|
2001
|
|
|
" Marcel Martinen aitatasun ukatua" n, zera diozu: "
|
Emakumeak
jakin, badaki". Zer da emakumeak hain ondo dakien hori?
|
|
2003
|
|
|
Juan José Díaz Madrilgo Carlos III. Osasun Institutuko zuzendariak koordinatu zuen ikastaroa, eta bertan azaldu zen ordu gehien eserita ematen dituzten emakumeek goi mailako seme alabak dituztela, eta umekia hilik dutela. Medikuek ohartarazten dute
|
emakumeek
badakitela zer jarrera diren kaltegarriak, bai beren osasunarentzat, bai beren seme alabentzat. Jarrera desegokiak dituzten haurrek beren bizitzan arazo kardiobaskularrak izateko aukera handiagoa dute.
|
|
|
Ez du inolako arazorik. Baina etxera iritsi, afari legea egin, ohean sartu eta adiskidearen emaztea besarkatuko duelarik, espero ez bezala erantzun duela iruditu zaio,
|
emakumea
jakinaren gainean balego bezala. Maitasuna egingo dute eta biharamunean, ohean bakarrik esnatuko delarik, bere esku hutsei erreparatuko die, amets baten ondoren bezala, hain suharki laztandu berri duten gorputzaren aztarnarik ere ez dutela ohartuz.
|
|
2004
|
|
|
Entzule zen honek esan zien nabarmena zela laurak gizonezkoak zirela, emakume idazle bati behin ere ez baitzaio burutik pasatu horrelako erantzunik.
|
Emakumeek
baitakite eremu pribatutik publikora pasatzeko hautua egiten dutenean errazago bilduko dutela ingurukoen errefusa, mesfidantza edo errezeloa maitasuna baino.
|
|
2006
|
|
|
Duela gutxi Madrilen egon nintzen sinatzaileetako batekin eta esaten zuen Tratu Txarren kontrako Legearen kontra baino, lege horren artikulu pare baten kontra agertu zela. Artikuluetan indarkeria definitzen duten moduaren kontra,
|
emakumeek
jakingo ez balute bezala gizon batengandik defendatzen. Feminismoaren barruan badago korronte bat emakumea biktimatzat hartzen duena eta Euskal Herrian garbi dago korronte horren ordezkaria zein den.
|
|
|
Horregatik, emakumezkoaren lan egonkortasunak garrantzi handiahartuko du umea edukitzeko mementoa aukeratzean.
|
Emakumeek
badakite beraienetorkizun profesionala sakonki kaltetu dezakeela amatasunak: ez bakarrik haurdunaldiarekin lotuta dagoen amatasun bajagatik, baizik eta azken finean zainketareninguruko ardurak bereganatzen dituztelako.
|
|
|
Horren arrazoia izan liteke gizonezkoek pisua irabaztea, batez ere sabelaldean gantza metatuz; emakumezkoek, berriz, gorputzeko beste atal batzuetan pilatzen dute pisua», erantsi du adituak. Gizonak eta
|
emakumeak
Jakina da gizonak eta emakumeak desberdinak direla beren gorputz osaeran. Gizonezkoetan, gantza, oro har, gizonezkoen gorputzaren %20 da; emakumezkoetan, berriz, %30 Gorputzaren pisuaren eta gantzaren banaketaren arteko erlazioa ere aldatu egiten da bi sexuetan.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, bidezko merkataritza negozioa da? Jakina, baina gainera
|
emakumeek
badakite irabazi guztiak emakumeentzat direla. Hazkunde ekonomiko horrek gizarte ongizate handiagoa dakar?
|
|
|
Hain justu agurearenaren azpikoa. Lisa" beno..." batekin saiatu zen
|
emakumearen
jakin mina asetzen, baina ez zen nahikoa izan, behera jarraitu behar zuenean besotik helduz geldiarazi baitzuen.
|
|
2008
|
|
|
Maitatuak sentitzen ez direlako jartzen dira gure eskuetan, esan zuen, begirada marrazkitik altxatu gabe.
|
Emakume
jakin batekin pentsatzen ari zela iruditu zitzaidan, edo gaztetako oroitzapenen batek goibeldu ziola une batez gogoa. Isilik geratu zen ondoren tarte batean, nire galderaren baten zain edo, eta galderarik egin izan banio, badakit zerbait pertsonala, zerbait intimoa kontatu izango zidala, bere ikasle kutuna bainintzen, semeordeko bat ia ia, baina gaztea nintzen eta ez nuen eroapenik porrot pertsonalen eta frustrazioen kontakizunak entzuteko.
|
|
|
Georgiako apaiz gazte batek bere ametsa azaldu zuen. Eta bertan ziren gizon
|
emakumeek
bazekiten elkar hartuta guztien ametsa beteko zela. â?. Bidea ezin dugu bakarrik eginâ?, esan zuen apaizak.
|
|
|
Jakina, ez naiz gizon eta
|
emakume
jakin eta zehatzen inguruan ari, arketipoen mailan baizik; izan ere, zorionez, gizon emeak badira, eta baita, zoritxarrez, emakume gizondurik ere, exito handikoak, hori bai! Tamalez, gaurko emakume ereduarengatik, sarriegi emakume izateaz lotsatu behar eta ezkutatu, gizondu:
|
|
|
Emaitzak egunean bertan lortzen dira, eta emakumeari osasuntsuak diren enbrioiak ezartzen zaizkio. Hala
|
emakumeak
jakin badaki gaixotasun genetikorik gabeko haurra izango duela. Azken egunetan ezagutzera emandako Sevillako (Espainia) umearen kasuan, hala ere, urrunago joan dira.
|
|
2009
|
|
|
Zer da arima, ni neu baino; eta zer ni neu, naizen gorputz hauxe baino, existentzia labur hau, baina begikera berezi baten terminoetan? Gizon
|
emakumeak
jakin, ez daki zer den bera, eta beti bila dabil nola ulertu, nola esan.
|
|
|
Amak ere, galtzerdiak egin bitartean, beste
|
emakumeek
zekizkiten abestiak ikasten zituen, eta, aldarte onean zegoenean, guri irakasten zizkigun gero. Alaiak ziren igandeak, zaratatsuak eta kolore askotakoak.
|
|
|
Irenek barkamena eskatu zion, lotsatuta. Gizonak,
|
emakumeari
jakin min puntu batez eta lizunetik ere bazuen begirada batez begiratu ondotik, barraraino bidea hartu zuen zuzenean. Barra atzeko zerbitzariak harrera abegikorra egin zion sartu berriari, ohiko bezeroa zen seinale.
|
|
2010
|
|
|
Baina Juanitorenari ez kasu egin, ez zelako inoiz ezer egon.
|
Emakumeok
badakizu usaindu egiten ditugula gauza asko, esaten ez direnak, edo ikusten ez direnak, eta Juanitorentzako Ana Mari baino gustagarriagoa nintzela antzematen nion, besterik gabe. Ez Ana Mari itsusia zelako, baina nik beste grazia bat neukan.
|
|
2011
|
|
|
arduratsu entzuten ditugu ama izango garen edota garen emakumeok. Gure bidea erraztu eta baita gure umeari bidea hobetu nahian ere.Emagina eta emakumeaEmaginek eta
|
emakumeok
jakin badakigu zein inportantea den bide hori, bizi izan dugulako zelako zoragarria eta lagungarria sortzen den hainbat momentutan, eta zelako mingarria izaten den momentu berbera emaginaren eta emakumearen artean lotura hori izaten ez denean.Emaginak izango dira gure gorputza aztertuko dutenak, gure larruazala ukituko dutenak, gure baginatik sartuko direnak, dena ondo dagoela baieztatzeko.
|
|
|
Saidek esango zuen bezala, Zamaontzia ez da batere originala Edwini ematen dion tratamentuan. Aitzitik, Mendebaldeak «bestea»ri buruz esandakoaren logika berean inskribatzen da.3 Mariak lanaren kasuan, Urretabizkaiak historia alternatiboa eskaintzen digu, eta alternatiboa dela diot adineko
|
emakume
jakin batzuen ikuspuntutik eraikia delako. Horrek ez du esan nahi adineko emakume guztiek nobelako protagonisten antza dutenik, baina badira haien moduko emakume asko gure literaturan tokirik izan ez dutenak.
|
|
|
d) Nazio legerian, zigor zehapenak, zehapen zibilak, lan arlokoak eta administraziokoak ezarri, indarkeria jasaten duten emakumeek izan dituzten kalteak zigortu eta konpontzeko, hauei justiziaren mekanismoetara heltzeko laguntza eman behar zaie eta, nazio legegintzan xedatutakoaren arabera, jasan izan duten kalteagatik ordainketa bidezko eta eragingarria egin; gainera, Estatuek
|
emakumeak
jakinaren gainean jarri behar dituzte emakumeek dituzten eskubideei buruz, hain zuzen ere, mekanismo horien bitartez ordainketa eskatzeko;
|
|
|
diru nahikoa aurreratzen nuenean, emakume haregaz etzango nintzen ohean. Ziur nengoen
|
emakumeen gainean
jakin beharreko guztiak ondo asko erakutsiko zizkidala.
|
|
2013
|
|
|
|
Emakumeek
dakite ongien haiek zer behar duten, eta bularretakoa hautatzeko garaian, gauza guztien gainetik, erabilgarria eta osasungarria den edo ez hartu behar dute kontuan.
|
|
|
Younge andere hori, Darcy jaunak zekienez, Wickhamen lagun mamia zen, eta harexengana jo zuen ofizialaren gaineko argitasunen bila, hirira heldu bezain laster. Baina bizpahiru egun iragan ziren
|
emakumeari
jakin nahi zuena atera baino lehen. Koiperik edo ustelkeriarik gabe ez zuen, suposatzen dut, bere leialtasuna salduko, zeren jakin, ondo baitzekien bere laguna non aurkitu ahal zen.
|
|
|
Lau.
|
Emakumeak
badaki oholtza bat dela hondartza orain. " Love me, love me, love me" diote haren oinatzek harea zartatzean.
|
|
2014
|
|
|
Sentiberatasun handiagokoak dira eta gauzak errazago harrapatzen dituzte.
|
Emakumeek
badakite edozein adineko pertsonak tratatzen eta edozein egoeratan, eta hori lan munduan nabari da. Proposamenak egiterakoan eta erabakiak hartzerakoan beste ikuspuntu globalagoa ekartzen dute.
|
|
|
...a batzuekin aritu naiz azkenaldian, La máquina de follar eta Erecciones, eyaculaciones, exhibiciones eta Hijo de Satanás, izenburu luze eta iradokitzailedun bilduma horiekin gehienekin, Anagramaren liburuki fosforitoak, meheak dira eta bat baino gehiago izan dut aldi berean mahai gainean irakurtzen ari nintzenen tontortxoan; Bukowskik bere bizitzan izandako felazio antologikoena deskribatzen du,
|
emakume
jakin baten teknika zehatz mehatz esplikatuz, zeinak zerikusia baitu zakilaren erdialdean hortzekin presio apur bat egitearekin gorabeherako mugimendu etengabea etenaz noizean behin, eta nik aspaldidanik atzera bueltarik gabe uko egina diodan arren zakilak hurrupatzeari ez didalako inongo ekarpenik egiten eta edonola ere ohaideak ezin direlako kexatzera atrebitu ere zupada trakets batzuen gabezia...
|
|
|
Billetea tolestaturik sartua zidan Mikelek.
|
Emakumeak
jakin minez begiratzen zidan baina lasai zirudien, gaixoren baten senidea izango zen, bertan zegoelako eta ez beste ezerengatik ni zaintzen geratutakoa.
|
|
|
Rikardok oparitutako eskularru guztiak sartu dituzu bertan, nahiz eta, gehienak, ez dituzun sekula jantzi. Eskularruak eramaten dakien
|
emakumeak
badakiela janzten esaten zuen, eta urtero, eguberritan, eskularruak oparitzen zizkizun. Orain, ostera, beltzak erabiltzen dituzu bakarrik.
|
|
|
Orduan, zer gertatzen da bularra ematen duen ama kutsatzen bada? Lehenik eta behin,
|
emakumeek
jakin behar dute gripe birusa ez dela transmititzen haurrari amaren esnearen bidez, eta prebentzio modurik onena dela neurri higieniko batzuk hartzea eta gaixotasun horren aurka txertatzea. Artikulu honetan edoskitzeari eta gripeari buruzko ohiko hiru galderei erantzuten zaie:
|
|
2015
|
|
|
Gero isildu egin dira berriro.
|
Emakumeak
badaki badela isiltasunak sortutako asalduraren kontrako erremedio bat, aski kaskarra bestalde?, zein baita kontura ez datorren edozein gai hutsal hizpide hartzea; berak, ordea, ez du orain horren beharrik, ez baitio enbarazurik egiten egoerak, lehenago bezala. Konfiantza mantu bat hedatua da beren gainean.
|
|
|
Aspaldi hartako gizon
|
emakumeek
jakin zuten istorioak konta tzeak eta entzuteak irudimena zabaltzen duela, eta adimena pizten. Jakinduria horren harira, neguaren bukaera aldera jaso genuen Gurutz Garmendiaren testuekin eta Iosu Arrietaren ilustrazioekin osatutako Urola aldeko kontu ta komerixek liburua.
|
|
|
Ez zenidan esan,
|
emakumeek
badakitela euren burua babesten.
|
|
|
|
Emakumeek
badakite nola animatu eta zalaparta handia sortzen dute Partidura joan behar dugu!
|
|
2016
|
|
|
Bitxia da, beste emakume batzuei ez diegu galdetzen zergatik daramaten bularraldea agerian, minigona, takoidun zapatak edo makillajea. Bat batean mundu guztiari otu zaio galdetzea zergatik
|
emakume
jakin batzuek arropa jakin bat daramaten. Egia da, nortasun ukituak, erlijio ukituak ditu, eta baditu ezagutzen ez ditugun arrazoiak.
|
|
|
" Utz iezaiezue emakumeei beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den
|
emakumeak
badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du"
|
|
|
" Bitxia da, beste emakume batzuei ez diegu galdetzen zergatik daramaten bularraldea agerian, minigona, takoidun zapatak edo makillajea. Bat batean mundu guztiari otu zaio galdetzea zergatik
|
emakume
jakin batzuek arropa jakin bat daramaten"
|
|
|
Utz iezaiezue emakumeei beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den
|
emakumeak
badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du, badaki kalean biktimatzat hartuko dutela. Zapia jartzera derrigortutakoak badira, baina gutxi.
|
|
|
pertsonala politikoa da. Genero desberdinkeriaren ondorioak eta are abiaburuak eremu intimoenean daudela, eta, beraz, ez dela
|
emakume
jakin baten kontua, ez eta emakumeen kontua, ez bada gizarte osoaren kontua.
|
|
|
|
Emakumeak
badaki irakaslearen etxean gelditzen dela tarteka gaua pasatzen. Goizeko ordu txikietan itzultzen da etxera, eta inoiz eguna zabalduta ere bai.
|
|
|
Kontatzen denez, Bonapartek errieta egin zion andre frantziar bati, politika kontuetan aritzeagatik. . Jauna?, erantzun zion andre hark,, emakumeak hiltzen dituzten herrialde batean, natural baino naturalagoa da
|
emakumeek
jakin nahi izatea zergatik hiltzen dituzten?. Eta, ene ahizpa maiteok, herrialde batean non emakumeak mespretxatzen eta umiliarazten baitituzte, non emakumeak odoletan egoten baitira zartailuaren pean, non emakumeak saltzen baitituzte, negro trafikatzaileen?
|
|
|
–Zuek ezin duzue ulertu, baina
|
emakumeok
badakigu gizonezkorik gabe egoten.
|
|
|
Esana dugu, aspaldian gainera, 1941eko urtarrilaren 15ean irten zela Alsina itsasontzia Marseillako portutik Ameriketarako asmotan, baina hortik aurrera ez dugu xehetasunik eman barkuaren nondik norakoaz; Alsina, ez ontzia, emakumea baizik? bere aita amen abentura sentimental eta aldi berean epikoa ari da gogoratzen, edo bere buruari kontatzen, esan dugun legez, eta txikikeria historikoak ez zaizkio axola istorioaren mamirako; hala ere, irakurleari ondo etorriko zaizkio,
|
emakumeak
jakintzat emandako hainbat datu ezinbesteko testuingurua baitira kontatzen ari garen historia, istorioa edo totum revolutum hau, behar den bezala ez bada, ordena apur batez behinik jasotzeko. Hortaz, esan bezala, Alsina, ez emakumea, ontzia baizik?, urtarrilaren 15ean atera zen itsasora Marseillatik abiatuta; ezeren okerrik gabe igaro ziren Mediterraneoan zehar, Balear uharteen ondotik, eta Gibraltar parean pasa ziren Atlantikora, arnasa lasaiago hartuz, egun pare hartan dena normal zihoalako eta faxisten menpeko Espainia atzean uzten hasiak zirelako; hilaren 20an iritsi ziren Casablancara, Petainen Frantziaren menpeko Casablanca hartara, baina ez zuten Rick en kafe amerikanoan trago bat edaterik izan, bertan bizpahiru egunean egon arren ez baitzieten ontzitik jaisten utzi.
|
|
|
Nonbait jarri da muga bat. Gure
|
emakumeak
badaki aberri lanbrotsu baten berri are lanbrotsuagoa, bere erroak historiaren erraietan sakon sustraituak omen dituena, errai hori lokatzezkoa izanik ere; badaki etsai inperialisten asimiliazio saio etengabeen berri, badaki mende hasierako berpizkunde ahalegin dirdaitsuen berri ere; hortik aurrera, ez daki gauza handirik: bai, ordea, Errepublika bat ezarri zela, esperantzaren hazia berriz ere erne zuena, eta haren ondoren matxinada faxista etorri zela, itxaropen izpi guztiak zapuztu eta zanpatu zituena.
|
|
2017
|
|
|
Heldutasunaren mugan egonik ere, aurpegian ukitu batzuk eman eta gainetik lauzpabost urte kenduz gaztetasuna aise berreskuratzen duen emakumea zen.
|
Emakumeok
badakigu horiek direla erakargarrienak, gaztetasuna eta eskarmentua dituztelako. Behin bakarrik ikusi nituen elkarrekin, gau batean ni bi mutilekin edaritegi batera sartzen eta haiek ateratzen gurutzatu ginenean, baina ez zen konturatu, noski, hain baitzihoan pozik eta harro, hain ikusi bainuen zoriontsu, non jelosia puntu bat sentitu nuen.
|
|
|
Logikoki, faktore askok eragiten dute idazteko moduan, kontatzen diren istorioetan, aukeratzen diren pertsonaia eta protagonistetan. Egungo
|
emakumeak
badaki zer nahi duen eta ausartagoa da nahi duen hori zer den esateko eta baita hori lortzeko borrokatzeko ere. Zentzu horretan, emakumezkoak hasi gara gorpuzten, errealitatean eta fikzioan.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza ez hegemonikoen arteko komunikazio gabeziak burbuila kolonial hori sortzen laguntzen du, zeinetan uste baita feministek hizkuntza eta aro historiko jakin batzuetan soilik pentsatu eta idatzi zutela.
|
Emakume
jakin batzuk bakarrik irakurtzen eta entzuten ditugu, eta leku bateko edo besteko ‘emakumeen aurrerapenaren’ aitzakian, diskurtso koloniala eramaten jarraitzen duten jarduerei eusten diegu. Hizkuntz hegemonia esportatzen dugu aldi oroz, sarritan diskurtso koloniala eramaten baitugu beste lekuetara:
|
|
2018
|
|
|
Hona datorren
|
emakumeak
badaki zer aurkituko duen hemen?
|
|
|
Azken honetan maiz entzuten da emakumeen aipamena, maskulinoari edo neutroari gaineratua, hala nola," Euskaldun guztiok, gizonak zein emakumeak..."," Herri honetako gizon eta
|
emakumeek
badakite zein alderdik ekarriko dien onura handiena"," Goraintziak Iparraldeko anaiei, edo hobe esanda anai arrebei, ez daitezen feministak haserre", eta holakoak.
|
|
|
Gizon homosexualak maskulinotasuna hartzen du bere gain bere ustezko femeninotasuna ezkutatu nahi omen duelako (ez besteei, baizik eta bere buruari).
|
Emakumeak
jakinaren gainean janzten du maskara, zikiratu nahi duen publiko maskulinoari bere maskulinotasuna ezkutatzeko. Baina gizon homosexualak bere «heterosexualitatea» esajeratzen ei du (heterosexual plantak egiteko aukera ematen dion maskulinitatea esan nahi du?) «defentsa» gisa, bera ohartu barik, ezin duelako bere homosexualitatea onartu (ala agian analista ote da onartuko ez lukeena, berea balitz?).
|
|
|
Xingolen eraginkortasun tasa altua da, mota ezberdinak daude bakoitza bere berezitasunekin eta horiek ezagutzea ezinbestekoa da pazienteari aholku egokiena emateko. Beraz funtsezkoa da
|
emakumeek
jakin dezaten gernu inkontinentzia ez dela zahartzearen ondorio normal bat eta badaudela horretarako konponbideak.
|
|
|
Barka, jauna, baina
|
emakumeak
Badakit emakumeak ezin direla sartu, baina emaztea hozten bada Jauna.
|
|
2019
|
|
|
Bada, txalotzekoa iruditzen zait gizonezkoen aldetik, adibidez, Iker Casillasen jarrera, Steinhausi etorkizunerako zorterik onena adierazi zionean.
|
Emakumeek
badakite horri aurre egin behar diotela, eta badakite batzuetan hainbat jarrera hartzea beharrezkoa dela; inposatzen jakin behar dute, jarrera serio bat hartu behar dute batzuetan, kolkora igoko zaizkielako bestela.
|
|
|
Gorputz bat ulertzeko haren atalak banaka aztertzen diren modu berean, gizarte patriarkalaren aurpegi guztiak biltzen eta gorpuzten dituen kasu bat izan zen Iruñekoa; horregatik hartu zuen garrantzi hura. Ezkaratz jakin batean gizon jakin batzuek
|
emakume
jakin baten aurka erabilitako indarkeria fisikoaz harago, hor zegoen hedabideetan eta gizarte sareetan zabaldutako indarkeria sinboliko eta diskurtsibo guztia; eta, haren eskutik, emakumeak babesgabe utzita haien aurkako biolentziari laguntzen dion sistema judizial eta instituzional oso bat. Eta, aldi berean, hura salatzen zuten ahots asko, ozen protesta eginez eta emandako erantzunak auzitan jarriz.
|
|
|
hasten dira, eta haur imintzioak egiten. Ondo zahartzen den
|
emakumeak
badaki objektu erotikoa izateari uzten ari zaiola, eta ez soilik bere haragiak jadanik ez diolako altxor freskorik eskaintzen gizonari: baita bere iraganak eta esperientziak pertsona bihurtzen dutelako ere, nahi ala ez; borroka egin du, maitatu, desiratu, sufritu, gozatu, dena bere kabuz:
|
|
|
bat egiteko baimena; behar izanez gero, badu nola ordaindu Suitzarako bidaia, han liberalki toleratua baita abortua; ginekologiaren oraingo baldintzetan, ebakuntza kaltegabe bat da espezialista batek higienearen berme guztiekin eta, behar izanez gero, anestesiaz egiten duenean; konplizitate ofizialik ez badu ere, emakumeak laguntza sasi ofiziala eskuratzen du, eta horrek ere segurtasuna ematen dio:
|
emakumeak
badaki zein diren helbiderik onenak, eta badu nahiko diru arta egokia ordaintzeko, haurdunaldia oso aurreratua egon arte itxaron gabe; adeitsuki tratatuko dute; emakume pribilegiatu horietako batzuek argudiatzen dute ezbehar txiki hori ona dela osasunerako eta azalerako. Beste muturrean, horra hor bakarrik dagoen neska gaztea, dirurik gabea,, krimen?
|
|
|
Zenbaitetan, damu artean egiten dio uko haurra izateari; batzuetan, ez delako ausartzen haurra ezeztatzen, eta, bestetzuetan, nora jo ez dakielako, dirurik ez duelako eta denbora galdu duelako droga eragingabeak probatuz; haurdunaldiko hirugarren, laugarren, bosgarren hilabetea da haurra gainetik kendu nahian hasten denerako; halakoetan, abortua mila bider arriskutsuagoa, mingarriagoa, zailagoa da lehenbiziko asteetan baino.
|
Emakumeak
badaki hori; larriminez eta etsi etsian saiatzen da hilaurtzen. Landa inguruan, ez dute erabiltzen zunda:
|
|
|
Baina prekauzio horiek guztiek ez dute eragozten lehenbiziko ile zuriak eta begi ertzeko lehenbiziko zimurrak agertzea. Gazte gaztetandik,
|
emakumeak
badaki patu horri ezin zaiola ihes egin. Eta zuhurra baino zuhurragoa izanik ere, ezbeharrak izaten ditu:
|
|
|
Ezkontzako sexu harremanek
|
emakumeari
jakin mina piztu bai baina zentzumenen gutiziak asetzen ez badizkiote, hala nola Coletteren, neska laño libertinoari?, besteren oheetan saiatuko da bere heziketa hobetzen. Senarrak sexualitatea pizten badio, harenganako atxikimendu singularrik sentitzen ez duenez, beste batzuekin probatu nahiko ditu aurkitu berri dituen plazerak.
|
|
|
Halako trukeen erakusgarri dira emakumeentzako aldizkarien, aholku sailak?; ezin da imajinatu ere egin gutun sentimentalen halako atalik prestatzea gizonentzat; gizonak munduan daude, eta gizonena da mundua; emakumeek, berriz, beren esparru propioa definitu, neurtu, esploratu beharra daukate; nagusiki, aholkuak eta errezetak eman eta iritzia eskatzen diote elkarri apainketaz, sukaldeaz eta puntuaz; berritsukerian aritu eta erakustaldian ibiltzeko duten joeran, larrimin handiak antzematen dira batzuetan.
|
Emakumeak
badaki kode maskulinoa ez duela berea, eta gizonak berak ere espero duela ez betetzea, abortura bultzatzen baitu, adulteriora, faltetara, traizioetara, gezurretara, nahiz eta horiek guztiak gaitzesten dituen ofizialki; horren ondorioz, emakumeak laguntza eskatzen die beste emakumeei, erdibideko lege bat?, kode moral zehazki femenino bat definitu ahal izateko. Emakumeek erruz komentatu eta maiseatzen dituzte lagunen jokabideak, bai, baina ez gaiztakeriaz bakarrik:
|
|
|
Eta, alderantzira, emakumearen tiraniak ez du egiten emakumearen beraren mendekotasuna adierazi besterik:
|
emakumeak
badaki bestearen esku daudela bikotearen arrakasta, etorkizuna, zoriona, justifikazioa; aldez edo moldez bere borondatera makurrarazi nahi du gizona, bai, baina harengan alienatua dagoelako. Arma bihurtzen du bere ahultasuna, baina kontua da ahula dela.
|
|
|
Etxeko andereA da, emazteA, ama bakar eta bereizigabeA; Nataxa deuseztatze subirano horretan laketzen da, eta, zernahi konfrontazio baztertuz, besteak ukatzen ditu. Mendebaldeko emakume modernoak, ordea, nahi du etxekoandre jakin hori den aldetik errepara diezaioten besteek, emazte, ama,
|
emakume
jakin hori den aldetik. Gogo horixe asebete nahian ibiliko da bizitza sozialean.
|
|
|
Emakumeari inposatzen zaion pasibotasuna santifikatu egiten da. Sutondoan arrosarioa aletzen duenean,
|
emakumeak
badaki bera gertuago dagoela zerutik senarra baino, hura bilera politikoetara joaten baita. Ez du ezer egin beharrik arima salbatzeko, aski du desobeditu gabe bizitzea.
|
|
|
Emakumearengan errespetua eta sumina nola tartekatzen diren, horren arabera izango da ukazio hori oso sistematikoa edo ez hain sistematikoa. Baina kontua da
|
emakumeak
badakiela zein diren sistema maskulinoaren ahulezia guztiak, eta ahalik eta azkarrena salatzen dituela.
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, ulertzekoa da emakumeak logika maskulinoa arbuiatzea. Logika horrek ez dio heltzen emakumearen esperientziari, eta, gainera,
|
emakumeak
badaki arrazoia bortizkeria modu maltzur bihurtzen dela gizonen eskuetan; emakumea engainatzea da haien baieztapen ezin eztabaidatuzkoen helburua. Dilema batean harrapatu nahi dute:
|
|
|
Gizasemea neska lagun libreki esklaboaren ameskeriaren atzetik dabil: zera nahi du, emakumeak men egin diezaiola teorema baten ebidentziari egiten zaion bezala;
|
emakumeak
badaki, ordea, gizonak berak aukeratu dituela bere dedukzio bipilen postulatuak; emakumeak halakoak auzitan jartzen ez dituen bitartean, gizonak aise tapatuko dio ahoa; nolanahi ere, ez du konbentzituko, emakumeak sumatua baitu zein arbitrarioa den. Gizonak, gogaiturik, egoskorra eta zentzugabea izatea leporatuko dio:
|
|
|
hitzekin ordezkatzen ditu ezinezkoak zaizkion ekintzak. Kontua da
|
emakumeak
badakiela gizon bat bezain aktibo, eraginkor, isil eta aszetiko aritzen baldin eta engaiatua badago gizaki baten duin den ekinen batekin. Mirabekeria leporatzen zaio; prest omen dago beti nagusiaren oinetara etzateko eta jipoitzen duen eskuari muin egiteko; egia da askotan ez duela zinezko urguilurik; sumisio doilor batez blaiturik daude kontsulta sentimentaletarako sailetan emazte engainatuei eta maitale abandonatuei ematen dizkieten aholkuak; emakumea harrokeriazko sesioetan akitzen da, eta, azkenean, bere gizonak bota nahi dizkion papurrak hartzen ditu.
|
|
|
Haren zoritxarra, hauxe:
|
emakumeak
badaki ezerez horren berri, bere fede txar guztia gorabehera. Ezin da harreman errealik izan norbanako baten eta haren doblearen artean, doble hori ez baita existitzen.
|
|
|
gozagarri hori. Emakume maitemindua beharrezkoa zaio beharrezkotasun absolutua den izaki bati, munduan beharrezko xede batzuetara jotzen duen izaki bati, mundua behar bihurturik itzultzen dion izaki bati, eta, hala, bere amore ematean,
|
emakumeak
badaki zer den absolutuaren jabetza zoragarria. Segurtasun horrexek ematen dio halako poz handia; jainkoaren eskuinetara goraturik sentitzen da; ez du axola bigarren lekuan egoteak baldin eta bere lekua badu, betiko, unibertso zoragarriro ordenatu batean.
|
|
|
Marcel Arlandek, Terres étrangères lanean [Atzerriko lurrak], deskribatua du nolako agonia luzea den bere burua irensten duen amodio bat.
|
Emakumeak
badaki arrisku horren berri. Jelosiaren frenesiko krisialdietan salbu, emakumeak berak eskatzen dio gizonari egitasmo izan dadila, ekintza izan dadila:
|
|
|
Gizonak maite du, eta samurtasun eta irrits singular batez desiratzen, baina ez ote du halako sentimendu singularrik beste emakume batenganako ere? Emakume maitemindu askok onartzen dute engaina ditzaten; ez dute ikusi nahi orokortasuna bildurik dagoela singulartasunean, eta gizonak ilusio hori ematen die, berak ere baduelako, hasteko; askotan, badirudi haren desiraren sua denboraren gainetik dagoela;
|
emakume
jakin bat desiratzen duen istantetik, pasioz desiratzen du, eta huraxe desiratzen du, ez beste inor: eta, jakina, istanta absolutu bat da, baina istant bateko absolutu bat.
|
|
|
Eta, halarik ere, gizonak ez du aurkitzen guztizko sosegurik maitalearen besoetan. Laster ernatzen zaio desira ostera, eta askotan ez da izaten oro har emakumearenganako desira, baizik
|
emakume
jakin batenganakoa. Halakoetan, emakume horrek oso botere asaldagarria hartzen du.
|
|
|
Hasieran, beldur dio begirada horri, hartan galtzen baita. Partez, emakumearen pudorea ikasia da, baina badu sustrai sakonik ere; bai gizonek eta bai
|
emakumeek
badakite zer den beren haragiaren lotsa; haragia, bere presentzia inertean, bere immanentzia justifikatu gabean, faktikotasunaren kontingentzia zentzugabe gisa existitzen da besteren begiradapean, eta, hala eta guztiz ere, norbera da: besterentzat existitzea eragotzi nahi zaio haragiari, haragia bera ukatu.
|
|
|
Baina ikusia dugu emakume gehienengan sexualitate pasibo bat ere garatzen dela haurtzarotik: emakumeak gogoko du besarkatua, laztandua izatea, eta, batez ere pubertaroaz geroztik, haragi bihurtu nahi du gizon baten besoetan; gizonari dagokio normalean subjektuaren rola, eta
|
emakumeak
badaki;. Gizon batek ez du ederra izateko premiarik?, esan diote behin eta berriz; emakumeak ez du objektu baten ezaugarri inerterik bilatu behar harengan, baizik ahalmen eta indar maskulinoa. Hala, barrena erdibiturik daukala ohartzen da:
|
|
|
Eta baliteke hura aukeratzeko oso bestelako motiboak eduki izana.
|
Emakumeak
jakin edo igar dezake, osoki izandako esperientzien nahiz doi doi hasitakoen bidez, ez duela plazerik izango harreman heterosexualetan, beste emakume batek baino duela asebete: bereziki, bere feminitatea gurtzen duen emakumearentzat, harreman safikoak dira gogobetegarrienak.
|
|
|
Gizonen nagusitasuna arbuiatzen duelako lesbiana egiten den emakumeak atsegin hartzen du iruditzen bazaio bera bezalako amazona harroa dela beste emakume bat; lehen, amodio errudun asko loratzen ziren Sèvresko neska ikasleen artean, elkarrekin bizi baitziren, gizonengandik aparte; harro zeuden emakumeen elite baten parte izateaz, eta subjektu autonomoak izan nahi zuten aurrerantzean ere; kasta pribilegiatuaren kontra batzen zituen horrek guztiak modua ematen zion haietako bakoitzari lagunarengan miresteko nork bere buruarengan maite zuen izaki prestigiotsu hori; elkar besarkatzean, biak ziren aldi berean gizon eta emakume, eta beren bertute androginoez liluratzen ziren. Alderantzira, bere feminitateaz emakume baten besoetan gozatu nahi duen
|
emakumeak
badaki zer den inolako nagusiri ez obeditzearen urguilua. Renée Vivienek kar biziz maite zuen emakumeen edertasuna, eta ederra izan nahi zuen; apaindu egiten zen, eta harro zegoen bere adats luzeaz, baina maite zuen libre sentitzea ere, ukigabe sentitzea; bere poemetan, aditzera ematen du zenbat mespretxatzen dituen ezkontzaren bitartez gizaseme baten zerbitzaria izatea onartzen duten emakumeak.
|
|
|
Hain zuzen ere gizasemeen kastak nagusitasuna daukalako, gizonak izan diezaieke estimu goxo bat emakume singular askori: emakume bat erraz da maitatzen; hasteko, emakumeak beste mundu batean sar dezake maitalea, haren munduaz bestelako batean, hark emakumearekin esploratu gogo duen mundu batean;
|
emakumeak
jakin mina piztu eta ondo pasarazten dio, bolada batez behintzat; eta, gainera, egoera mugatu eta azpiratu batean dagoenez, emakumearen bertute guztiek lorpenak dirudite, eta hutsegiteak, berriz, barkatzekoak dira; Stendhalek mira egiten die Madame de Rénali eta Madame de Chastellerri, haien aurreiritzi gorrotagarriak gorabehera; emakume batek ideia okerrak baldin baditu, eta buruz motela, argit... pentsatzen du, askotan arrazoiz?
|
|
|
kazetari bikainak dira; gizonezko kazetarietatik inork ez du gainditu Andrée Viollisek Indotxinaz eta Indiaz emandako testigantza.
|
Emakumeek
badakite nola deskribatu giroak, pertsonaiak, nola seinalatu haien arteko harreman sotilak, nola ulertarazi guri haien arimen mugimendu gordeak: Willa Catherrek, Edith Whartonek, Dorothy Parkerrek, Katherine Mansfieldek zorrotz eta ñabarduraz beterik ekarri zizkiguten gogora norbanakoak, giroak eta zibilizazioak.
|
|
|
Norbanako osoa izateko, gizonaren berdina izateko, emakumeak bidea izan behar du mundu maskulinora iristeko, nola baitu gizasemeak mundu femeninora iristeko, hots, emakumeak besterako irispidea izan behar du; bestearen exijentziak, ordea, ez dira simetrikoak kasu batean eta bestean. Fortunak eta ospeak, behin eskuratu ondoren, bertute immanenteak dirudite, eta, beraz, sexualki erakargarriagoa egin dezakete emakumea, baina jarduera autonomo bat izateak kontraesana sortzen du feminitatearekin, eta
|
emakumeak
badaki. Emakume independenteak, eta bere egoeraz gogoeta egiten duen emakume intelektualak bereziki?
|
|
|
gizonak nahi du emakumea librea izatea, baina berari emana.
|
Emakumeak
badaki zer arrisku dakarren horrek: pinpirinkeria hoztu egiten zaio hori dela eta.
|
|
|
Horretaz jabetzea askatzailea izan da niretzat!
|
Emakumeok
badakigu gure harremanetan oinarrizkoak direla errespetua, konfiantza eta elkar baloratzea. Eta badugu borondatea patriarkatuak edo botereak edo sistemak gure artean zabaldu izan duen eszisioa edo troka gainditzeko, betiere mundu zuzenago baten alde lan egiteko...
|
|
2020
|
|
|
Orduan nik,
|
emakumeen
jakin mina asetzeko, edozer gauza asma diezaieket. –Noski, ez dago 4.000 metrotan bizi daitekeen artalderik, ez baitago larrerik ere, baina 3.000 metrotan bai.
|
|
|
Eztei bidaian joan ginen Cereteko hoteltxo hartara. Ez dezatela harrerako
|
emakumeek
jakin, ezkondu berriak garela, hau eta beste hasiko dira-eta gogoan hartzen. Irribarreak eta izango baitira gure oharkabean.
|
|
2021
|
|
|
Sorginkeria salaketen kasua, adibidez. Estatu modernoak diziplina oso bortitza erabili zuen
|
emakume
jakin batzuen kontra; hala nola alargunak, adinekoak... eta askotan medikuntzarekin zerikusia zuten emakumeak izaten ziren. Estatu modernoaren obsesioa emakumeak ama izatea zen; beraz, emakumeok doktrinatu egiten gintuzten ama izateko.
|
|
|
Kontuak kontu, emakumeek bakarrik osatzen zuten gizarte baten utopiari zilegitasuna eman ziezaiokeen istorioa izan zen wak wak zuhaitzena, leku eta denbora zabaletara hedatu zena. Handik mende batera ere, Al Andaluseko poesian
|
emakume
jakin baten neurriz kanpoko edertasuna goraipatu nahi zenean, inondik ere wak wak zuhaitzetik jaiotakoa izan behar zuela esaten omen zitzaion.
|
|
2022
|
|
|
Bere belaunaldiko gizon
|
emakumeek
jakin bazekiten historia egiten ari zirela. «Borroka, gudu, erailketa, zapalketa, indarkeria hutsez agertzen dan mundu erotu honetan Parlamentu berri bat eratzea ez da edozelako gauza.
|
|
|
Ikerketa honen gauza ederrenetako bat da asmoa ez dela
|
emakume
jakin batzuen bibliografiak berreskuratzea, baizik eta andreen egunerokoa mendeetan nolakoa izan den jakitea.
|
|
|
Goodek argudiatu zuenez, genero harremanetan talde pribilegiatua zirelako egiten zioten gizonek kontra aldaketari. Baina pribilegio hori hainbat modutan orekatzen zen, eta gizonek
|
emakume
jakin batzuekin (hala nola emazte eta alabekin) partekatzen zituzten interesek zeharkatzen zuten.
|
|
|
Taldearen atzean Lucile eta ofiziala zihoazen. Herri guztia zeharkatu zuten,
|
emakumeen
jakin  minezko begiradak gainean zituztela; ohartu ziren isilik zihoazela, ez ziotela elkarri begiratzen eta maindireak bezain zuri zeudela. Ofizialak espresio hotza eta serioa zeukan.
|
|
|
Frantsesez, salut (salbazioa) eta sante ren (osasuna) arteko hitz jokoa ahalbidetzen du. Metafisikatik eta teologiatik terapeutikarako pasabidea adierazten du, gizon eta
|
emakume
jakin batzuen esku dagoen praktika den neurrian pentsatzeko moduak alda baititzakete beren ekintzarekin, eta alderantziz. Hori bai:
|
|
2023
|
|
|
Zertarako balio zuen boto batek esklabo herri batean? Indiar
|
emakumeek
bazekiten behin independentziarako borroka irabazita berez etorriko zela botoa emateko eskubidea, Kongresu Nazionalak 1931n agindu baitzuen emakume guztiei boto eskubidea emango zietela boterera iritsi orduko.27 Azkenean, Britainia Handiak Indiatik alde egin zuelarik, 1947an, bi herrialde sortu berriek (India eta Pakistan) onartu zuten emakumeen boto eskubidea beren konstituzioetan....
|
|
|
Ezjakintasunak baino ezin du emakume haurduna abortatzera eraman; bere bizitza hain dago haurrarenari lotua, ezin baitio bati kalte egin bestea arriskuan utzi gabe. Abortua indarkeriaz gauzatzen duen
|
emakumeak
jakin behar du, abortaturik edo gabe, betiko galduko duela osasuna, betiko, seguruenik, bizitza. Bere baitako haurrari indarkeriazko akabera ematen diona ezin izango da osasuntsua eta sendoa izan; ameskeria horixe bera gertatzen zaio, bertutea galdurik, ohorea atxiki nahi duenari.
|
|
|
" Urtu zaitezte odolezko malkotan zuen seme alabak immolatu dituzuenak... Abortua indarkeriaz gauzatzen duen
|
emakumeak
jakin behar du, abortaturik edo gabe, betiko galduko duela osasuna, eta betiko, seguruenik, bizitza... Emakume ezin dohakabeagoak, errudunak eta  itsuak, zeuen erraietako haurren immolatzaileak, egizue negar, negar zuen bizitzako azken egunera arte... eta Epaile gorenak esaten duenean:
|