|
2002
|
|
|
The Times ek gogor salatu zuen Alemaniako hegazkinen ankerkeria. Hark jasotako Agirre Lehendakariaren
|
hitz
batzuk ere bazeuden Galderren paperean. The Morning Post ek, bestalde, harri eginda galdetzen zuen zein ote zen hain triskantza odolbako haren benetako zioa.
|
|
2004
|
|
|
" Urtebetez bizi ahal izateko, asko hil behar dugu sarri". Friedrich Holderlinen
|
hitz
batzuk ere gogora etorri zitzaizkidan: " arriskua dagoenean onik atera daitezkeen gauzak ere hartu behar dira kontuan".
|
|
2005
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuez ere formulatu izan da desafio handi hau: gehiengo sozio-politiko bat aktibatu behar dugu, hau da, ahalik eta agente politiko eta sozial gehien eta ahalik eta herritar gehien jarri behar dugu erabaki politikosozial egokiak eskatzen, horien alde presio egiten.
|
|
2008
|
|
|
Kontsonanteren bat ere bai.
|
Hitz
batzuk ere ikasi ditut: agua, vino?
|
|
|
Hiztegi Batuak bere lehen itzulian, batez beste, 21 000 sarrera dituela kontuan izanik, sinesgaitza da lau bakarrik izatea administrazio zuzenbideari> dagozkionak. Zerrenda sakon aztertuz gero, argiro argiro ikus daiteke beste
|
hitz
batzuk ere, laburdura zehatzik ez duten arren, administrazio zuzenbidearen arlo berezi horretakoak izan daitezkeela. Adibide gisa, aldera ditzagun deklaratu> eta zitatu> hitzak.
|
|
|
Antzinakoek bestelako musika eskala zeukaten, eta Europan oraingo pentagramak arautu zirenean, gure txistu tradizionalek berak ere haietara egokitu beharra izan zuten, gutxi gorabehera Iztuetaren garaian, eta ordutik aurrera lehenagoko euskal musika zaharra molde berrietara egokituz joan zen. Era berean, euskarazko
|
hitz
batzuek ere denboran zehar homologatu beharra izan dute, behialako aste gunen eta hilabeteen izenetatik hasita, gaurko euskaldunon adierazteko pre miak asetzeko. Horretarako, gainerako hizkuntza guztietan gertatu denez, inguruko mintzairen presio eta eraginak jasan behar izan dituzte, gure gaurko arlo, > erkidego, > errepide, > euritako, > lastaira, > luma, > posta, > orri, > ostatu, > zeinu, > zigi > lu> edo zubi, > ezagunak lekuko.
|
|
|
Albistegia, Bizkaiko txakolina aurkezteko laster egingo duten ekitaldia iragarriko dizuegu eta
|
hitz
batzuk ere aipatuko ditugu Egurtek azokari buruz. Arriskuak prebenitzeko atalean, berriz, berotegietako arriskuak izango ditugu aztergai.
|
|
|
Hitz bakoitzaren pisua, usaina esku artean erabili behar izaten dut, bai editore naizen aldetik eta baita noizean behin ni ere sortzaile naizelako». Beste
|
hitz
batzuk ere etorri zitzaizkion burura, poza baino lehenago: «Egia esan, kursiegiak zirelako baztertu nituen.
|
|
|
Entrenatzailea une oro ari da pentsatzen, une oro lanean». Llorente kopeta zimurtzen ari dela ikusita, jokalarien aldeko
|
hitz
batzuk ere bota ditu entrenatzaileak. «Jokalarien exijentzia ere handia da, bai, zelairatzen diren bakoitzean azterketa pasatu behar izaten baitute».
|
|
|
Kontsonanteren bat ere bai.
|
Hitz
batzuk ere ikasi ditut: agua, vino...
|
|
2009
|
|
|
Gogoan dut umea nintzela Kaliforniako gure arrantxoko egongelan eserita egoten ginela, eta bazela han gure miradoreez eta sarrerako eukaliptoez harantzago larre bat eta Hereford behi mutur zurien sail bat. Amamak orduan kakorratz lanaren korapiloak erakutsi bidenabar, euskarazko
|
hitz
batzuk ere erakusten zizkidan. Batzuetan pentsatzen jartzen naiz zer nolako aldea aurkituko zuen neska bat zeneko bere lurralde berdetik gure artemisia gozakaitzeko basamortura, hain desberdina Euskal Herriko bere jaioterriko mendi berde dirdiratsuetatik.
|
|
|
Hitz ikaragarri garrantzitsu bilakatzen ari dena. Ondoan beste
|
hitz
batzuk ere izan ditzakeena. Gu, edo gurago baduzue, ni.
|
|
2010
|
|
|
Berriak igoera izan du laguntzetan, eta
|
Hitza
batzuek ere bai. Hori eskertzekoa da gure aldetik, egiten den lanaren errekonozimendua baita.
|
|
|
Esaterako, Deidre irlandar jatorriko izena (ikus V. irudia), gisa horretara soilik XX. mendeko lehen hamarkadetan dokumentatua zegoela esan zuen. Latinezko izen batzuk gaztelaniaren bidez ulergarriagoak egiten zirela idatzi zuen, eta italiar erroko
|
hitz
batzuk ere aurkitu zituen, esaterako cuore. Núñezek inkongruentetzat eta harrigarritzat jo zituen aurkitutako txindurriak, animalia itxurako maskarak, emakumeen soineko motzak eta ile solteak, sirenak, kristau itxurako grafitoen arteko eszena erotikoak?
|
|
|
Irantzuk paper koloretsu batzuk zeramatzan besapean eta begiratzen eta irakurtzen hasi zen, ni aldamenean egoteari ezaxolati.
|
Hitz
batzuk ere bota zituen bere kolkorako, itxuraz paperotan irakurrita.
|
|
2011
|
|
|
eguraldiaren zakarrak uxatu ote zituen, edo Italia boteretsuegi hori begi bistan izan beharrak, edo porturik gabeko itsaso harroak... Haien ondotik, liguriarrak etorri ziren, bai eta hispaniarrak ere, usadioen antzak salatzen duenez; bera dute burukoa; oinetako berak dituzte kantauritarrek, eta
|
hitz
batzuk ere berak; izan ere, haien mintzaira gero eta urruntzenago joan zen arbasoen mintzairatik, grekoek eta liguriarrek kutsaturik. Gero, erromatar herritarrek osaturiko bi kolonia ekarri zituzten uhartera:
|
|
|
Ez al zion, bada, amona Donacianari lagundu eta botikara zuzenean ekarri, hura izotzean erori zenean?
|
Hitz
batzuk ere izan nituen berarekin: ez Belzeburen ez Luziferren legioetako kidea ez dela jakiteko nahikoa.
|
|
|
Hormaren kanpoaldeko berbaroa aditu zen.
|
Hitzen
batzuk ere bereizten ziren:
|
|
|
Baionan H-a onartu zen, bai bokal bikoitzen artean jartzea, baita bokalez hasitako
|
hitz
batzuetan ere. Arantzazun, H-a onartu zen, baina bokalen artean, bokalez hasitako hitzei buruz ez zen ezer esaten, nahiz eta «honek ez du esan nahi gorago jo nahi dutenen saioak ez direla ongi ikusiak izango»104 Egia esan, Euskaltzaindiak osatutako hitz zerrendan bokalez hasitako hitzetako batzuk H-arekin agertzen dira (har, haran, harrapatu eta abar) 105 Hala ere, Euskaltzaindiak arau mailan onartu zuen bakarra bokal arteko H-a zenez, Lekuonak, orduko euskaltzainburuak, horixe bete zuen hertsiki:
|
|
|
Aurreko atalean azaldu dugun moduan, Euskaltzaindiak H letraren inguruan hartutako erabakia erdibidekoa zen, 1964ko Baionako biltzarreko proposamena baino apalagoa. Baionan H-a onartu baitzen, bai bokal bikoitzen artean, baita bokalez hasitako
|
hitz
batzuetan ere. Arantzazun, H-a onartu zen, baina bokalen artean, bokalez hasitako hitzei buruz ez zen ezer esaten, nahiz eta aipatzen zen H-aren erabilera zabalagoak ondo ikusiak izango zirela.
|
|
|
...aldetzen nion neure buruari zergatik diraute isilik jakitunek zergatik joan ziren hoberenak kontakizunik gabe, ez zineten herriaren zerbitzari, zuzenek amoroski ureztatutako loredi apala asaba zaharren baratza odoleztatzen zenuten hantustekeriaz, bizitza bat pozoitu zenidaten ordezka ezina, bakarra, betirako galdua eta gainera nahiko zenituzkete irri adeitsuak, ezabatuen keinu maitekorrak, aldizka
|
hitz
batzuk ere eskatzen dizkidazue edo gutxienez isiltasunezko ordainsaria, jaso ezazue dena, zuentzat argudio irrigarrien ospea aintza eta etxaltiarren ohiko losintxa, baina ez galdetu neri orainaz eta geroaz ez baitut ihardespenik, doi doi bainaiz hemengoa, azken hondarrean, zer esan dezake hilotzak.
|
|
|
Ispahanen dagoela, ezkutaleku baten bila dabil morroia, azkenean merkatari bat hartaz errukitu, eta bere ispilu dendan aterpe eman dion arte. Esperantzazko
|
hitz
batzuk ere bai: " Eguzkia atera arte bizirik segitzeko abildadea bazenu, libre geldituko zinateke.
|
|
2012
|
|
|
T z hasten da eta ongi ulertzen da, berezkoaren esanahi bera du eta gure hiztegian dago, TT Trending Topic gehien aipatutako gaiei TxorroTxio deitzea dibertigarria iruditzen zait, haurretako kanta bat ekartzen dit gogora... Beste
|
hitz
batzuk ere asmatu izan ditugu, arroba (abildua), feed (jario) hashtag (traola)... Zergatik ez oraingoan?
|
|
|
MIREIA.
|
Hitz
batzuk ere idatzi zizkidan?
|
|
|
Hala ere, dokumentua ez da taxuzkoa, onartzen baitu ezen, helduen artean, genitalei beren benetako izenen bidez deitzea ez dela normala. Beraz, modu maitekorrean edo konplizitatearekin erabilitako beste
|
hitz
batzuk ere erabil daitezke, bulba edo zakilaren ordez. Antzeko hurbiltzeko modu ludikoa da. pompiak esaten dira, ipurdiaren ordez, edo masaila, masailaren ordez.
|
|
2015
|
|
|
9 Adimena ongi eraturiko eskerrak ematera ere abiatzen da; baina borondateak, bare bare, zergalariak bezala zerurantz begiak jasotzen ausartzen ez dela, esker emate jasoagoa egiten du, adimenak, beharbada, erretorika irauliaz egin dezakeena baino. Azken batean, hemen ez da gogoetazko otoitza guztiz utzi behar ezta ahozkoaren
|
hitz
batzuk ere, noizbait nahi izan edo ahal izanez gero; izan ere, gelditasuna sakona bada, ez du hitz egin ahal izango, neke handiz izan ezik.
|
|
|
Sufrimenduez, oinazezko heriotza hain latzaz, egunero irainak jasanez eta barkatuz. Eta ez horien bidez soilik, baita Kanta hauetan esaten dizkiozun eta Zeuri esan diezazkizun irakasten dizkiozun
|
hitz
batzuen bidez ere; maite zaituen arimarentzat hain zaurtzaileak izanik, ez dakit nik nola eraman daitezkeen, Zuk sentitzen dituenari eramaten lagundu ezik, ez haiek merezi duten arabera, gure izaera ahularen arabera baizik.
|
|
|
Paskual Rekalde izan da liburu horren paratzailea, gaur egungo euskara batura egokiturik. Alabainan, Baztango euskaran zuen Marianok obra hori idatzi, nafar lapurtera ere sartuz, han hemenka frantsesezko
|
hitz
batzuk ere ageri (eleberriko historia Parisen kokatzen da). Geroztik, euskarak egin du bide, bereziki euskara batuak.
|
|
2016
|
|
|
Konbinazioko bi osagaien artean beste
|
hitz
batzuk ere ager daitezkeela.
|
|
|
abestu genion.
|
Hitz
batzuk ere eskaini genizkion, eta negar egin zuen, harrituta eta pozarren. Biharamunean, honako ohar hau bidali zigun (horrelaxe idatzia, zehatz mehatz):
|
|
2017
|
|
|
Beharbada Araban dago atzizki honen jatorria. Lazarragaren hizkeran, esate baterako, emankorra zen; erdaratik hartutako
|
hitz
batzuetan ere agertzen da: galanto, kortesdo, kureldo, krudelki, ankerki?.
|
|
|
Adineko lagunen hizkeran bilakaera emankorra da, eta erdaratik hartutako
|
hitz
batzuetan ere betetzen da: aunque sea, behinik behin?
|
|
|
aldizka
|
hitz
batzuk ere eskatzen dizkidazue
|
|
|
Baina poliziari azaldu behar izan zion hori gerriko ofiziala zela eta beraz gauza inozentea, zirikatik urrun... eta hondarrean gerriko horrekin sartu zen Kursaalera. Eta nik diskurtso bat eman nuen espainolez eta euskarazko
|
hitz
batzuk ere erran nituen, han zazpi probintzietako dantzak emanen genituela aipatu nuen.
|
|
|
sorginek amaitzen zutela bizitza zintzilikatuta edo erreak. Eta bertze
|
hitz
batzuk ere, galdera, akelarre, apo oinaren marka... Errepikatzen zen lehengo historia.
|
|
2018
|
|
|
Kontatzen darrai nola, bere garbi askan ziharduela, buru bi hauteman dituen goitik begira, terraza ertzak ortzi urdinera lepamozturik.
|
Hitz
batzuk ere trukatu dituztela, baina ez daukala gogorik sustoa errepikatzeko, berriro dena kontatuz. Nik erregutu diot kontatzeko, mesedez, eurengandik ezkutatu dudanen hizkera entzutea asko axola zaidalako.
|
|
|
Hitz automatikoez gainera bestelako
|
hitz
batzuk ere ebaki behar izan zituen Mirenek, hortaz: halabeharrez, gogoz kontra.
|
|
|
Bestea, ETAk armak uztearekin batera desagertu ez baina eraldatu egin dena, eta aurretik ere ahulduz eta ahulduz joan zena, inoiz benetako aukerarik izan ote duen ere zalantzan jartzeko moduan mehetu dena, hitz bakarrean esanda ongi ulertzeko, iraultzarena izan zen, zeinak uste izan zuen, xalotasun ikaragarriz, mundu justuago bat nahi izate hutsak ematen zuela iraultzarako aukerarik. Bi indar hauek, asko sinplifikatuta, izenda daitezke beste
|
hitz
batzuekin ere, eskuina eta ezkerra, zaharrak eta gazteak, posibilistak eta ameslariak. Sinplifikazioak alde batera utzita, eta indar bakoitzaren izaera poliedrikoa aintzat hartuz, garbi dago bi indar hauen arteko dialektikak ekarri gaituela hona.
|
|
|
Lan horretan, euskalkiaren gramatikako hainbat kontu aztertzeaz gain, Mendigatxarengandik bildutako asko ere aurkezten da: 250etik gora esaera zahar, hainbat esamolde, ia berrogei herri kopla, partitura eta abesti batzuk letrarekin eta hiztegi luze bat, non, ziur asko, 1905eko Diccionario vasco español frances lanean argitaratutakoez gain, Marianok 1909an bukatzeko asmoa zuen hiztegiko
|
hitz
batzuk ere agertuko ziren (urte hartako eskutitz batean horrela adierazten du46, baina Azkueren funtsetan momentuz ez da hori dioen dokumenturik agertu).
|
|
2019
|
|
|
–Txakurra eta arkakusoa?. Irudi hura zuen, bai, buruan, Telmok, baita irudiari buruzko
|
hitz
batzuk ere. Kamerak koadroa fokatzen zuela, honela galdetu baitzion esatariak Klarari:
|
|
2020
|
|
|
Gutxienez" greba" hitza dagoeneko agertu da krisi honetan kulturarekin lotuta. Eta eremu semantiko horretan esploratzen duenak beste
|
hitz
batzuk ere aurkituko ditu laster, oraindik gehienon imajinarioan buzo urdinarekin aritzen diren langileekin lotzen direnak. Euskal kulturgileek adierazi dute ez dutela izan nahi koronabirusak ekonomiari emango dion astinaldiaren pagaburuak.
|
|
|
" Mutiko bizkorra omen nintzen. Hilabetean walonierazko
|
hitz
batzuk ere ikasi nituen; esaterako, emandako eskupekoak eskertzen". Zalduna bere nerabezaroko itsasoan murgildu zen.
|
|
|
...ta galdetzen nion neure buruari zergatik diraute isilik jakitunek zergatik joan ziren hoberenak kontakizunik gabe ez zineten herriaren zerbitzari zuzenek amoroski ureztatutako loredi apala asaba zaharren baratza odoleztatzen zenuten hantustekeriaz bizitza bat pozoitu zenidaten ordezka ezina, bakarra, betirako galdua eta gainera nahiko zenituzkete irri adeitsuak, ezabatuen keinu maitekorrak aldizka
|
hitz
batzuk ere eskatzen dizkidazue edo gutxienez isiltasunezko ordainsaria jaso ezazue dena, zuentzat argudio irrigarrien ospea aintza eta etxetiarren ohiko losintxa baina ez galdetu neri orainaz eta geroaz ez baitut ihardespenik, doi doi bainaiz hemengoa azken hondarrean, zer esan dezake hilotzak".
|
|
2021
|
|
|
Horra bada non, duela lau egun, grina handi batek hartua nagoen (Jon Muñoz); Eta bataioa baino lehenago, hara non heldu zen etxera abadea aitaren gutun batekin (Sarrionandia); Ikusleen kontzientzia lozorrotuarekin hasi, eta begira non bukatu dugun (Linazasoro). Beste galde
|
hitz
batzuk ere erabil daitezke: Begira nondik nora h nazkagarri honek baduen zenbait indar (Mitxelena).
|
|
|
Filma 2019ko azaroaren 23ko Nafarroa Arenako kontzertuarekin bukatzen da. Musika entzuten da, oihuak, txaloak, bai eta Urbizuk esandako azken
|
hitz
batzuk ere, berak 25 urte lehenago Lekunberrin (Nafarroa) sortutako taldearen abeslari gisa: «Berri Txarrak sentimendu bat da».
|
|
|
Eta, gainera, pertz horiek ingelesek jan edari guztiei dieten erdeinu sakonaren, gorroto sekretuaren seinale dira agian. Zainak ematen dit jan edariak adierazteko darabiltzaten
|
hitz
batzuek ere soinu iraingarria dutela eta gorroto eta erdeinuaren adierazgarri direla: " Snackssquash poultry".
|
|
|
Behin ere idatzi ez duenaren gisan ekin nion berriz idazteari, denboratxoa baitzen idazten ez nuela, eta hitzak garbi eta fresko antzean zeuden, dena zegoen berriz ukigabe antzean eta zaporez eta usainez beterik. Arratsaldean idazten nuen, seme alabak herriko neskatxa batekin pasieran zirela; gogo biziz eta pozez gainezka idazten nuen, eta udazken ederra zen hura eta oso zoriontsu sentitzen nintzen egunik egun. Kontakizunean pertsona asmatuak sartzen nituen eta pertsona egiazkoak ere bai, herrikoak; eta han zerabiltzaten
|
hitz
batzuk ere ateratzen zitzaizkidan kolkotik, nik lehendik ez nekizkienak, birao eta esaera batzuk: eta hitz berri horiek hazi eta hartzitu egiten ziren eta bizitasuna ere ematen zieten gainerako hitz zahar guztiei.
|
|
|
|
Hitz
batzuk ere idatzi zituzten. Abrazado a la tristeza ko azken ahapaldia zen:
|
|
|
Honetaz gain," Sakanako lexikoaren inguruan" (Euskera LIII, 2008, 2, 331) artikuluan nioen moduan, euskarazko zenbait hitzen jatorrizko esanahia garai eta lanbide berrietara egokituz joan den moduan, beste
|
hitz
batzuk ere egungo kontzeptu berrietara moldatzeko saiakera ere egin litzateke, hau da, zenbait hitzen berrezarpen lexikalerako proposamena egin.
|
|
|
Kaukaso iparraldetik mendebaldera ailegatu ziren hizkuntzen adibide bakarra omen da gaur egungo euskara, nahiz eta arrastoak geratu diren Mediterraneo aldean, tokien izenetan batez ere, Sardinian, Frantzian, Italiako Alpe mendietan eta Balkanetan ere bai. Gizarte abeltzain eta nekazari horren hizkuntza berenganatuko zuten garai hartan hemen bizi zirenek, nahiz eta Mesolitoko
|
hitz
batzuei ere eutsi.
|
|
|
37). Alvarezek Mari Jose Olaziregiren
|
hitz
batzuk ere badakartza bere lanera (2005: 38), eta Olaziregik dio emakumeak ez direla existitu euskal literaturaren historian, beti egon izan direla periferian.
|
|
2022
|
|
|
Horren ondorioen artean, baina, badira aipagarri diren beste
|
hitz
batzuk ere: berotze globala eta berotegi efektua; biodibertsitatea; ingurumen eragina, ingurumen inpaktua eta beste asko.
|
|
|
4) Uzeik hautatu dituen
|
hitzetariko
batzuk ere ekarri nahi ditugu hona: martikara, deklinabidea, klimarianoak eta klitori xurgatzailea.
|
|
|
Azken gerratea eta gerraostea ezagutu ez dugunok, geure bizian ahaztuko ez dugun egoera larri honekin batera, euskarazko
|
hitz
batzuk ere, errepikatu izanaren puruz, ez ditugu ahaztuko ziurrik.
|
|
|
Hainbesteko matraka ematen zuen bere Ejito rekin, non eskolako lagun nagusiagoek erraten baitzuten hegan bidaliko zutela Afrikaraino, gutxien uste zuenean. Eskolako kahierrak edo koadernoak papirozkoak zituen, eta arabierazko
|
hitz
batzuk ere bazekizkien. Arkeologoa izan nahi zuen, eta bereziki ejitologoa.
|
|
|
|
Hitz
batzuek ere itzal luzea dute, baina astunagoak edo arinagoak izan daitezke, erabileraren arabera. COVID sasoi honetan, itzal handiko hitz batzuk guztiz mehetu dira, esanahiz hustuta.
|
|
2023
|
|
|
Bigarren urtea du Euskal Herrian, eta sumatzen da egoera ongi kontrolatzen duela. Gaztelaniaz ongi mintzo da orain; euskarazko
|
hitz
batzuk ere ikasi ditu.
|
|
|
Hori ikusita, futbol entitate batzuek arbuioa adierazi dute, eta beldur dira Mileik irabaziko ote duen, hura River eta Boca taldeak pribatitzatzeaz aritua baita, besteak beste. Alde horretatik, Mileiren taldekide Victoria Vilarruelek esandako
|
hitz
batzuek ere eragin handia izan dute kanpainan, hark atea ireki baitio gizateriaren aurkako krimenak egiteagatik preso dauden genozidei amnistia emateari. Hori gogor arbuiatu dute askok, eta ekintzak ere izan dira.
|
|
|
Sahara neure egin dut. Poliki poliki,
|
hitz
batzuk ere ikasi ditut hassaniaz: wani bik, zeina, xuei xuei, bijer, xukran, labas, nuyum...
|
|
|
|
Hitz
batzuk ere tabu ziren, hobe ez ahoskatzea eta ordezkoak, ezizenak erabiltzea. Ikusi dugun bezala, herri ugaritan deabruari Beste mutil esaten zaio, bistan da perifrasi bat dela, ez da izen bat, azalpen bat baizik.
|