|
2007
|
|
|
...zela bakarrik ehiztaria, bazuela ere orduko eran" kultura" pixka bat, eta erraz ditake gogoratzea... nahi badituzue" zinez" gogoratu... ilargitsu gau goxo batez... garraren bulta dantzak lagun... kantuz eta musika egiten... bai musika bai, zeren eta ikerketek erakutsi duten bezala, xirula moldeko xixtu batzuk kausituak izan dira, eta segurtatzen ahal dugu, saioak egin baititugu
|
Euskal
Herriko musikari handi batekin, xixtu haiek soinuaren ateratzeko gai zirela, beraz lehengo gizonek bazutela izpirituen oihukatzeko kar bat...
|
|
2008
|
|
|
Behar duzu jakin, irakurlea, zer gisetan moldatua izan zen egun batez Balitzaneko herri eder hau.
|
Euskal
mendi zoragarrien artean kausitzen den zelai batean kausitzen dira karrika moldatzen duten pilota plaza, eliza, bi ostatuak," Hemen Ongi" eta" Hemen ez Gaizki", Herriko Etxe eta beste eraiki altuak. Urruntxagoko ordoki eta mazeletako alor perdeak etxe xuri garbiez eta baserri politez titatuak dira.
|
|
|
Hamarretan:
|
Euskal
Herriko dantzari, makilari eta gorputz bihurdikalarien aurkezpena
|
|
|
Da agertzen adimen bat
|
euskal
hitzez osaturik
|
|
|
Oinarri duzun
|
euskal
mintzoan dela gure nortasuna
|
|
|
Nere baitan nion, zer bi mila deabruren bila ote zabiltzan hoin desberdineko zikiro pare hau? Lehenik sartu kinkilak, xapela altxaturik, ukurdura bat eginez: Ni naiz, Karmen Musilonda,
|
Euskal
Herrietako Makur xuxentzalea, Goiko Izpirituaren mutila. Euskal izpiritu okertuen zuzentzaile hautatua, Hurbilurrunen, Azkenik egina izan den bilkura nagusian.
|
|
|
Lehenik sartu kinkilak, xapela altxaturik, ukurdura bat eginez: Ni naiz, Karmen Musilonda, Euskal Herrietako Makur xuxentzalea, Goiko Izpirituaren mutila.
|
Euskal
izpiritu okertuen zuzentzaile hautatua, Hurbilurrunen, Azkenik egina izan den bilkura nagusian.
|
|
|
Ene nahia egina izan bedi!
|
Euskal
izpirituaren izenean! Amen!
|
|
|
Gozo gozoan bazkaldu ondoren, kanporatu nahi izan dute hiruek, madari ondo batzuen itzalean den harrizko alku batean jarririk emanez. Hor da ikuspegi bat nondik mirets baititake
|
euskal
mendi eta zelai zoragarrietarik parte bat.
|
|
|
Hirugarren hau gatua bezain abila eta zalua, damu baita doi bat mainku egiten duelako, honen izena Djabil Aldbeshalhah. Hauek kanpo izenak balinbadituzte ere
|
Euskal
gogo bihotzak agerian bizi dira, Balitzandar seme.
|
|
|
Da agertzen adimen bat
|
Euskal
hitzez osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten gero hobeki landurik
|
|
|
Gogo bihotzez lantzea da beti zor dizuguna Zuzenbidean, eginbidean, finki agertzen zaiguna Oinarri duzun
|
euskal
mintzoan dela gure nortasuna
|
|
|
|
Euskal
sabel sanoan eregin hazia
|
|
|
|
Euskal
gogo nasaiak dauk erakatsia Dauk erakatsia
|
|
|
O haurtxoa, hire
|
euskal
soa Izan bedi jakintsu, zintzoa.
|
|
|
O h a u r tx o a, h ire
|
euskal
soa Izan bedi jakintsu, zintzoa.
|
|
|
O haurtxoa, hire
|
euskal
soa
|
|
|
O haurtxoa, hire
|
euskal
soa Izan bedi jakintsu zintzoa Izan bedi jakintsu zintzoa
|
|
|
Behin bazen aireko bat
|
Euskal
Herriko hiri batetik airatzen zena Errusiako hiri haundi bati buruz joaiteko. Berrehun bat ibiltari bazegon beren alkuetan jarririk.
|
|
|
Berrehun bat ibiltari bazegon beren alkuetan jarririk. Hegazkin ederra
|
euskal
lurretik airatu bezain laster, hona, lemazain edo" piloto" deitua mintzo: Ni naiz Leonid Burrunbatxev. Ongi etorri Elianov deitu aireko eder honetan.
|
|
|
Goizeko lana hasieran, bi andere zerbitzari, hein bat ederrek, elgar agurtzean, batek erran zion besteari: Nork ezarri hau, hola, ezpaina urraturik eta betondoa beltz beltza. Ene senarrak! Hire senarrak? Uste ninan
|
Euskal
Herrirat joana zela zenbait egunentzat. Nik ere, uste ninan! Bainan...
|
|
|
Joanes Haritxenek, hain xuxen, bazituen gomitatuak adixkide ezagutu batzu, bestako azken apairu honetara.
|
Euskal
Herrian ongi ezagutu gizonak. Haien artean bat, Piarres Xara.
|
|
|
Herri honetako pilotarien ikusle eta bertsularien entzule nehor gutti enoatzen diteke.
|
Euskal
ondarea argitan dago Balitzanen. Herri honetan ikusten ere dira laborantzatik datozen ekoizpen bizikorrak.
|
|
|
Da agertzen adimen bat,
|
euskal
hitzez osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten gero hobeki lanturik.
|
|
|
Gogo bihotzez landutzea da jitez zorra dizuguna Zuzenbidean, eginbidean finki agertzen zaiguna Oinarri duzun
|
euskal
mintzoan dela gure nortasuna.
|
|
|
Hauek pairatzen zituzten makurbideak zuzenduz. Goiko
|
Euskal
Izpirituak benedika bezaigula, hemen, kitorik emana izan zaigun iztil emokadura eta gorputz ihaloskaldi uspeltsu eta ohore guttikoa! Lehen bai lehen alda gaitela hemendik, Gantzelio!
|
|
|
Hainbat oroitzapenek burua betetzen zidaten non, duela guti, orduko argitalpeneko liburu bat berraurkiturik, itzulpen baten saiatzera menturatu nintzen, eta hona Maiatz argitaletxeari esker, zuei eskaintzeko parada izaten dudan. Hona beraz" Gorrail azeriaren ibilerak", itzuli dudan liburua eta hari buruz oharpen zenbait: Haste hastetik erran behar dut, izen guziak euskarara itzuli ditudala, ibilerak
|
Euskal
Herrian pasatu balira bezala, kasu eginez halere erdi aroko izenen zentzua ez nezan alda, eta hori, hautu bat izan da ene partetik. Liburuaren bukaeran aurkituko dituzue bi hizkuntzetako elkarrekikotasunak. Bestalde, jakin behar da ibilera horiek XII. eta XIII. mendeko idazkiak direla eta nehork ez badaki ere xuxen nork idatziak izan diren, orduko giro eta unea aipatzen dutela.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. Eta, gainera ikusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela.
|
Euskal
literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa eg... Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. ...kusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela. Euskal literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela,
|
euskal
literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa egin lezaken bezala, funtsean! Erdi aroko idazkiak izangatik, Gorrailen ibilerak ez dira istorio serio eta tristeak, irri eta trufa jokoek anitz leku hartzen dute. Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
2009
|
|
|
Hori beharbada ez dutelako familirik da. Aita eta ama ttikia nintzelarik apartatu ziren, eta nola urrun joan ziren bakoitxak bere alde, neri amatxikin utzi ziaten
|
Euskal
Herrian. Hura pertsona ona zen, baino zaharra, eta ez zituen ametitzen nere besta ttikiak, sobera soinu eta lan emaiten zutela erranez.
|
|
2010
|
|
|
Imprimitzailea: Graficas Lizarra, Lizarra, Nafarroa,
|
Euskal
Herria
|
|
2012
|
|
|
San Andreseko plaza, arsenal zaharraren bidea, ibaiera buruz eta Genieko zubiaren ondotik, bihurgune elegantea pasatuz, Hiribururainoko aldapatxoa eta berehala Bordalerako autobidea, Marrakex izeneko borobil handia pasatu ondoan. Etxera behin jin zitzaizkon jandarna batzuek hola zuela izena esplikatua zioten, omen
|
Euskal
Herrian Euskaraz eko pintalari talde batekin hor ikusi zutela eta bere autoa ere eta hea zerbait esplikatzen ahal zuenez. Gizonak irri egin zuen bere baitan oroitzean jandarma talde hartaz.
|
|
|
...baliatzaile onik bazela eta mendietan larreak labakitu zuhaitzak ezabatu alanbrea ezarri onkailuz eta pozoinez ase lurretan bi izorraldien artean laborariak esklabo beti gehiago ekoiztu merkeago saldu bakarrik lanean etxea hustu ez dadin pertsulariek aipatu lur hontako erregea mutil morroi apala bankuko nagusiekin hasarrea pizten da 4x4en motur azantzekin gure bide hertsietan bisitariak ibilaraziz
|
euskal
nortasun azkarra goretsiz libertatearen seme garenak omen laudatuz denak zerbitzari nahi gaituztelarik denborak doatzi eta ez onerat begiak gure zaintzen denetan larru barnean laster lauki zaindari ttipiak mundu guzia ukareko elektronikoarekin buru muinaren formatatzaileak bestalde laster pentsakera amankomuna edo bestela zu zara terrorista non dira biziaren ametsak haur garaietako sahets bideak ...
|
|
|
70 Hamar milagarren goiza azotez: Philippe Soupault k idatzi" cette nuit Londres est bombardee pour la centieme fois" testuak piztu gogoeta, 30 urte
|
Euskal
Herrian hamar mila egun direlakoan...
|
|
|
Haurra nintzelarik, galde egin bazidaten zer ziren
|
euskal
munduak, ez nuen deusik erraiten. Ene mundua zen Martin Beltzenia:
|
|
|
Etxe bat mundu bat da eta amets egiten laguntzen du, haur bakotxak baitaki, handiek baino arras hobeki zer egin mundu huntarik urruntzeko! Hori zen egin eta hazi nuen
|
euskal
mundua, ahantzi gabe ene ama, hainbeste anai arreben erdian beti lanean ikusi dutana eta berdin aita Hazparneko zapata lantegietan aste guzian eta berant arte lanean ari zena, goxotasun eta maitasunez gutaz artatzen zirenak.
|
|
|
|
Euskal
Herria ixilik dago gazten irriak ixildurik gure mendiak husten gure Herriak ez du irririk udan baizik arrotz irriak euskalduna bere xilotik lurrak saldurik same alabak saldurik gure mendiak husten euskalduna ttette bezala arrotz hexur muña jastaturik oihartzunak erranik mendian ihintz pean ur xirripa nigarrez hain jasankor hain herabe hain zozo jartzeko zer egin ote daukute, gizon mozkorrak emaztea jotzen gazteak pestaz pesta arrailtzen semeak aitari erdaraz tu egiten alabak arrotz herrietan emagaltzen bizkitartean xuxen bezain fier euskal mendek moldatu aurpegi zorrotzetan boneta beltz ile xurietan zahar suhar sendoak hamalaueko gerlan egin balentriez eliza ama sainduaren alabaren laudan errepublikak pixatoki berriak eraiki ondoan haatik hemengo idi eder maltsoen akulariek baitakite ez baldin badu iduri ere gorderik atxiki daukuten egiak noizbait auzitegiratuko dituela zaude zaude gurekin zaude hemen mendien itzalean badakit han bertze mendiak badirela eta hango mendiak izarretarik hemen baino hurbilagokoak eta heien itzalean zure bihotzaren zabala zure maitasunaren neurria duten herriak bainan zaude emanen derauzkitzut nehungo erregeek ukan ez dituzten iguzkizko loreak eta aments irudizkoak emanen derauzkitzut nigarrez busti harri xuriak erranen derauzkitzut
|
|
|
Euskal Herria ixilik dago gazten irriak ixildurik gure mendiak husten gure Herriak ez du irririk udan baizik arrotz irriak euskalduna bere xilotik lurrak saldurik same alabak saldurik gure mendiak husten euskalduna ttette bezala arrotz hexur muña jastaturik oihartzunak erranik mendian ihintz pean ur xirripa nigarrez hain jasankor hain herabe hain zozo jartzeko zer egin ote daukute? gizon mozkorrak emaztea jotzen gazteak pestaz pesta arrailtzen semeak aitari erdaraz tu egiten alabak arrotz herrietan emagaltzen bizkitartean xuxen bezain fier
|
euskal
mendek moldatu aurpegi zorrotzetan boneta beltz ile xurietan zahar suhar sendoak hamalaueko gerlan egin balentriez eliza ama sainduaren alabaren laudan errepublikak pixatoki berriak eraiki ondoan haatik hemengo idi eder maltsoen akulariek baitakite ez baldin badu iduri ere gorderik atxiki daukuten egiak noizbait auzitegiratuko dituela zaude zaude gurekin zaude hemen mendien itzalean badakit han b...
|
|
|
Jainkoak berak entzun ez dituen otoitzak erranen derauzkitzut lurra lorez eta zerua izarrez bete zituzten hitz eztiak zurekin hemengo errekak ibaituko baitira udaberriak itoko baitu negua eta arrosak ez baitira ximelduko eta itzal goibela iguzkituko baita zurekin zilatuko dut mendia eta lohitik izarrak jaliko eta maitasuna amaigabetuko zu gabe ez baititake ez zorionik ez
|
Euskal
Herririk mendien itzalean zaude hemen zaude enekin nolaz maitasun hitzak nahi nituzke erran baina gaur ezin dut benito lertxundi so egizu napalm khe beltzek ikatztu haurreri so egizu orroaz ari direnen nigar itsasoari so egizu odolak gorritu lur zabal idorreri nola erran basakeri tzarkeriek urratzen duten munduaren etorkizunak zuk dituzula, nolaz irri egiten ahal duzu?
|
|
|
|
Euskal
Herriaren askatasuna
|
|
|
Biafra herraren aztapar pean odol eta nigarrez askatu zirezten anaiak! begiak zabalik lurrean herrestan zabiltzateneri azken nigar xorta iretsirik uliek eta harrek jaten hasieri eta aita lagundu gatik garbitu haurrari eta sabela urratu dakoten ameri eta ahalge naiz anaitzat omen baititut gogoeta diplomatikoen bidez zuen herio latzak alaitzen dituen fotil zabaletako jaunak ahalge naiz ene gizon izaiteaz amen nigarrez irri egiten ez duen
|
Euskal
Herritik bainan asmatu bilatu miatu aztertu ikertu pizatu neurtu izartu zilatu eta asmoak ospatu bainan ospeak Egia zapatu gordetu zikindu baztertu lehertu eta gizona zauritu baititu guduaren suzko loreak zabaldu
|
|
|
Aita Seme aintzinean PJko zakurrak
|
euskal
kantuak gauaz gora ETA militarra gau luze gogorrak bakartasun hotzak ilargi ixilari so auzoen leiho tinkien arteko argiak zure ametsa lagun barneko ezin egona argi basoaren azpian paperak labur hitzen nasaiari hutsa kolpeka buruko minari etsipena irriz telefonaren tirrintari so plastikozko untziak ez dira betetzen ere hatsa doa trebeska biziaren hatsa zergatik hitzek min egiten duten ote hitz esk...
|
|
|
Zer dituk gure handi mandi horien hitzen eta ekintzen egiak? Gure
|
euskal
bazterretarik esperantzak baduela toki bat sinesten ahal diuk oraindik. Hitzek badutela oraindik lasaitzeko eta goxatzeko ahala, egia bihur dadila, gizaldiz gizaldi lurtarrek frogatu duten gisan, hitza elkartasun karreatzaile egin delakoan beti, besteen errespetu eta jakitatearen trukatzaile, bide idekitzaile eta maitasun hazi.
|
|
|
atarrak ordokitu behar mendez mende, bertze gogo aberatsagorik ateratzeko indarrik ezpalu bezala gure lur ezdeusak (eta ez baita irringarri ordokiak berak purruxkako itsasoratu behar nahi edo ez bainan beharrik gero baino geroago). Bainan nik diot
|
euskal
sorgin trufari batek emana zuela ene idurimenen aztatzeko.
|
|
|
Askatasunaren zainlari eta Nafarroako errekak laster eta argi menditik behera dabilanak eta iturri hura zaldiarekin gelditu baitzen erresumako neska pollitenak irri ezti batekin agur egin baitzizaion orhoit da Errege Azkarra eta begi bustiek mortua gordetzen lehen ezpata ukan zuelarik nola bihotza indar eta herriko itxurez bete zitzaion eta han zabal eta urrun zeruzelaia eta
|
gogoan
euskal lurraren eztitasuna eta herri min latz batek itotzen bihotza... barrandari baten deiak gauaren ixila zauritzen eta xutiturik
|
|
|
eta ez balitz pizten? hago zutik Jean Louis xutik gurekin errak bederen noren aurpegian jarriko haizen nolakoa izanen den hire izena hartuko duen lilia zer tresnarekin jauzaraziko diren ukamilo tinkatuak nolako hitzekin zabalduko diren ate hetsiak zer kolore hartuko dituen biharko biziak nolako
|
Euskal
Hemi berria izanen dugun zer erranen dugun elgarri nolako egunak gure azkenak astiro hire gorputza lurrean urtzen zauk denboraren itsasaldian ezin jasanez izan eza gauaz argian sinetsi nahiz hire ezin ahantziaren eternitate esperantza xoil bakarrarekin oroimenari denboraren ardatza uzkaili nahiz gure boltsa plastikozkoa jautsi beharrez hor gaituk bakarrik
|
|
|
Iparraldea?
|
Euskal
Herri kontinentala. Ala Theodore Lefebvre batek izendatzen zuen Pirineo Atlantiko Oriental hura?
|
|
|
Ala Theodore Lefebvre batek izendatzen zuen Pirineo Atlantiko Oriental hura?
|
Euskal
hitzak Frantziaren nortasun ezin zatikatuzkoa oraindik zauritzen zuelarik. Senpere eta Elizondoren arteko mendiak eta gure ekonomia iragan mende hasieran ikertu zituen gizonari, Wolfenbuttel eko kartzelan, naziek 1943an lepoa moztu zioten.
|
|
|
bere emazteak aukeratu arraren egoitza orain hangar alimale batek izkutatzen bezala du. Gure eskualdeko nekazari etxeen ia guzien iduri, haunditsu horiek itxuraldaturik,
|
euskal
etxe pollit xaharrik ez dago gehiago. Baina etxekoek oraindik Topeten kopla eta erranak gezurrez beteak direla ziurtatzen dute.
|
|
|
Uharte ziren ere ondoko urteetako
|
euskal
munduen aurkikuntzak, Jean Louis ren kantu hunkigarriek marraztuak. Uharte galdua, Polo Beyris eko Izarra villa ospetsu zaharkituan zen EAJko gizon adineko hura, Argentinako Ekin argitaletxearen liburuak dohainik ematen zituena.
|
|
|
Maitasunak denak eta denen gainditzeko ahala zuela eta lege edo agindu bortitzak denboraren apar bilakatuko zirela. Ene
|
euskal
mundua hor lilitu zen, ibai, mendi, hodeiek zeharkatu ilargi betez. Hor ere iraganaren oroitzapen xumeak, harri koxkor batek mendeak politikoen diskurtsoek baino hobeki erakusten zidatela.
|
|
|
Eta derauiat ere: hire San Leongo hilobi ahantzitik
|
euskal
harri barreatuak deitzen dituzkala bil bitez zotal egunen deiak arkaitza eta itsas belarra mendi goretako arranoa erreka legarraren arrainekin irrintzina intziriarekin harri lerroetako otoitz ahantzia bidexketan entzun arte ez dadila ezpata golde bilaka herri hustuen hotza odol beroen kaldak har dezala gorrotorik gabeko borrokan eta euskarak kateen hausteko giltza eman diezagula ez dezaten sekula...
|
|
|
Ikuspegi honen barnean, bizi bizia da
|
Euskal
Herriak sufritu duen bortizkeriaren kontzientzia. Gainera, biolentzia historikoa eta sufrimendu pertsonalak estuki lotzen dira.
|
|
|
Hutsetik ez, ideia komunisten inguruan Europan sortutako etika askatasunzaleak urte luzeak dituelako. Hutsetik ez
|
Euskal
Herrian ere: beti estatuaren aurka bere bizitza kudeatzen ikasi duen gure komunitatean, erreboltaren bidez marginazioa gainditzeko gaitasuna eta tradizioa baditugu.
|
|
|
programa ederra... Horrelako edo antzeko jarrera baten alde iharduteko bada jendea
|
Euskal
Herriko zazpi probintzietan. Halere, ez dut pentsatzen ENAMen bideak, edo bide nagusiak behintzat, hortik joko duenik.
|
|
|
Negoziazioak, bakea ekarriko badio ere
|
Euskal
Herriari, badakar sisteman integratzeko arrisku handia; indar harremanen egoera kontutan harturik, erraz ikusten da nork ezarriko dituen baldintza garrantzitsuenak.
|
|
|
Nazionalismo iraultzailea kontradikzioz betetako eremua zen; borondate unibertsal komunista eta gure herriaren askatasuna elkarrekin jokatzeko, mila indar eta kemen egin genituen. Aurre egin genien
|
Euskal
Herriko nortasun nazionala internazionalismo espainolistaren aldarean sakrifikatu nahi zutenei; aurre egingo zaio ere balizko nazionalismo estu eta berekoiari.
|
|
|
Gero, ENAMen inguruan eta barnean ibili den intelektual askoren izkribuetan; adibide gisa, Justo de la Cueva hartuko dut, 1982an IPESek egindako Soziologia Ikastaroan marxismoa goraipatzen duelarik. Bai eta formazio ikastaroetan ere; oso hurbil dugu oraindik IEGA gazte mugimenduaren sortzea Ipar
|
Euskal
Herrian, eta marxismoaren ikastea zegoen haien asmo hezitzaileen artean.
|
|
|
Besteak beste: V Biltzar Nagusiko Aktak (1967), Burgosko Auziperatuen Gutuna eta Zutik 62 (1971), Nazio Askatasunerako
|
Euskal
Militar Erakunde Sozialistaren Agiria (1974eko azaroan), ETA frente al Juan Carlismo (1975), Zutik 66 (1976ko martxoan), eta Argalaren izkribuak 1976 eta 1978etan.
|
|
|
25 Inork ez dezan pentsa diktadura eskuindarren izate odoltsu eta lotsagarriaz ahazten garela. Baina lan honen xedea
|
Euskal
Herriko ezkerrean egin daitekeen gogoeta erraztea da. Eta gure artean inoiz ez dut entzun Mobutu eredugarria denik, nahiz eta behin baino gehiagotan Mengisturen aldeko jarrerak ikusi...
|
|
|
28 Modelo orokorraren ahitzeari buruz, eta ezker abertzalearen egoera orokorraz, ekitaldi bat egin nuen Iruñean, 1990eko Udako
|
Euskal
Unibertsitatean. Laugarren atal honetan aipatuko ditudan gauza gehienak han hedatuagoak aurki daitezke.
|
|
|
Fran. de Science Politique 40, 1990 apirila). Baina, nire ustez, analisia
|
euskal
nazionalismo osoari zabal dakioke, eta sarkorragoa dateke oraindik ETAren inguruko mugimenduan.
|
|
|
34 Ez dakit zergatik, baina argudio horiek entzuteak kezkatu egiten nau eta faxismoaz pentsatzera bultzatzen nau. Badakit, jakin, faxismoaren kontra sortu dela
|
euskal
nazionalismo iraultzailea eta horrek, nonbait, horrelako tentazioaren aurka txertatu gaituela. Baina nazionalismo hutsa beldurgarria da.
|
|
|
Nola ahaztu 1984ean Luis Mari Mujikak idatzi zuena?: " Bakezaleei borroka proposatzen die; sasi demokratei faxismoaren efikazia (eta
|
Euskal
Herriaren testuinguruan" indarkeriaren" bidea; ez, ordea, marxismoan errotua ETArena izan den bezala)" (Miranderi Justizia egin behar). Nire ustez, faxismoak merezi duen justizia bakarra kondenarena da; Jose Maria
|
|
|
Estrategiaren gaia berebiziko lekua eduki izan du gure aldizkariaren orrietan. Emilio Lopez Adanek, azken urte hauetan munduan zehar sortu diren modelo eta gertakizunek,
|
Euskal
naziotasunaren fenomenoan izan duten eragina aztertu du. Artikulu hau, ZUTIKek Donostian antolatuta zuen" Nazionalismoak Europan" hitzaldian oinarriturik dago
|
|
|
DIKTADURATIK ATERATZEKO MODELO IRAULTZAILEA ETA DEMOKRATIKOA.
|
Euskal
Herrian oraindik ere zapalkuntza nazional bat badago, eta zapalkuntza horren biktimak gu gara. Gurean zapalkuntza uxatzeko modelo nagusia modelo iraultzailea izan da.
|
|
|
ez separazioa, baizik eta ezagutza demokratikoa. Horretan ibili izan dira, eta jarrera horren ondorioak oso diferenteak dira Ipar
|
Euskal
Herriari ala Hego Euskal Herriari begira.
|
|
|
ez separazioa, baizik eta ezagutza demokratikoa. Horretan ibili izan dira, eta jarrera horren ondorioak oso diferenteak dira Ipar Euskal Herriari ala Hego
|
Euskal
Herriari begira.
|
|
|
IPAR
|
EUSKAL
HERRIA. Ipar Euskal Herrian, estandar demokratikoak ez dira ezagutuak ez eta errespetatuak ere.
|
|
|
IPAR EUSKAL HERRIA. Ipar
|
Euskal
Herrian, estandar demokratikoak ez dira ezagutuak ez eta errespetatuak ere. Frantziak minorien babesteko nazioarteko itunak onartzen ditu, baina izenpetzen dituenean beti ohartxo bat ezartzen du, alegia Frantzian ez direla aplikatzen Frantzian gutxiengorik ez delako.
|
|
|
" eta zuen euskaldunak?", euskaldunak, euskaldunen existentzia, ezaguna baita munduan. Gutaz anitz publikatzen da; begiratzen bada erreferentzia bibliografikoetan zer publikatzen den
|
Euskal
Herriaz ehuneko laurogeitan bortizkeria aipatzen dute, baina hala ere ezagunak gara. Ematen du, beraz, Europako Komunitateak ezarritako norma hori (mugak ez ukitzea baina estandar demokratikoa ematea minoritate eta nazionalitate guztiei) inoiz gauzatzen bada, Frantziak zerbait egin lukeela Iparraldeko egoera tristea normaltzeko.40
|
|
|
nahiz eta eskubideak izan, eskubideak ezin gauza ditzakegu. Beldur naiz eskubidea izatetik eskubidea gauzatzera doan unean, Europako Elkarteak markatutako lehendabiziko lerro estrategikoaren arabera Hego
|
Euskal
Herrian ez dugula ezer irabazteko, Europatik ez zaigula inongo laguntzarik etorriko hemengo egoera aldatzeko.
|
|
|
hor dira judutarrak, armeniarrak, palestinarrak... Baina gehien eta zinez beldurtzen nauena da modelo hori gurean ere agertzen ari dela,
|
Euskal
Herrian. Badakit ongi zer naizen; ni euskalduna naiz, eta abertzale menperatua nagoelako; egunen batez Euskal Herria menperatua ez balitz ni ez nintzateke gehiago abertzale, euskalduna nintzateke besterik gabe.
|
|
|
Baina gehien eta zinez beldurtzen nauena da modelo hori gurean ere agertzen ari dela, Euskal Herrian. Badakit ongi zer naizen; ni euskalduna naiz, eta abertzale menperatua nagoelako; egunen batez
|
Euskal
Herria menperatua ez balitz ni ez nintzateke gehiago abertzale, euskalduna nintzateke besterik gabe. Eta jarrera hori da Mihail Bakuninek XIX. mendean zuena bezalakoa:
|
|
|
" edozein herri zanpaturen abertzale naiz". Gure herriaren abertzale, hemengoa naizelako, euskalduna naizelako eta
|
Euskal
Herri hau zanpatua delako. Nazionalista soil batek, isatsetik bururaino nazionalista, esango luke ezetz, nire jarrera hori angelismoa dela, hemen ere indarraren modeloa hartu behar dugula eta pentsatu gure etsaiak gure auzoak direla eta auzoak zanpatzeko beraiek baino indartsuago izan behar dela; gure lagun batek duela hogeita hamar urte esan zigun bezala," mundu honetan izan behar duk mailu hala ingude eta nik ez diat ingude izan nahi".
|
|
|
Egia da, internazionalismo proletarioan sinesterik ez da gaur egunean. Nekez ikusiko nuke nik Europako populu langileak altxa eta gure alde mugitzen
|
Euskal
Herria independente izan dadin; nekez, berdin, Hirugarren munduko elkartasuna. Aurreko garai batez, Mosku oraindik bere lekuan zenean, gure militanteek laguntza militanteak izan zituzten munduan gaindi:
|
|
|
gaur egunean, soilki bizpahiru lekutan eta horiek krisi egingo dutenean, inon ez. Gure indarren gainean kontatu behar dugu
|
Euskal
Herria askatzeko, eta soilki horien gainean, tamalez.
|
|
|
UTOPIAN SINESTEKO BADIRA ORAINDIK NAHIKOA ARRAZOI. Euskaldun gisa nahiko baikorrak izateko arrazoiak baditugu. Inoiz ez da
|
Euskal
Herrian izan gaur bezain beste nazionalista. Batzuek esango dute," ez!
|
|
|
Batzuek esango dute," ez! egiazko nazionalista bakarrak gu gaituk, beste gainerakoak faltsuak omen," Nazionalismoari eman behar zaio eduki orokor bat, hau da bere burua naziotasun euskaldunarekin identifikatzen duena, ez du inportik noraino; hori da abertzalea, eta horrela kontsideratuta inoiz ez da izan gaur bezain beste
|
nazionalista
Euskal Herrian. Begiratzen badiogu Euskal Herriak duen botere politikoari, botere propioa, aro modernoan behintzat eta Nafarroako Erresumara itzuli gaberik, inoiz ez dugu hainbeste ukan.
|
|
|
egiazko nazionalista bakarrak gu gaituk, beste gainerakoak faltsuak omen," Nazionalismoari eman behar zaio eduki orokor bat, hau da bere burua naziotasun euskaldunarekin identifikatzen duena, ez du inportik noraino; hori da abertzalea, eta horrela kontsideratuta inoiz ez da izan gaur bezain beste nazionalista Euskal Herrian. Begiratzen badiogu
|
Euskal
Herriak duen botere politikoari, botere propioa, aro modernoan behintzat eta Nafarroako Erresumara itzuli gaberik, inoiz ez dugu hainbeste ukan. Eta konparatzen badugu Euskal Herriak dituen botereak, euskaldunek ditugun botereak gure nortasuna zabaltzeko, Europako beste herriek dituzten botereekin konparatuta nahikoa leku ohoragarrian gaude:
|
|
|
Begiratzen badiogu Euskal Herriak duen botere politikoari, botere propioa, aro modernoan behintzat eta Nafarroako Erresumara itzuli gaberik, inoiz ez dugu hainbeste ukan. Eta konparatzen badugu
|
Euskal
Herriak dituen botereak, euskaldunek ditugun botereak gure nortasuna zabaltzeko, Europako beste herriek dituzten botereekin konparatuta nahikoa leku ohoragarrian gaude: flamenkoek gu baino gehiago daukate, baina bretoiek, eskoziarrek, galesek.. ez dute.
|
|
|
|
EUSKAL
HERRIAN MODELO IRAULTZAILEAREN KRISIA LUZATZEN ARI DA. Beraz baditugu gaur egunean inoiz izan ez ditugun bideak euskaldun gisa aurrera jotzeko.
|
|
|
Aipatutako beste modeloak, modelo demokratikoa edo, nahi bada, modelo nazionalista hutsa ez zaizkigu gustatzen, baina hala eta guztiz ere gaur gure problema plazaratu daiteke lotsarik gabe, eta pena da gure" gobernilloak" ez duela horrelako ausardiarik izan. Duela urte bete bat44
|
Euskal
Herriko independentzia proklamatu izan bazuen, Gasteizen tankeak ez ziren sartuko, independentzia ez zen obratuko ere, baina proklamazioa hor geldituko zen sinbolo gisa, aurrekari gisa, munduarentzat, guretzat, gure haurrentzat. Ez dira ausartak ezta holako gauza erraz bat egiteko ere.
|
|
|
44 1990ean
|
Euskal
Parlamentuak autodeterminazio eskubidearen aldeko deklarapena onartu zuen.
|
|
|
Eskuartean duzuen" Bultza" berezi hau, ETAk gaur egun
|
Euskal
Herriaren Askapenerako Prozesuan jokatzen duen paperari buruz hausnartzea, eztabaidatzea eta sakontzearen beharrari erantzun nahi dio.
|
|
|
* Garaitu ezinean, lehen epe batetan oligarkiarekin koexistentzia eta bakea lortu daitezke, non Estatu espainolak
|
Euskal
Herriari politiko eta militarki ezagutzen (errekonozitzen) dizkion lurraldetasuna, subiranotasuna eta bere etorkizuna erabakitzeko gaitasuna emango dion autodeterminazio eskubidea.
|
|
|
Bigarren fasean
|
Euskal
Estatu sozialista lortzeko parada demokratikoa izanen da. Han armak ez dira erabiliko, baina erabiltzeko gaitasuna atxikiko da; ETAren bermea jarraituko da, lortuko dena atzera berriz bota ez dezaten.
|
|
|
Urte askotan zehar, ETA izan da
|
euskal
nazionalismoaren indar nagusia eta gure jendarteak bere buruaz zeukan kontzientzia aldatzeko eta gauzatzeko ezinbesteko erreferentzia puntua; urte horiek, nire ustez, 1968 eta 1978 artekoak dira.
|
|
|
* Modelo estrategikoari buruz askotan aipatu dugu marxismoleninismoa oinarri ideologiko bezala; gogora ditzadan harekin lotu puntuak: Iraultzaren garaipena, haustura eta etsaiaren suntsitzea da Erakundetzearen modeloa leninista da eta abangoardia armatuak du errol nagusia Historia klaseen arteko gerlaz interpretatzen da
|
Euskal
Herriko Herri Langilea (PTV) da iraultzaren protagonista nagusia Euskadiko borrokak badu bere lekua munduko mugimendu iraultzaileen artean..
|
|
|
Eta hona hemen
|
Euskal
Herriko negoziaketen kakoa. Hegoaldean ETAk eta Iparraldean IK k biolentzia armatua praktikatu eta praktikatzen dute.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren gaineko zapalkuntzak iraungo dueno, ezkerrak abertzaletasuna defendatu du. Berriz, Euskal Herriaren nortasun bereziak Estatu forma hartuko duen neurrian (eta oraingo autonomian Estatuaren adarrak badira), zapalkuntzarako erabiliko den nazionalismoa borrokatu du ezkerrak.
|
|
|
Euskal Herriaren gaineko zapalkuntzak iraungo dueno, ezkerrak abertzaletasuna defendatu du. Berriz,
|
Euskal
Herriaren nortasun bereziak Estatu forma hartuko duen neurrian (eta oraingo autonomian Estatuaren adarrak badira), zapalkuntzarako erabiliko den nazionalismoa borrokatu du ezkerrak. Eta ezkerreko euskalduna, formula batez laburtzeko, abertzale izango da gure nortasun nazionala zanpatzen dutenen kontra, baina ez da batere nazionalista izango Euskadin Europako molde egoistetan moldatuko den Estatua edo Autonomia onartzeko.
|
|
|
68 Dolores Gonzalez Katarain oso militante esanguratsu izan zen ETAn. Gero, politika aktibotik aldendua, Mexikotik
|
Euskal
Herrira itzultzeko borondatea erakutsi zuen. Esaten denez, Txomin Iturberen oniritziarekin itzuli zen, baina Iturbe 1986an atxilotu zuten, uztailean Libreville-ra (Gabon) deportatu eta gero Algerian konfinatu:
|
|
|
Hortan ez genuen inolako zalantzarik. Politika mailan,
|
Euskal
Herriko egoerarekin ardura zuzena zutenak eta ministerio de sanidad edo ministerio de deportes, ezta bururik pasatu". (2000 urtean)
|
|
|
69 Gesto Por la Paz(
|
Euskal
Herriko Bakearen Aldeko Koordinakundea) 1986an agertu zen; 1993an" lazo urdinaren" ETAren aurkako ikur bakezalearen sortzaileetariko bat izan zen. Errepresioa eta sistema legitimatzeko talde baten funtzioan ikusia izan zen Ezker Abertzalean.
|
|
|
72 Adibide bat, historikoa, Hipercorekoa eta: " Katalunia eta
|
Euskal
Herriko herri langilearen kritika onartzen dugu eta aringarririk gabe hartzen dugu gertakari latz horren erantzukizun handia; gure ibilbide iraultzaile zintzoaren jarraipenaz, ekintza horretan egin huts larria ezagutzen dugu". Baina hori terrorismoa zela bazekiten isildu zirenek ere.
|
|
|
" Jose Mari' a Ryan ha comparecido ante un consejo revolucionario que le ha encontrado culpable de ser coautor en grado maximo de las decisiones y ejecutorias llevadas a cabo por Iberduero, SA, en la central nuclear de Lemoniz y, por tanto, puede ser ejecutado en cualquier momento a partir de esta hora". Haren heriotzak
|
Euskal
Herrian ETAren aurkako lehen mobilizaziorako deiak ekarri zituen (hil baino lehen Bilbon manifestazioa; hil ondoan, greba). Ryan 1981ko otsailaren 6an hil zuten, eta handik astebete batera Madrilen bederatzi eguneko torturen ondorioz hil zen Joxe Arregi, ETAko militantea.
|
|
|
83 Gregorio Ordoñez Alderdi Popularreko militante garrantzitsua zen,
|
Euskal
Parlamentuan eta Donostiako Herriko Etxean hautatua. ETAk 1995ean hil zuen eta Alderdi Popularraren berpizkundearen" ontzi almirantea" eliminatu zuela esan zuten.
|
|
|
amnistiaren trukez borroka armatuaren bukaera. Eta negoziaketa ez da
|
Euskal
Herriko etorkizunaren ardatza izanen, borroka modu egokiagoan jarraitzeko atal bat baizik.
|
|
|
Proposatu dudan bideari errealistena deritzot: ETA eta
|
Euskal
Herria ez dira identifikatzen; negoziatuko dena ez da Euskal Herriaren etorkizuna, ETArena baino; helburua ez da ETAk garai dezan baina ETAren garaia duintasunez eta modu aurrerakoiaz gainditzea.
|