsune kuantitatibo hutsa: gizon
|
emakume
gazteak joan dira, joaten ari dira oraino, hau da, aktiboenak, prestakuntza hoberena dutenak, ekimen handienekoak.
|
|
|
Iragarkiak feminizatu egiten dira, eta «gaurko emakumearen gustura» moduko esloganak ematen dituzte. Emakumeek gizonek baino janari eta edari artikulu gehiago kontsumitzen dituztela ohartuta, eta joera hori, gutxienez, hurrengo bost urteetan, linealki hazten jarraituko duela kontuan hartuta, elikagaien industriak ez du inolako eragozpenik jartzen gizartean
|
emakume
gazte eta aktibo bat aurkezteko orduan, gizona baino askoz ere gehiago arduratzen baita osasunaz. Emakumeek gehiago begiratzen diote jaten duten guztiaren nutrizio edukiari eta balio dietetikoari.
|
|
|
Yvette alaba ikusi nahi nuke oso bereziki. Badituzke
|
emakume
gazte honek amaren eitea eta keinuak... Amets egingo nuke lipar batez...
|
|
|
Kutxazain automatikoan,
|
emakume
gazte bat, bere alaba jaioberria kanguru batek bezala paparrean daramala. EXCHANGE WECHSEL irakurtzen da bankuaren errotuluan:
|
|
|
Kapitain jauna, jakin behar zenuke nolakoa den Trintxerpe, beharbada entzuna izanen zara izen hori noizbait, Euskal Herriko arrantzale auzo tipikoa da, Pasaiako portuan, Gipuzkoako probintzia ederrean, Kantauriko perla esaten zaion Donostia turistikotik hurbil, minutu bat besterik ez dizut kenduko kapitain jauna, uste dut munta handikoa dela zuri adieraztea, nire moztasunak uzten didan neurrian, zer den, edo hobeki esatearren, zer zen gure herria, Trintxerpe izeneko hori, itsasoaren aho handian egunero latz saiatuta gure ogi kozkorra jator irabazten genuen arrantzale jendearen auzoa. Zu lehorrekoa zara, zuk ez dakizu, hala hobe ta, zer den
|
emakume
gazteak beltzez ikustea hiru eta lau hankagorrirekin arrain eskean deskargan, gizonik zailduena ere mareatzen duen puta anker horrek senarra kendu diolako. Zinez esaten dizut, kapitain jauna, gerra honek baino baja gehiago egin izan dituela ipar beltzak herri hartan.
|
|
2006
|
|
|
Bihotzeko kuttunak bihotzean utzi zion zauriaren ondorioz, nahikoa hoztu ziren bere amarekin zituen harremanak.
|
Emakume
gazteak bere oroimenetik erauzi nahiko lukeen gertaera mingarria izan zen hura, baina barruan gordetzen du. Amarekin dituenak ez dira konponduko nahiz eta bera ingeles batekin ezkondu, alaba bat harekin izan eta gerora ere, harik eta ama gaixotu eta ospitalean lo, inoiz berriro esnatuko den jakin gabe ikusten duen arte.
|
|
|
Hau da, Navarrometroaren emaitzak ikusi ondoren, Miguel Sanzek Ignacio Palacios kendu eta Maria Isabel Garcia Malo izendatu du kontseilari. Gizon bat kendu eta
|
emakume
gazte bat ipini du. Irudi operazioa besterik ez!
|
|
|
Baina arriskutsua izan daiteke kasu batzutan». Emakumezko sexu hormona bat bezala aritzen den disruptoreak ez dio kalterik egingo umeak eduki ditzakeen
|
emakume
gazte bati, baina dezentekoa egin diezaioke hazten ari den mutil bati.
|
|
|
Hannah Wilke
|
emakume
gazte ederra zen. Artelan gehienetan bere gorputz biluzia erabiltzen zuen tradizionalki emakumearekin lotu izan diren jarrerak irudikatuz (glamourra, sexurako prestutasuna eta abar), justu hori bera salatzeko.
|
|
|
Ibilaldian, ordea, ezusteko galantak gertatuko zaizkie: batetik, kamioilari ezatsegin batekin egingo dute topo; eta bestetik, sumatu ezin zezaketen bidea aurkituko dute, Aneren aitak zaindari jarri dien
|
emakume
gaztearen laguntzaz. Emakume horrek, Garazik, medium izateko gaitasuna ei dauka, eta bera konektatzen den espirituen bitartez jakingo dute pottokak askatzea berebiziko arazoa dela.
|
|
|
Hori da enpresa honen abantaila, adin guztietako emakumeek balio dutela, denentzat eskaintzen du irtenbidea:
|
emakume
gazteak, lana utzi eta berriro lanean hasi nahi duten emakumeakâ? ¦ Ideia nagusia horixe zen.
|
|
|
Egungo datuen arabera, ama gehienek bularra ematen diete umejaioberriei, arazoren bat ez badago behintzat. Dena den, hainbat inkestak erakutsidute zenbait adin tartetan bularra ematearen ohitura baxuagoa dela,
|
emakume
gazteenen eta helduenen artean batik bat. Sustapenaren protagonista nagusiak OME (Osasunaren Mundu Erakundea), pediatrak eta zenbait emakume talde dira.
|
|
|
|
Emakume
gazteak eskutik darama bere semea. Ile luze eta beltza du, begiradagardena, eta begitarte lasai eta zoriontsua, baina ukitu malenkoniatsu batekmospeldurik.
|
|
|
Tiro hotsak entzun ondoren, halabeharrez handik pasatu den
|
emakume
gaztearen amatraktoreak zeuden plazara iritsi denean, jende mordo bat ikusi du makinen inguruan, eta zer gertatzen den ikustera joan da. –Neska batek bere burua hil du?, esan dioteerdaraz, eta bere biloba ikusi du orduan, bularrera oldartu zaiona.
|
|
|
Guillem doktoreak adierazi zuenez, “Kontsulta” 1991n AECCk hasitako proiektuarekin bat egin du. Proiektu horri “Asko bizitzeko” deitzen zaio, eta, horren bidez, beste bizi maila bat duten eta harengana joateko sarbiderik edo denborarik ez zuten
|
emakume
gazteenei informazioa helarazten zaie. Onuradunak ziur aski 33 eta 55 urte bitarteko emakumeak izango diren arren, Guillem doktoreak azaldu zuenez, “txata titietako minbiziak eragindako prebentzio, detekzio, tratamendu eta ondorio fisiko, psikologiko eta sozialei buruzko informazioa, baliabideak eta laguntza eskatzen duen edonorentzat da”.
|
|
|
Dena aurreikusitako moduan garatzen bada, esku hartzearen emaitzak “edozein berrezarpenen antzekoak izango dira, eta horrek, Albaren kasuan, bizitza independentea izateko aukera emango dioten bi esku erabilgarri izatea ekarriko du, eta, beraz, bere burua zaintzeko eta lan ordaindua egiteko gai izango da”. Esku hartzeko hamar ordu Azaroaren 30ean egiaztatu zen organo anitzeko emaile bat zegoela, hil berria zen Alba baino
|
emakume
gazteagoa. Une horretan jarri zen martxan protokolo osoa, eta gaueko zortzietan ekin zitzaion esku hartzeari.
|
|
|
Gelako beste aldetik hitz eginez,
|
emakume
gazteenak azaldu dio Xabier etxera joan dela gauerdian. Berak bidali duela.
|
|
|
|
Emakume
gazteak berbetan jarraitu du. Gauean ere Luisa irribarrez egon dela esan dio, gauza politak amesten ibili izan balitz bezala.
|
|
|
Noizbait irakurritako liburu bat datorkit gogora, eta zuk ere gogoratuko duzu, zeuk gomendatuta irakurri nuen-eta.
|
Emakume
gazte baten atzetik zebilen gizonezko heldua –ikasle irakasleak ziren haiek ere, gainera–, lortu ere lortu zuen harekin oheratzea, neska erdi behartuta, eta gero, bere jokabide okerra leporatzen diotenean, bere sentimenduen menpekoa izan zela zioen irakasleak, Amodioaren zerbitzari, Naturaren esaneko. Aitzakiaren usaina nabaria da, noski, gizakia ez baita, txakur baten antzera, bere senaren morroi hutsa, baina alde batera egiazko argudioa ere badela onartu behar:
|
|
|
1903 urtean, Felixek hamasei urte zituela, Nikolai anaia zaharrenak amodio kontuak izan zituen
|
emakume
gazte ezkondu batekin. Ez zen harritzeko gauza, Nikolai gazteak ondo irabazia baitzuen gonazale ospea...
|
|
|
Sekula
|
emakume
gazte batek izan duen bihotz ebasle ospe handiena lortu zuen Barbarak: neska haren donarioak zentzua lapurtu ziela esan ohi zuten inguruetako mutil gazteek, amodio minetan egoteak loa ebatsi ziela ostatutik igarotzen zirenek, neskaren bihotz hoztasunak taupadarik gabe utzi zituela inguruko gizonezko guztiek.
|
|
|
Ezbehar bat, bertzerik ez. Alabaina, ezbeharraren ondorioz
|
emakume
gazte bat hilik zegoen, Errege Kontseiluko kide baten arreba bera. Kontu itsusia, berez, itsusiago egin zena.
|
|
|
Hoteleko harreragilea bikote batekin zebilen: berrogei urte inguruko gizonezko bat eta
|
emakume
gazteago bat. Gizonak golf zaku bat zeukan aldamenean, larru berde ilunaz taiutua.
|
|
|
towneko irudiak etorri ziren.
|
Emakume
gazte ilehori bat azaldu zen pantailaren atzealdean. Kiroletako betaurrekoak zeramatzan eta lepo gainean zekarren beste emakume bat, konkordun samarra.
|
|
|
Erreparo pittin bat ere ematen dit hainbeste urte eta gero kontu hauekin etortzeak. Segur aski ez zara akordatu ere egingo senarra itsasoak irentsi zion
|
emakume
gazte hartaz. Beharbada bai.
|
|
2007
|
|
|
Galletagileen web orrialdean ikus daitekeenez, hauek guztiek erantzun diete bi galdera horiei: Remedios Zafra idazle eta ikerlariak; Maite Larrauri filosofo eta idazleak; Marta Perez sare asaldatzaile, kultur produktore eta teknika berrietan adituak; eta Medeak ek, Plazandreok taldearekin lankidetzan aritzen den
|
emakume
gaztez osatutako ekintzaile talde feministak.
|
|
|
|
Emakume
gaztea ageri da berorietan. Ez Simone de Beauvoir-en xarma eta edertasun berdintsukoa, ene uste apalez; ezta adimenez ere Le Deuxième Sexe aren egilearen mailakoa.
|
|
|
Eta Johanson ikertzailea eta lankideak aurkikundea garagardoz ospatzen ari zirelarik,. Lucy in the sky with diamonds? kanta errepikatzen ari ziren; eta aurkitutako hezurreria
|
emakume
gazte bati zegokiolakoan,. Lucy, bataiatzea erabaki zuten.
|
|
|
Jainkosa batek euli bati begiratuko liokeen modura begiratu zion Elisak etxe erakusleari, oso gainetik.
|
Emakume
gazte bat ikusi zuen, ongi apainduta, galtza berde lisoz, alkandora berde ilunez, lepoko zapi txuri batez jantzita, eta aurpegian kilo bat pintura baino gehiago zeramana. –Ekain, go kobazuloa zirudien, itsusiagoan, haren aurpegiak.
|
|
|
Gainera, sexu harreman mingarriak izaten dituzte, eta ez diete sexu harremanik edo seme alabarik izaten uzten. Horrek bikote harremanari kalte egiten dio, batez ere
|
emakume
gazteei.
|
|
|
Behin behinekotasunak gehien eragiten dien gazteak atzerritarrak dira; horietatik %36k bakarrik du kontratu mugagabea, eta espainiarren %49, 8k. Txostenak nabarmentzen duenez,
|
emakume
gazteak lanean duen egoera oraindik ere desberdintasunaren arabera deskribatzen da, izan ere, gutxiago lan egiteaz gain, haiek baino %16, 9 gutxiago kobratzen dute.
|
|
|
Elikadura nahasteen aldeko web guneak Anna Bardone Cone Missouriko Unibertsitateko psikologoak, elikadura nahasteetan espezializatua, “International Journal of Eating Disorders” aldizkarian argitaratu zuen irailean. Artikulu horretan, anorexiaren aldeko web orrialdeak bisitatzeak
|
emakume
gazteengan duen eragin negatiboa aztertzen da. Bardone Conek eta haren laguntzaileek anorexia prototipoaren aldeko web orri bat sortu zuten, mota horretako 300 webguneren behaketa oinarri hartuta.
|
|
|
Hautapena baldintzatzen duten faktoreak dira lan mota, haren iraupena eta intentsitatea, sexua, adina, norberaren osasun egoera eta lanak eskatzen duenaz bestelako ariketa bat egitea edo ez egitea. Beraz, menuaren plateren konbinazioa ez da berdina izango
|
emakume
gazte kirolari batentzat eta beste emakume aktibo batentzat, baina menopausia garaian. Era berean, pertsona sedentario baten eta esfortzu fisiko handia eskatzen duen lan bat egiten duen norbaiten elikadura beharrak desberdinak izango dira.
|
|
|
Adin ginekologiko gaztea edo gaizki elikatua duten nerabe haurdunak dira nutrizio premia gehien dituztenak. Lehen hilekoa eman eta gutxira esnatzen den
|
emakume
gazte batek arrisku fisiologiko handia du, eta, nahiz eta amaren pisua handitu, neonatoen jaiotza pisuak baxu mantentzen dira. Fetuaren hazkundea murrizteko arrisku handiago hori fetuaren odol fluxuan eta fetuari mantenugaiak transmititzean eragiten den interferentziari zor zaio, amaren hazkundeari dagozkion ezaugarri fisiologikoen ondorioz.
|
|
|
Ehundaka emakume modu sistematikoan erailak izaten ari dira azken urteotan Ciudad de Juarezen; 4000 emakume hilak edota desagertuak azken 10 urtetan. Emakume horien egoera gertutik ezagutzeko, hildako bi
|
emakume
gazteren amen testigantzak entzuteko aukera izango dugu. ' Nuestras Hijas de Regreso a Casa' elkarteko kideak dira Julia Esther Cano eta Elia Escobedo.
|
|
|
Kontrolatzen?" lelopean, 13 eta 18 urte arteko gazteak kontzientziatu eta adi jarri nahi ditu Berdinsareak antolatutako kanpainak," normalak diruditen egoerak emakumeen aurkako indarkeriazko jarreren abisu izan daitezkeelako batzuetan". Gaurko aurkezpenean, Landak azaldu duenez, “azken ikerketen arabera, gero eta
|
emakume
gazte gehiagoren kontrako indarkeri egoera gertatzen ari dira”. Arrazoi horregatik, kanpainak hiru helburu ditu, Keltse Eiguren Aukera Berdintasun zinegotziaren hitzetan:
|
|
|
–" Hilerritik hegoalderantz jotzen duen bidea segitu beharra dago, ukuilu batera iritsi arte. Ukuilu haren parean, bide bazterrean eta galsorora begira, gizon gazte baten eta
|
emakume
gazte baten gorpu hondarrak aurkituko dituzue. Buruan tiro bana dute.
|
|
|
Pauso hotsak eskaileran gora, txantxekin nahasiak. Bi
|
emakume
gazteak bata besteari helduta zeuden gelaren erdian, belauniko. Buruen borobilak kaskasoilduta zeudela agertzen zuen.
|
|
|
Orain Dioni, orain Igor, biak ala biak tximu tximu eginda daude, uretatik atera berritan. Halako batean barre algaraka lehertu dira, erremolke gainean dantzan hasi den
|
emakume
gazteari begira. Candi da.
|