|
2000
|
|
|
gaur ez zegoen. Berarekin berba apur bat egiteko gogoa nuen, baina txabolako atean jo eta gero inoiz ikusi dudan
|
emakumerik
zaharrena agertu zaigu. Mesfidati aritu da, uzkur.
|
|
|
Galdera: " Jakinean zaude, noski, joan den astean izenik gabeko
|
emakume
zahar bat ugaldean agertu zela hilik. Eskuin eskuko hatz nagia falta zuen hilotzak.
|
|
|
Isiltasun handi bat izan zen. Aditua zuten
|
emakume
zahar haiek dudagabe Motako berri; bazekiteken jendea hara zergatik eramaten zuten; harrituxe zeuden, ez biziki kontra, nahiz seguru aski partidarioak ez izan. Xani esana pixka bat damutu zitzaion.
|
|
|
Bertan, ezkerrean, beheko sua, sofa bat; fondoan, fogoien aldean, sodiozko lanpara bat sabaian; handik eskumara, erdi erdian kristal bat zuela, ate zarratu bat. Eskuman ere, ate hura baino bere alderaxeago, beheko suaz beste aldean, mahai sendo, luze bat zegoen; haren izkina batean, paretaren kontra,
|
emakume
zahar bat eserita zegoen; Xani begira baina, Xanek: " Gabon", esan zionean, hark ez zuen enteratu zen seinalerik eman.
|
|
|
Etxekoandreak hari: " Lagundu zure ahizpari", agindu zion; eta, neska biek komedorea atenditzen zutela, bera plater txorkon batekin
|
emakume
zaharraren ondoan jarri, hari koilaratxo batekin jana ematen hasi zitzaion. Ama alabak behar zuten, nahiz fisikoan antz handirik ez izan:
|
|
|
Ama alabak behar zuten, nahiz fisikoan antz handirik ez izan:
|
emakume
zaharra, bibotea eta sudurrean garatxo handi bat izateaz aparte, buru karratu eta begi txirtxila zen, etxekoandrea berriz musu mehar eta begi irtena. Ama espantakoia, alaba kartsua.
|
|
2001
|
|
|
Gero ibai bazterrera joan gara.
|
Emakume
zahar batek abisatu digu:
|
|
2002
|
|
|
Barnetegi gehienen bilakaera ona da, nahiz eta 82 eta 83 urteko bi emakume dauden, zainketa intentsiboetako unitatean, pronostiko erreserbatuan. 82 urteko
|
emakume
zaharra larunbatean sartu zen eta, legionelagatik pneumoniaz gain, patologia bat izan zuen. 83.ekoari dagokionez, atzo ospitaleratu zuten goizean.
|
|
|
|
Emakume
zahar bat kafea hartzen
|
|
2003
|
|
|
Kartzelan sartu zuten herriko
|
emakume
zahar zahar eta gaixo harena. Haren delitua?
|
|
2004
|
|
|
Talde bat ginen lanean baina ez genuen izenik. Gero, gure taldeko
|
emakume
zahar bat, oso ona, hil zen. Esperanza zuen izena, eta horregatik jarri genion izen hori.
|
|
|
Hamabi urte inguruko neskato bat zen gehien kexatzen zena; izan ere, bi hankak zeuzkan egoera txarrean, horrela esan zuen Suhak, erizainari entzun zion-eta. Bestea
|
emakume
zahar bat zen, eta besoa zeukan erreta.
|
|
|
Salmonela Zastrillo de Onielo herriko 91 urteko
|
emakume
zahar baten bizitza kobratu zen atzo. Hala, Palentziako San Marcos de Paredes egoitzan izandako janari intoxikazioagatik hildakoak bost dira.
|
|
|
" Urtean zehar jasotzen diren dei gogorrenak dira", diote. Pedro Madrid GKE horretako zuzendari ohiak
|
emakume
zahar eta alargun batek orain dela urte batzuk egindako deia gogoratzen du. Bakarrik zegoen etxean, bi seme alabaren ama izan arren.
|
|
|
Gaur basoan galdu gara, eta norantza abiatu ez genekiela,
|
emakume
zahar bat guregana hurbildu da. Bustirik eta galduta ikusi gaituenean, etxera gonbidatu gaitu.
|
|
|
Atzetik inor ez zeukatela erabaki ondoren, Amara Berriko ostatu txiki batera joan ziren," Txuri urdin" izenekoa. Arduraduna
|
emakume
zahar bat zen, aski irribarre ozpinekoa.
|
|
2005
|
|
|
Bart zendu da oilategian, oilo bat, buruan galtzerdi zulatua ipinita, lepamoztu ondoren. Animalia buru gabeturik hara eta hona itsumustuan zebilela, bihotzekoak eman omen dio
|
emakume
zaharrari. Mehatxu garbia herriari.
|
|
2006
|
|
|
Gogoan geratu zaidan bezala aipatuko dut, hara:
|
emakume
zahar batek kalea zeharkatu du; hazi eta hezi ditu eta esker txarra bildu du ordainetan; lanean jardun du eta miseria gorrian bizi da; maitatu du eta bakarrik geratu da. Baina, haren bihotzak ez du gorroto izpirik gorde eta, ahal duen guztietan, laguntza ematen du.
|
|
|
Hala ere, zenbait azterketa epidemiologikok frogatzen dute bitaminaren urritasuna oso ohikoa dela: bi azterketa independentek 83 azterketa baino gehiago aztertu zituzten, gizon eta
|
emakume
zaharretan bitaminaren maila ebaluatzeko, eta kasuen %86an defizita zegoela egiaztatu zuten. Azken urteotan, bitaminak adinarekin gertatzen diren hezur masaren galerak saihesteko eta muskulu indarraren gainean duen funtsezko zeregina ezagutzeko duen garrantzia frogatzeko adina datu metatu dira.
|
|
2007
|
|
|
Diniak proportzio adierazgarrian agertzen dira perimenopausian (menopausia baino sei urte lehenago, menopausia baino urtebete geroago), 40 eta 60 urte bitarteko adin tartean. Bulvodinia maizago agertzen da 45 eta 55 urte bitarteko adin tartean, eta glosodinia, berriz, menopausia ondoko
|
emakume
zaharrago batena da. Beste arrisku faktorerik badago horiek jasateko?
|
|
|
Bai, batez ere bulbodinien kasuan. Glosodinamikek seguruenik lan merkatuan ez dauden
|
emakume
zaharragoei eragiten diete. Baina bulvodinia pairatzen dutenen profila 45 eta 55 urte bitarteko emakumea da, maila kultural ertain altua duena, idazkari, psikologo edo katedradun gisa lan egiten duena, besteak beste.
|
|
|
|
Emakume
zahar hura zaintzen segitu zuen, burua zerbaitetan erabiltze aldera. Kanutoek jada ez zizkioten uxatzen semearen gorpu hautsiaren irudiak, eta, okerrago zena, behin eta berriro hasia zitzaion amesgaiztoetara etortzen Orioko agure haren oroitzapena.
|
|
|
Goizean, apenas lorik egin gabe eta begiak gorri hanpatuak, Parte Zaharreko etxe hartara abiatzen zen,
|
emakume
zahar hura zerbitzatzera. Sukaldeko leihotik Trinitate Plaza ikusten zuen, eta bertan galtzen zituen begirada eta gogoa bazkaria prestatu, harrikoa egin edo emakumearen hiru lau kuleroak lisatzen zituen bitartean.
|
|
|
Mahai batean, bakarrik eserita,
|
emakume
zahar bat zegoen, eta hari begira ari zen Lisa bitartean. Zimur zimur eginda zegoen emakumea, hankak justu justu iristen zitzaizkion lurreraino, eta eskutxoak alkandora beltzaren mahuken azpian ezkutatzen zituen.
|
|
2008
|
|
|
Etxetik irten naiz lanera bidean, eta, bigarren etxe blokera iristerako,
|
emakume
zahar bat atera zait bide erdira ondoko ataritik. Irribarre batekin agurtu nau ezagutuko banindu bezala.
|
|
|
Telefonoaren ondoko aulkian esertzen ikusi du maletaren jabea.
|
Emakume
zahar bat da, aurpegia ere tximurrez arrakalatuta duena. Ilehoria.
|
|
|
" Mesedez, ez zaitez isildu".
|
Emakume
zaharraren kantuak bere isolamendutik ateratzeko eskua luzatu dio. Esku tximurtuak txikle bat atera du beroki berdeko poltsikotik eta ahora eraman du; eten egin da neska gaztearen ahotsa.
|
|
2009
|
|
|
Hau ere euskal gatazka dugu, emakumea gizonaren itzalpean ipintzen duena. Besteen aukeren ondorioak isilik jasan behar dituena begiratu bestela liburuaren azalean agertzen den amaren irudikapena, ikurrinaren ondoan, basoan jarrita, gona beltza jantzita, negar batean dagoen
|
emakume
zaharra.
|
|
|
Hitz haiek entzutean, bi
|
emakume
zahar negarrez hasi ziren.
|
|
|
–Goiko apalean utz dezakezu poltsa hori, aholkatu zuen atseginez ondoan jarrita zihoan
|
emakume
zaharrak.
|
|
|
Familiako paperak banatzen hasi direnean,
|
emakume
zaharrenak alabarena egin nahi du eta gazteenak amarena. Beren rolak dibertsifikatzea gustatzen zaie, hala esan dute.
|
|
|
Higiezinen mobbing aren ustezko kasuak Madril erdian parte hartu du, udala barne. Zortzi
|
emakume
zaharrek ziurtatzen dute mota guztietako tretak erabili dituztela eraikinetik ateratzera behartzeko, 12.000 euro ordainduz beren etxea uzteagatik eta zuzeneko mehatxuak eginez. Azkenak, maizterrek beren blogean kontatzen dutenez, etxea urez betetzen duten kalteak eragiten ditu, elektrizitatea eteten du eta ura ere bai.
|
|
|
Aldi horren ondoren, gorputz pisuari, pultsazioei, ahalmen aerobikoari, malgutasunari eta elastikotasunari buruzko datuak oso antzekoak izan ziren bi taldeen artean. Aldiz, uretan entrenatzeko plana egin zuten
|
emakume
zaharrek nabarmen hobetu zituzten bihotz eta arnas gaitasuna eta forma fisiko neuromuskularra. Tonifikazioa uretan Gehiegizko pisua, lesio traumatologikoak eta belaunetan artikulazioen mugikortasun eta egonkortasun arazoak dituzten pertsonei gomendatzen zaie aquagyma.
|
|
|
Zuriz jantzita zaude zu ere, bizkarraldetik pixka bat igota etzana. Aurrean dudan
|
emakume
zaharrari bi malko ostu dizkiozu. Zu gurean.
|
|
|
bere samurtasunik benetakoena. Eta orain,
|
emakume
zaharra zela, nahikoa zuen horrekin.
|
|
|
Andre jeneralak, bere amaginarrebak eusten baitzion,
|
emakume
zaharra bera, artile beltzezko ohe atorra soinean, adats grisak eta masailezurra eroria eta dardaraka zituena, bi eskuez oratzen zion dibanaren zurajeari eta ez zuen askatu nahi. Haren senarra izkina batean zegoen eserita, aulki batean, besoen artean bulldog horail ilun koloreko bat zuela.
|
|
|
Bandaren ondoan solasean zeuden lebitadunak emakumeengana hurbildu ziren, apaiz zaharra atzean gelditu zen. Lebitadunek kopaletak kendu zituzten, makurtu egin ziren(... biba kabildo maitagarriya, biba autoridadia...), muin egin zuten
|
emakume
zaharrak luzatzen zien eskuan. Zilarrezko giltza handi bat eskaini zion lebitadun batek.
|
|
|
Zilarrezko giltza handi bat eskaini zion lebitadun batek.
|
Emakume
zaharrak emakume gazteari pasa zion.
|
|
2010
|
|
|
Eta gu ere kanpoan ginen. Parisen
|
emakume
zahar bat etorri zitzaigun, erabat hunkituta, eta esan zigun haurtzaroaz, amaz... gogoratu zela. Hori izugarria da.
|
|
|
Herrixka txiki batean bizi da, eta lorategi batean pasatzen du denbora. Egun batean, Margueritte izeneko
|
emakume
zahar bat ezagutuko du. Margueritte mundu osoan bidaiatzen ibilitakoa da.
|
|
|
Herrixka txiki batean bizi da, eta lorategi batean pasatzen du denbora. Egun batean, Margueritte izeneko
|
emakume
zahar bat ezagutuko du. Margueritte mundu osoan bidaiatzen ibilitakoa da.
|
|
|
Mexikoko Historia eta Antropologia Institutu Nazionaleko ikerlari bi ailegatu ziren halako batean, bi
|
emakume
zahar eta irribarretsu?, eta horiek Amaiarekin ere hitz egin zuten gazteleraz. Arkeologoa zen bata, eta antropologo forensea bestea, esan ziotenez.
|
|
|
Lagun batek gomendatu psikoanalistarengana jo nuen. Psikoanalista
|
emakume
zahar samar baina dotorea zen, eta astean bitan hartzen ninduen. Miresmenez jarraitu ohi nituen haren mugimenduak.
|
|
|
Autobusa lepo bete da,
|
emakume
zahar bat eseri da konkordunaren ondoan. Konkordunak leihotik begira jarraitzen du, konkorrak kasik emakumearen sudurra ukitzen duen arren.
|
|
|
Gela honetako gauza guztiek haien aurpegia erakutsi didate berriro eta inguratu nau urteen poderioz
|
emakume
zaharraren narruaz nagusitu den garraztasunak ere, aldentzeko beharra sentiarazteraino.
|
|
|
Dena ez da damu, dena den. Tarteka
|
emakume
zaharraren forma oparoak datozkit gainera eta harritzen naiz urruneko uharte horiek neuk zapaldu izanaz. Atzokoaren berri edukiz gero, noraino aldatuko luke arrebak nitaz pentsatzen duena?
|
|
|
Egun batean, gutun bat dakarrela
|
emakume
zahar bat heldu zaio etxera. Aurreneko aldia da holako bat hartzen duena, eta ez daki irakurtzen.
|
|
|
Herrixka txiki batean bizi da, eta lorategi batean pasatzen du denbora. Egun batean, Margueritte izeneko
|
emakume
zahar bat ezagutuko du. Margueritte mundu osoan bidaiatzen ibilitakoa da.
|
|
|
Herrixka txiki batean bizi da, eta lorategi batean pasatzen du denbora. Egun batean, Margueritte izeneko
|
emakume
zahar bat ezagutuko du. Margueritte mundu osoan bidaiatzen ibilitakoa da.
|
|
2011
|
|
|
Denboraren igarotzeaz hausnartu nahi izan du Hadar Friedlich israeldarrak haren lehen film luzean. Horretarako,
|
emakume
zahar baten istorioa kontatzen du, betidanik bizileku izan duen kibutzean gertatzen diren aldaketen testigu dena. Frantzia eta Israelen artean ekoitzi dute lana.
|
|
|
Zergatik, Panpoxetik hona konstantea izan da. Esate batera, Karmele Jaioren Musika airean eleberrian ikusten da
|
emakume
zaharrak zertan pentsatzen ari diren, zerk kezkatzen dituen. Elenak, protagonistak, senarra hiltzean deskubritu du bakarrik bizitzea gustatzen zaiola.
|
|
|
Elenak, protagonistak, senarra hiltzean deskubritu du bakarrik bizitzea gustatzen zaiola.
|
Emakume
zaharrek diote beren bizitza proiektua eraikia zegoela jaio zirenetik, ez zutela izan ez aukerarik, ez gunerik zer egin erabakitzeko".
|
|
|
Zer nahi duzue kontatzea
|
emakume
zahar batek?
|
|
|
Nahiz eta emakumeen% 80k adierazi zuten pozik sentitzen zirela beren pisuarekin, indize osasuntsutik urruntzen den heinean, etsipenerako joera eta kaloria gutxiagoko elikadurak nutrizio gabezia eragiteko beldurra handitu egiten dira. Azken batean,
|
emakume
zaharrenek dute arrisku handiena kilo gehiago izateko, baina emakumeak dira beren pisuaz gehien arduratzen direnak, nahiz eta haien mende jarri, eta, are gehiago, beldur dira elikagaiak jateak okerrera egingo ote dien osasunari urritasunengatik. Emakumea indize osasungarritik urruntzen den heinean, gehiegizko pisuarekiko etsipena areagotzen da eta kontzeptuak nahasten dira.
|
|
|
Hala, egiaztatu zen ehun estraktu atsegingarriaren (TEXB) efektu estrogenikoak lotura zuzena duela gurasoen, erditzearen eta jaioberrien zenbait ezaugarrirekin. Hala, alfa zatikiko TEXB handiena
|
emakume
zaharragoen plazentetan ikusi zen, gorputz masaren indize txikiagoa zutenak, Madrilen bizi direnak eta jaiotzean pisu handiagoa duten haurrak erditzen dituztenak. Emaitza horiek paper bat iradokitzen diote plazente sarean, enbrioi fetuaren garapenean, metatutako xenoestrogenoen multzoaren estrogenotasunari, UGR ren arabera.
|
|
|
Mendekotasun mailak, egoera ekonomikoak, egoera zibilak eta eguneroko zereginek
|
emakume
zaharrak deskribatu eta bereizten dituzte
|
|
|
Mugimendu bizi batez betaurrekoak kendu zituen eta orduantxe ohartu nintzen lehen aldiz artean ere egiazki emakume ederra zela. Sudur txiki tente hura, lotsagabea eta fina, betazal polit haiek eratzen zuten kurba, masailen forma tinko eta biribila ez zetozen inolaz ere bat antigoaleko janzkera harekin,
|
emakume
zaharraren orrazkera harekin, segur aski maistraren ohiko jarrerari zor zitzaion zurruntasunarekin: betiere tente, bere ikasleak menderatuz eta begirada guztien zentro.
|
|
|
–Neronek zenbatu nituen atzo diru horiek oheratu aurretik, eta gaur goizean berriro, esan zien
|
emakume
zaharrak lapurreta ikertzera etorraraziak zituen jendarmeei?. Jaunak, lotsagarria da.
|
|
|
|
Emakume
zaharra, lur jota, aulki batean eseri zen.
|
|
|
Esandakoa egin zuen umeak eta laster itzuli zen urrezko paparreko batekin, antigoaleko egiturakoa, bihotz bat eratuz txertaturiko perla txikiz hornitua.
|
Emakume
zaharrak une batez begiratu zion, hitzik esan gabe.
|
|
|
Oro har, zarata guztiak lehen baino askoz ere ozenago entzuten ziren: azpiko apartamentuko pauso hotsak, bertan
|
emakume
zahar bat besterik bizi ez den arren; dena den, pauso hots horiek hain ozenak gertatzea alfonbrak kendu izanari zor zaio gehienbat.
|
|
|
Honek trumoi zaparradaren bat ekarriko du, seguru...". Anne, abailduta, gelditu egin da une batez, leihora hurbildu da, poliki poliki zabaldu ditu kontraleihoak eta kalera begiratu du; aurrean,
|
emakume
zahar bat trikotatzen ari da, garajeko atearen aurrean dagoen itzal gunean eserita. Kafetegiko terrazan hainbat gizon lodi daude, buruan lastozko kapelak dituztela; edaten ari dira; edalontzietan izotz xehatua dago.
|
|
|
Bat batean, ate bat zabaldu da. Liskar oihuak entzuten dira, emakume mozkorren barre hotsak eta tarteka musika zaratak;
|
emakume
zahar bat agertu da atean, dena makillajez margoztatua, barre algaraka ari da ero moduan; bere aurpegi desitxuratuan odol arrastoak dauzka; bertan geratu da zutik, eroriko ez eroriko, era lotsagarrian jantzita; begi hondoratuak dauzka, inora begiratzen ez duten begiak.
|
|
|
|
Emakume
zaharra eta neska gaztea denda txiki batean sartu dira, erdi mertzeria, erdi irakur gela. Txirrinaren hots zorrotza.
|
|
|
Oraingoan izeba bera doa bezeroaz arduratzera.
|
Emakume
zahar zahar bat da morroi izugarri handi bati besotik helduta. Anne, platerak igurzteari utzi gabe, mahai gainean ahaztuta geratu den gutunari begira dago; pausotxo laburrak emanez hurbildu eta hauxe irakurri du:
|
|
|
Denda txikian,
|
emakume
zaharra, astunki, zutitu egin da. Annek, esku dardartiz, gutun azalari buelta eman eta helbidea irakurri du:
|
|
|
" Dirudienez, punturen batean, patuak guretzat ehuntzen duen sarean hari muturren bat geratu zen solte edo gaizki josita", iradokitzen du Magiaren narratzaileak; eta, segur aski, irainak jasan zituen neskatoaren erresumina ere sumatzen da hor, betiere halako atsegin maltzur bat sentitzen baitu bere pertsonaiei segadak jartzean, batez ere
|
emakume
zahar burgoiak direnean. Parabola bilakatua, existentzialismoaren aurretiazko gezurtatzea!?, Magiari duin iritzi zioten L. Intransigeant egunkarian agertzeko, beste kontakizun labur askori ez bezala, kontserbatuak, desagertuak edo sinpleki proiektu izatetik pasatu ez zirenak, hau da, eleberriak burutzeko laborategi gisa baizik erabili ez zirenak.
|
|
2012
|
|
|
Edo bere kasa molda ezin daitekeen berrehun urteko
|
emakume
zaharra.
|
|
|
ipuin tradizionalean agertzen da esaera hori. Azkuek bildu zion ipuina
|
emakume
zahar bati Ermuan. Ipuina laburtuta kontatu zigun Benitok, baina guk osorik ekarri dugu liburura:
|
|
|
Hala ere, gerta liteke txakurrarekin izan den mendekotasun emozionala ohi baino handiagoa izatea. Adibidez, 17 urteko txakurrarekin bizi den eta familiarik ez duen
|
emakume
zahar baten egoera. Beraz, txakurra izan da bere konpainia bakarra urte askoan.
|
|
|
Txakurrak aukeratutako janariagatik axolagabetasunik badu, maskotaren arrazarako edo adinerako elikagai berezi bat hautatu dela ziurtatu behar da. Oso ohikoa da
|
emakume
zahar bati txakur heldu baten pentsua ematea. batzuetan, baita txakurkumeena bera ere. Kasu honetan, mesede eskasa egin diezaiokegu gure lagunari; izan ere, pentsu horien osagaiek, zahartzarorako gomendagarriak ez direnak, osasun arazoren bat eragin diezaiokete, besteak beste,= »https ://www.consumer.es/mascotas/ la obesidad del perro causas.html»–. Beraz, gure txakurrak bere adinerako, arrazarako eta tamainarako pentsua jaten duela ziurtatzeak, aldi berean, txakur osasuntsu eta zoriontsua izatea ziurtatzen dioten osagai egokiak dituela bermatzea ere badakar.
|
|
2013
|
|
|
Mostradore barruan
|
emakume
zahar bat dago, amantal zikina jantzita. Aurpegi lehorra, kopetiluna, ilusio guztiak aspaldi galdu dituenaren seinale.
|
|
|
|
Emakume
zaharra amorratuta dago, badirudi une batetik bestera tua jaurtiko diola Josebari aurpegira. Eskuak amantal zikinean garbitu ditu.
|
|
|
Zaratarik gabe jaistea lortzen banuen, ondotik igaro eta ez ziren enteratuko, baina ez nintzen ausartu.
|
Emakume
zahar bat ikusi nuen segidan, argazki bati begira negarrez, eta nire adineko neska bat ondoren, oheburuaren kontra etzanda, liburu bat irakurtzen. Azken leiho horretan behar baino denbora gehiago egin nuen.
|
|
|
Borgesen amona ingelesak esan zuenarekin gogoratu nintzen orduan. Fany Haslam oso zaharra zen eta, hiltzen ari zela, familia osoa bere inguruan ikusirik,, oso poliki hiltzen ari den
|
emakume
zahar bat naiz. Ez dago ikuskizunean ezer interesgarririk?, esan omen zuen ahots nekatuarekin.
|
|
|
121). Orain arte literaturak eman duen
|
emakume
zaharraren arketipoa oso gogorra da. Horra hor laburki esanda.
|
|
|
Hiru Mariakeleberrian, Urretabizkaiak zahartzaroa hartu du gaitzat, eta hiru
|
emakume
zaharren ahotsak jarri nahi izan ditu gerraostearen eta zahartzaroaren inguruan hitz egiten.
|
|
|
Familia Elkarteen Batasuna (NKU) bere ustez:
|
emakume
zaharrenak alde horretatik. Batzuetan, tratu ezkutua jasotzen dute, familiako afektua, gizarte estigma, desinformazioa edo «sinesgarri izateko aukera gutxi» direla eta.
|
|
|
Alegia, 21 urte, gehi 32 giza urte (zortzi bider zortzi); 53 urte egiten dituzte pertsonengan. Era berean, pentsa genezake 13 urteko felino batek 65 urte beteko dituela, eta 15 urteko beste batek, berriz, 73 urteko
|
emakume
zahar bat.
|
|
|
Zapuztuta geratu naiz erantzunarekin: " Beraz,
|
emakume
zahar bati buruz idatzi duzu?". Pikutara bidaltzeko gogoa sentitu dut, hain neke izugarria eragin dit bere ikuspegiaren estutasunak.
|
|
|
Margolanen gaineko fokuak baino ez zeuden piztuta, hormako muralaren kolore berdea gailentzen zen, eta Klara anderearen gaztetako potret bat. Telebistaren argiak
|
emakume
zaharraren gorputzean proiektatzen ziren. Bigungarridun banketa batean bermatuta zituen zango puztuak.
|
|
|
Inoiz ez dut desioa bizi izan Klara anderearen etxean igaro nituen egunetan bezain bortizki.
|
Emakume
zaharraren zokoak zabaltzeak eta usnatzeak, haragi hura igurzteak, zanpatzeak, estutzeak, mugitzeak eta zaintzeak egokitasunaren soineko guztiak zartarazi zizkidan. Ez nuen margolari baten musa izatearekin fantaseatzen.
|
|
|
Osaba ezkongabea bizkaitar zebilen, horrela idatzi zion amona Dariak: bizkaitar zebillen, hator lagun egitera, ez den egunero etxeratzen, eta gerra ez den
|
emakume
zahar batentzat lagun ona, hator nirekin. Aitaren haserrea ikaragarria izan zen, errekete zebilenetik areagotuta zituen sentimenduak, batez ere txarrak.
|
|
|
Gorputz mehe eta arin zeukan, emazte izpi bat, begitarte arrosa eta minbera, ile zuri zuriak. Hain bizia eta hain gixakoa zelako, iruditzen zitzaion antzezle bat, markesaren jokoa jokatzen ari eta ez egiazko
|
emakume
zahar bat. Maitakizun eta amatxi fidagarri bat, hobeago errateko. Hartuko duzue zerbeit jauna igurikatzeko?
|
|
2014
|
|
|
herri baten jarrera, kultura eta hizkuntza, batetik, eta lekua, bestetik. Protagonistak begiratzen gaitu,
|
emakume
zaharra da, baina duintasun eta moral handikoa. Arima hori koadroaren atzean dago».
|
|
|
ez zeukan, bada, horren itxura txarra; plastikozko estalkian ez zegoen zulorik, ez nabarmenik bederen, eta kolore zurbileko zati bi kenduta, ertz batean zeudenak, besteak nahiko gorri eta jangarri ageri ziren.
|
Emakume
zaharra udarez betetzen ari zen poltsa bat eta, konfiantza genuenez, ea barruan gehiago zeuden galdetu nion, eta oso mailatuta al ziruditen. Ba omen zeuden, erantzun zidan, eta ez oso mailatuta, pixka bat bakarrik, baina, edonola ere, beti erabil zitezkeela konpota bat egiteko; ez zen ideia txarra.
|
|
|
Gaua hemen igaro dut, etxaldean, Ixabelek nahi badu bederen. Nire pentsamendua igarri balu bezala,
|
emakume
zaharrak horixe bera aipatu dit:
|
|
|
Ez zuen ikusi nola erori zen ama zaharra banku batean arnasgabe ia. Baina, posta-etxeko nagusia lasterka laguntzera joan zitzaionean,
|
emakume
zaharra altxatu egin zen. Burutazio bat etorri zitzaion gogora tupustean.
|
|
|
–Ni naiz, erantzun zion
|
emakume
zaharrak doinu patxadatsuz eta begitartea lasai lasaia, aurreko gertaeraren lekukoek nekez ezagutzen zutela.
|
|
|
Zorigaitzaren ispilu.
|
Emakume
zaharra, gizonik maite izan ote duen ahaztuta, zoramenaren ispilu, (baina ispiluaren atzean aske eta zoriontsu izan litekeela jakitun). Emakume gaztea ezkondu da maite eta desio duen gizonarekin, bizitza osoan zoriontsu izateko ilusioz. Emakume helduak jakinarazi nahi dio bera ere halaxe ezkondu zela orain urte batzuk, baina gero zerbaitek krak egin zuela harremanean.
|
|
|
Emakume helduak jakinarazi nahi dio bera ere halaxe ezkondu zela orain urte batzuk, baina gero zerbaitek krak egin zuela harremanean.
|
Emakume
zaharrak berak egin zuen krak munduan gehien maite zuen pertsona galdu zuenean. Harrezkero, ez dio inori aholkurik ematen.
|
|
|
Paisaia xumea, baina ez pobrea, izebak azpimarratzen zuenez. Pobreak, izebak zioenez, eskaleak dira, adibidez etxera noizean behin eskean etortzen zen
|
emakume
zahar konkortua. Amona eskale esaten genion.
|
|
|
Beste narrazioan, lekuz mugitzen diren elizen saileko bigarrenean, herri txiki bateko eliza hegan hasi zela kontatzen du Ana Blandianak, beltzez jantzitako gizon eta
|
emakume
zahar batzuen ihesi. Bistan da mugitzeko joera handia zutela elizek Errumanian orduan; Paul Munteanu abade errumaniarrak ere hitz egin zuen horri buruz.
|
|
2015
|
|
|
–Rikka, Arkamekoa? , galdetu zidan
|
emakume
zahar batek?. Hamabost bat urte, ilehoria?
|
|
|
Kanpora atera nintzen,
|
emakume
zaharraren bila. Bertan ere erabatekoa zen kaosa.
|
|
|
Badakizu zer? Zure kolonia zeraman
|
emakumea
zaharra zen, oso zaharra. Zuhaitz baten sustraiez beteta zuen aurpegia.
|
|
|
Zer mezu emango ote zion Camek sukaldariari?, pentsatu zuen Ramsay andreak. Eta pazientziaz itxaron ondoren, eta entzun ondoren
|
emakume
zahar musugorri bat zegoela sukaldean antoxinetik zopa edaten, Ramsay andreak azkenean ernearazi ahal izan zuen alabarengan loro baten sena, Mildreden hitzak zehatz jaso eta jaulkitzeko gai, itxaronez gero, lelo motel batean. Hanka batetik bestera txingoka errepikatu zuen Camek:
|
|
|
Funtsa alferrikakoarekin nahasten duzue, eta pozik bizi zaretelakoan bizi zarete poza zer izan daitekeen sumatu ere egin ezinda. Zaharrak zarete, gizon eta
|
emakume
zaharrak, antzinakoak. Alferrik galdutakoak.
|
|
|
Azken batean, Scheherazade guztien kontakizunetan, zeharka besterik ez bada ere, heriotzaren presentzia konstante bat ez ote den galdetzen dio alargunak bere buruari, eta eleberriaren hasiera aldean agertu eta segituan desagertutako pertsonaia hura datorkio gogora, hiribideko
|
emakume
zaharra:
|
|
|
Harengatik igo zen hegazkinera. Hobeto begiratuz gero, horixe ikusten zuen alargunak, ez zela hegaldiak sortutako izuagatik ari errezoan
|
emakume
zaharra, alabaren gaixotasunaren larritasunak zuela eserlekuan uzkurtua.
|