|
2000
|
|
|
Eta ni, nola jaun Marcelen eraginagatik edo biziki maite bainituen erretorika eta oratoria, gogara egoiten nintzen haien diskusioneak eta ateraldiak entzuten... edo, hobeki, gogara egoiten nintzen alde batetik, baina ez bertzetik, zeren eta, anitzetan, erdibitua bezala sentitzen bainintzen. Eta ez noren alde egin ez nekielako, zeren eta hamarretik bederatzitan osaba Joanikoten aldeko izaiten bainintzen, baina ama ikusten nuelako guztiz aita Bartolomeren alde, haren
|
hitz
neurtuak —neurriz beti ere gure ama! — eta haren keinu iheskorrak —zeinetaz arras jabetzen bainintzen ni, ez dakit bertzeak— testigu eta lekuko... Eta aita Bartolomez jeloskor sentitzen nintzen orduan, ikusten nuelako, halaber, ezen amaren bakardadea apezaren hitz suzkoetan sutzen zela eta deusezten.
|
|
|
Gurasoen
|
hitz
neurtu bezain komenientziazko haien aitzinean, nola sentitu nuen Maddalenen eta osaba Joanikoten arteko historia hura bi heroiren artekoa balitz bezala...!
|
|
|
salaketa epailearen aitzinean eta orri beteko artikulua egunkarian, gutienez ere. Ate itxi baten parean gelditu eta, zaindarietariko batek hura jo orduko,
|
hitzak
neurtu eta pisatuak nituen. Ateaz bertzaldera, sartzeko agindua.
|
|
2001
|
|
|
Garaiz bidali behar ziren lan guztiak. Hitzez
|
hitz
neurtuta bidaltzen nizkien, bestela ez baitziren gai jakiteko non moztu zezaketen ere!
|
|
|
Poemaz landa, gainera, ez zegoen geldirik Orixe. Bere euskal lanak, inoiz ez bezala, samaldan zetozkigun, multzoka, bata bestearen gain, hitz lauz eta
|
hitz
neurtuz. Eta bakoitza, banan banan, lehengoen ospea gehitzen eta zabaltzen ari zitzaigun.
|
|
|
et quod tentabam dicere uersus erat, esan zezakeen andoaindarrak ere. Hitz batean, eta
|
hitz
neurtua izan dadila hemen neurri, ikasiak ziren orduko zenbait lapurtar, ez bat edo bi gero, eta bikainki ikasiak gainera, lehen letren nekea urruti utzia zutelarik. Bazen han, zabal nahiz mehar, élite argi bat.
|
|
|
Hor gelditu zen, beraz, marka ahal zezanak, ahal zitekeen momentuan, berdin eta gaindi zezan.
|
Hitz
neurtuz egin zituenez hobe genuke beste batean mintza. Inoiz esaten zenez, berez behar Billabonako.
|
|
|
bere mehar murri  tzean ez dela guk uste genuen bezain urria, muga zabalagoak dituela bere ezerezean, eta inoiz entzun ez genituen aberastasun ezkutuak ere bai. Euskal literaturaren soroan bertan, eta horretaz ari gara hemen bestetaz baino areago, badira zenbait eliz liburu eder, prosaz nahiz
|
hitz
neurtuz, eta, tarteka eta bakanka, eliz liburuak ez diren irakurgai atseginak ere bai: larre lore ikusgarriak nonahi bezain ugari, bestetan esan dudanez, eta usain oneko landuagoren bat edo beste, bazterturik geneukan Barrutia lekuko, noizean behin eta non edo han.
|
|
|
Herri poesia ugariaren jabe ginela  badakigu garai hartan, idazten ez zen poesiaren jabe, ordea, eta euskaldunon gogoak bertsoetara emanak zirela ere bai, orain adina eta are emanago. Zer beste arrazoik argitara zitzakeen XVII. mendean, eta Etxeberri  Ziburukoak ahoa betean aitortzen du, horrenbeste eliz liburu
|
hitz
neurtuz, ikasi eta ez ikasien nahiak eta ohiturak berak baizik?
|
|
|
Bertsoak, koblak, edozein jende mendek erraz egin ditzake. Ez da hori, ordea, gizon landuei dagokienez
|
hitz
neurtuz mintzatzea. Lege zorrotzagoak jartzen dituzte hauek, eta eragozpen debekuak elkarren gainka.
|
|
|
Bai Axularrek bai Oihenartek euskara gaitu, egokitu nahi zuten, batek hitz lauz, besteak
|
hitz
neurtuz. Bazekiten garbitasunak gutxi axola diola hizkuntzari, aberastasunak, biguntasunak, erraztasunak, berriz, asko.
|
|
|
Orduantxe hasi ziren gure elizgizonak herri hizkuntzazko katekesiaz arduratzen; edota, hobeki esan, haien interesa eta kezka, 1600etik aurrera, anartean ametsetakoak ziren gailurretaraino heldu zen. Hizkuntzaren historiarako balio handiko agiriez gainera,
|
hitz
neurtu askoren artean, hitz lauzko eredua zor diegu literaturan, gaur bertan ere argiemaile bortitza. Eredu honen egoslekua XVII. mendeko Lapurdi loretsuan bilatu behar da, Axular gorengoa dugula mugimenduaren iturburuari oso hurbil.
|
|
|
Forma itxia (edo hertsia) duen hizkeran,
|
hitz
neurtuak dira segur aski lehenik gogora datozkigunak. Izan ere, irauteko sortua da bertsoa, ezer horretarako sortu baldin bada.
|
|
|
Bere gisa idazten baitzuen orduan ere, halako hasierako manierista kutsu haiek galdu zituen orduko batik bat. Bere gisa
|
hitz
neurtuz (gogoan dut oraindik Bladi Oteroren itzulpenak irakurri nituenean hartu nuen zirrara), eta hizkeraz ari naiz bestetaz baino areago, eta are nabarmenago prosaz. Galda daiteke, besteren hitzez balia nadin, zer zuen hor Orixeren kontra:
|
|
|
Gure hizkuntza erabiltze aldetik (eta mila esker zuk uste duzun baino merezimendu gutxiagorekin, hobeak bazterturik, aitortzen didazun izenagatik), bada, zaude lasai, handiagorik:
|
hitz
neurtuz, lanbide horretan jardun duten guztiak eta prosaz, beste ezin konta ahalen artean, bestetan esan nuenez, Aita Villasante eta aski jorratua izan den liburu agertu berri aski baten egilea. Nork uka, nik behintzat ez?, gainera, izan dela euskalari sakonagorik eta jakintsuagorik?
|
|
2002
|
|
|
–Sed de vida –errepikatu zuen, poliki,
|
hitzak
neurtuz bezala– Encima, poeta –barre karkara egin zuen, sakona baina isila; abegitsua– ¿ Sabes. Me caes bien.
|
|
2003
|
|
|
Eta hola, bertso artean egiten zituen autore klasikoen (Estrabon, Diodoro) eta egungo jakintsuen (Humboldt, Ampero) aipuek, ezin zioten seriotasun historiografikorik eman forma poetikoak zamaturiko lan honi. Euskaldunentzat herrikoia zen forma narratibo batean(
|
hitz
neurtuz) idatzi nahirik, historiografiaren moldeetatik irten zen Hiribarren. Ikusi dugunez, Iztuetak ere kontzesio herrikoiak egin zituen bere liburuan bertsoak sartzean, eta idatzi ere egin zuen kantua historiko bat, baina ez zitzaion bururatu Gipuzkoaren kondaira osoa bertsotan idaztea.
|
|
|
Bidaia bertan behera utzi eta etxera itzultzeko aukera ere aipatu nuen. Ez genion elkarri minik eman nahi eta horrek
|
hitzak
neurtzera behartzen gintuen etengabe. Hiru urte lehenago ibilbide berean zoriontsu izanak ere ez zigun askorik laguntzen.
|
|
2004
|
|
|
Poetak bere nahia bete duela aitortu digu bere sorterrian, organista moduan ari ohi den elizaren atarian. Liburuan ez dago
|
hitz
neurturik ez metrikarik ez errimarik. Izan edo ez izan, poemek izenbururik ere ez dute.
|
|
|
Intelektualekiko,
|
hitzak
neurtuko ditut. Orokorrean, ohoragarri diren salbuespenak salbu, diru bila doaz, euliak eztitara bezalaxe.
|
|
|
Kasildak, bere emazte izan zenak, beregandu nahi izan zuen senarra," onbideratu"; baina alperrik (alperrik da Juan makilatua, berez ez bada bedeinkatua). Ekinaren ekinaz, horraitio (ekina okerra da ta, andrazkoena batez ere), beregandu zuen apur bat (zelakoa Mari, halakoa Peru), eta
|
hitzak
neurtu ta landu egiten zituen Juanek Kasildaren aurrean, ta ateraldi gordinak ta usain txarrekoak egokitu. Baina, hala ere (ekina okerra da baina, ezina okerrago), hain etorri haundia zuenez, batzuetan, konturatuta edo konturatu barik, nahiz ta Kasilda haserretu, oso osorik botatzen zituen.
|
|
2006
|
|
|
Eta hori da, nere kasuan, beste alderdi baldintzakorra. Ni ez nintzen
|
hitz
neurtuetara poeta sotilak irakurriz iritsi, bertsolariak entzunez baizik, gaztetxoa nintzenetik; poesiak eta beste literaturak gerora etorri ziren. Eta bertsolaritzak, zerbait baldin badu, esaldien eta metaforen indar zehatza da.
|
|
|
Familia beretik irten gabe, Telemakori ere, bere aitaren bila abiatu behar zuenean, Atena andereak lortu dizkio arraunlari boluntarioak19 eta itsasontzia20; ondoren popan eseri zaio haren aurretik gidari joateko21 Pilosera iritsi direlarik, honako kezka hauxe sortu zaio Telemakori: ez daki Nestor erregeren aurrean nola mintzatu duen, eta Atenak jarri dizkio
|
hitz
neurtuak ahoan22 Itakarako itzulera bidea hartu duelarik, orobat, Atenak ohartarazi dio Telemakori ezkongaietako batzuk dituela zain Itaka eta Sama uharteen artean: haiek ekiditeko zer egin behar duen esan dio; haize egokia bidali dio ongi nabiga dadin23.
|
|
2007
|
|
|
Eta hori entzutean, besterik gabe entzuleek osatuko lukete balizko bertsoaren edukia, errima zerrenda buruan neurtzeko gauza ez izanda ere. Eta bertsolariak antzeko mezua
|
hitz
neurtutan tolesturik kantatzean, jasoko luke entzulearen onespena txaloz adierazia. Bakoitza bere lekuan eta makina martxan.
|
|
|
18/ 98ari buruz ari zen.
|
Hitz
neurtuz ez, baina hitzak neurtuz aritu da. Botere aparatuan, Justizia atalean ardurak dituen baten ahotik hori entzun behar izatea egiten zait gogorra, horri, berak guk bezala astakeria deitzen dion horri aurre egiteko kapaz izan ez eta esate hutsez konforme gelditzen denean.
|
|
|
18/ 98ari buruz ari zen. Hitz neurtuz ez, baina
|
hitzak
neurtuz aritu da. Botere aparatuan, Justizia atalean ardurak dituen baten ahotik hori entzun behar izatea egiten zait gogorra, horri, berak guk bezala astakeria deitzen dion horri aurre egiteko kapaz izan ez eta esate hutsez konforme gelditzen denean.
|
|
2008
|
|
|
Beñardok, izan ere, iturbegi hura zuen, etorri handikoa, hitzak eta hitzak gogora zekarzkiona, mintzamenak antolatuak eta senaren galbahetik iragaziak, nornahi arrasta zezakeèn hitz lauzko zurrunbilo bat osatzeko, neurri orotatik at, edo nornahi lilura zezakeèn
|
hitz
neurtuzko bertsoa: esan nahi baita Beñardok noiznahi osatzen zituela bertsoak, edozein objektu, izaki edo edozein gertaeraren aitzakian, mendiko bakardadean zegoenetan batez ere.
|
|
|
Formula itxura dute egitura honekin eraikiriko esamodu batzuk; berebiziki
|
hitz
neurtuz behin baino sarriago darabilen badozu> borondaterik> delakoak:
|
|
|
Komunztadura pluralean gauzatzen du. Hitz honen bakantasunaren frogagarri, gogora bedi
|
hitz
neurtuz ageri dela kasu bietan eta konposizio berean, gainera. Adibide bakanok dakartzan poema horrek, hizkeraren aldetik, gipuzkera ezaugarri garbiak ditu, bestalde.
|
|
|
galatrau eta hiperbaton bortitzetatik urrutiratzen da.
|
Hitz
neurtua adierazpi de izan arren, hitzen ordena mintzaira mintzatuan bezalakoa da:
|
|
|
Hango luma gizonak, elizako kargudunak barne, politikoki, erlijiosoki, eta hain segur kulturalki ere, Frantziako erregearen eta Margarita Nafarroako Erreginaren gorteen eraginpean zeuden, eta testuinguru horretan kokaturik, Echepareren figura ez da bizi zen garaitik kanpo kokatzeko arrazoirik, aurreko mendeetako fantasma izan balitz bezala. Alabaina, testuinguru hartan aukera bazuten eliza gizonek amodiozko penak eta atseginak
|
hitz
neurtuetan ezartzeko. Frantziako lehen Pizkundeko olerkari ospetsuenak gortean baitzebiltzan, C. Marot en inguruan bilduak, 27 haien artean Mellin de Saint Gelais (1487 edo) aipa daiteke eredu gisa.
|
|
|
NAROA. Zailtzen zailtzen joan da gure arteko elkarbizitza: ezin esan sentitzen duzuna,
|
hitzak
neurtzen ibili behar denbora guztian?
|
|
|
4.29 taula.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren estatistiko deskribatzaileak, hilabeteka (16 hilabete) 67
|
|
|
Bigarren KGNZn hauek izan dira lortutako korrelazioak: ekoizpen lexikokoan 0,98koa (4.43 taula), esaldi luzeraren batez bestekoarena 0,93(
|
hitzetan
neurtuta) eta 0,97 (morfematan neurtuta), eta esaldien konplexutasuna azpiatalean 0,99koa. Salbuespena da ea hitzak lotzen hasita dagoen neurtzen duen aldagaiaren korrelazio moderatua.
|
|
|
4.29 taula.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren estatistiko deskribatzaileak,
|
|
|
4.18 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, hilabeteka (16 hilabete).
|
|
|
4.20 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, adinaren eta sexuaren arabera (16 hilabete).
|
|
|
4.29 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, adinaren eta amaren hezkuntza mailaren arabera (16 hilabete).
|
|
|
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzerarekin ikusitakoaren antzera, bai adinaren eragina (F (2, 935)= 88,7; p < 0,001) bai hezkuntza mailaren eragina (F (2, 935)= 3,22; p < 0,05) eraginkorrak izan dira biak. Adinak aldakortasunaren% 16 eta amaren hezkuntza mailak% 8 azaltzen dute.
|
|
|
Haurrak entzuten duen euskara kantitatea edo inputa komunikazio garapenean eraginkorra den edo ez ikusteko, 2 x3 ko (adina x hizkuntza inputa) bariantza analisiak egin dira. Menpeko aldagai gisa Lehen KGNZko funtsezko lau atal aztertu dira (esaldien ulermena, hiztegiaren ulermena, hitz ekoizpena eta keinuak eta ekintzak) eta Bigarren KGNZko beste lau (hitz ekoizpena, esaldi luzeenak
|
hitzetan
neurtuta, esaldi luzeenak morfematan neurtuta eta konplexutasun morfosintaktikoa).
|
|
|
Bigarren KGNZko inputaren araberako batez bestekoak eta desbideratze tipikoak 4.38 taulan bildu dira, lau ataletako datuak bereizita (hitz ekoizpena, esaldi luzeenak
|
hitzetan
neurtuta, esaldi luzeenak morfematan neurtuta eta konplexutasun morfosintaktikoa).
|
|
|
Kasu honetan inputaren eragina esanguratsua gertatu da lau ataletan: hitz ekoizpenean [F (2, 941)= 9,71; p < 0,001], esaldi luzeenak morfematan neurtutakoan [F (2, 938)= 8,69; p < 0,001], esaldi luzeenak
|
hitzetan
neurtutakoan [F (2, 938)= 9,73; p < 0,001], eta konplexutasun morfosintaktikoan [F (2, 941)= 16,27; p < 0,001].
|
|
|
Dena den, input aldagaiaren eraginen tamaina oso txikia izan da; izan ere, hitz ekoizpenaren bariantzaren% 2 baino ez du azaltzen, esaldi luzeenak morfematan neurtzearen bariantzaren% 1,8 bakarrik, esaldi luzeenak
|
hitzetan
neurtzearen bariantzaren% 2 eta konplexutasun morfosintaktikoarenaren% 2.
|
|
|
Inputaren eta adinaren arteko elkarrekintza ere esanguratsua gertatu da atal guztietan. Horrela, hitzen ekoizpenean bi aldagaien arteko elkarreraginak bariantzaren% 1,1 azaltzen du [F (4, 941)= 2,66; p < 0,05],
|
hitzetan
neurtutako esaldi luzeenen bariantzaren% 2 [F (4, 938)= 4,68; p < 0,01], morfematan neurtutako esaldi luzeenen% 1,7 [F (4, 938)= 3,94; p < 0,01], eta konplexutasun morfosintaktikoaren bariantzaren% 2,6 [F (4, 941)= 6,19; p < 0,001].
|
|
|
Talde horien azterketak eginik (32, 33, 34 eta 35 irudiak), adinaren aldagaia oso garrantzitsua dela ikusi da. ...rkitu; bestalde, 21 hilabete bitartekoen taldean konplexutasun morfosintaktikoan bakarrik aurkitu da alde esanguratsua [F (2,316)= 3,77; p < 0,05], eta amaitzeko, 26 hilabete bitarteko taldean ezberdintasun esanguratsuak aurkitu dira neurtutako lau ataletan (hitzen ekoizpenean [F (2,392)= 12,80; p < 0,001], morfematan neurtutako esaldi luzeenetan [F (2,391)= 12,01; p < 0,001],
|
hitzetan
neurtutako esaldi luzeenetan [F (2,391)= 11,05; p < 0,001], eta konplexutasun morfosintaktikoan [F (2,392)= 19,93; p < 0,001]).
|
|
|
4.33 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez besteko puntuazioak, hizkuntza inputaren eta adinaren arabera (16 hilabete).
|
|
|
4.18 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, hilabeteka (16 hilabete) 68
|
|
|
4.20 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, adinaren eta sexuaren arabera (16 hilabete) 70
|
|
|
4.29 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez bestekoak, adinaren eta amaren hezkuntza mailaren arabera (16 hilabete) 78
|
|
|
4.33 irudia.
|
Hitzetan
neurtutako esaldien luzeraren batez besteko puntuazioak, hizkuntza inputaren eta adinaren arabera (16 hilabete) 84
|
|
|
Chiarak, bitartean, joan etorri baterako puskarik ezinbestekoenak bildu zituen (pare bat kutxa, beste dozena bat gazteluan utzita), eta gutun bana idatzi zien bere adiskide Ursulari eta aita Leonardori,
|
hitzik
neurtuenekin, berehala egingo zien bisitaren berri emanez, zain egon zitezen.
|
|
|
Huskeria izan daiteke, kasualitatea, baina anaia bikien loturaren isla da. Hitz gutxikoak dira, baina
|
hitz
neurtuak dira. Maryse Bergonzat zuzendariak ekoitzi du Les frères Ravier L' aventure Pyréné filma, bi anaiak ardatz dituen lana.
|
|
|
Beñardok, izan ere, iturbegi hura zuen, etorri handikoa, hitzak eta hitzak gogora zekarzkiona, mintzamenak antolatuak eta senaren galbahetik iragaziak, nornahi arrasta zezakeèn hitz lauzko zurrunbilo bat osatzeko, neurri orotatik at, edo nornahi lilura zezakeèn
|
hitz
neurtuzko bertsoa: esan nahi baita Beñardok noiznahi osatzen zituela bertsoak, edozein objektu, izaki edo edozein gertaeraren aitzakian, mendiko bakardadean zegoenetan batez ere.
|
|
2009
|
|
|
Porrusalda historiko honetatik edan nahi baduzu, zatoz ekainaren 6an, 20:00etan Victoria Eugenian egingo den bertso saio berezira. Besteak beste, Eñaut Agirrek bertso jarrien hautaketa kantatuko baitu, Imanol Kamio eta Aitor Atxegaren musikak indartua.Lehen zenbakian (1919) bertan argitaratu zituen lehen
|
hitz
neurtuak Argiak. Errenteritar Erramunek Jesusi jarritako koplak eta Urtsuya kaputxinoak Jesus haurtxoari jarritako koplak, hain zuzen.
|
|
|
|
hitz
neurtuaren jokoa
|
|
|
Harrera oso ona izan du, eta zenbaitetan jendearengan, haurrengan batez ere, harridura ere sortu duela esan liteke gehitu du Leturiak. Oro har, helduek kontu handiz eta
|
hitzak
neurtuta egiten zizkioten galderak AnHitzi, horren guztiaren atzean egon litekeen teknologia guztiaz jabetuta, nolabait esateko; haurrek, berriz, beren ezjakintasunean, naturaltasun osoz egiten zizkioten galderak, galdera mota guztiak gehitu du.
|
|
|
Karmele begira geratu zitzaidan. Lehendabiziko aldiz, bere
|
hitzak
neurtzen ari zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Aditu edozaletuhoriek, ordea, ezdioteerantzunerronkari: Etxeparerentzat, zientziaguztietaneuskal dunletradunhandiakdaudenarren, inorkezduhartuberegaineuskarazidaz teko ardura; Oihenartentzat, berriz, euskaldunek
|
hitz
neurtuaz baliatzea gogokoizanagatik, bakarbatekereezdueginneurtitzzuzenik. Honela bada, bataetabestea, hutsune batbetetzera datoz; inork beregainhartu ezduen zereginaburutzera.
|
|
|
1973an Eusebio Maria Azkueren omenez antolatu zuen poesia sariketa Euskaltzaindiak; Bitoriano Gandiagak irabazi zuen (Txakolinaren 2 ospatze), eta aipamen berezia egin zieten Xabier Leteri(
|
Hitz
neurtuetan) eta Arantza Urretabizkaiari (Malko baten magalean). Gerora, gaur egun arte, Felipe Arrese Beitia izena izan du Euskaltzaindiaren poesia sariak.
|
|
|
Barack Obama, batetik, eta eskuin muturreko bere koalizio kideak, bestetik, gogobetetzeko moduko diskurtsoa egiten saiatu zen Netanyahu;
|
hitz
neurtuez osatutako diskurtsoa izan zen harena. AEB Ameriketako Estatu Batuek eta Europako Batasuneko agintariek, ildo horretan, begi onez interpretatu dituzte lehen ministroaren adierazpenak.
|
|
|
Munduko biztanle orok daki futbolaz, eta
|
hitzak
neurtzen umetatik ari garenon harridurarako, orain jende guztiak daki bertsolaritzaz. Arrakasta sozialaren aurpegi makurra eta kazetari espezializatu eta esperientziadunen gabezia ikusten ditut nik fenomenoaren atzean.
|
|
2010
|
|
|
Miresmenez jarraitu ohi nituen haren mugimenduak. Esku luze hezurtsuak zeuzkan, beti neurriz higitzen zituenak, bere
|
hitz
neurtuen laguntzaile. Taxuzko psikoanalista bati zegokion gisan, ahoa gutxitan ireki eta hitz zehatzak erabili ohi zituen.
|
|
|
Bigarren galdetegiaren bidez (KGNZ) neurtzen zaie haurrei, 16 hilabete bitartean, zelako komunikazio garapena duten ondorengo alderdietan: zenbatean ekoizten dituzten hitzak, marka morfologikoak eta adizkiak, ea hitzak konbinatzen dituzten ala ez, zer batez bestekoa dagoen haurrek ekoitzitako hiru esaldi luzeenetan (morfematan eta
|
hitzetan
neurtua), eta zenbatean sintaxia egiten duten konplexua. Guztira 746 item ditu.
|
|
|
KGNZ galdetegiari dagokionez, aurretik azalduko dira bertsio laburrean eta luzean neurtzen diren aldagaien emaitzak, hau da, zenbatean ekoizten dituzten hitzak, ea hitzak konbinatzen dituzten ala ez, eta zenbateko batez bestekoa dagoen haurrek ekoitzitako hiru esaldi luzeenetan (morfematan eta
|
hitzetan
neurtuta); ostean, aldiz, bakarrik bertsio luzean neurtzen diren aldagaiak aztertuko dira: zenbatean ekoizten dituzten marka morfologikoak eta adizkiak.
|
|
|
Gaur ondoezak emango dion beldur gara. Gure Ermano Baserritarraren iloba baten terrenotan pasatu behar du ditxosozko AHT hizki larriekin idazten den eta ondorio larriagorik dakarzkeenak (baserri horrentzat eta bertakoentzat behinik behin... izan ere, oraintxe
|
hitzak
neurtzen ere hasi dugu). Kontua, azken berrien arabera" Ertzaintzak AHTren aurkako ekintzak, terrorismotzat?
|
|
|
Azaltzen denean poesiaren hori galtzen delako, ezin poesiarik egon. Gauzak argikiro azaltzeko garaian gaude, ordea, baina horretarako hitz laua dago, ez
|
hitz
neurtua; eta honakoa, zutabeko prosa badaiteke ere, neurriko poesia zait: argitasun bako azalpen.
|
|
|
Alemanaren lana ez zen kaleratu, baina Juan Inazio Iztueta gipuzkoarrarena, aldiz, bai. Bere Guipuzcoaco dantza gogoangarrien condaira edo historia beren soñu zar eta
|
hitz
neurtu edo versoaquin (1824) folklore liburu aitzindarian kanta sorta herrikoia agertu zuen.
|
|
|
24 orduz Euskaraz 231 galo herria 27, 29 gerra, Espainiako 212, 221,222, 223, 224 eta
|
hitz
neurtu edo versoaquin 197, galtzadak 37 gerra, Konbentzioko 171, 175
|
|
|
Chiarak, bitartean, joan etorri baterako puskarik ezinbestekoenak bildu zituen (pare bat kutxa, beste dozena bat gazteluan utzita), eta gutun bana idatzi zien bere adiskide Ursulari eta aita Leonardori,
|
hitzik
neurtuenekin, berehala egingo zien bisitaren berri emanez, zain egon zitezen.
|
|
|
Horrek eraman zuen Sennaren moduan gidatzen zuela esatera, oraindik ahobero eta lotsagabe samarra zenean. Orain ez da asko aldatu, baina
|
hitzak
neurtzen ikasi du.
|
|
2011
|
|
|
Horren adibide, manifestazioetan parte hartu duten sektore politikoen aniztasuna, komunistak, Mendebaldearen aldeko liberalak eta muturreko nazionalistak elkartu baitira. Putinentzat erronka garrantzitsua izan da, haren agintaldian lehenbiziko aldiz, bai presidente zenetik(), bai lehen ministro denetik() masa mobilizazio bati aurre egin behar izan diolako.Putinen tolerantziaHasierako egunetan karrikan gogor erantzun ondoren, iragan ortzegunean Putinek
|
hitzak
neurtu zituen, herritarrei «iritzia adierazteko eskubidea» eman behar zaiela erranez. Adierazpen horiekin, eta martxak baimenduz, errepresorearen irudia saihestu nahi izan du lehen ministroak.
|
|
|
Gazteagoa zelarik, unibertsitatean ikasle gisa ezagutu nuenean, lotsatia zen oso. Becketten obra bateko antzezlea iruditzen zitzaidan, bere begirada urdina edonon eta edonorengan iltzatuz, baina mutu edo
|
hitzak
neurtuz behinik behin, eta ahoa irekitzen zuen bakoitzean gauza sakonegiak ateratzen zitzaizkion, sakonegiak zuen adinerako. Baina, lotsa gainditzen dutenei askotan gertatzen zaien moduan, ausardiaren mugak bortxatzea gustatzen zitzaion orain.
|
|
|
Gogorra izan behar zuen pauso hori ematea, dio berekiko. Auskalo zer nolako ahalegina egin behar izan duen amore emateko, burua makurtzeko azken batean, ez gaitezen ibil
|
hitzak
neurtzen, horixe izan baita egin duena. Baina jatetxe barruan eseri eta hizketan hasi orduko, arrotza egin zaio senarraren ahotsa.
|
|
|
GERMAN. Ez ditut
|
hitzak
neurtu eta zurekin ordaindu dut.
|
|
|
Haurrek ekoitziriko hiru esaldi luzeenen Esaldiaren Batez Besteko Luzera (EBBL) arakatuta, ikusi da erlazio argia duela morfologiaren ekoizpena neurtzen duen indize honek adinarekin (r= 0,56; p< 0,001, EBBLa morfematan3 zenbatuta; eta r= 0,57; pt< 0,001, EBBLa
|
hitzetan
neurtuta). Hogeita bi hilabete izan arte, laginean eta batez bestekoetan, morfologiaren ekoizpena neurtzen duen indize honek ez du 2ren balioa gainditzen:
|
|
|
Ondoren, 3 balioa hogeita sei hilabetekoen artean gainditzen da (3,5, hitzak zenbatuz gero, eta 4,4, morfemak kontatuz gero) eta 4 balioa hogeita zortzikoen artean (4,0, hitzak zenbatuz gero, eta 5,4, morfemak kontatuz gero). Aldi berean, sexuaren eragina esanguratsua izan da( (769,47)= 3,49; p< 0,01,? 2= 0,014 morfematan zenbatuta; eta t (782,25)=; p< 0,01,? 2= 0,012
|
hitzetan
neurtuta), nahiz eta eragina horren tamaina oso txikia izan, aldeak neskatoen alde agertzen dira; izan ere, neskatoek ekoizten dituzten esaldietan 3,62 morfema eta 2,84 hitz aurki daitezke, batez beste, eta mutikoek ekoitzietan 2,98 morfema eta 2,45 hitz. Analisia errepikatzean adin tarte bakoitzean aldeok hogeita hiru hilabeteko haurren artean baino ez dira ikusi (t (67)=; p< 0,01,? 2= 0,...
|
|
|
Ondoren, 3 balioa hogeita sei hilabetekoen artean gainditzen da (3,5, hitzak zenbatuz gero, eta 4,4, morfemak kontatuz gero) eta 4 balioa hogeita zortzikoen artean (4,0, hitzak zenbatuz gero, eta 5,4, morfemak kontatuz gero). ...ldeak neskatoen alde agertzen dira; izan ere, neskatoek ekoizten dituzten esaldietan 3,62 morfema eta 2,84 hitz aurki daitezke, batez beste, eta mutikoek ekoitzietan 2,98 morfema eta 2,45 hitz. Analisia errepikatzean adin tarte bakoitzean aldeok hogeita hiru hilabeteko haurren artean baino ez dira ikusi (t (67)=; p< 0,01,? 2= 0,12 morfematan zenbatuta; eta t (67)=; p< 0,05,? 2= 0,058
|
hitzetan
neurtuta), non neskatoek esaldietan batez beste 3,63 morfema eta 2,88 hitz ekoizten dituzten, eta mutikoek 2,44 morfema eta 2,14 hitz.
|
|
|
10 taula. Esaldiaren Batez Besteko Luzera (EBBL)
|
hitzetan
neurtuta: mediana, batez bestekoa eta desbideratze tipikoa, adin tarte bakoitzean (16 hilabete).
|
|
|
KGNZ II laburrean amaren zein aitaren ikasketa maila kontuan hartuta ez da aurkitu eragin esanguratsurik inongo aldagaitan (amaren ikasketa mailaren arabera hiztegiaren ekoizpenerako F (3,879)= 0,28; p= 0.83; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (6)= 5,18; p= 0,44; EBBL neurrirako F (3,818)= 1,90; p= 0.14 eta F (3,814)= 1,70; p= 0.18, morfematan eta
|
hitzetan
neurtuz gero, hurrenez hurren; aitaren ikasketa mailaren arabera hiztegiaren ekoizpenerako F (3,874)= 2,50;
|
|
|
p= 0.05; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako?? 2= 6,06; p= 0,42; EBBL neurrirako F (3,812)= 1,05; p= 0.37 eta F (3,808)= 1,27; pF= 0.28, morfematan eta
|
hitzetan
neurtuta, hurrenez hurren). Bikotearen ohiko hizkuntza aldagaiak (euskaraz beti ego gehienetan, batzuetan, behin ere ez), ostera, eragin esanguratsua izan du hiztegiaren ekoizpenean ((2,864)= 3,75; p< 0.05,? 2= 0,009), eraginaren tamaina huskeriatzat jo daitekeen arren.
|
|
|
Bikotearen ohiko hizkuntza aldagaiak (euskaraz beti ego gehienetan, batzuetan, behin ere ez), ostera, eragin esanguratsua izan du hiztegiaren ekoizpenean ((2,864)= 3,75; p< 0.05,? 2= 0,009), eraginaren tamaina huskeriatzat jo daitekeen arren. Ez du eragin esanguratsurik izan, ordea, hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (4)= 4,96; p= 0,29, ezta EBBL neurrirako F (2,803)= 2,69; p= 0.06 eta F (2,799)= 2,45; p= 0.08, morfematan eta
|
hitzetan
neurtuta, hurrenez hurren.
|
|
|
Aitaren lehen hizkuntzaren arabera ez da alderik aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (3,868)= 1,56; p= 0.19; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako (6)= 6,94; p= 0,32, EBBL neurrirako F (3,808)= 0,86; p= 0.46 eta F (3,804)= 1,01; p= 0.39, morfematan eta
|
hitzetan
neurtuta, hurrenez hurren), baina bai, berriz, amaren lehen hizkuntzaren arabera, hiztegiaren ekoizpenean (F (2,877)= 3,60; p< 0.05,? 2= 0,008), hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (F (2,877)= 5,52; p< 0.01,? 2= 0,012) eta Esaldiaren Batez Besteko Luzeran, morfematan hartuta indize morfologiko hau (F (2,816)= 5,79; p< 0.01,? 2= 0,014) zein hitzetan neurtuta (F (2,812)= 4,8...
|
|
|
...; p= 0.39, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren), baina bai, berriz, amaren lehen hizkuntzaren arabera, hiztegiaren ekoizpenean (F (2,877)= 3,60; p< 0.05,? 2= 0,008), hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (F (2,877)= 5,52; p< 0.01,? 2= 0,012) eta Esaldiaren Batez Besteko Luzeran, morfematan hartuta indize morfologiko hau (F (2,816)= 5,79; p< 0.01,? 2= 0,014) zein
|
hitzetan
neurtuta (F (2,812)= 4,81; p< 0.01,? 2= 0,012), nahiz bietan eraginaren tamaina oso txikitzat har daitekeen.
|
|
|
Bestalde, haurrak jasotako hizkuntza inputaren arabera, alde esanguratsuak aurkitu dira hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (F (4,874)= 2,63; p< 0.05,? 2= 0,012) eta EBBLan, morfematan neurtuta (F (4,814)= 4,28; p< 0.01,? 2= 0,021) zein hitzetan zenbatuta (F (4,810)= 4,60; p< 0.01,? 2= 0,022), alabaina, eragina beti izan da oso txikia. Azkenik, neba arreben artean haurraren jaiotza hurrenkerak izan dezakeen eragin esanguratsurik ez da aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (4,859)= 1,26; p= 0.27; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (10)= 10,72; p= 0,38; EBBL neurrirako F (4,801)= 1,19; p= 0.31 eta F (4,797)= 1,54; p= 0.18, morfematan eta
|
hitzetan
neurtuta, hurrenez hurren).
|
|
|
Oraingoan ere korrelazio handiak bildu dira aztertutako aldagai guztietan: hiztegiaren ekoizpenean (r= 0,93; p< 0,001/ r= 0,87; p< 0,001 adina kontuan hartuz), hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (r= 0,82; p< 0,001/ r= 0,78; p< 0,001 adina kontuan hartuz), Esaldiaren Batez Besteko Luzeran (EBBL) morfematan neurtuta (r= 0,89; p< 0,001/ r= 0,79; p< 0,001 adina kontuan hartuta) eta EBBLa
|
hitzetan
neurtuta (r= 0,89; p< 0,001/ r= 0,81; p< 0,001 adina kontuan hartuta).
|
|
|
Eta niri oso pozgarria egiten zait, niretzat gauza polita da, eta gainera nire estiloari dagokio, bai. Ni ez nintzen poesiara etorri eskolatik hasita edo gaztarotik hasita, poeta sotilak eta sofistikatuak irakurriz, baizik, ni poesiara eta
|
hitz
neurtuetara eta ez hain neurtuetara etorri nintzen gaztetako nire esperientzietatik, bereziki bertsolaritzatik Oiartzunen, eta gero Juan Mari Lekuonaren inguruan ba jasotzen nituen mezuetatik eta aldarrikapenetatik etorri nintzen hitz neurtuetara eta poesia baloratzera. Ni bertsolariak entzunez sentitu nintzen interesatua, hunkitua, eta bertsolariengandik jasotako taxuak ditut nik poesia egiterakoan, eta hori alde batetik ona da, eta bestetik pixka bat...
|
|
|
Eta niri oso pozgarria egiten zait, niretzat gauza polita da, eta gainera nire estiloari dagokio, bai. Ni ez nintzen poesiara etorri eskolatik hasita edo gaztarotik hasita, poeta sotilak eta sofistikatuak irakurriz, baizik, ni poesiara eta hitz neurtuetara eta ez hain neurtuetara etorri nintzen gaztetako nire esperientzietatik, bereziki bertsolaritzatik Oiartzunen, eta gero Juan Mari Lekuonaren inguruan ba jasotzen nituen mezuetatik eta aldarrikapenetatik etorri nintzen
|
hitz
neurtuetara eta poesia baloratzera. Ni bertsolariak entzunez sentitu nintzen interesatua, hunkitua, eta bertsolariengandik jasotako taxuak ditut nik poesia egiterakoan, eta hori alde batetik ona da, eta bestetik pixka bat...
|
|
2012
|
|
|
Barkamena eskatu ostean, ordea, eta batez ere nazioartean sariz sari dabilenetik, Teheranen babes sutsua du pelikulak. Farhadik berak, diplomazia handiz erantzuten ditu kazetarien galdera arantzatsuenak, batzuk zein besteak ez mintzeko
|
hitzak
neurtuz. Kontua zera da, Ahmadinejaden sostengua duen lan batek lortuko al du Oscarra?
|
|
|
Albistea jakitean, hari buruzko zerbait idatzi nuen arin arin Facebooken, leitzarrak eragiten zizkidan inpresio txiki batzuk aipatuz: bere seriotasuna,
|
hitz
neurtu eta zehatzen erabilera, eta taula gainean zuen elegantzia. Ausardia faltagatik, eta gehiegi esatea zela iruditzen zitzaidalako, ez nuen perfekzioari buruzko ezer jarri.
|
|
|
Hona etorri naiz jakinda Grezia oso garai latza pasatzen ari dela eta jende asko sufritzen ari dela». Baina
|
hitz
neurtuekin izan bazen ere, sufrimendu gehiago jasateko eskatu zien greziarrei. «Arazoak ez baditugu orain konpontzen, aurrerago azalduko dira modu dramatikoago batean».
|
|
|
Azken mehatxua airean bueltaka geratu da, jira-biran. Pipik mutikoaren
|
hitzak
neurtu ditu eta planto egin dio:
|
|
|
Kapitainak bizkartzainaren
|
hitzak
neurtu ditu:
|
|
|
Jendeak esaten zuen sukaldean, lanean, tratuan, akatsik gabea zela: isil samarra, edo
|
hitz
neurtuko hobeto esanda, zerbait hitsa eta herabetia, baina zuzena, denean zuzena, bere jakituria eta trebetasunaz gain, noski. Non eta norengandik ikasi zuen horrela kuzinatzen zehazki inork ez daki.
|
|
|
Agustin Pascual Iturriaga ere bere alegien itzulpenengatik da ezaguna. Fábulas y otras composiciones en verso bascongado, dialecto guipuzcoano, con un diccionario basco castellano de las voces que son diferentes en los diversos dialectos (1824) izenburuko liburuan, Samaniegoren 55 alegia bildu zituen, euskarara
|
hitz
neurtutan itzulita; alegia horietaz gain, Virgilioren lehen eta hirugarren Eglogak eta San Inazioren martxa eta ezpata dantza ere txertatu zituen liburuan.
|
|
|
Bistan dago bi alde dituela teoria horrek. Batetik, eredu berri bat (Orixek behinola, oker ez banago, segitu zuena Prudentzioren zenbait itzulpenetan) aurkezten die
|
hitz
neurtuz mintzatzen direnei: horiei dagokie, beraz, erantzuna, bide berria onartzea ala arbuiatzea, eta ez neri, ez baitut oraingoz bertsoetan hasteko asmorik ez gogorik.
|
|
|
Oraindik ukitu ere egin ez dituzten oliben artetik bat eraman du ahora; haren arrastoari jarraituz, Inasek ere beste bat berera. Atsegina da don Miguelen ondoan egotea, hala diote ezagutzen duten guztiek?, eta baita haren jario oparo eta
|
hitz
neurtuko solasaldia entzutea ere. Ziurtasuna helarazten du, bere erantzukizunpean dagoen arazoari konponbidea aurkituko dion lasaitasuna.
|
|
2013
|
|
|
Esan dudan bezala, bi anaiek idazten ez zekiten, eta beste batzuengana jo behar izaten zuten bertsoak papereratu ahal izateko. Bertsolariok bertsoak inprobisatzen zituzten bitartean, beste pertsona batek idatzi behar izaten zituzten haien
|
hitz
neurtuak. Juan Kruz Zapirainen kasuan Mikaelak, emazteak, jasotzen zituen.
|
|
|
Basarri, Aterrene, Erriko eta Erluetxe. Fronteko gudariak animatu zituzten
|
hitz
neurtuen bidez guztiek ere (Altzibar 1977: 55) 135 Adibide gisa, hona hemen Basarri bertsolariaren bertso sorta bat.
|
|
|
Salbadorrek, aitaren begietan tristura ikusi zuen, gaztelaniaz elkar ulertu ezinik, papertxo batean bertso batzuk idatzi zituen eta aitari helarazi zizkion. Modu horretan, berriro ere
|
hitz
neurtuen bidez, aitak egiten eta ulertzen zuen bezala, laburtu ahal izan zion kartzelako egunerokotasuna: harresien
|
|
|
Eta Zabala jaunari biguntzen eta biguntzen hasi zitzaion bihotza, mutilaren berbek, pittin pittinka, mesfidantzaren murrua higatuko baliote bezala: haiek, izan ere, ez ziren hizlari on batek antzezten dituen
|
hitz
neurtuen parekoak, bestelakoak baizik, haragiaren muinetik sortutako hitz ezin biziagoak, ugazabari zirrara berezi bat eragiten ziotenak, baita, zirraraz zirrara, gero eta indar handiagoa hartzen ere, uholde baten antzera: sekula halako historiarik?!
|