|
2000
|
|
|
Agian hainbeste fijatu zen aspalditik ikusi gabeko hartan, non ez zuen beste inor ikusi kalean. Hori izango zen beharbada, baina zena zela ere, nahiko bakarrik sentitu zen
|
emakume
hura aurkitzean.
|
|
|
Izanez ere, goxoa zen Karlos Ripodasekin ibiltzea. Goxoa haren irri karkailak aditzea, haren istorio ia ia sinestezinak entzutea" diru parrasta bat irabazteko" bere hurrengo proiektua zela edo harako
|
emakume
hura bereganatu beharrez asmatu aldrebeskeria zela.
|
|
|
Sinets al zitekeen, benetan, titi bizkarroi mintzo entzumen xurgatzaile haiena? Supituan, Ana Morena han goran eserita ikusirik, erruki izara batek estali zituen nire begi argi unatuak, eta irribarre sortzez garbi bat egin zen nire ezpainetan, irribarre elkarkidetasunezko bat nolabait adierazteko; ezen, Ana Morenaren amarruaz jabetzearekin batera, ohartu bainintzen
|
emakume
haren ausardiak gehiago balio zuela, inondik ere, ustezko memoria eidetikoak baino, mila aldiz gehiago gainera; ausardia behar zen, gero, gezur txiki harekin hango jende hantusteak engainatu nahi izateko! Eta dagoeneko harrapatua zutela jakinik ere, ez al zen, bada, urkamendira igo, inoiz ez ahazteko moduko sendotasun harroz!
|
|
|
Beste apaiz bat gaztea zen hura aldarera irten zenean, osaba Andoni etorri zitzaidan gogora. Ezkonberria zen osaba, eta, gauero, atea bere gibelean itxi eta
|
emakume
harekin, izeba berriarekin, lotara erretiratzen zenean, buruan mila galdera nituela gelditzen nintzen ni. Harrigarri bezain kilikagarria zen niretzat emakume harekin oheratzen zela ikustea.
|
|
|
Ezkonberria zen osaba, eta, gauero, atea bere gibelean itxi eta emakume harekin, izeba berriarekin, lotara erretiratzen zenean, buruan mila galdera nituela gelditzen nintzen ni. Harrigarri bezain kilikagarria zen niretzat
|
emakume
harekin oheratzen zela ikustea. Hala ere, denek onartzen zuten osaba Andoniren jokabidea.
|
|
|
Alboko gela batean sekulako aldarea eta eliza modua atondua zeukan sasi moja hark, elizarik sakratuena balitz bezala, tailazko aingeru eta guzti. Irakasle oso ikasia ez zuen izan behar
|
emakume
hark. Batuketa xumeren bat aginduko zizun arbelera aterata; eman dezagun, hamaika gehi hamahiru idatzi eta zenbat zen kontua egiteko agintzen zizula; eta zuk, berdin hogeita zazpi ipintzen zenuela;" ondo" esango zuen," ederki".
|
|
|
Haietako bat bestalde, Xanek aurpegia erabat ikus ziezaiokeen bakarra, Xani so gelditu zen bere begi handiez.
|
Emakume
hark, hain inprebisiblea zirudien. Eta, beraiengandik oso gertu zegoela, beste emakume batek, apur bat itzuli, lurrera ttu egin zuen, estilo bikainez.
|
|
2001
|
|
|
Baina, keinu honek, nahiz eta gizon eta emakumeen berdintasunerako bidean lortutako aurrerapausoa dirudien, emakumeak nabarmen baztertzen ditu. Senarrak jasotzen zuen pentsioaren %45 jasoko du
|
emakumeak
hura hildakoan, eta, aldiz, gizonek emazteak zuen pentsioaren %100 jasotzen jarraitzen dute.
|
|
|
Ez zuen ez oso itxura ona, bizitzak emandako tratuak guztiz eraldatu baitzion bere garai bateko gorpuzkera lirain hura. Hatz zaharkituak eraman zituen bere aurpegirantz, leihoan islatzen zen
|
emakume
hura zela egiaztatzeko asmoz. Goitik behera arakatu zion aurpegia, baina imana balitz bezala, sudur zapatean gelditu ziren begi goibel haiek.
|
|
|
|
Emakume
hura lurrindegian agertzen hastearekin batera hasi zen Oscar desagertzen Juliaren bizitzatik. Laura deitzen zen eta masailean orina zeukan, Marilyn en antzekoa.
|
|
|
Batbatean emakume bat heldu zen taberna aurretik kairantz. Goiok eskua aurpegiaren aurrean zabaldu zuen ia automatikoki, baina emakumea gelditu egin zen, Goioren ama baitzen
|
emakume
hura.
|
|
|
Maripazi soberaxko iruditu zitzaion leihora agertze hura. Handiagorik ez zuen biztu, guregatik, baina osabari adierazi behar izan genion bakean utzi zuela
|
emakume
hura, gure etxean segitu nahi baldin bazuen. Berria agudo zabaldu zen Alkasoron barna, halere.
|
|
|
Artximandrita, Jefea, edo, laburrago esateko, argentinarren erara mintzo zen
|
emakume
hura eseri egin zen. Janzten zituen likrazko prakek bere izterretako gihar boteretsuen gorabeherak nabarmenagotzen zituzten.
|
|
|
Alferrik ahalegindu nintzen ospitale batera eramaten; ospitaleak urriak dira eta emakumeek ez dute horretarako eskubiderik. Are gutxiago, noski,
|
emakume
hura bekataria baldin bada. Kanpamentura eramatea erabaki nuen, baina horretarako ere jadanik beranduegi zen.
|
|
|
– Itxura batera, harrigarria dirudi arkeologo batek medikuntza arloko formula kimikorik aurkitu izana, ez da –altzairuzko
|
emakume
hari malko lodi bat begitik behera lerratu eta bere kikararen ertzean lehertu zen.
|
|
2002
|
|
|
Albaitaria zen emakume bat bazen afari hartan, Lurdes izenekoa. Hasi ginen
|
emakume
hari bertso kantari, eta nik bukaera hau pentsatu nuen: " (emakume hori) hemen badago/ altxa dadila mesedez/ zerri muturra ikusi dugu (Lizasogatik)/ eta Lurdes oraindik ez".
|
|
|
1607an hil zen Ines Ruiz Otalorakoaren gorpua dela jakin dugu, dokumentazioan jasota dagoen bezala.
|
Emakume
hura jatorriz AretxabaletakoOtalora familiako kidea zen. Beraren senarra, Rodrigo Oscarizkoa arrasatearra, Felipe Il.aren idazkaria izan zen.
|
|
|
Senarraren gorpuari ilobiraiño lagunduz gaiñera, illobian bertan sartu, ta gau ta egun negar zotinka ekin zion zenduaren ondoan (erostari antzo), ez jaterako eta ez edaterako handik nihora atera gabe. Egin ahalak egin zituzten etxekoek
|
emakume
hura senarraren illobitik ateratzeko; goseak eta biotz samintasunak il zorira ekarriko zuten leku ilun haretatik itoitzeko, ilki arazteko; baiña etzuten deus ere lortu. Agintariak berak ere, abañatu zitzaizkion leku hura utzi zezan eskatuz, eta etxeratu zedin otoiztuz; baiña denak uko egin zuten azkenean alargun gaztearen ezetza entzuteaz, eta benetan errukitu ziran berarekin, illobi barnean bost egun luze luzetan ezer jan eta edan gabe ikusirik.
|
|
|
Bizpahiru hitz trukatu zituzten.
|
Emakumea
haren alboan eseri zen.
|
|
|
Puntu hartara iritsirik, xehetasun bakarra falta zitzaidan. Izan ere, medikua ni neu nintzenez, ez nion inori neure buruaren aurkezpenik egiten, jakina; Sararen kasuan, ordea, salbuespena egitea bururatu zitzaidan, ongitxo erabakia bainuen ordurako gaixo berezia nuela
|
emakume
hura. Esan nion:
|
|
|
Pasarelako gloriatik zimurren miserietara jausitako modelo batenak izan zitezkeenak, edo Jainkosa erori batenak, eta atsegin atsegin nituenak, akatsak akats. Jainkosa zen neurrian baitzen
|
emakume
hura ene amets eskuraezinen neurriko, baina akatsak egiten zuen –sufrimenduak moldatutako akatsak–, aldi berean, eskuragarri. Baita lurtarrago eta maitagarriago ere.
|
|
|
Zerbait baitzuen barre hark eguzkitik, zerbait zuen ur jauzitik... eta nik Sararen eskutik bizi nahi bainuen, eguzkiz eguzki eta ur jauziz ur jauzi. Ez,
|
emakume
hura ez zegoen blokeatuta, ez guztiz behintzat, inola ere. Irri egitea ahaztu zitzaiola esan zidan egun gutxi batzuk lehenago, baina geroztik behin baino gehiagotan egin zidan irri eta, irri ez ezik, bizipozaren iturritik isuritako barre algara haiek ere bai...
|
|
|
Beste esparru baten barnean, jakina. Izan ere,
|
emakume
hura Donibanekoa zen eta, beraz, herri arrantzari bateko alaba, topikoaren baldintza guztiak betetzen zituena. Eta ez zituen medikuak famatzen.
|
|
|
Pantxike albora utzi dut, baina derradan gero eta atseginago nuela
|
emakume
hura. Izan ere, lehen bisita egin nionez geroztik –ama alabarengana barkamen eske joanarazi zuena–, beste bisita batzuk ere egin nizkion.
|
|
|
Noraezean geratu nintzen, une batez. Ez bainekien zer esan, eta alferrikakoa baitzen
|
emakume
harekin eztabaida teologikoetan sartzea. Begirunez esan nion:
|
|
|
Bazituen, bai, motiboak. Izan ere, nork esango zuen
|
emakume
hura, bi urte lehenago zulo beltzean burumakur ikusi nuena, argi zabalera hegaldatzeko gai izango zela noizbait, harro eta buruzut! Miraria zirudien.
|
|
|
Ongi merezia zuen, bai, pozaldia! Izan ere, etengabe arduratzen zen
|
emakume
hura Leirez. Harentzat baitzituen mimo guztiak.
|
|
2003
|
|
|
Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen, baina hala ere, ezer gutxi nekien berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi zendu zen
|
emakume
hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera.
|
|
|
Bihotzeko minbizia eragiten zioten sentimenduak kanporatu behar zituen. Eta ia ezezagun zuen
|
emakume
harekin hitz egitea zen kimioterapiarik eraginkorrena. Minbizia sustraitik atakatu behar zuen.
|
|
|
Gilda pelikulan Ritak bere eskularru beltza kendu zuenean bezala, antzeko estriptisa zeukaten oraingoan herritarrek aurrez aurre. Dendariak manikia guztiz biluztu zuenean, zaharrak txaloka hasi ziren,
|
emakumeek
hura lotsagarria zela esan zuten, eta haurtxoak pentsatzen jarri ziren emakumeek maniki hark zuen gorputza ote zeukaten.
|
|
|
Bat batean, emakume baten logelan zegoela jabetu zen. Eta
|
emakume
hura ia biluzik zegoela. Derrepentean ohartu zen Rakelen intimitateari eraso egin ziola inolako baimenik eskatu gabe.
|
|
|
Eta hura gako batez instantean zabaldu nuelarik, arropa gutxi batzuk, besterik ez nuen haztatu. Bestelako egoera batean ere, ez nuen
|
emakume
hura lapurretarako hautatuko, baina betiere aukerak alferrik ez galtzea komeni da. Harribitxi apartak topatuz gero, Zumarragako geltokian jaitsi, eta biharamunean joango nintzen Irunera, edo, geroxea  go, aldirietako trenen batean bestela.
|
|
|
ez itzuli. Une hartan jendeari antzemateko Blancak duen dohainaren jabe izatea desiratu nuen,
|
emakume
hura ezkondua, dibortziatua edota zer zen jakiteko, ez itzultzeko nori esaten ote zion igartzeko.
|
|
|
Baina, neure harridurarako, hizketan jarraitu beharrean, begiak jaitsi zituen ni apenas konturatu gabe, eta gutuna berrirakurtzen hasi. Nik une hartan ulertu nuen ordu arte erabilitako estrategiak huts egin zidala eta,
|
emakume
harengana hurbildu nahi banuen, hain gogoko nuen mexikarren marrazki sorta alde batera utzi, eta azkar jokatu beharra neukala: Hendaiaraino bi ordu eskas baino ez zen falta.
|
|
|
Lehengo Ray eta geroko Ray. Eta beharbada
|
emakume
harekin... Frantzian, agian.
|
|
|
Astebete lehenago, Damian Arrutik
|
emakume
haren gorpua ezagutzen zuela esan zuenean, Urrutikoetxea tenientea izan zen lehenengoa halako gauza bat guztiz burugabea zela erantzuten. Ezinezkoa zela halako seinale txiki batetik gorpua nori zegokion ezagutzea.
|
|
|
Gerda Taro izeneko batekin. Eta jakin nuen, baita ere,
|
emakume
hura Robert Caparen bidearen berdintsua egina zela. Alegia, jaiotzako izena ez zuela Gerda Taro, Gerda Pohorylles baino, eta alemaniarra zela.
|
|
|
Foralei ez nien esan kaleko
|
emakume
hark gizonari aldarri egin zionean hura eta biok elkarrekin gentozenik. Ez zitzaidan komeni.
|
|
|
Steerrek idatzi zuen legez, semeetako bat Agirreren gobernuko enplegatua izana zela. Eta Steerrek berak idatzi zuen legez,
|
emakume
hura, bizi guztiko katolikoa eta herrian karitate ekintzak zuzentzen zituena, bihotzeko sakon sakonean nahikotxoa erreakzionarioa zen.
|
|
2004
|
|
|
«Gurutzea eta urkamendiak oro/ suak, azkenik, kiskaliko dituen egunean». Bitoriano Gandiaga, Fernando Pessoa eta Andolin Eguzkitza dauzka gogoan eta baita «elurra beltza da» esan ohi zion amona ere, beste edonor bezala ordua iritsitakoan udaberrira arte irauterik izan ez zuen
|
emakume
hura. Liburuaren azala eta irudiak J. E. Urrutia Capeaurenak dira.
|
|
|
Iraganetik gaur egunerainoko bideari XI. mendean bizitutako oihal saltzaile erabat trebe batekin ekiten diote.
|
Emakume
hura alarguna zen eta Estrella zuen izena. Harenak bezala besteenak, paper zaharretatik atera daitezkeen datu biografiko guztiak eskaintzen dira liburu interesgarrian.
|
|
|
Egun, San Juango hotelik luxuzkoena da garai batean komentu izandakoa. Hotelaren kudeatzaileak, Consuelo MacMurrayk, azaldu duenez, Ana de Lansos y Menendez izena zuen
|
emakume
hark, eta alargun geratu zen gazte zelarik; senarrak, kapitain espainiar garrantzitsua bera, holandarren aurkako borrokan galdu zuen bizia. Emakume gazteak bizitza guztia otoitz egiten ematea deliberatu zuen, eta, oinordetzan dirutza handia hartu zuelarik, komentu zoragarri bat eraikitzeko agindua eman zuen.
|
|
|
Hala ere, argi zegoen emakumea zena, bere arropak andrazkoarenak zirelako.
|
Emakume
hura nire aldameneko oheko pertsonari hizketan ari zitzaion. Ez nituen ulertzen haien hitzak, trumoi hotsaren barruan bezala entzuten bainituen.
|
|
|
Irrealtasun sentipena nagusitu zitzaien bai susmoari baita beldurrari berari ere. Goiz hartan agur erran zidanetik gertatutakoak gogoan, ezinezkoa iruditzen zitzaidan
|
emakume
hark horren normal agurtzea. Ezer gertatu izan ez balitz bezala.
|
|
|
Joseba zur eta lur zegoen.
|
Emakume
hark guztiz ziurtzat jotzen zuen Mireia hil egin zutela. Horrela entzunda, gainera, sinesgarria eta guzti zela onartu zion Josebak bere buruari.
|
|
|
Josebak horixe galdetu zion bere buruari:
|
emakume
haren hitzak entzun behar al zituen. Aintzat hartu?
|
|
|
Bata besteari lotuta daude, zutik, negarrez biak, eta Olatzen adats beltza behin eta berriz laztantzen duen bitartean, paretari begira geratu da Santi, bertan itsatsita dagoen egutegiari
|
emakume
hura barkatuko duen eguna inoiz helduko den galdezka bezala.
|
|
|
Bere semearen besoari helduta etxean sartu den emakumea ikusi duenean, Arregi jaunak lixa papera sentitu du samatik behera jaisten. Ondorioz, ez zaio hitzik atera semeak
|
emakume
hura bere neska lagun bezala aurkeztu dionean. Ezinezkoa da, ezin da bera izan, nola izango da ba bera?, pentsatu du Arregi jaunak.
|
|
|
Baina okerrena hirugarrena mintzatu zenean izan zen, orduantxe lehertu baitzen festa. Izan ere,
|
emakume
hura poeta zen, edo poeta itxurakoa, eta poema bat zekarren poltsan, entzule guztien aurrean irakurri zuena:
|
|
|
|
Emakume
hark hain sentimendu handiz irakurri zuen, non entzule guztiak liluratu baitzituen, eta hain ongi adierazi zuen beraiek ere barruan nabaritzen zutena, antza, non niregana biltzeko beharra sentitu baitzuten guztiek batera.
|
|
|
Nik lortu nahi nituen helburuetarako ez behintzat. Eta neska edo
|
emakume
hura espezie hartakoa zen, zalantzarik gabe. Nik aske izan nahi nuen, eta hark ito egin nahi ninduen.
|
|
|
Ez zuen zertan izan, gizon publikoa nintzèn neurrian publikoa baitzen nire ezkontzaren porrota, nik neuk ere aitortua hainbat elkarrizketatan. Baina Montseren laguna ez bazen, nor ote zen
|
emakume
hura, hain itsutua zirudiena, bestalde. Eta, hasieran ez bezala, jakin min hura piztu zitzaidan:
|
|
|
Eta, hasieran ez bezala, jakin min hura piztu zitzaidan: jakin behar nuen, bai,
|
emakume
hura nor zen gutxienez...
|
|
|
Egun hartan, deitzekotan egon nintzen. Ekinaren ekinez, bere helburua lortu baitzuen
|
emakume
hark: nire buruan ideia finko bat bezala iltzatua geratzea, eta obsesio bat bezala.
|
|
|
Eta banekien, esperientziaz, obsesio bati ihes egiteko modurik eraginkorrena aurre egitea zela. Zergatik ez deitu, bada, neure jakin mina asetzeko gutxienez,
|
emakume
harekiko aurreiritziak bazter utzita. Hori bai, garbi utzi behar nion neure aldetiko konpromisoa gau bakarrekoa zela, ez zegoela traturik bestela.
|
|
|
|
Emakume
hark, hala ere, mezuek ziotenaren erdia egia izatekotan, zerbait berezia erakutsi behar zidan... baita erakutsi ere, aurrean biluztu zitzaidanean!
|
|
|
Eta Adelari buruz pentsatzen nuen, eta harekin pasatutako gauari buruz, eta gero eta garbiago ikusten nuen
|
emakume
hark ziria sartu zidala, bete betean gainera, eta xantaiatu egin nahi ninduela, haurdunaldiaren kontu harekin.
|
|
|
|
Emakume
hura beste emakume bat zen, ordea, nik erantzungailuan jaso nituen mezuekin zerikusirik ez zuena, eta hark ere hasieratik argitu nahi izan zidan zirkunstantzia hura, harrotasunez mintzatzen zitzaidala:
|
|
|
–Bada,
|
emakume
hari zor diodan errespetuagatik ez dizut erantzungo.
|
|
|
Gainera, hasieratik itsutu nintzen, eta alde batetik ulertzekoa da, hainbeste gutiziatzen nuen nik hura bezalako neska bat, eta hain ohiz kanpoko erabakiaz sartu zen
|
emakume
hura nire bizitzan, uholde bat balitz bezala, bidean aurkitzen zuèn guztia aurretik zeramana...! Itsu nengoen, bai, eta, itsutzen den jende guztiak bezala, karikatura bat bihurtzeko arriskuan... baina ni arrisku hura eta beste mila arrisku hartzeko prest nengoen, bai horixe!
|
|
|
Izan ere,
|
emakume
hark hain nindukan liluraturik, non esaldirik kurtsienak ateratzen baitzitzaizkidan, euskal kantutegi zaharretik ateratakoa bat edo beste, neure maitasun neurririk gabekoa adierazteko:
|
|
|
Gauez atera zen aldi bakarrenetako batetik bueltan, hilik aurkitu zuen sukaldean, irribarrea aurpegian. Ez zuen ezer sentitu, harritu baino ez zen egin tristura legetarako eta zimurdura oker hura ezpainetan bizitako
|
emakume
haren hil ondoko irribarreagatik.
|
|
|
Ez itzultzeko. Harritu zuen, amaren gelan, ustez inoiz inora bidaiatu bariko
|
emakume
haren gelan bi maleta aurkitzeak. Plastiko berdezkoak ziren:
|
|
|
Patu txarreko
|
emakume
hark
|
|
2005
|
|
|
|
Emakume
hura gogorra zen, zinez! Hain gogorra, non enpate batekin ere nahikoa izango zitzaiola pentsatzen hasi baitzen Tomas.
|
|
|
|
Emakume
hura gurasoekin bizi zèn hogeita bi urteko opiltxo bat zen: Klara, ikastola bateko irakaslea zena eta Tomasek soziedadean hilabete pare bat lehenago ezagutu zuena, despedida batean.
|
|
|
Bai, fabrika automatizatuan lan egin zuen garaian, gobernuarena ez beste sindikatuak legez debekatuta zeuden Francoren garai hartan, beraz?, behin baino gehiagotan entzun izan zion lagun lagun zuèn lider sindikal ezkutuko bati?
|
emakumea
hura ere?, etxeetan eta familia giroan gertatu izan ohi zirela esplotaziorik handienak, emakumeen kontrakoak gehienak, jakina.
|
|
|
Alberto Indian bizi izana zen, Kalkutako Ama Teresaren fundazioan lanean; garai hartan, moja hura ez zen hain ospetsua ere; urte batzuk geroago gertatuko zen hori. Alberto suharki mintzatu zen
|
emakume
haren maitasun baldintzagabeaz, kalean edozein bazterretan hiltzen ari ziren behartsu eta gaixoentzat eraikia zuen ospitaleaz. Idoiak halako arreta ipintzen zion, non gehiegikoa ere iruditu baitzitzaidan.
|
|
|
Baina horiek nire aieruak besterik ez dira; benetako arrazoiak Adelak berak ere ez ote zekizkien nago. Adimenak ez dit argitzen nolatan gerta zekiokeen halakorik Adelari, gure auzora gaxte gaxterik iritsi eta nire bizitza aldatu zuen maistra amatiarrari, ezen
|
emakume
hura bizi gogoz beterik zegoen hantxe agertu zitzaigularik bere inprenta kutxa freinetarrarekin, bere ipuinekin, gu tratatzeko modu adeitsu eta eztiarekin. Halakoxea zen nire auzora iritsi zen maistra.
|
|
|
Biloak, azala, laztu... Gustatzen zitzaion
|
emakume
haren mintzamoldea.
|
|
|
Bono loto bat jokatu nahi luke: ospitalean bere gelako zenbakiarekin akordatzen ez zen
|
emakume
haren gelako zenbakien batura jarriko luke lehenik.
|
|
|
Argazkia ere, beti berbera zen prentsan agertzen zena, eguzkitako betaurrekoak eta pasmina soinean. Bazuen halako idazle distante eta helezinaren kutsu bat
|
emakume
hark. Literaturaz baino areago kontu pragmatikoen gorabeherez arduratzen zen Inez idazkariak gonbidatuta joan nintzen beraz, euren etxera, baina baneukan Lydie Vidal handia ezagutzeko esperantzarik, eta harekin egokitzea zaila izango zela jakin banekien arren, horrek kitzikatzen ninduen bereziki.
|
|
|
Nork esan behar zizun hango
|
emakume
hura ez zela Jaione, zeure emazte izandakoa. Nork esan behar zizun, munduan bi pertsona egon zitezkeela hain antzekoak?
|
|
|
" Ahal nuen denbora guztian eduki ditut polizia etxean atxiloturik. Fiskalak argi esan dit, ordea, hildako emakumearen burua eta eskuak agertzen ez diren artean, ez dagoela
|
emakume
hura Jaione Urdanpilleta dela ziurtatzerik. ADN frogak ere ez ligukeela behar beste lagunduko.
|
|
|
Zer esango zidan munduko maitalerik handienak izandakoak baziren ere? Agerikoa zen Damian eta
|
emakume
hura aspaldiko lagunak edo zerbait gehiago ere izandakoak zirela. Hori ikusteko beste baziren Luperen begiak.
|
|
|
Agerikoa zen
|
emakumea
hura, brigada zientifikoko Lupe Latasa ertzaina, kontu zientifikoez baino gehiago zebilela nabigazio gaiez hizketan. Zehazkiago, hondora joandako txalupak nola azalera daitezkeen jakin nahi zuen.
|
|
|
Emazteak barkatzeko eskatu ziola segurtzat eman genezake bederen, ez zuen amorantearen errua egin" Behartu egin nau!" edo" Nik ez nuen nahi!" bezalako zabarkeriak asmatuz.
|
Emakume
hark bere gain hartu zuen egiten ari zenaren ondorioa, horrexegatik eskatu zion induljentzia senarrari. Baina xehetasun horiek gero jakin ziren, Manoel Arauxo amaginarrebaren etxetik itzuli zenean, zinkez zink ibili zen bere ondikotza entzun nahi zionari kontatzen.
|
|
|
Gaitza zen hari barruko kirkila ateratzen, baina segurutik joko nuke nik hori, meta ostean edo pinudian edo artadian jarduna zela behin baino gehiagotan, gu ez bezala. Horregatik zen harrigarria
|
emakume
hark burua galdu eragitea, Cecilia Bolton ek ezinegon batean zeukan, Lekeition, Ziburun eta Londonen. Zenbat ibili ez ote genituen egin Tamisa bazterreko kaietan gora eta behera, Seven Seas Spray non ote zebilen galdezka!
|
|
|
Egun txarrak izan ziren arrantzarako, mundu guztia zebilen haserre eta auzoko prakamotzek ezin zuten txalupa batera hurbildu inguruko heldu guztiak garrasika jarri gabe, alde egiteko handik, berdin zen txalupa kateatua egotea edo kostapean lehorreratua, helize berriaren zain zegoen Ondarrurenera ere ez zieten uzten. Tomen ama labarretako ertzean ageri zen arrastirian, ilundu arte gelditzen zen, azken txalupa sartuta gero ere orduak egoten zen
|
emakume
hura han goian. Bere burua botako zuela zabaldu zen auzoan, hala egiten omen zuten enbata sortuta bokalera ezin sarturik senarrak itotzen ikusten zituzten emakumeek, garai batean.
|
|
2006
|
|
|
Emakume izateaz galdetu zion zerbait. Erantzuteko
|
emakume
hark erabili zuen ahotsean zerbaitek zerbait ernarazi zidan sentimenduak ia pentsamendu egiten diren guneren batean. Dutxatik irteten ari nintzen.
|
|
|
«Windsorgo dukeak azaldu digu Rocio Velascok uko egin zion errege izateari AEBetako emakume banandu batekin ezkontzeagatik. Ez zion axola tronuak, eta zoriontsu bizi izan zen
|
emakume
harekin, baina haren biografian sarritan aipatzen da gizon goibela zela. Eta goibel egoteko arrazoi nagusietako bat tratamendua kendu ziotela da.
|
|
|
Hormona orok beti harrotzen duen itsaso astindua baretu ostean, heldu sentitzen hintzela eta amaren takoi findun zapatak jantzi hituen lehen aldiz. Bat batean presa ikaragarria piztu zitzainan aurkitu berri huen
|
emakume
hura azaleratzen, eta haurtzaroa galduko huen heldu bihurtzearren erregai gehiegi isuriko huelako nerabezaroaren erreketan.
|
|
|
Eta, aurreko egunetan bezala, ama non demontre dabilen etorri zaio burura. Non geratu den Izagirre jatetxean janaria zerbitzatzen zuen neskato haren lotsa, non geratu den gauez bere kopeta laztantzen zuen amaren samurtasuna, non geratu den ahizparen kontuak entzuten zituen
|
emakume
haren barrea. Non dauden horiek denak orain.
|
|
|
Eskuak ahoaren bi aldeetan jarri eta oihuka ari da.
|
Emakume
hura ez da Luisa Izagirre, ez da Dolores Izagirre ere. Bera da.
|
|
|
Eskutik heldu dio Piliri, hain ikusi du estu, eta berriz esan dio lasai egoteko. Nereak pentsatu du
|
emakume
hark ez lukeela ama inoiz bakarrik utziko, eta horrekin batera, ezinbestean etorri zaio burura Xabierrekin izandako elkarrizketa. Ospitaletik irtetean amarekin zer egin behar duten eztabaidatzen aritu direla pentsatze hutsak nazka eman dio, bereziki aurrean duen Pilik bere amagatik duen ardura ikusita.
|
|
|
–Suerte –esan dio. Eta,
|
emakume
hark hitz egiten duen bakoitzean gertatzen zaion bezala, iruditu zaio hitz hark harri baten pisua eduki behar duela. Suerte.
|
|
|
Hitz zaparrada noiz bukatuko zain daude Nerea eta bere izeko, behingoz Luisari kasu egiteko, baina
|
emakume
hari begira geratu dira, hitzek zorabiatuta bezala, esnatu da esan duen arte. Berriz agertu da urre zati distiratsua errekako harrien artean.
|
|
|
|
Emakume
hark hitzez bete du gela, eta itota sentitu da Nerea hitzekin eta han barruan egiten duen berotasunarekin. Urgentziaz erantzi ditu arropak.
|
|
|
guztiz maite izan zuela emaztea eta harekin maiteminduta jarraitzen zuela, nolabait ere. Geroztik ez dut interpretazio hura baztertu, baina posible iruditzen zait beste interpretazio bat ere, alegia,
|
emakume
harekin bizitzea izan zela bere aukera eta horri eusten ziola, baina, aldi berean, damu antzeko bat ere bazuela.
|
|
|
Senar gizarajoaz errukitu eta neure magalean hartu? Marrazten zenion irudi hori erretratu zintzoa edo ankerra izan, ezikusi eta entzungor egitea erabaki nuen, eta
|
emakume
hura beste arrazoi bat izango zela zure gutunak ezaxola osoenaz hartzeko.
|
|
|
Kontatzen da Venezian bazela Inperia izeneko emakume ezin liluragarriago bat.
|
Emakume
hura dena zen edertasun eta apainkeria, eta beti izan ohi ziren inguruan hamaika gizon galant hura gorteiatzen. Lainezak hartuta zebilen gure dama, ikusita inguruko gizon gehientsuenak berarekin ezkontzeko amorratzen zeudela.
|
|
|
Emakumeak poltsatxo bat zeraman ezkerreko eskuan; besaurrean, berriz, juduek derrigorrez josi beharreko besoko horia, Dabiden izarrarekin. Legeak agintzen zuen xingola eskuineko besoan eraman behar zutela;
|
emakume
hark, ordea, ezkerrekoan zeraman.
|
|
|
ez ditek elkarrekin afaldu arteko onik izaten. Emakume dontsu hark hor erabaki zian ez zuela ni libre ikusi arteko onik izango, eta nire argazkiaren azpian hiltzaile gupidagabe bat nintzela zioen asmo txarreko oharra ere ez zuan aski izan
|
emakume
hura kikiltzeko. Bisitan etorri zitzaidaan, eta, itxura guztien arabera, sinistu egin zian nik kontatu niona.
|
|
|
Lehendabiziko emaztearen omenetan etxeko horman jarri zuen plakak ere bai: ez zeukan
|
emakume
hura ahazteko. Edo ez zuen nahi inork ahazterik.
|
|
|
Egona nintzen behin
|
emakume
harekin iluntzea ematen. Eta ez zen ezer sortu.
|
|
2007
|
|
|
Bitxia egin zait, Itxaro, zuk idatzitakoen artean, Maiatz aldizkariaren urteurren ekitaldian
|
emakume
hark eskaturikoa. Aspaldian ez zait niri suerte hori egokitu, norbaitek borrokara deitzearena.
|
|
|
Hala jakin nuen
|
emakume
hura une hartan kale erdian nirekin topo egiteko sortua zuela norbaitek nonbait. Poztu nintzen, barnetik gehiago kanpotik baino, zortedun sentitzen bainintzen, txori txiki bat bezain alai eta zoriontsu.
|
|
|
Amona bat bere berokiarekin tangoa dantzatzen Parisko Luxenburgoko lorategietan!
|
Emakume
hura, ziur zegoen, propio jantzita zihoan, dantzatokira joateko beren beregi apainduta. Berriak ziruditen soinekoak eta takoidun zapata finek, eta makillatuta zegoela iruditu zitzaion.
|
|
|
Gainera, Astrid Lindgrenen aurpegia lehen aldiz ikusi nuenean konbentzituta geratu nintzen:
|
emakume
harekin eta Pippi txikiarekin bizi nahi nuen nik; etxean sentiarazten ninduten. 1968 urtean jaio nintzen ni, espero ez nindutenean eta bi aldiz.
|
|
|
Hurbildu ahala, atea irekita zegoela ikusi zuen, eta ate ondoan emakume bat, aurreko mantala jantzita eta txapinetan. Ez zuen inorekin hitz egiteko gogorik, baina irudipena zeukan
|
emakume
hura enkontrura irtena zela. Ia ahapeka hitz egin zion ondotik pasatu zenean:
|