|
2001
|
|
|
Goya Sarietan lautik hiru Euskal Herrikoak izatearekin hartu zuen albisteak abiada. Hurrengo hilabeteetan, Madrilgo Kultur Ministerioaren laguntza jaso zuen
|
euskal
ekoizpen bakarra marrazki bizidunetakoa zen. Jaurlaritzaren diru laguntzetara marrazki bizidunetako egitasmo ugari aurkeztu zen, tankeraz eta xedez oso desberdinak.
|
|
2002
|
|
|
Hain zuzen, 60ko hamarkadan igo ondoren, ekoizpenaren balioak geldialdigorabeheratsuak ezagutu eta beheranzko joera nabaria nozitu zuen hurrengourteetan, bereziki 1990eko hamarkada aurrera joan ahala. 1995eko ekoizpen maila1975ean izandakoa baino txikiagoa izan zen; beraz, lehen sektorearen pisua geroeta txikiagoa da
|
euskal
ekoizpenaren egituran. Halaber, azken lau hamarkadetanBEGaren igoera 1955ekoa baino 1,28 aldiz handiagoa izan da soilik; beste sektoreetan, aldiz, igoera 4,4 aldiz handiagoa izan da epe horretan.
|
|
2003
|
|
|
Egunkari bakarraren esperientzia alde batera utzita, beste guztietan, oro har, euskara zerbait exotiko eta antzu izan da eta da. Izan ere, gehienbat erdaraz bizi diren gure medioek oso arreta baldintzatua eskaintzen diete euskarari, euskaldunei eta
|
euskal
ekoizpen kulturalari. Baina euskaldunak berak ere ez du askozaz hobeto ezagutzen bere komunitate linguistikoaren mundua, ez zaiolako nahi  koa informaziorik heltzen hedabide diglosikoetatik.
|
|
2004
|
|
|
Posible zela frogatu zuten" esan digu Roldanek. Ama Lur-ek
|
euskal
ekoizpenaren oinarriak ezarri zituen. Gainera, hizkuntza zinematografiko bitxia zerabilen, bertsolarien artean oinarritutakoa.
|
|
|
Unibertso horretan dabilen euskaldungoaren azpi-multzoa 30.000 ingurukoa bide zen asko ez dela: ?
|
Euskal
ekoizpen idatziaren kontsumitzaile finkoen gunea txikia da (liburuak, aldizkariak eta Euskaldunon Egunkaria irakurtzen dutenak); aztertzen ari garen populazioaren %4 Euskarazko ekoizpen idatziaren kontsumo altu samarra egiten duen gune periferikoa eransten badiogu, euskarazko produktu desberdinen ohiko irakurleak 20 urte bitarteko euskaldunen %14ra igoko lirateke. Aztertzen ari garen unibertsoan 30.000 irakurle fidel samarrak?. 521
|
|
|
70eko hamarkadaren bukaeran,
|
euskal
ekoizpen ehunak hainbat egitura arazozituen, hala nola finantza koadro kritikoa, teknologia maila baxua, kanpo dependentzia, autarkia garaiaren amaierari aurre egiteko lehiakortasun eskasa, gehiegizko espezializazioa ekoizkin helduetarako eta gainbeheran zeuden merkatuetarako, behar baino ekoizpen eta plantila handiagoak, enpresa kultura urria, eskala ekonomiak lortzeko tamaina murritza, teknolog... Erantzunhoriek eguneroko zereginean orientazio estrategikoa erakusten dute, etorkizunekoeszenatoki posibleak aurreratuz eta beroiei aurre egiteko mekanismoak gertatuz.Hona hemen erantzun aitzindari horien zenbait adibide:
|
|
|
Bestetik," film laburrak: euskal produktuak lortzen ari diren arrakasta" esaldian, behingoz errekonozimendu moduko bat egin zaiolako erregulartasunez ekoiztu eta mundu osora zabaltzen diren
|
euskal
ekoizpen zinematografikobaka rrei. Animaziozko zinema ere ez nuke ahaztu nahi, baina marrazki bizidunek baino prestigio eta oihartzungutxiago duen iraupen laburreko zinemari arrakasta hori onartzea, niri behintzat detaile bat iruditu zait.
|
|
2005
|
|
|
«Laguntzak oreka ditzala da gure nahia, aspaldian ez baititu aurrekontuak gehitu». Gaur egun, Jaurlaritzaren eta ETBren parte hartzearekin
|
euskal
ekoizpen etxeek lortzen duten diruak filmeko aurrekontuaren %25 ordaintzeko balio du. Berasategik argi dauka Euskal Herriko diruarekin bakarrik ez dela posible pelikula osatzea eta diru-laguntzetan Madrilekiko mendekotasun handia dutela azaldu du.
|
|
2006
|
|
|
Ez zen istripuz izan, matxuraz baino. Bide taloan Koldo Izagirreri zor diot rotonda izendatu izana matxura batek eraman zuen
|
euskal
ekoizpenetara, euskara mekanikarien antzera matxuraz matxura bide egiten behartua zen garai hartan. Juanbak eta Koldok behar zuten eta zinema ekoiztera zuzendu zituen indarrak.
|
|
|
Bilakaerarik nabaritu al da kontsumitzaileengan? Ba al dute
|
euskal
ekoizpenak erostera joateko ohiturarik?
|
|
2008
|
|
|
Urtean zehar fikzioaren arloan egin diren
|
euskal
ekoizpen baten bideoaren ostean Marivi Bilbaoren bizitzari buruzko bideo bat jarri dute eta hunkituta aktore bilbotarra eszenatokira igo eta eskerrak eman ditu behin eta berriz.
|
|
|
Gainera, elkarteak
|
euskal
ekoizpenari buruzko datuak eman dituzte. Urtebetean 77 erreferentzia kaleratu dituzte, ia 180.000 ale guztira, eta horietatik %68 saldu da.
|
|
|
Orain, garai berri bat hastear da gure herriko nekazaritza ekologikoarentzat. Horri esker,
|
euskal
ekoizpen ekologikoa poliki poliki garatuko da, Europako beste herrialde batzuetako ekoizpen ekologikoekin parekatu arte.
|
|
|
Herri batek bere sormena bultzatu eta lagundu behar du eta Gerediaga Elkarteak inspirazio horixe izan zuen 1960ko hamarkadan. Ahalegin handiak egin dira ordutik hona
|
euskal
ekoizpena handitzeko, hobetzeko, zabaltzeko. Batzuetan kosta egiten zait hainbat kritika torpedo irenstea, Xabier Gantzarainena kasu:
|
|
2009
|
|
|
Gure zinemetan batez ere film amerikarrak ikustera ohitu garen honetan, pozgarria da aste berean bi
|
euskal
ekoizpen iristea. Izan ere, euskal aktoreekin eta Euskal Herrian grabatutakoak dira Zorion perfektua eta La maquina de pintar nubes.
|
|
|
(?) azken hamarkada honetan, ordea, [EITBk] hiru akordio sinatu ditu Euskal Herriko ikus entzunezkoen ekoizleekin (lehenengoa 2000tik 2002ra egon zen indarrean, bigarrena artean eta oraingoa, 2008an sinatua, 2011ra arte luzatuko da), eta akordio horiei esker finantzazko oinarri sendoagoa izatea ahalbidetu dio
|
euskal
ekoizpenari. Hartara, 2005ean sinatutako akordioak ETBk urtean gutxienez euskal ekoizleek egindako fikziozko zazpi filmetan eta zazpi dokumentaletan parte hartuko zuela zioen; gainera, eta hau da euskararentzat esanguratsuena, urtero gutxienez fikziozko pelikula bat euskaraz ekoizten lagundu eta sustatuko zuela hitzematen zuen.
|
|
|
Halaber, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak Euskadiko webgune eta fitxategi elektronikoak jasotzea eta zabaltzea erabaki du. Kontua da, orain lehen bezala, Euskal Herrian ez dagoela ekoizpen digitala jasoko duen erakunderik; oraindik ez da sortu Euskal Liburutegi Nazionala, eta hortaz, ez dago
|
euskal
ekoizpen digitala jasotzeaz arduratzen den erakunde nagusirik. Aurreko artikuluan argi samar geratu zen digitalizazio politika planifikatua eta koordinatua edukitzeak daukan garrantzia edozein herrirentzat; eta, bereziki, liburutegi nazionala izateak, liburutegi digitalaren ardatza izan dadin, gure inguruko herri gehienetan gertatzen den bezala.
|
|
|
gobernua, enpresa, mezenasen bat edo publikoa, erabiltzailea.
|
Euskal
ekoizpenaren kasuan peajea ez den beste finantziazio motaren bat imajinatzea zaila gertatzen zait. Editore ez euskaldun bati irakurri nion desiratzen legokeela bera liburua doan oparitzeko kontsumitzaileari, baldin eta kostuak norbaitek ordainduko balizkio.
|
|
2010
|
|
|
Atzerriko nahiz
|
euskal
ekoizpenak ikusi ahal izango dira, kasu batzuetan film luzeak eta besteetan film laburrak.
|
|
|
Gidoi onenaren saria Norvegiako Bent Hamerentzat eta Home for Christmas bere lanarentzat izan da. Aita
|
euskal
ekoizpenak argazkigintza onenaren saria eskuratu du, Jimmy Gimferrerek filmean burututako lanari esker.
|
|
2011
|
|
|
60ko hamarkadako
|
euskal
ekoizpen ezagunxeagoa ezin esplikatu eta ulertu 50ekoa ezagutu gabe: G. Arestiren 60ko hamarkadako obra, R.
|
|
|
Bitxia da, Euskal Herria liburutegi eremuan duela urte batzuk mundu osoan aitzindaria izanda, gaur egun hain deskoordinaturik eta atzeraturik egotea. Jon Bilbaoren Eusko Bibliographiaren proiektuak oihartzun eta arrakasta eduki zuen; proiektu hori oraingo balizko euskal liburutegi digitalarekin konpara genezakeen,
|
euskal
ekoizpen guztien erreferentzia bibliografikoak bildu baitzituen. Egun erreferentzia bibliografikoen bilketa zaharkiturik geratu da; baina baditugu baliabide egoki eta nahikoak digitalizatutako euskal bibliografia funts guztia zerbitzari baten bidez biltzeko eta dena kontrolpean edukitzeaz gain kontsultagarri ere jartzeko.
|
|
2012
|
|
|
Mota honetako ikerketa liburuetan gertatu ohi den moduan, bereziki liburuaren amaierak erakarri du gure interesa; azterketaren nondik norakoek baino gehiago, amaieran eskaintzen diren ondorioek eta gomendioek. Gazteak euskarara eta
|
euskal
ekoizpenetara nola erakarri, edota euskal produktuak eta zerbitzuak publiko berrientzat erakargarriak izan daitezen zer egin, indarguneak eta ahuleziak zeintzuk diren, horiexek argitzera datoz.
|
|
|
|
Euskal
ekoizpenaren saria Iñaki Ochoa de Olzaren erreskatea ardatz duen Pura Vida dokumentalak jaso du. Kurioski, sarirako sei hautagaiak dokumentalak izan dira, Euskal Herriko lanen artean dokumentalak gailendu baitira edizio honetan.
|
|
|
Irailaren 23an izango da sari emate ekitaldia, Bataplan dantzalekuan egingo den Euskal Zinemaren Festan. Serbitzu saria, ostera,
|
euskal
ekoizpena duen edozein filmek irabaz dezake, dela Zinemirakoa, dela jaialdiko gainerako sailetakoa. Baldintza bakarra da ekoizpenaren barnean euskarari toki bat egitea, alegia, jatorrizko bertsioa euskaraz ez dutenek azpitituluak edo bikoizketa erabili dituzte.
|
|
|
Pura vida, En un paisaje imaginado, Hitz beteak, Mariposas en el hierro, Mur Mur eta To say goodbye. Sei lan horiek hautagai dira Serbitzu Saria irabazteko, eta, aurten, gainera, Zinemaldiko beste edozein sailetan aurkeztuko diren
|
euskal
ekoizpenek ere sari hori irabazi ahal izango dute.
|
|
|
Alde batetik, euskal ekonomiaren alderdiurrakorrak adierazi dira. Horri gehitzen badizkiogu Bruselan, Madrilen, Parisen etaGasteiz eta Iruñeko gobernu autonomikoetan nagusi den ikuspegi neoliberalarenondorioak, honela laburbildu ditzakegu
|
euskal
ekoizpen ehunak pairatuko ditueninpaktu negatiboenak:
|
|
|
|
Euskal
ekoizpen industrialaren geldialdia. Inbertsio pribatu eta publiko ahulaeuskal ehun industrialean, bai Iparraldean bai eta Hego Euskal Herrianere.
|
|
|
|
Euskal
ekoizpen ehunean nagusi den maila teknologikoa baxua edoertain baxua da; horren eraginez, azpisektore horietako enpresak prezioenbidez soilik lehiatzen dira, batez ere soldata txikiko herrialdeetatik datozenekoizpenekin.
|
|
|
Kutxabank eta Euskal Herriko beste finantza erakunde batzuek baliabidegehiago bideratu behar dituzte
|
euskal
ekoizpen ehuna indartzera, batez ere ETEakindartzera. Edonola ere, komenigarria da Kutxen eginkizuna garapen endogenoarenikuspegitik defendatzea, hau da, euskal aberastasun sozial eta produktiboasustatzearen ikuspegitik.
|
|
|
–
|
Euskal
ekoizpen ehunaren egituraketa.
|
|
|
Donostiako Zinemaldiko Euskal Galan mustu zuten, pasa den irailean. Bertan estreinatutako
|
euskal
ekoizpen onenarendako Zinemira Saria irabazi zuen. Filmak kritika bikainak jaso zituen.
|
|
2013
|
|
|
|
Euskal
ekoizpenak
|
|
|
Euskal animazioak ere poza ekarri digu. Animaziozko film luzeen artean, lau finalisten artean
|
euskal
ekoizpen etxeren bi lanak baitaude. The Wish Fish, Baleuko eta Talape etxeek Indiako Image Venturekin egin zuten.
|
|
|
Euskal animazioak ere poza ekarri digu. Animaziozko film luzeen artean, lau finalisten artean
|
euskal
ekoizpen etxeren bi lan baitaude. The Wish Fish eta El coraz, n del roble.
|
|
|
Larramendirenkasua dugu giltzarri. Ia euskaraz idatzi ez bazuen ere, eta bere
|
euskal
ekoizpena hiztegien arloanizan zen arren, euskal historia guztiek eskaintzen diote sail zabal bat. Hots, kontrakarrean, inkontzienteki, Larramendi sartzen dute euskal idazle gisa, irizpide filologikoa traizionatuz.
|
|
|
ETB zen traktore nagusia, euskal fikzioa suspertzeko erantzukizuna zuena, gainerako hizkuntzetan sortutako fikzioaren bikoizketaren ardura ere izan behar zuena. Arlo honetan ere Ibaia
|
euskal
ekoizpen etxeen elkarteak, euskal gidoilarien elkarteak eta EAB aktoreen sindikatuak osatzen duten Ikus entzunezko Plataformak otsailean salatu zuen telebistako fikzioa, ia erabat, desagertu dela.
|
|
|
Laurogeitik 2003ra bitarteko
|
euskal
ekoizpen zinematografikoaren ibilbidea aztertzen zen artikulu hartan, eta ondorio ezkor honetara ailegatzen zen industriari zegokionean: ia 25 urte horietan egindako lanek, talentua eta lantalde artistiko eta tekniko ugari garatzen lagundu bazuten ere, ez zuten ordea balio izan horien gainean taxuzko egiturarik osatzeko.
|
|
2014
|
|
|
ETB zen traktore nagusia, euskal fikzioa suspertzeko erantzukizuna zuena, gainerako hizkuntzetan sortutako fikzioaren bikoizketaren ardura ere izan behar zuena. Arlo honetan ere Ibaia
|
euskal
ekoizpen etxeen elkarteak, euskal gidoilarien elkarteak eta EAB aktoreen sindikatuak osatzen duten Ikus entzunezko Plataformak otsailean salatu zuen telebistako fikzioa, ia erabat, desagertu dela.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
ekoizpenek eta euskarak bidea egin dezaten eragile orok esku hartu du, topiko bihurtu den leloa iduri dakigukeen arren. Jabetu behar gara bideo-jokoena ez dela lau katu xelebreren kontua, jende eta diru mordoa mugitzen duela, pantailaren erdi erdian Game Over mezu etsigarria agertzerik nahi ez badugu behintzat.
|
|
|
Zinemagilea eta EHUn Zinemaren Historiako irakaslea da Sojo, eta haren laugarren lana da Loco con ballesta komedia. Karra Elejalde eta Andres Gertrudix dira protagonistak, eta iaztik, estreinatu zutenetik, 24 sari eskuratu ditu hainbat zinema jaialditan.Halaber, beste
|
euskal
ekoizpen bat ere badago izendatuen artean, animaziozko film onenaren Goya sarirako lehiatzeko hautatu baitute Dixie eta matxinada zonbia. Ricardo Ramon eta Beñat Beitiak zuzendua, Abra Produkzioak ek ekoitzi du pelikula.
|
|
|
|
Euskal
ekoizpen idatziaren kontsumitzaile finkoen gunea txikia da (liburuak, aldizkariak eta Euskaldunon Egunkaria irakurtzen dutenak); aztertzen ari garen populazioaren %4.
|
|
|
Ez bakarrik komunitatearen barrurantz, baita kanporantz begira ere. Antologiak balio lezake, itzulpenari esker eta elkarkomunikazio ekintzaz,
|
euskal
ekoizpen literario bildua eta hautatua beste komunitate linguistikoen aurrean aurkezteko, elkarrekiko ezagutza, harremana eta erkaketa partekatua sustatuz.
|
|
|
ETB zen traktore nagusia, euskal fikzioa suspertzeko erantzukizuna zuena, gainerako hizkuntzetan sortutako fikzioaren bikoizketaren ardura ere izan behar zuena. Arlo honetan ere Ibaia
|
euskal
ekoizpen etxeen elkarteak, euskal gidoilarien elkarteak eta EAB aktoreen sindikatuak osatzen duten Ikus entzunezko Plataformak otsailean salatu zuen telebistako fikzioa, ia erabat, desagertu dela.
|
|
|
Jose Mari Goenagaren eskutik jaso zuen Asier Altuna zuzendariak euskal zinemaren Irizar saria, atzo iluntzean, 63 Donostiako Zinemaldiko sari banaketa ekitaldian. Beste sei filmekin—Pikadero, Psiconautas, Un otoño sin Berlin, Gure sorlekuaren bila, Jai Alai Blues eta Walls— lehiatu da Amama eta edozein sailetan mundu osorako estreinatutako
|
euskal
ekoizpenik onena berau dela erabaki du epaimahaiak.
|
|
|
" ez dugu orrialde hau pasatzen utziko gaiari dagokion erantzuna ematen ez zaion bitartean" iragarri zuen Elorrietak Plaza Berriko bilkuran. ELArentzat lanbide heziketa on bat
|
euskal
ekoizpen sistemarentzako abantaila izan zitekeen; horretarako dirua behar zen, baina are beharrezkoagoa zen heziketa eredu egokia, ezin baitzen ontzat eman Forcem ereduaren euskal bertsiorik. Gogorrak ziren ELAk Forcem en eta berau kudeatzen zuten patronalen eta, batez ere, sindikatuen aurka jaurtitzen zituen ustelkeria salaketak, inor gutxik zalantzan jartzen zituenak, bestalde, sistemak barruan baitzeraman" ustelkeriaren harra". 265 Liskar giroak, bestalde, erabat hondatu zituen aurretik ere aski gaiztotuak zeuden CCOO eta UGTekiko harremanak.
|
|
2016
|
|
|
Zinema eta indarkeria globala izenekoak gaur egun hainbat herrialdetan bizi dituzten indarkeria egoerei helduko die.
|
Euskal
ekoizpenek Zinemira sailean izango dute leku, baina hortik kanpo ere ikusi ahal izango dira ale bakan batzuk: Koldo Almandozen Sipo Phantasma lehen lan luzea, eta bi film labur, Mikel Ruedaren Caminan eta Chicas de Pasai kolektiboko Maria Elorza eta Maite Fernandez Iriarteren Gure hormek/ Our Walls, Zabaltegi Tabakaleran izango dira ikusgai, lehenengoz lehiazkoa izango den sailean.
|
|
|
Euskarazko idazleak eta
|
euskal
ekoizpena, itzulpenak kanpo, zer egoeratan aurkitzen dira?
|
|
|
Denen zerrenda hemen emaiteko luzeegi laike. Agian holako topaketa batek lagunduko du
|
euskal
ekoizpena eta erabilpena.
|
|
|
Sekula baino
|
euskal
ekoizpen gehiago aurkeztuko ditu Donostiako zinemaldiaren Zinemira sailak. Hamazazpi film ikusiko dira euskal zinemari eskainia den sailean, eta horietako zortzi Euskal Zinemaren Irizar saria eskuratzeko lehiatuko dira.
|
|
|
Ikusiko ea zeinek eskuratuko duen Euskal Zinemaren 20.000€ ko Irizar saria. Lehiaketaz kanpo bertze zortzi
|
euskal
ekoizpen aurkeztuko ditu aurtengo Zinemira sailak. Zinemaldiko bertze sailetan ere ikusten dira euskal ekoizpenak; horien artean dago kalebegiak proiektua.
|
|
|
Lehiaketaz kanpo bertze zortzi euskal ekoizpen aurkeztuko ditu aurtengo Zinemira sailak. Zinemaldiko bertze sailetan ere ikusten dira
|
euskal
ekoizpenak; horien artean dago kalebegiak proiektua.
|
|
2017
|
|
|
Bi txirula Donostiako Zinemaldiko Zinemira sailean emango dute, eta
|
euskal
ekoizpenen Irizar sarian ere lehiatuko du. Zinemaldirako hautatua izan delako" oso pozik" dago Garcia.
|
|
|
Horren adibide dira Prestakuntzarako Euskal Agentzia Publikoa (Egailan) eta Euskal Enplegu Zerbitzua (Lanbide). Horiek funtsezkoak izan dira, ez soilik langileak trebatzeko eta, gero,
|
euskal
ekoizpen sisteman sartzeko, baizik eta lan harremanen euskal esparru bat erakundetzeko ere. 2008ko krisiaz geroztik, Espainiako gobernuak eta euskal enpresari elkarteek neutralizatu nahi izan dute euskal esparru hori, lan erreforma berrien bitartez (ikus azken atalak).
|
|
|
Proiektu horretan hainbat eragile dabiltza lanean: EIKEN (Ikus entzunezkoen Euskal Klusterra), EITB eta hiru
|
euskal
ekoizpen etxe (Media Attack, Develop Hub eta J.O.K. films). Laguntzaileak, berriz, Bizkaiko Foru Aldundia, Gipuzkoako Foru Aldundia, Euskaltel, Eusko Jaurlaritza eta Mondragon Unibertsitatea dira.
|
|
|
Laburmetraiak ere ez dira faltan izango Begiradak zikloaren bidez. Aurten ere atal ezberdinak izango ditugu:
|
euskal
ekoizpenez osatutako zikloa; Berdindugaz batera antolatzen haurtzaro eta nerabezaroari buruzko zikloa; emakumeen istorioak oinarri dituen zikloa; eta genero identitate eta adierazpenaren inguruko zikloa. Lau ziklo hauek jatorrizko bertsioan proiektatuko dira, egun batzuetan euskarazko azpitituluekin eta beste batzuetan gaztelerazko azpitituluekin.
|
|
|
Hamalau
|
euskal
ekoizpen izanen dira Donostiako 65 zinemaldiko zortzi sail eta programetan. Bertzeak bertze, Zinemira sailak hiru film hartuko ditu:
|
|
2018
|
|
|
Irizar Sarietarako hautatu dute Margolaria filma, beste hainbat
|
euskal
ekoizpenekin batera. Euskal ekoizpen gisa, ordea, %20a euskaraz den hori hartzen dute.
|
|
|
Irizar Sarietarako hautatu dute Margolaria filma, beste hainbat euskal ekoizpenekin batera.
|
Euskal
ekoizpen gisa, ordea, %20a euskaraz den hori hartzen dute.
|
|
|
Ni Elkar fundazioarekin bat:
|
euskal
ekoizpena gizarteratzeko" politika eraginkorragoak" behar dira. Politika horiek zein diren asmatzea da kontua.
|
|
|
Irakaskuntzan, premiazkoa da Euskal Hizkuntza eta Literaturaren curriculuma goitik beheiti ipurdikatzea, lehen mailetatik batxilergoraino. Konplexu mimetikoak bazterrean utzi, eta edukiak erabat aldatu, delako irakasgaia
|
euskal
ekoizpenaren erakusleiho gustagarria izan dadin. Aditz sintagma gutxiago, eta josteta eta irakurketa atsegingarri gehiago.
|
|
|
Gaurko gizartearen balioetan, nekez izango da euskal hiztun herriari loturiko zerbait, eta oso erraz EEBBetako auzo zikin, satsu, kirastu, lizuntsu eta erdi hondatu bateko gaizkile beltz batek sortutako ia edozer. Esan gabe doa ezen txalogarriak direla
|
euskal
ekoizpen onak sortzeko ahaleginak, behar ditugu eta, noski, eta halaber, nire mirespena merezi dute euskara lan munduan sustatzeko ekimenek ere. Arazo ez datza hor:
|
|
|
«Neurri mugatua da».
|
Euskal
ekoizpena gizarteratzeko «politika eraginkorragoak» eskatu ditu, uste baitu aukera badagoela merkatu handiagoa izateko. Euskal herritarren %6 dira euskarazko liburuen ohiko irakurleak.Ikasleen pisuaDisko erosleen ehunekoa handixeagoa da:
|
|
|
Jaialdia urriaren 22tik 27ra luzatuko da, eta egun horietan dohainik eskainiko dira lehiaketara aurkeztuko diren proiekzio guztiak. Jaialdia, sariak banatuz Guggenheim Museoan egingo den ekitaldiarekin amaituko Sekzio Ofizialak nazioarteko 30 webserie onenen aukeraketa eskainiko du, Amets sekzioak 45 serie independenteren programazio alternatiboa proposatuko du, eta Euskal Screening ek bost
|
euskal
ekoizpen eskainiko ditu.
|
|
|
Datu horiek merkatuaren neurria erakusten digute, neurri txikia hain zuzen ere, eta eskatzen dute
|
euskal
ekoizpena gizarteratzeko politika eraginkorragoak pentsatzea eta lantzea sektorearen eta administrazioaren artean. Aldi berean, erakusten digute euskarazko ekoizpenak baduela merkatua handitzeko aukera, baldin eta gauza bagara euskaldunek euskaraz gehiago irakur dezaten.
|
|
|
Beraz, defizit inportante bat dugu hor, neurri batean normala den defizita: euskarak ez du zentraltasunik euskaldun gehienen bizitzan, eguna euskaraz baino erdaraz igaro ohi dute askok, lanean, lagunartean, aisialdian; horrez gain, gero eta gehiago dira euskara eskola edo euskaltegian ikasita eskuratu duten euskalDatuek merkatuaren neurri txikia erakusten digute, eta eskatzen dute
|
euskal
ekoizpena gizarteratzeko politika eraginkorragoak pentsatzea eta lantzea sektorearen eta administrazioaren artean dunak, eta inguru erdaldunean bizi dira. Bizi dugun egoera soziolinguistikoak ez du laguntzen euskaldunen euskara gaitasuna indartzen.
|
|
2019
|
|
|
Kirill Serebrennikov errusiarrak zuzendutako filma da Leto, eta rocka, maitasuna eta laguntasuna uztartzen ditu zuzendariak Viktor Tsoi Errusiako rock izar aitzindariaren biografia lanean.
|
Euskal
ekoizpen banak hasi eta amaituko dute zinema zikloa, eta Lou Olangua zarauztar musikariari buruzko Lou: dantzan jo ta ke, oinak lehertu nahian dokumentalak itxiko du zikloa, maiatzaren 8an.
|
|
|
Gerraondoko Euskaltzaindia, beraz, erbesteko
|
euskal
ekoizpenaren eta kritiken aurrean ez ezik, barnealdeko proiektu ofizialekiko ere lotsagarri geratzeko arriskuan zegoen. Aipatu ditudan CSIC eta RSVAPen euskararekiko asmoei beste batzuk gehitu behar zitzaizkien, gainera falangismoaren itzal mehatxariaz jantzitakoak zirenak.
|
|
|
Konbertsio kolektibo orokor olde baten partaideak zirela susmatzen zuten. Euskaltzalea soilik zen jendarte zaharkitu batean, ezkerreko abertzale gazte belaunaldiak plazaratzen ziren, euskara trabukatuz, etsaia nor eta non zen bazekitela,
|
euskal
ekoizpen politiko eta kulturalen kontsumitzaile suhar bihurtuz. Indar errepresiboen aurka, hala erraten zen orduan, altxatzeko mugimenduetan sartzeko urratsa eramanen zuten handik laster.
|
|
|
Hiru egunean zehar izango da, eguaztenetik barikura. Lehen eguneko egitarauaren ardatza berdintasuna da, eta egueneko bigarrenarena
|
euskal
ekoizpena izango da. Durangaldeko lan bi eskainiko dituzte.
|
|
2020
|
|
|
Zinema industriaren arreta gune nagusi bilakatu da Berlin azken astean. Berlinaleren nazioarteko merkatuan izan dira egunotan 70
|
euskal
ekoizpenetik gora, baita hainbat ekoizle ere, beste eragile batzuekin aurrez aurreko negoziazioak lantzen.
|
|
|
Azken bloke horretan, Mark Osborneren Printze Txikia aurki daiteke, baita Dragoi Bola ere.
|
Euskal
ekoizpenen artean, Juan Bautista Berasategiren Nur eta herensugearen tenplua eta Gorka Sesmaren Pixi Post eta opari emaileak animaziozko lanak daude.
|
|
|
dFerian emango dituzten obren artean, hamasei Euskal Herriko ekoizpenak izango dira, eta beste horrenbeste atzerrikoak.
|
Euskal
ekoizpenei dagokienez, horietako bi jaialdia bera hasi aurreko asteburuan taularatuko dituzte. Martxoaren 7an, hain zuzen ere, Tutik Clowns zirku konpainiak Petitxou publiko familiarrarentzako obra eramango du oholtzara Antzoki Zaharrean. dFeriak helduei zuzendutako lanak eman ohi ditu, baina Tutik Clowns ek 25 urte bete ditu aurten, eta emanaldiarekin omendu nahi izan dute antolatzaileek, Chiapussok adierazi duenez.
|
|
|
Hau ere
|
euskal
ekoizpena da, erritmo biziko film laburra. Gautegiz Arteagako Andrabide harrobiko hormetan zintzilikatuta dantza bertikala egiten duten emakumeak dira ardatza, Miren Narbaiza kantari dela Oreka Tx ren erritmora, Karmele Gisasola Herria eta Hizkuntza sinbolizatzen dituen harria berdintzen duen bitartean.
|
|
2021
|
|
|
Unzu da euskal eszenan dagoen gitarra jotzaile onenetako bat onena dela zalantzarik gabe esateak kritika kulturalaren objektibizazio ariketa epistemiko bat ekarriko luke, eta onartzen dut nagi pixka bat ematen didatela zirkua diruditen eztabaidek. Jazzean formatua eta folk munduan eskarmentuduna, birtuosoa eta originala da bere ibilbidea, 13 Solos, Duos edo Tiempos de busqueda lan aipagarriekin eta ehunka
|
euskal
ekoizpen eta kolaboraziorekin.
|
|
|
Zinemaldiaren historian aro batzuk egon dira: 1953tik 1978ra, une esanguratsu bakarra Ama lur en estreinaldia da, 1968an, edo urte batzuk lehenagoko Pelotari film laburrarena; 1978an El proceso de Burgos estreinatu zenetik 1989an Ke arteko egunak ek Sail Ofizialean parte hartu zuen arte,
|
euskal
ekoizpenak agertzen hasi ziren. Urte horietan, zinemak hausnarketa bat egin zuen:
|
|
|
Guk, zinemaldian, film askoz gehiago jaso ditugu ordutik. Euskarazkoak ere bai, ez bakarrik
|
euskal
ekoizpenak. Horrek isla izan du zinemaldiko sailetan.
|
|
|
BELOKI: Uste dut Donostiako Zinemaldian 20
|
euskal
ekoizpen egoten direla urtean; euskaraz, gutxiago. Gehienak dokumentalak dira, asko telebistarako ekoitziak, baina gero eta fikzio gehiago dago.
|
|
|
Gaur banatuko ditu Espainiako Zinema Akademiak bere garaikurrak, eta hainbat
|
euskal
ekoizpen daude kategoria ezberdinetan izendatuta
|
|
|
Aldaketa handia. Lehen, areto txiki baten egiten zen jaialdi bat besterik ez zen,
|
euskal
ekoizpenak soilik proiektatzen zituena. Gerora etorri ziren nazioarteko lanak, baina betiere mostra formatuan; ez zegoen lehiaketarik.
|
|
|
Bi
|
euskal
ekoizpen lehiatuko dira Sail Ofizialean.
|
|
|
Eta, bestetik, proiektua bera komunikabideei aurkezteko eta filmaren zabalkundean eta ezagutzan eragiteko. Erakutsiko diren gehienak, gainera,
|
euskal
ekoizpenak izango dira; batzuk oso independenteak dira, zuzendari bakarra dutenak eta oraindik lantaldea egituratzen ari direnak. Beste batzuk, aldiz, amaitzear dauden lanak dira.
|
|
|
Euskarazko zinemagintzaren argazki historikoa egin du gordailu horrek —gidoiak ere jasoak dituzte— «Helburua da euskarazko zinemaren datu baserik ahalik eta osatuena izatea», aipatu du Goñik. Urteko
|
euskal
ekoizpen guztien datuak jasotzen dituzte bertan.
|
|
|
Espainiako, Euskal Herriko, Galiziako eta Kataluniako ekoizleek egindako zenbait pelikularen berri eman zuten atzo. Horien artean daude Maixabel, Iciar Bollainek zuzendu duen
|
euskal
ekoizpena, eta Mikel Gurrearen Heltzear euskarazko film laburra.
|
|
|
“Red bay” eta “Hemen.gaur.berriz”
|
euskal
ekoizpenez gain, nazioarteko beste lau gehiago ikusteko aukera izango da hiru herrietan: “Leo y Alex en pleno siglo XXI”, “Mall”, “Karaoke” eta “La amante”.
|
|
|
|
Euskal
ekoizpen bat izango da Mendifilm jaialdiaren 14 edizioko egitarauko lehenengo hitzordua. Xabier Unanuaren Bideak filma emango dute BBK Aretoan (19:00). Artzaintza da filmaren ardatza, eta Sakanako eta Erronkariko inguruak lotzeko ibilbide bat kontatzen du Aritz Ganboaren eskutik.
|
|
|
Aurtengoa 2020+ 1 urtea izan dela esan dezakegu, 2020ko pandemia egoera mantendu delako eta, nahiz eta itxialdirik ez egon, agintariek ezarritako neurri eta protokoloek eragin zuzena izaten jarraitu dutelako
|
euskal
ekoizpenetan.
|
|
|
Gauzak horrela, aurten zinema aretoetan estreinatu diren
|
euskal
ekoizpenak askotarikoak eta arrakastatsuak izan dira. Batzuk aipatzearren:
|
|
2023
|
|
|
Lehenago, 2005ean, EKE Euskal Kultur Erakundeak sortu zuen Radio Kultura irratiak Internet bidezko emanaldiak egiten jarraitzen du gaur egun.
|
Euskal
ekoizpenez osaturiko hari musikala eskaintzeaz gainera, eta euskal kultura eta euskara frantses hiztuna den ikusleria batengana heltzeko helburuz, kultur edukiak ematen ditu euskaraz zein frantsesez. Hori dela eta, euskal irrati libre elebidun gisa definitzen du bere burua.
|
|
|
Horrenbestez, Netflix Euskaraz ek «beharrezkotzat» jo du Eusko Jaurlaritza eta EITB publikoki agertzea eta euren asmoen berri ematea. «Publikoki argitu behar dute
|
euskal
ekoizpenen euskarazko bertsioak Primeran plataformara eta gainerako plataformetara batera iritsiko direla, inoiz ez geroago, eta euskarazko audioak plataformetara egokituta bidaliko dituztela». Herritar taldeak gogorarazi duenez, Espainiako legaren arabera, erakunde publikoei dagokie hori horrela dela gainbegiratzea.
|
|
|
Izan ere, Garciak adierazi duenez, «Euskal Autonomia Erkidegoak 750 milioi euro» fakturatzen ditu industria militarraren bidez; «horietatik 150 milioi irabaziak dira».
|
Euskal
ekoizpen militarraren %80 Saudi Arabierara bideratzen dela azaldu du. Gainera, kritikatu du Eusko jaurlaritzak, aurrekontu bidez, 100 milioiko diru laguntza ematen diola gerraren euskal industriari.
|
|
|
Denera, 43 herrialdetako 128 film erakutsi dituzte, horietatik erdiak baino gehiago emakumeek ekoitzitakoak.
|
Euskal
ekoizpenei dagokienez, 34 lan aurkeztu dituzte. Aurreko urteetan egin legez, hiru Ohorezko Mikeldi banatu ditu aurten Zinebik:
|
|
|
Ikus entzunezkoen arloan zein kulturgintzako beste edozein esparrutan, beharrezkoa da, sorkuntza sustatzearekin batera, sortutakoa hedatzeko kanalak erraztea, are gehiago klik bakarrean eduki uholde bat eskura dugun garaiotan. Eta ikus entzunezko
|
euskal
ekoizpenak zabaltzeko, oso funtzio garrantzitsua bete dezake euskara lehenesten duen streaming
|