|
2000
|
|
|
Eta teoria hori biribiltzeko Kunderaz baliatzen da: " Kafkak ez zuen
|
guregatik
sofritu! Kaf  kak ongi pasatu zuen guregatik!".
|
|
|
" Kafkak ez zuen guregatik sofritu! Kaf  kak ongi pasatu zuen
|
guregatik
!". Esan nahian bezala Kafkaren testuak umore klabe batetik irakurri eta ulertu behar zirela, neurri handi batean...
|
|
|
Baina Don Justinoren aurpegian izua da nagusi eta esperantzarik eza. " Sikiera
|
gure artean
bertsolariren bat egongo balitz", kexatzen da Don Justino, lurrean kizkur kizkur etzanda dagoela, bi eskuak sabel oparoan birjin. K. L. idazle gazteak hitzaldiarekin jarraitzeko tentazioa du, baina Molinero poeta aurreratzen zaio:
|
|
|
Nik pasatu ditudan kaleak behintzat jendez gainezka zeuden-eta! Beraz, isil zaitezte eta egon patxadan, aurki ditugu hemen
|
gure
bila etorriak eta!". Baina jendeak gogor erasotzen dio idazle errealistari:
|
|
|
" Hik, beti bezala, itxi egiten dizkiok begiak errealitate latzari. Hauek ez dituk ez asmazioak ez eldarnioak; eta
|
gu
ez gaituk paranoiko batzuk. Kontuz, amigo!
|
|
|
Kontuz, amigo! Hi koldar ahohan  di bat haiz, eta, bai, jakin ezak, honezkero ez duk
|
gure
bila inor etorriko, lau hilabete denbora puska polita da-eta!".
|
|
|
Zenbat dira? Zer nahi dute
|
gugandik
–Zer gelditzen da guk ezagutu genuen hiriaz?
|
|
|
Zer nahi dute gugandik? Zer gelditzen da
|
guk
ezagutu genuen hiriaz. Non dira senideak eta lagunak?
|
|
|
Konplota, errepikatu nuen, hizki bakoitza hausnartuz. Baina, zergatik?, galdetu nion ene buruari, zergatik
|
gu
–Ez nuen erantzuna ezagutzen, ezin jakin nezakeen ezta ere zein helburu zuten edo nork (edo nor  tzuk) mugitzen zituen hariak isil gordeka.
|
|
|
Baieztapen honekin adierazi nahi dudan gauza bakarra da biziak aurrera jarraitzen zuela, desioa zerbait eternoa zela oraindik, eta ber  tsoak eta elurra beti izango zirela errugabeak. Kontsolamendu eskasa nolanahi ere, ezen han barnean bizia ez baitzen jada
|
gure baitakoa
: oroimen bat zen soil soilik.
|
|
|
Benetako gizona ez da existitzen; are gutxiago oraindik benetako emakumea. Zein ingenuoa
|
gure
Diogenes zaharra! Baina utz ditzadan burubide hauek; Will Langekin ari nintzen.
|
|
|
Inork ez zuen haren arrastorik aurkitu. Handik hamar bat minutura,
|
gutariko
zaharrena zen ikusleak, esperientziaren ahoz, isiltasun txuri hura hausteko ausardia izan zuen. Esaldi terrible bat entzun ahal izan genuen orduan, kirolari haren patuari buruz zalantzabiderik uzten ez zuena.
|
|
|
Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez. Nik, ezjakintasunez ez ezik borondate on guztiarekin, txalo egin nion jaurti  tzaile burugabetuari, zinez uste baitut horixe espero zuela hark
|
gugandik
: loriazko azken segundo ahaztezin batzuk, betikotasuneranz  ko bidaia betiere ezezagunean lagungarri izango zituenak.
|
|
|
Aurkitu nuen halako batean giltzari zilarrezkoa, eta hara non ikusten dudan orduantxe, atearen markoan txintxetaz josia (horretarako propio kortxo bat dagoen arren), zera bat, eskela bat.
|
Gure
herriko ohitura malapartatua da, inor hiltzen denean, zenduaren argazkia eta datuak hil ohar batean bildu eta jartzekoa herriko ezkaratze guztietan. Hil oharra hartu, eta atearen markotik kendu nuen haserre.
|
|
|
Zalaparta ezohikoz, balaztei karraska eginaraziz, neure etxe pareko ezkaratzean gelditu zen, ama eta arreba bizi ziren etxean, hain zuzen. Segituan jabetu nintzen taxia kanpotarra zela, kolore haiek ez baitziren
|
gure
hirikoenak bezalakoak. Pentsamendua aske utzirik, laster izan nuen buruan hurrengo kate mailaren irudia:
|
|
|
Ez nazala beldurrak jan. Beldurrari aurre egin behar zaio, esaten zuen
|
gure
yoga maisuak. Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino.
|
|
|
Zer da, orduan, moda berri barren huts itxurati nazkagarri hau? Nor engainatu nahi dute
|
gure
heroi berri txiotxiolari sasijainkotuek. Barka, baina suak hartzen nau.
|
|
|
Sua Jainkoaren haserrea da. Sua da
|
gure
madarikazio ezin ordainduzkoa. Bego, bada, sua nire etxetik urrun; kixkal ditzala, kixkaltzekoak badira, aho doinu desafinatuok.
|
|
|
Leku aproposera etorri zara horretara, qué duda cabe.
|
Gureak
dira onenak.
|
|
|
Ezagutzen dituzu?
|
Gure
gama oso extensoa da.
|
|
|
Jende jatorra.
|
Gure
autoek ederki inspiratuko zaitugu.
|
|
|
Eta hori guztia gaurko gizartearen erratze moralaren mota bat da, beste askoren artean.
|
Guk
, teknologiaren bitartez, erratze moral mota hori gainditzeko aukera eskaintzen dugu.
|
|
|
Eta nola iritsiko da
|
guregana
, guganaino?
|
|
|
Eta nola iritsiko da guregana,
|
guganaino
–
|
|
|
Ez dakit, Daniel. Jesukristo omnipotentea da, jada
|
gure artean
egonen da, segurasko.
|
|
|
Kristo gurutzean hil zen
|
gugatik
! Â ¡ Ya te vale, tÃo!
|
|
|
Behin hil zuten
|
gu
salbatzearren; orain geuk salbatu behar ditugu geure buruak!
|
|
|
Lester txikia zen, John, arima garbia, kerubin inmakulatu bat... Eta
|
gure
aitak kanpaia jotzen zuen, guri bizkarra emanda, zure amaren suspirio espasmodikoen kontura.
|
|
|
Zer zentzu du
|
gure
biziak, John Smart?
|
|
|
Eta
|
guri
nork kentzen digu askatasuna?
|
|
|
Musuak dira, Brchwstorp,
|
gugana
datozenak ihesi, biderka daitezen eta jaio eta hil daitezen gugan, eta izan daitezen denboraren hondamendian eternitate.
|
|
|
Musuak dira, Brchwstorp, gugana datozenak ihesi, biderka daitezen eta jaio eta hil daitezen
|
gugan
, eta izan daitezen denboraren hondamendian eternitate.
|
|
|
Sartu bezain pronto, puxikak eta goxokiak eman zizkiguten, nahi adina, ibili gabe, eta azafata irtirinek beren gorputz lerdenak eskaini zizkiguten opari gisa, zernahi  tarako, igurtzirako edo, hizketarako edo, zernahitarako; ez geunden
|
gu
, ordea, (psikologikoki) hartarakoxe, eta arroxakoloreko ezpain haiei begiratze hutsarekin konformatu ginen gonbidatu (gizonezko) guztiok, halabeharrez; ezen sasoiko egotera, dios!, jango baikenizkien neskato putapertxent paregabe haiei begiak eta ezpainak eta gaztaina beroak ere hala esan baledi; horren ordez, azafatek atzera soineko urdin ilunak eta buruko txuri beltzak jantzi zituztelarik, bost...
|
|
|
Zortzi gonbidatu zenbatu nituen denera, ni tarteko, zein baino zein dotereago jantzita, urduri eta irribarretsu, jada patrikak edo poltsak berotzen zizkigun dirutzak bizi berri bat, beste bizitza bat hasteko parada edota bidea ekarriko zigun esperantzan. Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera,
|
gure
begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe.
|
|
|
Zortzi gonbidatu zenbatu nituen denera, ni tarteko, zein baino zein dotereago jantzita, urduri eta irribarretsu, jada patrikak edo poltsak berotzen zizkigun dirutzak bizi berri bat, beste bizitza bat hasteko parada edota bidea ekarriko zigun esperantzan. Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak;
|
gu
iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe.
|
|
|
Gonbidatuetako batek esan zuen orduan: " Aurrerantzean,
|
gure
begiak ipurtargi izango ditu, artizar, itsas faro eternitatearen bidezidor terraltsuetan". Guk, gorputzari bere horri begira, amen erantzun genuen, eta, diru kontaketarekin hasi aurretik, otoitz labur baina sentibera bat errezatu genion negar malkotan.
|
|
|
" Aurrerantzean, gure begiak ipurtargi izango ditu, artizar, itsas faro eternitatearen bidezidor terraltsuetan".
|
Guk
, gorputzari bere horri begira, amen erantzun genuen, eta, diru kontaketarekin hasi aurretik, otoitz labur baina sentibera bat errezatu genion negar malkotan. Nik, etsiak jota, esan nuen:
|
|
|
" Non dira hiru mosketeroak!". " Non dira
|
gure
Meltxor, gure Gaspar eta gure Baltasar!". Hilabete eta erdiko itxaronaldiaren ondoren, jendea etsita zegoen, nazkatuta, zeren, normala denez, bertsolarien jardun herrikoi bihozkorrak ere, azkenerako, aspertu egiten baititu gizakiaren bihotz gogo eraman onekoak.
|
|
|
" Non dira hiru mosketeroak!". " Non dira gure Meltxor,
|
gure
Gaspar eta gure Baltasar!". Hilabete eta erdiko itxaronaldiaren ondoren, jendea etsita zegoen, nazkatuta, zeren, normala denez, bertsolarien jardun herrikoi bihozkorrak ere, azkenerako, aspertu egiten baititu gizakiaren bihotz gogo eraman onekoak.
|
|
|
" Non dira hiru mosketeroak!". " Non dira gure Meltxor, gure Gaspar eta
|
gure
Baltasar!". Hilabete eta erdiko itxaronaldiaren ondoren, jendea etsita zegoen, nazkatuta, zeren, normala denez, bertsolarien jardun herrikoi bihozkorrak ere, azkenerako, aspertu egiten baititu gizakiaren bihotz gogo eraman onekoak.
|
|
|
patioko hainbat toki estrategikotan neurgailu ba  tzuk ipiniak zituzten ikusleen odolaren beroa eta gonbidatuen aitorpen gogoak neur  tzeko, hau da, ikusmina muturreraino noiz, orduantxe saioari ekiteko. Eta ikusleak ezinago bero, eta
|
gu
harriekin ere konfesiotan hasteko zorian geunden une horretantxe, bada, piztu ziren argiak, hasi ziren musikak, poztu ziren ikusleen eta teleikusleen biho  tzak. Eta, ordu laurden baten buruan, olatuarena eginez, sumsum corda alai oihartzun  tsua besterik ez zen entzun patio gotikoaren airean, eta hain ederki eta kutsakor entzun ere, non bai baitzirudien gargolek ere Jainko agindu bati jarraiki hitz egiten zutela, mende eta mendeetako isiltasuna apurtuz.
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. Patxi Otsotzarmendiren hitzaurrea luzea izan zen, txuria eta biguna, morborik gabea; programaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat,
|
gure
esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan azal zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, eta auskalo. " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
" Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
Gu
, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta guri, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta
|
guri
, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Alde horretatik, gizaki bakar, pribilejiatua zen, jainkoen ezpalekoa; bere memoria eidetikoari esker, ikusten zuen oro garunetan artxiba  tzen zuen, argazki kamera baten azkartasunaz eta objetibitatez. Baina, Ana Morena,
|
gure
beste Einstein txiki ezezaguna, dohakabe sendaezin bat zen, sofrikarioz beteriko arima herratua. Zergatik?
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. ...ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak,
|
gure
ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako,
|
gure aldetiko
ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Susmatu bezala, oin haiek ez ziren bereak, nahikoa txikiagoak baizik, beltzaranagoak, sendoagoak, azaz  kal berriekin guztiz ongi egokitzen zirenak. Oinak eta eskuak alderatu zituen gero, zehatz mehatz, eta hainbat xehetasun edo berdintasun edo arrazoi zirela medio baina
|
guk
ez dakizkigunak, eta, beraz, hemen, egiaren ohoretan, aipatuko ez direnak, Brown jaunak ondorioztatu zuen bai eskuak bai oinak gizon ezezagun berari zegozkiola, eta hortik aurrerako juzguetan sartzea gogor debekatu zion bere buru jada sobera nahastuari.
|
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. Era berean, egun batez jakin zuen gauza ba  tzuk berez jakiten dira, akaso betidanik egon direlako
|
gure baitan
, gordean edo lozorroan, une jakin batean azaleratzeko ordu haiek guztiak ez zirela alferrekoak, egonean zerbait egiten ari zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batean bilduta;" ongi, Fontaine, ederki", eta, gorputza jiratu ere gabe, jakin zuen b... " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
|
Zer adierazi nahi ziguten ekintza arbuiagarri horrekin?
|
Gu
ere, azkenean, bortxatuak izango ginela. Indarraren legea ezarriko zela?
|
|
|
Nik esango dizut, neure buruari esan nion era beretsuan: adarbakarra
|
Gure
Salba  tzailearen irudi berbera zelako, aita Dabiden etxean guretzako jasoa izan zen adar salba  tzailea; hura Maria Ama dohatsuaren baitan egin zelako haragi, eta bertan bizi izan zelako gu salbatzearren. Eta beste dohain bat ere bazuelako, apartekoa eta bitxia:
|
|
|
Nik esango dizut, neure buruari esan nion era beretsuan: adarbakarra Gure Salba  tzailearen irudi berbera zelako, aita Dabiden etxean
|
guretzako
jasoa izan zen adar salba  tzailea; hura Maria Ama dohatsuaren baitan egin zelako haragi, eta bertan bizi izan zelako gu salbatzearren. Eta beste dohain bat ere bazuelako, apartekoa eta bitxia:
|
|
|
Nik esango dizut, neure buruari esan nion era beretsuan: adarbakarra Gure Salba  tzailearen irudi berbera zelako, aita Dabiden etxean guretzako jasoa izan zen adar salba  tzailea; hura Maria Ama dohatsuaren baitan egin zelako haragi, eta bertan bizi izan zelako
|
gu
salbatzearren. Eta beste dohain bat ere bazuelako, apartekoa eta bitxia:
|
|
|
Hortaz, zergatik hil zuten?
|
Gu
salbatzeko aukera izan ez zezan. Eta, zer zela eta zeuden gugandik gero eta bertago panterak eta sugegorriak eta salamandrak eta fenix hegaztiak eta putreak eta hidrak eta aspidak?
|
|
|
Gu salbatzeko aukera izan ez zezan. Eta, zer zela eta zeuden
|
gugandik
gero eta bertago panterak eta sugegorriak eta salamandrak eta fenix hegaztiak eta putreak eta hidrak eta aspidak. Eta, basiliskoa?
|
|
|
Noren agindutara zegoen basiliskoa? Zergatik zegoen
|
gugandik
hain hurbil basiliskoa. Bere begiradaren indarrez soil soilik gizaki bat akabatzeko boterea zuen suge erregeari, nolatan utzi hain libre?
|
|
|
Eta, hortaz, apurka apurka ene baitan sortzen joan ziren errezeloak, egunek aurrera egin bezala, gorpuzten joan ziren, indartzen, errealitate bihurtzen. Ezen, kasualitate huts hutsari egotz al zekiokeen Salbatzailea irudikatzen zuen animalia hain gordinki hil izana, eta Satanas irudikatzen zuena, berriz,
|
gugandik
gero eta gertuago egotea. Eta usapalen desagerketa ere kasualitate huts al zen?
|
|
|
Puntu horretan errezeloen haria eten nuen. Berriz ere urrunegi ari nintzen harriak jaurtitzen,
|
gure
etxekoa ez zen teilatu batera. Haserretu egin nintzen neure buruarekin, eta, halakoetan beti egin dudan bezala, patrikatik lau txintxeta atera, eta, disimuluz, ipurdi azpian ipini nituen.
|
|
|
Ez nuen ezeren beharrik izan hiru dohakabe haiek zein itsasontzitan zihoazen ostera ere jabetzeko. Nirekin, zalantzarik gabe; ezen, pantaila erraldoian lau atso haurdun erakustearekin batera, halako oinaze esanezin batek busti zizkigun
|
gu
lauroi barrenak, eta laurok, guk, hitzez; Ana Morenak, idatziz, bertso berbera gogoratu genuen: " Olibondoa xurgatzen duzun ama basati...".
|
|
|
Ez nuen ezeren beharrik izan hiru dohakabe haiek zein itsasontzitan zihoazen ostera ere jabetzeko. Nirekin, zalantzarik gabe; ezen, pantaila erraldoian lau atso haurdun erakustearekin batera, halako oinaze esanezin batek busti zizkigun gu lauroi barrenak, eta laurok,
|
guk
, hitzez; Ana Morenak, idatziz, bertso berbera gogoratu genuen: " Olibondoa xurgatzen duzun ama basati...".
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina
|
guk
eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiar...
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin,
|
guk
edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Afrikako ume gosetuen gainean egiten ziren txiste gordinei...
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen
|
gugan
, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Afrikako ume gosetuen gainean egiten ziren txiste gordinei irribarrerik txikiena ere egiten ez genien modu berean.
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena;
|
guk
, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Afrikako ume gosetuen gainean egiten ziren txiste gordinei irribarrerik txikiena ere egiten ez genien modu berean.
|
|
|
Ezinezkoa delako maitasuna gizakion artean; maitasuna ez delako existitzen; debekatua zaigulako maitasuna, jatorriz. Zer da
|
guretzat
, ordea, maitasuna. Nik oso argi daukat:
|
|
|
Ez al zen hura, sakon sakonean, programa hari eta bizitzari eta, batez ere, botereari barre egiteko modu sotil baina txit eraginkorra? Eta, hala ez izanik ere, nor ginen
|
gu
arinkeria edo hura juzgatzeko. Erakutsi egin zituen, bai, erakutsi, titi mardulak nahiz erorixeak (denetarik zeukan), eta Deereren beste zenbait galdera ezinago bihurri ere erantzun zituen keinu bidez, zuzen erantzun ere; hain zuzen eta hain azkar, non une batez harekiko usteak berriz ere zalan  tzan jartzea lortu baitzuen nire baitan.
|
|
|
Zinpeko zaindariak ere adiago ikusi ahal izan nituen, ehuntsu bat, zartailuarekin erdi jolasean bezala, titiriteroen antzera, baina disziplinaren legea ezarriz, ez gehiegizko erakustaldiz, ez; nahikoa izan zuten bi tximino lizun eta errutilo hegatsgorri kantari bat garbitzearekin, bakea egin zedin. Sakrifizioa
|
gure
onerako izango zelakoan, bazterrean utzi nituen behingoz nire kontzientzi eragozpen bazterrezinak. Hiru piztia haiek hil bazituzten, izango zuten arrazoi pisuzkoren bat zinpeko zaintzaile zintzo haiek.
|
|
|
Natura jakintsua da. Ez legoke bizian aurrera egiterik, ahanzturak babesik eskainiko ez baligu, eromenak
|
gutaz
beste egingo ez balu. Nola eraman hainbeste sofrikario?
|
|
|
Edurtxo Caterpilarrek hartu zuen hitza ostera: " Esan, Armando maitea, oinaze izugarri hura
|
guri
, teleikusleoi, mundu orori adierazi behar bazenio, zein kolore aukeratuko zenuke?". " Kolore bat?".
|
|
|
" Iturri onetik dakigu Armando Bonillak Afrikan egin zituen misiolari lanak zer  tzuk ziren, eta ez dira, lagun maiteak, erraz, itsu itsuan sinesteko modukoak. Bagenekien basakeria
|
gurekin
bizi zela, guregan sortzen eta zornetzen zela, bai, baina hainbesterainokorik... hainbesterainokorik ezin dezake bururik gaiztoenak ere irudika". Armando Bonillak, bien bitartean, etzaulkian jarraitzen zuen etzanda, egonarriz, itxuraz guztiz bere onean, ausart, bat batean gutxiagotasun konplexu hura gainditu balu bezala, Deere jaunari kontra egiteko prest.
|
|
|
" Iturri onetik dakigu Armando Bonillak Afrikan egin zituen misiolari lanak zer  tzuk ziren, eta ez dira, lagun maiteak, erraz, itsu itsuan sinesteko modukoak. Bagenekien basakeria gurekin bizi zela,
|
guregan
sortzen eta zornetzen zela, bai, baina hainbesterainokorik... hainbesterainokorik ezin dezake bururik gaiztoenak ere irudika". Armando Bonillak, bien bitartean, etzaulkian jarraitzen zuen etzanda, egonarriz, itxuraz guztiz bere onean, ausart, bat batean gutxiagotasun konplexu hura gainditu balu bezala, Deere jaunari kontra egiteko prest.
|
|
|
Ez ote zen den dena planta huts izango? Egia edo gezur, gauza da gizonkilo dohakabe haren malkoek eragina izan zutela
|
guregan
, eta nolabait ahanzturaren lanbroan galdu nahi izan genuela haren iragana, eta ulertu ez ulertu noski, baina gure barkazioa, ordea, lortu zuela giza-munstro hark, eta gure errukia, egin zituen bidegabekeria haiengatik guztiengatik. Armando Bonillak, ordea, ez bide zuen nahikoa gure erruki isilekoarekin, Otsotzarmendiren hitz adiskide girokoekin; gonbidatuak Horazioren liburu bat atera zuen patrikatik, anteo  joak jarri, eta, ozenki, kamerari begira, irakurri zuen:
|
|
|
Ez ote zen den dena planta huts izango? Egia edo gezur, gauza da gizonkilo dohakabe haren malkoek eragina izan zutela guregan, eta nolabait ahanzturaren lanbroan galdu nahi izan genuela haren iragana, eta ulertu ez ulertu noski, baina
|
gure
barkazioa, ordea, lortu zuela giza-munstro hark, eta gure errukia, egin zituen bidegabekeria haiengatik guztiengatik. Armando Bonillak, ordea, ez bide zuen nahikoa gure erruki isilekoarekin, Otsotzarmendiren hitz adiskide girokoekin; gonbidatuak Horazioren liburu bat atera zuen patrikatik, anteo  joak jarri, eta, ozenki, kamerari begira, irakurri zuen:
|
|
|
Ez ote zen den dena planta huts izango? Egia edo gezur, gauza da gizonkilo dohakabe haren malkoek eragina izan zutela guregan, eta nolabait ahanzturaren lanbroan galdu nahi izan genuela haren iragana, eta ulertu ez ulertu noski, baina gure barkazioa, ordea, lortu zuela giza-munstro hark, eta
|
gure
errukia, egin zituen bidegabekeria haiengatik guztiengatik. Armando Bonillak, ordea, ez bide zuen nahikoa gure erruki isilekoarekin, Otsotzarmendiren hitz adiskide girokoekin; gonbidatuak Horazioren liburu bat atera zuen patrikatik, anteo  joak jarri, eta, ozenki, kamerari begira, irakurri zuen:
|
|
|
Egia edo gezur, gauza da gizonkilo dohakabe haren malkoek eragina izan zutela guregan, eta nolabait ahanzturaren lanbroan galdu nahi izan genuela haren iragana, eta ulertu ez ulertu noski, baina gure barkazioa, ordea, lortu zuela giza-munstro hark, eta gure errukia, egin zituen bidegabekeria haiengatik guztiengatik. Armando Bonillak, ordea, ez bide zuen nahikoa
|
gure
erruki isilekoarekin, Otsotzarmendiren hitz adiskide girokoekin; gonbidatuak Horazioren liburu bat atera zuen patrikatik, anteo  joak jarri, eta, ozenki, kamerari begira, irakurri zuen: " Ez naiz osorik hilko".
|
|
|
Zergatik ez genituen gehiago ikusi? Zergatik ez ziren
|
gure aldean
gelditu. Zergatik ez zeuden ikusleen artean?
|
|
|
Hiena bat zen; ez zen, beraz, jakina den bezala, ez har eta ez eme, eta ez zen, era berean, ez sinestun ez pagano ere. Hermafrodita guztien gisa,
|
gure
hiena hau ere espiritu bikoi  tzekoa zen, eta, beraz, aldabera bere ekintza guztietan. Horiek guztiak neuk azaldu nizkien hiru aurkezle ezjakinei, eta adierazi nien, behin hartara jarrita, hiena hilobietan bizi  tzen ohituta zegoela, eta gorpuak jaten zituela, eta, horrez gain, giza ahotsak ezin hobeto imitatzeko gaitasuna zuela, eta, amarru horretaz baliaturik, gizakiak bat batean irensten zituela; piztia ezinago hipokrita zela ere esan nien, ehizatzen zituen animaliak oro negar gezurtien artean irensten baitzituen.
|
|
|
Ez genuen Deere jaunaren aprobaziorik behar izan. Txundi txundi eginda utzi gintuen denak
|
gure
jakintsuaren erakustaldi hotzak. Edurne Caterpilar bere jesarlekutik altxatu, eta biziro estutu zuen bere kontra, atzealdeko titiak nahigabe zanpatuz.
|
|
|
Orduak joan ziren, orduak eta orduak, eta azken ordu bat ere bai. Patio gotikoan jendeak bere hartan zirauen itxura batean,
|
gure
aitorpenak entzuteko irrikaz. Eta, itxura batean esan dut, alegia ez naiz gehiegi ausartu egoera nola zegoen azaltzeko garaian, baina egia esan, egoera txit aldatuta zegoen harmailetan, guk, gonbidatuok, ezikusiarena egiten biziki saiatu ginen arren.
|
|
|
Patio gotikoan jendeak bere hartan zirauen itxura batean, gure aitorpenak entzuteko irrikaz. Eta, itxura batean esan dut, alegia ez naiz gehiegi ausartu egoera nola zegoen azaltzeko garaian, baina egia esan, egoera txit aldatuta zegoen harmailetan,
|
guk
, gonbidatuok, ezikusiarena egiten biziki saiatu ginen arren. Gauzak, ordea, aldatu egin ziren franko atsedenaldi luzeak iraun zuen tartean, eta ez, ausaz, gure onerako.
|
|
|
Eta, itxura batean esan dut, alegia ez naiz gehiegi ausartu egoera nola zegoen azaltzeko garaian, baina egia esan, egoera txit aldatuta zegoen harmailetan, guk, gonbidatuok, ezikusiarena egiten biziki saiatu ginen arren. Gauzak, ordea, aldatu egin ziren franko atsedenaldi luzeak iraun zuen tartean, eta ez, ausaz,
|
gure
onerako. Mozorro aldaketa izan zen gauzarik ikusgarriena; onagroak putrearekin elkar trukea egin, salamandrak ardiarekin, ostrukak tximinoarekin... ezin konta ahala trukaketa izan zen ikusleen artean.
|
|
|
Animaliarik txikienak, fisikoki ahulenak zirenak akabatu egiten zituztela, inpudikoki, eta zinpeko zaintzaile zolien baimen isilekoarekin? Gero eta bertago zeudela
|
gugandik
, eta gero eta begiratu gaiztoagoak egiten zizkigutela. Nire begiek eguna bezain argi ikusten zutena, ez al zuten, bada, gainerako gonbidatuek ikusten?
|
|
|
Obsesio zaharren loratzea ote zen? Nolanahi izanik ere, ez zitzaidan burua gehiegi berotzea komeni, eta, gogoeta patxadatsuago baten ondoren ulertu nuen beste hiru gonbidatuak eta neu itsasontzi berean gindoazela, eta
|
gure
kapitain gaiztoen eskuetan gorriak ikusi genituela laurok nola laurok ere, aurreko hiruren antzirudira. Eta, jarraian, begietara irudi bat, eskuetara dardar bat, belarrietara intziri orlegi bat:
|
|
|
|
Gure
autoek nabagadoreak dauzkate, nahi izanez gero. GPS navigator system.
|
|
|
Ez nintzen horretaz ari, Guisfredo, no me jodas.
|
Gure
erratze moralaz ari nintzen, ez trafiko gorabeherez.
|
|
|
Elefantearen laudorio zintzo haren ondoren, harmaila gotikoetan zeuden ikusle elefantez mozorrotuek zein bene benetako elefanteek, tronpak zerurantz ezin ikusgarriago altxaturik, blues espiritual bat jo zuten, eta gainerakoak txaloen bidez eraman genuen doinu bihozkor haren konpasa, eta hainbat metxero eta poxpolo ere ikusi ahal izan nituen piztuta, ordurako gainean genuen ilunsenti hauskara argitu nahian bezala, argi gorri txiki bat hemen, bestea harantzaxeago, halako errosario dizdizari bat osatuz bezala. Amaitu zen ereserkia, hustu ziren
|
gure
belarriak, joan ziren itzaltzen poliki poliki, eta lanturu isil batean, su koloretsuak, eta bat batean hotza sentitu genuen guztiok biho  tzean, hotz gordin adieraztezin bat, ukiezina, hilkutxetako hotza bezalakoa. Hura ere, jakina, aurrez zegoen prestatuta:
|
|
|
Abokatu onik aurkitu du
|
gure
Anjel zintzoak! esan zuen irribarrez.
|
|
|
Eskua nire bizkar gainean jarri, eta ateraino lagundu gintuen. Atea
|
gure gibelean
itxi zenean, haserre bizian nengoen. Migelekin, maisuarekin, neure buruarekin.
|
|
|
Halere, harritu egin nintzen, eta lasaitu, bat batean. Ni konturatzen nintzen Frantziskok, lehendik ere hamaika zume hots eta odol
|
guri
jasan behar izan baitzituen, zuela halako egoerarik onartu; baina, egun hartan, merezia dik alu horrek! esan zidan, besterik ez; egia da Frantziskok ongi ezagutzen zuela Kandidoren nireganako grina txarra; bera nuen kasu askotan lekuko; baina zaila zen Frantzisko bezalako batentzat, halako une estu batean norbaitek zume astinduak merezi zituela aitor  tzea.
|
|
|
Baserrira iritsi, eta sukaldera eraman zuten aita; gora igo ginen
|
gu
. Estua zen oso amonaren gela, eta ulertu ezinik nenbilen beti, nola sartu ote zuten ate estu hartatik ohe zabal hura.
|
|
|
Elkar ezagutzen zuten nonbait, eta
|
guk
, itsas-ertzera alde egiteko ahaleginetan genbiltzanez beti, aitzakiaren bat asmatu genuen. Migelek bazituen orduan hamabiren bat urte, egoeraren sexu usaina sudurreratzeko adina bai.
|
|
|
Begira, begira, nola ematen duen muxu
|
gure
Edurnek... Jendea guri begira genuen, Edurnek jo ninduela ikusi ondoren.
|
|
|
Jendea guri begira genuen, Edurnek jo ninduela ikusi ondoren. Baina nekez entzungo zuketen
|
gure
hitzik. Pa!
|
|
|
Edurnek
|
gure
askariak atera zituen poltsa  tik. Migelek berehala jan zituen bere ogia eta txokolatea, baina nik txokolatea bakarrik jan nuen.
|
|
|
parte hartu zuen Migelek.
|
Gure
Anjelek ezin du eraman Edurnek senargairik edukitzea.
|
|
|
Kemen handikoa zen Edurne, eta beti pentsatu dut ama batek bezala bakarrik zekiela maitatzen. Horrela portatu zen
|
gurekin
, behinik behin. Eta bere dohainak bide zuzenetik zuzenagora eraman ez bazituen, haren kemen handiagatik zela pentsatu nuen.
|
|
|
Eta bere dohainak bide zuzenetik zuzenagora eraman ez bazituen, haren kemen handiagatik zela pentsatu nuen. A, eta
|
gure
etxeko lanak asko lotzen zuelako. Berak" aitortzen" zuen hori.
|
|
|
Lotsatuta balego bezala. Bazirudien ez zuela adierazi nahi
|
gure
etxean irabazitako dirua nora eramaten zuen. Eraztun handi distiratsu bat zuen hatz batean, eta egia zen nonbait ezkontzekotan zela.
|
|
|
Eguzkia inguruko etxeetako teilatuetan irristatu, eta
|
gure
sukaldeko leiho erdi irekitik sar  tzen zen, itzal argien konposizio alaia osatuz. Gero, lurrean etzan, eta hauts izpiak esnarazten zituen, haren alaitasunean parte har zezaten.
|
|
|
Nire gorabehera haien gogoetak Zapelen etxe aurrean amaitzen dira. Zapel ere gangrenaz hil zen denbora gutxi barru, eta
|
gure
ama errosariora joan zen.
|