|
2001
|
|
|
Urtero 3.000
|
emakumek
beren buruez beste egiten dute Indiako herrixketan.
|
|
2003
|
|
|
Gida batez ere juridikoa da, eta atzo aurkeztu zuten Begoña Fernándezek, IAMeko zuzendari nagusiak, eta Ángela Alemanyk, Themiseko lehendakariak. Bi emakumeak ziur agertu ziren argitalpen honek tratu txarrak jasan dituzten
|
emakumeei
beren eskubideak baliatu eta bizi baldintza hobeak lortzen lagunduko diela. Dokumentuak hainbat atal ditu, besteak beste, honako hauek:
|
|
2004
|
|
|
Erditzeak amaren hobekuntza ekarri du, “koma laugarren gradutik bosgarrenera edo seigarrenera igaro baita, nahiz eta egoerak larria izaten jarraitzen duen”. Aitak, saltzaile gisa lan egiten duenak, eskerrak eman zituen atzo mediku eta erizainen ahaleginagatik, bi
|
emakumeak
beren bizitzatik salbatzeko. “Ezkondu ginenetik, duela pare bat urte, seme alabak izan nahi genituen.
|
|
|
Eguzkitan luzaroan egonez gero, emakume menopausikoen azala lehortu egiten da, batez ere eguzki babesgarririk erabiltzen ez badute. Urteek aurrera egin ahala, helduaroan dauden
|
emakumeek
beren itxura fisikoan izaten dituzten aldaketa nagusiak dira gorputz pisua handitzea eta feminoide koipearen banaketa androgeniko bihurtzea, estrogenoak murriztearen ondorioz. Baina Santiago Palacios Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko presidenteak (AEEM) ohartarazi duenez, emakumearengan estrogenoak desagertzeak 4 motako kolagenoa eta larruazalaren lodiera murriztea dakar, baita deshidratazioa areagotzea ere.
|
|
|
Historikoki, AEBko talde handi hori. esperimentazio biomedikoan ordezkaritza txikia izan du. Gaur egun eskura dauden ia botika guztiak heldu zurietan probatu ziren, 1997an FDAk talde etnikoak eta
|
emakumeak
beren probetan sartzeko eskatu zion arte. Politika diskriminatzaileak Hala ere, populazio beltzari berariaz zuzendutako botika bat merkaturatzeak errezelo asko sortu ditu bioetikan adituak direnen artean, baita komunitate ere.
|
|
|
Premiazkoa da aginte publikoak zerbait egitea euskaldunek beren eskubideei uko egiteko duten jarrera endemiko hori zuzentzen saiatzeko. Afghanistango
|
emakumeek
beren eskubideei uko egitea bezalakoxea da. Mendeetako menpetasunaren ondorioulergarri bezain onartezina.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, kontuan hartu behar dugu lizentziatzen ziren emakumeentzat oso zaila zela lana topatzea. Izan ere, espainiar gizonek ez zuten oraindik
|
emakumea
beraien parekoa eta berdina bezala ikusten.
|
|
|
Horrela,, aberriaren eta espeziearen? mesedetan,
|
emakumeek
beraien gorputza zaindu behar zuten, ahalik eta seme alaba gehiago eta ahalik eta osasuntsu eta indartsuenak izateko. Diskurtso medikoaren bidez mezu horri indar gehiago eman nahi izan zitzaion.
|
|
|
legea eta Pilar Primo de Rivera izan zen Gorteen aurrean beraien proposamena aurkezteko ardura bete zuena. SF kezkatua zegoen geroz eta emakume gehiagok etxetik kanpo lan egiten zutela ikusita, baina argi zutenez ezin zela joera hori atzera bota,
|
emakumeak
beraientzat egokiak ziren lanbideetara bideratzen saiatu ziren. Horrek ez du esan nahi SFk bere oinarriak traizionatu zituenik, Pilar Primo de Riverak Gorteetan emandako hitzaldian argi utzi zuen bezala:
|
|
|
Biolentziak beti justifikatzen du, nire ustez, espresio orokor bat erabili nahi baldin bada, biolentzia bakar bakarrik da erabilgarria ezinbestekoa denean; horrela esango nuke. Orduan, estatuak erabili ahal du biolentzia ezinbestekoa bada, ba defenditzeko lapurretatik ondasunak, edo
|
emakumeak
beren asasinoetatik defenditzeko, beraz, ezinbestekoa denean biolentzia legitimoa da.
|
|
|
Kasuhonetan ere gatazka irrazionalitate eta eskandaloaren bidetik eramateko saiakeraegin zen. Aitzitik, beste garai batzuk ziren eta hiritarren parte hartzea instituzioetan errazagoa zen; gutxienez, une horretan
|
emakumeek
beraien iritzia ematekoaukera izan zuten. Bitxia bada ere, garai haietan egunkarietan emakumearen partehartzearen kontra azaldu ziren iritziak eta iritzi emaileak eta gaur egungoak berdinak dira.
|
|
|
...iritzi horretakoa da Hondarribiko alkate Borja Jauregi, zeinarentzat Alardean desfilatzea eta parte hartzea gauza ezberdinak diren (Bullen eta Egido, 2003: 217), horrela, emakumeek jada parte hartuko lukete Alardeetan espaloietan txalo eginez.Edota, are gehiago, senarraren eta semeen jantziak lisatzen parte hartzen dutela.Esaldiok emakumeek eurek esandakoak dira, beraz argi gelditzen da, sarritan,
|
emakumeek
berek dutela barneratuta bazterketaren diskurtsoa. Horri lotuta, bitxiada ere Alarde tradizionaleko kantinerek beti aipatzen dutela Alardean parte hartzeagauza zoragarria dela eta oso ezberdina dela espaloian txalotzen egotea edota Alardebarruan izatea musikaren erritmopean.
|
|
|
Espezialistak ohartarazi zuen haur eta gazteen gehiegizko pisu hori helduarora eramanen dela, horrek dakarren prebalentzia handituz. Helduei dagokienez, hezkuntza maila handieneko
|
emakumeek
beren nagusitasunari eutsi diote azken urteetan; gizonezkoetan, berriz, obesitatea nabarmen handitu da. Gainera, kultura maila handiagoko amak dituzten haurrek elikadura arrisku txikiagoa dute.
|
|
|
Joka ari zitzaizkion, zakur hotsa entzun zutenean, eta tiroak eta oihuak atzetik; armada oso bat gainera zetorkiela ematen omen zuen. Presaka irten ziren autorantz,
|
emakumea
berekin eramateko denborarik gabe. Kolpe gogorrak hartuak zituen Anak, eta, zorabiaturik, konortea galdu zuen.
|
|
2006
|
|
|
Aita eta amaren arteko familia erantzukizunen banaketa sustatzea, seme alabenarreta gurasoen partetik hobetzea eta
|
emakumeek
beren lanpostuekin lotura mantendezaten posible egitea, amatasunak beren lanbide promozioa inoiz oztopa ez dezan.
|
|
|
Esku hartze guztiak bikoiztuta egiten dira, kasuren batean hirukoiztuta, denbora galtzea saihesteko, txostengileei gehien interesatzen zaizkien kirurgia uneak xehetasunez ikusteko aukera izateko eta, batez ere, arazoren bat dela-eta emisioa eten behar izanez gero saioarekin jarraitu ahal izateko. Ekimen horretan parte hartzeko gonbita jaso zuten
|
emakumeek
beren adostasuna adierazi zuten idatziz “segundo bakar bat ere ez zalantzan jarri gabe”, adierazi du Iñaki Brouard Basurtoko ospitale bilbotarreko ginekologoak. “Guztiek dute osasun arazo bat, eta kirurgia egin behar da; Espainiako eta Europako espezialista onenetako batzuek ebakuntza egingo diete, teknikarik modernoenekin”, azaldu du aditu horrek.
|
|
|
Amnistia Internazionalak 24 oztopo atzeman ditu tratu txarrak jasaten dituzten
|
emakumeei
beren eskubideak defendatzea eragozten dietenak
|
|
|
Tratu txarrak jasaten dituzten
|
emakumeek
beren eskubideak defendatzea galarazten dieten 24 oztopo dituzte, Amnistia Internazionalak (AI) egindako txosten baten arabera, Babes Integralaren Legea indarrean sartu eta urtebete betetzen denean. GKEak ikerketa honetan salatu duenez, ez dago neurri eraginkorrik osasun arloan genero indarkeria goiz detektatzeko; biktima guztiek kalitatezko baliabideak eskuratzeko zailtasunak dituzte; haiekin harremanetan dauden profesional guztiek ez dute derrigorrezko prestakuntzarik, eta epaitegi espezializatuek eragin txikia dute araudi berria egin aurretik emakumeek zituzten oztopoak kentzeko.
|
|
|
eBay salmenta atarian on line ongintzazko enkante bat dago, Intermón Oxfam ek antolatua, oso osorik Nikaraguako Terrabona, San Isidro eta Matagalpa hegoaldeko udalerrietako emakumeekin lankidetzan aritzeko hezkuntza proiektua finantzatzeko funtsak biltzeko. Ekimen solidario honen bidez, eremu horietako landa
|
emakumeek
beren eskubide ekonomiko, sozial, politiko eta kulturalak ezagutu, sustatu eta defendatu nahi dituzte. Horrela bakarrik gauzatu ahal izango da “herritartasun osoa bizitzako esparru guztietan”, adierazi zuten antolatzaileek.
|
|
|
UNICEF “2007ko Munduko Haurren Egoera” jakinarazi berri du.
|
Emakumeek
beren bizitzan jasaten duten diskriminazioa eta botere falta aztertzen ditu txostenak, eta genero diskriminazioa ezabatzeko eta emakumeen eta nesken autonomia sustatzeko zer egin behar den deskribatzen du. Lehenik eta behin, emakumearen egoera aztertu behar da, eta, ondoren, genero berdintasunak Milurtekoko Garapen Helburuak bultzatzeko nola balioko lukeen aztertu behar da.
|
|
|
Azterketa batean sartu ziren garatze bidean zeuden 30 herrialdeetatik hamarretan soilik, emakumeen erdiak edo gehiagok hartzen zuten parte etxeko erabaki guztietan; besteak beste, etxeko gastu nagusiei, osasun arretari eta lagunei edo etxetik kanpoko senideei egindako bisitei buruzkoak. Txostenaren arabera,
|
emakumeek
beren bizitza kontrolatzeko eta beren familiei eragiten dieten erabakiak hartzeko duten gaitasuna estu lotuta dago haurren elikadurarekin, osasunarekin eta heziketarekin. Emakumeek erabakiak hartzeko zeregin erabakigarria duten familietan, haurrei eskainitako baliabideen proportzioa askoz handiagoa da emakumeak garrantzi txikiagoa duen etxeetan baino.
|
|
|
– Petroglyphs –esan zuen horiei buruz gure gidariak, berrogei bat urteko emakumezko blondak;
|
emakume
berez ederra eta azalpenak ematean ederragoak. Tarteka berari eta tarteka haitzei aho zabalik begiratuz, irudietako beste batzuk pinturak zirela ohartuz joan nintzen.
|
|
2007
|
|
|
Kontxa Jenerala kalean dabiltzan prostituten inguruko polemika puri purian zegoela, Bilboko Udaleko ordezkari batek esan zuen hor dabiltzan
|
emakumeak
beren kabuz ari direla, eta ez proxeneta baten esanetara. Hori, Zuriñe del Cerroren iritziz, ezinezkoa da:
|
|
|
Zortzi laginak 18 eta 65 urte bitarteko hogeita hamar gizon
|
emakumek
beren hanka eta besoetan frogatu ondoren, produktuen ukitu, perfume, kolore, zabaltzeko erraztasun, gantz efektu, itsaskortasun sentsazio eta distira efektuei zer zeritzeten azaldu zuten (horien iritziak Banan banan atalean jaso ditugu).
|
|
|
Beraz, niaren ideia edo kontzientzia justifikatzeko, Condillac, Hume-ren ondotik, analisi enpiriko sentsistaren bidean beti, bila ibili zaigu, hura nola sortua ote den, hots, zein sentsazio/ inpresiotatik jalgia. Usaimenetik hara jalgia omen dugu hori, Sentsazioen Traktatuko I. VI. kapituluan irakurtzen dugunez («Du moi, ou de de la personnalité d, un homme borné à l, odorat») 267 Sentsazioen Traktatuko apologo famatuaren arabera, gizon
|
emakumea
berez eta hasieran ez da marmolezko (pasibitatezko) estatua bat baizik, sentsuekin dotatua ordea, eta inbaditzen duten sentsasizoak dira, haren baitan bai fakultateak berak eta bai ezagutzak piztuz joango direnak. Gure (hau da, estatuaren) existentziako estreinako momentuan ezin dugu ezer pentsatu, ezta geuk deus nahi ere, oraindik ez baitago ni bat
|
|
|
|
Emakumeek
beren balioez jabetu behar dute, eta gizonen eskubide berberak dituztela jakin.
|
|
|
Haien asmoa da lan egiteko, diru sarrerak lortzeko eta independentzia lortzeko behar duten prestakuntza eskuratzea. " Oso garrantzitsua da
|
emakumeak
beren balioez jabetzea eta gizonen eskubide berberak dituztela jakitea", aldarrikatu du.
|
|
|
Bai, 400 otordu inguru banatzen ditugu egunero bulegoetan, baita jai eta ezkontzetan ere. Gure nahia
|
emakumeak
beren familientzat bizi eta soldata bat irabaz dezaten gaitzea da, oso pobreak baitira. Batzuk alargunak dira, beste batzuk senarrek tratu txarrak ematen dizkiete, baina guztiei independente egin nahi ditugu, gurasoak, anai arrebak, seme alabak… bizi eta izan ditzaten.
|
|
2008
|
|
|
seme alabaren kargu egin behar du eta ekonomikoki kaltetuta ateratzen da gainera, aitak arazo ekonomikoak baditu, haurraren pentsioa jasotzeari utzi diezaioke. Kidetzak egindako inkesta baten arabera,
|
emakumeek
beraiek ez dute pisuan geratu nahi, denarekin apurtu nahi dute, baina etorkizunik gabe ikusten dute euren burua; nora joan. Dibortzioak ekonomikoki bi aldeak kaltetzen ditu eta bakoitzak bere ongizatea bilatzen du.
|
|
|
Oztopo handia bihurtzen da hori
|
emakumeek
beren lan ibilbidean aurrera egin ahal izateko, batik bat, sektore pribatuan ari direnentzat(% 33k hala diote) eta autonomo direnentzat(% 32,5).
|
|
|
Gaur egun, immigrazioaren feminizazioa gertatzen ari da, non
|
emakumeak
beren herrialdetik ateratzen diren lana bilatzeko helburuarekin, gizonak egiten duen bezala (Gregorio, 1997, 1998; Izquierdo, 2000). Hala ere, bigarren mailako arrazoiak aztertzean, prestakuntza hobetzea eta egonkortasun afektiboa lortzea agertzen dira; gizonen artean, berriz, askatasuna eta dirua (Izquierdo, 2000).
|
|
|
Sare horiek, lehenago esan den bezala, senitartekoek edota lagunek osatzen dituzte, eta zailtasunak daudenean babesten dute eta leku ezezagun batean informazioa eta laguntza ematen dituzte. Latinoamerikako eta Magrebeko
|
emakumeek
beren familiako pertsona asko dituzte ondoan, hala ere, emigratzean duten garrantzia desberdina da bientzat. Latinoamerikako emakumeei dagokienez, gehinenetan emakumeek prozesua hasten dute, horregatik ezagun horiek ezinbestekoak dira bizi berria hasteko.
|
|
|
Enbolia potentzialak Koagulu horiek biriketako enbolia potentzialak eragin ditzakete, Janet Woodcock FDAren programa mediko eta zientifikoetarako ordezkariordeak dioenez. Azken horrek azpimarratzen du garrantzitsua dela “antisorgailuak erabiltzen dituzten
|
emakumeek
beren medikuekin zehatz mehatz eztabaidatzea arriskuak eta onurak”. FDAk dermisean zeharreko adabakiaren prospektuan ohartarazi ditu ikerketa horren emaitzak.
|
|
2009
|
|
|
Ni, noski, ez naiz ama, eta ezin dut sentimendu hori bizi. Besterik gabe, orain, kalaka bat bezala, entzuten diet hainbat
|
emakumeei
beren amatasunaz hitz egiten. Batzuetan, transzendentzia handiz, beren bizitzako gailurrean bailiran.
|
|
|
Arantzazu autopista prehistoriko handien erdi erdian dago, ez munduaren bazter zokoan. Hemen pasatzen ziren gizon
|
emakumeak
beren ardiekin eta abereekin, Arabara, Oñatira edo Zegama eta Nafarroa aldera. Hemen ziharduten beren lanetan eta zereginetan.
|
|
|
Alegia, edozein momentutan ez dago gizon emakumearen esku mundua iraulkatu ahal izatea, askatasun politiko sozialak, ekonomikoak erdiestea. Baina horrek ez du gezurtatzen gizon
|
emakumea
berez, tout entier et toujours libre, dela, eta ez du haren askatasunaren muin muina deus murrizten ere.
|
|
|
Amonak Nouakchott esan du. Bere iloben izenak gogoratzeko arazoak dituen
|
emakume
berak (Aiert, Arkaitz, nor aklaratzen da izen horiekin?).
|
|
|
Lepoa okertu nuen Davidoffaren kea beste aldera botatzeko eta, zeharka, barra zelatatzeko. Lehengo
|
emakumeak
beraien eskuko poltsak biltzen ari ziren eta Xanti haien kopak jasotzen. Ardo ipurdi majoa utzita alde egin zuten.
|
|
|
Ikerketen emaitzekin sortutako hainbat teoriak faktore biologikoa erabakigarritzat jotzen dute, eta ikuspuntu horren baitan gizon eta emakumeen fisiologiaezberdinak (gizonezkoek testosterona eta emakumezkoek estrogenoak) izateakezberdintasun emozionalak azalduko lituzke. Beste teoriko batzuen esanetan, ordea, aldagai soziokulturala da denetan garrantzitsuena, eta ikaskuntza etagizarteratze prozesuen bitartez gizon eta
|
emakumeek
beren mundu emozionalamodu ezberdinean eraikiko eta erabiliko lukete, naturak hala zehazten ez badu ere.Azkenik, badira beste hainbat teoria soziobiologiko generoen arteko ezberdintasunak ulertu ahal izateko faktore biologikoak zein soziokulturalak kontuan hartubehar direla diotenak. Ez da gure lanaren helburua teoria hauek aztertu eta elkarrenarteko eztabaidan zentratzea, eztabaida interesgarria bada ere, guk hemendik aurrera faktore sozialak eta ikaskuntzakoak izango ditugu kontuak, berauek generoarekin zerikusi handiagoa baitute aldagai biologikoek baino, sexuen arteko ezberdintasunaz hitz egingo bagenu beste kontu bat litzake.
|
|
|
Hala, generoa, sexu biologikoaren inguruan kulturakeraikitzen dituen balio eta sinesmenak izateaz gain, gizon eta emakumeak barnetikkanpora ezberdintzen dituzten sinesmen sare, sentimendu, jarrera, balio, nortasunezaugarri, jokabide eta ekintza bilakatzen da. Genero identitatearen baitan, gizoneta
|
emakumeak
beren buruarekiko duten hautematean, sentimendu subjektibo etasozialean, eta besteekiko harremanean ezberdindu egiten dira.
|
|
|
Etxekoandre, ama eta emazte diren
|
emakumeek
beren eguneroko bizitzaetxearen eta familiaren zaintzan igarotzen dute. Hiru rol horiek osasun mentalarenbermetzat jo badira ere luzaroan, emakumeen ondoeza ekarri duten funtzio sozialbilakatu dira.
|
|
|
Emakumezkoen Arazo Sexualei buruzko Ikuspegi Berriaren Lantaldeak eginiko sailkapen hau hainbat profesionalen gidarako egina da. Gauzak horrela, emakumeek dituzten arazoak aztertzeko ikertzaileek, emakumea eta sexualitatea uztartzen dituzten sexu hezitzaileek, eta
|
emakumeei
beren sexu bizitzan lagundukodieten klinikoek, marko berria dute orain sailkapen honekin euren lana hobetogauzatzeko. Sailkapen honen zabalkuntza mugatua da, bide ofizialetik ez doalako, eta enpresa farmazeutikoen interes ekonomikoen zerbitzura ez dagoelako.
|
|
|
Bestalde, gizonek ez dute ongi hartzen beren estatus berdinekoek edo
|
emakumeek
beraiek ukitzea; ukitzaileak goi mailakoak edo estatus altuagokoak direnean, ongi hartzen dute. Emakumeen erreakzioak ez dira horrenbeste aldatzen solaskidearen sexu eta estatusaren arabera.
|
|
|
Emakumeek harremanak prozesatzeko joera eta besteengana orientatutako gizarteko helburuekiko interesa agertzen dituzte. Gizonei eta
|
emakumeei
beren genero rolarekin ados datozen iragarkiak gustatzen zaizkie: gizonek nahiago dituzte lehiaketa daramaten iragarkiak, etaemakumeek, harmonia azpimarratzen duten iragarkiak (Putrevu, 2004).
|
|
|
Sare horiek, lehenago esan den bezala, senitartekoek edota lagunek osatzen dituzte, eta laguntza eta babesa ematen diete gizarteberrian. Latinoamerikako eta Magrebeko
|
emakumeek
beren familiako pertsonaasko dituzte ondoan; hala ere, emigratzerakoan duten garrantzia desberdina dabientzat. Latinoamerikarren kasuan, gehienetan emakumeek hasten dute prozesua, eta horregatik ezagunak ezinbestekoak dira bizi berria hasteko.
|
|
|
Hain zuzen, etorkizuneanpresidente izan zitezkeen emakumeek ispilu izan litekeen eredurik ez izateak norkbere kudeatzaile ibilbidea proiektatzea galarazten die. Horregatik, eredu hauenezagutaraztea eta promozionatzea abiapuntu hartuz, egun kirolari diren
|
emakumeek
beren burua presidente ikusi ahal izango lukete kirolari ibilbidea bukatutakoan. Baina horretarako beharrezkoa litzateke kirol egiturak berak emakumehauek bultzatu eta sostengatzea.
|
|
|
izan ere, kanpoko lana eta etxekoa bateratzeko duten gehiegizko zama erretiroarekin amaitu daiteke. Hala ere,
|
emakumeak
beren lanetan aritu badira, erretiroak, etxera itzultzetzat hartuta, krisi bat eragin dezake, gizonezkoen antzera edo maila altuagoan?.
|
|
|
hain lineala eta jarraitua izaten (Flippen etaTienda, 2000). Lan merkatuan lan egin duten
|
emakumeek
beren etxeko lanakegiten jarraitzen dute, eta horrek (beren oinarrizko rola lanbidetzat jo arren) aukeraeskaintzen die etxea «koltxoi» modura erabiltzeko (nahiz eta beti horrela ez izan, are gutxiago etorkizuneko emakume langileen kasuan). Ildo horretatik, emakumezko gehienen iritziz, erretiroak ez du jardueren amaiera eragiten, betidanikeginiko beste jarduera batzuez aldatzen baitira, horietarako denbora gehiago izanda (Moragas, 1991; Becerril eta Becerril, 1997).
|
|
|
Nekazaritzako, merkataritzako edo zerbitzuen sektoreko jarduerak abian jartzeko mikrokredituak funtsezkoak dira.
|
Emakumeak
beren komunitateetan integratzen laguntzen dute, beren independentzia bultzatzen dute eta, ondorioz, beren autoestimua hobetzen laguntzen dute. ACNURek azken urteotan babestu dituen ekimenak ildo horretatik bideratu dira, nahiz eta nazioarteko zuzenbide humanitarioa (DIH) batez ere “osasun, higiene, beharrizan fisiologiko edo ama eginkizunekin zerikusia duten berariazko beharrak” babestearen alde dagoen, Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordeak gogorarazi duenez.
|
|
|
Estalduraren gutxieneko denbora bi hilabetekoa izanen da, urtebete eman ondoren, eta gehienekoa sei hilabetekoa, gutxienez 36 kotizatu ondoren. Gainera, 35 urtetik beherako gazteek eta
|
emakumeek
beren langabezia prestazioaren %80 batez beste 7.400 euro inberti dezakete negozio bat sortzeko. Arau horretan, era mugagabean lehen soldatapekoa kontratatzen duen autonomoaren enpresa kuotaren% 50eko hobaria ere jasoko da.
|
|
|
Langileak ez du langabeziako estaldurarik izan behar. Kuoten murrizketa 35 urtetik beherako gazteek eta
|
emakumeek
beren langabezia prestazioaren %80 negozio baten sorreran inbertitu ahal izango dute Bestalde, Profesionalen eta Langile Autonomoen Batasunak (UPTA) kolektibo horri Gizarte Segurantzari ordaintzen dizkion kuoten %0, 5eko murrizketa aplikatzeko eskatu du. Hori da Gobernuak gizarte elkarrizketaren arloan proposatutako neurrietako bat.
|
|
|
Presoz mozorrotuta ibili ziren Bilboko kaleetan, obispoz jantzitako lagun bat aurrean zutela. Abortatzea erabakitzen duten emakumeak ez direla delitugileak salatu zuten, eta
|
emakumeek
beren gorputzaren gainean erabakiak hartzeko eskubidea dutela aldarrikatu.
|
|
|
Covadonga Solaguren Arabako Foru Aldundiko Gizarte Gaietarako diputatuak jakinarazi duenez,, terapia jasotzera joaten diren
|
emakumeek
beren seme alabak nonbait uzteko arazo larriak zituztela ohartu ginen?. Heldu den uztailaren 1etik aurrera jarriko dute martxan zerbitzu berria.
|
|
|
Mugimendu feministarentzat, aukera galdua da atzo onartutako legearen testua. Alde batetik,
|
emakumeek
beren gorputzaren eta amatasunaren inguruan erabakitzeko duten eskubidearen alde feminismoak urteetan egindako lanaren ondorio da legea, eta aurrerapausotzat ikusten dute, batez ere haurdunaldiaren hamalaugarren astera arte libreki abortatzeko aukera ematen duelako. Bestetik, ordea, Espainiako Gobernuak egin zitekeen lege mugatuena dela diote.
|
|
|
Lanza del Vastoren komunara eginiko bisita oso kontraesankorra gertatu zitzaiguan: jende hark bazian zerbait magikoa, garbia; baina, bestalde, hain ziruditean inozoak, denak zuriz jantziak,
|
emakumeak
beren goruekin, gizonezkoak beren forja eta zurgintza lanekin, denak errealitatetik hain urrunduak... atzetik barre egiten geniean. Batzartuta hizketan ari ginen batean, zapla bota nioan Lanza del Vastori ea zer egin behar genuen gizarte desberdintasunekin, behartsuen esplotazioarekin, zapalkuntza militarrarekin, diktadura frankistarekin, Euskal Herriaren identitatearekin... eta berak zer, eta ez zidak ba erantzun norberak bere burua aldatu behar duela lehenbizi!, norberaren oharmena sakondu, alegia, aurrerabideak banakakoa behar duela, baketsua, eta hala eraldatuko omen dugula mundua, eta gure yoghi zaharrak baietz baietz buruaz.
|
|
|
Alfonso Gorroñogoitiak, kooperatibetako lider sozialik handiena izandakoak, Lanki Ikertegikooi antzeko zerbait jaurti zigun behin: " Gizon
|
emakumeak
beren bidearen jabe izan daitezen, barruan musika behar dute, musika berezi bat. Musika bakarra diruarena eta erosotasun mugagabeekin bizitzeko nahiarena bada, nekez eraldatuko ditugu gizarte egiturak".
|
|
2010
|
|
|
Sistemak generoaren dimentsioa aintzat hartzeko eta
|
emakumeei
beren ahalegina aitortzeko unea iritsi dela nabarmendu du Toledoko Itunak. Emakumeek gizonek baino gutxiago kobratzen dute, kotizazioak eteten dituzte seme alabak edo senideak zaintzeko, zailtasun gehiago dituzte lana eta familia uztartzeko...
|
|
|
Azaroaren 25ean, ostegunean, genero indarkeriaren aurkako eguna da. Urtero bezala, Zentro Zibikoko
|
emakumeek
beren harri koskorra jarri nahi dute borroka horretan eta sentsibilizaziora eta herritarren parte hartzera bideratutako zenbait ekimen egingo dituzte ostegun eta ostiralean.Eguneko egitarauaOstegunean, genero indarkeriaren aurkako egunean, ekitaldiei hasiera emango zaie gosari batekin. Hori 11:00ak aldera izango da eta ostean, Nosotras pelikula emango dute.
|
|
|
Munduko bigarren antisorgailu erabiliena Margaret Sanger eta Katharine McCormick feministen lorpena izan zen; hirurogeita hamar urte bete zituztenean pilula magikoa lortu nahi izan zuten. Mende erdiren ostean, 215 milioi
|
emakumetik gora
beraien bizitzak planifikatzeko erabili dute.Margaret Sanger erizaina eta Katharine McCormick biologoak emakumearen emantzipazio tresna jotzen zutenaren ikerketa bultzatu zuten. Horrela, Gregory Pincus doktoreak pilula garatu zuen 1955ean, baina ez zen antisorgailu metodo gisa onartu bost urte beranduago arte.
|
|
|
Hainbat
|
emakumek
beren baginarekin dute harremanaz hitz egiten du lanak. Enslerrek mundu osoko 200 emakumeri egindako elkarrizketetan oinarrituta dago, eta arraza, adin, gizarte maila eta maila ekonomiko askotariko emakume askoren esperientzia islatzen da bertan.
|
|
|
Hainbat
|
emakumek
beren baginarekin dute harremanaz hitz egiten du lanak. Enslerrek mundu osoko 200 emakumeri egindako elkarrizketetan oinarrituta dago, eta arraza, adin, gizarte maila eta maila ekonomiko askotariko emakume askoren esperientzia islatzen da bertan.
|
|
|
Aipatu nahi nuke, bestalde, Karmele Jaioren Musika airean honek Alberdiren Aulki jokoa liburuarekin akordarazi nauela, edadeko
|
emakumeek
beren iraganaz eginiko hausnarketaren gaiari heltzen baitiote biek. Edadeko emakume protagonistaren oroimenean haurtzaroko jolasek eta hauei loturiko kantek duten oihartzuna aipatu nahi nuke esanguratsutzat, zeren Elenaren narrazioan errekurrenteak dira kantuak, haurra lokartzekoak («Arrateko ama?»), sokasaltokoak («Aita, ama, zenbat urtekin ezkonduko naiz?») edota desirazkoak («Ese lunar que tienes?»).
|
|
|
ez dagoelako diruz zenbatetsia, baina denbora terminoetanneurtu daitekeelako. Hainbat ikerlanek (bereziki denboraren erabilerari buruzkoinkestek) emakumeen lan jardunaldia gizonena baino luzeagoa dela erakutsi dute,
|
emakumeek
beren etxebizitzetan egiten dituzten ordainsaririk gabeko etxeko lanakbarneratuz gero. Era berean, emakumeak berriki lan merkatuan barneratu izanak ez duekarri paraleloki gizonak etxeko lanetan eta seme alaben zaintzan barneratu izana: seme alaben, adinekoen, beste familiarteko batzuen eta gaixoen zaintzan besteak beste.Lan merkatuko lanari dagokionez, bereziki emakumeei gogor erasaten dieten lauesklusio modu existitzen dira:
|
|
|
Indarkeria sexistaren aurrean autodefentsa feminista aldarrikatu zuten. Horretaz gain, emakumeen gorputzaren, sexualitatearen eta osasunaren gainean
|
emakumeek
beraiek besterik ezin dutela erabaki azpimarratu zuten. Itxitako enpresakPresente izan ziren astelehenetako aldarrikapenetan.
|
|
2011
|
|
|
Ez zuten errespetatzen emakumearen erritmo naturala, denek lehenbailehen erditu behar zuten, zesara kopuruak gora egin zuen... Gainera,
|
emakumeak
beren gorputzarekin eta barruarekin harremanetan ez daudeean erditzeak konfliktiboak izaten dira maiz. Zorionez, duela urte pare batetik hona asko hobetu dira gauzak ospitaletan.
|
|
|
Basamortuak gizakia behartu duen erlojupeko lasterketan asko ari dira munduan saiatzen. Hil berria da Wangari Maathai nobel saridun kenyatarra, sortu zuen Green Belt Mouvementen bidez lortu duena Kenyan eta Afrikako beste herrialde batzuetan milioika zuhaitz berri landatzea, funtsean baserrietako
|
emakumeek
beren gain hartutako lanarekin. Horiek gehien bat mintegietan ernetako zuhaitz txikiak landatzen dituzte.
|
|
|
–Badakit adiskide eta ezagunak hurbildu eta eskuetatik kenduko didatela liburu jaio berria, eta batzuek haren azala usaindu eta musukatuko dutela. Litekeena da
|
emakumeek
beren bularren kontra besarkatu eta, azala eskuekin behin eta berriz igurtzi ondoren, pasarteren bat irakurtzen hastea ere. Ni ikaraturik egongo natzaie entzuten, nora begiratu ez dakidala, baina aldi berean harro?, esaten nien.
|
|
|
gatazkako familia egoeretatik ihes egitea. Adingabeek irteera honetan ikusten dute bizkarra emateko aukera dagoela “kontrako giroan, eta
|
emakumeak
beren jatorrizko testuinguruetan mendekotasun roletik askatzeko aukera”. Txostenak hainbat helburu zituen.
|
|
|
Programa Ayuda en Acción elkarteak eta CIPCAk bultzatzen dute, erakunde publiko eta emakume erakundeekin batera. Orain arte, Viachako bederatzi komunitatetako 339
|
emakumek
beren eskubide eta betebeharrei buruzko ezagutzak bereganatu dituzte, Ayuda en Acción erakundeak azaldu duenez, “eta horiek erabili eta defendatzeko mekanismoak ezartzen hasi dira”. “Bi kargu publiko betetzen dituzte Udaleko Gobernu eta Kontzejuan, ‘Bartolina Sisa’ indigenen nekazari erakundean betearazpen funtzioak betetzen dituzte eta beste batzuk beren komunitateetan kargu titularrak dituzte”, zehaztu du.
|
|
|
Zuzenean eta bereziki nesketan inbertitzen ez badugu osasuna, hezkuntza, babesa, haien bizitza eta emoziozko garapena bermatzeko, ezinezkoa izango da Milurtekoko zortzi Garapen Helburuetatik sei betetzea”. GKEak egiten dituen azterketen arabera, bigarren hezkuntzako aparteko urte batek, neskato baten kasuan, %10 eta %20 artean handituko ditu diru sarrerak, eta horrek eragin positiboa du familian,
|
emakumeek
beren soldataren %90 berrinbertitzen baitute etxean. “Beraz, nesken eskubideak defendatzea eta horietan inbertitzea adimentsua da, eta garapen globalari ekarpen erabakigarria egiten dio”, dio.
|
|
|
Berehalaxe hasi ziren iristen ezezagunen gutunak. Bakarrik omen zeuden eta zoritxarreko eta ulertu gabeko omen ziren hainbat eta hainbat
|
emakumek
beren burua eskaintzen zioten elkarrekin joateko, basamortuko bizitza partekatzeko, idazkari gisa beretzat musu truk lan egiteko. Gutun horietako ehun eta hogeita zortzi zenbatu eta sailkatu zituen kolore desberdinetako paper zorroetan, bera oso gizon ordenatua baitzen, baina, jakina, ez zitzaion burutik pasa ere egin gutun haietako bakar bati ere erantzuterik.
|
|
2012
|
|
|
Ibilitako horretan euren eskubideen jabe bihurtu dira andreak, eta horrek ez du atzera bueltarik, bereganatutakoari uko egitea zailagoa ez ezik, frustragarriagoa ere badelako. Haurdunaldia ezkutuan etetera itzultzea, fetuak arazo larriak izanda ere gurasotasunera behartzea eta
|
emakumeei
beren bizitza antolatzeko gaitasuna ukatzea ere etikoki onartezina da.
|
|
|
165). Bizitza historiaren bidez ikertzaileak aztertzen dituen gizon
|
emakumeek
beren bizitzari ematen dioten zentzua eta beren bizitzan garrantzitsua edo adierazgarria izan dena ezagutu nahi du. Metodo narratibo biografikoan oinarrituta, Jiř� Nekvapil ikertzaileak language biography teknika landu du, honela definiturik:
|
|
|
Gizonek kanpoan kantatzen zuten, emakumeek barruan. Gizonek espektakulurako kantatzen zuten,
|
emakumeek
beren buruarentzako.
|
|
|
Baina, nolakoa izan behar du giro horrek? Hori jakiteko modurik zehatzena
|
emakumeei
beraiei galdetzea da; izan ere, azken batean, emakumeek nahi dute eta, ondorioz, emakumeek sentitu behar dute gustura. Espainiako Emagin Elkarteen Federazioak (FAME) egin du lan hori, eta, inkesta baten bidez, etorkizuneko amek zer behar duten eta nolako arreta eskatzen duten jakin du.
|
|
|
Padrók laburtzen duenez, «antzeko egoerak bizi izan dituzten beste ama batzuekin elkartzeko gunea izatea» da haien onura garrantzitsuena. Horrela,
|
emakumeek
beren kezkei erantzun diezaiekete. «Amagandiko edoskitzeari laguntzeko taldeak epaitu gabe hitz egiteko gunea dira», dio.
|
|
|
Hezkuntza jasotzeko aukerarik ez izateak, ikasteko aukerarik ez izateak edo ikasten jarraitzeko aukerarik ez izateak, aurrera egitea eragozten du eta pobrezia aktiboaren zirkuluari eusten dio. Hezkuntza ezinbestekoa da etorkizun oparo baterako, kalitatezko enplegua lortzeko,
|
emakumeek
beren eskubideak ezagutu eta beren erabakiak har ditzaten, edo haurrek beren gisa jardun dezaten, familiak mantentzeko lanik egin gabe. Emakumeak eta neskak, hezkuntzarik ez izateak gehien eragiten dienak Irudia:
|
|
|
Herriko jendeak asko lagundu zigun eta Kalwala herrian dagoen igeltserotza eskolako 13 ikasleek gure eraikina egiten laguntzea lortu genuen.
|
Emakumeek
beraiena izango zen eraikina eraikitzen ere asko lagundu ziguten.
|
|
|
Bakarrik etorri zen. Hélènek eskua eman zion, gainerako guztiei bezalaxe, baina une batez, ezpainak zimurtu eta muzin irribarretsu bat egin zuen,
|
emakumeek
beren benetako sentimenduak disimulatzeko egin ohi dituzten horietako bat.
|
|
|
—Hi beti bezain inuxentea, Filipe. Bizi nahi ote huke hik
|
emakumeek
beren ezaguera eskasari jarraikiz joka lezaketen mundu batean. Bai, hire aurpegieragatik ikusten diat ez litzaiakeela gaizki irudituko.
|
|
|
Hegazkina erortzen hasi aurreko orduetan ez du inguruan eserita dagoen inorekin ia hitzik trukatu. Korridorearen beste aldean dauden bi
|
emakume
beren seme alaben diru kontuei buruz ari dira. Aingeruri inoiz ez zaizkio interesatu horrelako gaiak.
|
|
2013
|
|
|
Horretan datza emakumeen gaineko kontrol ideologikoa: 2010eko legea indarrean egonda ere, abortatzera joaten diren
|
emakumeek
beren burua justifikatzen jarraitzen dute, moral jakin batek behartuta, iruditeria kolektiboan abortua oraindik ez baita eskubide bat, ondo arrazoitu beharreko gaitz bat baizik. Lege berriaren xedea ez da soilik abortuak kriminalizatzea, baizik eta emakumeak epaituko eta errudun bihurtuko dituen ideologia bat legearen bidez hedatzea.
|
|
|
Emazteak alde egin eta berehala atera naiz etxetik, langelako besaulkian eserita ez nintzelako ezer egiteko gai, eta parkean barrena abiatu naiz ordubeteko itzulia egiteko asmoarekin, zakur bat atzetik segika hasi zaidan arte. Behin eta berriz agertu diot ez nintzela bere jabea, nahiz eta bere jabearen antza izan nezakeen, ez niola hori eztabaidatzen, umeek ere maiz nahasten bainaute beren aitarekin edo
|
emakumeek
beren senarrarekin. Gizakiekin erakusten ez dudan pazientziarekin eman dizkiot arrazoi horiek guztiak zakurrari, baina alferrik izan da, nire inguruan jauziak eta balakuak egiten jarraitzen baitzuen, urte askoan elkar ikusi gabe egon eta elkartu izan bagina bezala.
|
|
|
Itsasoa eta zerua ez beste guztia txikia ikusten da handik. Haizeak leun jotzen zuen, maitekiro, lotsati, baina
|
emakumeei
beren soineko harroak altxatzeko adina indarrekin, hala ere. Lurrari atxikita ozta ozta mantentzen ziren aireko izakiak ziruditen, gonak eskuekin zangoetara lotuta.
|
|
|
Liburu denda barrura sartu orduko gizonezko andana ikusten dut apaletan aztarrika. Itxura guztien arabera,
|
emakumeek
beren isilpeko kontuak argitara ditzaketela pentsatze hutsak aztoratu egin ditu. Pasilloetan barrena ezker eskuin bultzaka lortzen dut. S?
|
|
|
Amagandiko edoskitzea uzteko arrazoi nagusia lanera itzultzea da Bularra emateko bularra emateari uzteko amek argudiatutako arrazoi nagusiak esne kantitatearen murrizketa eta denbora falta dira, batez ere lanera itzultzeagatik. ‘Global Breastfeeding Study’ delakoan jasotako mediku espainiarren iritziaren arabera, lanera itzultzea da gure herrialdean
|
emakumeek
beren umeei bularra emateari uzteko arrazoi nagusia: zerotik bosterako eskala batean, arazo horrek lau jasotzen ditu.
|
|
|
2009an hasi zen, eta mundu osoan jaurtitako SKaren historiako kanpainarik handiena da. Besteak beste, ohartarazten da emaginak falta direla eta erditzen laguntzeko modua dela; izan ere, 48 milioi
|
emakumek
beren haurrak ez dituzte prestatuta lan horietan. Emaginek askotan amen eta seme alaben heriotza saihesten dute.
|
|
|
«Txakurrak emakumeak motibatzen ditu paseotik atera daitezen, baita haurdunaldian ere, eta horrela beren egoeran behar duten jarduera fisikoa egiten laguntzen diete», dio Westgarthek. Txakurrarekin egindako irteera horiek bultzatuta, haurdun dauden
|
emakumeak
beren pisuari eustera bultzatzen dituzte. Hala, animalia batekin bizi diren haurdunek zailago egiten dute komeni baino gehiago jatea.
|
|
|
Amatasunari bakarka aurre egiten dioten
|
emakumeek
beren kargura seme alabak dituzten familientzako kenkari edo prestazio orokor batzuk jaso ditzakete
|
|
|
Betiere, nork ordaintzen duen argi eta garbi. Hori dela eta, aurrezki edo autolaguntza taldeak sustatzen dira, baita
|
emakumeek
beren negozioa abian jartzeko erabiltzen duten funts komun bati ekarpenak egiten dizkioten emakume taldeak ere. Kasu batzuetan dirua aurrezten da eta taldea osatzen dutenen artean ematen da, baina beste batzuetan, banku batean kontu bat irekitzeko adina diru metatu arte itxaroten da, talde osoa jasotzen duen erakundearen kreditu bat lortzeko.
|
|
|
Kasu batzuetan dirua aurrezten da eta taldea osatzen dutenen artean ematen da, baina beste batzuetan, banku batean kontu bat irekitzeko adina diru metatu arte itxaroten da, talde osoa jasotzen duen erakundearen kreditu bat lortzeko.
|
Emakumeek
berek kontabilitate liburuak eramaten dituzte, eta diru sarrerak eta irteerak egiten dituzte. Hala, denda txikiak sortzen dituzte, hala nola liburu dendak, ehun lantegiak edo zeta harren haztegiak.
|
|
|
Lehendabizikoa iragan azaroan egin zuten, Emakumeen kontrako Indarkeriaren Aurkako Egunean. Tailer hark izan zuen harrera ona, eta jendearen balantze baikorra ikusita, bigarrengoz egitea erabaki dute.
Kontzientzia lana eta
|
emakumeek
beren gorputza ezagutzea da egitasmo honen helburua. Eta bide batez, emakumeak elkartu eta euren artean konplizitatea sortzeko aukera eman nahi dute.
Tentsioak askatzen, erlaxatzen eta energiaz betetzen ikasteko ariketa aunitz proposatuko dituzte bi psikologoek larunbat goizeko saioan.
|
|
|
Beste alde batetik, ez dugu ahaztu behar emakumea enpleguaren munduan sartzea,
|
emakume
beraien borrokagatik ez ezik, eredu kapitalistak eskulana behar zuelako izan zela. Enplegua gutxitzen bada, eredu horrek soberan izango dituen aurrenak emakumeak izango dira.
|
|
|
Norabide berean jarraituta, Sacramento ibaiaren inguruetan, indio" gurutzedunak" aurkitu zituzten, espainiarren aurrean gurutzeak jartzen zituztenak kopetan, haiei atsegin ematearren.* Eta, Ri' o de Buena Esperanza** izendatu zuten ibaiaren bi ertzetan, handik itsasora arteko berrogeita hamarren bat legoako bidean, hainbat eta hainbat indio nazio: Amacava eta Bahacecha nazioak,*** beren rancheriak utzi eta multzo handitan, gizon, andre eta ume, heldu berrien atzetik abiatzen zirenak sekula ikusi gabeko jende haiek ikusteagatik; ibaiertz guztiko beste nazioak bezala, aldarte onekoak, garaiak eta ongi osatuak, eta oin zolatik bururaino biluzik zihoazenak,
|
emakumeek
beren parteetan zeramatzaten belar edo hari batzuengatik izan ezik. Koral puska bat erakutsita, handik gertu hartutakoa zela esan zien indio nagusietako batek, marea jaistean hondarretan aurkitzen zituztela.
|
|
2014
|
|
|
|
Emakumeak
beren eskubideez jabetzea premiazkotzat jo du udalak, eta kontzientzia hartzeko ekintza bereziak egingo dituzte.
|
|
|
Herritarren osasuna eta hezkuntza antolatu zituzten herrietan, eta etxe askotako lidergoa eurek eraman zutela dio. Handik aurrera,
|
emakumeak
beren eskubideen alde nazio eraikuntzan ari dira.
|
|
|
Itsasondon jaioa zen, baina gurasoak Donostiara etorri ziren eta hemen bizi zen, Narrika kalean. Oso abertzalea zen, eta propaganda egiten zuen
|
emakumeek
beren umeei euskarazko izenak jartzeko. Aita, berriz, tipo karlista zen, baina EAJko alkate izan zen Itsasondon gerra aurretik.
|
|
|
Zu Bretainiako herri batean mediku ari zara. Mundu guztiak dio adin batetik aurrera gizonek prostata txekeatu behar dutela,
|
emakumeek
beren bularrak bezala. Baina zu ez zaude ados.
|
|
|
Garrantzitsua da aipatutako autoezagutzaren ideia, urteetan zehar emakumeekjabekuntza ariketa horretaz baliatu behar izan baitute beren gorputza ezagutzeko, edo «esaten den horretatik» haratago emakumeen gorputzen inguruko diskurtso batsortzeko. Our bodies, ourselves izeneko proiektua gogora daiteke, non 1970 urtetik, autoezagutzaren bitartez
|
emakumeek
beren gorputzez ikasten, zabaltzen eta daramaten, osasun ikuspegi batetik, jendarte eta medikuntza hegemonikoakhitz egiten ez duen horretaz. Ariketa horren printzipioa da poema honetan nipoetikoak hilerokoaren odola hartu eta probatzen duenean azaltzen zaiguna.
|
|
|
Hitzaurrean itsustasunetik idazten duela esaten digu, emakume orok lortubeharreko ideal femeninoa auzitan jarriz, eta kokapen ez arauemaile batetik idaztenduela, gizon emakume ez arauemaileentzat egiten duela. Horrekin rol femeninoadeseraikitzea lortzen du,
|
emakumeek
beren identitatea, gorputza eta desira moldatueta aldatu behar dituzten neurrian, zoriontsu izaten saiatzeko eta jendarteak onarditzan, nahiz eta bizitza errealean emakume mota ugari egon (ez arauemaileak), zeinek ideal femeninoa irreala dela eta ideal horrek agintzen duen zoriontasunaeskuraezina dela erakusten duten. Irakur dezagun lanaren hitzaurrearen hasiera:
|