|
2010
|
|
|
Garbizaletasunaren inguruan eztabaidak izan ziren. Severo Altubek lexiko garbia erabiltzera baino joskera ona, euskarari dagokiona, erabiltzera jarri nahi zituen
|
euskal
idazleak. Erderismos liburuan agertu zituen ideia horiek eta, bide batez, euskal hitz garbiak erabiliz, erdal kutsuko testuak osatzea salatzen zuen.
|
|
|
Severo Altubek lexiko garbia erabiltzera baino joskera ona, euskarari dagokiona, erabiltzera jarri nahi zituen euskal idazleak. Erderismos liburuan agertu zituen ideia horiek eta, bide batez,
|
euskal
hitz garbiak erabiliz, erdal kutsuko testuak osatzea salatzen zuen. Oihartzun handia izan zuen horrek.
|
|
|
Augustinek herriarentzako idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere, herria prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen,
|
euskal
literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
Zuzendaria agintarien beldur zen, ordea, eta ahalegintzeko eskatu zion Augustini, baina honek irmo azalduko zuen bere jarrera: Egunak,
|
euskal
eguneroko bakarra izanik, zabala izan behar zuen. Denek ulertzeko modukoa eta, han, jatorri askotariko idazleek izan behar zuten leku.
|
|
|
Kroniketan herriko bizia azaltzen bazan, artikuluetan orduko pentsaera agertzen jaku, pentsaera sozial politikoa, kulturala eta erlijiosoa. Hemen
|
Euskal
Herri osoko arazoak agertzen dira, bai eta nazioartekoak ere, gizarteko arazoak izan nahiz politikoak.
|
|
|
Hau dio Julen Urkizak sarrerako paragrafo batean: Augustin gazteak idazten dauan argitalpenetan (Ekin, Euzko, Euzkadi, Eguna, eta abarretan) badagoz orduko pentsaeraren eta
|
euskal
izatearen ezaugarri argi batzuk: hiru zutabeen gainean eraikitzen dira orduko euskaldun askoren idealak eta sentipenak:
|
|
|
Augustin gaztearen antzerki lana orduko
|
euskal
kulturaren berpizkundean kokatu behar dogu, bereziki antzerkiaren berpizkundean. Berpizkunde kultural honetan sakon parte hartu eban euskal nazionalismoak; eta ekintza kulturala eta sozio-politikoa alkarri lotuta egozan, eta alkarren beharrizanean aurkitzen ziran.
|
|
|
Augustin gaztearen antzerki lana orduko euskal kulturaren berpizkundean kokatu behar dogu, bereziki antzerkiaren berpizkundean. Berpizkunde kultural honetan sakon parte hartu eban
|
euskal
nazionalismoak; eta ekintza kulturala eta sozio-politikoa alkarri lotuta egozan, eta alkarren beharrizanean aurkitzen ziran. Augustinek ikuspuntu biak eukazan bere begi bihotzetan.
|
|
|
Lantxo hau biografiaren atarikoan datozen Andres Urrutiaren hitz batzuekin hasi dugu eta amaitu ere haren beste hitz batzuekin egingo dugu: Liburu hau irakurtzen duenak ere laster atzemango du, Ondarroako herriak euskarari eta
|
euskal
kulturari eman dien bizitasunaren katean, kate-begi preziatua izan dela Augustin Zubikarai.
|
|
|
Etxera heltzen ziren liburu guztiak irakurtzen zituen eta baita Seminariotik bere lagun banaezina zen Jose Mª Arizmendiarrietak bana banaka bidaliko zizkionak ere.
|
Euskal
idazleen artean, Azkue, Manterola, Orixe, Mujika, Kirikiño, Lardizabal, Zubimendi eta Txomin Agirre izan ziren bere lehen irakurketak, eta erdarazkoen artean, Cervantes, Gabriel y Galán, Villoslada, Lacordaire, Campion, Delli, Papini, Ardel, Douillet, Pierre Lhande eta Risco, besteak beste.
|
|
|
Hasieratik ikusi zuten zerbait harengan;
|
euskal
kulturarako traza ona edo. Eta dei egiten hasi zitzaizkion handik eta hemendik.
|
|
|
1930ean, 16 urte zituela, Augustin Zornotzarantz abiatu zen, Jaungoiko Zale Bazkunak deituta. Jaungoiko Zale Bazkunak Jaungoiko Zale aldizkaria argitaratzen zuen eta garai hartan,
|
euskal
gaien inguruan astekari bat plazaratu nahian zebiltzan. 16 urteko gazte harengan jarri zituzten begiak hura antolatzeko.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin bat egingo du, zorionez. Honek hartu zuen bere gain Kirikiñok sortu eta bere ardurapean izan zuen
|
euskal
atala. Lauaxetaren lan nagusietakoa herrietako berriemaileak eta idazleak bilatu, antolatu eta haiei gogoa piztarazi eta idaztera bultzatzea izango zen.
|
|
|
kronikak, artikuluak eta herri jakintza. Bestalde, Lauaxeta eta herrietako idazleen artean konfiantza handiko
|
euskal
eskola modukoa sortu zen. Gainerako idazleek ere, esaterako, garai hartako olerkariek, begi onez ikusten zuten Lauaxeta:
|
|
|
Nori? Senide, adiskide eta lagunei lehenik;
|
Euskal
Herriko eta kanpoko milaka eta milaka herritarri bigarrenik; BABES TALDEAri hirugarrenik; erakunde, alderdi politiko, sindikatu, euskalgintzako enpresa eta talde askori laugarrenik, eta aipatu ez dudan, baina ahaztu ere ez, hiri eta herri mordotako babes talde guztiei, bereziki Madrilen epaiketa amaitu ostean afari eta giro goxoa eskaini ziguten haiei guztiei.
|
|
|
Eta neuk holako zerbait erantzun nion: lehendabizi, auzipetuon arteko adiskidantzazko harremanak; bigarrenik, senide, adiskide eta lagunen gertutasuna eta berotasuna; hirugarrenik, bidegabekeriaren aurrean jende on asko dagoela,
|
Euskal
Herrian eta kanpoan, egoera irauli ezin bada, goxatzeko behinik behin prest dagoena; laugarrenik, bakoitzak bere mugak ezagutzeko aukera paregabea eta gu baino lehen antzeko egoeran aurkitu diren pertsonekin nolabaiteko solidaritza sentitzeko abagune zirragarria; eta azkenik, kristau izanik, Jesus gurutzbidean eta gurutzean iltzaturik izan nuen oso gogoan, baita hari jarraitzeko asmotan edota his... jasan dituzten gizon emakumeak ere, eta ez sinestekoa da Harengandik eta haiengandik, jaso?
|
|
|
Ezin kexatu, beraz, g.z. hauek emandako tratuaz: EH, erlijioa, Euskaldunon EGUNKARIA, Herri irratia, Loiolaetxea,
|
euskal
arazoa, ETA, e.a. izan genuen mintzagai, beraiek mihitik, tiraka, neure iritzi eta usteak jaso nahian.
|
|
|
Neu zigor astuna, ordaintzeko? prest nago, ezer txarrik egin ez badut ere eta ETAkoekin inoiz inolako harremanik izan ez badut ere?, baina nire salaketak eta gaitzespenak (alegia lege antiterrorista eta Epaitegi Nazionalarenak) oihartzuna izan behar dute bai
|
Euskal
Herrian, bai Espainiar Estatuan bai Europan. Egundoko barne alaitasuna, izugarrizko bakea nagusitu dira nire baitan.
|
|
|
Eta besteak libre, bermea ordaindu ondoren. Inkomunikaturik geundela,
|
Euskal
Herrian gure aldeko lehendabiziko keinua egin zuten milaka eta milaka herritarrek: Donostian inoiz egin den manifestaldirik jendetsuena.
|
|
|
EGUNKARIA itxi, guardia zibilek eskuartean gure kontrako froga sendoagorik izan arte) behin betiko bihurtu dira, eta EUSKALDUNON EGUNKARIA kitto: guk pasatakoaz aparte, langile mordoa kalean, lanik gabe, zenbait enpresa zerraturik, akziodunak kalteturik, irakurle mordoa
|
euskal
egunkaririk gabe e.a. Kalte ordainik izango al da hauentzat guztientzat. Espainiako Audiencia Nacional delakoan zuzentasunik balego, kalte izugarri hau nolabait arintzen edo biguntzen zerbait egin lukete.
|
|
|
eskatzea litzateke holako zeredozer epaitegi horretatik espero izatea. (Honek, alegia EGUNKARIArekin gertatutakoak, galdera gehiago sorrarazten ditu
|
euskal
herritarron zenbait eskubideren arduraz: nork babestuko gaitu geure espainiar, babesleengandik??
|
|
|
Ez dakit ez noiz eta ez nola, baina justizia noizbait egingo zaigula sinetsirik nago, erabat. Nola bizi bestela pozik, gorrotorik gabe, mendeku goseak harrapatzeke, beste askori(
|
Euskal
Herrian eta kanpoan) egindako bidegabekeriei begira eta lagundu guran, mundu zuzenagoa eta gizatiarragoarekin amesten eta bere alde lan egiten. Besterik ere bada:
|
|
|
EGUNKARIA sortzea eta bizirautea ahalegin zoragarria izan da eta merezi izan du, guri 7 urteotan egindako bidegabekeria oroz gain. Inoiz ez naiz damutu sasoi hartan euskararen eta
|
Euskal
Herriaren alde egindako lan ederraz eta EUSKALDUNON EGUNKARIA martxan ipini izanaz. Ondoan izan ditudan lagun berberekin, eta joan direnekin:
|
|
|
txaloak jotzeko gogoa etorri zitzaidan. Ez nuen/ genuen egin bere beharra ari zelako betetzen eta
|
euskal
herritarrekin horrenbeste bidegabekeriaren testigu izan den Audiencia Nacional ean aurkitzen ginelako, baina zuzen jokatzen saiatzen den pertsona txalotzea ez dut uste bekatua denik. Inola ere ez.
|
|
|
kantua. Kantu honen bila ari den ederzaleak Iparraldeko
|
euskal
kantutegirik gehienetan aurkituko du. Hemeretzigarren mendean, J. D. J. Sallaberriren 1870 urteko Chants populaires du Pays Basqueliburuan ikusten dugu, lehen aldiz.
|
|
|
Hemeretzigarren mendean, J. D. J. Sallaberriren 1870 urteko Chants populaires du Pays Basqueliburuan ikusten dugu, lehen aldiz. Hogeigarren mendeko Iparraldeko kantutegirik garrantzitsuenetan ere badator;
|
euskal
aldizkarietan ere aldaera bat baino gehiago ikus ditzakegu. Aztergai dugun kantua jatorriz Zuberoakoa izan arren, Lapurdira ere zabaldu zen, itxurak direnez.
|
|
|
HAMAR URTE
|
EUSKAL
HERRIKO UNIBERTSITATEAN.
|
|
|
Pasa den martxoaren 5ean ekitaldi akademiko ludiko berezia ospatu zen
|
Euskal
Herriko Unibertsitatearen Leioako campusean, 1979 ikasturtean Zientzia Fakultatean abiaturiko euskarazko irakaskuntza ofizialaren hogeita hamar urteak ospatzeko, jai giro ederrean. Jaialdia bi ataletan banaturik egon zen:
|
|
|
Ekitaldi akademikoaren aipamen laburra eginez hasiko gara, bertan zenbait hitzaldi labur eman zirela esanez, garai hartako giroa kokatzeko eta orduko protagonista batzuen hitzak entzuteko aukera izanik, hala nola orduko errektoretzako ordezkari gorena izandako Goio Monrealenak, bera izan baitzen
|
euskal
lerroari bultzada ofiziala emateko ohorea izan zuena. Gaur egungo errektoretzako ordezkariak ere bertan izan ziren, Iñaki Goirizelaia errektorea buru.
|
|
|
Bereziki interesgarria izan zen, laburra izan arren, Karmele Artetxe andereak emaniko hitzaldia,
|
euskal
lerroaren historiaren ingurukoa, berriki aurkeztu duen doktoretza tesian oinarritua. Hitzaldi horrek ederki argitu zuen garai hartako testuingurua, indar eginez ekimen hura bideratu zuten aitzindarien aipamenean.
|
|
|
Horregatik, landare hazidunak aukeratu genituen Arboretumean landatzeko, haziek daukaten sinbologia hori gogoan harturik.
|
Euskal
lerroko lehenengo irakasle eta ikasleen artean hamahiru zuhaitz hazidun landatu zituzten oroigarri gisa Leioako campuseko Arboretumean eraiki den monolito txiki baten ondoan. Monolitoa biraketa zentrotzat hartuta, lurrean espiral bat irudikatuta dago orain, espiral, aureoa?, proportzio aureoa mantentzen duena, hain zuzen ere.
|
|
|
Horrexegatik, zuhaitz espezie bakoitzaren jatorria eta gaur egungo hedadura oso mugatuak izan arren, bost kontinenteetariko bakoitzak badu bere ordezkaria guk landatuko dugun zu haitz bilduma horretan. Justu kontrara, munduko bost kontinenteetariko bakoitzean badago irlatxo preindoeuropar modura definitu dugun
|
euskal
hizkuntza honi eusten dion populazioaren ordezkari multzoa. Mundua Arboretumera ekarri dugu, bertan hitz egingo den hizkuntza mundu osoan zehar hedatzen den bitartean.
|
|
|
Nere lagunik maitatuenaOmb·laztana, zu zera, Argatik nator zure kolkora, Ni malkuak isurtzera, Iduriturik naramazulaAtariko intxaurpera... Beti izango zaitut, goguan, Bañan joan nai det ostera,
|
Euskal
lurreko arbolpe artanNere ezurrak uztera.
|
|
|
EHUko
|
euskal
lerroko irakasleak 1979 ikasturtean
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE
|
EUSKAL
HERRIKO?
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE
|
EUSKAL
HERRIKO?
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE
|
EUSKAL
HERRIKO?
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta ibili bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe,
|
euskal
diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Egia da ezen bertan teorizatu dela ondoen universaltasunaz, baina universaltasuna misterioa denez nola demontre lotu daiteke kultura bat (gaiztoena dena gainera), zabalduena bada ere, universaltasunari?, ezinezkoa da. Eta universaltasunaren argumentu falaziazko hori erabiltzen dute espainolistek
|
euskal
nazionalismoaren kontra, eta argumentu falsua da (euskal kulturan, adibidez, hizkuntzan badugu aurkitzen halako aztarna bat erakusten duena kultura zahar hori birbanatzailea zela, eta da persona adierazteko lagun esaten dela). Eta espainolistek (ni ez nago obsesionatua euren kontra) euren kultura universaltzat hartzen dutenean ez dakite zer universal bihurtze klase egiten duten, ikusi besterik ez dago nolakoa den hainbatetan kultura klasiko hori (kultura klasista eskandalosua ere dela esango nuke nik), eta beste aldetik nola izango da universala kultura bat besteak ignoratzen baditu?, ezagutza universal batek, definizioz, den dena, salbuespenik gabe, ezagutzen du, baita Euskal Herria ere, eta hola..
|
|
|
Egia da ezen bertan teorizatu dela ondoen universaltasunaz, baina universaltasuna misterioa denez nola demontre lotu daiteke kultura bat (gaiztoena dena gainera), zabalduena bada ere, universaltasunari?, ezinezkoa da. Eta universaltasunaren argumentu falaziazko hori erabiltzen dute espainolistek euskal nazionalismoaren kontra, eta argumentu falsua da(
|
euskal
kulturan, adibidez, hizkuntzan badugu aurkitzen halako aztarna bat erakusten duena kultura zahar hori birbanatzailea zela, eta da persona adierazteko lagun esaten dela). Eta espainolistek (ni ez nago obsesionatua euren kontra) euren kultura universaltzat hartzen dutenean ez dakite zer universal bihurtze klase egiten duten, ikusi besterik ez dago nolakoa den hainbatetan kultura klasiko hori (kultura klasista eskandalosua ere dela esango nuke nik), eta beste aldetik nola izango da universala kultura bat besteak ignoratzen baditu?, ezagutza universal batek, definizioz, den dena, salbuespenik gabe, ezagutzen du, baita Euskal Herria ere, eta hola..
|
|
|
Eta universaltasunaren argumentu falaziazko hori erabiltzen dute espainolistek euskal nazionalismoaren kontra, eta argumentu falsua da (euskal kulturan, adibidez, hizkuntzan badugu aurkitzen halako aztarna bat erakusten duena kultura zahar hori birbanatzailea zela, eta da persona adierazteko lagun esaten dela). ...ntra) euren kultura universaltzat hartzen dutenean ez dakite zer universal bihurtze klase egiten duten, ikusi besterik ez dago nolakoa den hainbatetan kultura klasiko hori (kultura klasista eskandalosua ere dela esango nuke nik), eta beste aldetik nola izango da universala kultura bat besteak ignoratzen baditu?, ezagutza universal batek, definizioz, den dena, salbuespenik gabe, ezagutzen du, baita
|
Euskal
Herria ere, eta hola..
|
|
|
Une batetik bestera uretan aurkitzen zara eta uger egin behar dozu, bizitzan sarri jazoten dan lez. Dana dala, nik naziono arteko esperientzi apur bat baneukan, gure
|
Euskal
Herriko Probintzia Ameriketan, Indian eta Afrikan hedatua izan danez, eta mundu guztiko batzarren batzuetan parte hartua nintzanez.
|
|
|
Ameriketan eta Australian, gure herritarren emigrazinoaz be bai. Orain be ikusi ditut karmeldarren Garapenerako Erakundeak, beste batzuen laguntzaz, baita
|
Euskal
Instituzioenaz be, egindako garapen eraikuntzak: eskolak, geixotegiak, lantegiak:
|
|
|
Atsegina izan zan USAko Reno-ko uniberidadeko
|
euskal
departamentuan izan neban harrera, gure kontseilari iparramerikarrak egoki antolatua: han aurkitu nebazan eskola nagusiko herrikideak, eta egiten daben lanaren zehaztasunak jakin.
|
|
|
Arratsaldean moja karmeldarren eleizatxuan mezea egoan antolatuta. Gure herrikideak
|
euskal
kantuakaz paperak banandu ebezan monja eta batu ziran iparramerikarren artean, eta danak ahalegindu ziran gugaz batera, Santu, Gure Aita eta Agur, Jesusen Ama, abesteko. Egintzaren barruan esan behar neban berbaldian, gure aurreko euskal artzainen adore harrigarria goraldu neban, Sartalde haretako lautada bakartuetaraino bizibide bila joateko adorea, eta beste herrietako etorkinena be bai, eta baita hartu zituan lurraren eskuzabala be, gaurko Ipar Amerika etorkinak eratutako nazinoa dala gogoraziz.
|
|
|
Gure herrikideak euskal kantuakaz paperak banandu ebezan monja eta batu ziran iparramerikarren artean, eta danak ahalegindu ziran gugaz batera, Santu, Gure Aita eta Agur, Jesusen Ama, abesteko. Egintzaren barruan esan behar neban berbaldian, gure aurreko
|
euskal
artzainen adore harrigarria goraldu neban, Sartalde haretako lautada bakartuetaraino bizibide bila joateko adorea, eta beste herrietako etorkinena be bai, eta baita hartu zituan lurraren eskuzabala be, gaurko Ipar Amerika etorkinak eratutako nazinoa dala gogoraziz.
|
|
|
Ezinezkoa da ahaztutea. Eta, ganera, Karmel hartzen neban eta
|
Euskal
Herriko beste aldizkari batzuk, interes handiaz ikusten nebazanak, Erroman nengoanean. Handik ikusten neban seriotasunez eginak zirala, eta konturatu zelako ahalegina eskatzen dauan holako aldizkariak prestatzen jarraitzeak.
|
|
|
Baina hau be gogorazten neban: gure herrian jende askok, eta gazteen artean ez gitxik, boluntario erakundeetan lan egiten dabela,
|
Euskal
Herrian bertan naiz garapen nazinoetan. Beraz, badala hor prestutasuna, eta gerorako itxaropena.
|
|
|
Omenaldia lendabizitikeman banun ere ontzat, nere barrenak maiz galde egin dit: zer dala ta ori neretzat. Zer dala eta
|
Euskal
Erriakartu bear nau ni aintzat. Omenaldia gogoratzeanbiotza eroritzen zat.
|
|
|
Nekez bada ereomen liburuan Juan Mari Lekuonak, Arriolaren bertsogintzaren azterketa egiten duelarik, beren beregi azpimarratzen du Debako bertso jartzaileak Arrasateko bertako zein
|
Euskal
Herri zabaleko gertakizunen inguruko kronikak egiteko duen jaidura. Izan ere, inguruan gertaeraren bat sumatuz gero, luma dantzatzeari ekingo zion kalezain jatorrak:
|
|
|
natura eta urtaroak(. Udazkena?,. Udaberriari?...); erlijioa, txera berezia zion Arantzazuko Ama Birjinari? (. Berrogei ta amar urte Gipuzkoako Zaindari?,. Frantziskotarrak?...);
|
euskal
kultura(. Barandiaran Arantzadi?,. Manuel Lekuonari?...); kirolak(. Pelota ta pelotariak?,. Perurena indartsuari?...)...; eta, zer esanik ez, bertsolaritza.
|
|
|
Zu, Uztapide,
|
Euskal
Erriandakiguna da lenengo, zure entzuterik ez duan askoez dala emen egongo; zutaz amaikak itzegin du taoraindik du itzegingo, bear ainbeste esateko gaiez gera bai, a izango.
|
|
|
Hau ez da Asia, hau ez da Japonia, redios! Ez eta Kanbodia, Flipin ala Vietnam, san dios! Ez gara Burkina Fason, hau ez da Angola ala Laos.Gure herria da,
|
Euskal
Herria, gurea, mikrokosmos.Denak ezagun baikara, bildots, lanjeros, espos, amoros, kurios eta serios.
|
|
|
Madrileko zapat ero ala zapat hila, Zaharkozi, Segolene, Xirak ala edozein urde zakila.Utz gaitzatela bakean!
|
Euskal
Herria ez dago isila! eta jarraituko geroan askatasunaren bila!
|
|
|
Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan. Hori dela eta, gaur egun, Begin, dantza taldea, dantza herrikoia, kantua,
|
euskal
sukaldaritza, musika herrikoia, txalaparta, eta bertso eskola jorratzen dira, erreferentzia beti euskal kultura eta euskal nortasuna direlarik.
|
|
|
Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan. Hori dela eta, gaur egun, Begin, dantza taldea, dantza herrikoia, kantua, euskal sukaldaritza, musika herrikoia, txalaparta, eta bertso eskola jorratzen dira, erreferentzia beti
|
euskal
kultura eta euskal nortasuna direlarik.
|
|
|
Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan. Hori dela eta, gaur egun, Begin, dantza taldea, dantza herrikoia, kantua, euskal sukaldaritza, musika herrikoia, txalaparta, eta bertso eskola jorratzen dira, erreferentzia beti euskal kultura eta
|
euskal
nortasuna direlarik.
|
|
|
Aurreko legealdian, eta Lizarra Garaziren ildotik abiaturik, indar abertzale guztiak biltzea lortu zuen. Oraingoan ere, indar abertzaleak bildu dituen
|
Euskal
Herria bai koalizioko auzapezgai izan da, eta nahiz eta Alliot Marie-ren aldekoak irabazle atera diren, abertzaleek aski emaitza onak lortu dituzte. Gainera, legealditik legealdira, abertzaleen eta euskaltzaleen bozka kopurua gorantz doa Donibanen.
|
|
|
Lapurtarrek izugarri maite dute kantatzea eta dantzatzea, eta hori ere, guztiz beharrezkoa zela ikusi nuen. Hori dela eta, Urruñako gure etxetik gertuen zegoen
|
euskal
elkartea bilatu nuen, eta horrela, Donibane Lohizuneko Begiraleakelkartean izena eman nuen. Hasieran mutxikoak ikasi nituen, eta geroxeago kantu saioetara ere joaten hasi nintzen.
|
|
|
Egia erran behar badizuet, Begiraleak elkartea, aurretik ezagutzen nuen eta banekien dantzari on eta trebeen harrobia zela, baita Telesforo Monzon bera elkarteko antzerki taldean ibilia zela ere. Baina ene erreferentzia bakarrak
|
euskal
prentsatik jasotako berriak ziren.
|
|
|
Bestaldetik, bizikera berezi horiek hiru hizkuntzen jabe izatera eraman dute, eta euskaraz gain, frantsesez eta espainolez ere ederki mintzatzen da.
|
Euskal
Herria izan da beti bere etxe naturala, bere habia eta baita bere aberria ere. Baztanen baztandarra da, Lapurdin lapurtarra, Gipuzkoan gipuzkoarra eta Iruñean sanfermindar amorratua.
|
|
|
komunikazioaren eta informazioaren oinarriak. Udako
|
Euskal
Unibertsitatea. Bilbo.
|
|
|
Mendebalde Kultura Alkarteko kideok
|
Euskal
Herriko Unibertsitatearekin batera antolaturik, ikastaroa eman dugu unibertsitateko irakasleentzat. Gaia, AHOZKO KOMUNIKAZIOA IKASGELAN.
|
|
|
–Gure ezagueran Donosti' n euskera alde egin dan jairik ederrena, igandekoa izantzan. Hogei bertsolari, ta Euzkadi' ko onenetakoak ga, era, aurkeztu ziran bertsolari gudara; ta lenengo saria Basarriidazle argi ta bertsolari jatorrarentzat izantzan? 6 Erdarazko egunkarietan ere?
|
euskal
kulturaren aldekoetan, bereziki?, oihartzun zabala izan zuen ospakizunak: –El día del bertsolari fué una manifestación radiante del alma artística de la raza vasca? 7;. Una fiesta inolvidable? 8..
|
|
|
Eurak jakitun zeudenez, posible izan zuten, aurretiaz, luzimenduari begira pieza elaboratuak prestatu eta bertan kantatzea, denek ez zuten egin baina. Basarrik, ostera, epaimahaian Aitzolek eta gustura entzuteko moduko bertsoak kantatzeari ekingo dio, garaiko
|
Euskal
Pizkundeko iruditeria erabilita: –Bertsolariak eman diote/ Txeko erriari gorantza,/ Mireiobatek edergallutan/ yosia zuen Provenza...?.
|
|
|
Gure Mendea. Ehun urte
|
euskal
kulturan, Argia, Donostia, 1999, 96 or.intervenciones en sesiones bertsolarísticas normalesen las que intervino Urretxindorra al final de su segunda etapa, solía hacerlo acompañado, entre otros, por el entonces jovencísimo Basarri? 14.
|
|
|
20. Lekuona, Juan Mari: Ikaskuntzak
|
Euskal
Literaturaz(), Deustuko Unibertsitatea, Donostia, 1998, 378 or.
|
|
|
J. Urkizaren. Bertso eta olerkien hemeroteka? eta?
|
Euskal
prentsaren lanak? (www.armiarma.com).
|
|
|
Hamabost zortziko nagusi dira, gipuzkeraz idatziak. Gaia, Uzkudun boxeolariak, Ameriketan urtebete t' erdi egin eta gero,
|
Euskal
Herrira egin zuen bueltako bidaia da: Ameriketa, Avre, Paris, Hendaia, Donostia, Errezil?
|
|
|
Abarrategi, beraz, bat bateko bertsolaria zena ez dago dudarik. Edozelan ere, bertsopaper saltzaile modura egin zen ospetsu eta ezagun
|
Euskal
Herriko lekurik gehienetan, eta Besamotzaezizenez. Manko (a) ere agertzen da inoiz edo behin, izendatzen zuten garaiko bertsozaleek.
|
|
|
Jakin dakigu herriz herri ibiltzen zena, eta
|
Euskal
Herri osoan ezaguna zena. Baina itxarotekoa zen bizkaieraren ukitua edo nolabaiteko kutsua agertzea haren euskaran.
|
|
|
–Uriarte Etxebarria, Esteban?, in Esparza, Iñaki & Larrea, Angel: Arratiako
|
euskal
idazle aitzindariak (in memoriam), Arratiako Udalak BBk, Oñati, 2004, 283; eta Iruarrizaga Barragan, rakel: –Esteban Uriarte Etxebarria Utarre?, in Askoren artean:
|
|
|
49. Euzkadi, 1928, 4831 zb., 5 or. Ikus, era berean: Arratiako
|
euskal
idazle aitzindariak, 285 or
|
|
|
61?
|
Euskal
prentsan leku handia opetsi zitzaion jaialdiari: –Euzko Olerti Eguna.
|
|
|
Abel Muniategik bosgarren edo geratu zelakoa dauka: ? 1935eko urtarrilaren 20an Donostiako kursaal en egin zen
|
Euskal
Herri guztiko Txapelketara azaldu zen. Baziren hogei bat bertsolari eta Uriartek bostgarren saria jaso omen zuen? 65 Esanda daukagunez, lau sari baino ez zituen banatu epaimahaiak; baina Jose de Artetxe idazleak ere aurretxoan ikusi zuen dimoztarra sari zerrenda posible horretan:
|
|
|
Gure mendea. Ehun urte
|
euskal
kulturan, Argia, Donostia, 1999.
|
|
|
Perez Gaztelu, A. Toledo, eta E. Zulaikaren edizioa.): Ikaskuntzak
|
Euskal
Literaturaz(); Deustuko Unibertsitatea, Donostia, 1998.
|
|
|
Azken 50 urteetan euskararen egoera aldatuz joan dela aipatu zuen Patxik.
|
Euskal
Herriko herri askotan gertatu izan den bezala, gazteek apenas jarraitu dute baserrietako bizimoduan herri eta hirietara zabalduz beren etorkizuna. Auzoetako eskolak itxi eta herrirantz jo behar izan zuten inguruko haurrek.
|
|
|
Egia da, gaur egun, hiriburuan eremu erdaldunean noski euskaldun ugari bizi direla baina gehienak giputzak direla eta gero euskaldun berri mordo bat?. Topiko horren aurrean behin baino gehiagotan haserretu naiz eta neure bizipen, lekukotasun edo ikerketak azaldu dizkiet bati baino gehiagori, gezurtatuz edo argituz Arabako
|
euskal
eremu garaikidea, XX. mendekoa, Aramaioko Gainbarrua baino zerbait gehiago dela?
|
|
|
Arabaren
|
euskal
eremu garaikidea ez dela hain txikia, are gutxiago, topikoei eta ez ezagutzeari jarraiki, ezin dela Aramaioko Gainbarrura mugatu
|
|
|
Euskaltzain berriarizorion andana,. Aramaio, omentzerabihotzak narama, ibilbide ederranaturala dana;
|
euskal
kultura etafedeari emana.
|
|
|
Giroa berezia zela ezin ukatu, batek zioen bezala, hain gertukoa dugun Patxi Euskaltzain oso izatea gauza handia da?. Handia ez dakit izango den, baina egunak elkartu zituen Aramaioko elizan karmeldarrak, Patxiren familia,
|
euskal
kulturako ordezkari ugari eta Aramaioko hainbat herritar.
|
|
|
Patxik adierazi zuen bezala, zaila gertatzen da hitz gutxitan adieraztea Henrikek burututako lan guztia. Aipagarria onomastikan eta toponimian aditua zela eta besteen laguntzaz Gasteizeko
|
Euskal
Filologiako fakultatea mar txan jarri izana.
|
|
|
1) Euskaltzain berriarizorion andana,. Aramaio, omentzerabihotzak narama, ibilbide ederranaturala dana;
|
euskal
kultura etafedeari emana.
|
|
|
(, 73 or.). Herria aldizkarian, bide beretik: . Botz mehe eta ttiki bat omen zuen, orduan ez bide zitaiken bozgorailurik
|
Euskal
Herriko plazetan. Bainan, bego hortan ez baitu bozak egiten bertsularia, edo hobeki erran, nahiz boz ederra duena gozoago den aditzeko, bertsuzaleak gehien gehienik so egiten du bertsuaren mamiari eta egiturari?
|
|
|
–Mari Treku: Nire denboran iruditzen zitzaidan bertsolariak
|
Euskal
Herriko patroiak zirela?, Argia, 1.949,).
|
|
|
Beaupérinek dioskunez,
|
euskal
jatorria zuen Morlaas psikiatraren bitartez, Joussek 1931 urtean egotaldi bat egin zuen Ipar Euskal Herrian, euskal bertsolarien mundua ezagutzeko asmoz84 Matxinek honela iruzkintzen du une hori:
|
|
|
Beaupérinek dioskunez, euskal jatorria zuen Morlaas psikiatraren bitartez, Joussek 1931 urtean egotaldi bat egin zuen Ipar
|
Euskal
Herrian, euskal bertsolarien mundua ezagutzeko asmoz84 Matxinek honela iruzkintzen du une hori:
|
|
|
Beaupérinek dioskunez, euskal jatorria zuen Morlaas psikiatraren bitartez, Joussek 1931 urtean egotaldi bat egin zuen Ipar Euskal Herrian,
|
euskal
bertsolarien mundua ezagutzeko asmoz84 Matxinek honela iruzkintzen du une hori:
|
|
|
84Marcel Jousse, nagusiki, lau bertsolarirekin jarri zen harremanetan
|
Euskal
Herrian: Matxin Irabola, Etxahun, Larralde eta Ligueix.
|
|
|
Beaupérinek dioenez, borroka zail eta desorekatua da oralismo naturalak gizarte modernoan daukana. Edozelan ere,
|
Euskal
Herrian oasi txiki eta itxaropentsu bat ikusi uste du frantses irakasleak. Zioskunez, bizkunde halako bat barruntatzen zuen Euskal Herrian, bai hizkuntzaren berreskurapenean, bai ahozko tradizioen arloan ere.
|
|
|
Edozelan ere, Euskal Herrian oasi txiki eta itxaropentsu bat ikusi uste du frantses irakasleak. Zioskunez, bizkunde halako bat barruntatzen zuen
|
Euskal
Herrian, bai hizkuntzaren berreskurapenean, bai ahozko tradizioen arloan ere. Ur zaharrek ur berriekin egin ei dute topo gurean, iturri emaro eta itxaropentsu bat sorturik.
|
|
|
91Lerrook idazten ari naizen honetan(), albiste hauxe dakar gaurko BerriaBerriak: . Irailaren 18an hasiko da Ipar
|
Euskal
Herriko Bertsolari Txapelketa. [...] Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako bertsolarien lehia irailaren 18an hasiko da, eta finala Donibane Lohizuneko Jai Alai pilotalekuan izango da, azaroaren 13an.
|
|
|
Askoren artean: Bertsularien artea,
|
Euskal
Kultur Erakundea, Baiona, 1998, 36
|
|
|
–Mari Treku: Nire denboran iruditzen zitzaidan bertsolariak
|
Euskal
Herriko patroiak zirela?, Argia, 1.949,.
|
|
|
Larre, Emile: . Ipar
|
Euskal
Herriko Bertsulariak?, Jakin, 14, 1980, 30
|
|
|
Handik hil batzuetara, bertsolari lagunek sentimenduz beterik gogoratu zuten hildako koblakaria Atharratzen eginiko
|
Euskal
Jaian: –Au cours du banquet, MM. Ligueix et Larralde furent très heureux dans leurs improvisations, surtout en évoquant la mort de nos chers bardes Matchin et Larramendi? 26.
|
|
|
30Askoren artean: Bertsularien artea,
|
Euskal
Kultur Erakundea, Baiona, 1998, 38 or.
|
|
|
Ekhi Erremundeguy Baionan sortu eta bizi da, baina bere familia Senperekoa da. Hamar urtetan bertsu eskola batean ikasi zituen bertsuaren teknikak; eta, primadera oraino hogoi aldiz ikusi gabea zelarik, Ipar
|
Euskal
Herriko lehen bertsu txapelketako finalean parte hartu zuen, Donibane Lohizunen, 2008ko hazilean? 36.
|
|
|
|
Euskal
Telebista nagusientzat da, eta Euskal Telebista umeentzat.
|