|
2000
|
|
|
Kontuan hartu behar da, Ortuetak
|
hitzok
esan zituenean, lehen sehilabatekoan makina erremintaren sektoreko eskariak% 22 egin zuela behera, aurreko urteko garai berdinarekin alderatuz gero. Eta, hala ere, ordurako AFMko zuzendari nagusiak 1999 bukaerarako% 5eko hazkundea aurreikusi zuen produkzioan.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak. Ildo honetatik, aurrezki kutxek bilatzen jarraitzen dute eta oraindik ez dute etorkizunean eskain ditzaketen zerbitzuei buruzko azken
|
hitza
esan.
|
|
|
Beste gauza batzuen artean, santu guztiak aparteko bilakatzen zituena bere borrokari zentzua ematen zion fedea zen. Jende zaildua, eta horrelako gaitzak pairatzen lagun zezakeen fede hark bazuen, bere horrekintxe bakarrik, ordurako gizartera egokitua zegoen moral ereduan gizaki arruntei gertatzen zitzaizkien ezintasunaldietarako egiaztatua izanaren zigilua; gaurko
|
hitzetan
esateko," testatua"," ebaluatua", neurtutako indarra zuen fedeak.
|
|
|
Akaso oso ikuspegi ezkorra emango nuen. Baina jakineko kontua da bertsolariok ez dugula nahi dugun huraxe esaten, errima
|
hitzek
esaten uzten diguten hura baizik. Errima aukeraketak du beraz, beztasunaren errua.
|
|
|
Idazlearen estiloa da kritiko guztiek gauza guztien gainetik azpimarratzen dutena; denen iritziz, Sarrionandiak estilo dotore eta propioa du oretua. Aingeru Epaltzaren
|
hitzetan
esateko," idazketa dotore nahastezina": " Lilura, haren orrialdeek ageri duten kosmopolitismoak.
|
|
|
XV), Nafarroako errege Santxo Azkarrak, Gaztela eta Aragoitik bere erresumaren mugak gordetzeko, adierazten du beste zenbait gazteluren artean nola eraiki zuen Treviñokoa ere. Hara hitzez
|
hitz
zioena: –... hizo en la Provincia de Alava el castillo de la villa de Treviño, y reparó y fortaleció más la villa de Victoria?.
|
|
|
Objektibitatea eskuraezina den zerbait gisa agertzen daazkenik, eta behatzaileak testuinguruan duen eragina kontuan hartzen ez dutenazterketek baliagarritasunik ez dute. Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en
|
hitzez
esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du.
|
|
|
Estrukturalistek dena sinbolizatzeko joera lantzen dute: Lacanbera, bere azken urteetako mintegietan jo eta ke aritu zen arbelean,
|
hitzik
esan gabe, topologia borromearrak behin eta berriz tortsionatuz, ea inkontzientearen errealaguztiz sinbolizatzeko formularik aurkitzen zuen, saiatu eta saiatu.
|
|
|
Segidan datozkigun
|
hitzok
esan zituen garaian esateak, are gorago daramaTxillardegiren merezimendua. Gaur bertan ere euskaltzale bat baino gehiago uzkurtuegiten baita honelakoak aditu orduko:
|
|
|
Aitzitik, gizakiak munduaren funtsa aldatzen du, bere borroka eta lanen ekintzazulatzaileen bitartez; jarduera honek beste nahi baterantz zuzenduriko giza nahiez natural bat du abiapuntu, mundu enpirikoan ez dagoen zerbait hortaz. Izan ere, JoxeAzurmendi ren
|
hitzetan
esateko,, gizonaren historian dena da artifiziala? 11, abiaburuberetik hain zuzen ere.
|
|
|
Izan ere, ezerezaren aldamenean egotehori da, emaniko Izatea zentzu bilakatzen duen indar magikoa. Hitzez
|
hitz
dio Txillardegik, heriotzaren alboan luzaro egoteko gaitasunak bilakatu zituela jakintsu bai Budaeta bai Teilhard: –biek senditu zuten den guztiaren igarokortasuna edo alegiatasuna; biek zekiten Heriotza Osoa gertu dagoela, azkeneko denboretan gertatu arren.
|
|
|
Hitzez
|
hitz
dio Descombes ek Kojeve k Sartre-ri bere, historiaren filosofia terrorista, oinordetzanutzi ziola, Ibidem, 27 or.
|
|
|
Horrela, urtebete pasatu eta gero, Cadiz-ko Konstituzioaren espiritua jaso zuen. Informe Quintana? izenez ezagutzen den dokumentua ezinbesteko erreferentzia puntua izan zen, XIX. mendeko eskola legeriaren zutabea baitzen115 Besteak beste, hitzaurrean irakaskuntza sistemaren baldintza politikoei buruz planteatzen zena azpimarratu litzateke; bi
|
hitzetan
esanda, hezkuntza sistema nazionalaren argumentazio politikoaren ardatzak nazioa hartzen du abiapuntutzat, helburua herritarrak egitea izanik. Bestalde, aipatu berria dugunarekin zuzenean loturik dagoen uniformitatearen gaia ere. Informe, aren ezaugarri nagusienetarikoa dugu:
|
|
|
Itsaso bortitzak bidetxo bat aurkitu zuen, antza, lehorrean barneratzeko, eta orain hemen nago, bi itsasoen arteko lurmutur honetan eraikitako etxetxoan. " Itsasoa eta lurra bat egiten diren hartan, han urrutian, bakardadean, galdu Irlandan...", hauxe da Breschiren musikak eta Jose Anjel Irigarairen
|
hitzek
diotena, eta hortxe nago ni.
|
|
|
Hormak bota.
|
Hitzok
esatea bezain erraza balitz horma horien atzean gordetzen den ñabarduren mundua deuseztatzea, inora begiratuta oroipenak bere hariari segitzeko gonbita luzatuko ez balu... Baina ez da horrela, eta Txemaren begiak lurrera zuzenduko balira bertan aurkituko lituzke Eiderrekin trivialean jokatutako orduak, hori bezain oroitzapen txepela baino ez bazen ere.
|
|
|
—Utopia,
|
hitzak
dioen bezala, nehon ez dagoen lurraldea duk, Joanes... baina mapa honek bertzela erakusten dik, eta hortxe zagok, Mundu Berrian!, eta guk ez diagu etsiko, harat heldu eta geure oinak lur haren gainean ipini arte!
|
|
|
Ez; ez nuke martxan jarria dena gelditzerik lortuko, ez nioke patuari saihesbiderik aurkituko.
|
Hitz
esanak ez du atzerabiderik. Eta, gainera, arriskuaz jabetuta ere, babesleku aproposean ote nago ni neu?
|
|
|
Fontaineri guztiz ezezaguna zaio gizon hura, baina erakutsi zioten argazkiko bera da dudarik gabe. Gizon etorri berriak eta Fontainek
|
hitzik
esan gabe trukatzen dituzte maleta eta karpeta: batean dirua dago; bestean, marrazki eder batzuk, aerolitoak izenburupean, eta, hauen tartean, aspaldi desagertu ziren plano haiek.
|
|
|
Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du bere baitan, eta ez dago esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren
|
hitzak
dioen bezala: " Itxaroten duenari, oro datorkio ordutsu, eta bere borondatera".
|
|
|
Anton izeneko kankailutako batek goazen esan, eta moila aldera abiatu ginen. Ez genuen
|
hitzik
esan Kandidoren etxe aurrera iritsi ginen arte.
|
|
|
Hirugarrenak ez zuen
|
hitzik
esaten.
|
|
|
Argi zegoen maisuak ere bazekiela gertatutakoaren berri, baina ez zuen
|
hitzik
esaten. Egoerak ihes egin zion, eta errudun aurki  tzen zuen bere burua.
|
|
|
Egia esan, nik bakarrik egiten dudan lehen bidaia handia da eta, primeran nabilen arren, gogor samarra ere egiten zait azaldu du Rubenek" gogor"
|
hitza
esatean airean komatxoak marrazten zituela.
|
|
|
Sentitzen dut, baina irakasleok orain oporretan gaude. Oporretan
|
hitza
esatean eskuekin marratxoak marraztu ditu airean eta berehala, begirakunea apaldu aurretik, haren eta nire begiradak istant iheskor batean gurutzatu egin dira.
|
|
|
" Sentitzen dut, baina hemen ez daukagu zuentzako moduko arroparik". Horra hi  tzez
|
hitz
esan ziguna.....! Eta amak eta biok esku hutsik irten behar izan genuen, orduan ere diruarekin ordaindu ezinik.
|
|
|
Herrixkarantza zihoazela ere, sakelako telefonoz azken ahaleginak egin zituen, baina ez zuen ordezkorik lortzerik izan. Guztiarekin, inaugurazio
|
hitzak
esan zituenean, inortxok ere ez zion erreparatu haren gogo gabeziari:
|
|
|
Oro har, ekintza hauek, historia, etorkin etniko zein sozial, genero, erlijio edota talde kultural batekoa izateagatik beraien buruak antzinatik bazterturik ikusi dituzten gizabanakoak gizartearen patu kolektiboan benetan parte har dezaten dute helburutzat. Beste
|
hitzetan
esanda, gizartekideak hiritartasunaren idealera hurbildu daitezen kontsideratu behar zaie, ez indibiduo abstraktuak, isolatuak bezala, baizik eta giza talde ezberdinekin lotura estuak dituzten indibiduoak bezala. Estatuak esku hartu behar du aipaturiko talde horiek orohartzaileak direnean, defentsa premia larrian daudenean eta, aldi berean, bere kideen askatasuna eta errespetua babesten dutenean.
|
|
|
Pentsalari hauen ustez, orduan, gizaki baten bizimoduak garapen egokia dauka baldin eta bere baitatik sorturiko baloreen arabera gidatua bada, inoiz ez kanpotik ezarritakoen arabera. Beste
|
hitzetan
esanda, zilegi den bizimodu onaren ikuskera bakarra nork bere buruari ezarritakoa da, eginkizun horretan gizabanakoaren autonomia eta indibidualtasuna irizpide bakarrak direlarik. Ondorioz, haW Jesus Casquette EHUko Teoria Politikoaren Historia Saileko irakaslea da. rreman ekonomiko, erlijioso, kultural, sexual, eta abarrek ez dituzte gizabanakoak muga jakin batzuen barruan hesitu behar; aitzitik, hauek askeak izan behar dute aipaturiko edozein harreman mota kolokan jartzeko, honek erakargarria izateari uzten dion momentu beretik.
|
|
|
Liberalak eta bere kritikoak bat badatoz tesi sozialarekin, zertan datza orduan haien arteko desadostasuna? Esan daiteke desakordioa, besteak beste, estatuak jokatu behar duen paperean datzala, hau da, instituzio publikoek zein neurritan esku hartu behar duten gizabanakoen bizimodu onen aukeran4 Beste
|
hitzetan
esanda, eta guretzat dagoeneko ezaguna den terminologia erabiliz, bi autore multzo hauen arteko argumentuaren gatazka estatuaren neutraltasunaren auzian kokatzen da: liberalek, oro har, estatuaren neutraltasuna defendatzen duten bitartean, komunitaristak ideia honen aurkariak dira.
|
|
|
Xede hori abiapuntutzat hartuta, estatuak esku hartu luke gizabanako guztien autodeterminazioa praktikan bermatzeko, eta ez soilik dagoeneko merkatu soziokulturalaren aldetik babesturik dagoen talde kulturaletako kideena. Autore hauen ustez, esparru politiko beraren barruan eta elkarren ondoan edota elkarrekin nahastuta bizi diren talde kulturaletako kideek (beste
|
hitzetan
esanda, multinazionalak diren estatuetako edota multikulturalak diren gizarteetako kideek) eskubidea daukate beraien kulturek botere publikoaren babesa izan dezaten6.
|
|
|
Kristoren pasioan oinarritutako iruditeria eta kontzeptuak darabiltza bere herriaren egoera adierazteko (gerraondoan idazten du), baina herri horrek ez du hil nahi, erromes doa salbazioaren bila, horixe baitu esperantza bakarra, Semearen hildura Amak eztituko du. Azurmendiren beraren
|
hitzetan
esatearren," Euskal Herriaren interpretazio teologiko liturgiko bat" egiten du Salbatore Mitxelenak.
|
|
|
Bi
|
hitzetan
esanda, ezabatze prozesu baten pauso laburrak. Urte gutxiren buruan, euskal zuzenbide zibila noraezean jarria, lur azpiko kobazuloetan ehortzia.
|
|
|
Bere sortzaile garrantzitsuena, Auguste Comte, izan zen pentsamendu korronte honen lan adierazgarriena idatzi zuena, Cours de philosophie positive [Filosofia positiboaren kurtsoa](). Idazki honetan aurki dezakegu ‘positibo’
|
hitzaz
esan nahi denaren lehendabiziko ahalegina: Comterentzat ‘positibok’, lehenengo eta behin, erreala dena designatzen du, kimerikoa ala ilusiozkoa denaren aurrean.
|
|
|
Gehitu zuenez, espazio antolaketa jakin baten kolore bereziak ez dira" sintoma" hutsak sintoma hauek dituenak ere" ederra izatea" deitzen dugun kualitatea baduela esateko. Hau gertatuko litzateke" eder"
|
hitzaren bidez
esan nahi izango bagenu, kasu," urdaileko mina sortzen duela"; kasu horretan esperientziaz ikasi ahal izango genuke halako antolaketak beti urdaileko mina sortzen duenentz. " Eder" hitza nola erabiltzen dugun jakiteko, esan zuen pentsatu behar dugula (1) zer den benetako eztabaida edo ikerketa estetikoa, eta (2) ea halako ikerketak benetan ikerketa psikologikoak diren," hain desberdinak iruditu arren".
|
|
|
Bizi izan ez duenak ezin irudika lezake zein mailataraino zaizun lagungarri animo emaileen atxikimendua. Ez dago
|
hitzekin
esaterik, ez dago ezagutu ez duenari bere osotasunean adierazteko modurik.
|
|
|
Ez zen, agian, neska guztiz inozentea; bazuen, agian, posizio bat sasipeko borrokan. Ez zuten beste
|
hitzik
esan. Bigarrenez burua aklaratu ziolarik, Elik ileak pixka bat lehortu, salara eraman zuen; korridorean zebilen mutikoari:
|
|
|
Gero Pititak Xanek entenditu ez zuen beste zerbait esan zuen. Handik goiti ez zuen beste
|
hitzik
esan: arin arin, ordoki txiki batera heldu zirenean, gero malda behera gozoan, Xanek, mainguka bada ere, lortu zuen hari pixka bat hurbiltzea, Pititak ordea, erritmoa moteldu, edo zeramanari eutsi gabe, biziago ekin ote zion.
|
|
|
Hark pixka bat kontsolatu zuen Xan. Ez zuten
|
hitzik
esan. Dena esanda zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Betetasun sekretoa da gainera. Idatzi ondoren beste gauzak egitera noanean,
|
hitzik
esan gabe nik barruan altxor bat daramat, eta da lortu dudan esaldi edo gauza polit bat.
|
|
|
Manipulazio mota horietatik badira batzuk gero eta gehiago, zoritxarrez ezagutu bai, ezagutzen ditugunak baina, hala ere, berdin berdin irentsi eta onartzen ditugunak. Adibideak erruz aurki daitezke baina, bat soilik jartzearren, aipa ditzadan jateko eta edateko ez naiz elikagai
|
hitza
esatera ausartzen saltzen dizkiguten gauzak horiek. Jateko eta edateko omen den edozein produktu hartzen dugularik berehalaxe ohartzen gara zerrikeria pilo batekin manipulatua izan dela (kontserbatzaileak, koloratzaileak, E, E, E HC, C.).
|
|
|
Auñamendik ohi duenez eta Euskal Herriko monografia guztien" hala beharrezko" joera jarraituz, delako hau ere gaztelaniaz idatzia duzu irakurle. Egilearen hitzez
|
hitz
esanaz," el halito de nuestros antepasados" ere gaztelaniaz irakurri behar ote dute idiazabaldarrok? (IX)
|
|
|
Eta harridura hori ezinezkoa litzateke baldin eta nobela honek bertan aurkezten diren gertakizunen interpretazio biribila eskainiko baligu. Azken finean, leku guztietara hedatzen den foko horrek heriotzaren inguruko guztia azaldu besterik ez du egiten eta puntu horretatik aurrerakoa gure hausnarketa pertsonala izango litzateke, edo beste
|
hitzetan
esateko, 100 metro ren etengabeko berridazketa.
|
|
|
Ondorioak izan ziren: irakurlearen funtzio sortzailea aldarrikatzen duen literatura gailendu zen, edo beste
|
hitzekin
esateko, Harreraren Estetikan oinarritzen den poetika nagusitu zela esango genuke.
|
|
|
Tartean, nobelaren garrantzi sinboliko eta narratibo guztia daraman gertakizunaren inguruko kontaketa daukagu: Daniel Zabalegiren, Anjel Otaegiren, afusilaketa, edo beste
|
hitzetan
esateko, HERIOTZA. Narratzaileak esplizitoki esaten du heriotza honek duela garrantzi nagusia, eta ez garaiaz egin diezagukeen testigantza historikoak:
|
|
|
Pertsonaien atal honekin amaitu baino lehen, pertsonaia nagusienen, hots, Daniel Zabalegiren eta Iñaki Abaituaren taiuketa narratiboaz bi
|
hitz
esan nahiko genituzke. Gure iritziz, pertsonaia hauen sendotasun deskriptiboa eta garapen narratiboa benetan nabarmenak dira.
|
|
|
Genette k, aipatutako liburuan, ordura artean ikuspuntuaren arazoa aztertzen zuten lanen oinarrian hutsegite nabarmena zegoela salatu zuen: " Nork ikusten du?" eta" nork kontatzen du?" galderen, edo bere
|
hitzetan
esateko, Modu eta Ahotsaren arteko nahasketa. Haren iritziz, kontaketa modu batek edo pertsona gramatikal baten erabilera zehatzak ez du ikuspuntu mota bat baldintzatzen.
|
|
|
Sarrionandiaren
|
hitzetan
esateko, errepikakor, beharbada monotono, baina zentzu bakarreko den poema zitatzeko. Hautsia da mundua, ispilua, nortasuna.
|
|
|
Batez ere
|
hitzek
esan nahi dutena geroago eta gutiago diotenean"
|
|
|
" Nahiago nizuke izkiriatu gutuna hitzik gabekoa: dena esanda dago eta zer akigarri den errepikatzea, batez ere
|
hitzek
esan nahi dutena geroago eta gutiago denean" (P, 215)
|
|
|
Bronckart en
|
hitzez
esanda, honako hauxe da oinarri oinarrizko ideia, liburuaren sarreran bertan aurkitzen duguna (1993, 9 orr.):
|
|
|
Baina azal dezagun xeheago nola lotzen dituen ikuspegi bakoitzak binomioaren bi gaiak (edo, disjuntibaren bi adarrak?, Marina-ren
|
hitzetan
esanda): formaeta ekintza.
|
|
|
Beste
|
hitzetan
esanda, uste da, ikasleek ikasiko badute, ikasgelako markoanberen bide propioa aurkitu dutela, eta, halaber, marko hori eraikitzen etaaldatzen parte hartze aktiboa izan behar dutela.
|
|
|
beste bide bat hartu zuen: abenturaren, poetikotasunaren, narrazioaren etapoesiaren bidea, bi
|
hitzetan
esateko. Alde horretatik, belaunaldi berriak ez zuengustuko, «istorioa bera baino, kontatzearen abentura» erreibindikatzen zuen Saizarbitoriaren estilo narratiboa.
|
|
|
Euskararen egoerasoziolinguistikoa ez da ikaragarri aldatu 1980 eta 1989 urteen artean; baina bai, ordea, euskararen egoera sinbolikoa. Euskara, Atxagari esker, literarizatu egin da; beste
|
hitzetan
esanda, hizkuntza literario bilakatu da munduaren aurrean. Honekguztiak konfiantza ematen dio euskal irakurleari, normalizatu egiten du euskal obrenirakurketa, militantzia kulturalaren zirkulu mugatuetatik atera egiten du euskarazekoitzitako obren irakurketa.
|
|
|
Kortazarrek Lasagabasterren ikuspegia atzerakoitzat jo dezake, eta ez zaio arrazoirik faltako, hauxe argudiatuz, alegia, eleberriaren ikuspegi marxista eta estuaren menpe jarraitzen duela etaliteratura literaturatik at dauden printzipio batzuen menpean jartzen duela. Beste
|
hitzetan
esateko, teorizatzaile sobietikoen errealismo sozial beldurgarria berpiztu nahi izatea leporatzen dio Kortazarrek Lasagabasterri. Izan ere, egia da Marx-ekin hasi eta Lukacs, Sartre zein Bakhtin ekin garatuzen kritika literario ezkertiarraren arabera, ororen buru eleberriak munduarekiko lotura mimetikoaduela eta soineko sinbolizatua onartzen zaion errepresentazio mimetiko horren egiatasuna edoperfekzioa dela idazlearen helburu.
|
|
|
Idazleak, beraz, ez du hutsetik sortzen; aitzitik, «sorketa orok aurrez sortutakoa du oinarri», Atxagaren
|
hitzetan
esateko (1998: 161).
|
|
|
irakurleari eman dio hitza, eta irakurleak bere abotsa jartzea derrigorrezko egiten duten testuak eskaini dizkigu. Beste
|
hitzetan
esateko, geuk eta geurepartehartzeak osatzen dugu bere testuen muina. Izan ere, irakurleok bete beharrekozuloz edota hutsunez eratuta daude testuok.
|
|
|
zorpeko herrialdeak (H) ez soilik jadanik eratutako bere kanpoko irabazi netoen gutxitzea jasaten du zeina truismoarekin bat, baizik eta bere kanpoko irabazi netoen eratzean bertan ere gutxitzea jasaten du. Beste
|
hitzetan
esanda, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko zorpeko herrialdeak bere kanpoko irabazien bere merkataritza soberakinetik datozenak zati bat sakrifikatzen duen aldiunean, bere erakabiak erretroaktikoki erabat deuseztaturik gelditzen diren irabazi horien eratzeari eragiten dio. Errepika dezagun ezen irabaziaren eratzea dela arazoan dagoena, eta ez (truismoaren arabera) irabazia bera.
|
|
|
Izatez, logikaren arabera, beren egoiliarren zorpetzearen gainean nazioak ezin direla zordunduak izan frogaturik egonda, badirudi ezen, gaur egungo nazioarteko ordainketen ez sistemaren menpean egonik, herrialdeek beren garapen ekonomikoa erabat baldintzaten duten gehiegizko kanpo zorra metatu dutela. Beste
|
hitzez
esanda, zorpeko herrialdeek etengabeko galera sufritzen dute, beren zama bikoizten duen sistema baten azpian beren zorra zerbitzatu behar dutenean.
|
|
|
Zor krisia ez da truke tasen ez-egonkortasunaren ondorioa, beraren definizioaren alde bat baizik. Beste
|
hitzez
esanda, zor krisiak truke tasen fluktuazioen bidez erakusten du bere burua. Nazioarteko ordainketen sistema kanpo zorren zerbitzu neutralarekin bateragarria izanen balitz (baita nazioarteko diruaren funtzionamendu neutralarekin ere), truke tasak egonkor egonen lirateke, agintari monetarioen berrorekatzaile ofizialaren beharrik izan gabe.
|
|
|
Gertakari horren ondorioa kaltegarria da A herrialdearentzat, zeinak beste esportazioa bat es3A= 10 $ gauzatu behar duen, daukan konpromisoa kitatzeko. Beste
|
hitzetan
esanda, interesen nazioarteko multiplikatzailea 2 zenbakia da.
|
|
|
Norberak du
|
hitza
esan nuen. Eta lasai egon zintezke, Berasa adiskide maitea, arestian esan didazun bezala, eguna beharrezkoa z.aio gauari, azken honek bere izaera jaso dezan eta baila gaua egunari ere, arrazoi bera delarik medio.
|
|
|
Baina ez zen mugitu ere egin. Ez zuen
|
hitzik
esan. Bortitzago bultzatu nuen, ohetik bota arte.
|
|
|
Mina eman arren.
|
Hitzetan
esan litekeena baino gehiago. Baina hori ere tarteka beharrezkoa dela iruditzen zait.
|
|
|
Baita benetan haserretzeko ere. Motxila kendu eta Aitzolen aldameneko harri batean eseri nintzen
|
hitzik
esan gabe. Kakahuete batzuk atera nituen indarrak berritzeko.
|
|
|
Adi zegoen Lucas haiei begira Matias heldu zenean. Bizikleta zuhaitz batean bermatu eta irribarre exageratua egin zion Lucasi, baina ez zuen
|
hitzik
esan bankuan eseri arte:
|
|
|
Auzitegian jaregin egin zioten senarrari, emakume batek senarrari horrelako
|
hitzak
esatea inola ere ezin onar daitekeela estakuru emanik.
|
|
|
Don Patriciok gure borrokari erreparatu zion eta, geodinamika hitza ahoan zintzilik utzirik, bota egin gintuen klasetik. Elkarri
|
hitzik
esan gabe irten eta bakoitza bere aldetik joan ginen, ni internoen logeletara eta Goio kanpora.
|
|
|
Amamak bere erretratu zahar hori Goioren esku ahurrean ipini, Goioren eskua aihen moduko atzamar bigunez sakatu, erretratutxoa mutikoaren esku zarratuaren barruan uzteko, eta Goiori negu guztiek baino hotzikara handiagoa eman zioten
|
hitzok
esan zizkion:
|
|
|
‘Ondo hiltzeko bidea bilatu behar da... ’ esanen diozu, gogora arkanoen moduan helduko zaizkizun
|
hitzak
esanez.
|
|
|
Lau ertzetan, sabaian, amaraun erraldoiak ageri dira, lauak berdin berdinak. Hiru gizonek lanean dihardute, guztiz bere zereginera,
|
hitzik
esan gabe, atean jubilatua azaltzen denean.
|
|
|
Atorra tarrat teink! hiru
|
hitz
esan ditu, arnasestuka, basurde larru apurtua andreari erakutsiz.
|
|
|
Ongi da. Begira, bi
|
hitzetan
esango dizut: oihal bateko zimurra edo tolesaren alde bakoitza...?
|
|
|
Ez ote gara euskaldunok âez naiz holako edo halako euskaldunez ariâ, urtea joan urtea etorri, betiko haurtzaroan bizi? Gaur azkenik munduari zor  diogun
|
hitza
esateko zorian gaudela deritzat, eta uste hori Egunkari hau irakurtzeak biziro sendotu dit. Ez daukagu beste biderik.
|
|
|
Burutapenak, orobat, ez dira nolanahiko izango, baizik, orduko
|
hitzez
esateko, diskret eta agudo:
|
|
|
Horretaz gainera, uir fortis ere izan behar du, inguruan ikusten duen egoerak horrela agintzen duenean.
|
Hitzak
esan ziren, esanak daude, eta ez ditu noski haizeak berehalakoan eramango. Izango da gure artean ere bakoitzari  berea, urteen buruan bederen, aitortuko dion joera.
|
|
|
Bi
|
hitz
esango ditut, eta askozaz gehiago behar lirateke, argitaldarien lana goratzeko. Ezin hobeki atera du liburua, txukun eta dotore, Valverde etxeak, eta Antonio Valverderen edergarriek ez dute nire laudorio kaxkarren premiarik.
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen dut liburu honetan, ohi ez bezala, honek edo hark dioena dela eta. Bere
|
hitzez
esateko" Bururik ez ta txapela nai, ari omen naiz urliaren iritzian, eta bururik eztuenak txapel bearrik ez omen". Horrexegatik lasaitu nahi nuke, neure burua zuritzeko gogoz bidenabar, ez baitakit neroni ere ez ote naizen arteko, urlia, sandia nahiz berendiaren itxurapean.
|
|
|
Bistan da hizkuntzak eta hezkuntzak punta puntako protagonismoa dutela: horiei buruz ezin konta ahala
|
hitz
esan eta idatzi da. Edukiaz gainera, aintzat hartzekoak dira zeintzuk ari diren ikuspegi hau zabaltzen (politikariak, intelektualak, kazetariak...) eta non eta nola agertzen diren (albistegitan, tertuliatan, egunkaritako iritzi artikulutan, aldizkaritan eta liburutan).
|
|
|
Demostrazioek,
|
hitzak
esaten duen legez, objektua erakutsi behar dute, eta hori begiespena dagoenean soilik gerta daiteke. Horregatik, demostrazioak benetan Matematikan soilik gerta daitezke eta Filosofia froga akroamatikoetara soilik iristen da, diskurtsiboki jokatu behar baitu; ez, ordea, benetako demostrazioetara.
|
|
|
Kontzientziak gure giza-izakiaren jardunak epaitzen ditu;
|
hitzak
dioenez(... con scientia) norberaren ezaguera da,... Gure pertsonalitate osoaren erreakzioa da, eta ez gure adimenaren [mind] erreakzioa bakarrik.33
|
|
|
Eta gurariak edo nahigarriak izan gabe erakargarriak egiten zaizkionak epaitu behar dituela; gizakiak unean uneko erakargarriei bere gogoko epaia eman behar diela, benetan gogoko ala sasigogoko zaizkion epaituz. Jakineko
|
hitzetan
esanda, gizakiari maitatzea dariola. Maitamendun, maitari izan ala ez, hor dago zerutik lurrera besteko aldea gizakiaren eta animalien artean.
|
|
|
Eta hala, Borges heroia baldin bada behartsu, lurrean kondenatu eta pobreen begietara, Ministroarentzat erabateko etsaia da; eta alderantziz, Ministroa ordena bermatzen duen heroia baldin bada, Borgesentzat akabatu beharreko deabrua da. Alabaina nik, obra honen idazlea naizen aldetik, heroi bakarra behar dut, eta heroiaren aukerak nire jarrera markatuko du aldez aurretik; hau da, beste
|
hitzetan
esanda, jarrera, posizio bat hartu behar dut liburuari buruz, aldez aurretik. Bon, honek hainbat gauetako loa galarazi zidan arren, azkenean posizioa hartu nuen, Ministroaren alde.
|
|
|
Eguzkitarako betaurrekoak jantzita zerura begira zegoen, niri bizkarra emanez. Atzetik inguratu nintzaiolarik,
|
hitzik
esan gabe, besoa luzatu zuen bere aldamenean esertzeko adieraziz.
|
|
|
Bukatu baino lehen damutu nintzen
|
hitzok
esan izanaz; beranduegi ordea.
|
|
|
Juliak ziurtasunez hartu eta zerbait idatzi zuen paper batean. Ez zuen
|
hitzik
esan. Komunikazioa eten zutenean, libretatik idatzitako papera moztu, tolestu eta poltsan sartu zuen.
|
|
|
Lehengo neska probokatzailearen xarma ahitu eta liburutegiko aulki bero baten traza hartu zuen osoro. Amaiak bi hatz erakuslez ertzetatik dagari heldu eta arretaz begiratu ziolarik,
|
hitzik
esan gabe bere gelara joan zen. Daga mesanotxean ipini, argi urdinxka egiten zuen lanpara txikia piztu eta, tiradera batetik paper bat aterata, idazteari ekin zion.
|
|
|
Athleticeko lehoiek baleteko dantzariak ziruditen eta baloia ganoraz ibili beharrean urteko ikuskizun koreografikorik penagarriena eskaintzen ari ziren. Patxi edalontziak garbitzen ari zen
|
hitzik
esan gabe. Horrela egiten baitzuen Athletic galtzen ari zenean.
|
|
|
Buru makurtua egin zidan agur gisa edo, eta besotik helduta sala bateraino eraman ninduen pasillo estu batetik barrena. Atalasean geratu ginen biok,
|
hitzik
esan gabe, hango nahaspila begiratuz. Ondoren eta nire besoa behin ere askatu gabe, barrura sartu ginen.
|
|
2002
|
|
|
Hori esanik, esan behar dut, argi eta garbi, nik ez dudala" historiko" tzat jotzeko moduko deus ere ikusi azken txapelketa honetan, non eta epiteto hori dohan banatzen hasten ez garen, kirolean eta egin ohi den gisan. Jon Sarasuari lapurtutako
|
hitzez
esanda, ez dakit arrazoi dudan diodana esatean, baina arrazoiak baditut diodana esateko, eta banan banan aletu nahi nituzke arrazoiotako batzuk.
|
|
|
Prestigekoa gertatu eta gero, kazetari batek, kalera aterata, galdetuko balio jendeari ia zer pentsatzen duen ezbehar horretaz, ez dago dudarik denek, edo ia denek, ekologiaren aldeko
|
hitzak
esango lituzketela, ama lurraren defentsaren aldekoak, eta itsas fauna zaintzeko aldarriak. Are, balizko kazetari horrek jendea taldeka elkartuko balu bere galdera egiteko, egingo nuke kasik lehiaketa moduko bat sortuko litzatekeela jendearen artean, nor nor baino itsaszaleago eta faunazaleago den erakusteko, nork nork baino gehiago deitoratzen duen gertatutako hondamendia.
|
|
|
Hala ere, aurrera jarraitu baino lehen, beharrezkoa irizten diogu goiko lerroetan zehaztu dugun eleberri tipologiari buruz bi
|
hitz
esateari. Literaturaren historia eta azterketa kritikoak irakurtzera ohituta dagoen edonork badaki irizpide ugari eta kontrajarrien arabera iker daitezkeela eleberriak.
|
|
|
1997), Saizarbitoriak ere honako hau oroitaraziko digu Bihotz bi eleberrian: oroitzea beti dela imajinatzea, edo Faulknerren
|
hitzez
esateko, desira eta oroimena nahastuz, mixing memory and desire, sortzen dela literatura. Saizarbitoriaren kasuan, idazketari buruzko hausnarketari uko egin gabe, gero eta lotsagabeago mintzo zaigun lehenengo pertsonara lerratuz joan dira bere eleberriak.
|
|
|
Zenbaitentzat, nire arreba bera da jakinduriaren irudia eta izaera. Lau
|
hitzetan
esanda, adimena bera pertsona bilakaturik dela diote, hain da adimentsua nire arreba hori! Baina, egia esatea nahi baduzu, nire gustuz bixitasun apur bat falta zaio.
|
|
|
Numerus clausus horiek ez dira berdinak eskola guztietan.Horrela, Leioako Erizaintza Eskolan sartu ahal izateko gutxieneko nota Donostiakoa baino altuagoa denez, nota altua lortu arren Leioako Eskolan onartuakizan ez diren Bizkaiko ikasleek Donostiako Erizaintza Eskolan matrikulatzen dira, euskaldunei berez legokiekeen portzentajea beheratuz. Beraz, bi
|
hitzetan
esanda, defacto pairatzen ari dira barruti konpartitua. 2000/ 01 ikasturterako matrikulazio kanpainan nabarmena izan zen euskal eta erdal lerroen bilakaera denbora aurrerazihoan heinean.
|
|
|
Euskarari dagokionez, 1989 urtean UPV/EHUn hasitako lehenengo euskalduntze planak aurreikusten zuenez, bost urteren buruan medikuntza ikasketetakolehenengo zikloa, preklinikoa deitzen dena edo, beste
|
hitzetan
esanda, lehenengohiru urteak, guztiz euskaratua egongo zen.
|
|
|
Beraz, xehetasunak eta bereizgarri soziologikoak kontuan harturik zenbait matizazio erantsi balira ere, berdintasunaren erretorikarekin, gizonezkoek
|
hitzez
esandakoa ez dute ekintzetan maila berean islatzen.
|
|
|
Beste keinu batzuek hitzari laguntzen diote:
|
hitzez
esandako hori azpimarratzen dute. Umeekin ari garenean, esate baterako, handia esatean esku beso biak hartuta biribil erraldoi bat marrazten dugu airean.
|
|
|
ditugu: aurpegikerak, jarrerak, keinuak, ahotsaren tonoak,
|
hitz
esanak, idazkiak...
|
|
|
Onezko
|
hitzak
esan; Jaiotza da altaran. Isil hemen guztiok, zein andra zein gizon.
|