|
2000
|
|
|
Umeek eta bertakoek ikusten badute badagoela bertakoa ikasteko interesik, horrek berak dakar bertakoaren prestijioa.
|
Hitz
batzuk ikasi, egituraren batzuk... gehiago bada hobeto, baina horrek gauzak asko erraztuko lituzke.
|
|
|
Gotzain egin zuteneko hogeita bosgarren urteurrenean izan zen. Elizbarrutiko apaizekin meza ospatu zuten Donostiako Apaizgaitegian eta irteeran, bertako erretoreak
|
hitz
batzuk esan zituen, Juan Mari Lekuonak bertso batzuk abestu, eta nik txistu danbolina jo. Horretarako gonbitea bezperan edo bi egun lehenago egin zidaten:
|
|
|
Lege hori onartu zenean PSE Eusko Jaurlaritzaren kide zen. Beste
|
hitz
batzuekin esanda, nazionala izenondoa dela eta eragozpenak jartzen dituenari, argi eta garbi hauxe gogoratu behar zaio: jarrera prekonstituzional bat hartzen ari dela.
|
|
|
Gogoan dut bertan tokatu zela egun hartan Joan Mari Irigoien ere eta bi idazleek
|
hitz
batzuk egin zizkiotela elkarri. Markek galtzarbean zekarren izenburuak harritu ere gintuen Joan Mari eta biok.
|
|
|
/, zelan bait? ere;, bait, dun beste
|
hitz
batzuk bietara idazten ditu, loturik eta bereiz. Hona guztitariko adibide batzuk:
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste
|
hitz
batzuetan esanda: Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
|
Bertze
|
hitz
batzuez erranda:
|
|
|
Geuk ere, euskaldunok, alegia? euskararen unibertso horretan soilik lortu ahal izango dugu kontsentsupraktikoa, edo beste
|
hitz
batzuez esateko, gizarteko bizitzaren euskal elebakartasuneanedo gizarte barneko euskal monolinguismoan. Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena.
|
|
|
Euskaraz irakurri dudan lehenbizikoetatik izan zen, Zuberoako kateximattikia eta handia salbu. Gehiegizko nekeziarik gabe irentsi nuen,
|
hitz
batzuk gorabehera, ezagutzen ez nituenak kontestutik asmatuz. Existentzialista kutsu handia nabaritunion:
|
|
|
Hegoaldeko haizea izendatzeko hego haize. Beste
|
hitz
batzuk gura izanezgero hor daude herriko haize eta goiko haize (batez ere Bizkaian ezagutzendirenak).
|
|
|
Baina titulu horrekin Oargui k saritu idazlanaren autorea, izatez, Berasaluze tar Sabin Arantzazukoa izan zen; eta in Euzko Gogoa, ilbeltzaotsaila, 1956, 109, irakur daiteke, Txillardegik galdutzat ematen duen lantxoa.Ekibokazio bat izanik ere, guretzat interesgarria da, jada urte haietan TxillardegiKierkegaard ekin zebilela, esan nahi baitu, bero bero gainera. Izan ere, K. Mitxelena khau dio Leturia-ren. Sarrera
|
hitz
batzu, lanean:
|
|
|
da, eta putzua,, mezu jarioa jasotzen deneko lekua?. Apika, hobe genuke leku hitzaz gain, beste
|
hitz
batzuk erabiltzea, zeren, toki fisikoa adierazteaz aparte, iturria pertsonak edo erakundeak ere izan baitaitezke. Nolanahi ere, Villafañé eta besteekin bat etorriz (1987), definizio ona da Moles ena, komunikazio prozesu bati baitagokio:
|
|
|
—Ez, ez: zu, ez —ihardetsi zenidan—
|
Hitz
batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
|
Ai, jaun André, nola adierazi
|
hitz
batzuetan nigar hura. Guztiok dakigu ezen malkoen bidez egiten dela nigar, eta malkoen ur gazia dela nigarra, baina suzkoa ere ote zen ur hura?
|
|
|
Hirugarren oroitzapena, irri batena da: ene anaiaren irri sardonikoarena, zeina baita, bertze
|
hitz
batzuetan, oinazearen irria. Zeren, ote dakizu zenbat sufritu zuen anaiak, hark bere buruari egin zizkion zaurien gaizkoaduraren ondorez?
|
|
|
Eta bi dorre haiek ziren, bertzalde, bi lerro, xuxenak, paraleloak eta infinituan bat egiten zutenak. Eta dorre haietarik batek bihotzaren jakintasuna sinboliza zezakeen, eta bertzeak adimenduarena, edo, bertze
|
hitz
batzuetan, bihotza zuen dorre haietarik batek harroin, eta burua bertzeak, zeren gizona osoa izaiteko eta osorik salbatua izaiteko deitua izan baitzen, eta osotasun hura bihotz buruen eta buru bihotzen bat egiteaz baizik ezin erdiets baitzitekeen.
|
|
|
ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta bide berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz. Edo erran zezakeat, bertze
|
hitz
batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate horretan eta dantza horretan aurkitu beharra zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak libertatearen forma islatuko balu b... —eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—:
|
|
|
—Gassendi handiak erran zigunez, Galileok laket zitian Baronius zeritzan kardinalaren
|
hitz
batzuk, orain berean erranen dizkiadanak, nik ere laket laket ditudalako —eta, begietarat so egiten zidala eta hatza altxatzen, erran zidan—: " Spiritu Sainduak Biblian erakutsi zigun nola joan behar genuen zerurat, ez nola dabiltzan zeruak..."
|
|
|
Erran behar ote dizut, jaun André, ezen osaba Joanikotek ez zuela Alessandro de Novara bakean utzi, eta harekin aritu zela italianoz, hura jauregirat iritsi bezain fite, kalaka eta kalaka, nahiz eta gure ezusteko gonbidatua gaztelaniaz ere ongi baino hobeki moldatzen zen? ...a haiek elkarri hitz egiten zioten, eta ni haien ondoan aditzen eta aditzen egoiten nintzen, eta ulertzen nituen hitz urrietarik —zeren, alde batetik, italianoak latina baitu iturburu, eta nik aitzinatu samarra bainuen latina, halako moldez, non jaun Marcelekin latinez mintzatzeko gai bainintzen, geldi eta baratx bazen ere, eta, zeren, bertzetik, Alessandroren goait geundela, egunoroz ikasten
|
bainituen
hitz batzuk osabak Parisen eginikako dikzionario iduriko hartarik— haien solasa asmatzen eta idurikatzen...
|
|
|
" Ongi da", zeren ez bainion, badaezpada ere, behatu. Baina, beltzuri egin bazion ere, nola egin baitzion segurki, ez dirudi napolitarrak haren berri izan zuenik... halako suertez, non,
|
hitz
batzuk bertzeekin josten hasten zelarik, irri ezin zabalagoa betartean, san Jenaroren mirakulu ezin mirakulutsuago hura kontatu baitzigun: nola sainduak otso bihurtu zuen damurik ez zuen bekatari handi bat, eta nola ehiztari batzuek otsoa hil zuten azkenean, bekatari handi hura infernurako bidean jartzen zutela.
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...iz enea— lehertu zen ene baitan, odolaren boza, ene esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze
|
hitz
batzuekin, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin jar nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, ... Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
Jaun André: gutitan eragin izan didate hain min handia
|
hitz
batzuek, nola eragin baitzidaten nafar haren hitzek. Baina zer egin nezakeen nik, disimulatu baizen?
|
|
|
Zeren ni ere halaxe bainabilkizu neure esplikazioneekin harat eta honat, mundua ulertu nahi eta ezinean, zimendu sendo baten bila, non aterbe edo pausalekuren bat eraiki dezakedan, neure buruaren gerizatzeko. Eta
|
hitz
batzuk bildu eta, neure arrazoinaren eta neure adimenduaren orratzaz, haien josterat entseiatzen naiz, amets dudan habia eta ene kezken eta buruhausteen gozalekua egiteko asmotan: ordea, noiz eta habia prest dudala uste baitut, ohartzen naiz ezen erdi egina eta akabatu gabe dagoela, eta are, hura ez dagoela akabatzerik.
|
|
|
Eta jaun Marcelen
|
hitz
batzuk oroitu nituen: " Jainkoa beti ere gorago dago ena da, eta harekin behar dugu hitz egin eta mintza".
|
|
|
Eta maite dudalako gorrotatzen dut, hain zuzen ere! —eta, bere hitzetan urrunegi joan balitz bezala, eta arima oharkabean biluztu, noraezean geratu zen, harik eta bertze
|
hitz
batzuetarat jo zuen arte, bere arima biluztuaren janzteko eta maskaratzeko, bihotzak hain gordin adierazia adimenduz eta arrazoin hitzez estali nahi balu bezala—: Zeren, ona maitatzeko, gaitza gorrotatu behar baita.
|
|
|
Edo haien hitzetan: arestian aipatu dizkizut elkarri erran zizkioten barkamenduzko hitzak, eta, orain, berriz, Maddalenen bertze
|
hitz
batzuk oroitaraziko nizkizuke, noiz eta egun batean bera ere osabari desterruaz aritu baitzitzaion, nihaur ere entzule nindukala:
|
|
|
—Ezin kexa. Suhiltzaileetan buru egiten zuenari
|
hitz
batzuk, udaltzain sarjentu bati ere bai, eta hilotza aurkitu duenari ez, etxera itzuli baita, baina bai haren ilobari. Ez duk gauza bera, baina berdin berdin balio dik betegarritako.
|
|
|
Diskurtso dotore eta ezinago hobe harilkatuan, liburuaren nondik norako, helburu eta tekniken berri ematen du. Noizbehinka jaiki, eta, atzean duen arbelan,
|
hitz
batzuk idazten ditu, nolabait liburuaren ezaugarri nagusi edo izan litezkeenak. Hauexek dira batzuk:
|
|
|
Nik eten egin nion, hasteko ez bainekien misterioa zegoenik ere: Bai, Rakel, ipar amerikarrak ilargira lehen aldiz iritsi zirenean, X ek esandako
|
hitz
batzuk net misteriotsuak gertatu ziren: " Zorionak, Zakarias".
|
|
|
Hitz baten esanahia finkatzeko modu bat definizioaren bitartekoa da, hots, esanahi ezaguna duten beste
|
hitz
batzuk erabiliz. Baina beste hitz hauek prozedura berbera jaso lukete, azkenean hitz definigaitzekin topo egin arte, hau da, bakarrik ostentsioaren bidez finka daitezkeen kontzeptu primitiboekin.
|
|
|
Aipatuko dudan bigarren oztopoa hurrengoa da, hots, ziuraski zuen arteko batzuk hitzaldi honetara iritzi oker samarrarekin etorri zaretela. Puntu hau zuentzat argi gera dadin, gai hau aukeratzeko izan dudan zergatiari buruz
|
hitz
batzuk esango dizkizuet. Aurreko idazkariak zuen elkartean hitzaldi bat ematea eskatuz ohoratu ninduenean, nire lehenengo burutazioa izan zen egingo nukeela izan zen, eta bigarren burutazioa, zuei hitz egiteko aukera edukiz gero, komunikatzeak pozten nauen zerbaiti buruz hitz egin nukeela eta ez nukeela denborarik galdu logikari buruzko hitzaldi bat emanez, adibidez.
|
|
|
Baina ez nuen hori guztia Lauaxetari taxuz eta konbentzimenduz azaltzeko gogorik eta kemenik. Nire nagitasuna indartu egin zuen Fernando Pessoak José Saramagoren O ano da morte de Ricardo Reis nobelan esaten dituen
|
hitz
batzuk oroitzeak: " Hildako bat, definizioz, ultra atzerakoia da, ezin ditu ordenaren aldaketak eraman." Neuk ere ordenaren funtsezko aldaketa sakon bat bene benetan nahiko ote nukeen galdetu nion neure buruari eta ez nuen garbi eta zintzo erantzuten asmatu.
|
|
|
Nora jo? Margaren gutuneko beste
|
hitz
batzuk ekarri nituen gogora. " Utzi eraman zaitzaten zuk hartu nahi ez zenituen bideei", zioen Margaren gutunak.
|
|
|
Alaba burlatiak barre algaraka hartu zuen egintzak Juneren aldetik irribarre soil bat merezi izan zuen; halako sotila, halako ernea... hari egingo zion Henriren galde Xanek. Etxekoandreak beretik, hura zela ta erreprotxezko
|
hitz
batzuk izan zituen Belerentzat: egin zuen haserre figura, esan zuen hitz xakarren bat; ez ziren, alegia, haiek jende aurrean erabiltzeko manerak.
|
|
|
Ile zuriko gizona konorterik gabe, lurrean tripagora zegoen. Xanek beste
|
hitz
batzuk murduskatu eta, abiatu egin zen...
|
|
|
Presio bat sumatu zuen: baten bat ohe gainean jarri zen, uxumuxuka
|
hitz
batzuk esan zituen, run run bat aditu zuen. Ez ziren, antza, beragatik ari.
|
|
|
Ez zirudien biziki estonatua Xan han zelako; buelta erdia egin, lo segitu zuen. Belek
|
hitz
batzuk xuxurlatu zizkion belarrira: kontu intimoak, bederen Xanek ez entzutekoak.
|
|
|
Xani, linterneroari begira zegoela, txiza xorta bat ixuri egin baitzitzaion txizontzitik kanpo. Diskulpazko
|
hitz
batzuk esango zizkion emakumeari; hala ere, gizon hura han zenez, lotsakizunez, saiatu zen besterik gabe joaten. Alabaina, emakume garbitzaileak:
|
|
2001
|
|
|
Asier Larrinaga Euskal Telebistako euskara arduradunak eurek eskaintzen dituzten filmak bikoizketa etxeek itzultzen dituztela azpimarratu digu, eta ETBn itzulpen hauek gainbegiratu eta beharrezkoa denean bakarrik egokitu egiten dituztela. Hala ere, izan ditu
|
hitz
batzuk gai honen inguruan. " Euskarazko bikoizketa bat arraroa izan ala ez, hiztunaren ezagutzaren araberakoa da".
|
|
|
Zaila dago. Espainiak eta Frantziak borondate politikorik ez duten artean, eta Euskal Herriko politikoak bustitzen ez diren artean (orain arte
|
hitz
batzuk bota bai, baina ez dira batere busti), jai daukagu.
|
|
|
Alabaina, ezin dira bi nobela hauek konparatu, Bihotz bi n ez baitago kontaketaren beraren gaineko hausnarketarik. Beste
|
hitz
batzuekin adierazteko, Saizarbitoriaren azken nobela ez da metanobela. Hamaika pauso n bezala, oroimena da oraingoan ere nobelaren aitzakia narratiboa.
|
|
|
Poeman ezerezaren sentipena irudien bidez emana dago, eta alferrik du irakurleak beste
|
hitz
batzuekin hor esaten dena esatea; agian, eta poeta horretaz ere jakitun da, hizkuntzaren adierazpen ezinera heldu gara. Eta horixe da poema honek bukatzerakoan adierazten duena:
|
|
|
Desberdina, eta sendoagoa, helburua ere desberdina delako, zalantzarik gabe. " Amodio protopoema" ren helburua estetika bi kontrajartzea izan da, edo beste
|
hitz
batzuetan esateko, gogoa eta errealitateen arteko kontrajarpena. Amodio desioak nagusitasuna hartzen duenean testuan, arazo estetikoa ere ez da alde batera uzten, lirika erromantikoaren eta errealitatearen artean kokatzen baita, poemaren bigarren adierazpen ardatza.
|
|
|
Horrela, gero eta lan gutxiago egin ahal izango du ospitaleak, eskolak eta ezer ez dutenentzako azpiegiturak sortzen; beste
|
hitz
batzuekin esanda, definizioz errentagarri izan ezin diren sistemak dira horiek, merkatuan ez daudenen beharrak asetzera zuzentzen direlako.
|
|
|
|
Hitz
batzuk politikaz
|
|
|
|
HITZ
BATZUK POLITIKAZ
|
|
|
Gogoz abiatu naiz, bestetan ez bezala, euskal hiztegi honen atalaurrean
|
hitz
batzuk moldatzen. Gogoz eta, halaz guztiz, beldurrez.
|
|
|
Sarrera
|
hitz
batzuk
|
|
|
Duela zenbait urte, 1957an," Sarrera
|
hitz
batzuk" ipini nizkion, lehen aldiz ene bizian, Leturia-ren egunkari ezkutuari: adiskide dudan egilearen izenik ez dut emango, eskribau jaun ezagun bat eta bere aldizkaria are gehiago haserre ez daitezen8 Ez dut uste garai hartan igarle miresgarri nintzenik, urrutirako betaurrekorik gabe nork nahi ikus zezakeena baizik ez nuen esan, hain zen nabari.
|
|
|
Ez. Baina zerbaitekin kontsolatu behar badugu, ezin ahaztu garai ilunenetan ere sortze artistikoak oso lan aipagarriak eman dituela, eta arkitekturan (arkitektura aipatuta, eta New Yorkeko dorre bikiak gogoan, arte honek Euskal Herrian duen egoeraz
|
hitz
batzuk egiteko gogoa ere eman dit, baina beste baterako utziko dut. Baina pentsatzeko datu bat:
|
|
|
intrintsekoki lotua dagoela euskal nazionalismoari. Beste
|
hitz
batzuetan esanda, ez dela guztion ondarea. Batzuen ondarea da, ez beraiek bereganatu dutelako, beraiena bakarrik delako baizik.
|
|
|
|
Hitz
batzuk aipatu
|
|
|
Logika gabeko
|
hitz
batzuk esan genituen
|
|
|
Seguru seguru jakin nuenean keinua niretzat zela, hurbildu egin nintzen, nahikoa harriturik, algodoi fardelak eta errinozeroen adarrak garraiatzen zituzten morroiak bazterrera bultzatuz. Indigenak atea zarratu zuen bere gorputz handiaz, eta batere ulertu ez nituen
|
hitz
batzuk jaurti zituen. Ez det zure mintzaje barbaroa entendiuten, esan niyon.
|
|
|
Hau da, jada idatzita dagoen literatura unibertsaleko pasarte bat baliatzea Harrisoni gaztigua emateko, gaztigurik emango ez bagenio bezala, literatur tradizioaren patu saihetsezina saihesteko. Beste
|
hitz
batzuetan esanda, beste liburu batean, batzuetan agian, sartzea, gaztigua, oharra, eman ahal izateko egoera sinesgarri bat topatu arte; eta, egoera sinesgarri hori lortuz gero, hainbat teknikaz baliatzea, elipsiaz agian, iragarpena, gaztigua hitzik gabe emateko, baina, aldi berean, abisua ematen ari garela interesatuari eta, baita ere irakurleari oso garbi uzteko.
|
|
|
Amazonastik etortzen ziren berrien arabera, Mitxoleta burutik zeharo egina omen zegoen, soa infinituan galdu egiten zitzaion, estramonioa edo asma belarra neurriz gain hartu dutenei gertatu ohi zaien bezala; lerdea omen zerion, ez zen esfinterrak gobernatzeko gauza, eta ez omen zuen ezer edo ia ezer esaten, eta hau hain zen harrigarria hainbat eta hain ongi mintzatu zen batengan, non batzuk larritu ziren, agian mintzamena galtzear edo are ahalmen hori arraso galdurik egongo ote zen. Ez zirudien halakorik zegoenik, baina; gaixotu zenetik, eliteko andereño talde batek zaintzen zuen, eta Mitxoletaren buru osasunaren egoera gai kasik tabu bat zen arren, eta Mitxoletaren egoeraren inguruan nolabaiteko sekretismoa hedatu bazen ere, andereñoek esanda jakin genuen oso noizbehinka
|
hitz
batzuk esaten zituela, behintzat. Ulergaitzago egin zitzaigun jakitea beti hitz berberak errepikatzen omen zituela, eta are arraroagoa ere hitzok zeintzuk ziren, azkenik, jakitea:
|
|
|
Pablo, jauzi bizkor batez, errepidearen erdian paratu eta besoak nabarmenki astindu zituen taxistaren arreta bereganatzeko asmoz. Nik aukera aprobetxatu nuen Juliari
|
hitz
batzuk xuxurlatzeko:
|
|
2002
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuek, talka egiten dute une honetan bertsolariek ematen dioten zentzuaren eta literaturan duen zentzuaren artean. «Puntua» hitza, esaterako, gazteleraz errimaren parekoa da, baina bertsolarientzat silaba jakin batzuez osatutako unitate bat.
|
|
|
Futbolari baten azken agindu asaldagarriak betetzen dituen iloba, Capoteren liburu famatuaren ildotik telefonoak ehizatzen dituen pertsonaia zoroa, errusiar erruletan diharduten lagun nolotilzaleak, su itzalgailu bildumaria... horiek dira Telefono kaiolatua liburuko izaki bitxiak. Eta etengabe, gure bakardadea gogorarazten digute, liburuan datorren Bukowskiren poeman esaten zaigunez, kontsolamenduzko
|
hitz
batzuen zain egotera kondenatuta baikaude guztiok. Galtzaileak, drogazaleak, psikopatak... eta alkoholzaleak azaltzen dira, Bukowskiren lanetan bezala, alkoholetan itotzen diren fikziozko izakiak (ik.
|
|
|
Gure ustez, unibertsitate publikoak profesional prestatuak eta prestuakformatu behar ditu gizarteko arlo profesional zehatz batzuetan lan egiteko, etahorretarako erabiltzen dituen giza baliabideak eta baliabide ekonomikoak, ahaliketa baxuenak izan behar dira. Beste
|
hitz
batzuetan esanda, enpresek dituztenoraingo eta etorkizuneko beharrak asetzeko profesionalak prestatzea, eta horilortzeko bidean ahalik eta ikasle gutxien baztertuta gelditzea. Hori guztia lortzeko, hainbat azpiprozedura hartu lirateke kontuan:
|
|
|
Aurrera joan baino lehen,
|
hitz
batzuk esango ditut atazaren definizioaz. Esanbehar dut, didaktikaren merkatuan nik neuk hamar bat definizio aurkitu ditudala; ez ikaratu, ez ditugu hemen guztiak aipatuko eta.
|
|
|
Jarrera aldaketa horiek, ordea, arriskuek gizartearen aldetiko onarpena eskatzen dute. Beste
|
hitz
batzuetan, efektu kolateralen pentsamendu eskema birmoldatzea. Kultura aldaketa horretan lehen ere aipatua izan den, garapen eramangarria?
|
|
|
Horren ondorioz, kontsumorako estilo desberdinak hauta ditzake pertsona berberak. Edo beste
|
hitz
batzuetan, orain arte ez bezala, egoera sozial bereko lagunek arras bereizten diren janzkera, pertsonaren irudia, etxebizitza, etab. hauta
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuetan adieraztearren, arriskuen gainekoizpenak aberastasunaren gain ekoizpenari itzala egiten dion une beretik, arriskuaren eta arriskuaren pertzepzioaren desberdintasunak bere legitimazioa galtzen du. Desberdintasun horrek erabateko garrantzia du.
|
|
|
Halakoetan, arriskuaren jatorriak garrantzia galtzen du, behin arrazoi erreal edo irudimenezkoengatik sortuta, birus epidemiologikoak bezala bazter guztietara hedatzen delako. Beste
|
hitz
batzuetan, (aldi baterako) berrekoizpen mimetiko huts bat.
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuetan, eta hauxe da tesia, segurtasunaren filosofia segurtasun teknikoaren filosofiatik bereizi beharraz ohartarazi behar da. Arriskuen definizioaren auzia zabaldu eta demokratizatu beharra dago, ekoizpen industrial tradizionalaren oinarriak ez ezik, zientzia, zuzenbidea eta politika ere eraldatuko lituzkeen aldaketa erradikala bultzatuz.
|
|
|
Industria gizarteak sortu dituen mehatxu eta ondorio ezkorrekiko itsu jardun izanagatik sortzen da. Beste
|
hitz
batzuetan, dinamismo industrial autonomizatuarengatik sortzen ari den gizartea da. Industria gizartean bizi izan diren pertsona eta erakundeek izan dituzten ziurtasunek (kontzentzua progresoan, mehatxu eta ondorio ekologikoekiko abstrakzioa), ezer ez dute zalantzan jarri izan.
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuetan, aukeratzeko beharra dago baina aukerak arriskua berariazkoa du. Gauzak horrela, tradizioarekiko loturak apurtzeak, eta ondorioz munduaz zehaztasun ezak, bere burua irudikatzea beharrezkoa egiten du.
|
|
|
Beste
|
hitz
batzuetan adieraztearren: gizakiaren segurtasun ontologikoa (Giddens, 1995:
|
|
|
aukerei behar zaie erantzun. Edo beste
|
hitz
batzuetan esanda, gaur egun politikak zerbaiten beharrik badu, hori konplexutasunaren tematizazioa da.
|
|
|
Elle veut voir son pere, errepikatzen zuen garrasika. Baina ahotsa aldatzen ari zitzaion, kosta egiten zitzaion
|
hitz
batzuen ahoskatzea. Ainhoak, oso urduri zegoenez, beste eskuaz besotik heltzen zion ihes egin ez zezan.
|
|
|
Handik gutxira iritsi zen. Amarekin
|
hitz
batzuk egin ostean, aitarekin mintzatu zen, aparte. Eta orduan, amak honela esan zigun arreba eta bioi:
|
|
|
ez generoen berezko barne ezaugarriekin, eta, gure artean, are gutxiago ipuingileen kalitatea eleberrigileena baino txikiagoa delako... batez ere kontuan hartuta eleberrigileak eta ipuingileak, batzuetan, pertsona bera izaten direla (dena dela, badago esa  ten duenik ipuingile on bat eleberrigile ona ezin dela izan, eta alderantziz, baina eztabaida horrek urrunegi eramango gintuzke eta ez da hauxe, ziurrenik, lekurik aproposena mataza hori askatzeko). Ildo honetatik, eta amaitzeko, Juan Garziaren
|
hitz
batzuk baliatuko ditut, ezin egokiagoak iruditzen baitzaizkit:
|
|
|
Zentzu honetan, utilitate printzipioari jarraiki, lege bat ona izango da gizaki kopuru handi baten zoriontasunean eragiten badu, eta zenbat eta jende gehiagoren onura bilatu, orduan eta hobea. Beste
|
hitz
batzuekin esatearren, utilitarismoarentzat komunki interes orokorra deitzen den hori da garrantzitsua.
|
|
|
The Times ek gogor salatu zuen Alemaniako hegazkinen ankerkeria. Hark jasotako Agirre Lehendakariaren
|
hitz
batzuk ere bazeuden Galderren paperean. The Morning Post ek, bestalde, harri eginda galdetzen zuen zein ote zen hain triskantza odolbako haren benetako zioa.
|
|
|
Soldaduekin zetorren ofizial batek Gonzalo Queipo de Llanoren
|
hitz
batzuk helarazi zizkien Radio Sevillatik atereak: " Las acusaciones del canalla de Aguirre no tienen fundamento, pues que por el chiribiri –viento característico de la región– la Aviación no pudo actuar...".
|
|
2003
|
|
|
ETBko ordezkaria mintzo da. «Egunkaria»ren inguruan
|
hitz
batzuk eta... Ondo dagoela baina oraindik lukeela lan gehiago.
|
|
|
Nahiz eta horrek egungo ordenamendu juridikoa hankaz gora jartzea suposatu, konfrontazio demokratikora bagoaz ala ez? Nahi baduzu beste
|
hitz
batzuekin esan, baina kosta ahala kosta bagoaz. Edo dagoenarekin moldatu behar al dugu?
|
|
|
Gure etxeetan gazteleraz hitz egiten da batez ere. Batzuetan
|
hitz
batzuk kaloan lardaskatzen ditugu. Orain umeek euskaraz ere egiten dute.
|
|
|
Aurretik entzundako
|
hitz
batzuen oihartzuna ekarri zidan gogoaren lehen lerrora:
|
|
|
Juan antonio lotina behin baizik ez da Euskal Herrian egon, 1953 urtean, ez daki euskaraz, aitari entzundako edo Lemoizen pasatutako urte hartan etxean ikasitako
|
hitz
batzuk izan ezik. Hala ere, ez ditu galdutzat euskal erroak.
|
|
|
berriz, atzera. Komentatzen dituen beste
|
hitz
batzuk dialogoetan darabilen herri hizkerakoak dira. Hala:
|
|
|
Hala, sudurkari bustia, hegoaldeko euskaran nagusi den ahoskera, grafiaz transkribatuko du
|
hitz
batzuetan, berariz hegoaldeko joerakoak diren hitzetan (iñor, iñoiz) eta maileguzko zenbaitetan (makiña). Era berean:
|
|
|
Jokabide nagusi modura, eredu batu horrek euskalkien nortasunari ahalik murrizketa gutxien erakarri behar ziela uste zuen. Eta horretara datorke seguruen
|
hitz
batzuetan bitara jokatzea. Horretara, idazlearen ustez, euskara osotuan euskalkienak ziren ezaugarri markatuak ere salbatzen ziren.
|
|
|
Kapitulu bakoitzari hiztegitxoa erantsi dio ondoren, testuan darabiltzan zenbait hitzen ordezkoak ematen dizkigula, euskaraz hauek ere.
|
Hitz
batzuk eredu literariorako hautatu dituenak dira, eta euron esanahiak aldaera edo sinonimo bidez adierazten ditu. Adib.:
|
|
|
Ordu esakera hau hiztunek beste era honetara esaten dute sarriago: bederatziak eta hamar. nahi zuan, elkarrekin topo egin, eta
|
hitz
batzuk erraiteko. Baina berandu arte itxaroten egon arren, oraindaino agertu ere etzan egin.
|
|
|
Noizik behin rrriiin... rrriiin... rrriiin... hasten da telefonua, eta mahai gainetik hartu eta
|
hitz
batzuk esaten ditu comisarioak. Gero, ixiltzen danean, automobilen harat hunatak eta urruneko arradio baten soinuak entzuten dira, bainan hots guzti hauen gainetik Txominen arnas sendoa, konpasa markatzen duala.
|
|
|
sarrerak, euskera hutsean; hiztegitxua, era bitakoa: batak, sarri be sarri erabilten diran
|
hitz
batzuen esanahia dakar (gipuzkerazko liburuak irakurteko, behar beharrezkoa dozu horko hitzik gehienak buruz jakitea); besteak, hitz zailenen esangurea damotsu, berbok orrialde bakotxean agertu ahala.
|
|
|
Eta gehiago jakin gura badok, lehengo egunean hire etxeko jagoleei ikeratxoa emon neutsen berbera nok gizon nagusia mutu geratu zen. Azkenean
|
hitz
batzuk jalkitzen joan ziren:
|
|
|
Espainiako zientzialari eta ikertzaile askoren posta elektronikoaren arduradunak, Sanzek, nabarmendu zuen Sarean eskura dauden eduki iragazki ohikoenen eta IP zerrenden aurrean, batez ere Estatu Batuetatik eta Australiatik ingelesez egiten direnak, orain PUASek erabiltzen dituenak” Espainiako komunitate akademikoaren beharren arabera antolatuta daudela”. Sanzek bereizi egin zituen zerbitzarian jasotako “erreaktiboak”, iragazia eta koarentenan jarritako ‘e mail’ neurriak, gako
|
hitz
batzuetatik jasotakoak, eta “proaktiboak”, ‘spam’ iturri gisa identifikatutako zerbitzari batetik zetorren posta guztia errefusatzea, hari jakinarazten baitzaio ekintza. Era berean, bien ezaugarriak bateratuko dituen metodo baten alde egin zuen, eta antibirus iragazi baten alde, erabiltzailearentzako posta elektronikoko zerbitzurik onena bermatzeko.
|
|
|
Lasaiki, neskak
|
hitz
batzu erran zituen:
|
|
|
Hogeita sei urte nituela, eta sakelean nahiko sos bildu nuelarik, maletak bi eskuetan harturik, aita agurtuz eta ama gaixoari masailean bi musu emanez, aldendu nintzen lehenengo aldiz maite nituen pertsonengandik. Aitortu beharra dut, hasieran beldur nuela, inor ez baita egunero Ameriketara joaten eta are gutxiago, euskaraz bakarrik mintzatzen, erdaraz
|
hitzen
batzuk eta ingelesez tutik ere entenditzen ez zuen euskaldun bat. Baina ze erremedio, erabakia hartuta zegoen, horrenbertzez, ez zegoen atzera bueltarik.
|
|
|
Bukatzeko Azpeitiko alkatea den Jose Maria Bastidak
|
hitz
batzuk egin zituen Ildefonso Gurrutxagari buruz. " Pentsatzen dut azpeitiarrok zor izugarria diogula gizon ospetsu honi, lehenik politiko eta gero fiskala izan zen gizon honi".
|
|
|
Izan ere, hitzak maisulanak dira euren txikian. Baliteke
|
hitz
batzuk ez gustatzea, hitz batzuekin ez disfrutatzea, Kafkaren Prozesua rekin disfrutatzen ez den bezala. Baina azkenerako onartu egiten dugu maisulanak direla, euren txikian.
|
|
|
Izan ere, hitzak maisulanak dira euren txikian. Baliteke hitz batzuk ez gustatzea,
|
hitz
batzuekin ez disfrutatzea, Kafkaren Prozesua rekin disfrutatzen ez den bezala. Baina azkenerako onartu egiten dugu maisulanak direla, euren txikian.
|
|
|
Emakumeak eten egin zuen bere lanturu tristea eta begira geratu zitzaidan. Malkoak xurgatu zituen eskumuturrarekin eta, ni ezagutzean, beheko ezpainari amorruz hozka egin zion lehenik eta, duda muda labur baten ondoren, lepora oldartu zitzaidan, nire izena, ulertezinak ziruditen beste
|
hitz
batzuekin batean ahopeka, otoitz baten gisan, errepikatuz.
|
|
|
Komunera joateko aitzakian, ziegatik irten eta
|
hitz
batzuk egin ditut grisekin.
|
|
|
Telefonoak jo du grisen postuan.
|
Hitz
batzuk, eta hona datozen pausoak. Atea zabaldu du, eta oraingoan ez dit lasaitzeko keinurik egin.
|
|
|
–Behar nauzu.
|
Hitz
batzuk zeinen erraz ateratzen diren ahotik. Batere pentsatu gabe gainera.
|
|
|
" Entusiasmoa ez zian falta, ordea", pentsatu duk. Laster hasiko zuan
|
hitz
batzuk lardaska  tzen, eta manifestazioetan aurreneko lerroan jartzen. " Unai ez dun horrela ikusi nahi, ezta, Mariasun?" pentsatu duk, irribarretsu.
|