|
2000
|
|
|
Euskal hizkuntzan
|
hitz
bat baino gehiago erabili behar ditugu gaztelaniazko edo frantsesezko audiencia/ audience hitzen bidez adieraz daitezkeen esangurak geure egiteko. Alde batetik, entzule indizea edo entzuleria berbak darabiltzagu euskaraz honako hau adierazteko:
|
|
2001
|
|
|
Eztabaida honen oinarriak finkatzeko, hemendik hasiko naiz: Euskal Herria âedo Espainia edo Frantzia edo honelako beste edozerâ
|
hitz
bat baino gehiago dira, baina ez gogoeta bat, ideia bat, baino askozaz gehiago. Euskal Herria maite uste dugunok ez ditugu maite horrenbestez neurri berean Euskal Herrian diren edo izan diren zer guztiak.
|
|
2006
|
|
|
Zehazki,' emakumeak ahalduntzeaz' ari dira.' Zer esan nahi dute horrekin? ' Ahalduntzeak',
|
hitz
bat baino gehiago, gaztelaniazko itzulpen zaila du, baina, batez ere, biztanleriaren erdia baino gehiago kontuan hartzen ez bada ezin dela mundu bidezkoagoa eraiki dioen ideiarekin du zerikusia. " Ezin da mundu bidezkoagoa eraiki populazioaren erdia baino gehiago kontuan hartzen ez bada" Eta mendebaldean asko aurreratu badugu ere, oraindik bide luzea dago:
|
|
2008
|
|
|
–Bai, baietsi du Garik,
|
hitz
bat baino gehiago intziri bat jaulkiz, hain dago izuturik. Jantzi iluneko gizona Gariren ondotxoan jesarri da, baina pittin bat, metro erdi bat atzerago.
|
|
2009
|
|
|
eta gero igogailua ez dabil, totelka. Baina esaldi bakarra dirudite,
|
hitz
bat baino ez.
|
|
|
Guk hitz bakarra erabiltzen dugunean, beraiek elurraren ezaugarrien arabera 10 izen baino gehiago dituzte elurra izendatzeko. Amazoniako indigenei berdina gertatzen zaie berde kolorearekin,
|
hitz
bat baino gehiago dute berde ezberdinak izendatzeko, guk hitz bakarra dugunean. Gertatzen zaie idatzi dut... edo gertatzen zaigu, pobretasuna bi kasu horietan guk baitugu:
|
|
|
|
hitz
bat baino
|
|
2010
|
|
|
Bat da erabiltzaileari zuzenean galdetzea zein den interesatzen zaion esanahia edo hitza ongi itzuli den. Beste bat da hizkuntza teknologien bidez esanahia asmatzen saiatzea beste hitzek ematen duten testuingurua baliatuz, baina horretarako
|
hitz
bat baino gehiagoz osatua egon behar da bilaketa. Eta beste bat da erabiltzailearen bilaketa historialaz edo kokapen geografikoaz baliatuz esanahia asmatzen saiatzea.
|
|
|
Gernika adieraztea.
|
Hitz
bat baino ez da, baina Gernika aipatzean mundu oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
|
Ez erran: " Horrela izaten ahal balitz!" lau
|
hitzek
batek baino indar gutiago baitute.
|
|
2012
|
|
|
Jakina, kontzientziaren zalantza horrek ez du jotzen tragediaren hari nagusia soilik, guzti guztia baizik. Hamletek maite zuen eta ez zuen maite Ofelia; eta maite izan hori, objektibatzeko orduan,
|
hitz
bat baino ez da, berritsu zein mutu.
|
|
2014
|
|
|
Zeragatik bakarrik, iruditu zitzaidalako Kurtz horri nolabait lagungarri gertatuko zitzaiola, hura anartean ikusi gabea banintzen ere, ulertzen? Bera niretzat
|
hitz
bat baino ez zen. Izenean ez nuen ikusten gizona, zuek baino gehiago.
|
|
|
Ongi. Hobe minutuko
|
hitz
bat baino.
|
|
2015
|
|
|
Ematen diren definizioetanerabateko adostasunik ez dagoen arren, egile gehienak bat datoz konbinazioen ezaugarri nagusiakaipatzean (Sanz Villar, 2011; Baldwin eta Kim):
|
hitz
batez baino gehiagoz osatutako unitateak dira, esaldian portaera sintaktiko berezia izaten dute sarri, eta hitz segida osoaren esanahiak ez du zertanosagaien esanahien batura izan. Izan ere, askotan, osagai guztiak ezagututa ere, ez da erraza konbinazio batek zer esan nahi duen ulertzea.
|
|
|
Gernika adieraztea.
|
Hitz
bat baino ez da, baina Gernika aipatzean mundu oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
2016
|
|
|
Matxinek darabilen hiztegian, badaude
|
hitz
bat baino gehiagoko sarrera batzuk, eta batzuetan itzulpen zuzenak sortzen dira horiei esker:
|
|
|
|
Hitz
bat baino ez: tolerantzia.
|
|
|
|
Hitz
bat baino ez du esan.
|
|
2017
|
|
|
UFak fenomeno arazotsua dira Hizkuntzaren Prozesamendurako;
|
hitz
batez baino gehiagoz osatuta daude, baina ez dira beti konposizionalak esanahiari dagokionez eta, hortaz, hitz konbinazio osoa hartu behar dakontuan hizkuntza tresna aurreratuek ondo prozesa ditzaten (Sag et al., 2002). Halako hitz konbinazioaktestuetan identifikatze hutsa nahiko lan nekeza izaten da, askotan ezaugarri morfosintaktiko malguakizaten dituztelako eta, ondorioz, ez delako nahikoa hiztegietan begiratu eta hitz batez baino gehiagozosatutako sarrerak testuetan hitz segida finkoak balira bezala bilatzea.
|
|
|
UFak fenomeno arazotsua dira Hizkuntzaren Prozesamendurako; hitz batez baino gehiagoz osatuta daude, baina ez dira beti konposizionalak esanahiari dagokionez eta, hortaz, hitz konbinazio osoa hartu behar dakontuan hizkuntza tresna aurreratuek ondo prozesa ditzaten (Sag et al., 2002). Halako hitz konbinazioaktestuetan identifikatze hutsa nahiko lan nekeza izaten da, askotan ezaugarri morfosintaktiko malguakizaten dituztelako eta, ondorioz, ez delako nahikoa hiztegietan begiratu eta
|
hitz
batez baino gehiagozosatutako sarrerak testuetan hitz segida finkoak balira bezala bilatzea. UF batzuk artikulu honetanhizpide izango ditugun aditza+ izena konbinazioak, kasu beste batzuk baino malguagoak izaten diramorfosintaktikoki (Inurrieta et al., 2016b), eta horrek bereziki zailtzen du haien prozesamendua.
|
|
|
Izan ere, gaur egun,
|
hitz
batez baino gehiagoz osatutako hiztegi sarrerak hitz bakarra balira bezalaprozesatzen dira, hitz segida finkotzat. Hori dela-eta, cubrir una plaza kolokazioa hiztegian badago ere, 5.adibidean ez da ondo itzuli, ez delako hiztegi sarreran bezala agertzen, baizik eta pluralean eta aurretikadjektibo bat eta artikulu zehaztu bat dituela.
|
|
|
i) termino batzutan beste termino batzuk habiaratuak daudela baliatu dugu KabiTermtresnan eta ii) erregeletan oinarritutako Matxin itzultzaile automatikoa egokitu dugu, MatxinMed sortuaz. Termino konplexuen, hau da,
|
hitz
bat baino gehiago dituzten terminoen, euskarazko ordaina lortzeadute helburu KabiTermek eta MatxinMedek. Aipatu berri ditugun bi tresna horiek sortutako terminokonplexuen ebaluazioa nola egin dugun azaltzea du helburu lan honek.
|
|
2018
|
|
|
— Termino habiaratuak: termino konplexuetarako(
|
hitz
batez baino gehiagoz osatutako terminoak) termino habiaratuetan oinarritutako sorkuntza erregelak erabili ditugu. Termino habiaratuak termino baten barruan dauden beste termino batzuk dira.
|
|
|
Gernika adieraztea.
|
Hitz
bat baino ez da, baina Gernika aipatzean mundu oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
2019
|
|
|
Joan den igandean portuaren aurka egin zen manifestazioan, berak irakurri zuen bukaerako manifestua. Haren
|
hitzek
bat baino gehiago hunkitu zuten.
|
|
|
Unitate Fraseologiko (UF) deritze nolabait idiomatikoak diren hitz konbinazioei, hau da,
|
hitz
batez baino gehiagozosaturik egon arren erabat konposizionalak ez direnei (Baldwin eta Kim, 2010). Halako hitz konbinazioak idiomatikoki nahiz literalki uler daitezke askotan, eta testuinguruaren arabera argitu ohi da esanahi batez ala besteazari garen.
|
|
|
[Hondatu da] esaldiaren aditza da. Aditz jokatuen* artean, aditz perifrastikoa aditz nagusia, hondatu, gehi aditz laguntzailea, da, horrela deitzen zaie
|
hitz
bat baino gehiago erabiltzen dituzten aditzei; hitz bat bertzerik erabiltzen ez dutenei — (3) esaldian, zoaz, ordea, aditz trinkoak ditugu. Zein da lehenengoa?
|
|
|
Aditz perifrastikoak:
|
hitz
bat baino gehiago osatzen dutenak: [hondatu da], [egiten ari naiz].
|
|
2021
|
|
|
Ugariak dira izen batez, adjektibo batez, adberbio batez edo postposizio sintagma batez gehi aditz batez osatutako aditz predikatu konplexuak ere.
|
Hitz
bat baino gehiagoz osaturiko aditz hedatutzat jo ditzakegu halakoak, sintaxiaren eta morfologiaren artean kokatzen direnak: badituzte morfologiako egituren ezaugarriak, baina baita sintaxi egiturenak ere (Zabala 2004).
|
|
|
Galde
|
hitz
bat baino gehiago ere ager daiteke, bestelako zehar galderetan bezala: Non zer aldatu zalantzan bazaude, galdetu ta mendi zaiak esango dizu (Munita); Non zer harrapa zebilen jende asko, kanpora ihes egindakoen etxeetara sartzen ziren (Sarrionandia).
|
|
|
Beste batzuetan, juntagailu hautakariaren bidez emendioaren gertuko adierak azaldu nahi direnean, pluraleko adibideak aurkituko ditugu: Euskal Herria, edo Espainia edo Frantzia edo honelako beste edozer,
|
hitz
bat baino gehiago dira (Mitxelena). Nolanahi ere, gogoan izan ez dela beti erraza izaten adibide bat zehazki zer baliorekin esan nahi izan den jakitea.
|
|
|
26.0a Hizkuntza gehienetan aditzak bi modutara joka daitezke: sintetikoki, hau da, hitz bakar baten bidez, edo analitikoki, erran nahi baita
|
hitz
bat baino gehiagoko egitura bat erabiliz. Alabaina, hizkuntza guztiek ez dituzte forma bata eta bestea neurri berean baliatzen.
|
|
|
Jarraian jasoko ditudan Nafarroako euskal hizkeretan ematen diren emaitzak, sarreran nioen moduan, hitz soil bat bera baino zerbait gehiago diren eta, aldi berean, hitz baten eginkizuna betetzen duten hizkuntza burutzeak dira. Lexia bezala definiturik agertzen dira Euskaltzaindiaren Hiztegian eta horietako ia guztiek
|
hitz
bat baino gehiago dute osagaitako, beraz, lexia konposatuak dira.
|
|
2022
|
|
|
Beldurraren adierazteko
|
hitz
bat baino gehiago bada.
|
|
2023
|
|
|
Norberarenak dira interes kazikia bakarrak, herriak hautatua bost haiei! Eta haien portaera definitzen duten
|
hitz
bat baino gehiago dago: indignoak (indignoa:
|
|
|
Baina ipuinetan, norbait zauritzen denean,
|
hitz
bat baino ez da.
|