|
2000
|
|
|
Eta antzeko zerbait gerta daiteke esanahia duten gutxieneko zatiekin, hau da, kontzeptuekin:
|
hitz
batek esanahi bat duenean, eskuarki kontzeptu bat designatzen duela esaten da; esanahitasun hau soilik itxurazkoa bada eta, berez, ez badauka, sasikontzeptuez ari gara.58
|
|
|
|
Hitz
baten esanahia finkatzeko modu bat definizioaren bitartekoa da, hots, esanahi ezaguna duten beste hitz batzuk erabiliz. Baina beste hitz hauek prozedura berbera jaso lukete, azkenean hitz definigaitzekin topo egin arte, hau da, bakarrik ostentsioaren bidez finka daitezkeen kontzeptu primitiboekin.
|
|
2006
|
|
|
Bada, harrigarria delako zenbat esanahi izan ditzakeen, eta zein ezberdinak elkarren artean. Normala da
|
hitz
batek esanahi bat baino gehiago izatea, baina askotan eremu semantiko berekoak edo antzeko esanahia dutenak izaten dira. Eta esanahi ezberdinak edukiz gero, ez dira gehiegi izaten.
|
|
2007
|
|
|
pentsaerazko herexia ezabatzeko, hura adieraz lezakeen hizkera nahaspilatzea». Orwellen newspeakean,
|
hitz
batek esanahi bat baino gehiago edukitzea kaltegarritzat jotzen da. XXI. mendekoan, zenbat eta esanahi gehiago hobe; azkenerako inork ez du jakingo zer esan nahi duten.
|
|
2008
|
|
|
Jakina,
|
hitz
baten esanahia hitz horren erabilerak zehazten baldin badu, biderik onena zera izango dugu: Kymlicka k zein adieratan darabilen jakitea.
|
|
|
hizkuntz hiztegiak, sinonimo hiztegiak, hiztegi entziklopedikoak, hiztegi teknikoak... Garai batean, euskaldunak euskara erdara hiztegietara jo behar zuen, ezinbestean, ezagutzen ez zuen euskal
|
hitz
baten esanahia jakiteko. Esan liteke euskal hiztegiak exozentrikoak zirela, ez zirela bere baitakoak.
|
|
|
Hauxe da beste
|
hitz
bat esanahia aldatzen duena tokien arabera. Mendebaldeko eta Ekialdeko, zubereraz, lapurteraz, Hg (GN) z, (Zar) z, (Er), beldu rra?
|
|
2009
|
|
|
Modu horretan, hizkuntza eta pentsamendua ezberdintzen ditu Sapirrek, eta argi dago pentsamendu eta hizkuntzaren arteko harremana ez dela uniboko eta hertsia. Alegia,
|
hitz
baten esanahia ahaztu ahal zaigu, edo buruan dugun kontzeptu bat izendatzeko hitza ez ezagutzea posible da.
|
|
2010
|
|
|
hizkuntz ikerketaren esparruan" barne linguistika eta kanpo linguistika" elkarri loturik daude, alegia," tresna linguistikoa eta berorren produkzioaren eta erabileraren baldintzapen sozialak ezin dira banandu" 202 Horregatik, hain zuzen, lehen hizkuntzaren jabekuntzak eta bestelako hizkuntzen ikas irakaskuntzak ez dute soilik zerikusia gaitasun linguistiko gramatikalarekin, baizik eta baita hizketaren pragmatikarekin eta berorren gaitasun diskurtsibo testualarekin ere. Bestela ere esan daiteke, Bourdieurekin batera," hizketa ekintzan topatzen direla ‘habitus linguistikoa’ eta ‘merkatu linguistikoa’", eta, ondorioz,"
|
hitz
baten esanahia ez dela hiztegian aurkitzen, baizik eta berori ‘habitus’ eta ‘merkatu’ horien arteko erlazioan zehazten dela" 203 Hizkuntzaren pedagogia, finean," makrolinguistikaren" baitan kokatzen da, ze —hitz egitea bera jarduera sozio-kulturala bada— orduan ere irakaskuntza linguistikoak ezinbestean erreparatu behar die hizkuntz gaitasunaren eskura...
|
|
|
" Beren Hizkuntza (Hizkuntza dei badaiteke horrelako hizkera) hain da eskasa, non
|
hitz
batek esanahi desberdinak baititu. Jatorrizko herritarrek baizik ezin ulertu dute; eta bereago izan dadin, ez dutela idazteko erabiltzen esan didate.
|
|
2013
|
|
|
a) Estrategiak ez dira hizkuntza bat ikasteko moduen ezaugarri orokorrak, teknika berezi batzuk baizik (esaterako, hitzak errepikatzea ahoskera ikasteko, edo
|
hitz
baten esanahia beraren zatiak analizatuz ateratzea).
|
|
2015
|
|
|
Okerrena da askotan bakoitzak. soluzio ezberdinak ematen dituela. Edo neologismo diferentea asmatzen dute edo gutxi gora beherako euskal
|
hitz
bat esanahi horretara korriarazten dute, bakoitzak hor ere aukera ezberdinei tiraturik. Hiztegitik hiztegira diferentzia handiegiak ageri dira eta ez dauka bestela izaterik.
|
|
|
Ez diot
|
hitz
bat esanahi diferenteekin erabili ez litzatekeenik, hitzen anbiguetatea ez da zertan kaltetzat hartu. Hitzak ez dira adierazle neutroak.
|
|
2017
|
|
|
Word2vecek esaldiak irakurri ahala eguneratuko ditu hitzen EBak; hots,
|
hitz
baten esanahia beremomentuko testuinguruaren arabera eguneratzen joango da. Demagun word2vec corpusa prozesatzendabilela, akerrak adarrak okerrak ditu" esaldia jasotzen duela, eta momentu horretan adarrak hitzarenesanahia kalkulatu behar duela.
|
|
2018
|
|
|
Baina, gorago esan bezala,
|
hitz
baten esanahia zein den ezin da soilik erantzun hiztegi bati begira. Horregatik poztu nau Idurre Eskisabelek" maistraren hitzetan komunitate hori zein den ederki ulertzen delakoan nago" Lujanbiori buruz idatzi duela irakurtzeak.
|
|
|
Sally McConnell Ginet ek dio hizkuntza antropologo batentzat
|
hitz
baten esanahia zein den ezin dela erantzun hiztegi bati begira; jendearen ahotan, komunitatean trukatzen eta hedatzen diren testuetan, erabilera bakoitzaren finkatutako historian begiratu behar omen da. Hurrengo egunetan ere erkin hitza askoren ahotan eta hatzetan ibili da.
|
|
|
Bitartean, Sarak malenkonia begirada batekin begiratzen dio mugimenduari. Fionak
|
hitz
baten esanahiaz galdetu dio, ez baitute italierara itzuli.
|
|
2019
|
|
|
Ikten garaian bizi gara: badakigu munduaren beste aldean lurrikara bat izan dela hala ikusi dugulako twitterren,
|
hitz
baten esanahia ez dakigunean betiko hiztegira ez eta online hiztegietara jotzen dugu, whatsappen bidez txantxa gogaikarriak bidaltzen ditugu, sakelakoa gorputz adar berria bilakatu zaigu eta lan hau paperean ez eta bertsio digitalean irakurtzen ari zaren susmoa dut. Globalizazioaren lagun izan diren Iktek gure bizimodua arras eraldatu dute, eta, era berean, eragin nabaria izan dute hizkuntzengan:
|
|
|
Maitasunak obligazio asko sortzen ditu. Horra beste
|
hitz
bat esanahi bera ez duena gure artean eta munduan.
|
|
|
Zentzu orokorra harrapatzen genuenean, konforme... Behin maisuak
|
hitz
baten esanahia galdetu zigun, hitz berria, rossignol. Eta zeuk esan zenuen, isilka, baina denok aditu genizun:
|
|
2020
|
|
|
|
Hitz
baten esanahia, edo haren ortografia galdetzen badidate, jada ez diet esango:
|
|
2021
|
|
|
Nolabait esateko, kategoria funtzionala duten hitzek gramatikari bereziki lotzen zaion esanahia dute; oro har, ez dituzte izendatzen hizkuntzatik kanpo existitzen diren kontzeptuak. Horrekin lotuta, erraz gerta lekioke euskaldun bati kategoria lexikoa duen
|
hitz
baten esanahia ez jakitea, besterik gabe, kontzeptua ezagutzen ez duelako edota sinonimo bat erabiltzen duelako haren ordez. Oso bestela, kategoria funtzionalen esanahia hiztun guztiek ezagutzen dute, ale funtzionalak hizkuntzaren beraren muinarekin zuzenean lotuta daudelako eta beharrezkoak direlako hizkuntza egunerokotasunean erabiltzeko.
|
|
2022
|
|
|
Adierazlea hitz baten zeinua da, grafikoa, akustikoa, baita ukimenezkoa ere?. Adierazia, aldiz,
|
hitz
baten esanahia.
|
|
|
Esanahien hedadura semantikoak (ingelesez ‘semantic range of meanings’)
|
hitz
baten esanahien eremuaren edo barrutiaren zabaltasunari egiten dio aipu, alegia, hitz horren esanahien aniztasun edo erabileren multzo gisa ulertzen da (kontzeptua asko erabilia eta gutxi definitua da ingelesez, ikus adibidez Clark 2013; Poole 2004; Trask 2015: 44).
|
|
|
Hitz bakoitzaren azterketa nahi beste luzatu daiteke, baina goiko irizpideak hurbilpen gisa balio du: hizkuntza batean
|
hitz
baten esanahi sorta zabalak, batez ere beste hizkuntza bateko irismen estuagoarekin alderatzen denean, lehen hizkuntzako hiztunen interes handiagoa iradokitzen du kontzeptu horretan. Horren haritik, hizkuntza batean edo bestean Huts en eremu semantikoaren barnean erlazionaturiko terminoen hedadura semantikoak alderatu ditzakegu.
|