|
2002
|
|
|
Nire irudirako, Frantzian Parisen nahiz Alsazian, kasu, Euskal Herriaz hitz egiten dugunean, hemen bizi diren bizilagunez eta Euskal Herria toki geografikoki ondo zedarritu batez mintzatzen gara. Baina, gauza bat da
|
euskal
departamendu bat eta beste bat Euskal Herria departamendua. Bigarren hau egitura geografikoari atxikia dago.
|
|
2003
|
|
|
Frantziako Iraultza hastean, Lapurdiko foruak alferrik babestu ondoren,
|
euskal
departamendu baten alde agertu ziren Uztaritzeko Garat bi anaiak. Haiekin ados zeuden gure beste hamar deputatuak, iparraldeko hiru lurraldeetatik bakoitzak lau ordezkari baitzituen Estatu Orokorretan:
|
|
2004
|
|
|
Erantzunik zorrotzena bertako euskaltzale baten jarreran idoro dugu: . Beren herriko presupuesto edo buxetetik euskararentzat orain ematen ez dutena eman lezaketela, dio Xipri Arbelbidek?, jende horiek berek, mirakuluz bezala,
|
euskal
departamendu bat izanen delarik, departamendu berriko presupuestotik. Gaur legea alde izanagatik idekitzen ez diren klase elebidunak idekiko direla mirakuluz bezala, Konstituzioaren bigarren artikulua aldatuko delarik?
|
|
2005
|
|
|
Nik ez dut ikusiko hori, baina egun batez pentsatzen dut dutela onartu euskara hizkuntza ofizialtzat Iparraldean, pentsatzen dut beharbada
|
euskal
departamendu bat ere emanen dutela, horretakoz naiz ni Batera plataformaren alde. Enetzat interesgarria da ikustea nola sortu den Seaska, nola sortu diren ikastolak, zer jasan duten, zer pairatu duten anitz urtez, eta nola gero ezagutuak izanak diren.
|
|
|
" Bistan dena! Horrek erran nahi luke
|
euskal
departamendu bat badugula. Eta horrek gauzak alda ditzake, bereziki Hegoaldeari begira.
|
|
|
Hamarretarik bederatzitan badakite beren urratsak ez duela ondoriorik izanen. Badu 40 urte
|
euskal
departamendu baten gibeletik gabiltzala. Debaldetan!
|
|
2007
|
|
|
Azken urteetan, herriko etxeak hartu dituen erabaki zonbait Paueko auzitegi administratiboan salatu dituzte Baionako su prefetak eta Paueko prefetak. Hazi transgenikoen kontra hartu zen erabakia edo
|
euskal
departamendu baten aldeko hautetsien elkarteari eman zitzaion diru laguntza ez zuten begi onez ikusi Parisko gobernamenduaren ordezkariek.
|
|
2009
|
|
|
Erresumako eskualde handi eta txikiak oro bezala. Erabaki horrek bizkitartean abantaila bat ekarri zigun, hiruak bat eginez, baina zoritxarrez
|
euskal
departamendu baten eskaerari muzin eginez. Biarnokoan hetsi zituen eta beti horretan gaude, euskal erakunderik gabe.
|
|
2015
|
|
|
Pierre Landaburu eta André Ospital Indépendants bezela Biarritz eta Baiona mendebalean.
|
Euskal
departamendu bat eskatzen zuten jadanik, estatuto berezi batekin, Baiona hiri nagusi izanez. 95, 549, 59, eta 57 boz bildu zuten,(...) jadanik frogatua zen gisa hartako hautagaiarekin, abertzale bozka zezakeela jende batek.?
|
|
2016
|
|
|
2002an sortu zen elkarte berri hau, beste 110 politika, sindikatu eta kultur elkarteren adostasunarekin. Lehen aldi batean,
|
euskal
departamendu baten alde, etatzen, gero atea zabaltzen zidatenei sinatzea proposatzeko. Ba gero, gobernuak departamenduen kentzeko xedea plazaratu zuelarik, euskal lurralde elkargo baten aldeko sinadura biltze kanpaina bat antolatu zuen.
|
|
|
Jarrera hori ulertzeko, gogoan izan behar da, oposizioan zegoen bitartean, Alderdi Sozialistak kritikatu zuela euskaldunei errefuxiatu estatusa kendu izana. Horrez gain, 1981eko hauteskunde presidentzialei begira, Alderdi Sozialista eta EHAS alderdi abertzalea akordio batera iritsi ziren, azken horrek hautagaitzarik ez aurkeztearen truke, Alderdi Sozialistak
|
euskal
departamendu bat sor zezan (Urteaga, 2004: 21).
|
|
|
Arrazoina hauxe da: Frantses Iraultza denboran (1790ean) Dominique Joseph Garat uztariztar deputatuak eskatu zuen Parisen
|
Euskal
Departamendu bat. Geroztik urte eta mendeetan zehar instituzione horri buruz arizan diren guzieri orai arte estaduaren ganik beti ezetza izan da.
|
|
|
Zonbat urte badu Iparraldearentzat herrialde ezagupen bat galdetzen dela? Luzaz eskatu da
|
euskal
departamendu bat, gutienez hori bederen behar zela. François Mitterrand president hautagaiak hori hitzeman zuen funtsean 1981 ean, duela beraz 35 urte!
|
|
2017
|
|
|
autonomia aldarrikatzeari utzi zioten eta Departamendu berri baten alde egiteari ekin zioten. Garai hartan, bertako biztanleen %20k eta hautesleen gutxiengo txiki batek baino ez zuen babestu
|
euskal
departamendu baten sorrera. Laurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran, berriz, Iparraldeko biztanleen ia %70ek eta ordezkari hautetsien gehiengoak aldarrikatu zuten.
|
|
|
Ez ditugu ere ahanzten jaz mundu huntarik joan direnak. Besteak beste Panpeia Etxebarne xuberotar euskaltzale suharra, 67 urtetan itzali dena, Jean Michel Ansolabehere baigorriarra, departamenduko laborantza ganbararen buru egona, 46 urtetan pausatu dena, J B Caminondo ortzaiztar apez misionesta, 91 urtetan zendua, Jean Marie Mailharo pilota mundua dolutan utzirik eta Jacques Saint Martin, 92 urte, Baionako komertsaldegiaren buru izana eta
|
euskal
departamendu bat eraikitzearen alde azkarki bermatua...
|
|
2019
|
|
|
Orduetako instituzio galdea zen
|
Euskal
Departamendu baten eskaera, emeki emeki Korsikako eredua hartuz Lurralde Kolektibitate baten aldarrikapena plaza publikoan ezarria izan zen. Biltzar nagusi batek onarturik izan ziren mobilizazio desberdin anitz, izan manifestazio, bide blokatze, gogoetarako foruak, kontsulta...
|
|
2022
|
|
|
Bitartean Biltzar Konstizuziogileak, xede orokorra 1789ko azaroaren 11an bozkaturik, 1790 urte hasieran Frantziako erresuma departamenduka zatitu du, departamendua delarik Espainiako probintziaren baliokidea. Hamabi euskal deputatuak ados jarri dira
|
euskal
departamendu baten eskatzeko, ekonomiaren eta hizkuntzaren izenean. Hamar biarnesek beren aldetik Biarno handiko departamendu bat nahi dute, Bigorra barne.
|
|
|
Louis XVI erregea" Roi des Français" izendatzen du," Navarre" izena desagertzen da horren titulutik, eta Estatuko aipamen guzietarik.
|
Euskal
departamendu bateko erdigunean kokatzeko kontsolamenduak ere ihes eginen dio Iparraldeko lurralde zentral eta zabalenari. Osoki desagertzen da mila urtez goitiko euskal erresumaren azken hondarra.
|
|
|
Baina laster ikusten dute hortik ez dutela aterabiderik, joera nagusia lurralde zabalagoen aldekoa delako. Beraz beste bi euskal" probintzietako" diputuekin ados jartzen dira
|
euskal
departamendu baten eskatzeko. Frantses biltzarrak xede hori baztertuko du, hiru euskal lurraldeak urtuz" Bearn" izeneko departamenduan.
|