|
2001
|
|
|
Ezberdintasun horrek, Espainiako Estatuan baino handiagoa, parekatzeko joera izan du: lehen epealdian (1976), langabeziaren tasak gogor egin zuen gora gizonengan nahiz emakumeengan; bigarren epealdian (1986), langabeziak behera egin zuen gizonen artean, baina ez emakumeen artean; hirugarren epealdian (1992), gizonezkoen langabezia
|
emakumeena
baino gehiago hazi zen; laugarren epealdian(), langabeziak behera egin zuen bi esparruetan, eta ezberdintasunak parekatzera jo zuen.
|
|
|
Bi milioi
|
emakumek
baino gehiagok dute osteoporosia Espainian
|
|
|
Espainiako bi milioi
|
emakumek
baino gehiagok dute osteoporosia, baina horietatik 300.000 bakarrik ari dira tratamendua jasotzen. Gaixotasun horrek, gainera, ia milioi bat gizoni eragiten die Espainian, Estatu osoan egingo den gaixotasun horri buruzko sentsibilizazio kanpainaren aurkezpenean emandako datuen arabera.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako osasun agintariek azpimarratu dute klimateriaren sintomen epe laburreko hormona tratamenduak «onura frogatua» dakarrela. Estatu Batuetan, Estatu Batuetan, 16.000
|
emakume
baino gehiago menopausia postmenopausiko eta osasuntsuetan, botika horiek hartzeari uzteko gomendioa jaso dute. Ondorioa:
|
|
|
Saihestu haurdunaldia pilula antikontzeptiboaren antzera, eta kendu obulazioa. Partxeak Europako, Hego Afrikako eta Estatu Batuetako 3.000
|
emakumek
baino gehiagok probatu dituzte. Bigarren mailako ondorioak ahotiko antisorgailuenen antzekoak dira.
|
|
|
Adituek genetika gisa aipatu arren, gaixotasun horren arrazoiak ez dira ezagutzen, eta kronikoa da, nahiz eta gaixotasun mota asko izan. “Ez dago gaixotasunik, gaixorik baizik”, gogoratzen du Doblasek espondilitis ankilosatzaileari buruz hitz egitean; gaur egun, gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, baina hainbat gradutan. “Gaixo askok minusbaliotasun handia dute, beste batzuek baliaezintasun absolutua eta mugitzeko, gidatzeko arazoak dituzte…”, azaldu du Adesdemako lehendakariak, eta adierazi du gizarteak harrokeriari buruz duen ezjakintasunagatik “zaila dela zer gertatzen zaizun azaltzea, jende askok nahas dezakeelako baja eta lotsagabekeria pixka bat”, zeren eta, dirudienez, bizkarreko, aldaketako edo begi hanturako mina besterik ez baitago, benetako borroka dagoenean.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, badira salbuespenak, hala nola Bangladesh, Etiopia, Maroko, Nepal eta Yemen, non jaioaurreko bisita bakarra egiten duten emakumeen ehuneko handi samarrak baitaude. Mundu mailan, haurdunen %70era iristen ez den arretarekin, heriotza tasa 440 emakumekoa da 100.000 jaiotzako; horrek esan nahi du urtero 500.000
|
emakume
baino gehiago hiltzen direla munduan, haurdunaldiarekin eta erditzearekin lotutako arazoengatik. Arazo horietako asko arreta egokiarekin saihets daitezke.
|
|
|
Jarduera ekonomikoak kontuan hartuz gero, erauzketa industrietako, manufaktura industrietako eta eraikuntzako langileek besteek baino patologia profesional gehiago dituzte. Bestalde, Eurostaten txostenaren arabera, gizonek
|
emakumeek
baino gehiago sufritzen dituzte beren lanbideak eragindako gaitzak. Erregistratutako kasuen %48k gizonei eragiten zien, eta %22k, emakumeei.
|
|
2005
|
|
|
Mendikoi EAEko landa eremuen prestakuntza, sustapen eta garapen integraleko zentroak antolatu zuen Emakumeak Landa Eremuan jardunaldia. 300
|
emakume
baino gehiago elkartu ziren Gandiaga Topagunean, hara deitu zituzten agintari eta adituen hitzaldiak entzuteko. Andoni Aizpuru izan zen zeremonia maisua.
|
|
|
Gelak duen ate bakarrean uniformedun gizona agertu da, handik emakumeari begiratzen diola.
|
Emakumeari
baino gehiago, jakarekin bat egiten duen gonak izter erditik behera agerian uzten dituen zangoei.
|
|
2006
|
|
|
Laguntzaren zenbatekoan eragina duen osagaia sexua da: gizonek
|
emakumeek
baino gehiago jasoko dute. Eszedentziaren kasuan, langile emakumezkoakurteko 2.400 euro jasoko ditu eta gizonezkoak urteko 3.000 (49 art.). Gehienezhiru urtez jasoko da (50 art.).
|
|
|
Smeetsek 12 gizonek eta 12 emakumek aztertu zuten txokolate tabletak kontsumitzeko gosea/ asetasuna binomioak duen eragina. Gizonen goseak
|
emakumeena
baino gehiago irauten duela ohartu zen; hala ere, «bi generoek, garuna ez den beste eremu batzuetan jateko gogoa araututa egon arren, txokolate kantitate oso antzekoak kontsumitu zituzten». Txokolate gehiago Suitzako adituek txokolate beltzaren kontsumo erregularrari arazo kardiobaskularretarako prebentzio gaitasuna ematen diote Saltoki edo gozotegietan aurki ditzakegun txokolate moten artean, txokolate beltzak beti goretsi izan ditu osasun arloko goresmen onenak.
|
|
|
Egia esan, Onchocerca volvulus parasitoa endemikoa da Afrikako eremu tropikaletan (Yemengo zati txiki bat barne) eta Erdialdeko eta Hegoaldeko Amerikan (Guatemala, Mexiko, Venezuela, Kolonbia, Brasil eta Ekuador). Ezagutzen ez diren arrazoiak direla eta, onkozerkosiak gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, eta lesioak eragiten ditu azalean, larruazalpeko ehunean, gongoil linfatikoetan eta begietan. Gaixoek 10 edo 15 urtez transmiti dezakete gaixotasuna, tratatu ezean.
|
|
|
Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) 2005eko datuen arabera, Espainian 14,5 milioi
|
emakume
baino gehiago daude. Horietatik, zortzi milioi inguru menopausiara iristen ari dira, edo dagoeneko gainditu dute; 50 urte inguru dira, batez beste.
|
|
2007
|
|
|
1979 urtea da. Gizona biluzik agertzen da, ia
|
emakumea
baino gehiago. 1979 urtea da.
|
|
|
2002an frogatu zuen tamoxifenoaren prebentziozko botika gisa erabiltzeak ia herenean murriztu dezakeela tumore mota hori garatzeko aukera. Azterlan horretan, 7.000
|
emakumek
baino gehiagok hartu dute parte, mota horretako tumoreren bat aurrekari dutela, familiako osasun historialean. Gaixotasuna garatu zuten emakumeen proportzioa %27 txikiagoa izan zen egunean 20 miligramo tanoxifeno hartu zutenen artean bost urtez plazeboa hartu zutenen artean baino.
|
|
|
Bost urtetik beherakoen heriotza tasa ez da bi herenetan murriztuko 2015erako, 2045erako baizik. Halaber, esan zuen urtero 500.000
|
emakume
baino gehiago hiltzen direla erditzean, eta, ildo horretatik, zehaztu zuen ez dela lortuko 2015erako amen heriotza tasa hiru laurden murriztea. Vaquerizok azaldu zuenez, 2015erako ere ez da lortuko lehen hezkuntza unibertsala, eta ez da lortu genero berdintasuna eta emakumearen autonomia 2005ean.
|
|
|
Deitu zuten pertsona askok esan zuten arriskuren bat izan zutela, eta jakin nahi zuten zein diren infekzioaren sintomak, zer den gaixotasuna, sendabiderik duen, nora jo laguntza jasotzeko, edo zer erakundek edo GKEk tratatzen duten gai hori. Sexuen arabera, gizonak
|
emakumeak
baino gehiago dira (%79, 92, eta %19, 63). Nabarmentzekoa da, halaber, kontsulten laurdena 26 eta 30 urte bitarteko gazteek egin zituztela.
|
|
2008
|
|
|
Hormona horrek eragotzi egiten du ezker hemisferioaren hazkuntza. Testosteronaren eraginez, gehiago hazten da eskuin hemisferioa eta, horregatik, gizonak
|
emakumeak
baino gehiagotan izaten dira ezkertiak. Bestalde, ezker hemisferioa denez hizkuntzan espezializatua, gizonek emakumeek baino irakurketa eta hizketa arazo gehiago izaten dituzte.
|
|
|
Hala ere, eguneroko dietan, bai niazina ugariko elikagaietan, bai triptofanoetan, mugak ditu dislipemien tratamenduan. Pertsona helduarentzat gomendatutako niazina irensteak (AEI) 15 miligramo eguneko izaten dira (gizonetan
|
emakumeetan
baino gehiago), eta %60tik %70era bitartean estaltzen dira, sintesi endogenoaren bidez, dietaren triptofanotik abiatuta; aminoazido esentzial hori funtsezkoa da eta animalia jatorriko elikagaietan ugaria. Hala, 60 miligramo triptofano 1 mg niazina bihurtzen dira.
|
|
|
Berdintasuneko titularrak gaineratu zuen legea indarrean sartu zenetik salaketak %10, 12 hazi direla eta 76.000 gizon baino gehiago epaitu dituztela eta %73 kondenatu dituztela. Ministroak emandako datuen arabera, gaur egun 84.000
|
emakumek
baino gehiagok dituzte babes aginduak, 1.800 polizia dispositibo eta 458 genero indarkerian espezializatutako epaitegi baino gehiagok. Halaber, Aidok nabarmendu zuen garrantzitsua dela berdintasunaren alde lan egitea lan esparrutik, eta, horretarako, laguntzak emango dizkie berdintasun planak sustatzen dituzten enpresa txiki eta ertainei (ETE), eta zailtasun gehien dituzten emakumeentzako lan munduratzeko programak indartuko ditu, hala nola 45 urtetik gorakoentzat, indarkeriaren biktimentzat, etorkinentzat edo prostituta ohientzat.
|
|
|
Hawaiiko Unibertsitateko (AEB) adituek egindako ikerketa. ), Galina Lurie autore nagusi dela, 1.800
|
emakume
baino gehiagoren datuak biltzen ditu; horietatik 813k obulutegiko epitelio minbizia dute 13 urtez. Emaitzetatik ondoriozta daitekeenez, urtebetean pilula antisorgailutzat hartu zuten emakumeek obulutegiko minbizia izateko arrisku txikiagoa zuten, eta, are gehiago, babes hori hiru hamarkadatara iristen zen erabilera eten ondoren.
|
|
|
Datu horiek, ordea, ez datoz bat Aberdeeneko Unibertsitateko (Eskozia) ikertzaileek 2007an argitaratutako “British Medical Journal” aldizkaritik ateratako datuekin. Txosten horretan, autoreek 36 urtean metatutako datuen jarraipena egin ondoren, 46.000
|
emakumek
baino gehiagok harreman egonkorrak eta 29 urteko batez besteko adina zuten, eta ondorioztatu zuten denbora laburrean pilula hartzea %12 gutxitzen zela umetokiko, obulutegiko eta ondesteko minbizia garatzeko arriskua. Hala ere, nabarmendu zuten zortzi urte baino gehiagoan pilula horiek hartu zituen gutxiengo batek arrisku nabarmen handiagoa zuela% 22 – edozein minbizi mota garatzeko, batez ere umetokia.
|
|
|
Hiria hartu zutenean, bere burua kristau pentekostalista gartsutzat duen Nkundak, hiru eguneko baimena eman zien bere soldaduei nahi zutena egiteko. Hamasei mila
|
emakume
baino gehiago bortxatu zituztela uste da. Betikoa, alegia.
|
|
2009
|
|
|
Kanadako Poliziak Winston Blackmore poligamia babesten duen sekta bateko liderra atxilotu du 20
|
emakume
baino gehiagorekin ezkonduta egoteagatik.
|
|
|
Bertan, 600 erabiltzaile inguru dago. Atari mota horien erabiltzaileak erdi edo erdi goi mailakoak izan ohi dira, 26 eta 35 urte artekoak eta gizonak
|
emakumeak
baino gehiago. Mota horretako beste web orri batzuk, honakoak dira:
|
|
|
500.000
|
emakume
baino gehiago hiltzen dira urtean, erditzean edo haurdunaldian sortzen diren arazoengatik
|
|
|
Urtero milioi erdi
|
emakume
baino gehiago hiltzen dira garapen bidean dauden herrietan erditzean edo haurdunaldian sortzen diren arazoak direla eta, gainera, horietako 70.000, 15 eta 19 urte bitarteko emakumeak dira. Horrela adierazi du Unicefek gaur Madrilen erakundeak duen egoitzaren presidenteak, Consuelo Crespok, eta Nazioarteko Kooperazioko idazkaria Soraya Rodriguezek aurkeztu duten 2009ko Haurtzaroaren Mundu Egoera izeneko txostenean.
|
|
|
aktibitate sexual goiztiarra, eskola uztea, alkoholaren eta substantzia psikoaktiboen abusua eta delituzko jokaerak. Jokaera horiek guztiak ere gizonen artean
|
emakumeen artean
baino gehiago jazotzen direla ikusi da.
|
|
|
Ikusmenaren eta erotikaren arteko harremanei dagokienez, gizonen
|
emakumeenak
baino gehiago dilatatzen dira, emakume bat biluzik ikustean; emakumeen begi niniak, berriz, gizonenak baino gehiago dilatatzen dira, ama bathaur batekin edo gizon bat biluzik ikustean. Baina, begi niniaren tamaina ez duikusmenetik sartzen den irudiak bakarrik aldarazten, baita usaimenetik, dastamenetik edo entzumenetik sartzen diren lurrin, zapore edo soinuek ere.
|
|
|
solasa eten duen pertsona hitz egiten ari zenabaino garrantzitsuagoa dela edo gauza garrantzitsuagoak dituela esateko. Oro har, gizonek ez dute
|
emakumeek
baino gehiagotan eteten besteen solasaldia (Smytheeta Schlueter, 1986).
|
|
|
Geschwind en (1979) arabera, pertsona bat ezkertia izatearen arduradunatestosterona da. Testosteronaren eraginez eskuin hemisferioa gehiago hazten damutiletan, hormona horrek makaldu egiten baitu ezker hemisferioaren hazkuntza.Horregatik, gizonak
|
emakumeak
baino gehiagotan izaten dira ezkerrak, garunareneskuin hemisferioaren nagusitasunak gorputzaren ezker aldearen nagusitasunaekartzen baitu. Ezker hemisferioa garatuago dago emakumeetan, eta eskuinhemisferioa garatuago dago gizonetan.
|
|
|
Alcanadre, El Villar de Arnedo, Pradejon, Aldea Nueva de Ebro, Ausejoeta Rincon de Soto. Urte horretan ere La Barranca de Larderon oroimena duintzeko ekitaldi garrantzitsu bat egin zen, bertan 1936ko irailaren 10a eta abenduaren15a bitartean 400 gizon eta
|
emakume
baino gehiago lurperatuak izan ziren lekuan.1980an San Adrian, Allo, Alfaro, Corella, Arnedo, Murillo el Cuende, Beire, Calahorra eta Ituren izan ziren beren senideak omendu zituzten herriak, eta 1981eanIrunberri, Arkueta (Los Arcos), Cascante eta Gares.
|
|
|
Aldez aurreko prestakuntza prozesu horren ondoren, izangaiek laneratzeko prozesu osoaren jarraipen etengabea eginen dute. 45 urtetik gorako 25.000 gizonek eta
|
emakumek
baino gehiagok aurkitu dute lana fundazio honen bidez. Eskualdeko elkarteak: ia autonomia erkidego guztietan daude 40 urtetik gorako langabetuen elkarteak, eta aholkularitza eskaintzen dute enplegua bilatzeko eta mikroenpresak sortzeko, diruz lagundutako ikastaroak, lan poltsa eta, kasu batzuetan, laguntza psikologikoa langile espezializatuen bidez. 45 lana:
|
|
2010
|
|
|
Gaur 08:00etan zabaldu ditu ateak BECek Ertzaintzaren 23 promozioan sartzeko izena eman duten lau mila gizon
|
emakumek
baino gehiagok lehen sarrera proba egin dezaten. Goiz osoan zehar, oposiziogileek lehen hautatze fase honetako hiru probak egin dituzte.
|
|
|
Finantzen esparruan argi ikusten da. Esparru horretan gizonak
|
emakumeak
baino gehiago arriskatzeko prest egoten dira. Eta Islandiako krisialdiaren ondoren, emakumeek urrats bat egin dute aurrerantz eta esparru publikoan agertu dira, gaizki egindakoak ondo bideratzeko asmoz.
|
|
|
Mutila: Ahots baxuko abesbatza gara, hogeita hiru garren urtetan, elizan, gizonek
|
emakumeek
baino gehiago abesten zuten-eta. Ia ia gizonek bakarrik abesten zuten.
|
|
|
Menopausiarekin lotutako beroaldiek espainiarren %40ri eragiten diote 60 urte bete ondoren. Hala ziurtatzen du MUMENESPek, arazo horiengatik ginekologoarengana jo zuten autonomia erkidego guztietako 3.000
|
emakumeri
baino gehiagori buruz egindako azterlan batek. Kataluniako Obstetrizia eta Ginekologia Elkarteko Menopausia Ataleko buru María Jesús Cornellanak, ikerketaren zuzendariak, adierazi zuen emakumeen% 80k sintoma hori duela menopausia gertatu eta lehenengo hiru urteetan.
|
|
|
1.000 biztanleko egindako azterketaren arabera, Nafarroa (50,02) eta Euskal Autonomia Erkidegoa (47,39) dira odol emateen arloan autosufizientzia hori lortzen duten autonomia erkidego bakarrak; horien atzetik daude Galizia (43,72), Extremadura (42,96), Kantabria (42,75), Gaztela eta Leon (40,98), Katalunia (40,53) eta Madrilgo Erkidegoa (40,12 Aldiz, Kanariar Uharteak (31,97), Andaluzia (34,04), Gaztela Mantxa (35,56), Aragoi (35,83), Errioxa (35,95), Valentziako Erkidegoa (36,03), Murtzia (37,66) eta Asturias (38,36) dira biztanle bakoitzeko odol emaile gutxien dituztenak, nahiz eta kopuru horiek Kataluniako biztanleria hazkunde handiagoarekin Odol emate bakoitzean 450 mililitro odol ateratzen dira. Espainian, gizonek ematen dute
|
emakumeek
baino gehiago (%54 eta %46, hurrenez hurren), baina ehunekoak berdintzeko joera du. Adinari dagokionez, emaileen %41ek 31 eta 45 urte bitarte ditu, eta %35ek 18 eta 30 urte bitarte, esan zuen Manceñidok.
|
|
|
Libanon, bizirik jaiotako 100.000 haur bakoitzeko, 150 emakume hiltzen dira erditzean. Afrikako mendebaldeko zenbait herrialdetan, bizirik jaiotako 100.000 haur bakoitzeko 900
|
emakume
baino gehiago hiltzen dira. Kopuru horiek herrialde garatuekin alderatuz gero, asko dago egiteko.
|
|
|
Bularreko minbizia eta laneko esposizioa Zenbait substantzia kimikoren eraginpean egotea bularreko minbizia izateko aukera handiagoarekin lot daiteke. Montrealgo (Kanada) Unibertsitateko zientzialari talde batek konposatu kimiko batzuen eta tumore horren arteko harremana ikertu du 1.000
|
emakumetan
baino gehiagotan. “Occupational and Environmental Medicine” aldizkarian argitaratutako lanaren egileek menopausiaren ondoren gaixotasuna izateko arriskua areagotzen duten zenbait kutsatzaile aurkitu dituzte.
|
|
|
Emakume guztiak egon ziren substantzia horien eraginpean 30 urte baino lehen. Azterketan 550
|
emakumek
baino gehiagok hartu zuten parte, eta 50 eta 75 urte bitartean titietako neoplasia diagnostikatu zitzaien, adin bereko baina osasuntsuak ziren beste 613 emakumerekin batera. Lanaren emaitzen arabera, ugatz guruinetan prestakuntza berria izateko arriskua zazpi aldiz handiagoa zen lanean zuntz akrilikoak zituzten emakumeetan; nylonezko zuntzak etengabe ukitzeak, berriz, minbizia izateko arriskua bikoiztu egiten zuen.
|
|
|
Badago kaltetutakoen ohiko profilik? Jarrera bertigo paroxistikoa, onbera dena, 45 eta 65 urte bitartekoa da, baina ez dago pazientearen profil zehatzik, eta ez dakigu gizonek
|
emakumeek
baino gehiago jasaten duten, nahiz eta kontsultara emakumeak gehiago joaten diren. Ez dago egiaztatutako datu estatistikorik, baina kontsultaren ehuneko handi bat onbera da.
|
|
|
Ekainaren amaieran, Emakumeak Fundazioak Afrikako eta Espainiako ekintzaileen topaketa antolatu zuen, “ezagutza eta esperientzien truke aberatsa”. 125
|
emakumek
baino gehiagok aurkeztu zituzten artisautza, nekazaritza eta abeltzaintzako produktuak edo zerbitzuak, hala nola bidaia agentziak. Herrialde aberatsetan, pobrezia lerroa eskualde pobreetan ezarritakoa baino handiagoa da Munduko Bankuak datuak biltzen ditu pobreziaren aurkako programak garatzen dituen eremuetan, arrazoiak aztertu eta konponbideak proposatzeko.
|
|
|
Zer moduz. Duela 22 urte hasi nintzen. Oso esperientzia betegarria izan da eta halaxe izaten jarraitzen du, ez bakarrik 8000
|
emakumek
baino gehiagok ikasi dutenagatik, baita niri emakume, pertsona eta irakasle bezala eragin didanagatik ere. Gizartea aldatu eta ‘emakumeen aurkako biolentziari ez’ leloa elkarbanatu eta konpromisoa zabaltzeak asebete egiten du.Gogotsu etorriko al zara Zizurkilera. Lehen aldiz arituko naiz Zizurkilen, ondorioz, bertako emakumeekin lan egiteko gogoa daukat eta biolentzia sexistarik gabeko munduan bizitzeko eskubidea aldarrikatzeko ikasten eta elkarbanatzen jarraitzekoa.
|
|
2011
|
|
|
Ordenagailuek ez dituzte emakumeak erakartzen; guztiz kontrakoa gertatzen da. Informatika arloan gizonezkoak
|
emakumeak
baino gehiago garela uste dut, eta hemen ere hori ikusten da».Wikipedia maratoian parte hartzen zegoen emakumeetako bat Marta Morales barakaldarra zen. Morales Azoka ikusteko eta liburu edo diskoren bat erosteko xedearekin bildu zen Durangora.
|
|
|
Pertsona eskizofrenikoen lehen mailako senitartekoen artean ugariagoak dira nortasun eskizotipikoaren nahastea dutenak gainerako jendearen artean baino. Gizonen artean
|
emakumeen artean
baino gehiagotan gertatzen da nahaste eskizotipikoa.
|
|
|
Aipatzekoa da, halaber, Nepalen lortu duen lorpena, Milurtekoko laugarren Garapen Helburua lortzera bideratuta dagoena (haurren heriotza tasa murriztea). Izan ere, nabarmen jaitsi da amen eta seme alaben heriotza kopurua, zenbait landa eremutan 50.0000
|
emakume
baino gehiago sortzeari esker. “Osasun langileak beren komunitateetako heroiak izan daitezke”, adierazi du Save the Children eko Eragin Politikoaren arduradunak, Yolanda Románek.
|
|
|
Espainiako emakumeen %70ek baino gehiagok oinetan eta bizkarrean arazoak dituzte, batez ere kirola egiten dutenek, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak egindako ikerketa baten arabera. “Espainiako emakumeen oin eta bizkar patologiak” izeneko inkestaren arabera, 1.600
|
emakumek
baino gehiagok izan dute oinetan eta bizkarrean hainbat patologia dituen ariketaren, sedentarismoaren edo takoiaren erabileraren arteko erlazioa. Faktore nagusiak izan dira takoiak egunero erabiltzea, lanean zutik ematen diren orduak eta adin handiagoa.
|
|
|
Azken helburua informazio hobea lortzea da, herritarrei ematen zaizkien mezuak eraginkorrak izan daitezen. 3.000
|
emakumeri
baino gehiagori egindako inkesta Biztanleria modu osasungarrian elikatzea eragozten duten ahultasunak bilatzeko, AEDNko zientzialari taldeak behaketaren zeharkako azterketa epidemiologikoa egin zuen, ordenagailuz lagundutako telefono elkarrizketa bakarraren bidez. Telefonoz deitu zitzaien 17 eta 97 urte bitarteko emakumeei, eta erdibitzailea 45 urterekin jarri zen.... 3.012 telefono inkesta egin ziren autonomia erkidego guztietako hiri eta landa eremuetan.
|
|
|
Portaera hori da elkarte berak 2010ean egindako azterlanaren datu nagusietako bat. Azterketa hori lehen estadioetan bularreko minbizia gainditu zuten 2.000
|
emakumek
baino gehiagok egin zuten. Adituen arabera, minbizia gainditu duten emakume horiek jakin behar dute ez dagoela zuzeneko harremanik benetako arriskuaren eta hautemandakoaren artean.
|
|
2012
|
|
|
Indarkeria sexistaren kontrako 22/ 2002 Foru Legea hamar urtean ez dela bete salatu dute, eta Familia eta Berdintasunerako Nafarroako Institutuaren «bilakaera ideologikoarekin» kezkaturik agertu dira: «Legea martxan jarri zenetik hamar urte pasatu diren honetan, Nafarroan hamar
|
emakume
baino gehiago hil dituzte. Indarkeria pairatzen duten emakumeen kopurua, gainera, handituz doa.
|
|
|
Izan ere, galdetutako pertsonen %35ek erosten ditu gatz gutxiko produktu gehiago, zuntz askokoak, kaloria gutxikoak? duela bi urte baino gehiago(
|
emakumeak
baino gehiago, %37 eta %34, hurrenez hurren), batez ere, balearrak. % 3 baino ez dira gutxiago erosten(% 5 inguru Mantxako eta Valentziako kontsumitzaileak ziren), eta bostetik hiruk kopuru bera erosten dute.
|
|
|
Espainian, bi milioi
|
emakume
baino gehiago daude osteoporosiaren eraginpean, eta, beraz, aldaka hausteko arrisku handia dute.
|
|
|
Haur bat iristeak emakumearen lehentasunak aldatzea dakar berekin Haurren Munduko Mugimenduaren Europako Ordezkaritzak (MME Europa) 2011n egindako ‘Amei axola zaiena’ inkestak dioenez, UNESCOk bere kezka eta lehentasunak ezagutzeko, «amatasunaren erantzukizuna erronka handia eta oso zorrotza da». Azterketa horren arabera, Europako 16 herrialdetako 11.000
|
emakumek
baino gehiagok parte hartu dute (horietatik% 15 espainiarrak), eta gaur egungo amen kezka nagusiak hauek dira: seme alaben ongizatearekin, lana eta familia uztartzearekin eta denbora kudeatzearekin lotutako kezka nagusiak.
|
|
|
Berriaren irakurleen soslaiak, azkenik, genero aldetik alde handiegirik erakusten ez badu ere, gizonek
|
emakumeek
baino gehiago kontsumitzen duten euskarazko hedabidea da. Egunkaria erosten duten gehienak adin ertainekoak dira:
|
|
2013
|
|
|
Asko daude adi adi, zain ea kasua nola bukatuko den, eta, batez ere, nola mamituko diren horren inguruan sortutako lege, promes eta adierazpen guztiak. Horren mende dago Indiako, hau da, munduan biztanle gehien duen bigarren herrialdeko 580 milioi
|
emakumeren
baino gehiagoren ongizatea.
|
|
|
19:30 inguru ziren: ehun
|
emakumek
baino gehiagok bi ordu zeramatzaten ospitaleko sarreran protestan, baina itxialdia amaitzear zegoen. Isiltasuna ere bai:
|
|
|
Jean Denis Rouillon medikuak egin du lan hori, Besan, ongo Unibertsitatekoak, eta zalantzan jarri du bularretakoak balio ote duen grabitatearen indarrari aurka egiteko, eta ondorio hauxe atera du 15 urtez 300
|
emakumeri
baino gehiagori jarraipena egin ondoren: hobe da bularretakoa ez erabiltzea.
|
|
|
Poliziaren Zuzendaritza Orokorraren ohar baten arabera, sareak ehun
|
emakume
baino gehiago esplotatu ditu azken lau urteetan.
|
|
|
–Ba, nik sukaldean beste zerbitzariei entzun diedan zurrumurruak dio Felix printzeari, emakumeak gustatuko zaizkio noski baina, gizonezkoak asko gustatzen zaizkiola,
|
emakumeak
baino gehiago agian.
|
|
|
haurdunaldian eta haurdunaldian emakumearen pisua oso garrantzitsua da, bai bere osasunarentzat, bai seme alabarentzat. Hori adierazten du, hain zuzen ere, 20 herrialdetako 111.000
|
emakumek
baino gehiagok haurdunaldian izan duten gorakadaren ondorioak aztertzen dituen azterlan batean: «Gehiegizko pisua eta txikiegia izateak amen eta seme alaben osasun egoera kaltetzen du».
|
|
2014
|
|
|
Suizidio saio gehiago egiten dituzte emakumeek gizonek baino; baina, oro har, gizonek
|
emakumeek
baino gehiagotan burutzen dute suizidioa (2 edo 3 bider gehiagotan). Bananduek eta dibortziatuak beste familia egoeretan daudenak baino gehiagotan suizidatzen dira.
|
|
|
Ohitura arriskutsua, zalantzarik gabe. 2010ean egindako inkesta batean, 6.200
|
emakume
baino gehiagoren artean, haien% 60k onartu zuen kultura presioa sentitu zela, ezagunek pisua galdu eta berehala. Urtebete erditu ondoren argaltzeko Irudia:
|
|
|
UNICEFen datuen arabera: 700 milioi
|
emakume
baino gehiago ezkondu dira oraindik adingabeak zirela: 250 milioi inguru, 15 urte bete baino lehen.
|
|
|
Egoera larrian geratu aurretik pisu gehiegi zuten emakumeekin egin ziren arren, emaitzak garrantzitsuak dira haurdun dauden guztientzat, egileen arabera. Ikerlariek 2.000
|
emakume
baino gehiago banatu zituzten bi taldetan: batzuk bizi ohiturak aldatzeko programa zehatz bati atxiki zitzaizkion; gainerakoek, berriz, haurdun dauden guztiei ez egiteagatiko aholkuak eman zizkieten.
|
|
2015
|
|
|
sentimendu hori. Euskal gizonezkook, kulturalki euskal
|
emakumeak
baino gehiago, agian, munduko gainerako bikotekide guztiek bezala jasaten, pairatzen, sufritzen eta, batzuetan?
|
|
|
Baina, etorkizuneko amei gustatzen al zaie keinu hori? Baten arabera inkesta Espainian 38.000
|
emakumek
baino gehiagok egiten dute, eta haurdun daudenen %37k ez die trabarik egiten. Hain zuzen, «berezia sentiarazten die».
|
|
|
Irudia: stefano peppucci 140 milioi neska eta
|
emakumek
baino gehiagok mutilazio genitala jasan dute OMEren arabera, 140 milioi neska mutil baino gehiago dira organo genitalak erabat edo partzialki mutilatu dituztenak. Espainiako biztanleria ia hiru aldiz.
|
|
|
2012an, Afrika ez den beste 23 herrialdetako ia 800 pertsonari eman zien arreta. «Horietatik, 360
|
emakumek
baino gehiagok arreta sanitarioa, soziala eta psikologikoa eskatu zuten. Lau nazionalitate nagusienak Nigeriana, gambiana, senegalesa eta malia izan ziren», azaldu du.
|
|
|
Gurutze Gorria Sogona Diarra, Malin emakumezkoen mutilazio genital baten aurkako borrokan aditua. Munduan 140 milioi
|
emakumek
baino gehiagok mutilazio genitala jasan dute, «giza eskubideen aurkako atentatu larria», eta Gurutze Gorriak deskribatu du. Ondorio fisikoak eta psikologikoak izaten dituzte, eta, batzuetan, neskatilak hiltzen dira.
|
|
|
Nolanahi ere, ikerlariek azpimarratzen dute arriskua txikia dela eta horrek ez lukeela arrazoi izan behar norbaitek lanpostua uzteko, baina bai material horiei ahalik eta gutxien jartzen saiatzeko. Haurdunaldian disolbatzaileak erabiltzeak haurrengan duen eragina Estatu Batuetako zientzialariek 1997 eta 2002 bitartean ama izan ziren 5.000
|
emakume
baino gehiago aztertu zituzten, beren lantokietan kaudimenaren aurreko hilabetetik hasi eta haurdunaldiaren aurreko hilabete arte. Talde horretako 2.000 emakumek bihotzeko arazoren bat duten seme alabak izan zituzten.
|
|
|
5 Isiltasunaren aurka borrokan Kongoko Errepublika Demokratikoan gerra isildua kobratzen da. Sei milioi pertsona baino gehiago hil dituen eta 80.000
|
emakume
baino gehiagori sexu abusuak jasan dizkien gatazka batean 15 urte baino gehiago daramatzaten pertsonen ahotsak porrot egin du. Ilse eta Femke Van Velzen zuzendariek ‘El tiempo contra el silencio contra el silencio en el silencio de la silencia de la tiempo de la población de la población’ lanean dihardute, «Emakumeak beren duintasuna berreskuratzeko borrokan», azaltzen du Oxfam Intermón.
|
|
|
Hori ez da gertatzen beste kultura batzuetan, baina bai mendebaldeko munduan. Ikerketa batek, ikertzaile britainiarrek egina eta 2013an argitaratua, haurren bizitzaz haraindi egin zuten 1.300
|
emakume
baino gehiagori kontsulta egin zien. Haiek azaldu zuten kritika eta jarrera negatiboei aurre egin behar izan zieten bitartean; horien artean, praktika horri buruzko pertzepzio batzuk nabarmentzen ziren, bereziki zerbait «barregarria, arraroa eta zentzurik gabea».
|
|
|
Bada garaia. Aurten, laurogei
|
emakume
baino gehiago erail dituzte estatuan. Datu ofizialek hogeita hamar gutxiago zenbatu dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Mari Paz Arrula naiz, tafallarra, eta adin guztietako beste 150
|
emakume
baino gehiago bezala gure herriko taberna bateko komunean grabatua izan nintzen, lokalaren jabeak jarritako kameren bidez.
|
|
|
Donald Trump multimilionarioa bilakatu da Amerikako Estatu Batuetako 45 Presidente, askoren ezusterako. Trumpek ez du inoiz ardura publikorik izan, bere hautagaitzak alderdi barruan zatiketa eragin du, aho bilorik gabe mezu xenofobo argiak plazaratu ditu, sexu erasoak egiteagatik dozena bat
|
emakume
baino gehiagoren salaketak jaso ditu, nazioarteko eragile, alderdi eta herritar askok bere buruaren parodia gisa ikusi dute... baina bere garaipena argia izan da.
|
|
|
Erditu ondoren, emakumearen gorputza ez da berdina, eta bere denbora behar du sexu jarduerari berriro ekiteko. Erditu ondoren, emakumearen gorputza ez da berdina, eta sexu jarduerari berriro ekiteko denbora behar du. k egindako inkesta baten arabera British Pregnancy Advisory Service 1.300
|
emakume
baino gehiagoren artean, bikoteen laurdenak sexu harremanak berrabiarazten ditu. seigarren astetik aurrera haurra jaio ondoren, hamarretik batek sei hilabete baino gehiago itxaroten du.
|
|
|
Horretarako segurtasun guneak behar ditugu rol horiek ez errepikatzeko. Beste espazio batzuetan gertatu zaigu gizon bat heltzea eta
|
emakumeek
baino gehiago hitz egitea, giroa apurtzea edo emakumezkoen masturbazioari buruz mintzatzea.
|
|
2017
|
|
|
Hamalau urtez, 15 urteko milioi bat neska eta
|
emakume
baino gehiagoren datuak bildu dituzte Kopenhageko Unibertsitateko ikertzaileek. Hauxe zen ikerketaren helburua:
|
|
|
Patriarkatuaren kasuan (hau da, gu geu bizi garen gizarte sistema, nahiz eta autore hauek modu sistematikoan ez aipatu), gizon zuriek soldata handiagoak eta izen ona dauzkate, haiek kudeatzen dituzte sistema politikoa, finantzarioa eta juridikoa, haiek kudeatzen dituzte bankuak eta enpresak, eta ez preseski emakumeak edo beltzak baino trebeagoak, azkarragoak edo arrazoimen handiagokoak direlako, baizik eta zakilarekin eta azal kolore jakin batekin jaio zirelako. Eta zakilak (edo azal kolore jakin batek), sistema patriarkal batean (edo sistema arrazista batean), zenbait pribilegio eskuratzeko aukera ematen dizulako, hala nola
|
emakumeei
baino gehiago ordaindu diezazutela (eta AEBetan beltzei baino gehiago, eta Turkian armeniarrei baino gehiago, eta Espainian eta Frantzian marokoarrei baino gehiago), hala nola herrialdeak eta bankuak goberna ditzazula, bai eta zeu izan zaitezela historiaren, jakintzaren eta zientziaren protagonista, emakumeak ez bezala (edo AEBetako beltzak, edo Turkiako armeniarrak etab. ez bezala).... Izan ere, berriz diogu:
|
|
|
Arazoa ez da hainbeste emakumeok barneratua izatea haiek baino gutxiago garela, kontrol tresnen indarkeria gorabehera, egunerokoak frogatu digu gizonak ez direla ez
|
emakumeak
baino gehiago, ezta hain ezberdinak ere. Gure independentzia zeharo kaltegarria dela da hezurretaraino tinko sartua dugun sinesmena.
|
|
|
" Udaleku hauetatik beste hamaika proiektu gauzatzeko ideiak ateratzea espero dugu. Euskal Herriko 100
|
emakume
baino gehiagok parte hartuko dugu Gazte Udaleku Feministetan"
|
|
|
Oso pozik gaude izandako erantzunarekin. Euskal Herriko bazter guztietako 100
|
emakume
baino gehiagok parte hartuko dugu Gazte Udaleku Feministetan. Kontutan izanda horrelako ekimen bat antolatzen den lehen urtea dela, oso gustura gaude emaitzarekin.
|
|
2018
|
|
|
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 10.000
|
emakume
baino gehiago aritzen dira barneko gisa, esklabo gisa. Gure kalkulua da 12.500 inguru izan daitezkeela, beste batzuek 11.000 direla diote...
|
|
|
Jakina da Azpeitian gizonek
|
emakumeek
baino gehiago hitz egiten dutela hitanoan. Bereziartua eta Muguruza kezka horretatik abiatuta hasi ziren Azpeitiko hitanoaren erabileraren inguruko ikerketa egiten.
|
|
|
Badago gauzak egiaz aldatzeko nahia, eta hori sumatzen da. Euskal Herrian bertan, badira horren seinale esanguratsu batzuk, esate baterako, 2014an abortu legearen erreformaren aurka egindako manifestazioak, edota Bilgune Feministak azken topaketetan 400
|
emakume
baino gehiago batu izana. Galdera da, ordea, nola aprobetxa litezkeen eta zein norabide eman dakiekeen sortutako sinergiei, Martxoaren 8ko argazkia ez dadin helburu bat izan, abiapuntu bat baizik.
|
|
|
Ohikoa da gaztetxoek, helduek nahiz nagusiek kalean eta etxean hitanoa erabiltzea. Dena den, aski jakina da gizonek
|
emakumeek
baino gehiago erabiltzen dutela, eta Garbiñe Bereziartuak (Azpeitia, 1977) eta Beñat Muguruzak (Irun, 1987) kezka horretatik abiatuta hasi dute Azpeitiko hitanoaren erabileraren inguruko ikerketa.
|
|
2019
|
|
|
Ziur asko, bost topaketa antolatuko lirateke, bakoitza izen batekin. Baina 200.000
|
emakumek
baino gehiagok topo egin zuten. Hori praktika politiko desberdina da.
|
|
|
Salda badago lelopean egin zituzten Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministak, azaroaren 1etik 3ra bitartean. Durangoko Landako Gunean 3.000
|
emakume
baino gehiago elkartu zituen topaketak. Adin, arraza eta jatorri askotako emakumeak aurrera begirako erronkak zehazteko elkarlanean aritu ziren.
|
|
|
lurraldearen hedaduran, hiztun kopuruan eta erabileran. Azpeitiko datuei erreparatuta, hamar elkarrizketatik bi hika izan arren, beherakada begi bistakoa da, batez ere belaunaldien eta generoen artean. helduek gazteek baino gehiago egiten dute hika eta gizonek
|
emakumeek
baino gehiago, nabarmen.
|
|
|
Maskulinitatearen konstrukzio sozialaren aurretik ere, patriarkatuak estatus bat, posizio bat ematen dio gizonari sortzetik beretik, eta emakumeen gainetik kokatzen du. Horren ondorioz, lehentasuna eta autoritatea dagokiola sinesten du, eta moralki
|
emakumeena
baino gehiago balio duela bere iritziak, bere beharrek lehentasuna dutela, protagonista dela eta egiaren jabe dela. Bestalde, ordea, estatus horrek gizonen klubeko hierarkian irauteko betebeharrak obeditzera deitzen du, hots, leial eta zintzo gordetzera gizon taldearen legeak, bestela, gizonkilo edota marixatzat hartuko baitute.
|
|
|
Hetairak hezurmamitzen ditu molderik erakargarrienean mito maskulinoak: beste zeinahi
|
emakume
baino gehiago da haragi eta kontzientzia, idolo, inspirazio iturri, musa; margolariek eta eskultoreek huraxe nahi dute modelo gisa; harexek gizenduko ditu poeten ametsak; harexengan arakatuko ditu intelektualak, intuizio, femeninoaren altxorrak; hetairari errazagoa zaio argia izatea etxekoandreari baino, ez baitago hipokrisian hain zurrundurik.
|
|
|
Ene alaba, askoz ere eztiago zara niretzat ezen ni zuretzat, ene atsegingarri, bihotzean duzu orain Jainko ahalguztidunaren bihotza[...] Jainko ahalguztidunak maitasun handia jarri du zugan, hiri honetako beste zein nahi
|
emakumerengan
baino gehiago; bere atsegingarri bilakatu baitzaitu.
|
|
|
Ez zen kasualitatea ibilaldia Eero Saarinen en Butterfly aulkiko bihurgune arinekin eta Womb besaulkiaren toles sakonetan hastea, Playboy ko aulki enblematikoak biak. Irudi seduzitzaile batzuk eskaintzera mugatu beharrean, sedukzioaren arkitektura aztertzen zuen Playboy k, eta irakurleari erabiltzailearen eskuliburu antzeko bat eskaintzen zion, playboy sofistikatuak diseinu modernoari buruz
|
emakumeei buruz
baino gehiago jakin behar izateraino.
|
|
2020
|
|
|
Iruñeko foroan Euskal Herriko nahiz Espainiako Estatuko hainbat tokitako 100
|
emakume
baino gehiago bildu ziren. Gehienak, gainera, taldetan antolatuak daudela azpimarratu du Pulidok, bai feminismoaren barruan eta baita elikadura burujabetzarenean.
|
|
|
Hogeita bost urte zituenerako sexu harremanak 1.000 gizon
|
emakumerekin
baino gehiagorekin izan zituen gizonak inoiz ez zuen ezer egin mutil lagunarekin, hark aitortu zuenez. Gore Vidalek, New York Times eko heriotza artikuluan" idazle dotorea" deitu zutenak, bizitza mugitua izan zuen.
|
|
|
COVID, hasieran, pneumonia eragiten zuen gripe gaizto baten antza hartu zioten. Eta oso azkar ikusi zuten adinekoei eragiten ziela larrien, eta gizonei
|
emakumeei
baino gehiago. Haur gehienak asintomatikoak zirela ere baieztatu zuten, baina denbora gehiago behar izan zuten jakiteko nola eragiten dien birusak haurdunei eta fetuei.
|
|
|
3.000
|
emakume
baino gehiago bildu ziren azaroan Durangon, Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministetan. / ENDIKA PORTILLO, FOKU
|
|
|
Feminismoaren loraldia «su motelean luze irakindako iraultza» dela jakitun, Euskal Herriko Mugimendu Feminista autonomoko kideak biltzeko eta ildo estrategikoei buruzko gogoetak bideratzeko unea ere iritsi zen 2019an. Salda badago lelopean, 3.000
|
emakumek
baino gehiagok hartu zuten parte Durangon eginiko jardunaldi feminista nazionaletan. Bost ardatz jorratu zituzten:
|