|
2000
|
|
|
Esan nahi baita, banakoen mailan zein gizartearen mailan inplikazio bera ote dute hizkuntza, jatorri edo historiagatik euskaldunsentitzeak edo atxikimendu politiko edo are administratibo hutsagatik euskal herritar (euskal hiritar litzateke, agian, hemen termino egokiena, demokrazia liberalarenzentzuan) sentitzeak?
|
Hitzek
beraiek (euskaraz ari garela bederen: euskaldun versuseuskal herritar) erakusten digute gauza ezberdinak direla.
|
|
|
Bi
|
hitz
dira Ipar Euskal Herriko hedabideen paisaia nahikoa ondo karakterizatzendutenak: aberastasuna eta aniztasuna.
|
|
|
telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz
|
hitz
egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere. Hauxe gertatzen zaie bereziki deszentralizatuak diren hedabide publikoei (France 3 Euskal Herri, Radio FrancePays Basque) baina baita ere, maila txikiago batean baina?
|
|
|
Tradizionalena metatze bertikaleko prozesua izan da, hauda, maila guztien bateraketa, hots, ekoizpenetik banaketarako mailen berrelkarpenatalde berean. Honela, bere publizitatearen kontrolguneez
|
hitz
egin gabe, Sud Ouest SAtaldeak bere banaketa elkartea sortu du S2Drekin batera. Metatze horizontalekoprozesua gero eta arruntagoa da.
|
|
|
Edozelan ere, etakonparazio gisa, hona hemen Sofres AMk 1999rako, EAEn, kaleratutako audientzia kopuruak: TVE1 22, 5TVE2 8, 2TELE 5 23, 3ANTENA 3 20, 3CANAL+ 2, 0ETB1 5, 4ETB2 15, 6Bestelakoak 2, 8Lur Otxoantezana Petuya k euskaratua.La Semaine du Pays Basque eta Sud Ouest lehenik eta behin ezberdintzen dituena, bataren asterokoagerpena da, horrela ezin baita izan, eskualdeko egunkariarentzat benetako lehia. Batak momentuanbildutako gertaerez
|
hitz
egiten du, besteak, aldiz, ezin izaten ditu gaurkotasunaren, puntu beroak, gertatzen diren unean aipatu, baina urruntze ikuspuntua eta beharrezko denbora izaten ditu bere esanakhobeto garatu eta oinarritzeko. Hala ere, La Semaine du Pays Basqueren estiloa, bere homologoa den LaSemaine du Rousillonena bezala, Frantziako Kataluniar Herrian?
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste
|
hitz
batzuetan esanda: Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
|
Politika gaieiburuzko albisteek, ordea, zatikatu egiten dute Euskal Herria: ETBko albistegiak, politikaz
|
hitz
egiten dutenean, gehienbat Hegoaldeaz (%43) eta Euskal AutonomiaErkidegoaz (%39) ari dira. Honetan nabarmen bereizten dira egunkari abertzaleetatik, eta Euskal Autonomia Erkidegoko egunkari erregionalistek erakusten dituzten joeretara hurbiltzen dira.
|
|
|
Orokorrean
|
hitz
eginda, Europako Batasunak arlo honetan duen asmo nagusia, bestelako ekonomia sektoreetan bezalaxe, ikus entzunezko komunikazioarenazpiegitura, zerbitzu eta ondasunen trukerako merkatu komuna eratzea izan da. Horrekin batera, pisuzko beste arrazoiak, Europako ikus entzunezko sektorearen garapenasustatzea, eta, azken urteotan, halaber, informazioaren gizarterako bidean jarrita, sektore honen eta telekomunikazio eta informazioaren teknologiako arloen artekobat egitea bultzatzea izan dira.
|
|
|
Telebistan bezala, hizkuntz politikarako aginduari jarraituz, emakidadunei emisio denborarenerdian katalana erabiltzea eskatzen zaie, baita emango diren kantuen laurdena(
|
hitza
dutenena behintzat) katalanez izatea ere (269/ 1998 dekretua, urriaren 21ekoa). Neurri hauen parean Euskadi eta Nafarroakoakbarregarriak dira.
|
|
|
Baina horiekin batera, eta hemen jorratzen ari garen ikuspuntutik, Euskal Herrikobalizko komunikazio esparruaren ikuspuntutik alegia, sistemaren deszentralizazio modua eta ahulezia dira agian horren hutsunerik nabarmenenak. Komunikazio askatasunaren legearen eraldaketak erreferentziak egiten dizkie frantsesaz aparteEstatuan
|
hitz
egiten diren beste hizkuntzei, bai eta, modu orokorrean bada ere, horiekbabestu beharrari ere. Baina gero ez du maila edo eremu erregionala ezagutzen, ezikuspegi administratibotik ezta politikotik edo kulturaletik ere, ez sistema publikoan ezeta pribatuan ere.
|
|
|
a) Erabiltzen den euskara apurra, euskarari eta euskal kulturari buruz
|
hitz
egitekoerabiltzen da, batez ere.
|
|
|
Gaiei gagozkielarik, hemen ere, euskararekin egiten dugu topo: euskara euskarariburuz
|
hitz
egiteko erabiltzen da, gehienbat. Euskarari buruz jarduterakoan, euskarakbalio estatistiko aipagarria du orrialde nafarretan:
|
|
|
Protagonistei gagozkielarik, banakoak dira nafarrei euskaraz mintzo zaizkienak: talde ez formaletako ordezkariek, egitura formaletako bozeramaileek eta instituzioadministratiboetako arduradunek ez dute ia inoiz euskaraz
|
hitz
egiten Diario deNoticiasen.
|
|
|
Uler dezagun elebidun
|
hitza
modu honetara: erdaraz nagusiki jardun arren, zerbait euskarazargitaratzen duena.
|
|
|
|
Hitz
jokoa ematen duen arren, laponiarrak ez dira Laponian bizi; Eskandinaviaren iparraldean baino: Norvegian, Suedian, Finlandian eta Errusian.
|
|
|
Aurkezleak bere ondoan duen telebista monitorean erakusten da goian aipatutakoirudia, esatariak berak
|
hitzen bidezko
aurkezpenak egiten dituen bitartean.
|
|
|
Gure inguruan irakurgai edo ikusgai diren hedabideei esker, Euskal Herriaz izandaitezkeen definizio politiko guztiek badute beren isla eta eredu mediatiko propioa.Euskal Herriko egunkariek eta telebistek eraikitzen dituzten identitate mapak osoprofil zatikatuak erakusten dituzte; hain zuzen, konstatazio horrek garamatza euskalpoliformismo mediatikoaz
|
hitz
egitera.
|
|
|
Antzinatetik ditu gizakiak bera bizi den lekuaren eta beretzat duen bizitokiarenjabe den inpresioa eman diezaiokeen zantzuren baten gogoa, nahia eta beharra. Kulturagehienetan, antzinatetik markatu ditu gizakiak beretzat hartutako territorioak eta, behinmarkatuta, defendatu egin ditu, ustez, bertan sobera daudekeen guztien aurka; batzuetan
|
hitza
ahoan zuela, eta beste batzuetan ezpata eskuan zeukala.
|
|
|
Duela bost urte, biolentziei buruz
|
hitz
egin genuen UEUko ikastaroan. Bertanirakurri ziren artikuluekin. Biolentzia?
|
|
|
Bertanirakurri ziren artikuluekin. Biolentzia? izenburua zeraman liburua osatu zen.Aurtengoan, berriz, burujabetasunari buruz
|
hitz
egin dugu Iruñeko Larraona ikastetxean, eta, EZBAIKA elkartearen laguntzari esker, udako ikastaroan hitz egindakoa argitaratzeko aukera izan dugu.
|
|
|
Bertanirakurri ziren artikuluekin. Biolentzia? izenburua zeraman liburua osatu zen.Aurtengoan, berriz, burujabetasunari buruz hitz egin dugu Iruñeko Larraona ikastetxean, eta, EZBAIKA elkartearen laguntzari esker, udako ikastaroan
|
hitz
egindakoa argitaratzeko aukera izan dugu.
|
|
|
Zergatik jarraitzen dugu estatua aldarrikatzen (halakorik egiten badugu bederen), mundu zabalean gero eta nabarmenagoikusten dugun joera estaturik nahi ez izatea denean?
|
Hitz
bitan, berriz ere euskalduna historiaren aurka edo historiatik kanpo ote dabil. Esan dezadan, galdera horiekin guztiekin nire asmoa ez dela burujabetza aldarrikapenen aurka egitea,, gauregungo mundua?
|
|
|
Era berean, utopia eta politikagintzaren arteko harremanaz zerbait esango dugu, politikagintzaren kontzepzio baten alde eginez, baina utopiaren zeregina inondik ere ukatugabe. Azkenik, aurretik burututako planteamenduen puntu ahulez, mugez eta horiekpraktikan eduki ditzaketen funtzioaz
|
hitz
eginen dugu.
|
|
|
Aurretik, XVII. mendean, estatu absolutistetan,, constitutiori?
|
hitza
lege supremo eta eternala izendatzeko erabiltzen omen zen. Iraultzekin batera, estatu nazio modernoei egokitutako eta burujabetasunaren ondorio den legeari deitu zitzaion ?konstituzioa?.Frantses ereduaren kasuan, termino honek izaera dinamikoagoa eduki du, zentzupolitikoagoa; Estatu Batuen kasuan eta baita ingelesenean ere, funtzionalagoa.
|
|
|
*. Liburu honetan citizen kontzeptua herritar
|
hitzaz
adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
*. Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun
|
hitzaz
. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz.
|
Hitz
horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken
|
hitz
hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
askeakizan nahi dugu, eta, filosofikoki oso modan izan ez arren, libertatearen behar horialdarrikatzen dugu. Ezin baita burujabetzaz
|
hitz
egin, askatasunaren kontzeptuakontuan hartu gabe. Hortaz, herri gisa, eta baita pertsonalki ere, libertatea dugu helburu.
|
|
|
Nahiz eta oso denbora laburrean gertatu, aldaketa hauek ez ziren iragarrezinak.Izatez, aditu batzuek serioski
|
hitz
egin zuten gizartearen informatizazioari buruz.Hona hemen, hiru adibide erakusgarri.
|
|
|
Brubaker ek berak ere, auziari beste ñabardura bat gehituz,, hiritartasun nazionala? aipatzen du hiritartasunaeta naziotasunaren arteko loturaz
|
hitz
egitean. Bere hitzetan, Frantzia, Ingalaterraeta Ipar Amerikako tradizio politikoetan uztarketa semantiko hori naziotasunarendefinizio politikoaren adierazlea da horietan estatua, nazioa eta herri burujabeagauza bera baitira (Brubaker, 1992: 50).
|
|
|
aipatzen du hiritartasunaeta naziotasunaren arteko loturaz hitz egitean. Bere
|
hitzetan
, Frantzia, Ingalaterraeta Ipar Amerikako tradizio politikoetan uztarketa semantiko hori naziotasunarendefinizio politikoaren adierazlea da horietan estatua, nazioa eta herri burujabeagauza bera baitira (Brubaker, 1992: 50). Argi dago, beraz, eta nabarmen ageri da nazio estatu delakoen bilakaerari erreparatuz gero, estatua izan dela orain arte loturajuridiko honi atxikipen sentimendua bermatzen interesatuena, naziotasuna, nazionalitatea eta hiritartasuna bateratuz eta elkarren pareko egin nahiz.
|
|
|
baibiak uztartzeko. Erabilerari erreparatzen badiogu, baina, eta horretarako Euskaldunon Egunkariaren hemeroteka hartuko dugu irizpide gisa, hiritartasuna eta nazionalitatea
|
hitzekin
alderatuz, herritartasuna gutxien erabilia dena dugu oraindik7.Duen esanahi sinboliko potentzial handiagatik(, herria, delako kontzeptuak berebaitan laburbiltzen dituen esanahi ugari eta adierazkorrak kontuan hartuz), ordea, ezlitzateke harritzekoa erabilera politiko eta herri mailakoan orain artekoa baino zabalera handiagoa izatea epe laburrean, jendearengan atxikipen sentimendua oso errazpizten baitu.
|
|
|
Naziotasuna norbanakoaren aukera da; nazionalitatea, aldiz, estatuak aldez aurretik askripzioz erabakitako eta araututako nortasuna da orokorrean, zenbait kasutan norbanakoak aukeratzeko posibilitatea badu ere, naturalizazio kasuetan adibidez. Hizkuntza askotan ezdira desberdintzen bi kontzeptu horiek eta
|
hitz
bakar batez adierazten dira bi esanahiak: nazionalitatea (Neveu, 1997: 83).
|
|
|
Luix Barinagarrementeria, Bai Euskal Herriari ekimeneko partaidea, Euskaldunon Egunkaria, Sans papiers
|
hitza
–paperik gabeak, alegia?, Frantzian legez kanpoko inmigrazio egoeran dauden pertsonez erabiltzen da.
|
|
|
Bertze
|
hitz
batzuez erranda:
|
|
|
Begirada historiko labur honekin amaitzeko, gaur egungo estatu nazioarenosagarriak bildu dituen aditu baten
|
hitzak
ekarriko ditugu hona:
|
|
|
ZUTIK zeritzan aldizkariaren 61 zenbakian (Askatasuna ala hil goiburuargiaz horniturik), ETA V.ak J. P. Sartre-k 1971n kaleratutako Le proces de Burgosliburuari atxikiriko aintzinsolasa argitaratu zuen euskaraz (Txillardegi-k ederki itzulita). Bertan, euskal kultura indarrez ezabatu nahi izateari Kultur genozidioa deituzion
|
hitz
lauz aurten hogei urte direla zendutako pentsalariak. Gaur egun, aipamenhaiek egin zirela ia hogeita hamar urte luze pasa ondoren, Sartre-ren mezuak ez dubatere baliorik galdu.
|
|
|
Ezin dituzte beren gerorako egitasmoak askatasunaz kudeatu bakarrik, eta espainiar tutelapean jarraitzeko tenorea onartu beharra daukate betiere. Hiru
|
hitzetan
adierazita, askatasuna ukatzen zaie.
|
|
|
|
Hitza
herriari emateak autodeterminazioa gauzatzea esan nahi du.Horretarako, ene aburuz, lurraldetasunari atxiki behar zaio inolako partiziorik onartu gabe, zeren, existentzialistek esango luketen antzera, autodeterminaziorako erreferendum plebiszitarioa galduta ere, garaipena nazio txikiarena bailitzateke, estatuek (Quebec-en bezala) subiranotasunaren oinarri legalaren eraldatzea onartubeharko bailuke... ez bailirateke gehiago mendebaldeko demokrazien eskusoilik geratuko9.
|
|
|
–Guk, norvegiarrok, eskubidea dugu, Historiak eta Konstituzioakbaietsia, geure nazio biziera propioa egiteko?.
|
Hitz
horiek entzutean, norvegiardiputatuak oro jaiki, eta bururaino joatea erabaki zuten. Xehetasunetan sartzeaalfer lana litzateke.
|
|
|
Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua ikusten dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez du gure euskalizaera onartzeko. Beraz, gaudenean jarraituz, hogei urteren buruan hemengo lurraldea da Euskal Herri gisa kontsideratu, euskaraz
|
hitz
egin dezaketen hamarbat pertsona bakarrik egongo direlako.
|
|
|
Eztabaidan
|
hitzetatik
ekintzetara igarotzeko beharra azpimarratu zen, babestendiguten legeak erabiliz, soilik euskal lizentziak atereaz, errebindikazioa zabaltzekoprest dauden federatiboak hautetsiz, eta instituzio politikoei espainiar nahiz frantziar Estatuen nazioarteko eragin menperatzailearen aurrean beldurrik ez izatekoausardia eskatuz.
|
|
|
Txalogarria da, baina baita penagarria ere. Urratsak ez diraematen;
|
hitzak
bai, ekintzak ez.
|
|
|
Gaur egun, benetako aukera historikoa dugu erronka horri heltzeko. Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren
|
hitza
mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten ari gara Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik.
|
|
|
Etahor kokatuko genuke, lehenengo urrats historikomodura, Udalbiltzaren sorrera, non Euskal Herrikoherrialde ezberdinetakoudal ordezkariak bildu diren, eta jada pausoak ematen ari diren atalez atalEuskal Herriaren diagnostikoa egiteko, eta horrenondorioz hartu beharrekolehenengo erabakiak hartzen hasteko. Ba, gureikuspuntutik, Udalbiltzarekin egin dugun bezala, gure helburua
|
hitza
har
|
|
|
Hori ezinbestekoalitzateke. Eta ezinbestekoaizango litzateke, baita ere, abertzale ez diren alderdiekin
|
hitz
egitea, hori gutxienez, edo definizio saia
|
|
|
Kongresu honetan norbaitek
|
hitza
hartu zuen hau galdetzeko: –Psikoterapeutaal naiz??
|
|
|
Saia gaitezen banaketa espazial hau gorpuzten. Psikoterapiaren eta psikoanalisiaren artean, bada eskualde komun bat,
|
hitzaz
baliatzen diren psikoterapiak direnheinean. Logoterapiaren edo mintzaira bidezko terapiaren aurrean eta, beharbada, mintzairaren terapiaren aurrean gaude kasu bietan.
|
|
|
Betidanik gauza jakina da. Jakina da
|
hitz
egiteak mesede egiten duela.Adibidez, kongresuak egitera bultzatzen gaituen arrazoietako bat bada behintzathori. Betidanik gauza jakina da, hitz egiteak sendatu egiten duela batzuetan.
|
|
|
Jakina da hitz egiteak mesede egiten duela.Adibidez, kongresuak egitera bultzatzen gaituen arrazoietako bat bada behintzathori. Betidanik gauza jakina da,
|
hitz
egiteak sendatu egiten duela batzuetan. Gauzajakina da gaizki egotea edo eri egotea, bestela hitz egin ezin denean hitz egitekomodu bat dela agian.
|
|
|
Betidanik gauza jakina da, hitz egiteak sendatu egiten duela batzuetan. Gauzajakina da gaizki egotea edo eri egotea, bestela
|
hitz
egin ezin denean hitz egitekomodu bat dela agian. Gaur egungo hizkuntzan, somatizatzea?
|
|
|
Betidanik gauza jakina da, hitz egiteak sendatu egiten duela batzuetan. Gauzajakina da gaizki egotea edo eri egotea, bestela hitz egin ezin denean
|
hitz
egitekomodu bat dela agian. Gaur egungo hizkuntzan, somatizatzea?
|
|
|
deritzo, esan nahibaita, gorputza mintzabide bilakatzen dela. Eritasunaren eta
|
hitzaren
arteko harremanaren aurkikuntza ez dagokio Freud-i; zientziaren diskurtsoan txertatu aurretikere oso ongi zekien medikuntzak, hein handi batean hitzen bidez eragiten zuela. Etaerlijioak oso ongi ezagutzen du aitortzaren eta barkamen hitzaren arintze balioa.
|
|
|
deritzo, esan nahibaita, gorputza mintzabide bilakatzen dela. Eritasunaren eta hitzaren arteko harremanaren aurkikuntza ez dagokio Freud-i; zientziaren diskurtsoan txertatu aurretikere oso ongi zekien medikuntzak, hein handi batean
|
hitzen bidez
eragiten zuela. Etaerlijioak oso ongi ezagutzen du aitortzaren eta barkamen hitzaren arintze balioa.
|
|
|
Eritasunaren eta hitzaren arteko harremanaren aurkikuntza ez dagokio Freud-i; zientziaren diskurtsoan txertatu aurretikere oso ongi zekien medikuntzak, hein handi batean hitzen bidez eragiten zuela. Etaerlijioak oso ongi ezagutzen du aitortzaren eta barkamen
|
hitzaren
arintze balioa.
|
|
|
Psikoterapia ororen sailkapenaren hastapenean, Bestearen
|
hitzaren
eraginean sinesten dut. Zer egin behar duen esaten dion Bestearen existentzia da psikoterapiaororen giltzarria; sufritzen duen subjektuak men egiten dio Beste honi, eta beronenonarpenaren zai dago.
|
|
|
Bestearen adierazle orok, Bestearen
|
hitz
orok esanahizko efektu bat du, hizkilarriz idatzitako Bestearen kokagunea onartu zaion unetik. Hauxe da psikoterapiaeta psikoanalisiaren oinarri komuna.
|
|
|
Hizki larriz idatzitako Bestearen lekua hartzen duen heinean, subjektuakbere sufrimendua zuzentzen dion Beste horren kokagunea hartzen duen neurrian, analistak hortxe egiten dio uko nagusi izateari. Eta horrexegatik
|
hitz
egiten dugupsikoanalisiaren etikaz eta analistaren gogoaz, nagusi izatearen gogoa baino indartsuagoa litzatekeen gogo batez bezala. Gogo hau enigmatikoa da.
|
|
|
jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du. . Nik ez dakit, horregatik
|
hitz
egin behar duzu, esaldia subjektuari entzunarazten badio soilik geldituko da irekita.
|
|
|
psikoanalistarengandik itxaron dezakeena jendeari jakinaraztea, hain zuzen ere. Alegia, merkatu terminotan
|
hitz
egin behar bada, gure produktuaren benetakotasuna berreskuratzea. Hortik dator landu beharreko auzi guztiz zehatza:
|
|
|
Horretatik dator, sugestioak eragiketa analitikoaren errealitatean zein parte hartzen duen ikustearen auzia.Zein analistak esan lezake inoiz ez duela erabili Bestearengandik emana datorkioninbestidura? Zuzen ulerturik, larritasun subjektiboen aurrean, botere horretaz balialiteke analista, eta baliatu ere baliatu behar litzateke, bere burua puntu finko modura eskaini, psikotikoarentzat aldaezina den puntu modura; deserosotasun une batean obsesibo baten trantzea aurkitzen badu,
|
hitzak
eragindako esanekotasunerajotzen ba al daki. Bere buruaz beste egiteko zorian dagoen histerikoaren aurrean, nork ukatuko luke ekintzara pasatzeari irmoki aurka egitea?
|
|
|
Trauma eta gatazkahauek, konzientzia hartze jarraitu batera daramaten ariketa eta eszenaratzeazdinamizatzen dira. Prozesu honetan sortzen diren fenomeno transferentzialakaztertu eta
|
hitzez
adierazteak, unean uneko aldaketa baimenduko duen iragantasuna ematen diete bizipen hauei.
|
|
|
Guraso gutxikonartzen dute beren haurren arerio sentimenduen adierazpena, eta pazienteguztiengan aurkitzen da jarrera negatiboa. Sentimendu horiek, terapian zehar, aztertuak eta adieraziak izaten dira, bai fisikoki bai
|
hitzen bidez
. Baina gauza beragertatzen da torax, sorbalda eta besoetan eragina duten tentsioekin, neurritasun etauzkurdura horrek hauxe esan nahi duelarik: –Ezin ditut besoak zureganantz luzatu, beharrezkoa dudan samurtasuna eskatzeko.
|
|
|
(Tonella, 1994, 37 or). Analisi bioenergetikoan, horrek teknikaterapeutiko espezifikoez
|
hitz
egitera eramaten gaitu.
|
|
|
–Izaki erretroflektiboak bere eta ingurunearen arteko mugaketa lerroa nola ezarribadaki, eta marra garbi eta zehatz bat egiten du..., baina bere erditik igarotzen delamarrazten du... Bere energiak kanpora zuzentzeari uzten dio, ingurunea manipulatueta bertan aldaketak eragin nahian, bere beharretara egoki daitezen;
|
hitz
gutxitan, barruranzko jarduera berbideratzen du, eta ingurunea, bere buruarekin ordezkatzendu, jokaeraren helburu gisa?. 16
|
|
|
Deflexioa, beste pertsona batekikokontaktu zuzena baztertzera jotzen duen maniobra da, benetako kontaktua hoztekomodua. Jokaera deflexiboaren hainbat adibide jartzen dituzte; esate baterako, etengabeko
|
hitz
jarioa, esandakoa barregarri hartzea, abstraktuki, gaitikkanpo ateratzea, egiatia izan ordez diplomatikoa izatea, e.a. Aspermena, apatia etabaita desenergizazioa ere, harremana ahultzen duten ohiko deflexioak dira.
|
|
|
Psikoanalisian, transferentzia neurosiaren garbitzeaz
|
hitz
egiten den bitartean, analisiaren amaiera bezala hartuz, terapiak berak sorraraziriko patologia?, gestaltean berriz, egotismoaren desegitea, menpekotasunen arteko gehiegizkoindependentzia dela esango genuke, edo J. M, Robine ren hitzetan,, egologiatikekologiarako bilakaera?. 18
|
|
|
Psikoanalisian, transferentzia neurosiaren garbitzeaz hitz egiten den bitartean, analisiaren amaiera bezala hartuz, terapiak berak sorraraziriko patologia?, gestaltean berriz, egotismoaren desegitea, menpekotasunen arteko gehiegizkoindependentzia dela esango genuke, edo J. M, Robine ren
|
hitzetan
,, egologiatikekologiarako bilakaera?. 18
|
|
|
–Pertsonen arteko komunikazioa eta pertsonala?: , hura, ri buruz
|
hitz
egiteasaihestu,, nia, ri buruz hitz egitera bultzatu.
|
|
|
–Pertsonen arteko komunikazioa eta pertsonala?: , hura, ri buruz hitz egiteasaihestu,, nia, ri buruz
|
hitz
egitera bultzatu.
|
|
|
Praktika Gestaltikoan, prozesu terapeutikoa gizabanakoak bere kabuz hazkundea lortzeko indar nahikoa lortzen duenean bukatzen da, hain zuzen ere, berehutsune existentzialak non dauden konturatzen ikasten duenean. Perls ekikaskuntza ez dela
|
hitzekin
gertatzen azpimarratu zuen. Ikaskuntza aurkikuntzandatza.
|
|
|
–Gestalt Terapian funtsezkoena da jakitea, ez hitzezkoa beti dela hitzezkoabaino garrantzitsuagoa.
|
Hitzek
gezurra diote eta zuritu egiten dute; gorputzarenposturak, ahotsa eta ez hitzezko jokaerak beti egiazkoak dira?. 24
|
|
|
Besteondoko honekin ere bat dator:
|
hitzek
ezin dute bizipena deskribatu, gehieneztranskribatu eta sekula ez bere osotasunean.
|
|
|
mugimendua hasten denean gertatzen da.Beharra asetzera zuzenduriko jokaera da: hozkailurantz noa, etxetik ateratzen naiz,
|
hitz
egin nahi dudan pertsonaren telefono zenbakia markatzen dut...
|
|
|
Organismoaren beharrak, ingurunearekin interakzioan asetzen dira: jan, edan egiten dut, paseatzera atera edopertsona horrekin
|
hitz
egiten dut...
|
|
|
Azken pausoa ERRETIRADA da (6 puntua), edo geldiunera itzulera, behinbeharra asea izan denean, ziklo berri bat azaleratu, edo sortu arte: jan, edan paseatuedo
|
hitz
egin ondoren, ekintza aldatu, edo atseden hartzen dut, edo lotara joatennaiz (erretirada nagusia litzatekeena).
|
|
|
Kritikak kritika, Fritz ek ez bezala, Laura kteoria haien eragina onartu zuen. Yontef en
|
hitzetan
(1995), Laura-k, Martin Bubereta Paul Tillich teologo existentzialekin harremana izan zuen. Eraginfenomenologiko eta existentzial gehienak Laura-k jaso eta sortu zituen, adibidez, erantzukizuna onartzea, norberaren bizitza bideratzeko aukera, existentziaesentziaren gainetik jartzea, eta elkarrizketa existentziala.5
|
|
|
Gestalt
|
hitza
alemana da: egitura eta forma adierazten ditu.
|
|
|
Gurasoen sentikortasuna dalan ezberdinetan agertu den garrantzi handiko faktorea, atxikimendu seguruareneraikuntza lortu ahal izateko. Ainsworth en
|
hitzetan
(1978), haurrarenatxikimendu seinaleak modu egokian pertzibitzeko eta interpretatzeko, eta eraegoki eta azkarrean erantzuteko, amak duen ahalmena sentikortasuna da. Gurasoenaldetik adierazitako sentikortasun falta, edo sentikortasun adierazpen inkontsistentea, atxikimendu ez seguruarekin erlazionatzen dira.
|
|
|
New York eko etaparen ondoren, Minuchin eta Montalvo (biak jatorrihispanokoak, Argentinarra eta Portorrikoarra), aipaturiko Filadelfia-ko erakunderaaldatu ziren, eta bertan lehenik Haley rekin eta ondoren Speck ekin topo egitenzuten. Biek izan zuten teorizazio estrukturaletan eragina, baina bereziki lehenak, hainbesteraino ezen biak bateraturik jardun zuten etaparen ondoren, orientazioestrategiko estrukturalaz
|
hitz
egitea egokiagoa bailitzateke. Ondoren MinuchinNew York-era itzuli zen eta azken urteetan Familia Terapiaren hedatzailehandienetarikoa izan zen eta gaur egun ere bada, mundu guztian zehar eman dituentailerrak eta ikastaroak lekuko.
|
|
|
Objektibitatea eskuraezina den zerbait gisa agertzen daazkenik, eta behatzaileak testuinguruan duen eragina kontuan hartzen ez dutenazterketek baliagarritasunik ez dute. Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en
|
hitzez
esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du.
|
|
|
Psikodramaren berezitasun bat eszenifikazioa da. Hemen,
|
hitz
egindako diskurtsoan ez bezala, subjektuari antzezteko gai batean pentsarazterakoan, pertsonaiabatzuen egoera bat pentsatzen edo errepresentatzen da, hain zuzen ere, subjektuabera protagonista izanik, eta besteak ekintzara eramanez. Beraz, hemen azpimarratzeko bi urrats daude:
|
|
|
Esanahizko dimentsio hau da dramatizatutako eszena eta irudimenezkoa lotzeko lotunea. Martinez Bouquet en (1977)
|
hitzetan
, esanahira (irudimenezkoeszenara) garamatzan adierazlea da eszena dramatikoa edo agerikoa; irudimenezkoa ondo baino hobeto adierazten diguna.
|
|
|
Basquin en eta bere kideen
|
hitzetan
, psikodrama psikoanalitikoan eszenako edukiaentzutea da desberdintasuna: –fantasia entzuteari ematen diogu lehentasuna, ez rolkontzeptuari; aldiz, honek lehentasuna du ikuspegi psikosoziologikoan?
|
|
|
Psikoterapia
|
hitza
eta kontzeptua sendatzeko erabiltzen den teknika modura ulertzen badugu, bada bere baitan jarduera berezi bat, non, hitzez gain, antzerki errepresentazioak ere erabiltzen diren, subjektuen gertakizunen ulerkuntzarakoedo beren zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
Psikoterapia hitza eta kontzeptua sendatzeko erabiltzen den teknika modura ulertzen badugu, bada bere baitan jarduera berezi bat, non,
|
hitzez gain
, antzerki errepresentazioak ere erabiltzen diren, subjektuen gertakizunen ulerkuntzarakoedo beren zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
Psikodraman, errepresentazio dramatikoaren bidez, taldean iraganeko, oraingoedo etorkizuneko egoerak bizitzen ahalegintzea da eginkizuna. Psikoterapia edopsikoanalisia ez bezala, non horrelako bizipenak
|
hitzez
adierazten diren, psikodraman ekintza inprobisatua erabiltzen da. Horretarako, errepresentazio dramatikoaproposatzen duenak, edo horren protagonistak, beharrezko pertsonaia guztiakjartzen ditu ekintzan, eta, ego laguntzaileek?
|
|
|
Psikodrama
|
hitz
eta ekintza mailako aldaketa da, eta horren bidez pertsonabatek edo gehiagok emandako egoera batean, benetakoa edo irudimenezkoa (imajinarioa), oraingoa, iraganekoa edo etorkizunekoa, nola eta zergatik jardutenduten ulertzen dute, joko espontaneo baten edo role playing delakoaren bidez.
|
|
|
Terapia taldeetan bereziki agerian jartzen diren egoera hauek, taldeko gainerako kideek angustiaz eta ondoezaz bizi dituzte, nola eta zergatik jakin gabenorbaitekiko gorrotoa sentitzen baitute. Hain zuzen, bizitzako edozein egoeratangerta daitezkeen egoera hauek,
|
hitzaren
eta ulermenaren bidez lantzea eta gainditzea ahalbidetzen du talde terapeutikoak.
|
|
|
Zac en
|
hitzetan
(1971), enkoadrea lan analitikoari gutxieneko interferentziakziurtatzen dizkion estipulazio multzoa da, era berean, analistak jaso dezakeenahalik eta informazio gehien eskainiz?.
|
|
|
Honetan ere, talde egoerak aldaketa batzuk moldatu behar izan ditu. Hala, subjektu baten ez da derrigorrezkoa saioa betetzeko; eta subjektu batisilik egon daiteke saio batean eta hala ere bertan
|
hitz
egiten denaz onuratu.
|
|
|
Bestalde, erreserbaren eta abstinentziaren arauak taldekideengana ere iristendira, taldean
|
hitz
egindakoa bertan gera dadin, eta taldekideen artean talde harremanak bakarrik dira komenigarri.
|
|
|
Batez ere, lehengoratze araua, zeinean taldearena dena taldeari itzultzeandatzan. Adibidez, saiotik kanpo zenbait partaideek beren artean taldeaz
|
hitz
egitenbadute, talde guztiari horren berri emateko konpromisoa izatea.
|
|
|
Gure psikearen barruan bizirik dirauten biztanleok beti ekintzan dihardute: elkarri begira, desiratzen eta gorrotatzen duten objektuak, ezinbesteko tiobiboenirudikapen zatikako edo osoak,
|
hitzaren
esanahi teatralean? (o.c.
|
|
|
Ez dut uste, daukan suharra ezaguturik, Txillardegi inoiz jubilatuko denik. Halaere, pozik etorri naiz
|
hitz
xume batzuk esatera, lagunek gaur egin nahi dioten gorazarrehonetara, unibertsitatetik jubilatu behar duela eta. Nemesio Etxanizen gutunetan osogauza bitxia irakurtzen ahal dugu.
|
|
|
|
Hitz
magikotzat agertzen diguten kontsentsuan bertan baitago iruzurra. Kontsentsua, lehendik dagoen egoeran integratzeko adostasuna baino ez da, estatuak behineta berriro lortu nahi lukeena; zeren, guztioi inposatu nahi zaigun, estatua?
|
|
|
Horregatik izan da beti disentsuaren ikurra. Edogaur egun gero eta gehiago erabiltzen diren
|
hitzak
erabiltzearren, sistema espainolarekiko intsumiso eta desobediente. Euskaldun izateko eta bizitzeko beste modurik ezdagoela erakutsiz.
|
|
|
Mundu berria sortzen ahalegindu da gure adiskidea eta horrek etena ekarri du.Etena, ez iraganarekin berarekin, iraganeko kontsentsu suntsitzailearekin baizik.Txillardegik behin eta berriro salatu du orain arteko kontsentsu integratzaile horrenarriskua eta behin eta berriro azaldu ditu disentsuko jarrerak, gure kontzientzien barnean ezarri nahi zen kontsentsu hori bere artikulu latzekin arrakalatuz eta sasi irtenbideen sendotasun itxurazkoa pitzatuz.
|
Hitz
batez, etena ekarri du, eta aurreko egoerarekiko etena aldarrikatu du, eten horretan parte hartzera deituz. Zer esanik ez, horimingarri gertatzen zaie, teorian egoerarekin konforme egon ez arren praktikan egoerahorretan eroso bizi direnei, nola edo hala sisteman integraturik daudenei.
|
|
|
Geuk ere, euskaldunok, alegia? euskararen unibertso horretan soilik lortu ahal izango dugu kontsentsupraktikoa, edo beste
|
hitz
batzuez esateko, gizarteko bizitzaren euskal elebakartasuneanedo gizarte barneko euskal monolinguismoan. Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena.
|