|
2001
|
|
|
‘Bikote batzuek
|
hitz
egiten dakite, ’ diot eta beldurrak nago, ‘urruntze hori ulertu nahi dute, baina gehienek ez dute ulertu beharrik... ’
|
|
|
Homerok esaten dituen gauza hauetatik zein dakizkizu ondo esaten? Izan ere, ez duzu gauza hauetaz guztiez
|
hitz
egiten jakingo, ezta, lon.
|
|
2002
|
|
|
Era berean, gaurko objektuek (etxeek, autoek, jantziek)
|
hitz
egiten dakite, ahoa zabaldu barik. Gaur egungo gizakiak, soinu barik, asko dio.
|
|
|
Bakanka zeharkatu ohi du marinelen batek Italiatik hain itsaso zabala, bakanka etorri ohi da porturik gabeko itsasbazter honetara. Grekoz edo latinez
|
hitz
egiten badaki ordea zinez atsegin hartuko dut horrekin (izan liteke baita itsasarte sarreratik eta Propontide luzeko uretatik abiatuta eskaini izatea baten batek belak Noto haize ziurrari honanzko bidean), edonor izanda ere, eman dezake gogoratzen duenaren berri eta bere burua zurrumurruen partaide eginik horiei bidea eman. Kontatu ahal ditzala, arren, entzun dituen Zesarren garaipenak eta Lazioko Jupiterren omenez egindako eskaintzak eta zuk, Germania hezigaitzak, meneratu duzula azkenik zure buru goibela jeneralaren oinpean.
|
|
|
Egoera hartan edozer gauza emango nukeen, pentsamendu ilun haiek aienatuz semeari nola
|
hitz
egin jakitearren. Baina ez nuen hitzekin asmatzen.
|
|
2003
|
|
|
Hau argi ikusten da, aipamen eskasak eta ez zehatzegiak egiten baitira testuetan (oso sakabanatuak normalean, informazio puntuala dagoelako); eta, askotan, daudenak antropologia edo etnografian oinarritzean, batzuetan zaila da muga kronologikoak zehaztea, eta zein garairi buruz ari zaizkizun
|
hitz
egiten jakitea (edo zein garairi dagokion informazio hori jakitea). Dena den, XIX. mendetik gehitu egiten da daukagun informazioa, eta, gainera, gaur egun irauten duten gozotegi famatua askoren sorrerarekin batera gertatu zen hori:
|
|
|
Txandaka
|
hitz
egiten badakite,
|
|
2004
|
|
|
Voltairek dio bere testu zorrotz bezain zirikatzaile horietako batean: " Landareek eta harriek
|
hitz
egiten zekiten garaian, arbolek beren erregea hautatzea erabaki zuten. Olibondoak ez zuen bere olioa utzi nahi izan, pikondoak ere ez pikorik, mahastiak ere ez mahatsik, eta halaxe gainerako arbolek.
|
|
|
Ahozkotasuna irakasleon artean kezka iturri izatea ez da harritzekoa, ondo
|
hitz
egiten jakitea gizakiok guztiz beharrezkoa dugun trebezia baita, bai ezagutzak eraiki eta pentsamendua garatzeko unean, bai norberaren nortasuna sendotzeko eta bizitza pertsonal zoriontsua bideratzeko, bai eta gizartean besteekin elkarrekintzan era egokian parte hartu ahal izateko. Eguneroko bizitzan ahozkoak dira »hitz egin eta entzun» gure hizkuntza jardueraren gauzatze gehienak.
|
|
|
Eguneroko bizitzan ahozkoak dira »hitz egin eta entzun» gure hizkuntza jardueraren gauzatze gehienak. Gaur egungo eremu profesionalean ere, modu errezeptiboan entzuten jakitea eta komunikazio egoera bakoitzari dagokion egokitasun mailaz
|
hitz
egiten jakitea asko baloratzen diren gaitasunak dira eta, era berean, baita harreman onak, pertsonalak nahiz sozialak, ezartzeko beharrezko trebeziak ere.
|
|
|
Baina" hau ezin dut nik bakarrik ikasi", pentsatu nuen. Suzuko Tamurak euskaraz
|
hitz
egiten zekien eta hark eskola batzuk antolatu zituen Tokioko unibertsitatean. Nik eskola haietan eman nuen izena.
|
|
|
Julen Kaltzadaren kritika jarioa ere isurbide beretik datorkigu: . Eusko Autonomia Erkidegokoek agindu ziguten kalitatezko euskara irakaskuntza lortuko zutela curriculumean eredu ezberdinak jarrita eta neskato/ mutiko guztiek amaituko zutela lehen mailako irakaskuntza euskaraz
|
hitz
egiten dakitela. Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza hura gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie:
|
|
|
Eta
|
hitz
egiten daki.
|
|
|
Bai, eta
|
hitz
egiten zekien.
|
|
2005
|
|
|
Batuan irakurritakoa etxeko hizkeran azalduko dute gelakideen aurrean, beste maila bateko ikaskideen aurrean edota gurasoen aurrean. Ahozkotasunari garrantzia handia eman diote Zumadi eskolan, jarioa landu behar da, jendaurrean
|
hitz
egiten jakin behar da. Amezketako eskolako bi irakasleek arantzatxoa ere aipatu digute:
|
|
2007
|
|
|
Zaldiak
|
hitz
egiten jakingo balu zer esango luke?
|
|
|
nolabait gainezarri egiten zaio hiztunari bere edukitasun eta forma guztiarekin), eta hala ere hiztun bakoitzak bere bere hizkuntza dizu, berak sortzen dizu (hizkuntza pentsatzea kontrarioak pentsatzea da). Jakin ere ez dakigu hizkuntza bat, baizik eta
|
hitz
egiten dakigu.
|
|
2008
|
|
|
Eta gertatuko zaizu esaten dut, hizkuntza ez baita nahita ikasten den zerbait, burmuinean gertatzen den zerbait baizik; amaren sabelean haztea bezala. Behin gaitasuna izanda, esposizioa behar duzu, inor ez baita jaio
|
hitz
egiten jakinda. Hitz egiteko gaitasunaren zatitxoak bai ikusten ditugu beste espezie batzuetan, txori kantarietan adibidez, baina gaitasun osoa gizakiok baino ez daukagu.
|
|
|
6 Taula: Euskaraz
|
hitz
egiten jakitea
|
|
|
2 Elkarrizketatutakoen ikasketa maila ere, altua mantentzen da: Gehiengoak (%41, 8ak), unibertsitatean burututako ikasketak ditu, gero, bigarren mailako ikasketak dituztenak (%41, 3ak) eta kopuru honekin bezala, euskararen ezagutzari buruzko portzentajeak ditugu, %55, 1ak
|
hitz
egiten dakielako eta %22ak, ikasten dabilelako.
|
|
|
Baina, bai zera!, ez zarete gauza; labezomorro batek baino imajinazio gutxiago duzue. Baina hik errespetuz
|
hitz
egiten badakik, George Merry, eta hala hitz egin didak, hara zer esaten diadan.
|
|
|
Ordurako hasita zeuden kronista horiek heroiaren biografia idazten edo gutxienik hari buruzko pasadizo, esamesa eta usteak lagunen artean barreiatzen. Horiek izan ziren gero alderdiko koadroak, pentsatzen eta
|
hitz
egiten zekitenak, eta besteok bizia arriskuan jartzen genuenak. Entzuna dut tarteka jatetxe garestietan biltzen direla orain eta Internazionala frantsesez kantatuz bukatzen dituztela beren bilerak, jarraitu zuen.
|
|
|
Ez dauka ahots argia. Baina ametsean dortoka ari zaizula
|
hitz
egiten jakingo duzu; eta espiritua ikusiko duzu. ... Espirituak geure antzekoak dira.
|
|
|
323 Komentario hau ez zitzaion gustatu. Kirikiñori? eta handik egun batzuetara Arana Goirik euskaraz
|
hitz
egiten bazekiela erakusten zuten frogak bilatu zituen, parte batez aurkituz: «gure Sabin, ak euzkeraz ezin ebala itzegin, ezin genduan iruntsi, ba, sarri entzunda geukan euzkeraz itz egiten ikasi ebala.
|
|
|
Isildu zaitez, aitu? Eta ez
|
hitz
egin jakin gabe!!
|
|
|
Horrek ez du esan nahi dialektoak ikastea beharrezkoa denik, batez ere Espainiako sektore profesionaletan, non egunero herritar arabiar asko hartzen baitira, hala nola gizarte hezitzaileak, medikuak, erizainak edo toki administrazioetako langileak. Lucre Mbak azaltzen duenez," Marokoko paziente bat artatu behar duen mediku baten kasuan, adibidez, gaixoak eskolan ikasi ez badu, ezinezkoa da arabiar estandarra ulertzea, eta, beraz, beharrezkoa da Marokoko dialektoa
|
hitz
egiten jakitea". Baina marokoarraz gain, agian gehien eskatzen den dialektoa, herrialde horretatik etorritako etorkin kopuru handia dela eta, Egiptoko dialektoa da irakaskuntza arabiarreko zentroetan gehien eskaintzen denetako bat, izan ere, Mostafa Mahamoud ek dioenez," dialekto hori da hedatuena, 80 milioi hiztun inguru dituena, batez ere mundu arabiarreko ia film guztiak hizkuntza horretan eginak daudelako".
|
|
2009
|
|
|
(UBM, 27). . Ustez hitzik jakin arren,/ eta baserririk/
|
hitzez
egiten jakin(...). Hiriko giroa emateko motx aurkitzen naiz.
|
|
|
Ez zen urtero iristen Nebraskako zulora, baina urte hartan etorri zen eta Sara etxe aurreko arbolara igo zen, artistak hurbiletik ikusteko. Han zetozen sua jaten zuen gizontzarra, iltze gainean lo egiten zuen emakume bizarduna, otsoekin
|
hitz
egiten zekien domadorea, bitan erdibitzen zintuen magoa. Sara hain zegoen mirestuta, arbola gainean okerreko mugimendua egin eta erori egin zen.
|
|
|
Arthur Conan Doylek The Lost World asmatu zuenean, ez zuen imajinatuko, ia mende bat geroago, hark sorturiko historiaurreko izakien ordez, izaki bitxiago batzuk ibiliko zirela gora eta behera Canaimako lurralde misteriotsuetan. Agure erretxin bat, esploratzaile hiritar petoa, hegazti koloreaniztuna eta
|
hitz
egiten dakien txakur otzana. Saurio berpiztuak animazio bizidun bihurtuta, Pixarren esku trebeari esker.
|
|
|
Beraz, Europako Erreferentzia Markoaren B2 maila eskatzen zaie lanpostu horietan aritu behar dutenei. Horrek, izatez, euskaraz
|
hitz
egiten jakin arren alfabetatu gabe dauden edo alfabetatze maila apala duten herritarrak lanpostu horietan aritzeko egoera zailean edo ezintasunean uzten ditu, idatzizko proba gainditzeko zailtasun nabaria dutelako. Horrela, euskaldun zahar asko geratu da horrelako postuetan eskatzen den hizkuntza eskakizuna egiaztatzetik kanpo.
|
|
|
Horrek esan nahi du hizkuntza gutxi batzuk direla biztanle gehienek hitz egiten dituztenak. Baina munduko hizkuntza nagusia ingelesa bada ere (hiztun kopuru handiena ez eduki arren, bera da nazioarteko hizkuntza nagusia), ingelesez
|
hitz
egiten dakitenak biztanleen heren bat dira, iritsi gabe. Beraz, mundu osoko perspektiban begiratuko bagenio hizkuntzen kontuari, ohartuko gara handiak ere txiki direla, eta, glotofagiarako joera hain zabalduen lekuan, hizkuntza guztiekiko eta hiztun erkidego guztienganako errespetua eta integrazio joerak gailendu liratekeela.
|
|
|
2008an hil zen Marie Smith Jones, baina berak ez ezik berarekin batera azken hatsa eman zuen eyak hizkuntzak ere, Marie baitzen azken hiztuna Alaskako hizkuntza ugarien artean oraindik bizirik zegoen hizkuntza horrena. Halakorik gerta ez zedin, 2008ko udan jakin genuenez, Mexikoko Tabasco estatuko baserritar batek, Manuel Segovia Jiménez indigenak, zoque ayapaneco hizkuntza irakasteari ekin zion, Manuelek berak eta bere lagun batek bakarrik
|
hitz
egiten dakiten hizkuntza mesoamerikar horrek bizirik iraun dezan. Manuel Segovia eta Isidro Velà ¡ zquez (72 eta 66 urte) omen ziren zoque ayapaneco erabiltzen zuten bakarrak.
|
|
|
Zer dakigu?
|
Hitz
egiten dakigu. Dakigu amak esaten duen legez esaten.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, Auzitegi Konstituzionalak epaian ezartzen duenaren arabera, katalunieraz
|
hitz
egiten jakitea ezin da juridikoki eskatu, orokorrean.
|
|
|
Datu batzuetatik besteetara aldea dago, eta ez txikia. Demagun, emaitza apalenetan oinarriturik, EAEko euskaldunak (benetan euskaraz
|
hitz
egiten zekitenak) %25 zirela gutxi gorabehera8 Gauza bat da ordea hizkuntza gaitasuna, eta beste bat erabilera. Gaitasunaz gainera oso kontuan izan behar da bigarren elementu hori, orduko egoera soziolinguistikoa zuzen azaltzeko:
|
|
|
Gaztelaniaren ezaguera factum soziala da, konstituzio aginduz halaxe ezarria egoteaz gainera. EAEko gazteek gaztelaniaz
|
hitz
egiten jakitea segurtatua dago praktikan, ia kasu guztietan119 Belaunaldi berriek euskaraz egiten jakitea, aldiz, inola ere ez. Gaztelaniaz gainera EAEko hiritarrek euskaraz jakingo dutela segurtatzea:
|
|
|
Etxetik, kaleko lagunartetik edo eskolatik euskal elebidun diren gazteak lehen baino euskaldun konpletoago dira orain, oro har:
|
hitz
egiten jakiteaz gainera euskaraz irakurtzen eta idazten ere badakite, hainbatean, oraingo gazte horiek. Beren aurrekoek ez bezalako aberastasun bikoitza dute berekin.
|
|
|
Ez, ezinbestean, hiztun garbiak eta jatorrak,, gure aurrekoen pare eta guztiok egiten dugun moduan?
|
hitz
egiten dakitenak. Bai, ordea, etorri onekoak:
|
|
|
Motozikletaren A gidabaimena duela hamar urtetik gutxienez izatea eta azken bost urteetan istripurik izan ez izana (ezbeharrik ez duela frogatzen duen ziurtagiriarekin). Ingelesez
|
hitz
egiten jakitea. Test psikotekniko bat gainditzea.
|
|
|
Kontua da, baina, autore horiek" abstrakzioen eta idealizazioen bidez" jokatzen dutela eta, horrela, euren kontzeptuek ere" hizkuntzaren sistema bateratua bakarrik" kontsideratzen dutela87 Hizkuntza bat, bestela esanda, ez da berez homogeneoa —hortxe daude dialekto, erregistro eta estilo linguistiko ezberdinak—, eta, horrexegatik, jakite idiomatikoa ezin da gramatika hutsa ezagutzera mugatu, baldin eta batek egiaz" esanahi zuzenak" adierazi eta ulertu nahi baditu88 Hizkuntz konpetentziaren hirugarren dimentsioa, azkenik," egokitasun" diskurtsiboari loturiko" konpetentzia testuala edo jakite espresiboa" da89: hizketa ekintzak, beti, testuinguru komunikatibo ezberdinetan gauzatzen diren ekintza indibidualak dira, eta, horrexegatik,
|
hitz
egiten jakiteko ezinbestekoa da ere une bakoitzari dagokiona kontuan hartzeko gai izatea. Horrek, zehazki, zera esan nahi du:
|
|
2011
|
|
|
Eta gertatuko zaizu esaten dut, hizkuntza ez baita nahita ikasten den zerbait, burmuinean gertatzen den zerbait baizik; amaren sabelean haztea bezala. Behin gaitasuna izanda, esposizioa behar duzu, inor ez baita jaio
|
hitz
egiten jakinda. Hitz egiteko gaitasunaren zatitxoak bai ikusten ditugu beste espezie batzuetan, txori kantarietan adibidez, baina gaitasun osoa gizakiok baino ez daukagu?.
|
|
|
LUKAS. Ei, ai, etzak
|
hitz
egin jakin gabe.
|
|
2012
|
|
|
175 lagun, esan dugu, kultura eta hizkuntza komunitate bat elikatzen eta berregiten. horietatik %96k, euskaraz ulertzen du eta
|
hitz
egiten badaki; eta gehien gehienak idazten eta irakurtzen ere bai. euskaldun jendea da, bada, oro har, kultur taldeetan dabilena. debako batez bestekoa baino euskaldun gehiago dagoen arren, gehienek ez dute euren jardueran euskal/ erdal dimentsioa lantzen ari direnaren kontzientziarik.
|
|
|
Adibidez, gazteen %87a oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin, euskara
|
hitz
egiten jakiteak aukera gehiago ematen dizkio pertsona bati". %8a baino ez dago baieztapen horren aurka edo oso aurka.
|
|
|
Bestalde, gazteen %45 oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin, euskaraz
|
hitz
egiten jakiteak prestigio gehiago ematen dio pertsona bati". %35 dago baieztapen horren oso edo nahikoa aurka, eta %14 ez dago ez ados ez aurka.
|
|
|
Gazteen %87a oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin, euskara
|
hitz
egiten jakiteak aukera gehiago ematen dizkio pertsona bati".
|
|
|
Gazteen %45 oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin, euskaraz
|
hitz
egiten jakiteak prestigio gehiago ematen dio pertsona bati". %35 dago baieztapen horren oso edo nahikoa aurka, eta %14 ez dago ez ados ez aurka.
|
|
|
EAEko gazteen %71k ongi edo oso ongi ulertzen du euskara, eta %59 ongi edo nahikoa ongi mintzatzen da euskaraz, baina %18k baino gutxiagok erabiltzen du euskara gaztelania baino gehiago bere bizitzan. %45k uste du gaur egun, Euskadin, euskara
|
hitz
egiten jakiteak prestigio handiagoa ematen diola pertsona bati, %87k uste du gaur egun, Euskadin, euskara hitz egiten jakiteak aukera gehiago ematen dizkiola pertsona bati. %85 ingururi arazo iruditzen zaio euskara galtzea, uste duelako hizkuntza guztiek garrantzia bera dutela eta biziiraun dezaten neurriak hartu behar direla.
|
|
|
EAEko gazteen %71k ongi edo oso ongi ulertzen du euskara, eta %59 ongi edo nahikoa ongi mintzatzen da euskaraz, baina %18k baino gutxiagok erabiltzen du euskara gaztelania baino gehiago bere bizitzan. %45k uste du gaur egun, Euskadin, euskara hitz egiten jakiteak prestigio handiagoa ematen diola pertsona bati, %87k uste du gaur egun, Euskadin, euskara
|
hitz
egiten jakiteak aukera gehiago ematen dizkiola pertsona bati. %85 ingururi arazo iruditzen zaio euskara galtzea, uste duelako hizkuntza guztiek garrantzia bera dutela eta biziiraun dezaten neurriak hartu behar direla.
|
|
|
|
Hitz
egiten dakin, Kaskezur! Ahots ederra daukan gainera, seguru kantatzen ere abila haizela.
|
|
|
Bai zera! Ez
|
hitz
egin jakin gabe!
|
|
|
Hizkuntzaridagokionez, ikuspegi integrazionista, aurreko hamarkadetan jarraitzaileugari zituen, baina nazionalista espainolen sektoreek gero eta gehiago jartzendute ezbaian? gizartearen zati erdalduna euskalduntzeko konpromisoa da, dagoeneko zati euskaldunak erdaraz
|
hitz
egiten badaki eta. Ideia hori digeriezinada espainolismoaren zati handi batentzat.
|
|
|
" Hemendik aurrera lasaitasun eta normaltasun osoz sartzeko asmoa dugu, baina egoera aztertu beharra dugu". Gazte asanbladako kideek Foruzaingoa hots egin zuen auzokideari zuzenduta nahi izan zaizkio: " gurekin arazoren bat badute guregana etor daitezke,
|
hitz
egiten badakigu, ez dago polizia deitzeko beharrik". Poliziaren jarrera salatu dute eta argi utzi nahi izan dute" ametsa eraikitzen jarraituko dugula". IGAko kideek esan dutenez, iaz eraikina okupatu zutenetik egokitzapen lanak egin dituzte, zorua jarri eta paretak jaso.
|
|
2013
|
|
|
emakumeen begiradak, zuzen ala zeharka? hantxe sentitzen zituen, sabelean iltzatuta; herritarrenak ez ziren, beraz, hitzik gabeko begirada mutuak, erranahi zehatzeko begiradak baizik, begiek ere
|
hitz
egiten balekite bezala: –Raissa:
|
|
|
Garaiaren arabera, Udalaren euskararekiko jarduna argi itzalez beterikoa izan da historian, eta horren hainbat adibide jasoko ditu bisitariak. Esaterako, 1891 urtera arte Donostiako Udaleko langile guztiek euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar zutela. Urte hartan, garaiko prentsan protesta ugari eragin zuen erabaki bat hartu zuen Udalak:
|
|
|
ez zebilen oker... edo hala iruditu zitzaion berari, hain zegoen hisiak itsututa; are gehiago: emakumeen begiradak –zuzen ala zeharka– hantxe sentitzen zituen, sabelean iltzatuta; herritarrenak ez ziren, beraz, hitzik gabeko begirada mutuak, erranahi zehatzeko begiradak baizik, begiek ere
|
hitz
egiten balekite bezala: " Raissa:
|
|
|
Emakume gaztea, erakargarria,
|
hitz
egiten dakiena klasikoak ezagutzen dituena eta adimentsu.
|
|
2014
|
|
|
Urrutira irits daiteke irakasteko garaian. Hain zuzen ere, hainbat pertsona iritsi dira euskaraz antzeztera eta deklamatzera hizkuntza horretan
|
hitz
egiten jakin gabe. Fresnedok hau argitu du.
|
|
|
Bi ikastaro mota eskaintzen dira: batetik, euskara komertzialeko oinarrizko ikastaroa, euskara ez dakiten edo oso gutxi dakiten merkatari eta enplegatuentzat; bestetik, euskara komertziala hobetzeko ikastaroa, euskara zerbait
|
hitz
egiten dakiten eta bere maila hobetu nahi duten enplegatuentzat.
|
|
|
|
Hitz
egiten dakizu?
|
|
2015
|
|
|
Horrela, euskaldun gisa definitzeko joera dute gorengo legitimotasun maila atxiki ohi zaien euskaldun zaharrengandik gertu sentitzen diren euskal hiztun berriak; besteak beste, euskarazko gaitasun eta jariotasun handia dutelako, sarri euskalkian mintzo direlako, euskaraz bizi eta pentsatzen dutelako, eta euskararekiko atxikimendu sendoa dutelako. Ostera, euskaldun berri moduan definitzeko joera handiagoa dute zerbait faltan nabaritzen duten euskal hiztunak, legitimotasunik sentitzen ez dutenak euren gaitasuna mugatua dela uste dutelako, egunerokoan euskara gutxi darabiltelako, etab. Areago, bada bere burua euskalduntzat jotzen ez duen euskal hiztun berririk ere; euskaraz
|
hitz
egiten jakitea eta euskalduna izatea gauza bera ez direla iritzita, euskara jakiteak ez dakarrelako nahita nahiez euskalduna izatea, sentitzea.
|
|
|
Ba al dugu boterea eta interakzio ereduak birpentsatzeko aukerarik/ beharrik?" Hizkuntzarekiko motibazioa eta honen ezagutza ez dute zertan nahikoak izan hiztunek hura erabil dezaten. Euskaraz
|
hitz
egiten jakiteaz eta euskaraz hitz egin nahi izateaz gainera, benetan erabili ahal izateko inguruneko gutxieneko baldintzak (Martinez de Luna et al., 1998) bete behar dira, eta azken hauek hiztunari hizkuntza praktikatzea ahalbidetuko dioten espazio eta pertsona kopuru minimo baten bitartez gorpuztuko lirateke.
|
|
|
Euskaraz
|
hitz
egiten jakiteaz eta euskaraz hitz egin nahi izateaz gainera, benetan erabili ahal izateko inguruneko gutxieneko baldintzak bete behar dira, eta azken hauek hiztunari hizkuntza praktikatzea ahalbidetuko dioten espazio eta pertsona kopuru minimo baten bitartez gorpuztuko lirateke.
|
|
|
Zenbait giro, inguru edo pertsona gaztelerarekin lotzen baditugu ere, uste baino sorpresa gehiago izaten ditugu, eta halakoetan sentitzen dugun satisfazioa benetan izaten da itzela. Euskara ez baita inguru hurbilarekin edo ziur
|
hitz
egiten dakitela dakigun horiekin bakarrik hitz egiteko hizkuntza, ulertzen duten horiekin ere euskaraz mintzatu ahal gara. Askotan natural natural, pentsatu gabe egiten ditugun gauzak izaten dira ondoriorik onenak edo gehien asebetetzen gaituztenak, bada, euskararekin ere berdin gertatzen dela esan daiteke.
|
|
|
Dagoeneko esana dut erdara hutsez ikasi genuela guk. Beasaingo fraideetan azken urteetan euskaldunak gela batean bilduta, baina erdaraz; euskara ere ematen ziguten ikasgai gisa, ez dakit askorik ikasiko genuen baina, ez programarik ez antzekorik egonda; Tolosako Eskolapioetan, berriz, euskaldunak eta erdaldunak nahasian geunden eta, lehen urtean, ez zen euskararik ikasgai gisa ere; bigarrenean bai, astean pare bat orduz edo, denok batera,
|
hitz
egiten bazekitenak eta ezer ez zekitenak nahas mahasean, eta berezitasun batekin: euskara batua ez baina gipuzkera zen irakasten zigutena, Oñatibiaren metodo hatxerik gabeko batekin; andereño tradizionalista moduko bat etortzen zitzaigun hasieran, baina gero ez dakit haurdun geratu zen edo zer, haren ordez mutil zarauztar hippy bat azaldu zitzaigun, hippya eta gipuzkeraren aldekoa, bitxia bada ere; uste dut Oñatibiaren beraren familiakoa zela.
|
|
|
»Orduko zenbait astotxok
|
hitz
egiten jakin izan balu, kontatuko litizkek erreka bazterretako bide ezkutuetako ibilera franko! Gauez, arto zakutxoa bizkarrean zutela ibiltzen zituan edozein bidezidorretan zehar errotara iristeko.
|
|
|
Ez beza inork pentsa, ordea, neskarik ezagutzen ez nuenik. Nire eskuek
|
hitz
egiten balekite, hamaika gerri emeren berri aipatuko lukete, hamaikatxo hezetasunez hitz egingo. Ahalegin handiegirik gabe harrapatzen ninduten euren mende.
|
|
|
Haren Maiestatea izan bedi beti berorrekin. Ni saiatuko naiz zedula lortzen, Valdemorori
|
hitz
egiten badaki ere, ezin dut gehiago azpimarratu?, gure alde ez duela ezer egingo uste baitut.
|
|
2016
|
|
|
Iñaki Martinez de Lunak idatzi du" Diskurtso multzo koherentea XXI. mendeko giltzarri (bizikidetzarena, identitatearena, berdintasunarena, aniztasunarena, erantzukizunarena, justiziarena eta errespetuarena)" artikulua, gaur egungo euskal hiztunen aniztasuna kontuan hartuta, diskurtso berrituak lagungarriak izan daitezkeelakoan. Izan ere, hainbat eta hainbat hiztun berri ez dira hiztun komunitatearen kide sentitzen, nahiz eta euskaraz
|
hitz
egiten jakin. Egilearen iritziz, ingurune euskaldunik ez dute beren egunerokoan, eta" gabezia horien iturburua euskaldun horiek izandako hizkuntza sozializazioa da".
|
|
|
• Alde batean, multzo horretako mutur erdaldunenean," erdaldun hartzaileen" multzotik gertu aurkituko ditugu erdararen aldeko desoreka oso handia duten hiztunak, erdaraz edozer adierazteko oso ondo eta euskaraz aritzeko justu samar moldatuko direnak, euskaraz" nahiko ongi"
|
hitz
egiten jakin arren.
|
|
|
dislokazio edo eten urratze demografikoa handia izan dute arnasguneek, eta lehen baino gutxiago dira euskaraz (garbi: ingurukoen pare edo ingurukoek erraz ulertzeko moduan)
|
hitz
egiten dakitenak. b) Eguneroko mintzajardun arruntari dagozkionetan euskararen alMikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak deko nagusitasun moldaera tradizionala ahultzen ari da, etxetik bertatik hasita:
|
|
|
Oro har, euskarak aurrera egin duela esaten dugunean ondoko elementuotan fijatu ohi gara euskaldunok, gutxi asko: a) Hizkuntza bera landu, bateratu eta eginbehar berrietarako egokitu, moldatu eta aberastu egin dugu. b) Hiztunen artean asko dira, lehen baino askoz gehiago,
|
hitz
egiten jakiteaz gainera euskaraz irakurtzen eta idazten dakitenak. c) Euskaldunen (euskaraz dakitela diotenen) kopuru absolutuak bilakaera positiboa izan du oro har (ez herrialde guztietan), eta oso igoera deigarria herrialde eta adin tarte jakinetan. d) Euskarak orain gutxira arte debeku izan dituen hainbat jardungunetan euskaraz egiten da gero eta neurri zabalagoan:... eskolan, unibertsitatean, administrazioan, idatzizko prentsan eta ikus entzunezko komunikabideetan.
|
|
|
Harritzekoa!
|
Hitz
egiten dakizu eta! VIRGINIAZer egin behar dut. TOM (off) Erraza: (on) 5000 pakete banatu... urte betean! VIRGINIABaina ezin naiz zain egon! TOMGure bezeroak ere ez!
|
|
|
Ezta, laztana? Esan, esan, zenbat
|
hitz
egiten dakizun. Non egon zinen lehengo egunean?
|
|
|
ahots grabaketak txineraz mandarinetan. Talde horietako bat txinatar hiztunek osatzen zuten, hiru urte bete aurretik, eta txinatar hizkuntza
|
hitz
egiten zekiten. Bigarren taldea mandarin eta frantsesezko elebidunek osatzen zuten, eta hirugarrengokoek, berriz, frankofonoak ziren, mandarinarik egiten ez zutenak.
|
|
|
Aizu,
|
hitz
egiten dakizu?
|
|
|
Doryk baleeraz
|
hitz
egiten daki!
|
|
2017
|
|
|
Lehenengo eremuari begira, Irlanda iparraldean eta mendebaldean kokatzen dira hiztun komunitate gehienak: Cork, Donegal, Galway, Kerry, Meath, Mayo eta Waterford konderriak dira, 96.628 biztanle guztira, eta bertako biztanleen %68ak irlanderaz
|
hitz
egiten daki (zifra altua ghaeltacht osatzen ez duten beste eremuekin alderatuz).
|
|
|
ez zuten aukeratu behar. Hitz egiten zuten euskara
|
hitz
egiten zekiten hizkuntza bakarra zen. Elebakarrak ziren.
|
|
|
Euskal hiztunen artean euskalkian hitz egitean edo
|
hitz
egiten jakiteak legitimitate gehiago ematen duela hiztun bezala.
|
|
|
Ikerketak aipatzen du euskara batuak daukan anonimatoa ongi ikusirik dagoela gizartean, praktikoa delako, baina benetan legitimatzen duena botere eta onarpen gehiago daukanabenekotasuna da eta hau euskalkiek ematen dute soilik. Honek erakusten du euskal hiztunen artean euskalkian hitz egitean edo
|
hitz
egiten jakiteak legitimitate gehiago ematen duela hiztun bezala. Hemen identitatearen kontua ere sartu ahal izango zen euskalkiek identitatea ematen diotelako hiztunaribaina hau beste gai bat da.
|
|
|
Ez zen edonolako tximua, bazuen berezitasun handi bat:
|
hitz
egiten zekien.
|
|
|
|
Hitz
egiten dakizu! Mikelek harrituta.
|
|
|
–Ba, ez dakit. Berekoia, harroa, hitz gutxikoa, bakarrik futbolaz
|
hitz
egiten dakien horietakoa. Aspergarria.
|
|
|
bota niezaiokeela ere bururatu zitzaidan, ironia puntu batekin, noski, baina ez nengoen seguru doilor plantak egiteko edo ironiarekin asmatzeko gai izango ote nintzen. Beldur nintzen, gainera, neska ez ote zitzaidan atearen bestaldetik erreguka hasiko, gertatuaren errua bi mutilei egotzi eta maite ninduela modurik zinezkoenean esaten, oso jantzia baitzen arte dramatikoetan eta edonoren bihotza urratzeko moduan
|
hitz
egiten baitzekien nahi zuenean, eta jarraituko du beharbada horrelakoa izaten, ez dakit, gaur hilerrian oso otzan hitz egin badit ere. Une hartan, giltzarekin atea itxi nuenean, baldin eta neska erreguka hasten bazitzaidan, neure burua gai ikusten nuen atea berriro ireki eta besarkatuta bukatzeko, bi morroiak beren zintzilikario eta guzti, galtzak eskuetan zituztela, itzalgaizka gelatik ateratzen ziren bitartean, eta ikuskizunak lotsarazi egin ninduen.
|
|
|
euskaraz
|
hitz
egiten jakitea, PL1 gutxienez.
|
|
|
Euskaraz
|
hitz
egiten jakitea, lanpostuari dagozkion funtzioak egoki bete ahal izateko neurrian. Euskarazko ahozko proban, nahitaez, 1,5eko puntuazioa lortu behar da gutxienez.
|
|
|
Juan Echeandia Nuevo Santanderreko gobernadoreari. Aury komodoroak Pozo kapitaina preso zeukan Galvestonen Mina hara heldu zenean eta, Pozok zioenez, hainbat nafarrekin
|
hitz
eginda jakin zuen Minaren egitasmoak zein ziren. Otsailaren erdialdean Pozok eta atxilotutako beste hiru gizonek Galvestonetik ihes egin zuten Auryri lapurtutako goleta batean, eta, Mexikora heldutakoan, Echeandia gobernadoreari Minaren mugimenduen berri eman zioten.
|
|
2018
|
|
|
" Erakunde indigenekin harremanetan jartzen gara, eta pertsona bat edo bi aukeratzeko eskatzen diegu. Euren hizkuntzan idazten eta
|
hitz
egiten jakitea da beste baldintzetako bat, eta aktibistak izatea". Hego Amerikatik etorritakoak izaten dira nagusi, baina badira amazigen edo kurduen komunitateko ordezkariak ere.
|
|
|
Hor bi figura izango dira: batetik, Ahobizi, euskaraz
|
hitz
egiten dakien pertsona euskalduna, eta honek euskaraz egiteko konpromisoa hartuko du euskaraz ulertzen dion guztiekin; eta bestetik, Belarriprest dago, gutxienez euskaraz ulertzen duena da eta hartzen duten konpromisoa berari euskaraz egin ahal zaiola, gero berak erabakiko du euskaraz ala erdaraz erantzun. Horrela lortu nahi da 11 egun horietan askotan elebidunak izango lirateken eta normalean euskaraz egiteko aukerarik ez dugun elkarrizketak euskaraz egin ahal izatea.
|
|
|
Horrela bada, esan daiteke euskararen presentziari dagokionean HUHEZI ez dela gizartearen isla. HUHEZI osatzen duten guztiak euskaraz
|
hitz
egiten dakite, eta bertan ikasle zein langile izateko euskara jakin behar da. Horrek, jakina, gizartearekiko diferentzia nabarmena markatzen du.
|
|
|
Egunen batean, agian, prest egongo zara talde batean jarduteko. Hala izango ahal da, zuk bezala
|
hitz
egiten dakitenak oso baliotsuak direlako. Zorte on.
|
|
|
Eta tira, lehengo egunean bota zenuen guztiak zur eta lur utzi gintuen, odola borborka. Zure buru horretan ideiak daude, eta
|
hitz
egiten dakizu, gainera. Gauza biak datozkigu ondo.
|
|
|
Nigatik bikain. Baina ez
|
hitz
egin jakin gabe.
|
|
|
Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da.
|
|
|
Horretarako, herriz herri antolatuko gara, baita enpresa, ikasketa zentro eta era guztietako elkarte zein entitateka ere. Nahi duzun lekuan izena eman, eta ondoren, zure ingurukoekin parte hartu proposatzen dizugun ariketa honetan.Nork har dezake parte? 16 urtetik gorako herritarrek eman dezakegu izena: Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da. Belarriprest izateko euskara ulertu behar da.Irizpideak betez gero, norberak erabakiko du zein roletan izena eman. 2018ko azaroaren 23tik abenduaren 3ra, Ahobizi edo Belarriprest ikurra soinean eraman, eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa egingo dugu!
|
|
|
Horretarako, herriz herri antolatuko gara, baita enpresa, ikasketa zentro eta era guztietako elkarte zein entitateka ere. Nahi duzun lekuan izena eman, eta ondoren, zure ingurukoekin parte hartu proposatzen dizugun ariketa honetan.Nork har dezake parte? 16 urtetik gorako herritarrek eman dezakegu izena: Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da. Belarriprest izateko euskara ulertu behar da.Irizpideak betez gero, norberak erabakiko du zein roletan izena eman. 2018ko azaroaren 23tik abenduaren 3ra, Ahobizi edo Belarriprest ikurra soinean eraman, eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa egingo dugu!
|
|
|
Horretarako, herriz herri antolatuko gara, baita enpresa, ikasketa zentro eta era guztietako elkarte zein entitateka ere. Nahi duzun lekuan izena eman, eta ondoren, zure ingurukoekin parte hartu proposatzen dizugun ariketa honetan.Nork har dezake parte? 16 urtetik gorako herritarrek eman dezakegu izena: Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da. Belarriprest izateko euskara ulertu behar da.Irizpideak betez gero, norberak erabakiko du zein roletan izena eman. 2018ko azaroaren 23tik abenduaren 3ra, Ahobizi edo Belarriprest ikurra soinean eraman, eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa egingo dugu!
|
|
|
Horretarako, herriz herri antolatuko gara, baita enpresa, ikasketa zentro eta era guztietako elkarte zein entitateka ere. Nahi duzun lekuan izena eman, eta ondoren, zure ingurukoekin parte hartu proposatzen dizugun ariketa honetan.Nork har dezake parte? 16 urtetik gorako herritarrek eman dezakegu izena: Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da. Belarriprest izateko euskara ulertu behar da.Irizpideak betez gero, norberak erabakiko du zein roletan izena eman. 2018ko azaroaren 23tik abenduaren 3ra, Ahobizi edo Belarriprest ikurra soinean eraman, eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa egingo dugu!
|
|
|
Horretarako, herriz herri antolatuko gara, baita enpresa, ikasketa zentro eta era guztietako elkarte zein entitateka ere. Nahi duzun lekuan izena eman, eta ondoren, zure ingurukoekin parte hartu proposatzen dizugun ariketa honetan.Nork har dezake parte? 16 urtetik gorako herritarrek eman dezakegu izena: Ahobizi izateko, euskaraz
|
hitz
egiten jakin behar da. Belarriprest izateko euskara ulertu behar da.Irizpideak betez gero, norberak erabakiko du zein roletan izena eman. 2018ko azaroaren 23tik abenduaren 3ra, Ahobizi edo Belarriprest ikurra soinean eraman, eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa egingo dugu!
|