|
2000
|
|
|
Imanol Laspiurren bizitza beste euskaltzale eta euskal herritar askoren ispilu izan da eta herri honetan izan diren gizon eta
|
emakume
askok jasan eta bizi izandakoaren erakusgarri.
|
|
2001
|
|
|
Emakume viktoriar askoren moduan, Siddal osasun txarrekoa zen, anorexiak jotakoa adituen iritziz, eta garaiko
|
emakume
askoren modura, drogekiko menpekotasuna hartuz joan zena. Eta prerrafaelitek modan jarri zuten estetikak ez zion gehiegi lagundu osasuna hobetzen, Dante, Milton edo Goetheren garaietatik indarrean zegoen emakume aingeruaren irudia (ik.
|
|
|
Ni baino zoriontsuago egingo zaituzten
|
emakume
asko dago.
|
|
|
Climpofonea bakarrik jaso zuten 14 parte hartzaileetatik 3k eta 1ek obulatu zuten seme bat. Lehenago egindako beste azterketa batzuek erakutsi dutenez, PCOS duten
|
emakume
askok intsulinarekiko erresistentzia ere izaten dute, 2 motako diabetesaren antzekoa. Gaixo horiekin gertatzen den bezala, sindromea duten emakumeek ohi baino intsulina maila handiagoak izaten dituzte.
|
|
|
Hazkunde hori, batetik, fetua hazi eta garatzeko behar diren eskariei zor zaie, eta, bestetik, ernalketa (plazenta, umetokia, ugatz guruinak, odola) eta energia metaketak eratzeko behar diren ama egitura berriak sortzeari, esnealdian eta partean aurkeztuko diren energia eskaerak bermatzeko.
|
Emakume
askoren bizitzaren etapa berri horrek aldaketa fisiologiko batzuk dakarzkio organismoari, eta horiek azaltzen dituzte, hein batean, etorkizuneko amaren egoera fisiko eta gogo aldartearen aldaketak. Haurdunaldian normala da emakumeak 9 – 12 kg gizentzea.
|
|
|
“Levonorgestrel eko DIUa, metodo antikontzeptibo bat izateaz gain, gai aktiboa da, eta, horregatik, pazienteek oso ondo hautatuta egon behar dute”, adierazi du Martínez Astorquizak, Ginekologia eta Obstetrizia Elkarteko idazkariak. “DIU klasikoa metodo ona da
|
emakume
askorentzat, berriak behar ez dituztenentzat”, azpimarratu du.
|
|
|
|
Emakume
asko amak dira. Lanean ari diren bitartean seme alabak ohe azpian sartzen dituzte.
|
|
|
Krisiak batez ere emakumeei eragin die. Filipinasen, Indonesian eta Tailandian
|
emakume
askok beren gorputzak saldu behar izan dituzte familia man tentzeko, haurrek eskola utzi eta prostituziora jo.
|
|
|
Gujaraten ezkontzako doteagatik
|
emakume
asko hil egiten dituzte edo emaztekiek beraiek beren buruez beste egiten dute, senarraren eta beraren familiaren egoera nazkagarria eraman ezinik.
|
|
|
Jaipurko espetxe nagusian diren
|
emakume
askoren istorioak familiaren giro gaiztoari lotuak daude.
|
|
|
Indian azken urteotan haur gutxiago izateko zabalkunde handia egiten ari dira. Haurrik ez izateko
|
emakume
askori tronpak lotzen dizkiete. Basektomia askoz bakanago egiten zaie gizasemeei.
|
|
2002
|
|
|
Emakume victoriar askoren moduan, Siddal osasun txarrekoa zen, anorexiak jotakoa adituen iritziz, eta garaiko
|
emakume
askoren modura, drogekiko menpekotasuna hartuz joan zena. Eta prerrafaelitek modan jarri zuten estetikak ez zion gehiegi lagundu bere osasuna hobetzen, Dante, Milton edo Goetheren garaietatik indarrean zegoen emakume aingeruaren irudia (ik.
|
|
|
Zatarkerian jausi direanak eta egunero jausten direanak, gazteak betiko ondatuaz,
|
emakumerik
asko betiko lorrinduaz, norbere gorputza tratu gauza biurtuaz, aragijoko uts besterik ez bailitzan.
|
|
|
ARRAINTZU. Polito darabile bokarta gure arrantzaliak. Ori dala ta,
|
emakume
asko lanian dabiltz. Noiz edo noiz arraña ugaritu danian be!
|
|
|
Bere garbitasuna zala ta, entzute andia zuen emazteki andiki bat bizi omen zan beiñola, Efeso, n. Atzerrietako
|
emakume
asko efesoratzen ziran bera ezagutu naiez, eta baita, garbitasunarekiko zuen ospea egiazkoa zanentz egiztatzeko ere. Halako baten, galdu egin zuen senarra, alargundu zan, eta uri haretako emazteki alargunek oitura zuten bezala, adatsa askatuz eta lagunen aitzinean bular billuziari ukabilka egiñaz, senar zenduaren ahoku lagun, minduri joan zan.
|
|
|
Zenbait ikerketaren arabera, gaixo kroniko baten zaintzailearen batez besteko profila 45 eta 60 urte bitarteko emakume bati dagokio. Adin horietan,
|
emakume
askok bizitzako etapa berriei egiten diete aurre, eta garapen pertsonalerako aukera ematen dute. Seme alabak hazi ahala, autonomia pixka bat lortzen hasi dira, eta horrek aukera ematen die proiektuak planteatzeko, zaletasunak lantzeko, ikasketei ekiteko, etab. Hori guztia, ordea, blokeatu egiten da zainketa lana bere gain hartzean.
|
|
|
Edoskitzea
|
emakume
askoren bizitzako garai bat da, eta jaioberriari beren eskakizunetarako egokia den elikagaia eskaintzen diote. Hori dela eta, amaren ladieta egokitu egin behar da, haien eta jaioberriaren beharrak ahalik eta hobekien betetzeko, bien osasunerako arriskurik gabe.
|
|
|
Askotan, adituek diotenez, emakumeak bere bikotekideak etxera ekartzen dizkion diru sarrerekiko duen menpekotasun ekonomikoa losa gehigarri bihurtzen da, beldurrez, larritasunez eta biktimak batzen diren autoestimua erabat galduz. Erlazio desberdinak Lanik edo baliabide propiorik ez izateak bikoteko bi kideen arteko harreman desorekatuak bultzatzen ditu, eta, beraz, mendekotasun ekonomikoa “tratu txarrak jasaten dituzten
|
emakume
askoren benetako espetxea da”, Txostenak dioenez, banantzera eta dibortziatzera ezin da jo harreman pozoitu bat amaitzeko. Ehunekotan, etxeko indarkeria etxean eta familian aritzen diren emakumeekin batera edaten da; tratu txarrak jasaten dituzten emakumeen% 61ek, batez beste; etxetik kanpo bizi direnen% 30,8k, eta lana bilatzen duten edo ez duten langabetuen% 8,1ek.
|
|
|
Titi murrizketa Senoak berresteko edo ontziratzeko silikonazko protesiak jartzeak arrakasta izan du urte osoan, edozein garaitan ere, baina emakume askok itxura liraina erakutsi nahi dute bainujantzia edo elastiko doitua zorroratzean, eta orain bisturira jotzen dute. Bestalde, Pedro Orenesek gogorarazi du
|
emakume
askok ebakuntza kirurgikoa egin nahi izaten dutela bularren tamaina txikitzeko eta, hartara, haien konplexuari konponbidea emateko. Kirurgia estetikoko zentroez gain, gehiegizko koipea kentzeko sukarra ere mesedegarria zaie farmazia bulegoei, parafarmaziako establezimenduei eta edertasun eta estetika produktuei.
|
|
|
Horixe da, behintzat, Orenes doktorearen eta Murtziako Vitae klinikako zuzendari Isabel Carraren inpresioa. Titi murrizketa Senoak berresteko edo ontziratzeko silikonazko protesiak jartzeak arrakasta izan du urte osoan, edozein garaitan ere, baina
|
emakume
askok itxura liraina erakutsi nahi dute bainujantzia edo elastiko doitua zorroratzean, eta orain bisturira jotzen dute. Bestalde, Pedro Orenesek gogorarazi du emakume askok ebakuntza kirurgikoa egin nahi izaten dutela bularren tamaina txikitzeko eta, hartara, haien konplexuari konponbidea emateko.
|
|
|
Arazo estetiko hutsa izan daitezkeen armiarma baskular txikiak ere sortzen dira, baina baita zerbait larriagoaren isla ere. ‘Hainbeste kontsulta ditut arrazoi horrengatik, eta
|
emakume
askori aholkatzen diegu ez dezatela takoirik erabili’, azaldu du Velascok. Zelulitisari dagokionez, oinetako altuek larritu egiten dute:
|
|
|
Nazioarteko ikerketa askok frogatzen dute neska eta mutil nerabeen artean ‘food craving’ saioak daudela. Era berean, ohikoa da munstroaren aurreko aldian
|
emakume
askok ‘food craving’ esperimentua egitea, normalean gozokienganantz eta, bereziki, txokolaterantz. Weingartenek eta Elstonek 1991n ‘food craving’ saioak aurkitu zituzten nesken %97tan eta mutilen %69tan Kanadako nerabeen artean.
|
|
|
Pixoihalek ere Bezaren %16 hori jasaten dute, eta hori, zalantzarik gabe, kezkagarria da haur txikien gurasoek, baldin eta Espainiako familia ugariren milioi eta erdi baino gehiago badira. Slip a, gaur egun, ezinbestekoa da
|
emakume
askoren «ezbeharretan», bai hain ugari ez diren egunetan odol galerak xurgatzeko, bai baginako fluxua jasotzeko. Duela urte gutxi, ordea, ez zegoen oso zabalduta.
|
|
|
Gizonezkoak ausartagoak dira, baina dagoeneko
|
emakume
askok dute arriskuarekiko eta abiadurarekiko grina.
|
|
|
Harrigarria da hainbat emakumek islamismo hau gogo biziz onartzen dutela ikustea. Izan ere,
|
emakume
askok beren aurkako tradizio diskriminatzaileak babesten dituzte. Batzuetan inolako oinarri erlijiosorik ez duten tradizioau rreislamikoak dira.
|
|
2003
|
|
|
Oraingoan Unaxek ez zion galarazi, eta dorpeki zirrikitua irekirik, itsu egin zuen bidea haragi gogortua atzamar artean izan artean, ia ezustean. Eta gustatu egin zitzaion, zoratu egin zuen goi irristakorra berea sentitzeak, erabiltzen ikasi behar bazuen ere(
|
emakume
askok bezala, denbora luzez, pentsatu zuen Unaxek).
|
|
|
Hormona femeninoen eta migrainaren arteko harremana ez dago oso garbi, baina horren susmoa hartzeko arrasto batzuk badaude:
|
emakume
askok hilekoarekin eta obulazioarekin krisiak izaten dituzte, eta haurdunaldian, berriz, horiek desagertu egiten dira.
|
|
|
Ahoz hartzeko antisorgailuek migrainari eta beste zefalea batzuei eragiten dieten ere ez dago oso garbi, baina
|
emakume
askok okerrera egiten dute horiek hartzen dituztenean, eta krisiak sarriago agertzen zaizkie eta sakonago.
|
|
|
Ginekologia espezialitatean izan ezik, historikoki
|
emakumea
askoz ere eskasago izan da aztertua gizasemea baino.
|
|
|
|
Emakume
askok, gazteak oraindik, 50 edo 60 urte baizik ez dutelako, iruzurraren biktima sentitzen direla aitortu izan didate, urte askotan sexualitatea ebatsi egin zaiela idorotzean.
|
|
|
Menopausiaren tratamendu medikoa: THS edo ordezko hormona terapia Menopausiak
|
emakume
askori dakarzkion ondorio fisiko edo psikikoak arintzeko, estrogenodun tratamendu mediko hormonala (ordezko hormona terapia) agintzen zaie. Estrogenoen tratamendua babesten duen teoriarik errazena da dosi txikiak emateak hormona trantsizioan sortzen diren gorabeherak konpentsatzen laguntzen duela.
|
|
|
Nahikoa da 3 minutuz zopa koilara bat egostea, ur katilu bakoitzeko. Fitoterapiako adituek aholkatzen dute infusio bat hartzea bazkaldu baino lehen, eta hilekoa baino hamabost egun lehenago,
|
emakume
askorentzat hain ohikoak diren eragozpenak tratatzeko. Garezurraren sendatzeko propietateak larruazaleko arazoak tratatzeko aprobetxatu nahi badira, konpresak presta daitezke, eta horiek, tenperatura atseginean, narritatutako azalaren gainean aplikatzen dira.
|
|
|
Kasu horietan, gainera, arazo gehiago sortzen dira, mendekotasuna onartzen ez duten pertsonak baitira. Espezialisten beste kezka nagusia da joko arazoak dituzten
|
emakume
asko daudela, baina ez direla tratamendu zentroetara joaten. “Buru nahaste bat dutela pentsatu ordez, bizio batek eragiten diela uste dute”, azaldu zuen Etxeburua irakasleak Santanderko Menéndez Pelayo Nazioarteko Unibertsitateko (UIMP) ikastaroetan.
|
|
|
Erakundeak azaldu duenez, herrialde horietako
|
emakume
askok ez dute inolako laguntza medikorik etxean.
|
|
|
Errendimendu fisikoa edo mentala gutxitzen ari zen sentsazioa(% 3), haurdunaldia(% 2), bikotekideari laguntza ematea(% 1) edo inguruko presioa(% 1) ere aipatu dituzte. Datu aipagarri bat da erretzaile ohien %4k bakarrik utzi zutela tabakoa haurdun zeudelako, eta hortik ondoriozta daiteke
|
emakume
askok erretzeari uzten dioten arren, erditu ondoren, dirudiela erretzera itzultzen direla”.
|
|
|
Herriko txutxu mutxuak jasotzen dira ile apaindegian. Eta edozeren inguruan berriketan aritzea baino kirol gustukoagorik ez dago
|
emakume
askorentzat. Neu ere erdian izan naiz sarri, batez ere aspaldian.
|
|
2004
|
|
|
Agian, bere gorputza eta anima mintzen zuen bere kide eta herrikide, hizkuntzakidearen babesean nahiago, gure goitik begiratzearekin ematen dugun laguntzaren menpe egon beharra baino. Litekeena da, beste
|
emakume
askok bezala, salaketa jarri ondoren senarrari datozkion ondorioen errudun sentitzea (kartzela, isuna...). Garbi ikusten dugu, egunero, nola datozen emakume jipoituak salaketa kentzera, beldurrez, lehen esandakoaren eraginez gertatzen denaren erru osoa bere gainetik kendu ezinik.
|
|
|
Esklabismoaren garaian herrialde honetako biztanleria izugarri jaitsi zen: gizon eta
|
emakume
askok nahiago zuten beren buruak hiltzea harrapatzen uztea baino, haurren jaiotza asko jaitsi zen esklabo eramango zituzten beldurrez, antzinako tribuen sisteman oinarritutako erresistentziak izan ziren...
|
|
|
Kontua da amona asko eta asko 65 urtetik gora, seme alabak hazita, gurasoak hilik eta senarra jubilatuta dagoenean, bilobak zaindu beharrarekin aurkitzen direla. Modu horretan
|
emakume
asko aisialdirako denbora berreskuratzen hasi direnean aurkitzen dira bilobak eta askotan seme alabak »otorduak prestatuz eta baita etxea garbituz ere» zaindu beharrean. Egoera horrek adineko emakume ugari eramaten ditu estres egoerak bizitzera.
|
|
|
Memoriarik gabeko ginen. Doktoretza egiten jardun nuenean jakin nuen gure aurretik ere
|
emakume
asko ibili zela euskalgintzan. Baina memoria txikikoak ginen:
|
|
|
Eta lehenago garbi geratu da emakumeek gizonek baino soldata txikiagoak eta kontratu okerragoak dituztela. Ondorioz,
|
emakume
askok ez du laguntza horietara jotzen euren karrera profesionalean eta diru sarreretan eragina duelako. Eurostatek berriki eginiko inkestaren arabera, lan munduan sartu diren emakumeen %39ak ez du nahiko lukeen haur kopururik eta horren arrazoi nagusiak lana bera (%51, 6) eta lanari lotuta dagoen egoera ekonomikoa (%48, 4) dira.
|
|
|
Norantz egin? Jende gehiegi zegoen plazan eta
|
emakume
asko buruzapiarekin. Kale tarte guztietan sartu nintzen, denda guztiak begiratu nituen, baina alferrik.
|
|
|
«Isilpeko merkatuan» lan egiten zuten
|
emakume
asko topa daitezke Hernanin. Artxibo eta errolda ofizialetan emakume hauek ikustezinak dira.
|
|
|
Horregatik, Oregon Health & Science Universityn (AEB), 1200 miligramo kaltzio osagarri sartzeak haurdunaldian eta haurdunaldiaren ondoren emakumeengan zuen eragina aztertu zuten. Ikertzaileek diotenez, aldi hori, pisua handitzeagatik eta gero galtzeko zailtasunak izateagatik,
|
emakume
askorentzat markatua dago, «obesitatearen hasiera markatzen duena» da. Joan den azaroan ezagututako lan honen emaitzen arabera, kaltzio gehigarria hartu zuten emakumeek besteek baino pisu eta gantz gehiago galdu zuten, baita kaloria berak hartuta ere.
|
|
|
Pilula ugalkortasuna kontrolatzeko metodo bat baino askoz gehiago izan daiteke.
|
Emakume
askorentzat, hilerokoaren ondoriozko nahaste fisiko eta psikologikoek bizi kalitatea nabarmen murrizten dute. Adituek aholkatzen dute pilula erabiltzea erregelaren alterazio eta irregulartasunetarako tratamendu gisa.
|
|
|
Ugalkortasunari buruzko Europako Konferentzian jakinarazi da egun hauetan Berlinen egiten ari direla. Egileek baikor agertu dira aurrerapen horrek
|
emakume
askori zabaltzen dizkien aukerengatik, kimioterapia bezalako tratamenduen oldarkortasunagatik ugalkortasuna gal baitezakete. Hodgkin en linfoma 1997an, medikuek Hodgkin en linfoma bat diagnostikatu zioten amari, sistema linfatikoko minbizi mota bat.
|
|
|
Haurdunaldian, aho barrunbeko azidotasuna handitu egiten da, eta, beraz, arreta eta zainketa bereziak behar dituzte hortzek desmineralizazioa eta txantxarra saihesteko. Hala ere, ernaldiaren lehen hilabeteetan, hortzetako eskuilaketak goragalea eragin dezake, eta, beraz,
|
emakume
askok ahoko higienea zaindu egiten dute eta txantxar gogaikarriak garatzen laguntzen dute. Otordu bakoitzaren ondoren eskuilatzea, hortzik gabe bada ere, eta hortzak sendotzeko behar den fluor kantitatea bermatuko duen dieta egitea dira horiek saihesteko bi gakoak.
|
|
|
–Zu
|
emakume
askorekin oheratuko zinen, bai, baina ez dut uste alerik ere maite izan duzunik... Eta bideo bat baino gehiago zara!
|
|
2005
|
|
|
Kontua da kontuak aldatu egin direla, neurri batean behintzat. Orain,
|
emakume
askok diote beraien bikoteak etxean ziurtasun eza handia agertzen duela emozionalki sentitzen duenari buruz. «Gizonok normalean ez dakigu zer sentitzen dugun, horretan ez gaituzte trebatu», azaldu digu Arrizabalagak.
|
|
|
|
Emakume
askok aurrerantzean ama gisa garatzeko aukerarik izango ez dutenez, gizarteak agindutako eredua betetzeko gai ez direla izango sinesten dute: hortxe ager daitezke nahastea eta bizitzari adierarik ez aurkitzea.
|
|
|
–Bai, hala dabiltza gaurko
|
emakume
asko: barbie batekin hasten dira, eta barbie anorexikoak bihurtzen dira beraiek ere, barbiturikoak hartzen bukatzeko, sukaldeko zokorik ilunenean.
|
|
|
Irakasle taldeak (erizainak, medikuak, alderdiko partaideak, andereñoak, etab.) erremolke batzuekin herriz herri joaten ziren, hitzaldiak, aholkuak, ikastaroak, etab. emanez.
|
Emakume
askorentzat, hori izan zen SFren aurpegi ezagunena. Baina, SFk garrantzia eman zion ere esparru kulturalari.
|
|
|
II. Errepublikan, emakumearen aldeko lege asko onartu ziren; pixkanaka, emakumea bere lekua lortzen ari zen gizartean, gizonarekin berdintasun egoeran. Gerra Zibila hastean,
|
emakume
askok gatazkan zuzenean parte hartu zuten, eta beste asko erretagoardian egon ziren, fabrika eta landetan lan eginez. Baina, garaipen frankistarekin, emakume askok erbestera alde egin behar izan zuen; beste zenbait, kontzentrazio zelaietara bidaliak izan ziren, eta beste batzuk, gehienak, Espainia barneko erbestean gelditu ziren.
|
|
|
Gerra Zibila hastean, emakume askok gatazkan zuzenean parte hartu zuten, eta beste asko erretagoardian egon ziren, fabrika eta landetan lan eginez. Baina, garaipen frankistarekin,
|
emakume
askok erbestera alde egin behar izan zuen; beste zenbait, kontzentrazio zelaietara bidaliak izan ziren, eta beste batzuk, gehienak, Espainia barneko erbestean gelditu ziren. Asko kartzeletan eta exekuzio pelotoien aurrean egon ziren eta emakumeen duintasuna zapaltzen zuten zigorrak jasan zituzten, hala nola, ilea guztiz moztea, errizino olioa edatea, eraikuntza publikoak garbitzea, etab. Bortxaketak eta eraso sexualak ere ohikoak izan ziren.
|
|
|
Diktadura frankistaren lehen urteetan,
|
emakume
askok iheslariak ezkutatu zituzten, argitalpen klandestinoak gorde eta banatu zituzten eta beraien etxeak bilera politikoak egiteko eskaini zituzten. Garai latzak izan ziren oposizioarentzat, kartzelaren eta erbestearen ondorioz arazo larriak egon baitziren antolatzeko eta oposizioko taldeak oso zatituak zeudelako.
|
|
|
Pixkanaka, beraien lekua gizartean, politikan eta esparru askotan lortzen ari ziren, eta aipagarriagoa dena, leku hori benetan onartzen ari zitzaien. Baina, 1936ko altxamendu nazionalak prozesu hori eten zuen, gizon
|
emakume
askok berdintasunaren bidean egindako lana eta izandako ametsak bertan behera utziz. 1939an, bando nazionalak garaipena lortu zuenean eta Francoren erregimen diktatoriala hasi zenean, emakumeen inguruan lortutako aurrerapauso guztiak atzera botatzen hasi ziren.
|
|
|
Sarreran, kazetariak gatazkan duen jarrerak ez du zalantzarako aukerarikematen: «Irundar ausart batzuek, Bidasoaldeko Emakumeak taldearen ingururabildurik, traban jarri dute gure hirian tradizio eta legalismoaren mozorroarenbarruan gizaseme nahiz
|
emakume
askorengan hain barnean gorderik datzanpentsamolde matxista». Lehen aipatu editoriala baino lehenagoko artikulua badaere, kazetariaren diskurtsoa, eta beraz, kazetarena, staffeko kazetari batek edoohiko laguntzaile batek sinatutako artikulu oro baita, gehiago edo gutxiago, egunkariak bere gain hartzen duen ikuspegia?
|
|
|
bati, baizik eta emakumeek soldadu gisaparte hartzearen aurka duden guztiei: «portaera haiek agerian utzi zuten gizon eta, paradoxa bada ere,
|
emakume
askoren matxismo gordina, jaiaren defentsakeskaintzen duen alibi zurigarriaren barruan gordea» (Editoriala, 1996/7/2). Zentzuhorretan interpreta daiteke Egin izan zela 2000ko irailaren 3an informatzaile grafikoek erredaktatutako komunikatua osorik argitaratu zuen egunkari bakarra, Jaizkibel konpainiaren entseguetan Alarde tradizionalaren aldekoek eragindaargazkilariek pairatutako erasoak salatzearren.
|
|
|
Goiko taulan ikusten dugun bezala,
|
emakume
asko dago hezkuntza sisteman.Baina Zuzendaritza Taldeetan emakumeen kopurua nabarmen jaisten da. Ba aldago fenomeno hau esplikatzeko arrazoirik?
|
|
|
Beraz,
|
emakume
askok idazten zutela badakigu, garaiko aldizkari askotan, baina artikulu gehienak sinatu gabe edo ezizenez sinatuta agertzen direnez, ezin dugu zehazki jakin edo esan zenbat emakumek eta zenbat testu idatzi zuten garai honetan.
|
|
2006
|
|
|
Makillajea edota kirurgia plastikoari buruz, ostera," zientziak" eta Koranak ez diote ezer. Teherango kaleetan sudurrean benda duten
|
emakume
asko ikusi ditut, adin guztietakoak. Ebakuntzak 600 euro balio omen du.
|
|
|
Jende askok, oinez etorri behar izan zuen errefuxiatu kanpamenduetara.
|
Emakume
asko haurdun zeuden, eta haurrak bidean eduki behar izan zituzten, medikurik gabe. Haurrak jaio, eta melfa zatitxo batean bildu behar izaten zituzten.
|
|
|
Baina era batera edo bestera senarra galdutakoan, eta seme alabak independizatzeko garaira iritsitakoan, zer? Baliteke adineko
|
emakume
askoren krisi, depresio eta egonezinak hortxe izatea sustraiak. Eta" baliteke" ez, ziur nago emakumearen askapen edo burujabetasuna osasuntsu eta onuragarri dela, lehenik beretzat, baina baita gizonontzat ere, seme nahiz senar izan.
|
|
|
|
Emakume
asko sartu da etxetik kanpoko lanean eta, horregatik, gurasoek etxean denbora gutxiago ematen dute.
|
|
|
Gogo handia nuen zerbait egiteko hemen. Laudion ez zegoen mota horretako enpresarik eta irtenbide bat izango zen hemengo
|
emakume
askorentzat. Hori da enpresa honen abantaila, adin guztietako emakumeek balio dutela, denentzat eskaintzen du irtenbidea:
|
|
|
OG. Alde kualitatiboak daude. Espainian, Europako beste herrialde nordiko batzuen aldean, adineko pertsonek erosteko ahalmen txikiagoa dute, batez ere kotizatu ez duten Espainiako
|
emakume
askok. Adibidez, Espainian janari hartuneen egitura desberdina da, hau da, gosaltzea, jatea eta afaltzea; Suedian, berriz, gosaria janaria baino garrantzitsuagoa da.
|
|
|
Bularreko minbizia da emakumezkoetan sarrien agertzen den minbizi mota. “Gainera, informazioari esker, bularreko minbizia izateko arriskua edo probabilitatea duten
|
emakume
askok gaixotasuna prebenitu eta aurrez tratatu dezakete”, ondorioztatu zuen Martinek.
|
|
|
zenbat eta joko aukera gehiago eskaini gizarteari, orduan eta handiagoa da ludopaten proportzioa», dio. Espezialistak gehitu du gizonak ludopatian hasten direla emakumeak baino lehen, «baina
|
emakumeek
askoz modu konpultsiboagoan jokatzen dute». Ludopaten profil sozial gisa, Black ek dio gehienak ezkongabeak, dibortziatuak edo alargunak direla.
|
|
|
Hori oso nabarmena da, batez ere, 2005 urtean langile etorkinak arautu zirenean. Lan horretan,
|
emakume
askok eta emakume gehienek zuzeneko ordezkapen lanak egiten dituzte enplegu emailearen eskulana, baita emakumeena ere, eta horrek merkatu balioa hartu du. Hala ere, haurrak eta mendekotasuna duten pertsonak zaintzea funtsezkoa den arren, edo familiaren ongizatea lortzeko beste lan asko egin arren, gizarteak gutxietsi egiten du jarduera hori.
|
|
|
Bartzelonako Lehen Auzialdiko 12 Epaitegiak zigorra jarri dio Sanofi Aventis laborategiari, “Agreal” botikak eragin zizkien kalte psikiko eta fisikoengatik. Menopausiarako sendagai hori merkatutik kendu zen 2005eko ekainean, Sendagaien eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziak (AEMPS) kontrako erreakzio psikiatriko eta neurologikoen jakinarazpenak jaso ondoren, hartu zuten
|
emakume
askori. “Agreal” ren lehen judizioko epaiak —Espainia osoan zenbait prozesu daude irekita— ondorio hau atera zuen:
|
|
|
|
Emakume
asko ez dira nahitaez bihotz transplanteetara bideratzen, horretarako parametro maskulinoak aplikatzean.
|
|
|
Berotze globala, gaur egungo ingurumen arazo larrienetako bat, emakumeen ikuspegitik azaltzen eta tratatzen dute “Generoa eta klima aldaketa” saileko arduradunek. Web gune honetan, gai hau ez dela prozesu neutrala planteatzen da,
|
emakumeak
askoz zaurgarriagoak direlako beren eraginetarako, baliabide naturalen mende daudelako. Horregatik, beren ustez, irtenbideak ezin dira ikuspegi neutraletik generora etorri, gaur egun egiten ari den bezala.
|
|
|
gorriak organismoan eta, beraz, burdin falta; horregatik deitzen zaio anemia ferropenikoa. Emakume haurdunek burdin gehiago eskatzen dute, eta
|
emakume
askok anemia haurdunaldian gertatzen da. Arazo hau bada ez da zuzentzen haurdunaldian; baliteke egoera larriagotzea erditzearen unean, are gehiago zesarea bidez bada.
|
|
|
Maddalenek ez zuen dirurik, ez berak, ez bere etxean, eta, bere kerako beste
|
emakume
askoren modura, bide murritza zuen zein bizimodu hartu erabakitzeko orduan. Alde batetik, norbaiten ohaide bihurtzea; bestetik, eskeko moja sartzea.
|
|
|
Kontrako gauza gertatu zitzaion Bilbon hil zen irakasle ingeles bati... ...n eman zioten lurra, bai, baina honek, berriz, ederto errezitatzen zituen poemak, Dylan Thomas, Yeats, Whitman eta halakoenak, eta kanposantukideek gustura entzuten zizkioten, batez ere Dylan Thomas-enak, ezin hobeto errezitatzen ei zituelako haren azentu etilikoaz... bertan lurperatutako emakumeek ere tratu berezia ematen zioten, eta egunero sexuaren plazerra eskaini ere... han lurperatuta zeuden
|
emakumeak
asko zirelako, eta ingeles literaturzaleak Londresko gozotasunaz hartzen zituelako denak... Berdin ibiltzen zen, emakumeen kontuaren aldetik esan nahi dut, Atxuriko Tomasito, apur bat atzeratua zena, azokako dendarien errekaduak hara eta hona eramaten, ia ia ni nabilen moduan, baina hura suerte hobeaz, bai, dena esan behar da...
|
|
2007
|
|
|
Emakumezkoek lan munduan bidezko tratua izatea lortzeko,
|
emakume
askok egindako lana, aldarrikapenak eta borroka ahanzturatik atera eta berreskuratzea da kultur proiektu honen helburua, emakume haiek, nahi izan gabe, une historiko baten gizarte industrialaren adibide adierazgarri bihurtu baitziren. Proiektua, gainera, gaur egungo emakumearen lanaren inguruan eztabaidatzeko aitzakia ere bada.
|
|
|
haurrak ez daitezela gosez eta egarriz hil, ezta hiltzaileen eskuetan erori ere. Darfurreko kanpamentuetan bildurik dira milaka eta milaka haur zahar eta
|
emakume
askorekin batera. Europara ekarri nahi dituzten haurrak umezurtzak dira; batzuk bortxatu dituzten ama gazteen haurrak dira eta aurreiritzi kultural eta erlijiosoengatik haur horiek utzi egin dituzte.
|
|
|
Zergatik haurdun dauden
|
emakume
askok ezin dute urdaiazpiko ondua jan?
|
|
|
jarraian hartzen denez, emakumeek ez dute hilekorik izaten. Gainera, hilekoarekin batera
|
emakume
askok izaten duten ondoeza ere desagertu egiten da. Hori da, nonbait, pilula horren abantaila nagusia.
|
|
|
Adin batetik aurrera, esan liteke sutondoko beroa ematen digula adiskidetasunak, kanpoko hotzaren, erasoen, axolagabeziaren aurrean; niri, dagoeneko, zaila egiten zait sutondo horren beroarekin amets egitea ere, baina hango hauspearen epela lortu nahiko nuke bederen, ilinti bizi bat ez bada txingar ondo bat, garai bateko su lamen arrasto gisakoa. Metafora errazak dira hauek, ohartzen naiz, baina gizon
|
emakume
askoren gogoa zulatu duelako bihurtzen da metafora bat erabilerraza; sentipen sakonek, gehienetan, ez dute hitz zailen eta hitzaldi konplexuen beharrik.
|
|
|
Nola egiten zuen Sartrek, beraz, bai Dolorès bai ondoko urteetan izandako beste
|
emakume
asko bereganatzeko. Sartre itsusia baitzen, txaparroa, betokerra.
|
|
|
Medikuak esan dio estresagatik izan daitekeela. Egoteko lasai,
|
emakume
askori gertatzen zaiola eta lasaitasun eta pazientzia pixka batekin lortuko duela. Aurreko belaunaldietako emakumeak aipatu ditu, eta esan du normala dela haiek erraztasun gehiago izatea, bizitza lasaitasun handiagoz hartzeaz gain, hogei urterekin hasten baitziren haiek saiatzen, ez orain bezala.
|
|
|
Horrekin ez duela esan nahi hogeita hamabi urterekin lehenengo haurra izateko arazorik izan behar duenik. Saiatzen jarraitzeko eta lasaitzeko esan dio medikuak, estresa izan daitekeela,
|
emakume
askori gertatzen zaiola.
|
|
|
Orduko azterketaren arabera,
|
emakumeok
askoz gutxiago jaten omen duzue hitzordua zeuen begiko mutil batekin izanez gero.
|
|
|
Sabal serrulataren prestakinak oso interesgarriak dira, zenbait saiakuntza klinikotan frogatu denez, prostatako hiperplasia onbera tratatzeko. Eta isoflabonen edukiari dagokionez normalizatutako soja estraktuek, ebidentzia kliniko berrienen arabera, bizitzaren etapa honetan dauden
|
emakume
askori mesede egiten diote menopausa sintomatologiatik. Zer etorkizun du diziplina horrek gure herrialdean?
|
|
|
Emakume haurdunei laguntzeko elkarteek eskatu dute Espainian adopzioaren bidea bultzatzea abortuaren alternatiba gisa, eta Herbehereetako gobernuak hasitako antzeko politikak ezartzearen alde daude; izan ere, gobernu horrek haur bat espero duten emakumeentzako informazio kanpainak jarriko ditu abian. Conrado Jimenez Madrina Fundazioko lehendakariak ziurtatu du bide hori indartuko balitz, abortatzeko aukera bakarrik ikusten duten
|
emakume
askok semeari adopzioan ematea proposatuko lukete, ez baitute haurdunaldia amaitu nahi. “Aborta egiten duten hamar emakumetik batek semeari adopzioan emango balio, Espainian adopzioaren arazoa konponduko genuke, eta gurasoek ez lukete atzerrira joan haurrak bilatzeko”, esan zuen Jimenezek.
|
|
|
Adituek diotenez, Journal of Human Nutrition and Dietetics aldizkarian argitaratu dute martxoan azterketa, eta, haren arabera, alergia arriskurik ere ez duten
|
emakume
askok jarraitzen diote aholkuari. Beraz, alergenoa saihestuko lukete alferrik.
|
|
|
Horregatik ez dago argi alergenoa saihesteak alergiaren ondorengo garapena prebenitzen duenik. Ikertzaileentzat deigarria da familiako alergiarik ez duten
|
emakume
asko kakahueteak alferrik saihesten ari direla. Edo, autoreek diotenez, kontseilua gaizki interpretatzen dute amek, edo ez da ondo transmititzen.
|
|
|
Edo, autoreek diotenez, kontseilua gaizki interpretatzen dute amek, edo ez da ondo transmititzen.
|
Emakume
askok haurdunaldiko lehen hiruhilekoan jasotzen dute ohar hori emaginek, kontuan hartu beharreko neurri dietetiko batzuk nabarmentzen dituztenean. Zientzialariek diotenez, oso litekeena da kakahueteak saihesteko neurri hori askotan kontseilu orokor gisa jakinaraztea, familiaren historiatik kanpo.
|
|
|
Zientzialariek diotenez, oso litekeena da kakahueteak saihesteko neurri hori askotan kontseilu orokor gisa jakinaraztea, familiaren historiatik kanpo. Alergia ez da gutxitu Familian alergiarik ez duten
|
emakume
asko kakahueteak saihesten ari dira beharrik gabe. Azterlan hori argitaratzearekin batera, Southamptongo Unibertsitateko beste lan britainiar batek ere galdera bera egin du, eta 1.072 amari eta haien haurtxoei jarraitu die, 1998 urtetik aurrera sortuak.
|
|
|
Europako beste herrialde batzuetan gertatzen den bezala, “ardien zahartze arazo larri bati” aurre egin behar diogu, 31 urte zituela-eta espainiarrak seme alabak izatea erabakitzen duen batez besteko adina. “31 urterekin,
|
emakume
askok ez dute lortzen seme edo alaba bat izatea eta tratamenduak behar dituzte. Are zailagoa da lehenengo umea izateko 35 urtera bagoaz”, esan zuen espezialistak.
|
|
|
Behar bezala baloratu ondoren Gernu inkontinentziak eragin fisiko, psikiko eta sozial handia du ukitutakoarengan, eta, zeharka, senide eta zaintzaileengan, haien bizi kalitatean eraginez. Era berean, arazo hori pairatzen duten
|
emakume
askok ez diote medikuari lotsagatik kontsultatzen. Inkontinentzia duten emakumeen herenak bakarrik bilatzen du laguntza profesionala, eta, beraz, ezkutuko arazo gisa egoten da maiz.
|
|
|
Egoera horren ondorioz, ikasgela asko gainezka daude, urtero ikasle kopuru handia iristen baita, eta mahai gainean jarri du eskola uzteari irtenbidea bilatzeko beharra, ikasle guztiei modu egokian erantzuteko zailtasunak direla eta. “Familiaburu diren
|
emakume
askok kezkatuta ikusten dute seme alabak askotan ez direla eskolara joaten, apartamentu atestatuetan geratzen direla edo kalean bizitzera behartuta daudela. Abusuaren eta bazterketaren mende egon daitezke, eta handik irtetea kostatuko zaie”, salatu dute bi erakundeek.
|
|
|
Horregatik, interesgarria da bitamina gehigarriak (edo beste antioxidatzaile batzuk) erabiltzea ugalkortasunerako. Eta, are gehiago, kontuan hartu behar da, emakumeen kasuan,
|
emakume
askok hartzen dituztela antisorgailuak haurdun geratu baino gutxira arte, eta botika horiek odoleko bitaminaren kontzentrazioa murrizten dutela. Bitamina lipodisolbagarria bitamina liposolublea da, hau da, gantzak behar ditu organismoak garraiatu ahal izateko.
|
|
|
Senarrak, anai arrebak edo gurasoak izan ziren, inkesta horren ondorioz, ASPBk prestatutako familia plangintzari buruzko triptikoen hartzaile nagusiak. Emakume etorkinek onartzen dute Espainian
|
emakumeak
askoz independentzia handiagoa duela, «baina ez Europako beste herrialde batzuetan bezala». Diezek dioenez, beste kasu bat ijitoa ez den etniako emakume errumaniarrak dira, gainerako emakume etorkinek baino hezkuntza maila altuagoa dutenak, eta, bitxia bada ere, abortatzeko joera handiagoa dute beren ugalketa edo sexu bizitza planifikatzeko joera baino.
|
|
2008
|
|
|
" Niretzat ez da hain garrantzitsua. Hemen ez daramazue zapirik buruan, baina ez dut boterean
|
emakume
asko ikusten. Hemen ere gizonen azpitik bizi dira emakumeak".
|
|
|
Oraindik norvegiarren bat geratzen zen, hasierakoen seme alaba edo bilobaren bat, oso eskiatzaile onak hauek ere. Eta taldean
|
emakume
asko zituztela ere azpimarratu du Azurzak. Tolosako elkarteko datuen arabera, Gerra Zibila ondoren 98 gizon eta 47 emakumek osatzen zuten taldea.
|
|
|
Halako tokietan, erakunde publiko zein pribatuen mende, haien premiak beraien kabuz ase ezin dituztelako beren betiko etxeak utzi dituzten adineko pertsonak bizi dira, besteen eskuetan jarrita haien dirua eta konfiantza osoa. , bizimodu nahiko kolektibizatua daramate hain justu iritsi arte etxeko pribatutasun hertsian bizi izan diren gizon eta
|
emakume
askok, eta hori da niregan harridura sortzen duen lehen gauza: haien etxeetan sarturik eta batzuetan pentsamolde indibidualistetan gotortuta bizi izan diren eta kasu askotan harreman sozial urriak izan dituzten pertsona horiek bizimodu kolektibizatuan aise samar moldatzen direla ikustea.
|
|
|
Emakume baserritarrei Via Campesinako gizonezko militanteak eta hiriburuan kaleko enpleguetan ari diren beste
|
emakume
asko elkartu zitzaizkien. " Guantanamera" abesti kubatar famatua kantatuz iritsi ziren ateetara.
|
|
|
Emakumezkoen izenean etxaldeen %12 besterik ez dago, hasteko. Horrek eta beste
|
emakume
askok lantzen dituzten soroen jabetasun agiririk ez edukitzeak kondenatzen ditu gehienak zahartzaroan inolako pentsiorik ez jasotzera. Lurrik Gabeko Nekazarien Mugimenduak (MST portugesez) bere baitan emakumeen atal berezia dauka.
|