|
2000
|
|
|
Demagun, adibide gisa, baten batek ‘babiga’
|
hitz
berria asmatzen duela, objektu batzuk ‘babigak’ direla eta beste batzuk ez direla mantenduz. Hitz honen esanahia ulertzeko bere aplikapen irizpideez galdetuko genioke:
|
|
2005
|
|
|
Bainan zer ote bada dukezue dukegu, dukete hain itsusirik egin? (E 784,). Hots eta esanahiaz jokatuz
|
hitz
berriak asmatzen daki zorrozki. Hona hemen crasis figuraren erakusburu polit zenbait.
|
|
2007
|
|
|
155 Ib., 367 Ik., orobat, 325 (Ronsard ek
|
hitz
berriak asmatzen zituen,, qui n? étoient point encore introduits dans le commerce de la nation?); 376 (poëtes de notre nation?), 305(, la langue de Louis le Grand?).
|
|
|
Ib., 367 Ik., orobat, 325 (Ronsard ek
|
hitz
berriak asmatzen zituen, «qui n? étoient point encore introduits dans le commerce de la nation»); 376 («poëtes de notre nation»), 305 («la langue de Louis le Grand»).
|
|
2008
|
|
|
236 Olabidek euskal
|
hitz
berriak asmatu baino gurago zuen euskara berba zaharrekin garbitzea. Arriandiaga, aldiz, osotara zen sabindar neologismoen zalea eta hitz berri (ulertezin) ugariren sortzailea.
|
|
2009
|
|
|
Testuak aztertuta, euskara nazioarteko sistemetara hurbiltzeko ahalegina ikusten da gaia jorratu zuten egile guztiengan; nolanahi ere, gaurko ikuspuntutik, egin zuten aukera desegokia izan zela esango genuke. Izan ere, erdara baztertzeko asmoz,
|
hitz
berriak asmatu zituzten, baina hitz horiek ulergarritasuna zailtzen zutenez, ez dute arrakastarik izan beranduagoko testuetan: unei, unbei, unirei, onei... eta neurkin, aztakin, lobel...
|
|
2010
|
|
|
Miguel de Unamunok euskara hizkuntza moderno bihurtu nahi izatea taxidermisten gauza zela esaten zuen,
|
hitz
berriak asmatzea hizkuntza natural zaharrarekiko krimena zela. Gaztelerari buruz ari zela, ostera, logika erabat bestelakoa zuen, Buenos Airesko La Nacion kazetan idatzi zuenez:
|
|
|
" Gaztelera ez da beste edozein kultura hizkuntza moderno baino aberatsagoa... Hizkuntzaren aberastasuna ez da kalkulatzen zenbat hitz edo esaera dituen kontatuz, baizik eta zenbat ukan ditzakeen; eta emankortasuna, ideia berriak adierazteko
|
hitz
berriak asmatzeko ematen duen erraztasuna, eta beste hizkuntzetako hitzak bereganatzeko erraztasuna". 974
|
|
2012
|
|
|
Gezurhouse izan zitekeen parlamentua... Ez zirudien oso zaila
|
hitz
berriak asmatzeak.
|
|
2014
|
|
|
kararen aurka zerabilen desprestigio kanpaina gogoan izanda, iruditzen zitzaidan, abertzale zintzoa izateko, nahitaezkoa zela hizkuntzaren garbitasunaren fabore jokatzea, erdaratikoen or dez
|
hitz
berriak asmatuz. zoritxarrez, jende asko ez zen kontura tzen itxurazko garbizaletasun horrek atzean zer nolako osin iluna ezkutatzen zuen, hura irteerarik gabeko bide gero eta hertsiagoa zela, inora ere ez ginderamatzana. Gainera, Luis Villasantek bere Historia> de> la> Literatura> Vasca n (1961), hura salatzera ausartu zenean, kritika zaparrada ederra erori zitzaion, eta luzaro euskal kausarako susmagarri eta traidoretzat hartua izan zen bera ere.
|
|
2016
|
|
|
Bidenabar, erranen dut itzulpengintzan hasiz geroztik sortu zitzaidala
|
hitz
berrien asmatzeko gogoa eta gustua. Ikastoletako eta Seaskako bilkurek, prentsa artikulu edo pedagogia saileko idazlanen itzulpenek horretara ekarririk, hasi nintzen nihaurek asmatu hitzak erabiltzen.
|
|
|
hitzen ordezkatzeko. Emeki emeki zabaldu zen hitz berri hau, euskal irratien eta prentsa idatziaren bidez. Orduz geroztik, bizpahiru ehun bat
|
hitz
berri asmatu eta erabili duket orotara, erdaratik egin euskaratze lanetan, eta horietarik zenbait hamarreko Elhuyar hiztegian ezartzea onartu zidaten 2004ko argitaratzean. Zerrenda hura gorde izan banu, gogotik argitaratuko nuen hemen.
|
|
2019
|
|
|
Ez Dok Amairu, euskal kulturgintzak eman duen kolektiborik eraginkorrena izanik, aztertuizan da; baina talde gisa eta ikuspuntu soziologiko eta historikotik heldu izan zaio gaiari.Kantagintza tradizionalaren eta modernoaren arteko zubia izan zen kolektibo hau eta herri batenesperantzari
|
hitz
berriak asmatu zizkion (Aristi, 1985: 15).
|
|
|
Egileak markatutako situazioak imajinatzea da, besteak beste, itzultzaile baten lana testuan ageri diren espazio eta gertakarietan, obrak islatzen duen garaiko giroan, idazlearen baitako sentimenduen arrakala eta erraietan. Espresioak asmatu ditu eta euskarak inoiz ezagutu ez dituen jiroak eman euskarak betidanik bereak izan balitu bezain natural;
|
hitz
berriak asmatu ditu hizkuntzak bere  bereak dituen hitzetatik abiatuta, hizkuntzaren sena galdu gabe...
|
|
|
Eskertzekoa eta azpimarratzekoa da azken esaldia; hala ere, eta harira itzuliz, prozedura hau, orain arte ikusi dugunarekin, erran daiteke" betikoa" dela, hala ematen du, behintzat. Gero ikusiko dugun bezala,
|
hitz
berriak asmatu nahian, euskaldunak, oso goiz hasi ziren hizkiak erabiltzen.
|
|
2021
|
|
|
Borobilean, tertulian, barrez, tarteka negarrez, nebarrez akaso? Bai horixe,
|
hitz
berriak asmatuz! Goazen guztiok ametsak marraztera eta gauzatzera.
|
|
2023
|
|
|
Corpus plangintzan hizkuntzaren kodearekin lotutako ekintzak aipatzen ditu, hala nola,
|
hitz
berriak asmatzea edo mailegatzea, idazketa sistema arautzea edo aldatzea eta termino zaharrak moldatzea. Estatus plangintzaren ardatza hizkuntza bakoitzari edo aldaera bakoitzari dagozkion erabilera esparruak eta funtzioak dira.
|
|
|
Denbora dugu hitzak aurkitzeko. Zerbait berri gertatzen zaizunean
|
hitz
berriak asmatu behar dira. Eta gu bidean gaude.
|