|
2000
|
|
|
Egia da, emakumeon errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere gure zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz,
|
emakumeon
egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira. Horien ondorioz, gizartearen sektore askotatik borroka feministaren beharraren kuestionamendua egiten da eta zentzu honetan mugimendu feministarekiko identifikazio mailak beraz, behera egiten dute.
|
|
|
|
EMAKUMEEN
EGOERA
|
|
2001
|
|
|
Irakurleak aldizkari hau eskuratzen duenerako, burutuak izango dira martxoaren 8ko Emakume Langileen Nazioarteko Egunaren inguruko ekitaldi, ospakizun eta mobilizazioak Euskal Herrian eta mundu osoan zehar.
|
Emakumeen
egoera eta bizi baldintzak hobetzearen alde ari diren munduko mugimendu feminista guztien helburu nagusietakoa gizon eta emakumeen arteko berdintasuna lortzea da. Hala ere, asko aurreratu den arren, bizitzako arlo guztietan berdintasun hori utopia da oraindik.
|
|
|
Deshilobiratze izugarri hau berez edozein irakurlerentzat harrigarria ezezik deitoragarria ere suertatzen bada ere, badira zenbait datu osagarri Victoriak iradoki egiten dituenak eta viktoriar garaiko
|
emakumearen
egoera ulertzeko funtsezko bihurtzen direnak. Dirudienez, margolari prerrafaelitek modeloei eskatzen zieten itxura argal, zurbil eta heriotzezkoa lortzeko itzelezko baraualdiak egitera, gerruntzea estutzera edo ozpina edatera behartzen zituzten.
|
|
|
Nazioan %12 izanagatik, gobernuko lanetan eta administrazioan musulmanak %3 baino gutxiago dira.
|
Emakumeen
egoera batez ere oso txarra da.
|
|
|
Indian
|
emakumearen
egoera eskasa bada, beste toki askotan askoz hobea denik ez dugu pentsatu behar.
|
|
|
– Afganistango
|
emakumeen
egoera larria.
|
|
2002
|
|
|
Topaketetan jorratutako eremuetako batek, komunikabideen esparruak, garrantzia handia du
|
emakumeen
egoeran. Alize Rodriguezen hitzetan, «hedabideak boterearen eskutan daude oro har eta, beraz, sistema patriarkala mantentzen laguntzen dute.
|
|
|
Honek euren sistema ekonomikoa, funtzioak eta instituzioen egoeren aldaketa ekarri du. Aldaketa horiek aztertuko ditugu jarraian, oinarri bezala, Euskal Herrian pisu handia izan duten hiru gizonezko orden hartuta (frantziskotarrak, beneditarrak eta jesuitak) eta
|
emakumeen
egoera anitza orokorrean jorratuta.
|
|
|
Deshilobiratze izugarri hau berez edozein irakurlerentzat harrigarria ezezik deitoragarria ere suertatzen bada ere, badira zenbait datu osagarri Victoriak iradoki egiten dituenak eta victoriar garaiko
|
emakumearen
egoera ulertzeko funtsezko bihurtzen direnak. Dirudienez, margolari prerrafaelitek modeloei eskatzen zieten itxura argal, zurbil eta heriotzezkoa lortzeko itzelezko baraualdiak egitera, gerruntzea estutzera edo ozpina edatera behartzen zituzten.
|
|
|
emakumearen lanaldi bikoitza, eskola, haurraren zaintza... Emakumeak gizarte modernoan duen funtzioaren inguruan dauden gogoeta asko biltzen ditu eleberriak, eta etengabeak dira
|
emakumearen
egoerari, emakume gorputzaren aurkikuntzari, etab. egindako erreferentziak. Emakume bakarra da protagonista, senarrak bost urte lehenago utzi zuenetik haurra bakarrik hazi behar izan duen ama.
|
|
|
Oliveri, 1996). IkerketaAndoaingo Antzinako Erregimeneko
|
emakumeen
egoerari buruzkoa zen. Lehenhurbilketa hura egin genuenean, zenbait aurreiritzi genituela aitortu behar dugu.Emakumea, gizabanako emakume izateagatik, gizonarekiko guztiz menperaturikegongo zen gizarte bat aurkitzea espero genuen; eta generoari zegozkion roletanpentsatzean, gaur egun etxekoandre hitzarekin ulertzen duguna aurkitzea esperogenuen.
|
|
|
(1996): ?
|
Emakumearen
egoera Aintzin Errejimenean Andoainen?, Leyçaur, 4, 103
|
|
|
" plazaren arrakasta erdiesten duten apurrak salbu, kreazio uneaz gain, emazte idazlea plazan ere âbakarrikâ eta âbakartuaâ da; ez ikusia, hots, agertua ez delako". Eta, bestalde,
|
emakumearen
egoerari buruzko orokortasun soziologikoetatik  haraindi, inork ez dio oraindik azalpen sakonik egin nerabezarotik heldutasunerako bidean gertatzen bide den alderanz  ketari: Urruzuno sarietan eta antzeko gazte sarietan, gehiengoa izatetik, %15 xume hori osatzera pasatzen dira emakume  idazleak.
|
|
|
Oro har, eta lehenengo eta behin esan behar dena da ez dagoela emakume generikorik, gizon generikorik ez dagoen moduan, hau da, ez dago emakume mota bakarra. (...) Gerta daiteke zenbait konstante agertzea eta konstante batzuk izatea
|
emakumeen
egoera historikoak berak sortutakoak. (...) Erreferentetik at dauden [gutxiengoekin] multzoak egiten dira, ereduarekin bat ez datozenak.
|
|
|
Mugimendu islamisten azken orduko garapenak gizarte mailako eztabaidaren erdigunean kokatu du
|
emakumearen
egoeraren auzia. Emakumea lan esparrutik banatzea eta lanpostu horiek gizonezko langabetuen esku uzteaere defendatzen du zenbaitek.
|
|
|
Islamistek boterea lortzen dutenean, Xariaren ezarpenak
|
emakumearen
egoera jasangaitza bihurtzen du. Afganistanen talibanek gizonen eta emakumeen arteko erabateko bereizketa inposatu zuten, gaiso zeuden emakumeak ospitaletatik bidaltzeraino iritsiz.
|
|
2003
|
|
|
Kanpotik zer egin behar duten esanda, agian, ez dute egingo. Ez da gauza bera janari denda bat duen 60 urteko
|
emakumearen
egoera edo pertsona alfabetatu, gazte, eta dinamika komertzialean beste jarrera bat duenarena. Beraz, beren esku uzten dugu", azaldu digu Ainhoa Gaintzak, Planikerreko beste teknikariak.
|
|
2004
|
|
|
Lan honek sintoma arinak daudenean tratamendu naturalaren egokitasuna azpimarratzen du. José Luis Dueñas jaunak, Sevillako Virgen de la Macarena ospitaleko ginekologiako buruak, uste du “gaur egungo
|
emakumearen
egoera desberdina dela. Oso sarri izaten diren beroaldiak direla eta, ezin bete dezakeen ardura kargua duen gaixo bat iristen bazaizu, saiatu behar dugu horiek arintzen.
|
|
|
El Salvadorko komandante horri galdetu nion: ‘Zer moduz dago hemen
|
emakumearen
egoera? ’, eta berak erantzun zidan: ‘Ezin dugu gure egoerari buruz hausnartu, bizia salbatzea delako gerrillaren lehentasuna une horretan’.
|
|
2005
|
|
|
Orain, gizonen bizitzaren «feminizazio» gisa formulatzeko ordua iritsi dela dirudi, hainbat adituk diotenez. Baina horrretarako motibaziorik egokiena ez da
|
emakumeen
egoerarenganako errudun sentimendua. Garrantzitsua da gizonek eurek jabetzea sexismoak emakumeei bezala beraiei ere kalte egiten diela, eta hori izatea bien arteko berdintasunaren alde lan egiteko zioa.
|
|
|
Horretarako, Europako Batzordeak hainbat arlotan deialdi irekiak antolatzen ditu. Proiektu horien artean, giza eskubideak eta demokrazia, HIESA eta osasuna,
|
emakumearen
egoera, baso tropikalak, uraren kudeaketa eta garapenerako GKEak bezalako programa edo diru lerro anitzak daude.
|
|
|
historikoak, sozialak... Eta, batez ere,
|
emakumeen
egoera psikiko, fisiko eta emozionala ezagutzeko.
|
|
|
" Gure herrietako gizon
|
emakumea
egoera batean, situazio batean ikusten dugu. Nola iritsi da?
|
|
|
Edonola, aldaketa txikiak izan ziren beti eta soilik 1958ko, 1961eko eta 1975eko neurriak aipatzea merezi du. 1958ko Kode Zibilaren erreformak
|
emakumearen
egoera hobetu zuen. Baina, emakumea ez zen bere senarraren menpe egotetik libratu.
|
|
|
50 hamarkadatik aurrera, emakumearen inguruko jarreran aldaketa xume batzuk nabaritzen hasi ziren eta 60 hamarkadatik pixkanaka aldaketa handiak gertatu ziren,
|
emakumearen
egoera hobetuz. Emakumearen gaia eztabaida handia sortu zuen kontua izan zen, liburuetan, prentsan eta konferentzia publikoetan leku aipagarria bete zuelarik.
|
|
|
Francoren erregimenaren lehen urteetan, autarkia bultzatu zen; baina, argi gelditu zenean autarkia oso kaltegarria zela Espainiarentzat, II. Mundu Gerraren ondoriozko isolamenduarekin bukatzeko eta AEBen eta mendebaldeko Europaren laguntzak lortzeko ahaleginak nabarmendu ziren. Testuinguru horretan,
|
emakumeek
egoera aprobetxatu zuten askatasun handiagoa lortzeko.
|
|
|
|
Emakumearen
egoera Espainian aldatzea bultzatu zuen beste faktore bat turismoa izan zen. Bigarren Frankismoan turisten kopurua asko areagotu zen, denbora nahiko laburrean.
|
|
|
Emakume espainiarren eguneroko bizitza Francoren diktaduraren urteetan ez zen erraza izan. II. Errepublikan
|
emakumearen
egoera hobetzeko eta gizonarekin berdintzeko hartutako neurri guztiak bertan behera gelditu ziren 1939ko garaipen nazionalarekin. Nazionalkatolizismoaren moralaren araberako emakumearen eredua inposatu zen Lehen Frankismoan.
|
|
|
Familian haur bat jaiotzen denean, horren zainketa eta arretabatik bat amak darama (janaria, garbitasuna...), biologikoki berak sortu duelako.Beraz, haurraren lehen hilabeteetan amaren figura funtsezkoa da, eta haurrakberarekin lotura sendoa behar du. Erditze aurreko eta ondorengo garaiek
|
emakumearen
egoera profesionala bereziki baldintzatzen eta mugatzen dute. Hau izandaiteke emakumeen parte hartze eskasaren arrazoietariko bat.
|
|
|
Adela hain iraultzaile, hain borrokalari izanda... koherenteagoa zatekeen kontua zabaltzea, salatzea, emakumearen zapalkuntzaren kontrako aldarria egitea; gainera, halako protestak zabaldurik zeuden gizartean,
|
emakumearen
egoerak gero eta gehiago kezkatzen baitzuen jendea. Baina kontu hartan baziren beste zenbait alde, Adela hura guztia isilik eta bakarka nozitzera zeramatenak.
|
|
2006
|
|
|
emetasunaren mistika (amak eta emazteak) amaitu zen. Lortutako konkista guztiak alde batera utzita,
|
emakumeen
egoera ez zen gizonen berdina gizarte hartan, gizonen hierarkia injustuaren ezarpena ageri baitzen. Antzeman zen boto eskubideak ez zuela lege aldaketarik ekarri (familia eskubidea, kode penala, eta abar), eta morala eta ohiturak erregulatzen dituzten arau ez idatziek ez zutela aldaketarik txikiena ere izan.
|
|
|
Egun dugun sistema soziala, sistema patriarkal bezala definitzen dugu. Boterea beti egon den tokian mantentzeko sortutako engranaje honetan sexuen arabera rol desberdinak ezarri zaizkigu,
|
emakumeoi
egoerarik txarrenak pairatzea inposatu zaigularik.
|
|
|
Baina ez dute aztertu emakumeena. Eta inoiz aipatu dutenean
|
emakumearen
egoera, zer esan dute. Zer esan dute komunismoak eta sozialismoak?
|
|
|
Aspaldi honetan
|
emakumearen
egoerak nozitu dituen aldaketak ezin ukatuzkoak dira eta, gainera, prozesu horrek ez du atzerabiderik.
|
|
|
Hala ere, azken ideia horrekin erlazionatuta, emakumeok izan ditzakegun kontraesanen gaia gaineratu nahi nuke. Esanliteke Mendebaldeko hainbat emakume,
|
emakumeentzako
egoera sozial berriekinpozik egoteaz gain, gertatzen ari diren aldaketez eta aldaketa horiek iragartzenduten etorkizunaz ez daudela oso ziur, ez direla fio, eta batzuetan zaila egitenzaiela/ zaigula mundu berdintzaile eta alternatibo hori irudikatzea. Egoera zalantzakor hauetan errazago sortzen dira kontraesanak eta ideia atzerakoiak.
|
|
|
Asaldura hori, gainera, bizi kalitatearen narriadura garrantzitsu bati, kostu ekonomiko eta sozial handi bati eta hilkortasun indizeen hazkunde nabarmen bati lotuta dago. Menopausia ondoko emakumea Osteoporosiak gizonei zein emakumeei eragiten die, baina
|
emakumeengan
egoera korapilatu egiten da. Menopausian egoera berezi bat gertatzen da, eta horrek aldaketa handiak eragiten ditu hezurraren kopuruan eta erresistentzian, estrogenoen gutxitzeak hezur oreka aldatzen baitu, erresortzioa estimulatuz eta eraketa murriztuz.
|
|
|
Osasun sistemak ez daude herritar guztien eskura; izan ere, bertan dauden komunitate askok ordubetez mugitu behar dute, batez beste, hurbilen dauden osasun zentroetara iristeko. Bereziki gogorra da eremu horretako
|
emakumearen
egoera, gehienetan kaltetuena baita, eta pobreziaren feminizazioaz eta osasun eta hezkuntzaren arloan pairatzen duten desabantailaz ere hitz egiten da. Bestalde, GIB/ HIESaren igoera nabarmenagoa da emakumeengan.
|
|
|
Emakumeek beren bizitzan jasaten duten diskriminazioa eta botere falta aztertzen ditu txostenak, eta genero diskriminazioa ezabatzeko eta emakumeen eta nesken autonomia sustatzeko zer egin behar den deskribatzen du. Lehenik eta behin,
|
emakumearen
egoera aztertu behar da, eta, ondoren, genero berdintasunak Milurtekoko Garapen Helburuak bultzatzeko nola balioko lukeen aztertu behar da. Halaber, emakumeen eskubideetan inbertitzeak, azken batean, dibidendu bikoitza eragin lezake:
|
|
|
Ikerketaren arabera, emakumeak funtsezko erabakietan duen eraginak bizitza hobetzen du eta eragin positiboa du haurren ongizatean eta garapenean. Azken hamarkadetan
|
emakumearen
egoerak aurrera egin duen arren, bereizkeriak, autonomiarik ezak eta pobreziak milioika neskatoren eta emakumeren bizitzak lausotzen dituzte. GIB/ HIESak neurriz kanpoko eragina du neskengan eta emakumeengan, eta leku askotan gizonek baino diru gutxiago irabazten dute lan bera egiteagatik.
|
|
|
12: 30etan antzezlan ttiki bat izanen da. Oihulari Clown antzerki taldeak landa eremuko
|
emakumearen
egoerari buruzko hausnarketa ironikoa eginen du. Oren batean Dantxarineako bentak ikustera joanen gara, jendeak jakiteko nola lan egiten den hemen eta nondik bizi garen.
|
|
|
Zure ustez, gure eskualde honetan nolakoa da
|
emakumearen
egoera?
|
|
2007
|
|
|
“Beharrezkoa da ijitoei tradizioz lotu dien irudia aldatzea, bagantzia, prekarietate, informaltasun eta bestelako estereotipo negatiboekin”. Bereziki,
|
emakumeen
egoera hobetu nahi da, Sánchezek dioenez, “bereizkeria bikoitza jasaten dute emakume izateagatik eta ijito izateagatik”. Hori dela eta, lanean parte hartu duten pertsonen erdiak baino gehiago emakume langabeak izan dira, eta supermerkatuko kutxazain edo saltzaile gisa trebatu dira, besteak beste.
|
|
|
Juarezko eta Chihuahuako
|
emakumeen
egoera gertutik ezagutzeko aukera izango dugu egunotan. Hiri hauetan bizi duten bortizkeria egoera dela eta euren alabak galdu dituzte Julia Esther eta Eliak eta euren esperientziaren berri emango dute gure ibarreko herrietan egingo dituzten hitzaldietan.
|
|
|
Gotzone Eluk jaso moduan.EgitarauaArrasateko manifestazioa ibarreko ekitaldi nagusia bada ere, hitzaldiak egongo dira beste herrietan: Bergara: hitzaldia,
|
Emakumearen
egoera munduko herri ezberdinetan, gaztetxean 19:30an.Eskoriatza: txokolatada Inkernun 18: 30an.Oñati:
|
|
|
Proiektuak Dominikar Errepublikako Bohechio eskualdeko biztanleen eta umeen osasuna, bizi kalitatea eta
|
emakumeen
egoera hobetzea du helburu
|
|
|
Ura garbitzeko filtroak eta orientazio higieniko egokiak ezartzen saiatuko dira eta elkarteetan botikinak eta komunak jartzen dihardute; baita sendagaien prezioak jaisten ere. Proiektuak eskualdeko
|
emakumeen
egoera ere hobetu nahi du eta emakumeek baldintza berdinetan demokratikoki parte har dezaten bultzatzen ari da.
|
|
2008
|
|
|
Herrialde bakoitzak legedi berezia du, eta horiek dira desberdintasun faktoreetako bi.
|
Emakumearen
egoera zibila eta haren uterora transferitu daitekeen enbrioi kopurua dira beste biak. Espainiako Estatuan hiru enbrioi transferitu daitezke gehienez.
|
|
|
Bikotekiderik ez, baina seme alabak dituzten emakume etorkinen kasuan, seme alaba horiek familiaren ardurapean utzi ohi dituzte; kasu gehienetan amaren aldeko amona izaten da zaintzailea. Gehienetan, hona etorri den
|
emakumearen
egoera egonkortzen den neurrian, joera izaten da familia berriz ere elkartzen saiatzea, nahiz eta zailtasunez betetako bidea izaten den.
|
|
|
Sarritan gertatzen da jatorrizko herrialdeak bizi duen krisiaren ondorioz,
|
batbatean
emakumearen egoera familiarra estutu egiten dela, eta emakumeak egoera estu horrek bultzatuta hartzen du emigratzeko erabakia.
|
|
|
Sarritan gertatzen da jatorrizko herrialdeak bizi duen krisiaren ondorioz, batbatean emakumearen egoera familiarra estutu egiten dela,
|
eta
emakumeak egoera estu horrek bultzatuta hartzen du emigratzeko erabakia.
|
|
|
Maendeleo Wanawake ia 60 urteko esperientzia duen emakume erakundea da. 1952an sortu zen, eta Kenyako
|
emakumeen
egoera ekonomiko eta soziala hobetzen laguntzen du. Bere programek erabakiak hartzeko, norberaren garbitasunerako eta GIB/ Hiesaren prebentziorako prestakuntza barne hartzen dute.
|
|
|
Arriskurik gabeko amatasuna Azken urteotan kontinentean egindako aurrerapenen balantzea egitean, Medicusmundiko zuzendari Félix Fuentenebrok onartu du “ez direla asko izan”, nahiz eta hobekuntzak egin diren. Haren iritziz,
|
emakumearen
egoerak “erronka handia izaten jarraitzen du”, eta, batez ere, osasuna lortzea, nahiz eta proiektu batzuen lorpenak nabarmentzen diren, hala nola “Arriskurik gabeko amatasunaren aldeko ekimena”. Garatzen ari diren herrialde gehienek bultzatuta, plan horrek aukera eman du 1987az geroztik amen heriotza tasa eta erikortasuna murrizteko programak bultzatzeko, eta beste ekimen batzuk abiarazi ditu.
|
|
|
Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean
|
emakumeon
egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar
|
emakumeon
egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Zein da Nikaraguako
|
emakumeen
egoera?
|
|
|
Emakumeen eta adinekoen egoera ezagutu asmoz, Behemendik eta Udalak bultzatutako ikerlanean buru belarri dabil Dami Muñoz gizarte langilea. Landa eremuan bizi diren adinekoen eta
|
emakumeen
egoera ezagutu asmoz, etxez etxe, bizileku bakoitzeko adineko eta emakumeei elkarrizketak egingo dizkie datozen egunetan.
|
|
|
Lan bera egin da Andoainen, Lezon, Oiartzunen eta Usurbilen. Helburua, elkarrizketen bidez landa eremuko adineko eta
|
emakumeen
egoera zein den ezagutzea da. Zonalde batzuk jada igaro dituzu. D.M.:
|
|
|
Lan hau beste herritan 65 urtetik gorakoei begira egin da. Hemen, udaletxean
|
emakumearen
egoera ere aztertzea erabaki dute Ikusten duzuenez, Urnietan landa eremuak badu pisua. D.M.: Landa eremutik bizi direnak geroz eta gutxiago izan arren, baserri asko dago, ehundik gora.
|
|
|
Oro har, udalerrietan
|
emakumeen
egoera hobetzeko helburuarekin atera dute gidaliburua, eta hori prestatu ahal izateko, araudietan, Europako zuzentarauetan eta indarrean dauden berdintasunerako lege eta planetan oinarritu dira Eudel, Emakunde emakumearen institutua eta Berdinsarea osatzen duten 42 udalerriak.
|
|
|
Berdintasun teknikariak, gainera, herriko hainbat elkarte eta eragilerengana joko du
|
emakumearen
egoeraren gainean jarduteko. Eta herriko emakumeen topaketa jarri gura du abian emakume horien beharrak hobeto ezagutzeko asmoarekin.
|
|
2009
|
|
|
Felisa Piedra sindikatuko Emakume eta Gizarte Gaietako idazkaritzako arduradunak aurkeztu ditu euskal
|
emakumearen
egoeraren datuak lan merkatuan. 2008an emakumeen langabezia tasa% 31 gora egin zuen, eta gizonena% 59,4 Gehien bat krisia gizonen lanbideetan eman delako gertatu da igoera hori.
|
|
|
Bitartean, istripuan zauritutako 57 urteko
|
emakumeak
egoera oso larria jarraitzen du. Euskotrenek ezbeharra argitzeko ikerketa abian dauka eta Jaurlaritzak greba legala den aztertuko du.
|
|
|
Une horretan, NEKANE sartuko da eta
|
EMAKUMEAren
egoera ikusita, arduratu eta XABIri hurbilduko zaio galdezka.
|
|
|
Eta segitu baino lehen, argitu nahiko nuke pittin bat nesken aipatu kontu hori. Garai hartan,
|
emakumearen
egoerak ez zuen gaur egungoarekin zerikusirik. Emakumezkoentzat gizarte mailan bizimodu onartu bakarra zen ezkondu ala moja sartzea, baina horretarako gutxieneko ondarea behar beharrezkoa zuten.
|
|
|
2005ean ikerketa egin eta Bortzirietako
|
emakumearen
egoera bildu zen. Ondorioz, 2006an Ekintza Positiboko Plana egin zen Bortzirietan.
|
|
|
Ikerketa bat egin du departamentuak, bestalde, hezkuntza sisteman gizon eta
|
emakumeen
egoera zein den jakiteko. Hezkuntza Departamentuari berari begiratu diote lehenik.
|
|
|
Baina, horretarako, estrategia berritu behar dela esan du Etxaidek: Oinarrietako bat izan behar du
|
emakumeen
egoerari erantzutea, eta emakume langileak aktibatzea. Delegatuekin bilerak egingo dituzte ostiral honetan, horri buruz eztabaidatzeko.
|
|
|
Ikerketari dagokionez, aztergai izan zituela Euskal Herriko argiak eta ilunak: Inkisizioa, Frantziako Iraultza Handiaren eragina,
|
emakumeen
egoera, marjinazioa... eta, kontaketaz ari garela, El Mundo del País Vasco n, Egin en eta Gara n argitaratu zituela bere kronikak.
|
|
|
Eskua eskuaren gainean, banan banan aztertu gaitu bagoian goazenok, ondoan ditudan gaztetxoak batez ere. Errumaniar bikotea sartu da;
|
emakumeak
egoeraren berri eman eta dirua zertarako behar duten azaldu digu, gizonak bagoia akordeoia jotzen edo pasatzen duen bitartean. Eskua luzatzen digu denoi emakumeak; nik ezetz.
|
|
|
|
Emakumeen
egoera. Emakumeen bazterketak bere horretan dirau.
|
|
|
Autodefentsaren bidez aurrera egin dezakegu, gure autoestimua indartu egiten da, eta jendartean ezarrita dauden generoaren araberako rolen inguruko kontzientzia hartzeak edota esnatzeak suposatzen du baita ere. Kontutan hartu behar da gainera, emakume bat erasotzen dutenean, gutako edonor erasotzen dutela, hau da, ezin ditugula eraso sexistak kasu isolatu bezala tratatu, eraso bakoitzak
|
emakumeon
egoera orokorrarengan eragiten baitu, horregatik emakumeen arteko elkartasuna ere behar beharrezkoa ikusten dugularik.Bestalde, etxe barruko eta bikote harremanetako indarkeria kasuak ez dira kontu pertsonalak, arazo sozial larri honen parte dira eta guk errealitate hau herriratu nahi dugu, baita kalean aske ibili nahi dugula ozen esan, auzoan, herrian, hirian nahiz munduan zehar, hau da kalea er... Gainera errealitateak emakume gazteengan oraindik orain dauden indarkeria egoera larriak eta gazteen artean ematen diren harreman ez parekideen errealitateak jendartearen estruktura patriarkalak bizirik daudela adierazten digu eta guk hori irauli nahi dugu, horretarako beharrezko diren prebentzio neurriak landuz, batez ere hezkuntza sisteman.
|
|
|
Haurdun dauden
|
emakumeen
egoeraz ere ohartarazi du: –Palestinako emakume haurdun askok haurrak galtzen dituzte harresiak eragindako baztertze egoera honen ondorioz.
|
|
|
Iragan astean, bestetik, EB Europako Batasuneko Atzerri ministroak Bruselan (Belgika) elkartu ziren, Afganistango estrategian ados jartzeko asmoz. EBren ustez, Karzaik Kabulgo gobernuan egin dituen bost urteetan ez da gutxieneko aurrerapenik lortu giza eskubideei dagokienez; bereziki,
|
emakumeen
egoerari dagozkionak. Erakundeak nahi du herritarrek boterea ematea, modu horretan burujabeak izan daitezen.
|
|
|
Bestetik, fenomeno erlijiosoen arloak ere tarte handia hartu du. Beste eztabaidetako bat mugimendu sozialen egoera izan da;
|
emakumearen
egoeraz sakon hitz egin dugu. Krisia, pobrezia, gerrak... eguneroko ogia bilakatu dira gurean.
|
|
|
Egintza batzuk salatu nahi ditugu, horiek salatuta gure asmoa baita, batetik, pertsona bati bizitza bermatzen ahalegintzea, eta, bestetik, genero indarkeriaren biktima izan direlako beldurrak airean eta babes beharrean bizi behar duten
|
emakumeen
egoera lazgarriaz ohartaraztea jendeari, eta ikusaraztea zenbait kasutan alde izugarria dagoela esaten denaren eta egiten denaren artean.
|
|
|
AIren ustez, errolda atzerritarren kontrola egin ahal izateko erabiltzea kezkagarria da, errolda derrigorrezkoa baita osasun zerbitzuak edo hezkuntza jaso ahal izateko. Horrez gain, salatu du genero indarkeria jasaten duten baina egoera irregularrean dauden
|
emakumeen
egoera. –Giza eskubideen babesa ezin zaio lotu egoera administratibo bati?.
|
|
|
Esaera ez da berria, baina biziki indarrean jarraitzen du, emakumeen arteko elkartasunaren oinarrira jo nahi bada. Eraso bakoitzak
|
emakumeen
egoera orokorrean eragiten du. Beronen aurrean hartzen den jarrerak, berriz, parekidetasunaren bidean beste pauso garrantzitsua ekar dezake.
|
|
|
Erresuma Batuko Gobernuak Irakeko inbasioarekin eginikoa salatzen du etengabe bere liburu eta artikuluekin. Euskal Herrian da, eta Irakeko
|
emakumeen
egoeraz mintzatuko da gaur Bilboko San Frantziskoko Auzotegian, Gite Ipes elkarteak antolatuta.
|
|
|
Hala bada, Estatuaren paperak gizonaren rol menderatzailea eta kontrolatzailea gogoarazten du. Halaber kulturaren egoera, Estatuaren zerbitzura eta agintera,
|
emakumearen
egoeraren isla da, nolabait ere. Baina, kontuz, inolako matriarkalismo [5] motan erori gabe.
|
|
2010
|
|
|
Herriak, hiritartasunak, lurraldeak... daukate lehentasuna. XXI. mendeko euskaldunok XX. mende hasierako
|
emakumeen
egoera bertsua bizi dugu.
|
|
|
Metropolitanen kasuan, bertako arduradunek uste dute beharbada, urte hasieran,
|
emakumeak
egoera fisikoa hobetzeko kirola egitera gehiago animatzen direla. Horrela, ohitura onak mantentzeko ahaleginean, gutxienez astean bitan etortzea gomendatzen diegu gure bezeroei.
|
|
|
Bada opera bat oso ondo irudikatzen duena itsasoko
|
emakumeen
egoera, haien gizonek, senarrek edo maitaleek itsasorako bidea hartzen dutenean. â??
|
|
|
jendeak erabaki politikoetanparte hartzea, seguru bizitzea eta giza eskubideen bermea izatea eskatzen du eta, hori guztia, beharrezkoa izango da edozein pertsona produktiboa, sortzailea izaneta komunitate batean barneratuta egon dadin. Sen en ildo beretik abiatuta, hau dagiza gaitasunen azterketatik, Martha Nussbaum ek (AEB, 1947,) ikuspegi hausakontzeko ezinbesteko ekarpena egin du, giza gaitasun zentralen zerrenda batosatuz,
|
emakumeen
egoerak oinarritzat hartuta.
|
|
|
“Indiako neskek oso baldintza kaskarra dute kasta edo erlijioaren arabera” Oso desberdinak dira herrialde bakoitzean. Indian nesken eta
|
emakumeen
egoera markatzen dut. Adingabeek oso baldintza apalagoa dute bikoitza edo hirukoa, kasta edo erlijioaren arabera.
|
|
|
Lege honek, neurri zehatz batzuk planteatzen ditu, “euskal herri administrazioetan eragin handiagoko politikak abiarazi behar ditu, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunaren fenomenoa gizartetik desagerrarazi dadin”. Martxoaren zortziko ekitaldian parte hartu zutenen artean, iritzi bilketa: Rosa Gonzalez“Berdintasuna aldarrikatuko nuke lau haizetara, baina alor guztietan. Feminista erradikalekin ez nator bat,
|
emakumeon
egoera modu sakon batean aldatzea beharrezkotzat jotzen baitut. Instituzioetatik lagundu egin daiteke, baina norberaren lanketa da garrantzitsuena, gehien balio duena.
|
|
2011
|
|
|
«Bakoitzak askatasun osoz aukeratu du bere lanen artean erakusketa honetarako egokien iruditu zaiona». Emaitza erakusketa «askotarikoa» da, bai euskarriei dagokienez margolanak, grabatuak, argazkiak, material eta joera oso ezberdinetako eskulturak, bideo arteko lanak... eta bai gaiei dagokienez ere, nahiz eta obra askok ez guztiek inondik ere
|
emakumearen
egoeraren gaiari heldu, aldez edo moldez. «Lan guztiak batzen dituena da egileak emakumeak direla, ikusiak eta entzunak izan nahi duten emakume artistak, eta bakoitzak zerbait indartsua ekarri nahi izan du, une eta gune honetarako beren beregi hautatua».
|
|
|
Baina nazioarteko erakunde publikoetan zer leku dute emakumeek? Zein da
|
emakumeen
egoera NBE Nazio Batuen Erakundean, NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundean, Munduko Bankuan, NDF Nazioarteko Diru Funtsean edota EB Europako Batasunean. NBEk, 1945an sortu zutenetik, bederatzi idazkari nagusi izan ditu, guztiak gizonak; azkena, Ban Ki moon. Urtebete beranduago, 1946an, sortu zuten NBEko Batzar Orokorra, orduz geroztik 75 presidente izan ditu, eta horietatik hiru baino ez dira emakumeak izan.Hala ere, NBEko panorama ez da horren txarra NATOkoarekin alderatuta.
|
|
|
Alkate jaunak hitz batzuk egin zituen, dena oso egoki eta zuzen, eta halako batean alde egin zuen behintzat oholtzatik, eta hasi zen dokumentala. India iparraldeko
|
emakumeen
egoera latza kontatzen zuen, eta haietako batzuek egoera hori iraultzeko egiten ari diren borroka. Bukatzean zuzendariari galderak egiteko aukera zabaldu zuten, eta isiltasuna apurtze aldera edo, ergela zirudien galdera egin zuen batek:
|
|
|
Batzuetan ez zelan ez non desagertu edo hil ziran be ez zan jakiten. Holako heriotzak jazoten ziranean,
|
emakumeak
egoera negargarrian geratzen ziran, seme alaba gazteak aurrera bakarrik atera beharrizanean.
|
|
|
ageri dira hizketan, epaiketan bakoitzak nola rol desberdin bat hartu zuen kontatuz. Kazetariek jarraituriko prozesua probestu zuten
|
emakumearen
egoeraz, proletarioez, erlijioaren paperaz, errepresioaz, mintzatzeko.
|
|
|
Euskal Herriko zein munduko denetariko gaiak, baina bereziki Giza eta Gizarte Zientzien ildokoak landu zituen kultur aldizkaria izan zen: abertzaletasuna, langile mugimendua, atzerriko gertakari politikoak (Txile, Vietnam, Bangladesh eta bestelako kasuak aipatuz), Ekonomia,
|
emakumearen
egoera, UEU, euskararen batasuna eta abar. Aipatutako gaien gaineko ezkerreko gogoeta kritikorako aldizkaria izan zen.
|
|
|
Berri horiek antsietatea sor diezaiekete susmo diagnostiko hori jasotzen dutenei, harik eta berresteko edo baztertzeko proba bat egin arte. Bularreko minbizia bahetzeko programa batean parte hartzen duten
|
emakumeen
egoera bera da. Kolonean, gorozkietan ezkutatutako odola detektatzeko metodo unibertsala da hori nola garatu daitekeen pentsatzeko.
|
|
|
“Nesken eta Emakumeen Hezkuntzarako Mundu Aliantza” bereziki Afrikako eta Asiako bigarren hezkuntzan eta helduen alfabetatzean oinarrituko da. Maiatzaren 27ko foroan sortutako Goi Mailako Taldeak Aliantzaren lanari lagunduko dio, mundu osoan iritzi publikoa sentsibilizatzeko jarduerak areagotuz, eta neskatoen eta
|
emakumeen
egoera hobetzeko arrazoiaren “mundu kontzientzia” gisa ere jardungo du.
|
|
|
|
Emakumeen
egoera dela eta mobilizatzeko deia egin du gazte mugimenduak
|
|
|
Emakumeon aurkako erasoak ez dira gaur egungo gauza, baina egia da azken urte hauetan gure auzoan
|
emakumeon
egoera jasan ezina bihurtu dela, alarma gorria piztu da. Itzubaltzeta/ Romoko herritarrok ezin ditugu honelako eraso eta jarrerak onartu, emakumeok gure auzo zein herrietan aske bizitzeko eskubidea dugulako.
|
|
2012
|
|
|
Euskal preso politikoek pairatzen duten egoera gogorra bada, emakume diren euskal presoena are larriagoa dela ohartarazi dute Gasteizko hainbat elkartetako emakumeek; presondegietako «biktima nagusiak» direla. «Kartzeletako egoera salatzen denean
|
emakumeen
egoera ere bertan salatzen dela uste izaten dugu, eta hori horrela izanda ere, ez dugu ahaztu behar emakumeak emakume izateagatik beste egoera batzuk bizi dituztela», adierazi dute. Atxilotzen dituztenetik hasi, eta espetxealdi osoan irauten du emakume presoaren aurkako krudeltasuna, elkarteetako ordezkarien esanetan.
|
|
|
Aldizkariak Argentinako eta nazioarteko gaur gaurko gaiak jorratzen zituen, eta gai horiei buruzko zintatxoak argitaratu zituen Quinok. Txina, Afrika, Latinoamerika eta
|
emakumearen
egoerari buruzko erreferentziak egiten zituzten haren pertsonaiek. Primera Plana aldizkaria utzi, eta El Mundo egunkarian hartu zuen erreleboa Mafaldak, 1965eko martxoan.
|
|
|
Kirolarekin gorputza indartzen dute ikaragarri, eta prestatuta ditugu beren bizitzan egoera guztiak indarkeriaren bitartez konpontzeko. Gizon bati eskizofrenia diagnostikatzen diotenean, emakumeak hiltzeko joerak ematen dio, baina
|
emakumeek
egoera horretan bere buruaz beste egiten dute, auto lesionatzen dira... gure erokeria erabat desberdina da. Gaurko gizartea oso hipokrita da, indarkeria ikaragarri gustatzen zaio, gerrateetan diru pila bat irabazten du eta emakumea menpean eutsiz diru mordoa aurrezten du sistemak.
|
|
|
Bestetik Stop Desahucios elkarteak protesta bilkura egin zuen atzo Bilbon, Banco Santanderren egoitza baten aurrean, Obdulia Sastre Laudion bizi den 73 urteko
|
emakumearen
egoera salatzeko. Duela hilabete etxerik gabe geratu zen emakumea, eraikina seme baten negozioa finantzatzeko hipotekatu eta mailegua ordaintzeari utzi ostean.
|