|
2008
|
|
|
Maiztasunaren argibidea argumentu egitura izatean datza. Argumentu egitura hori lexikoan,
|
hitz
elkartuak sortuz, nahiz sintaxian asetzen dute. Hau dela eta, osagarri buru egitura harremanaz hitz egin dugu.
|
|
|
3
|
Hitzak
elkartuz sortutako hitz konposatuak aurkitzea da lexikoa aberasteko beste bide bat. Bi hitz edo gehiago elkartuz eratutako hitzak dira hitz elkartuak:
|
|
2009
|
|
|
Hirugarrenez, euskaraz hitz elkartu lexikalizatu asko aurki ditzakegu hiztegietan; Euskaltzaindiak bere 25 arauan «Hitz elkartuen osaera eta idazkera» eman du; hor agertzen dira
|
hitz
elkartuak sortzeko eta idazteko irizpideak; gure azterketan irizpide horiek erabili ditugu «4.1.1 he» baliabidea egokitzeko unean; hau da, hitz/ termino berri bat agertu bazaigu eta 25 arauaren irizpideen arabera osatua dela ikusi badugu, baliabide hori egokitu diogu. Esate baterako, aunizkai, banagai... hitz elkartutzat hartu ditugu.
|
|
2013
|
|
|
Txokolate hitza bera ere haiena da: xoco (mikatza) eta atl (ura)
|
hitzak
elkartuta sortu zuten.
|
|
2014
|
|
|
Edo hobe esanda, izateko nahi hori. Danierazko leg godt (ongi jokatu)
|
hitzak
elkartzetik sortzen baita Lego izena. Eta bertatik hasten da marketin kanpaina hori.
|
|
2017
|
|
|
1 Hitzak konbinatuz, saia zaitez ahalik eta hitz elkartu gehien sortzen. Zenbat
|
hitz
elkartu sortu dituzu?
|
|
|
1 Hitzak konbinatuz, saia zaitez ahalik eta hitz elkartu gehien sortzen. Zenbat
|
hitz
elkartu sortu dituzu. Ba al dakizu guztien esanahia?
|
|
2021
|
|
|
Nekez esan daiteke, ordea,
|
hitz
elkartuak sortzeko eredu emankor bat dagoenik hemen. Zehatzagoa da esatea jatorriz mendekotasunezko izen elkartu direnak, inoiz bestelako egiturak ere bai, bigarren irakurketa metaforiko bat edo izan eta pertsonei buruz predikatzen diren izenondo bihurtzen direla.
|
|
|
3.3e Hots legeak eta idazkera. Kapitulu honen hasieran aipatu ditugu hots legeak, hitz eratorriak eta
|
hitz
elkartuak sortzean bi osagaien artean gertatzen diren aldaketak, alegia (§ 3.1h). Han esandakoaz gain, beharrezkoa da zenbait xehetasun ematea hitz elkartuei dagokienez.
|
|
|
Berehala ohartuko gara baditugula belardi/ belartza, lizardi/ lizartza... moduko bikoteak, izen arrunt gisa erabiltzen badira esanahian alde handirik ez dutenak; baina goraxeago esan bezala, Lizartza eta Belartza toponimo ere badira. Bestalde, kontuan izan behar dugu ‘multzo handia’, ‘andana’, adierazteko, aukeran dugula
|
hitz
elkartua sortzea, bigarren osagai multzo, mordo, pila, sail... duten izen elkartuak (§ 7.2.2.3b); ez da harritzekoa, beraz, tza2 atzizkia oso emankorra ez izatea.
|
|
|
Eta mugatzailea izan daiteke aldi berean izen elkartua, olatu hots zantzu. Deigarriak dira porru berde usain, jantzi busti usain edo goma erre usain, mugatzailea ez baita kategoria lexikoa, [izen+ adjektibo] sintagma baino (eta kategoria lexikoak dira
|
hitz
elkartuak sortzen dituztenak (§ 3.1d)).
|
|
|
Ama ikustera joan dira/ Amaren ikustera joan dira, baina Ama ikusi dute/* Amaren ikusi dute. Aditz izenarekin, azken batean,
|
hitz
elkartuak sortzen ditugu: bizarra mozteko makina → bizarraren mozteko makina/ bizar mozteko makina.
|
|
2023
|
|
|
Baina zer da fedibertsoa? Bada, ingelesetik datorren hitz bat da federate (federazio) eta universe (unibertso)
|
hitzak
elkartuz sortutakoa. Fedibertsoa euskarara egindako itzulpena da.
|