|
2001
|
|
|
Luzamendu nuklear horren aurretik eta ondoren, euskal herritarren multzo garrantzitsuek borroka luze, tinko, iraunkor eta larria burutu zuten euskal itsasertz ez nuklearraren eta Lemoizko zentral nuklearra desagertaraztearen alde. ETA ere sartu zen borroka horretan, hainbat ekintza armaturen bidez. Horrek guztiak pertsona batzuren heriotza eragin zuen, nola Iberdueroko langileen artean, hala
|
euskal
erakunde armatuko militanteen artean. Azkenerako, Lemoizko obrak erabat geldiarazi ziren, eta Iberduerori 400.000 milioi pezetako kalte ordaina eman zitzaion, gure argiaren ordainketaren bidez. Gaur egun, 2001 urtean, bertako instalazioak oraindik ez dira eraitsi eta zutik diraute, borrokan hartan esku hartu zutenen nahiari jaramonik egin gabe.
|
|
2008
|
|
|
Euskal nazio politikoaren ameskeriez mintzo garenez, jo dezagun gaur bertan, 2008ko urtearen hasiera honetan, Gara egunkarian irakurri dudan elkarrizketa batera. Elkarrizketaren erantzuleak
|
euskal
erakunde armatuko kideak dira, eta, beste gauza batzuen artean, atentzioa eman didan ideia hau jaso dut bertatik:
|
|
2011
|
|
|
Laburbilduz, haien aholkulari bihurtzea erabaki nuen eta ahalmen horrekin joan nintzen Euskal Herrira, gatazkaren konponbide negoziatu posible baten aldeko oniritzia ziurtatzera. ...za eta Garaikoetxea) barne—, eta ondoriotzat atera nuen, nahiz eta errealismoak biderik ez eman gehiegizko optimismorako, merezi zuela saio bat egitea orduko ez atzera ez aurrera egoera hartatik ateratzeko, Puntu horretan Euskal Ezker Erradikalean nituen lotura pertsonalez baliatu nintzen ETA eta Zentroa zuzeneko harremanetan jartzeko, eta gerora ezagunak egin ziren Espainiako gobernuaren eta
|
euskal
erakunde armatuaren arteko negoziazioetarako markoa eta parametroak eman nizkion HDCri.
|
|
2012
|
|
|
Horren guztiaren ostean baino ez zuen agindu Zuzentasun Militarreko Auzitegi Gorenak Aldanondo askatzeko (Letamendia, 1979: 24). Hala ere, bertze erakunde politiko batzuetako zenbait dozena presori ez zieten 46/ 1977 Legea aplikatu52 Handik gutira espetxeak
|
euskal
erakunde armatuetako kidez berriz betetzea nolanahi interpretaturik ere, datu horrek zera erakusten du argi eta garbi: gobernuak ez zuela preso politiko oro askatzeko asmorik, eta mobilizazioen tamainak behartu zuen lekuetan baino ez zuela karrikaratze osoa eman.
|
|
|
Dakidanez, 1971 ETA eta IRAren arteko elkarrizketan, euskaldunek garbi esan zuten Irlandako" ekintza itsuak" (auzo protestanteetan, adibidez), ez zutela batere egokitzat jotzen. Horrek esplikatzen du zergatik
|
euskal
erakunde armatuen ekintzek" espezifizitate" haundiagokoak izan ziren: hildako zibilen portzentajea() haundiena Palestinan izan zen(% 69), gero Irlandan(% 48), Euskadin(% 40) eta Italian(% 30).
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
erakunde armatuaren bukaera moldea askoz hurbilago dago Croninen self defeat horretatik, hau da, faktore askotarikoek eragindako porrotetik, garaipen polizialetik baino. ETAren historia, bere buruari jarri zizkion helburuei eta helburu horiek lortzeko egin zituen apustuei dagokienez, porrot estrategikoen historia da.
|
|
|
San Egidio komunitate erlijiosoko buru Mateo Zuppi joan zitzaion Mayor Orejari, ETAren izenean elkarrizketa proposamena egitera. Aurretik,
|
euskal
erakunde armatuarekin harremana izan zuen Zuppik. Ezezko biribila eman zion ministroak, eta halaxe jakinarazi zion gero San Egidioko bitartekariak ETAri.101
|
|
|
|
Euskal
erakunde armatuotako militanteei dagokionez, 32 ekintzailek galdu zuten bizia 1968tik 1977ra, eta 95ek, 1978tik 1988ra.39 Haietako asko Estatuko aparatuek finantzatutako edota antolatutako talde paramilitarrek hil zituzten. Adolfo Suarez gobernuko presidente izan zen urteetan, Batallón Vasco Español eta beste hainbat taldek 34 lagunen hilketak hartu zituzten bere gain 1975etik 1981era, horietatik 24 Hego Euskal Herrian, eta hamar Iparraldean.40 1982tik aurrera, Felipe Gonzalezek agintea hartu zuenetik, GAL siglen izenean egin zuten gerra zikina.
|
|
|
ETAk bere erabakiaren berri eman eta oso gutxira,
|
euskal
erakunde armatuko ordezkaritza bat Norvegian zegoen, bertako gobernuaren babespean. Espainiako Gobernuak horixe eskatu ziolako prestatu zen Norvegiako Gobernua joko horretara.
|
|
|
Bake prozesu saiakera harengatik Espainiako gobernuburua gurutziltzatu dutenen argudio nagusiaren arabera, Zapaterok ETAri eta ezker abertzaleari porrot erabatekoa saihesteko aukera eman zien,
|
euskal
erakunde armatua polizialki garaitua eta ezker abertzalea politikoki itoa izateko zorian zeudenean elkarrizketaren flotagailua jaurti zielako. Iñaki Oiartzabal PPko buruzagi ohiaren ustez, ETA, oso ahuldua?
|
|
|
Lehendik ezaguna zuen emaila bidali ziona, eta Londresera zetorren. Covent Garden eko metro geltokitik gertu dagoen kafetegi txiki batean gelditu ziren, eta han aurreratu zion lagunak, kafea hartzen ari ziren bitartean, ETA
|
euskal
erakunde armatua etenaldi bat iragartzekotan zela. EA scoop a interesatzen zitzaion.
|
|
|
|
Euskal
erakunde armatuak min ematen jarraitu zuen, baina ez berak nahi lukeen neurrian. ETAk berak gerora aitortu zuen, barne agiri batean:
|
|
|
ETAko buruzagiek kazetariei edo kideei esandakoak gorabehera, zalantzarik ez dago
|
euskal
erakunde armatuak herriaren zati baten babesa ezinbesteko arnasa izan duela ibilbide osoan. Eta, babes horren bilakaera zehatz neurtzeko tresnen falta gorabehera, zalantzarik ez dago denboraren poderioz babes hori galtzen joan dela ETA, ezker abertzalearen oinarri sozialaren gehiengoak borroka armatuaren jarraipenari ezezkoa eman arte.
|
|
|
Herriko Etxe aitzinetik merkatu estaliraino, herri barneko karriketan gaindi, lerro luzea, buruan zaudela auzitan pasatu beharrak diren militanteak, Intza Oxandabaratz, Aurore Martin eta Haizpea Abrizketa, banderola handi baten gibelean," Intza, Aurore eta bertze guziak libre, auzirik ez". Urtarrilaren 21ean hasi da Intzaren kontrako auzia Parisen,
|
euskal
erakunde armatuaren konplizea izaitea leporaturik, eta urtarrilaren 29an hasiko da Aurore, Haizpea eta bertze 33 militanteren kontrako auzia Madrilen, debekatutako alderdi politiko baten kide izaitea leporaturik (auzi hau urtarrilaren 12an hasi beharra zen bainan Madrilgo justiziak militante horien abokatak zituzten lehen egunean berean arrastatu aitzaki faltsu batekin, espainiar demokrazia zein ... Badu" kasik 3 urte libro utzia duela Intza frantses justiziak, zion Maritxu Lopepek manifestaldi bukaerako hitzaldian, hain lanjerosa bilakatua dea berriz preso sartua izaiteko?".
|
|
2016
|
|
|
ETA, Historia iruditan, Oraintxetan eskuratu dugu. Liburu horrekin, XX. mende erditsutan sortutako
|
euskal
erakunde armatu horren ibilbidea nahi izan dute erakutsi, 1951 eta 1978 urte bitartekoa, argazkien bidez, kazetaritzatik eta historiografiaren begiradatik haratago so eginez. Erakundearen biTakaera eta garapena ulertzeko gakoak eskaintzen dituen obra egokia.
|
|
2017
|
|
|
Txetx Etxeberrik, Mixel Berhokoirigoinek eta Michel Tubianak 2016ko urrian eta azaroan ETArekin trukatutako gutunetan,
|
euskal
erakunde armatuak bere, armagabetzearen ardura politikoa eta teknikoa gizarte zibilari, eman zion, eta lehen urratsa egitera zihoazen Luhuson (Lapurdi) 2016ko urte bukaeran, Errekartea baserrian.
|
|
|
" Odolak su gabe diraki". Euskal Herriak gaur arte ezagutu duen egoera politikoa zaiku hor aurkeztua, zehazkiago errateko,
|
euskal
erakunde armatuak ukan duen bilakaeraren kritika zorrotza
|
|
2018
|
|
|
Izan ere, «ez dago informazio iturri bakar bat», eta daudenek irizpide desberdinak erabiltzen dituzte: Jaurlaritzak indarkeria mota desberdinak hartu ditu aintzat urte arteko txostenerako; Covitek ETArenak eta beste
|
euskal
erakunde armatuenak baino ez, edota Euskal Memoriak 1949tik aurrerako gerra zikina eta polizia gehiegikeriak ditu erreferentzia. Gainera, «ez dago ebatzi gabeko kasu bat edo egiarik gabeko kasu bat zer den definitzeko aho batezko termino bat.
|
|
2019
|
|
|
ETA 1958an jaio zen. EAJren ordura arteko jarduteko moduarekin konforme ez eta
|
euskal
erakunde armatuak bokazio independentista eta sozialista erakutsi zuen segituan. Nolanahi ere, haren arduradunek ETAren sorrera 1959ko uztailaren 1ean kokatzen dute, Jose Luis Alvarez Santacristina Txelis buruzagiari Bidarteko sarekadan harrapatutako paperetan azaltzen omen denez.
|
|
2021
|
|
|
ETAko militante ohi baten oparia zen, bere andregaia lokalizatzen lagundu niolako, nihaur ere klandestinoki ibiliz. Izenik ezin dut eman,
|
euskal
erakunde armatuaren garaia bukatua delako. Ziur aski deitura faltsua erabiliko zuen...
|
|
|
Holakorik ez da izan, eta, oro har,
|
euskal
erakunde armatuek etorkinen asimilatzeko eta integratzeko joera aitortu eta esplizitua izan dute eta, gehiago dena, Espainiako populu eta langileekin elkartasuna aldarrikatu dute errepresio eragileen aurka.
|
|
|
|
Euskal
erakunde armatu guztien artean 357 zibilak hil dituzte, erran nahi baita polizia edo militarrak ez zirenak.
|
|
|
Eta
|
euskal
Erakunde armatuak ere bere burua marxista leninistatzat jotzen zuela gogoratzen zuen.
|
|
|
" Bahiketaren inguruan gure jarreraren berri eman behar diogu euskal herri langileari. ETA Militar
|
euskal
erakundea armatua inplikatzeko saio premeditatua da, euskal borroka armatuari ospea kentzeko saio argia.
|
|
|
Hildakoa hendaiarra zen, frantses nazionalitatekoa, eta, dirudienez, harremanik ez zuen
|
euskal
erakunde armatuekin. Alta, TRANSFESA enpresa berean, geltokian, hamar bat errefuxiatuek egiten zuten lan.
|
|
|
|
Euskal
Erakunde armatuak Frantziako politika makurtu nahi izan zuen ofentsiba baten bidez, eta, denak begiratzeko oreka dialektiko baten bidez, frantses interesak erasotzeko erabakia hartu zuen.. ez Frantzian, Estatu Espainolean baizik. Erakundeak idatzi gidoian, Frantziako Exekutibokoak ulertu behar zuen Iparraldean bakea begiratzeko bide hoberena, ETAk markatzen zuena zela.
|
|
|
|
Euskal
Erakunde armatuak modu nahikoa ozar eta destainakoaz erantzun zion urtarrilaren hasieran.
|
|
|
" Valentziako atentatuak GALen gobernu terrorismoa justifikatzen dutenei argudioak ematen dizkie, bai eta Justiziak eta Poliziak euskal presoekiko jarrera errepresiboa bultzatu eta tortura isiltzen dutenei ere. ETA atentatuaren egilea baldin bada, Bartzelonako Hipercorrekoa iragan zenetik zortzi urtera,
|
euskal
erakunde armatuaren ekimena justifikaezina egin du. Etorkizunean hel daitezkeen lamentuzko komunikatuak edo atentatua baino minutu batzuk lehenago egindako abisu deiek ez dute deus aldatuko.
|
|
2022
|
|
|
2011ko urrian, ETA
|
euskal
erakunde armatuak aldarrikatu zuen bere gudukari amaiera ematen ziola, eta ondotik hitza bete du ekintzarik ez eginez, gero Iparraldeko Bakegileen arartez bere armak Frantziako poliziaren eskuetan utziz, azkenean bere hautuz osoki desagertuz. Alta bada ETAren historia ez da hor bukatu.
|
|
2023
|
|
|
Elite hartako kideen arteko kontaktuak maiz gertatzen ziren, eta haietan kezka nagusi bat mahaigaineratzen zen behin eta berriz:
|
euskal
erakunde armatuen terrorismoari nola aurre egin.
|
|
|
Hasieran, izena ezagun egin zitzaion modu lauso batez. Ondoren, Carvalhok oroitzapen sakoneko artxibategietan arakatu zuen Kokotxa izenarekin tupust egin zuen arte; noski, kasua ezaguna izan zen,
|
euskal
erakunde armatu bateko militante desagertua: Kokotxa.
|