|
2000
|
|
|
Horregatik, etiketa moduan esaldiaren sintagma kopurua, fokoaren egongunea eta silaba kokatzen densintagma ere ematen dira. Horrez gain, azentu unitate bakoitzeko eta silaba bakoitzeko, dagoeneko
|
hitzaren
silaba kopurua eta hitzaren barruan duen egongunea ere adierazikoditugu.
|
|
2004
|
|
|
–Neska, hilabete falta da gabonetarako. Hi la be te –erantzun dio gizonak, eta azken
|
hitzaren
silaba bakoitza txintxetaz paretan itsatsiko balu bezala ahoskatu du.
|
|
2005
|
|
|
Ines testua irakurtzen hasi zen, eta irakurtzen hasi orduko egin zion lehen galdera, ez zekièn
|
hitza
silabetan aletzen zuela:
|
|
2008
|
|
|
Kontzientzia fonologiko eskasa: arazoak dituzte bi
|
hitzetan
silaba bera ezagutzeko (erlojua, loletan; era, le hen), hitzak edo silabak zatitzeko
|
|
|
7
|
Hitzen
silabak jan
|
|
|
Ahozko
|
hitzaren
silaba bat irudikatzen du grafia bakoitzak.
|
|
|
3.3.4 Zuzenki loturik daude idazteko heldutasuna eta ahozko hizkuntzaren heldutasuna. Esaldiak hitzetan,
|
hitzak
silabatan eta silabak fonematan zatitzeko gaitasunarekin loturik dago irakurtzen eta idazten ikasteko gaitasuna. Ahozko hizkuntza analizatzeko gaitasuna estuki loturik dago irakurtzeko eta idazteko gaitasunarekin (Bradley eta Briant, 1983).
|
|
|
Kontzientzia silabikoa edo silaben kontzientzia:
|
hitza
silabatan zatitzen da. Silaba da bakarrik artikula daitekeen zatirik txikiena.
|
|
|
Berkodetze fonologikoari dagokionez, aldea egoten da haur txikien artean, eta, geroago ere, aldea izaten da irakurketan (Share, Jorm, MacLean eta Matthews, 1984). Silabak eta fonemak konbinatzeko edo
|
hitzak
silabatan eta fonematan zatitzeko gaitasuna duten haurrek azkarrago ikasten dute irakurtzen, edozein dela haien adimen maila eta maila sozioekonomikoa (Lonigan, Burgess, Anthony eta Barker, 1998).
|
|
|
2
|
Hitzen
silabak eta fonemak bereizi
|
|
|
3
|
Hitzen
silabak eta fonemak jan
|
|
|
6
|
Hitzaren
silabak elkartu eta hitza eratu
|
|
|
|
Hitzaren
silabak elkarrengandik bereizita esango dizkizut, eta zuk elkartu silabak eta asmatu zein hitz den. Adibidez: ar, gi, a.
|
|
|
Gaur egun, hitzak identifikatzeko arazoen sustraiak errepresentazio alfabetikoan, deskodetze fonetikoan eta fonemen segmentazioan dautzala uste da. Hala, ahozko
|
hitzak
silabatan eta fonematan zatitzen dakiten Haur Hezkuntzako haurrek kontroleko haurrek baino hobeto ikasten dute irakurtzen. Beraz, hitz idatziak identifikatzeko gaitasun handiagoa izango du fonemak identifikatzen ikasi duenak.
|
|
|
2) Silaben zatitzea:
|
hitza
silaba unitatetan zatitzen da, eta identifikatu, alderatu, kendu edo alderantzikatu egiten dira silabak. 3) Fonemen zatitzea:
|
|
|
Esaten dena idazten eta idazten dena esaten irakatsi behar zaio haurrari. Haurraren kontzientzia fonologikoaren garapena sustatuko da, esaldiak hitzetan,
|
hitzak
silabatan eta silabak fonematan zatitzeko gai bihur dadin. Haurrak irudi hiztegi zabala eskura dezan saiatuko da irakaslea, bide zuzenetik hitzak azkar deskodetzen ikas dezan.
|
|
|
Hizkuntzaren soinuak ezagutu, pentsatu eta lantzeko trebetasuna da kontzientzia fonologikoa. Esaldietako hitzen,
|
hitzetako
silaben eta errimen, silaba barneko onsetaren eta errimaren kontzientziaz ari gara kontzientzia fonologikoaz ari garenean. Hitza osatzen duten silabak zatitu, identifikatu edo manipulatzeko trebetasuna adierazten du kontzientzia silabikoak.
|
|
|
2) Unitate horiek elkarrekin errimatu dezakete edo segmentuak partekatzen dituzte. 3)
|
Hitzak
silabatan edo fonematan zatika daitezke. 4) Kode ortografikoa menderatu nahi bada, soinu segidaren segmentuak identifikatu eta ordenatzeko gai izan behar da.
|
|
|
Berehala nabaritzen zitzaion, ordea, ez zela ikasia. Hamalau urterekin utzi zuen eskola, eta jario handiko hizketa modua baldin bazuen ere, sarritan esaldiak bukatu gabe uzten zituen, edo esan nahi zuena esantzat ematen zuen, edo ez zituen hitzak behar bezala ahoskatzen eta hainbat
|
hitzen
silabak nahasten zituen. Hala ere, zehaztasuna bilatzen zuen, ez zitzaion ez zenik esatea gustatzen, ezta lagunarteko txantxa giroan ere.
|
|
2009
|
|
|
Jon Ortiz de Urbina: Txinatarra ez den hitz bat txineraz idazteko
|
hitzaren
silaba bakoitza hartu eta txineraz antzeko soinua duen batekin lotu behar da. Ondoren, multzoari zentzuren bat eman behar zaio.
|
|
|
e.. Mutil gaztebilho holia? 27: konpas parte sendo iaguztietan,
|
hitzaren
silaba topatzen dugu, zubererazko azentuaren adierazgarri. Hiru ahapaldien hasieranerehauislatzenda.Beraz, aurreko kasuberberare kinaurkitzengara: badirudi XV.mendekoa omen denkhantorehonen jato rrizko doinuak (edozeindelarikere) isometrikoabeharko zuelaizan.
|
|
2013
|
|
|
bababa, nenene, aita aita, etab. Ez da kasualitatea haurraren lehen hitzak bere silabak errepikatzea, ama, aita, neauguau bezala. 2008an, Kanadako zientzialariek, txilenoek eta italiarrek egindako ikerketa baten arabera, jaio berrien garunak (bizpahiru egun) jarduera handiagoa erakusten du,
|
hitzak
silaba errepikatuetan amaitzen direnean. Haurtxoak ikasten dituen lehen hitzak, ama, aita, tita eta ura dira Haurrak, oro har, bizi urtean egiten dituen lehen hitzak dira gogobetetasun handienak ematen dizkietenak:
|
|
2015
|
|
|
–Mate, erran zidan Hilde andereak,
|
hitzaren
silaba bakoitza begiratuki ahoskatuz. Ahogozatuz.
|
|
|
Inoiz edo behin ahalegindu bazara, ia segurua da ohartu zinela hizkuntza horretan era biko berbak daudela, oso desberdinak elkarren artean. Badaude, batetik,
|
hitzak
silaba batez erebakarrekoak, ask, fire edota love modukoak, jatorriz anglo saxoiak ei direnak. Eta, bestetik, hor daude hitz multisilabikoak, kasurako comprehension, characterize, inheritance, acceleration, zeintzuak, latin eta grezieratikoak izanik, ingelesean egokitu baitziren, eta laketu, baina normandiarren inbasiotik aurrera, hau da, 1066tik hona, Gilen Konkistatzaileak Ingalaterra okupatu zuenetik.
|
|
2016
|
|
|
–Mutil honek, aitortzen hasi zen xuxurlaka, eta hain gauza harrigarria izanik, larrituta egon arren ez nuen haren
|
hitzetako
silaba bakar bat ere galdu nahi izan?, egunero hartuko balitu ere lezioak Nüsslein edo Martin Plaarekin, ez likek lortuko sekula jokalari erdipurdikoa ere izatea. Zer behar zuen aurrera egiteko?
|
|
|
Balizatzeko etapan, txikia dilatatu egiten da silabak errepikatuz, batez ere, ahoskatzeko errazenak direnak, b, n eta p kontsonanteek dituztenak, esaterako. Beste azterketa batek urtean argitaratu zena, jaioberrien garunak jarduera gehiago erakusten dituela aurkitu zuen,
|
hitzak
silaba errepikatuetan amaitzen direnean. Urtebete inguru duenean, haurtxoak hitz sinpleak ikasten ditu, eta horrek satisfazio handiagoak eragiten dizkio:
|
|
2017
|
|
|
Esaldiko
|
hitzak
silabetan banatuta, hitzaren egitura ikusgaitz geratzen denez, sare neuronaletakoesperimentu batzuetan hitz muga gehitu dugu (word boundary, WB), hitzaren informazioa nolabait sekuentzian txertatzeko. Informazio hau lagungarria da, adibidez, therefore eta forehead bezalako hitzetan, zeinetan fore silaba bietan agertzen den, baina bukaeran agertzen denean azentuatu gabea den.
|
|
|
6
|
Hitzak
silabatan zatituak dira.
|
|
2019
|
|
|
Niri osorik esan izena: Mari Milagros?
|
Hitzen
silabak ongi markatuz egin zidan oharra, eta mojen eskolako zuzendari plantak hartu nizkion. Beldurgarria zen.
|
|
2022
|
|
|
Gauez ohean eta egunez ikasgelan, irakurtzen ahalegintzen nintzen orrialdearen eta nire artean sartzen zen haren irudia. Arabia
|
hitzaren
silabek zeharkatzen zuten nire arimaren nagitasun gozo isila, eta sortaldeko lilura batez xarmatzen ninduten. Larunbat arratsean feriara joateko baimena eskatu nuen.
|